Giáo trình hình thành tổng hợp nghiên cứu kỹ thuật tổ chức tế vi của mactenxit ram

pdf
Số trang Giáo trình hình thành tổng hợp nghiên cứu kỹ thuật tổ chức tế vi của mactenxit ram 50 Cỡ tệp Giáo trình hình thành tổng hợp nghiên cứu kỹ thuật tổ chức tế vi của mactenxit ram 910 KB Lượt tải Giáo trình hình thành tổng hợp nghiên cứu kỹ thuật tổ chức tế vi của mactenxit ram 0 Lượt đọc Giáo trình hình thành tổng hợp nghiên cứu kỹ thuật tổ chức tế vi của mactenxit ram 3
Đánh giá Giáo trình hình thành tổng hợp nghiên cứu kỹ thuật tổ chức tế vi của mactenxit ram
4.8 ( 10 lượt)
Nhấn vào bên dưới để tải tài liệu
Đang xem trước 10 trên tổng 50 trang, để tải xuống xem đầy đủ hãy nhấn vào bên trên
Chủ đề liên quan

Nội dung

Giáo trình hình thành tổng hợp nghiên cứu kỹ thuật tổ chức tế vi của mactenxit ram -Tæì 80 y 200oC : austenit dæ chæa chuyãøn biãún. Luïc naìy trong maïctenxit coï sæû táûp trung caïc bon laûi vaì tiãút ra dæåïi daûng caïc bêt H coï cäng thæïc FexC (x tæì 2,0 y 2,4) åí daûng táúm moíng vaì ráút phán taïn. Læåüng caïc bon trong mactenxit giaím tæì 0,80% xuäúng coìn 0,25% y 0,40% vaì tyí säú c/a giaím âi. Caïc bêt H chæa coï kiãøu maûng riãng, noï phaíi täön taûi trong kiãøu maûng cuía mactenxit. Häùn håüp gäm ö caïc bêt H vaì maïtenxit ngheìo caïc bon goüi laì mactenxit ram. Fe D (C) 0,80 o >Fe D (C) 0,25-0,40 + Fe2 y 2,4C@ Cuäúi giai âoaûn naìy täú chæïc cuía theïp laì maïctenxit ram vaì austenit dæ. b-Giai âoaûn II : (200 y 260oC) Trong giai âoaûn naìy caïc bon váùn tiãúp tuûc tiãút ra khoíi maïctenxit laìm cho dung dëch ràõn chè coìn 0,15 y 0,20%C. Bãn caûnh âoï coï quaï trçnh austenit dæ chuyãøn biãún thaình maïctenxit ram Fe J (C)0,80 o >Fe D (C)0,15 y 0,20 + Fe2 y 2,4C@ Cuäúi giai âoaûn naìy theïp täi coï täø chæïc laì macïtenxit ram Hìçnh 4.16 -Täø chæïc tãú vi cuía mactenxit ram c-Giai âoaûn III : (260 y 400oC) Trong giai âoaûn naìy caí hai pha cuía maïctenxit ram âãöu chuyãøn biãún : -Táút caí caïc bon quaï baîo hoaì âæåüc tiãút ra khoíi mactenxit âäü chênh phæång c/a = 1 vaì maïctenxit ngheìo caïc bon tråí thaình pherit. -Caïc bêt H åí daûng táúm moíng biãún thaình xãmentit åí daûng haût. Så âäö cuía hai quaï trçnh naìy nhæ sau : Fe D (C)0,15 y 20 o Fe D +Fe3C haût o Fe3C haût Fe2 y 2,4C Cuäúi giai âoaûn naìy täø chæïc cuía theïp täi laì häùn håüp phe rit vaì xãmentit åí daûng haût ráút nhoí mën, khäng nhçn tháúy âæåüc dæåïi kênh hiãøn vi quang hoüc goüi laì troxtit ram 101 Hìçnh 4.17-Täø chæïc tãú vi cuía träxtit ram d-Giai âoaûn IV : (>400oC) Tiãúp tuûc nung lãn cao hån 400oC trong theïp täi khäng coï chuyãøn biãún pha gç måïi maì chè coï quaï trçnh låïn lãn cuía caïc haût xãmentit. åí