Nội dung

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT F7G GIAÙO TRÌNH QUẢN TRỊ DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ ÑOÃ TROÏNG HOAØI 2002 Quản trò döï aùn ñaàu tö 2 MỤC LỤC LÔØI NOÙI ÑAÀU...............................................................................................................5 CHÖÔNG I : CAÙC KHAÙI NIEÄM CAÊN BAÛN ...............................................................6 I. ÑAÀU TÖ. ................................................................................................................6 1. Khaùi nieäm. .........................................................................................................6 2. Muïc tieâu ñaàu tö .................................................................................................6 3. Phaân loaïi ñaàu tö. ...............................................................................................6 4. Caùc hình thöùc ñaàu tö . .......................................................................................7 II. NGUOÀN VOÁN ÑAÀU TÖ. .....................................................................................8 1. Khaùi nieäm. .........................................................................................................8 2. Nguoàn hình thaønh voán ñaàu tö............................................................................9 III. DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ. .............................................................................................10 1. Khaùi nieäm döï aùn ñaàu tö. .................................................................................10 2. Ñaëc ñieåm cuûa döï aùn ñaàu tö ............................................................................11 3. Yeâu caàu ñoái vôùi döï aùn ñaàu tö . .......................................................................11 4. Phaân loaïi döï aùn ñaàu tö . ..................................................................................12 5. Chu kyø döï aùn. ..................................................................................................14 IV. QUAÛN TRÒ DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ. .........................................................................18 1. Khaùi nieäm. .......................................................................................................18 2. Caùc chöùc naêng quaûn trò döï aùn .........................................................................18 3. Moät soá phöông phaùp kyõ thuaät söû duïng trong quaûn trò döï aùn..........................19 V. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP VAØ BAØI TAÄP. ...................................................................26 1. Caâu hoûi. ...........................................................................................................26 2. Baøi taäp. ............................................................................................................26 CHÖÔNG II : PHAÂN TÍCH THÒ TRÖÔØNG SAÛN PHAÅM CUÛA DÖÏ AÙN .................27 I. VAÁN ÑEÀ CHUNG................................................................................................27 II. NOÄI DUNG PHAÂN TÍCH THÒ TRÖÔØNG SAÛN PHAÅM CUÛA DÖÏ AÙN............27 1. Löïa choïn saûn phaåm. ........................................................................................27 2. Nghieân cöùu, löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu......................................................28 3. Phaân tích quy moâ thò tröôøng saûn phaåm cuûa döï aùn.........................................29 4. Phaân tích khaû naêng caïnh tranh........................................................................38 5. Phaân tích khaû naêng tieáp thò. ............................................................................38 II. