Nội dung

Gi¸o ¸n tin häc 12 Chương 1: Tiết 1 1 Khái niệm về cơ sở dữ liệu và hệ quản trị cơ sở dữ liệu §1. Khái niệm về cơ sở dữ liệu (tiết 1) Ngµy so¹n: 20/ 08/ 2008 Ngµy gi¶ng: 22/ 08/ 2008 I. Mục đích yêu cầu - HS hiểu được bài toán minh họa. HiÓu ®îc thÕ nµo lµ bµi to¸n qu¶n lÝ - Hệ thống hóa các công việc thường gặp khi quản lí thông tin của ®èi tîng nào đó - Lập được các bảng chứa thông tin theo yêu cầu. II. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Sách GK III. Hoạt động dạy học Hoạt động của giáo viên Hoạt động của giáo viên 1. Bài toán quản lí - Lµm thÕ nµo ®Ó khi gi¸o viªn Hs tr¶ lêi: KÎ ra c¸c cét nh hä tªn, ngµy sinh, ®Þa chØ….. muèn biÕt th«ng tin vÒ mét b¹n HS nµo ®ã th× ban c¸n sù líp cã thÓ ®a ra mét c¸ch nhanh nhÊt? - Vậy muèn qu¶n lÝ ®îc c¸c b¹n trong líp ta lµm thÕ nµo? - Muốn quản lý thông tin về điểm học - T¹o ra b¶ng ®Ó lu th«ng tin - Cột: Họ tên, giới tính,ngày sinh,địa chỉ, tổ,điểm toán, điểm văn, điểm tin... sinh của lớp ta nên lập danh sách chứa các cột nào? GV yªu cÇu Hs thùc hiÖn t¹o ra c¸c cét, ghi th«ng tin cña mét vµi b¹n vµo - Hs thùc hiÖn lµm ra giÊy nh¸p - Lµ viÖc qu¶n lÝ th«ng tin vÒ mét ®èi tîng nµo ®ã. - VËy bµi to¸n qu¶n lÝ lµ g×? - Hs tr¶ lêi 2. C¸c c«ng viÖc thêng o Tạo lập hồ sơ về các đối tượng cần gÆp khi qu¶n lÝ th«ng tin quản lí; Em hãy nêu lên các công việc thường Cập nhật hồ sơ (thêm, xóa, sửa hồ gặp khi quản lý thông tin của một đối o sơ); tượng là học sinh. o Tìm kiếm; o Sắp xếp; Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 o o o 2 Thống kê; Tổng hợp, phân nhóm hồ sơ; Tổ chức in ấn… - Gv đưa ra c¸c c«ng viÖc chÝnh, nãi râ h¬n vÒ tõng c«ng viÖc + T¹o lËp hå s¬ ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau: X¸c ®Þnh ®èi tîng cÇn qu¶n lý, yªu cÇu cña c«ng viÖc, thu thËp nh÷ng th«ng tin cã liªn quan + CËp nhËt hå s¬: Thªm, söa, xo¸ + Khai th¸c hå s¬: S¾p xÕp, t×m kiÕm, thèng kª, lËp b¸o c¸o Môc ®Ých cuèi cïng cña viÖc t¹o lËp, cËp nhËt, khai th¸c hå s¬ lµ phôc vô, hç trî cho c«ng viÖc qu¶n lÝ. §Ó tõ ®ã ngêi qu¶n lÝ ®a ra kÕ ho¹ch, quyÕt ®Þnh IV. Cñng cè vµ BTVN: Câu 1: Các công việc thường gặp khi quản lí thông tin của một đối tượng nào đó? Câu 2: Lập bảng thứ 1 trên giấy gồm hai cột, cột 1 đặt tên là Tên môn học để liệt kê tất cả các môn học mà em đang học, cột 2 đặt tên Mã môn học, dùng ký hiệu 1,2,3.... để đặt tên cho từng môn học. Đặt tên cho bảng Môn học. Câu 3: Lập bảng thứ 2, gồm các cột sau:Mã học sinh, họ tên, ngày sinh,giới tính, địa chỉ, tổ. Chỉ ghi tượng trưng 5 học sinh. Trong đó mỗi học sinh có một mã học sinh duy nhất, có thể đặt A1, A2... Đặt tên bảng DSHS. Câu 