nhiãût âäü 500 y 600oC täø chæïc laì häùn håüp pherit vaì xãmentit daûng haût khaï phán taïn, váùn chæa nhçn tháúy âæåüc dæåïi kinh hiãøn vi quang hoüc, goüi laì xoocbit ram Hìçnh 4.18- Täø chæïc tãú vi cuía xoocbit ram Nãúu tiãúp tuûc nung lãn gáön A1 (727oC), luïc naìy haût xãmentit âaî khaï låïn coï thãø nhçn tháúy âæåüc bàòng kênh hiãøn vi quang hoüc, häùn håüp âoï goüi laì peïclit haût. 4.3.UÍ VAÌ THÆÅÌNG HOÏA THEÏP : 4.3.1.UÍ theïp : 1-Âënh nghéa : 102 UÍ theïp laì phæång phaïp nung noïng theïp âãún nhiãût âäü nháút âënh, giæî nhiãût vaì laìm nguäüi cháûm cuìng loì âãø nháûn âæåüc täø chæïc äøn âënh (gáön våïi täø chæïc cán bàòng) coï âäü bãön âäü cæïng tháúp nháút vaì âäü deío cao. 2-Muûc âêch : UÍ nhàòm caïc muûc âêch sau âáy : a-Giam í âäü cæïng cuía theïp âãø dãù gia cäng càõt goüt. b-Laìm tàng âäü deío âãø dãù tiãún haình biãún daûng nguäüi. c-Laìm giaím hay khæí boí hoaìn toaìn æïng suáút bãn trong do gia cäng càõt vaì biãún daûng. d-Laìm âäöng âãöu thaình pháön hoïa hoüc trãn váût âuïc bë thiãn têch. e-Laìm nhoí haût theïp. 3-Caïc phæång phaïp uí : a-UÍ tháúp (uí non) : Laì phæång phaïp uí tiãún haình åí nhiãût âäü tæì 200 y 6000C våïi muûc âêch laì giaím hay khæí boí æïng suáút bãn trong åí váût âuïc hay saín pháøm qua gia cäng cå khê (càõt goüt, dáûp nguäüi). Nãúu nhiãût âäü uí chè tæì 200 y 300oC seî khæí boí mäüt pháön æïng suáút bãn trong (laìm giaím båït), nãúu tæì 450 y 600oC thç seî khæí boí hoaìn toaìn æïng suáút bãn trong. Cäng duûng : duìng cho caïc váût âuïc låïn nhæ thán maïy càõt goüt, xeïc màng sau khi maìi, loì xo sau khi uäún nguäüi...Phæång phaïp naìy khäng laìm thay âäøi âäü cæïng cuía theïp. Âäúi våïi gang âäü cæïng coï thãø giaím mäüt êt do quaï trçnh graphêt hoïa. b-UÍ kãút tinh laûi : Laì phæång phaïp uí tiãún haình åí nhiãût âäü kãút tinh laûi (våïi theïp caïc bon nhiãût âäü uí laì 600 y 7000C). Phæång phaïp naìy laìm giaím âäü cæïng vaì laìm thay âäøi kêch thæåïc haût. Cäng duûng : duìng cho caïc theïp qua biãún daûng nguäüi, bë biãún cæïng âãø khäi phuûc laûi cå tênh nhæ træoïc khi biãún daûng. Ngaìy nay phæång phaïp naìy háöu nhæ khäng sæí duûng næîa vç dãù laìm haût låïn do kãút tinh laûi láön thæï hai. Âãø âaût âæåüc muûc âêch naìy ta duìng caïc phæång phaïp uí coï chuyãøn biãún pha. c-UÍ hoaìn toaìn : Laì phæång phaïp uí nung noïng theïp âãún traûng thaïi hoaìn toaìn laì austenit, åí nhiãût âäü cao hån Ac3. Nhiãût âäü uí tênh theo cäng thæïc : Tuí = Ac3 + (30 y 50oC) Muûc âêch cuía uí hoaìn toaìn laì : -Laìm nhoí haût theïp : do nung cao hån Ac3 tæì 30 y 50oC nãn haût austenit váùn coìn nhoí, do âoï khi laìm nguäüi seî nhánû âæåüc täø chæïc pherit - peïclit