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP VAØ BAØI TAÄP.....................................................................39 1. Caâu hoûi. ...........................................................................................................39 2. Baøi taäp. ............................................................................................................39 CHÖÔNG III : PHAÂN TÍCH VEÀ KYÕ THUAÄT - COÂNG NGHEÄ ...............................40 I. LÖÏA CHOÏN HÌNH THÖÙC ÑAÀU TÖ. .................................................................40 II. LÖÏA CHOÏN COÂNG SUAÁT................................................................................40 1. Caùc loaïi coâng suaát...........................................................................................40 2. Löïa choïn coâng suaát cuûa döï aùn........................................................................41 III. COÂNG NGHEÄ, TRANG THIEÁT BÒ. .................................................................43 1. Khaùi nieäm coâng ngheä. .....................................................................................43 2. Phaân tích löïa choïn coâng ngheä cho döï aùn........................................................43 3. Löïa choïn trang thieát bò. ...................................................................................44 IV. LÖÏA CHOÏN ÑÒA ÑIEÅM...................................................................................45 1. Caùc böôùc löïa choïn ñòa ñieåm. ..........................................................................46 Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh Quản trò döï aùn ñaàu tö 3 2. Phöông phaùp choïn ñòa ñieåm............................................................................47 V. XAÂY DÖÏNG NHAØ XÖÔÛNG, COÂNG TRÌNH KIEÁN TRUÙC. ..........................50 1. Xaùc ñònh nhu caàu veà nhaø xöôûng, coâng trình kieán truùc...................................50 2. Nguyeân taéc boá trí vaø xaây döïng nhaø xöôûng.....................................................51 3. Toå chöùc xaây döïng............................................................................................51 VI. XAÙC ÑÒNH CHÖÔNG TRÌNH SAÛN XUAÁT KINH DOANH, NHU CAÀU CAÙC YEÁU TOÁ ÑAÀU VAØO VAØ GIAÛI PHAÙP ÑAÛM BAÛO. ....................................52 1. Chöông trình saûn xuaát kinh doanh. .................................................................52 2. Nhu caàu caùc yeáu toá ñaàu vaøo vaø giaûi phaùp ñaûm baûo. .....................................52 VII. PHAÂN TÍCH TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG....................................................54 VIII. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP VAØ BAØI TAÄP. ...............................................................55 1. Caâu hoûi. ...........................................................................................................55 2. Baøi taäp. ............................................................................................................55 CHÖÔNG IV : NGHIEÂN CÖÙU TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ DÖÏ AÙN ...............................57 I. LÖÏA CHOÏN LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP. ...................................................57 II. THIEÁT KEÁ BOÄ MAÙY TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ DÖÏ AÙN. ....................................57 1. Caùc nguyeân taéc chung.....................................................................................57 2. Quaù trình hình thaønh boä maùy quaûn lyù döï aùn. .................................................58 3. Boä maùy quaûn lyù thöïc hieän döï aùn. ...................................................................58 4. Boä maùy ñieàu haønh saûn xuaát kinh doanh.........................................................62 III. DÖÏ KIEÁN VEÀ NGUOÀN NHAÂN LÖÏC...............................................................63 1. Xaùc ñònh nhu caàu lao ñoäng. ............................................................................63 2. Döï kieán chi phí tieàn löông...............................................................................65 3. Döï kieán keá hoaïch vaø kinh phí ñaøo taïo. ..........................................................66 IV. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP VAØ BAØO TAÄP. ................................................................66 1. Caâu hoûi. ...........................................................................................................66 2. Baøi taäp. ............................................................................................................66 CHÖÔNG V : PHAÂN TÍCH TAØI CHÍNH CAÙC DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ ...........................68 I. MOÄT SOÁ KHAÙI NIEÄM VAØ CAÙC CHÆ TIEÂU TAØI CHÍNH CHUÛ YEÁU. ............68 1. Laäp doøng kim ngöu cuûa moät döï aùn ñaàu tö. ....................................................68 2. Suaát thu hoài voán ñoøi hoûi toái thieåu...................................................................70 3. Caùc chæ tieâu hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaà tö. ..................................................77 3. Phaân tích ruûi ro döï aùn ñaàu tö. .........................................................................86 II. NOÄI DUNG PHAÂN TÍCH TAØI CHÍNH DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ. ..............................92 1. Xaùc ñònh toång möùc ñaàu tö vaø nguoàn voán. ......................................................92 2. Öôùc tính doanh thu, chi phí saûn xuaát. .............................................................96 3. Döï truø lôøi loã vaø baûng toång keát taøi saûn............................................................97 4. Tính caùc chæ tieâu hieäu quaû vaø ñaùnh giaù ñoä an toaøn veà taøi chính.................101 III.CAÂU HOÛI OÂN TAÄP VAØ BAØI TAÄP. .................................................................102 1. Caâu hoûi. .........................................................................................................102 2. Baøi taäp. ..........................................................................................................102 CHÖÔNG VI : PHAÂN TÍCH HIEÄU QUAÛ KINH TEÁ - XAÕ HOÄI CAÙC DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ ..............................................................................................................................105 I. NHÖÕNG HIEÅU BIEÁT CHUNG VEÀ HIEÄU QUAÛ KINH TEÁ - XAÕ HOÄI CUÛA DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ. ........................................................................................................105 1. Khaùi nieäm. .....................................................................................................105 2. Quan heä giöõa phaân tích hieäu quaû taøi chính vaø hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi....106 Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh Quản trò döï aùn ñaàu tö 4 II. ÑIEÀU CHÆNH GIAÙ CAÛ TRONG PHAÂN TÍCH HIEÄU QUAÛ KINH TEÁ – XAÕ HOÄI. .......................................................................................................................107 1. Söï caàn thieát phaûi ñieàu chænh giaù ca.û .............................................................107 2. Ñònh giaù kinh teá theo phöông phaùp ñieàu chænh. ...........................................107 III. CAÙC CHÆ TIEÂU ÑAÙNH GIAÙ HIEÄU QUAÛ KINH TEÁ – XAÕ HOÄI DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ . ........................................................................................................................113 1. Khaùi nieäm ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi döï aùn ñaàu tö. ......................113 2. Giaù trò gia taêng tröïc tieáp................................................................................113 3. Giaù trò gia taêng giaùn tieáp...............................................................................116 4. Suaát sinh lôøi xaõ hoäi noäi boä. ...........................................................................117 5. Ñaùnh giaù ñoùng goùp cuûa döï aùn ñoái vôùi caùc muïc tieâu khaùc...........................118 IV. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP VAØ BAØI TAÄP. ................................................................124 1. Caâu hoûi. .........................................................................................................124 2. Baøi taäp. ..........................................................................................................125 CHÖÔNG VII : THAÅM ÑÒNH DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ....................................................127 I. KHAÙI NIEÄM VAØ MUÏC ÑÍCH THAÅM ÑÒNH DÖÏ AÙN.....................................127 1. Khaùi nieäm. .....................................................................................................127 2. Muïc ñích thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö.................................................................127 