Nội dung

BỘ LAO ĐỘNG THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI CỤC QUẢN LÝ LAO ĐỘNG NGOÀI NƢỚC GIÁO TRÌNH Mô đun:XÂY GẠCH Mã số:MĐ04 50 MÔ ĐUN: XÂY GẠCH Mã số: MĐ04 Vị trí, ý nghĩa, vai trò của mô đun: Mô đun xây gạch là mô đun học bắt buộc của nghề Xây – Trát – Láng.Mô đun xây gạch đƣợc bố trí học sau các mô đun vận chuyển, trộn vữa và mô đun giàn giáo.Là mô đun giải quyết các công việc chính của nghề, đòi hỏi ngƣời học rèn luyện kỹ năng là chính nên bố cục mô đun chủ yếu là thực hành nghề nghiệp. Mục tiêu của mô đun: - Biết đƣợc yêu cầu kỹ thuật của công tác xây gạch - Biết trình tự các bƣớc trong xây gạch (Móng, tƣờng, mỏ, trụ, gờ...) - Thao tác xây đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, an toàn Nội dung của mô đun : Mã bài Tên bài Loại bài dạy M4-01 Bài 1: Xây móng Tích hợp M4-02 Bài 2:Xây tƣờng Tích hợp Bài 3: Xây trụ tiết M4-03 diện vuông, chữ nhật Tích hợp M4-04 Bài 4: Xây gờ Tích hợp M4-05 Bài 5: Xây bậc tam cấp Tích hợp M4-06 Bài 6: Xây bậc cầu thang Tích hợp M4-07 Bài 7: Xây lanh tô Tích hợp Địa điểm Xƣởng thực hành Xƣởng thực hành Xƣởng thực hành Xƣởng thực hành Xƣởng thực hành Xƣởng thực hành Xƣởng thực 51 Thời lƣợng Tổng Lý Thực Kiểm số thuyết hành tra 40 8 28 4 48 4 40 4 22 2 16 4 10 2 8 14 2 8 10 2 8 14 2 12 4 M4-08 Bài 8: Xây gạch blốc Tích hợp Bài 9: Kiểm tra Tích M4-09 đánh giá chất hợp lƣợng khối xây Bài 10:An toàn Lý M4-10 lao động trong thuyêt công tác xây hành Xƣởng thực hành Xƣởng thực hành Lớp học 26 2 20 10 2 8 1 1 195 27 148 4 20 YÊU CẦU VỀ ĐÁNH GIÁ HOÀN THÀNH MÔ ĐUN Học mô đun này ngƣời học cần biết đƣợc : - Yêu cầu kỹ thuật xây móng, tƣờng, gờ, trụ... - Công tác an toàn trong xây gạch - Sử dụng thành thạo các dụng cụ, thiết bị dùng trong xây gạch - Thực hiện thao tác xây gạch đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, an toàn – Kỹ năng xây gạch đạt bậc thợ bậc 3/7 52 BÀI 1: XÂY MÓNG Mã bài: M4-01 Mục tiêu: - Biết được tác dụng của các dụng cụ xây, dụng cụ dùng để xác định đường thẳng đứng, nằm ngang, vuông góc - Biết được yêu cầu kỹ thuật của khối xây, trình tự thao tác xây móng - Sử dụng các dụng cụ(Ni vô, ti ô, quả dọi, thước vuông..) để giác móng, xác định phạm vi xây thành thạo, chính xác, an toàn - Thao tác giác móng, xây móng đảm bảo yêu cầu kỹ thuật - Có thái độ nghiêm túc, tỷ mỉ, tiết kiệm, an toàn trong công việc Nội dung: 1.1.Giới thiệu các dụng cụ: 1.1.1. Thƣớc tầm : Thƣớc tầm: Dùng để kiểm tra độ phẳng của mặt tƣờng, mặt trụ. Dùng kết hợp với ni vô để kiểm tra độ thẳng đứng và độ ngang bằng của khối xây. Thƣớc tầm đƣợc làm bằng các loại gỗ không bị cong vênh nhƣ gỗ thông dầu, gỗ lim hoặc bằng nhôm, inốc Độ dài của thƣớc tầm có nhiều cỡ, tùy thuộc yêu cầu sử dụng, thƣờng có chiều dài 0,8, 1,2 m, 1,5 m, 2m, 3m. Tiết diện của thƣớc có dạng hình chữ nhật 60 x 25mm. Thƣớc tầm có thể đƣợc vát đi một cạnh