coï haût nhoí. -Laìm giaím âäü cæïng vaì tàng âäü deío âãø dáûp nguäüi vaì càõt goüt. Cäng duûng : duìng cho theïp træåïc cuìng têch våïi læåüng caïc bon tæì : 0,30 y 0,65%. Sau khi uí hoaìn toaìn ta nháûn âæåüc täø chæïc pherit - peïc lit, trong âoï peïc lêt åí daûng táúm. d-UÍ khäng hoaìn toaìn : Laì phæång phaïp uí nung noïng theïp âãún nhiãût âäü cao hån Ac1 vaì nhoí hån Accm tæïc laì traûng khäng hoaìn toaìn laì austenit. Nhiãût âäü uí tênh theo cäng thæïc : Tuí = Ac1 + (30 y 50oC) 103 Täø chæïc taûo thaình sau khi uí khäng hoaìn toaìn laì peclit haût chæï khäng phaíi laì peclit táúm. Do nhiãût âäü uí tháúp hån Accm nãn austenit chæa âäöng âãöu hoïa thaình pháön hay coìn mäüt êt xãmentit cuía peclit chæa chuyãøn biãún hãút hay caïc pháön tæí xãmentit hai nãn dãù daìng taûo ra peclit haût. Cäng duûng : duìng cho theïp coï haìm læåüng caïc bon t 0,70% maì chuí yãúu laì theïp sau cuìng têch. e-UÍ cáöu hoïa : Âáy laì mäüt daûng âàûc biãût cuía uí khäng hoaìn toaìn, nhiãût âäü dao âäüng mäüt caïch tuáön hoaìn quanh Ac1, nung noïng lãn âãún nhiãût âäü 750 y 7600C giæî nhiãût khoaíng nàm phuït, sau âoï laìm nguäüi xuäúng 650 y 6600C giæî nhiãût khoaíng nàm phuït... Cæï láûp âi láûp laûi nhæ váûy nhiãöu láön taûo ra quaï trçnh cáöu hoïa xãmentit nãn nháûn âæåüc hoaìn toaìn laì peclit haût. Säú læåüng chu trçnh phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc chi tiãút vaì mæïc âäü cáöu hoïa. f-UÍ âàóng nhiãût : Âäúi våïi theïp håüp kim cao do austenit quaï nguäüi coï tênh äøn âënh quaï låïn nãn laìm nguäüi cháûm cuìng loì khäng nháûn âæåüc täø chæïc peclit âäöng nháút maì coï thãø laì peclit xoocbit, xoocbit, xoocbit-trästit... vç váûy âäü cæïng coìn khaï cao, khäng càõt goüt âæåüc. Luïc naìy ta duìng phæång phaïp uí âàóng nhiãût. Sau khi giæî nhiãût xong laìm nguäüi xuäúng tháúp hån Ac1 khoaíng 500C vaì tiãún haình laìm nguäüi âàóng nhiãût taûi âoï trong mäüt thåìi gian nháút âënh ( xaïc âënh theo giaín âäö T-T-T cuía theïp). Phæång phaïp naìy nháûn âæåüc täø chæïc peclit âäöng nháút. Cäng duûng : duìng cho theïp håüp kim âãø ruït ngàõn thåìi gian uí. g-UÍ khuãúch taïn : Laì phæång phaïp uí nung noïng theïp âãún nhiãût âäü ráút cao tæì 1100 y 1500C våïi thåìi gian giæî ngiãût ráút daìi tæì 10 y 15h âãø tàng khaï nàng khuãúch taïn laìm âäöng âãöu thaình pháön hoïa hoüc trong caïc vuìng cuía haût. Cäng duûng : duìng cho váût âuïc theïp håüp kim cao bë thiãn têch. Sau uí khuãúch taïn haût ráút to nãn phaíi tiãún haình uí thæåìng hay caïn noïng âãø laìm nhoí haût theïp. 