II. PHÖÔNG PHAÙP THAÅM ÑÒNH DÖÏ AÙN . .......................................................128 1. Thaåm ñònh theo trình töï.................................................................................128 2. So saùnh caùc chæ tieâu.......................................................................................129 III. CÔ SÔÛ PHAÙP LYÙ CUÛA VIEÄC THAÅM ÑÒNH DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ..................129 IV. CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ THAÅM ÑÒNH CAÙC DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ. .....................130 1. Caùc döï aùn ñaàu tö trong nöôùc.........................................................................130 2. Caùc döï aùn theo Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi. ......................................................134 II. THAÅM ÑÒNH TOÅNG QUAÙT DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ. ............................................139 1. Thaåm ñònh caùc ñieàu kieän phaùp lyù.................................................................139 2. Thaåm ñònh muïc tieâu döï aùn ñaàu tö. ...............................................................142 3. Thaåm ñònh hình thöùc ñaàu tö. .........................................................................142 4. Thaåm ñònh thôøi haïn ñaàu tö............................................................................143 III. THAÅM ÑÒNH CHI TIEÁT DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ ..................................................144 1. Thaåm ñònh veà thò tröôøng saûn phaåm cuûa döï aùn. ............................................144 2. Thaåm ñònh veà kyõ thuaät - coâng ngheä vaø moâi tröôøng. ....................................144 3. Thaåm ñònh lao ñoäng - tieàn löông. .................................................................145 4. Thaåm ñònh veà taøi chính. ................................................................................145 5. Thaåm ñònh veà kinh teá - xaõ hoäi. .....................................................................147 6. Thaåm ñònh keá hoaïch toå chöùc trieån khai thöïc hieän döï aùn. ............................147 IV. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP VAØ BAØI TAÄP. ................................................................147 1. Caâu hoûi. .........................................................................................................147 PHUÏ LUÏC : HEÄ SOÁ CHIEÁT KHAÁU..........................................................................149 PHUÏ LUÏC I: HEÄ SOÁ CHIEÁT KHAÁU (TIEÁP THEO) ................................................150 PHUÏ LUÏC I: HEÄ SOÁ CHIEÁT KHAÁU (TIEÁP THEO) ................................................151 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO .........................................................................................153 Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh Quản trò döï aùn ñaàu tö 5 LÔØI NOÙI ÑAÀU Neàn kinh teá Vieät Nam keå töø sau khi chuyeån töø cô cheá keá hoaïch taäp trung sang neàn kinh teá thò tröôøng coù söï ñieàu tieát vó moâ cuûa nhaø nöôùc, ñaõ coù nhöõng böôùc tieán ñaùng keå : thu nhaäp quoác daân, kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu khoâng ngöøng taêng vôùi toác ñoä cao; saûn phaåm, haøng hoaù treân thò tröôøng ngaøy caøng ña daïng, phong phuù; ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân ñöôïc naâng cao; … Ñeå coù ñöôïc nhöõng keát quaû naøy, vai troø cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö laø voâ cuøng quan troïng. Ñaëc bieät, khi Vieät Nam tham gia vaøo quaù trình hôïp taùc vaø phaân coâng lao ñoäng quoác teá, vieäc ñaåy maïnh hoaït ñoäng ñaàu tö nhaèm taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh laø yeâu caàu caáp thieát. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, moâi tröôøng theå cheá, chính saùch vaø luaät phaùp cuûa Nhaø nöôùc ngaøy caøng thoâng thoaùng, phuø hôïp hôn ñaõ vaø ñang khuyeán khích taát caû moïi thaønh phaàn kinh teá phaùt trieån, khôi daäy söùc daân vaø huy ñoäng moïi nguoàn voán cho coâng cuoäc CNH - HÑH ñaát nöôùc. Laøm theá naøo ñeå quaûn lyù vaø söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn voán naøy? Phöông caùch ñöôïc söû duïng phoå bieán hieän nay laø quaûn lyù hoaït ñoäng ñaàu tö theo döï aùn. Nhöõng noäi dung coù lieân quan ñeán vaán ñeà naøy seõ ñöôïc trình baøy trong moân hoïc "Quaûn trò döï aùn ñaàu tö". Taäp baøi giaûng naøy ñöôïc bieân soaïn nhaèm cung caáp cho sinh vieân chuyeân ngaønh kinh teá vaø quaûn trò kinh doanh moät taøi lieäu phuïc vuï cho quaù trình hoïc taäp vaø nghieân cöùu. Vì khaû naêng vaø thôøi gian coøn haïn cheá neân taäp baøi giaûng naøy chaéc chaén khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Raát mong nhaän ñöôïc nhöõng yù kieán ñoùng goùp ñeå baøi giaûng ngaøy caøng hoaøn chænh hôn. Ñaø Laït ngaøy 15/09/2002 Taùc giaû Ñoã Troïng Hoaøi Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh Quản trò döï aùn ñaàu tö 6 CHÖÔNG I : CAÙC KHAÙI NIEÄM CAÊN BAÛN I. ÑAÀU TÖ. 1. Khaùi nieäm. Hoaït ñoäng ñaàu tö coù theå ñöôïc hieåu khaùc nhau tuyø theo goùc ñoä nghieân cöùu vaø lónh vöïc aùp duïng: - Theo quan nieäm thoâng thöôøng: ñaàu tö laø vieäc boû tieàn ra ñeå thu lôïi. - Neáu xem xeùt töø goùc ñoä cuûa doanh nghieäp thì ñaàu tö laø hoaït ñoäng boû voán ra ñeå hình thaønh neân moät taøi saûn naøo ñoù (taøi saûn vaät chaát hay taøi saûn taøi chính, caùc taøi saûn ñaëc bieät khaùc nhö thoâng tin, bí quyeát coâng ngheä,…) vaø khai thaùc noù ñeå kieám lôøi. - Töø goùc ñoä neàn kinh teá: ñaàu tö laø hoaït ñoäng söû duïng caùc taøi nguyeân (lao ñoäng, ñaát ñai, tö baûn,…) taïo neân cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cuûa neàn kinh teá ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm hay cung caáp dòch vuï nhaèm thu veà lôïi ích taøi chính vaø mang laïi caùc lôïi ích kinh teá – xaõ hoäi. 2. Muïc tieâu ñaàu tö Muïc tieâu cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö luoân ñöôïc xem xeùt töø hai goùc ñoä: muïc tieâu cuûa doanh nghieäp (goùc ñoä vi moâ) vaø muïc tieâu cuûa neàn kinh teá quoác daân (goùc ñoä vó moâ). Ñoái vôùi töøng doanh nghieäp, töøng cô sôû saûn xuaát kinh doanh trong moãi giai ñoaïn nhaát ñònh, muïc tieâu ñaàu tö coù theå laø nhaèm taêng saûn löôïng saûn phaåm saûn xuaát ra, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, dòch vuï; taän duïng, phaùt huy naêng löïc saûn xuaát hieän coù; taêng cöôøng uy tín, teân tuoåi cuûa doanh nghieäp; chieám lónh thò phaàn; taïo theâm vieäc laøm hoaëc giaûm bôùt lao ñoäng naëng nhoïc, nguy hieåm cho ngöôøi lao ñoäng;…(muïc tieâu cuoái cuøng laø lôïi nhuaän). Ñoái vôùi xaõ hoäi: treân quan ñieåm neàn kinh teá quoác daân, muïc tieâu ñaàu tö nhaèm ñoùng goùp vaøo söï taêng tröôûng GDP, taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, naâng cao möùc soáng cho daân cö, caûi thieän phaân phoái thu nhaäp giöõa caùc ngaønh, vuøng vaø ñòa phöông, khai thaùc, söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân, baûo veä moâi tröôøng,… 3. Phaân loaïi ñaàu tö. a. Phaân loaïi theo chöùc naêng quaûn lyù voán ñaàu tö. * Ñaàu tö giaùn tieáp: Laø hình thöùc ñaàu tö trong ñoù ngöôøi boû voán khoâng tröïc tieáp tham gia quaûn lyù vaø söû duïng voán ñaõ boû ra. Trong hình thöùc ñaàu tö naøy ngöôøi boû voán vaø söû duïng voán laø hai chuû theå khaùc nhau. Ngöôøi boû voán khoâng chòu traùch nhieäm veà keát quaû ñaàu tö, chæ coù ngöôøi quaûn lyù vaø söû duïng voán ñaàu tö chòu traùch nhieäm veà keát quaû ñaàu tö. Hoaït ñoäng ñaàu tö giaùn tieáp nhö hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc toå chöùc tín duïng, ngaân haøng…, laø vieäc caùc toå chöùc hoaëc caù nhaân cho vay voán, mua caùc chöùng chæ coù giaù nhö coå phieáu, chöùng khoaùn, traùi phieáu,… (ñaàu tö taøi chính), lôïi nhuaän cuûa hoï thu ñöôïc thoâng qua vieäc thu laõi vay hay lôïi töùc. * Ñaàu tö tröïc tieáp Laø hình thöùc ñaàu tö maø ngöôøi boû voán vaø ngöôøi söû duïng voán laø moät chuû theå. Ngöôøi boû voán tröïc tieáp tham gia quaûn lyù, ñieàu haønh quaù trình thöïc hieän vaø vaän haønh keát quaû ñaàu tö. Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh Quản trò döï aùn ñaàu tö 7 Hoaït ñoäng ñaàu tö tröïc tieáp baèng voán trong nöôùc chòu söï ñieàu chænh cuûa Luaät Khuyeán khích Ñaàu tö trong nöôùc (söûa ñoåi) ban haønh ngaøy 20/5/1998, Nghò ñònh 51/1999/NÑ-CP ngaøy 08/7/1999 quy ñònh chi tieát thi haønh Luaät Khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc (söûa ñoåi), Quy cheá Quaûn lyù ñaàu tö vaø xaây döïng ban haønh keøm theo Nghò ñònh 52/1999/NÑ-CP ngaøy 08/7/1999. Hoaït ñoäng ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi phaûi tuaân theo Luaät Ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua ngaøy 12/11/1996, Luaät Söûa ñoåi, Boå sung moät soá ñieàu cuûa Luaät Ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ngaøy 09/6/2000, Nghò ñònh 24/2000/NÑ-CP quy ñònh chi tieát thi haønh Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. Ñaàu tö tröïc tieáp ñöôïc chia thaønh: ñaàu tö dòch chuyeån vaø ñaàu tö phaùt trieån. Ñaàu tö dòch chuyeån laø hình thöùc ñaàu tö trong ñoù vieäc boû voán nhaèm dòch chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn. Trong tröôøng hôïp naøy, hoaït ñoäng ñaàu tö khoâng laøm gia taêng taøi saûn cuûa doanh nghieäp maø chæ thay ñoåi quyeàn sôû höõu caùc taøi saûn cuûa doanh nghieäp. Ñaàu tö phaùt trieån laø vieäc boû voán ñaàu tö ñeå hình thaønh neân nhöõng naêng löïc môùi veà löôïng hoaëc veà chaát cho saûn xuaát, dòch vuï vaø khai thaùc caùc naêng löïc naøy ñeå sinh lôøi. Ñaàu tö phaùt trieån coù vai troø ñaëc bieät quan troïng, laø bieåu hieän cuï theå cuûa taùi saûn xuaát môû roäng, laø tieàn ñeà cho ñaàu tö taøi chính vaø ñaàu tö dòch chuyeån. b. Phaân loaïi theo tính chaát hoaït ñoäng cuûa keát quaû ñaàu tö. Caùc hoaït ñoäng ñaàu tö ñöôïc chia thaønh: ñaàu tö cô baûn vaø ñaàu tö vaän haønh. Ñaàu tö cô baûn nhaèm taïo ra caùc taøi saûn coá ñònh môùi hay naâng cao tính naêng hoaït ñoäng cuûa caùc taøi saûn coá ñònh ñang söû duïng. Ñaàu tö vaän haønh nhaèm taïo ra caùc taøi saûn löu ñoäng caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh môùi hình thaønh hay taêng theâm taøi saûn löu ñoäng cho caùc cô sôû hieän coù, ñaùp öùng nhu caàu hoaït ñoäng cuûa cô sôû vaät chaát kyõ thuaät. Giöõa ñaàu tö cô baûn vaø ñaàu tö vaän haønh coù moái quan heä chaët cheõ vôùi nhau. Ñaàu tö cô baûn laø cô sôû quyeát ñònh ñaàu tö vaän haønh, ñaàu tö vaän haønh laø ñieàu kieän ñeå caùc keát quaû cuûa ñaàu tö cô baûn phaùt huy taùc duïng. c. Phaân loaïi theo muïc tieâu ñaàu tö . Ñaàu tö môùi: laø hoaït ñoäng ñaàu tö nhaèm hình thaønh caùc coâng trình môùi. Ñaàu tö môùi gaén lieàn vôùi vieäc mua saém thieát bò môùi, xaây döïng caùc phaân xöôûng môùi hoaëc môû roäng caùc phaân xöôûng chính hieän coù, xaây döïng theâm caùc coâng trình phuï trôï môùi nhaèm muïc ñích taêng coâng suaát hoaëc taêng chuûng loaïi maët haøng, taêng khaû naêng phuïc vuï cho nhieàu loaïi ñoái töôïng so vôùi caùc hoaït ñoäng ban ñaàu. Ñaàu tö chieàu saâu: ñaàu tö chieàu saâu bao goàm vieäc thay ñoåi, caûi tieán caùc thieát bò cuõ ñaõ hao moøn treân cô sôû kyõ thuaät môùi nhaèm naâng cao caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa thieát bò, hieän ñaïi hoaù hay ñoàng boä hoaù daây chuyeàn saûn xuaát treân cô sôû caùc coâng trình coù saün ñaûm baûo naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø tieát giaûm chi phí; ñaàu tö chieàu saâu cuõng nhaèm xaây döïng coâng trình baûo veä caân baèng sinh thaùi, baûo veä, laøm saïch moâi tröôøng khu vöïc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng. Treân cô sôû quy trình coâng ngheä vaø kyõ thuaät môùi ñöôïc caûi tieán, hieän ñaïi hoùa, doanh nghieäp hoaøn thieän trình ñoä toå chöùc quaûn lyù vaø saûn xuaát. 4. Caùc hình thöùc ñaàu tö . a. Ñoái vôùi ñaàu tö trong nöôùc. Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh Quản trò döï aùn ñaàu tö 8 Theo Ñieàu 2 Nghò ñònh 51/1999/NÑ-CP cuûa Chính phuû veà Quy ñònh chi tieát thi haønh Luaät Khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc (söûa ñoåi), hoaït ñoäng ñaàu tö trong nöôùc coù theå ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc hình thöùc sau: 1- Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 2- Coâng ty coå phaàn 3- Coâng ty hôïp danh 4- Doanh nghieäp tö nhaân 5- Hôïp taùc xaõ, lieân hieäp hôïp taùc xaõ 6- Doanh nghieäp Nhaø nöôùc 7- Cô sôû giaùo duïc, ñaøo taïo tö thuïc, daân laäp, baùn coâng; cô sôû y teá tö nhaân, daân laäp; cô sôû vaên hoùa daân toäc ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng hôïp phaùp. 