để sử dụng khi trát. (Hình 1-1 ) Hình 1-1: Thước tầm Để thảo mãn mục đích sử dụng trên, thƣớc tầm cần phải thẳng, phẳng, các cạnh sắc, không cong vênh.Do vậy cần kiểm tra thƣớc tầm trƣớc khi sử dụng + Thƣớc vuông: Đƣợc làm bằng gỗ lim hay kim loại nhẹ. Cạnh thƣớc có chiều dài 0,3 ÷1,2 m ( Hình 1-2). Thƣớc vuông dùng để xác định kiểm tra góc vuông nhƣ xác định 53 góc vuông của trục ngang, dọc trƣớc khi xây, kiểm tra góc trụ trƣớc khi trát. Trƣớc khi sử dụng cần kiểm tra chất lƣợng của thƣớc vuông gồm:Kiểm tra độ thẳng của cạnh thƣớc, kiểm tra góc vuông của thƣớc. Cách kiểm tra tiến hành nhƣ sau: Hình 1-2: Thước vuông Đặt thƣớc trên mặt phẳng (Sàn nhà). Trên cạnh kéo dài B0 lấy điểm C sao cho CO < OB. Lấy cạnh OA làm trục, lật cạnh OB về phía C. Nếu cạnh OB trùng với điểm C thì thƣớc vuông. (Hình 1-3) Hình 1-3: Kiểm tra thước vuông +Thƣớc mét:Dùng để đo khoảng cách từ điểm này tới điểm kia. Thƣớc thép đƣợc chế tạo sẵn bằng thép cuộn có chiều dài từ 1÷ 10m, 1.1.2. Ni vô:  Ni vô thƣớc: Hình 1-4 54 Hình 1-4: Ni vô thước 1. Ống thủy kiểm tra thẳng đứng 2. Ống thủy kiểm tra nằm ngang 3. Ống thủy kiểm tra góc nghiêng Đƣợc chế tạo bằng gỗ, nhôm cứng không cong vênh hoặc kim loại nhẹ, có hình dáng giống nhƣ thƣớc tầm, có các cạnh thẳng, các mặt phẳng. Trên thƣớc có gắn các ống thủy. Ni vô dùng để kiểm tra và xác định đƣờng thẳng đứng, nằm ngang hay vuông góc của các bộ phận công trình. Ni vô càng dài, mức độ chính xác càng cao.Trƣớc khi sử dụng cần kiểm tra chất lƣợng ni vô. - Với ống thủy nằm ngang, kiểm tra nhƣ sau: +Áp ni vô lên mặt tƣờng (Hình 1-5) Hình 1-5: Kiểm tra ống thủy nằm ngang của ni vô + Điều chỉnh ống thủy sao cho bọt nƣớc vào giữa + Vạch đƣờng thẳng trên cạnh dƣới của ni vô. Đánh dấu 2 đầu đoạn thẳng (A,B) +Đảo đầu ni vô, đặt ni vô vào 2 điểm A,B +Nếu bọt nƣớc của ống thủy nằm chính giữa thì ni vô đạt yêu cầu - Đối với ống thủy dùng kiểm tra đƣờng thẳng đứng: + Áp ni vô lên mặt tƣờng theo phƣơng thẳng đứng (Hình 1-6) 55 Hình 1-6: Kiểm tra ống thủy thẳng đứng của ni vô + Điều chỉnh ống thủy sao cho bọt nƣớc vào giữa + Vạch đƣờng thẳng trên cạnh của ni vô. Đánh dấu 2 đầu đoạn thẳng (A,B) + Đảo đầu ni vô, đặt ni vô vào 2 điểm A,B + Nếu bọt nƣớc của ống thủy nằm chính giữa thì ni vô đạt yêu cầu Ni vô ống nhựa mềm(Ti ô): Đƣợc làm bằng nhựa trong suốt. Dựa theo nguyên tắc bình thông nhau để xác định đƣờng nằm ngang. Đƣờng kính của ống nhựa từ 10÷15 mm, bên trong ống chứa nƣớc. Ống nhựa mềm rất thuận tiện khi kiểm tra và lấy dấu ngang bằng ở 2 vị trí xa nhau.Ngoài ra ống nhựa còn dùng để truyền cao trình. Khi sử dụng ti ô cần chú ý: +Không để ống bị xoắn, gập + Không để bọt không khí còn nằm trong ống + Có thể dùng nƣớc màu đƣa vào ống để dễ quan sát + Hai đầu ống để tự do, không nút kín trong khi sử dụng. Cẩn thận khi di chuyển không để nƣớc chảy ra ngoài 1.1.3. Dây xây: Dây xây