4.3.2.Thæåìng hoïa : Thæåìng hoïa laì phæång phaïp nhiãût luyãûn gäöm coï nung noïng theïp âãún traûng thaïi hoaìn toaìn laì austenit giæî nhiãût vaì laìm nguäüi ngoaìi khäng khê ténh. Thäng thæåìng sau khi giæî nhiãût xong láúy chi tiãút ra vaì laìm nguäüi trãn saìn xæåíng. Täø chæïc nháûn âæåüc khi thæåìng hoïa tæång tæû nhæ khi uí nhæng âäü cæïng cao hån mäüt êt vaì haût nhoí mën hån do täúc âäü nguäüi låïn hån. Tthæåììng hoïa = Ac3 hay Accm + (30 y 500C) Cäng duûng : Do täø chæïc nháûn âæåüc gáön våïi traûng thaïi cán bàòng nãn thæåìng hoïa coï cäng duûng tæång tæû nhæ uí, tuy nhiãn noï cuîng coï mäüt säú âiãøm khaïc : -Âaût âæåüc âäü cæïng thêch håüp âãø gia cäng càõt cho theïp caïc bon tháúp d 0,25%C. Våïi theïp naìy nãúu uí âäü cæïng quaï tháúp phoi seî ráút deío khoï gaîy, khoï càõt goüt. -Laìm nhoí xãmentit chuáøn bë cho nhiãût luyãûn kãút thuïc. Khi thæåìng hoïa seî taûo ra täø chæïc peclit phán taïn hay xoocbit trong âoï kêch thæåïc cuía xãmentit nhoí mën nãn khi nung noïng nháûn âæåüc austenit nhoí mën. Muûc âêch naìy thæåìng aïp duûng khi täi. 104 -Phaï læåïi xãmentit hai cuía theïp sau cuìng têch. Trong theïp sau cuìng têch xãmentit hai thæåìng åí daûng læåïi ráút cæïng vaì gioìn. Vç váûy khi gia cäng càõt goüt khoï nháûn âæåüc bãö màût nhàôn boïng cao. Khi thæåìng hoïa do laìm nguäüi nhanh hån uí nãn xãmentit khäng këp tiãút ra åí daûng læåïïi næîa. 4.4.TÄI THEÏP : Trong táút caí caïc nguyãn cäng nhiãût luyãûn täi theïp laì phæång phaïp quan troüng nháút vç noï taûo ra cho chi tiãút âäü bãön, âäü cæïng vaì tênh chäúng maìi moìn cao nháút. Hçnh 4.19 -Khoaíng nhiãût âä uí, thæåìng hoaï vaì täi cho theïp cac bon 4.4.1.Âënh nghéa vaì muûc âêch 1-Âënh nghéa : Täi theïp laì phæång phaïp nhiãût luyãûn gäöm coï : nung noïng theïp âãún nhiãût âäü cao hån nhiãût âäü tåïi haûn (>Ac1) laìm xuáút hiãûn täø chæïc austenit, giæî nhiãût räöi laìm nguäüi nhanh låïn hån täúc âäü nguäüi tåïi haûn âãø nháûn âæåüc täø chæïc khäng cán bàòng coï âäü cæïng cao. 2-Muûc âêch : a-Náng cao âäü cæïng vaì tênh chäúng maìi moìn cho chi tiãút (sau khi âaî tiãún haình ram) b-Náng cao âäü bãön vaì khaí nàng chëu taíi cho chi tiãút maïy. 4.4.2.Phæång phaïp choün nhiãût âäü täi theïp : 1-Âäúi våïi theïp træoïc cuìng têch : Ttäi = Ac3 + (30 y 500C) Våïi nhiãût âäü täi nhæ trãn ta nháûn âæåüc täø chæïc åí nhiãût âäü nung laì austenit âäöng nháút, sau khi täi laì maïctenxit vaì austenit dæ. Do váûy âäü cæïng cuía theïp âaût âæåüc giaï trë cao nháút. Nãúu choün nhiãût âäü täi tháúp hån Ac3 thç taûi nhiãût âäü nung ta nháûn âæåüc täø chæïc laì austenit vaì pherêt váùn coìn, chæa hoìa tan hãút. Do váûy sau khi täi ta nháûn âæåüc maïctenxit + austenit dæ + pherit. Pherit laì mäüt pha mãöm laìm cho âäü cæïng cuía theïp bë giaím âi vaì taûo ra caïc âiãøm