4: Lập bảng thứ 3, gồm các cột sau:Mã học sinh, mã môn học, ngày kiểm tra, điểm. Mỗi học sinh có thể kiểm tra nhiều môn. Đặt tên là Bảng điểm. Tiết 2 §1. Khái niệm về cơ sở dữ liêu (tiết 2) Ngµy so¹n: 27/ 08/ 2008 Ngµy gi¶ng: 29/ 08/ 2008 I. Mục đích, yêu cầu: - HS nắm được khái niệm CSDL là gì? Biết vai trò của CSDL trong học tập và đời sống? - Nắm khái niệm hệ QTCSDL, hệ CSDL, sự tương tác giữa các thành phần trong hệ CSDL. II. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Sách GK Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 3 III. Ho¹t ®éng gi¶ng d¹y: Kiểm tra miệng: - Kiểm tra vở làm bài tập ở nhà của 3 học sinh. Ba HS ghi kết quả làm bài tập 2,3,4 lên bảng cùng một lần. - Mét Hs lªn b¶ng tr¶ lêi bµi 1 - Cho ®iÓm Hoạt động của giáo viên Hoạt động của giáo viên 3. HÖ c¬ së d÷ liÖu a) Kh¸i niÖm CSDL vµ hÖ qu¶n trÞ CSDL - Hs nghe gi¶ng ghi bµi Cơ sở dữ liệu (CSDL-Database) là tập hợp các dữ liệu có liên quan với nhau, chứa thông tin của một đối tượng nào đó (như trường học, bệnh viện, ngân hàng, nhà máy...), được lưu trữ trên bộ nhớ máy tính để đáp ứng nhu cầu khai thác thông tin của nhiều người sử dụng với nhiều mục đích khác nhau. - ? CSDL lưu trên giấy khác CSDL lưu HS ®a ra nh÷ng nhîc ®iÓm trên máy tính ở điểm nào? khi lu trªn giÊy, tõ ®ã nhËn thÊy u ®iÓm khi lu trªn m¸y §Ó lu CSDL trªn m¸y ngêi ta sö dông phÇn mÒm. Phần mềm giúp người sử dụng có thể tạo CSDL trên máy tính gọi là gì hệ quản trị CSDL. Để khai thác CSDL thuận tiện hơn người ta còn xây dựng các phầm mềm ứng dụng trên hệ quản trị CSDL cs dl ? Để khai thác thông tin bằng máy tính - Hs tr¶ lêi cần phải có những gì + C¬ së d÷ liÖu + HÖ quản trị CSDL + C¸c thiÕt bÞ vËt lÝ b) C¸c møc thÓ hiÖn cña CSDL - ? CSDL cã nh÷ng møc thÓ hiÖn - Hs tr¶ lêi nµo ? + Møc vËt lÝ Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 4 + Møc kh¸i niÖm + Møc khung nh×n - Gv gi¶i thÝch tõng møc kh¸i niÖm + Møc vËt lÝ quan t©m ®Õn d÷ liÖu lu vµo chiÕm mÊt bao nhiªu Byte, lu ë « nhí nµo + Møc kh¸i niÖm quan t©m ®Õn nh÷ng DL nµo lu trong hÖ CSDL, mèi quan hÖ gi÷a c¸c CSDL ®ã + Møc khung nh×n lµ møc hiÓn thÞ th«ng tin chøa trong CSDL, vµ chØ hiÓn thÞ th«ng tin phï hîp víi môc ®Ých sö dông Vd: Qu¶n lÝ ®iÓm trong mét k× thi gåm: m«n thi, th«ng tin vÒ thÝ sinh, ®iÓm Yªu cÇu Hs thùc hiÖn t¹o ra c¸c b¶ng trªn + B¶ng m«n thi: m· m«n, tªn m«n + B¶ng HS: SBD, tªn, ngµy sinh, giíi tÝnh, d©n téc, §/c + B¶ng ph¸ch: SBD, sè ph¸ch + B¶ng ®iÓm: M· m«n, sè ph¸ch, ®iÓm Ta thÊy r»ng ngêi thu hå s¬ chØ cÇn th«ng tin vÒ häc sinh, do ®ã th«ng tin mµ hä cÇn hiÓn thÞ lµ b¶ng HS. Gi¸o viªn chÊm ®iÓm th× kh«ng ®îc