dùng làm cữ xây cho tƣờng ngang bằng và thẳng, dùng để căng lèo ở góc tƣờng, trụ ... Dây xây thƣờng làm bằng dây gai, dây ni lông có đƣờng kính từ 1÷1,5 mm, có khă năng co dãn ít,có độ bền dai. Dây xây đƣợc buộc vào các đầu ghim bằng cật tre để dễ dàng cắm vào mạch vữa. Khi dùng xong cuộn vào ghim để bảo quản 1.1.4. Dọi 56 Ngƣời ta dùng phƣơng của dây quả dọi để kiểm tra và xác định đƣờng thẳng đứng. Phƣơng của dây dọi tạo ra bởi một dây mềm treo vào quả dọi. Quả dọi đƣợc làm bằng kim loại tốt (Đồng) tiện tròn theo hình côn, nhọn một đầu (Hình 1-7). Trọng lƣợng của quả dọi thƣờng từ 300 ÷400 gam. Hình 1-7: Quả dọi (plumb-line) Khi sử dụng quả dọi cần kiểm tra xem quả dọi có tròn đều không, mũi quả dọi phải trùng với phƣơng của dây dọi. Sử dụng dây dọi để kiểm tra hay xác định đƣờng thẳng đứng ta làm nhƣ sau: - Đƣa dây dọi lên phía trƣớc, ngang đầu - Dùng ngón tay cái và tay trỏ giữ đầu dây ( Hình 1-8) - Bằng mắt ngắm và rê dây dọi từ từ vào cạnh của bộ phận kết cấu cần kiểm tra thẳng đứng (cạnh cột, mép tƣờng, cạnh cửa...) - Giữ ổn định quả dọi, làm cho dây treo không chuyển động, nếu dây dọi trùng với cạnh của bộ phận công trình cần kiểm tra thì bộ phận đó thẳng đứng Hình 1-8: Cách cầm dây dọi 1.1.5. Dao xây,bay xây: Dao xây thƣờng có 2 loại loại 1 lƣỡi và loại 2 lƣỡi.Dao xây có tác dụng dùng để xúc vữa, gạt vữa, chỉnh viên gạch hoặc đôi khi còn chặt gạch. 57 Bay xây có thể dùng để thay cho dao xây khi xây không cần chém gạch 1.1.6. Ống nhựa mềm: Có đƣờng kính 1÷ 1,5 cm, dài 2 ÷ 5m đƣợc chứa đầy nƣớc. Ống nhựa mềm dùng để đánh thăng bằng, dựa trên nguyên lý bình thông nhau 1.2.Xác định đƣờng thẳng đứng, nằm ngang, vuông góc: 1.2.1. Xác định kiểm tra đƣờng thẳng đứng * Khái niệm: Trong xây dựng thƣờng phải xác định và kiểm tra độ thẳng đứng của một số bộ phận công trình nhƣ tƣờng, cột,... Ta biết phƣơng của dây dọi là phƣơng thẳng đứng, vậy tất cả những đƣờng song song với phƣơng dây dọi đều thẳng đứng * Cách xác định đƣờng thẳng đứng Muốn xác định đƣờng thẳng đứng qua một điểm ta thả dây dọi đi qua điểm đó (Hình 1-9) Hình 1-9: Xác định đường thẳng đứng Với một số bộ phận công trình khi thi công yêu cầu phải thẳng đứng nhƣ góc tƣờng, cạnh cửa.. Ta xây một 2 hàng gạch chuẩn rồi dựng thƣớc hay căng dây lèo thẳng đứng, cố định lại làm cữ để xây các hàng tiếp theo (Hình 1-10) 58 Hình 1-10: Căng dây thẳng đứng xây góc tường * Kiểm tra đƣờng thẳng đứng Có các cách sau: * Cách 1:Dùng dây dọi Cầm dọi, đứng ở một vị trí không vuông góc với bề mặt nào của cấu kiện, bộ phận công trình cần kiểm tra, rê dây dọi từ từ vào cạnh A của cấu kiện. Nếu giao tuyến đó trùng với dây dọi thì bộ phận đó thẳng đứng (Hình 1-11) Hình 1-11: Kiểm tra bằng dây dọi * Cách 2:Dùng thƣớc đuôi cá và quả dọi - Treo dây dọi vào điểm giữa, ở phía trên thƣớc đuôi cá - Ốp thƣớc đuôi cá vào cạnh cần kiểm tra (Hình 1-12) 59