mãöm laìm xáúu cå tênh cuía noï. 105 2-Âäúi våïi theïp sau cuìng têch : Ttäi = Ac1 + (30 y 500C) Våïi nhiãût âäü nhæ trãn taûi nhiãût âäü nung täø chæïc cuía theïp laì austenit vaì mäüt læåüng xãmentit hai. Sau khi täi ta âæåüc maïctenxit + austenit dæ + xãmentit hai, trong âoï xãmentit hai laì pha coï âäü cæïng cao laìm tàng maûnh tênh chäúng maìi moìn cho theïp. Nãúu nung cao hån Accm taûi nhiãût âäü nung ta coï austenit âäöng nháút, vç váûy sau khi täi nháûn âæåüc maïctenxit + austenit dæ khaï nhiãöu. Nhæ váûy laìm máút tênh chäúng maìi moìn cao cuía xãmentit hai. Màût khaïc khi nung cao nhæ váûy dãù bë thoaït caïc bon trãn låïp bãö màût, læåüng caïc bon hoaì tan vaìo austenit quaï låïn laìm tàng thãø têch riãng cuía maïctenxit do váûy seî taûo ra austenit dæ nhiãöu hån laìm xáúu cå tênh. 3-Âäúi våïi theïp cuìng têch : Duìng cäng thæïc naìo cuîng âæåüc vç Ac1, Ac3 vaì Accm truìng nhau taûi S trãn giaín âäö pha Fe-C. 4-Âäúi våïi theïp håüp kim : Våïi theïp håüp kim tháúp nhiãût âäü täi khäng sai khaïc nhiãöu so våïi theïp caïc bon, thäng thæåìng cao hån tæì 10 y 200C (træì træåìng håüp theïp chæïa mangan, niken). Våïi theïp håüp kim trung bçnh vaì cao nhiãût âäü täi sai khaïc nhiãöu hån so våïi theïp caïc bon, do váûy phaíi tra cæïu trong caïc säø tay vãö nhiãût luyãûn. 4.4.3.Täúc âäü täi tåïi haûn vaì âäü tháúm täi : 1-Täúc âäü täi tåïi haûn : a-Âënh nghéa : Täúc âäü täi tåïi haûn laì täúc âäü nguäüi nhoí nháút cáön thiãút âãø nháûn âæåüc chuyãøn biãún maïctenxit khi täi. Ta coï thãø tênh gáön âuïng nhiãût âäü naìy dæûa vaìo giaín âäö T-T-T theo cäng thæïc sau : (A T 0) Vth = 1 m 0C/s Wm Trong âoï : -A1 laì nhiãût âäü tåïi haûn dæåïi (Ar1), 0C -Tm0 , W m laì nhiãût âäü vaì thåìi gian æïng våïi austenit quaï nguäüi keïm äøn âënh nháút. Täúc âäü täi tåïi haûn cuía theïp caìng nhoí caìng dãù täi vç laìm nguäüi khäng nhanh làõm cuîng nháûn âæåüc maïctenxit do âoï taûo âæåüc âäü cæïng cao, biãún daûng êt vaì khäng bë næït. b-Caïc yãúu täú aính hæåíng âãún täúc âäü täi tåïi haûn : Moüi yãúu täú laìm tàng hay giaím tênh äøn âënh cuía austenit quaï nguäüi âãöu aính hæåíng âãún täúc âäü täi tåïi haûn. Gäöm coï caïc yãúu täú sau : -Thaình pháön håüp kim cuía austenit : Âáy laì yãúu täú quan troüng nháút, austenit caìng giaìu caïc nguyãn täú håüp kim (træì cäban) âãöu laìm giaím täúc âäü täi tåïi haûn. -Sæû âäöng nháút cuía austenit : Austenêt caìng âäöng nháút thç caìng dãù biãún thaình maïctenxit vç cuìng laì dung dëch ràõn, nãn laìm giaím täúc âäü täi tåïi haûn. Nãúu austenit caìng khäng âäöng nháút thç taûi vuìng giaìu caïc bon dãù taûo ra xãmentit hay caïcbit, nhæîng vuìng ngheìo caïc bon dãù biãún thaình