8- Doanh nghieäp cuûa caùc toå chöùc chính trò, chính trò – xaõ hoäi, hoäi ngheà nghieäp coù ñaêng kyù kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 9- Caù nhaân, nhoùm kinh doanh ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng theo Nghò ñònh soá 66/HÑBT ngaøy 02/3/1992 cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng (nay laø Chính phuû). b. Ñoái vôùi ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Theo Ñieàu 4 Luaät Ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc ñaàu tö vaøo Vieät Nam döôùi caùc hình thöùc sau ñaây: - Hôïp ñoàng hôïp taùc kinh doanh (Business Cooperation Contract - BCC). - Doanh nghieäp lieân doanh (Joint-Venture Enterprise). - Doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi (100% Foreign Capital Enterprise). (Caùc hình thöùc ñaàu tö naøy ñöôïc quy ñònh chi tieát taïi Chöông II – Hình thöùc ñaàu tö, Nghò ñònh 24/2000/NÑ-CP cuûa Chính phuû ngaøy 31/7/2000). Ngoaøi ra caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö xaây döïng caùc coâng trình keát caáu haï taàng coù theå kyù keát vôùi caùc cô quan Nhaø nöôùc Vieät Nam coù thaåm quyeàn ñeå ñaàu tö döôùi caùc hình thöùc sau: - Hình thöùc ñaàu tö BOT (Build - Operate - Transfer): hôïp ñoàng xaây döïng kinh doanh - chuyeån giao; BTO (Build - Transfer - Operate): hôïp ñoàng xaây döïng - chuyeån giao - kinh doanh; BT (Build - Transfer): hôïp ñoàng xaây döïng chuyeån giao. - Hôïp ñoàng phaân chia saûn phaåm PSC (Product Sharing Contract). - Thueâ thieát bò (Leasing). II. NGUOÀN VOÁN ÑAÀU TÖ. 1. Khaùi nieäm. Xeùt treân phaïm vi quoác gia, toång taøi saûn quoác gia ñöôïc chia thaønh hai nhoùm: toång taøi saûn saûn xuaát vaø toång taøi saûn phi saûn xuaát. Trong ñoù toång taøi saûn saûn xuaát laø moät thaønh phaàn cuûa taøi saûn quoác gia tham gia tröïc tieáp vaøo quaù trình saûn xuaát vaø ñöôïc hình thaønh treân cô sôû caùc hoaït ñoäng ñaàu tö. Qua quaù trình söû duïng, caùc taøi saûn naøy seõ bò hao moøn, vì vaäy caàn phaûi thöôøng xuyeân tieán haønh vieäc buø ñaép söï hao moøn ñoù; ñoàng thôøi ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån cuõng caàn thöôøng xuyeân boå sung theâm caùc taøi saûn môùi. Töø goùc ñoä caùc doanh nghieäp, trong quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, do taùc ñoäng cuûa hao moøn höõu hình vaø hao moøn voâ hình, nhaø xöôûng, maùy moùc, caùc trang thieát bò cuûa doanh nghieäp seõ bò hö hoûng daàn vaø khoâng coøn phuø hôïp trong ñieàu Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh Quản trò döï aùn ñaàu tö 9 kieän saûn xuaát môùi. Do ñoù, doanh nghieäp phaûi tieán haønh söûa chöõa, caûi taïo, naâng caáp vaø thay theá chuùng. Beân caïnh ñoù, caùc doanh nghieäp môùi hình thaønh, caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng muoán môû roäng quy moâ saûn xuaát phaûi mua saém maùy moùc, trang thieát bò môùi, xaây döïng môùi hay xaây döïng theâm nhaø xöôûng,… (hình thaønh caùc taøi saûn coá ñònh); phaûi mua saém nguyeân nhieân vaät lieäu, traû löông cho coâng nhaân trong chu kyø saûn xuaát kinh doanh ñaàu tieân,… (taïo voán löu ñoäng gaén lieàn vôùi söï hoaït ñoäng cuûa caùc taøi saûn coá ñònh). Quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän thoâng qua hoaït ñoäng ñaàu tö. Hoaït ñoäng ñaàu tö chæ coù theå ñöôïc tieán haønh treân cô sôû coù ñuû nguoàn voán caàn thieát. Tuy nhieân, soá tieàn voán caàn thieát naøy laø raát lôùn, khoâng theå trích ra cuøng moät luùc töø caùc khoaûn chi tieâu thöôøng xuyeân cuûa xaõ hoäi, cuûa caùc doanh nghieäp vì ñieàu naøy seõ laøm xaùo ñoäng hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa saûn xuaát vaø sinh hoaït xaõ hoäi. Nhö vaäy: voán ñaàu tö laø tieàn tích luyõ cuûa xaõ hoäi, cuûa caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh, laø tieàn tieát kieäm cuûa daân cö vaø voán huy ñoäng töø nöôùc ngoaøi ñöôïc ñöa vaøo söû duïng cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö trong quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi nhaèm duy trì vaø taïo ra naêng löïc lôùn hôn cho saûn xuaát kinh doanh vaø sinh hoaït xaõ hoäi. 2. Nguoàn hình thaønh voán ñaàu tö. a. Nguoàn voán trong nöôùc. * Nguoàn voán töø ngaân saùch nhaø nöôùc (töø tieát kieäm cuûa Chính phuû) Voán ngaân saùch nhaø nöôùc caáp laø nguoàn voán thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå xaây döïng nhöõng coâng trình coâng ích, nhöõng coâng trình troïng ñieåm cuûa quoác gia ñoøi hoûi voán ñaàu tö lôùn. ÔÛ Vieät Nam hieän nay quy ñònh voán ngaân saùch nhaø nöôùc ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö theo keá hoaïch cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi: - Caùc döï aùn xaây döïng cô sôû haï taàng: caùc döï aùn giao thoâng, thuûy lôïi,… - Caùc döï aùn troàng röøng ñaàu nguoàn, röøng