phÐp biÕt th«ng tin trong b¶ng Hs vµ Ph¸ch, nªn th«ng tin trong khung nh×n chØ lµ b¶ng ®iÓm Tuy nhiªn Hs cÇn biÕt ®iÓm cña m×nh nªn khung nh×n xÏ lµ tæng hîp cña tÊt c¶ c¸c b¶ng Hs M«n thi M· m«n To Va NN B¶ng SB D A1 A2 t¹o b¶ng trªn giÊy Tªn m«n To¸n V¨n Ngo¹i ng÷ Hs Tªn HS Hïng V©n NS GT 16/7/90 5/9/90 Nam N÷ B¶ng Ph¸ch SBD Ph¸ch A1 15 A2 16 B¶ng ®iÓm: M· m«n Ph¸ch To 15 To 16 Va 16 IV. Cñng cè BTVN : Câu 1: Hãy nêu một số hoạt động có sử dụng CSDL mà em biết? Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi §iÓm 8.0 6.5 7.0 Gi¸o ¸n tin häc 12 5 Câu 3: Giả sử phải xây dựng một CSDL để quản lý mượn, trả sách ở thư viện, theo em cần phải lưu trữ những thông tin gì? Hãy cho biết những việc phải làm để đáp ứng nhu cầu quản lí của người thủ thư. Câu 4: Phân biệt CSDL với hệ QTCSDL (Tìm điểm giống nhau và khác nhau cơ bản giữa chúng). Tiết 3 §1. Khái niệm về cơ sở dữ liêu (tiết 3) Ngµy so¹n: 08/ 09/ 2008 Ngµy gi¶ng: 10/ 09/ 2008 I. Mục đích yêu cầu: Nắm các yêu cầu cơ bản đối với hệ CSDL. II. §ồ dùng dạy học: Sách GK III. Nội dung bài mới - KiÓm tra bµi cò: 2 Hs lªn b¶ng lµm c©u 3, 4 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của giáo viên c) C¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña hÖ - Hs thùc hiÖn CSDL + TÝnh cÊu tróc - ? Nªu c¸c tÝnh chÊt + TÝnh toµn vÑn + TÝnh nhÊt qu¸n + TÝnh an toµn vµ b¶o mËt + TÝnh ®éc lËp + Tính không dư thừa th«ng tin + TÝnh chia sÎ th«ng tin Gv gi¶i thÝch râ h¬n vÒ c¸c tÝnh chÊt - Tính cấu trúc:Thông tin trong CSDL được lưu trữ theo một cấu trúc xác định. Tính cấu trúc được thể hiện ở các điểm sau: + Dữ liệu ghi vào CSDL được lưu giữ dưới dạng các bản ghi . + Hệ QTCSDL cần có các công cụ khai báo cấu trúc của CSDL(là các yếu tố để tổ chức dữ liệu: cột, hàng, kiểu của dữ liệu nhập vào cột, hàng...) xem, cập nhật, thay đổi cấu trúc . - Tính toàn vẹn: VD: Để đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu trên cột điểm, sao cho điểm nhập vào theo Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 6 thang điểm 10, các điểm của môn học phải đặt ràng buộc giá trị nhập vào: >=0 và <=10. ( Gọi là ràng buộc vùng) Hs tr¶ lêi VËy tính toàn vẹn lµ g×? Các giá trị được lưu trữ trong CSDL phải thỏa mãn một số ràng buộc, tùy theo nhu cầu lưu trữ thông tin. - TÝnh nhÊt qu¸n: Sau nh÷ng thao t¸c cËp nhËt, d÷ liÖu trong CSDL Ph¶i ®îc ®¶m b¶o ®óng ®¾n - Tính an toàn và bảo mật thông tin CSDL dùng chung phải được bảo vệ an toàn, thông tin phải được bảo mật nếu không dữ liệu trong CSDL sẽ bị thay đổi một cách tùy tiện và thông tin sẽ bị “xem trộm”. - Tính độc lập: Một CSDL có thể sử dụng cho nhiều chương