pherit. Âãø náng cao tênh âäöng nháút cuía austenit ta náng cao nhiãût âäü nung âãø giuïp cho sæû hoìa tan vaì laìm âäöng âãöu hoïa caïc bon dãù daìng hån. 106 -Caïc pháön tæí ràõn chæa tan hãút vaìo austenit seî thuïc âáøy quaï trçnh taûo ra pherit - caïc bit do váûy laìm tàng täúc âäü täi tåïi haûn. -Kêch thæåïc haût austenit caìng låïn biãn giåïi haût caìng êt, do váûy khoï taûo thaình häùn håüp pherit - caïc bêt laìm giaím täúc âäü täi tåïi haûn. 2-Âäü tháúm täi : a-Âënh nghéa : Âäü tháúm täi laì chiãöu daìy cuía låïp âæåüc täi cæïng coï täø chæïc mactenxit (trong thæûc tãú laì låïp coï täø chæïc næía mactenxit nghéa laì mactenxit vaì trästit). Xeït mäüt chi tiãút coï daûng hçnh truû, âæåìng kênh D khi laìm nguäüi trong quaï trçnh täi täúc âäü nguäüi åí bãö màût bao giåì cuîng cao hån trong loîi nãn âæåìng cong nguäüi coï daûng mäüt parabän. Vç váûy chè låïp bãö màût våïi chiãöu daìy G coï täúc âäü nguäüi t Vth måïi coï täø chæïc maïctenxit vaì âäü cæïng cao. Âoï chênh laì âäü tháúm täi. Hçnh 4.20 -Så âäö giaíi thêch âäü tháúm täi b-Caïc yãúu täú aính hæåíng : -Yãúu täú quan troüng nháút aính hæåíng âãún âäü tháúm täi laì täúc âäü täi tåïi haûn, täúc âäü täi tåïi haûn caìng nhoí âäü tháúm täi caìng cao. Nãúu theïp coï täúc âäü nguäüi trong loîi t Vth thç toaìn bäü tiãút diãûn chi tiãút âæåüc täi vaì goüi laì täi tháúu. Nãúu täúc âäü nguäüi åí bãö màût âaî nhoí hån Vth thç chi tiãút khäng âæåüc täi. Moüi yãúu täú laìm giaím täúc âäü täi tåïi haûn âãöu laìm tàng âäü tháúm täi. -Täúc âäü nguäüi caìng tàng thç âäü tháúm täi cuîng tàng lãn theo. Tuy nhiãn khäng duìng biãûn phaïp naìy vç dãù gáy næït, biãún daûng... c-YÏ nghéa cuía âäü tháúm täi : Theïp coï âäü tháúm täi caìng cao âæåüc coi laì caìng täút, båïi vç låïp täi cæïng daìy sæïc chëu taíi cuía chi tiãút tàng lãn khaï nhiãöu. Xaïc âënh âäü tháúm täi bàòng phæång phaïp täi âáöu muït. 107 Giaï âåî Caïc vë trê âo âäü cæïng Bãö màût täi Chiãöu daìi âæåüc täi cæïng Næåïc Hçnh 4.21- Thê nghëãm täi âáöu muït (xaïc âënh âäü tháúm täi). 4.4.4.Caïc phæång phaïp täi thãø têch vaì cäng duûng : 1-Mäi træåìng täi : Mäi træåìng laìm nguäüi theïp khi täi goüi laì mäi træåìng täi. a-Yãu cáöu cuía mäi træåìng täi : -Phaíi coï täúc âäü laìm nguäüi låïn hån Vth cuía theïp cáön täi vaì khäng laìm næït hay biãún daûng chi tiãút. Do âoï täúc âäü laìm nguäüi cuía noï nhæ sau : *Laìm nguäüi nhanh theïp trong khoaíng austenit keïm äøn âënh nháút (khoaíng 500 y 600oC) âãø khäng këp phán hoïa thaình häùn håüp pherit - xãmentit. *Laìm nguäüi cháûm ngoaìi khoaíng nhiãût âäü trãn âãø traïnh æïng suáút nhiãût vaì æïng suáút täø chæïc gáy ra biãún daûng, næït våî. Âàûc biãût