phoøng hoä, vöôøn quoác gia, khu baûo toàn thieân nhieân. - Caùc döï aùn xaây döïng coâng trình vaên hoùa, xaõ hoäi, phuùc lôïi coâng coäng, quaûn lyù nhaø nöôùc veà khoa hoïc - coâng ngheä, quoác phoøng, an ninh. - Döï aùn baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi khu vöïc, vuøng laõnh thoå - Caùc döï aùn troïng ñieåm cuûa nhaø nöôùc do chính phuû quyeát ñònh maø khoâng coù khaû naêng tröïc tieáp thu hoài voán. Voán tín duïng öu ñaõi thuoäc ngaân saùch nhaø nöôùc laø voán cho vay ñeå ñaàu tö nhöõng coâng trình troïng ñieåm cuûa quoác gia coù taùc ñoäng lôùn ñoái vôùi vieäc thuùc ñaåy phaùt trieån neàn kinh teá vaø coù khaû naêng taïo ñöôïc nguoàn thu ñeå hoaøn voán. Hieän nay ôû Vieät Nam nguoàn voán naøy ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö ñoái vôùi: - Caùc döï aùn xaây döïng cô sôû haïng taàng kinh teá, caùc cô sôû saûn xuaát taïo vieäc laøm. - Caùc döï aùn ñaàu tö troïng ñieåm cuûa nhaø nöôùc trong töøng thôøi kyø (ñieän, xi maêng, saét theùp, caáp thoaùt nöôùc,...) - Caùc döï aùn khaùc cuûa caùc ngaønh coù khaû naêng thu hoài voán, ñaõ ñöôïc xaùc ñònh trong cô caáu keá hoaïch cuûa nhaø nöôùc. * Nguoàn taøi saûn coâng vaø taøi saûn quoác gia * Nguoàn voán ñaàu tö töø lôïi nhuaän ñeå laïi cuûa doanh nghieäp Nhaø nöôùc Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh Quản trò döï aùn ñaàu tö 10 * Nguoàn voán ñaàu tö töø tieát kieäm cuûa khu vöïc tö nhaân b. Nguoàn voán töø nöôùc ngoaøi. Voán nöôùc ngoaøi laø voán hình thaønh töø nguoàn tích luõy töø beân ngoaøi, thoâng qua nhieàu hình thöùc khaùc nhau ñöôïc söû duïng cho hoaït ñoäng ñaàu tö trong nöôùc. * Voán hoã trôï phaùt trieån chính thöùc (ODA - Official Development Assistance) Nguoàn voán ODA bao goàm caùc khoaûn vieän trôï khoâng hoaøn laïi, vieän trôï coù hoaøn laïi hoaëc tín duïng öu ñaõi cuûa caùc chính phuû, caùc toå chöùc phi chính phuû, caùc toå chöùc thuoäc heä thoáng Lieân hieäp quoác (FAO, WHO, UNICEF, UNDP,…), caùc toå chöùc taøi chính quoác teá daønh cho caùc nöôùc ñang vaø chaäm phaùt trieån. Hieän nay ôû Vieät Nam, nguoàn voán ODA ñöôïc quaûn lyù thoáng nhaát theo Quy cheá Quaûn lyù vaø söû duïng nguoàn Hoã trôï phaùt trieån chính thöùc ban haønh keøm theo Nghò ñònh 17/2001/NÑ-CP ngaøy 04/5/2001 cuûa Chính phuû. * Voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI - Foreign Direct Invesment) Laø nguoàn voán do caùc toå chöùc kinh doanh ôû nöôùc ngoaøi ñaàu tö tröïc tieáp vaøo Vieät Nam döôùi caùc hình thöùc nhö doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi hoaëc lieân doanh, lieân keát vôùi caùc doanh nghieäp trong nöôùc ñeå saûn xuaát kinh doanh, cung caáp dòch vuï hoaëc khai thaùc taøi nguyeân nhaèm muïc ñích kieám lôøi. * Nguoàn kieàu hoái Ñaây laø nguoàn löïc lôùn xeùt caû khaû naêng voán ñaàu tö laãn chaát xaùm vaø chuùng coù vai troø quan troïng, laø caàu noái giöõa neàn kinh teá trong nöôùc vôùi nöôùc ngoaøi. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây nguoàn naøy ñaõ ñoùng goùp moät phaàn trong söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. * Voán vay thöông maïi töø nöôùc ngoaøi Laø voán vay caùc toå chöùc taøi chính, ngaân haøng, doanh nghieäp, caù nhaân ôû nöôùc ngoaøi maø ñieàu kieän vay theo caùc thoâng leä quoác teá. * Voán ñaàu tö cuûa caùc cô quan ngoaïi giao, toå chöùc quoác teá vaø caùc cô quan nöôùc ngoaøi khaùc Voán naøy ñöôïc hình thaønh khi caùc cô quan ngoaïi giao, toå chöùc quoác teá, cô quan nöôùc ngoaøi ñaàu tö phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng cuûa hoï. ÔÛ Vieät Nam hieän nay loaïi voán naøy ñöôïc quaûn lyù theo hieäp ñònh hoaëc thoûa thuaän ñöôïc kyù keát giöõa chính phuû Vieät Nam vôùi chính phuû caùc nöôùc hoaëc caùc cô quan, toå chöùc nöôùc ngoaøi. * Nguoàn taøi trôï khaùc töø nöôùc ngoaøi Caùc nguoàn naøy thöôøng ñöôïc hình thaønh thoâng qua caùc hoaït ñoäng nhö cöùu trôï nhaân ñaïo, hoaït ñoäng töø thieän, boài thöôøng chieán tranh,… III. DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ. 1. Khaùi nieäm döï aùn ñaàu tö. Ngaân haøng theá giôùi (WB - World Bank) ñònh nghóa: “Döï aùn laø moät taäp hôïp rieâng bieät nhöõng hoaït ñoäng ñaàu tö, vaïch chính saùch, xaây döïng theå cheá vaø caùc hoaït ñoäng khaùc ñöôïc truø tính ñeå thöïc hieän moät hoaëc moät nhoùm muïc tieâu trong thôøi gian nhaát ñònh”. Ñoã Troïng Hoaøi Khoa Quaûn Trò Kinh Doanh