laì åí vuìng nhiãût âäü chuyãøn biãún mactenxit vç æïng suáút nhiãût vaì æïng suáút täø chæïc cuìng låïn. Trong thæûc tãú khäng mäi træåìng täi naìo thoía maîn yãu cáöu nãu trãn. -Coï âäü linh âäüng cao, dáùn nhiãût täút, tênh baïm dênh vaìo bãö màût låïn vaì reí tiãön. b-Caïc mäi træåìng täi thæåìng duìng : -Næåïc : laì mäi træåìng täi maûnh, an toaìn, dãù kiãúm vaì reí tiãön. Næåïc åí nhiãût âäü 20 y 300 laìm nguäüi theïp khaï nhanh åí caí hai khoaíng nhiãût âäü noïi trãn, taûo ra âäü cæïng cao nhæng dãù gáy ra næït vaì biãún daûng. Khi täi næåïc noïng lãn vaì täúc âäü nguäüi nhanh choïng bë giaím âi. Do váûy khäng âãø næåïc noïng quaï 40 y 500C bàòng caïch cho næåïc laûnh vaìo vaì thaïo næåïc noïng ra. Cäng duûng : âãø täi theïp caïc bon coï hçnh daïng âån giaín. -Dung dëch xuït, muäúi hoïa hoüc : näöng âäü khoaíng 5 y 10% laì mäi træåìng täi maûnh nháút, täúc âäü nguäüi coï thãø âaût 12000C/s do coï caïc ion âiãûn ly dáùn nhiãût låïn. Màût khaïc noï khäng gáy ra næït åí khoaíng nhiãût âäü chuyãøn biãún maïctenxit nhæ næåïc. Do váûy âæåüc duìng âãø täi caïc loaûi theïp caïc bon duûng cuû yãu cáöu âäü cæïng cao (coï täúc âäü täi tåïi haûn låïn) 108 Hçnh 4.22-Âæåìng cong nguäüi lyï tæåíng -Dáöu luyn : laìm nguäüi cháûm theïp åí hai khoaíng nhiãût âäü trãn nãn êt gáy ra biãún daûng vaì næït nhæng täúc âäü nguäüi cháûm khäng duìng âæåüc cho theïp coï täúc âäü täi tåïi haûn låïn. Khi noïng lãn täúc âäü nguäüi cuía dáöu khäng bë giaím nhiãöu, do váûy thæåìng täi trong dáöu noïng khoaíng 60 y 800C vç coï tênh linh âäüng cao. Nhæåüc âiãøm cuía dáöu laì khi täi dãù bë chaïy vaì giaï thaình cao. Do váûy phaíi laìm nguäüi dáöu trong quïa trçnh täi. Dáöu laì mäi træåìng täi cho theïp håüp kim vaì caïc chi tiãút hçnh daïng phæïc taûp. -Dung dëch cháút deío (polyme) : loaûi mäi træåìng naìy coï thãø thay âäøi täúc âäü laìm nguäüi bàòng caïch thay âäøi näöng âäü cuía noï. Noï laìm giaím maûnh täúc âäü nguäüi åí vuìng nhiãût âäü tháúp nãn giaím âæåüc næït vaì cong vãnh. Ngoaìi ra coï thãø duìng khê neïn, táúm theïp, táúm âäöng laìm mäi træåìng täi. Loaûi naìy coï Vth nhoí cåî vaìi chuûc 0C/s âãø täi caïc theïp håpü kim. 2-Caïc phæång phaïp täi thãø têch vaì cäng duûng : a-Täi trong mäüt mäi træåìng (âæåìng a) : Sau khi nung noïng vaì giæî nhiãût xong chi tiãút âæåüc nhuïng vaìo mäi træåìng täi cho âãún khi nguäüi hàón. Âáy laì phæång phaïp täi quan troüng nháút, âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút. Täi trong mäüt mäi træåìng dãù cå khê hoïa vaì tæû âäüng hoïa, giaím nheû âiãöu kiãûn lao âäüng. b-Täi trong hai mäi træåìng (âæåìng b) : Sau khi nung noïng vaì giæî nhiãût xong chi tiãút âæåüc nhuïng vaìo mäi træåìng täi thæï nháút coï täúc âäü nguäüi låïn ( næåïc, dung dëch xuït hay muäúi), âãún khoaíng nhiãût âäü gáön xaíy ra chuyãøn biãún maïctenxit ( khoaíng 300 y 400oC ) thç nháúc ra chuyãøn sang mäi træåìng täi thæï hai coï täúc âäü nguäüi cháûm hån (dáöu hay khäng khê) cho âãún khi nguäüi hàón. Phæång phaïp naìy laìm cho theïp coï âäü cæïng cao nhæng êt gáy ra biãún daûng vaì næït. Nhæåüc âiãøm cuía phæång phaïp naìy laì khoï xaïc âënh thåìi âiãøm chuyãøn mäi træåìng täi, yãu cáöu cäng nhán coï tay nghãö cao. Nãúu chuyãøn såïm quaï thç pháön låïn thåïi gian theïp âæåüc laìm nguäüi trong mäi træåìng täi yãúu coï âäü cæïng tháúp. Nãúu chuyãøn muäün quaï thç chuyãøn biãún mactenxit seî xaíy ra trong mäi træåìng täi maûnh dãù gáy næït vaì biãún daûng. 109 Hçnh 4.23-Phæång thæïc laìm nguäüi khi täi theïp a)Täi trong mäüt mäi træåìng ng c)Täi phán cáúp b)Täi trong hai mäi træåìng d)Täi âàóng nhiãût Theo kinh nghiãûm thç thåìi gian giæî trong mäi træåìng täi maûnh tæì 2 y 3 giáy cho 10 mm chiãöu daìy hay âæåìng kênh. Cäng duûng cuía täi trong hai mäi træåìng laì : duìng cho theïp caïc bon cao, yãu cáöu âäü cæïng låïn nhæng khäng âãöu åí caïc láön täi khaïc nhau. c-Täi phán cáúp (âæåìng c) : Phæång phaïp naìy khàõc phuûc âæåüc khoï khàn vãö xaïc âënh thåìi âiãøm chuyãøn mäi træåìng cuía täi hai mäi træåìng. Chi tiãút âæåüc nhuïng vaìo mäi træåìng muäúi noïng chaíy coï nhiãût âäü cao hån âiãøm Mâ khoaíng tæì 50 y 100oC vaì chi tiãút bë nguäüi âãún nhiãût âäü naìy vaì giæî taûi âoï cho âãún khi nhiãût âäü âäöng âãöu trãn toaìn bäü tiãút diãûn chi tiãút. Sau âoï nháúc ra ngoaìi khäng khê âãø chuyãøn biãún mactenxit xaíy ra. Phæång phaïp naìy coï æu âiãøm laì chi tiãút coï âäü cæïng cao nhæng æïng suáút bãn trong ráút nhoí, âäü biãún daûng tháúp nháút. Màûc khaïc coï thãø tiãún haình neïn eïp, sæía chæîa nãúu bë cong vãnh vç austenit quaï nguäüi coìn khaï deío. Cäng duûng : duìng cho caïc theïp coï täúc âäü täi tåïi haûn nhoí (caïc loaûi theïp håüp kim) vaì tiãút diãûn nhoí nhæ : muîi khoan, dao phay. Ba phæång täi trãn âãöu nháûn âæåüc täú chæïc mactenxit. d-Täi âàóng nhiãût (âæåìng d) : Phæång phaïp naìy chè khaïc täi phán cáúp åí chäù giæî âàóng nhiãût láu hån trong muäúi noïng chaíy (coï thãø âãún haìng giåì) âãø austenit quaï nguäüi pháún hoïa hoaìn toaìn thaình häùn håüp phe rit vaì xãmentit nhoí mën coï âäü cæïng cao, âäü dai täút. Tuìy theo nhiãût âäü giæî âàóng nhiãût ta seî nháûn âæåüc caïc täø chæïc khaïc nhau : giæî taûi 250 y 400oC nháûn âæåüc bainit, taûi 500 y 600oC âæåüc trästit. Sau khi täi âàóng nhiãût khäng cáön ram næîa. 110
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.