trình ứng dụng, đồng thời csdl không phụ thuộc vào phương tiện lưu trữ và hệ máy tính nào cũng sử dụng được nó. Ví dụ : Một CSDL đã có cột ngày sinh, - Tính không dư thừa: thì không cần có cột tuổi. Một CSDL tốt thường không lưu trữ những dữ liệu trùng nhau, hoặc những thông tin có thể dễ dàng tính toán từ các dữ liệu có sẵn. Chính vì sự dư thừa nên khi sửa đổi dữ liệu thường hay sai sót, và dẫn đến sự thiếu tính nhất quán trong csdl. - Tính chia sẻ thông tin: vì csdl đuợc lưu trên máy tính, nên việc chia sẻ csdl trên mạng máy tính được dể dàng thuận lợi, đây là một ưu điểm nổi bật của việc tạo csdl trên máy tính. d) Một số hoạt động có sử dụng CSDL: - Hoạt động quản lý trường học - Hoạt động quản lý cơ sở kinh doanh - Hoạt động ngân hàng .... IV. Cñng cè BTVN: Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 7 Câu 1 Nêu các yêu cầu cơ bản của hệ CSDL, ví dụ minh họa đối với tính: a) Không dư thừa, tính bảo mật. c) Toàn vẹn, an toàn và bảo mật thông tin b) Cấu trúc, chia sẻ thông tin d) Không dư thừa, độc lập Học sinh chỉ chọn lấy một trong các tính chất đã liệt kê theo các mục a,b,c,d ở trên để cho ví dụ minh họa (không sử dụng các ví dụ đã có trong bài). Câu 2: Nếu vi phạm đến tính không dư thừa thì sẽ dẫn đến sự thiếu ........................ BTVN trong SGK trang 16 Tiết 4. Bài tËp I. Mục đích, yêu cầu: - Học sinh nắm các khái niệm đã học: CSDL, sự cần thiết phải có CSDL lưu trên máy tính, hệ QTCSDL?, hệ CSDL?, mối tương tác giữa các thành phần của hệ CSDL, các yêu cầu cơ bản của hệ CSDL - C¬ b¶n biÕt c«ng viÖc cña mét bµi to¸n qu¶n lÝ II. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Sách GK III. Ho¹t ®éng d¹y häc: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của giáo viên 1, Nh¾c l¹i mét sè kiÕn thøc ®· -Hs ®a ra c¸c yªu cÇu häc - Yªu cÇu Hs nh¾c l¹i c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña hÖ CSDL 2, Bµi to¸n cô thÓ Bµi1: Bµi to¸n qu¶n lÝ th viÖn ®· cho + Bíc 1: X§ yªu cÇu cña bµi to¸n + Yªu cÇu cña bµi to¸n lµ g×? + ‘ + + Trong qu¶n lÝ ngêi ®äc th× + qu¶n lÝ nh÷ng th«ng tin g×? + + + vÒ nhµ lµm h«m tríc Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Hs tr¶ lêi Qu¶n lÝ ngêi ®äc Qu¶n lÝ s¸ch Qu¶n lÝ mîn/ tr¶ Hs tr¶ lêi Tªn ngêi ®äc Ngµy sinh Giíi tÝnh §Þa chØ Hs tr¶ lêi Tªn s¸ch N¨m XB Gi¸o ¸n tin häc 12 - Trong qu¶n lÝ s¸ch th× + Gi¸ qu¶n lÝ nh÷ng th«ng tin g×? + T¸c gi¶ Hs tr¶ lêi + Tªn ngêi ®äc + Tªn s¸ch Trong qu¶n lÝ mîn/ tr¶ th× + Sè lîng qu¶n lÝ nh÷ng th«ng tin g×? + Ngµy mîn + Ngµy tr¶ - Hs tù lµm vµo vë Bíc 2: X©y dùng CSDL Bíc 3: NhËp th«ng tin vÒ ®èi tîng Bµi 2: Bµi to¸n qu¶n lÝ kinh doanh - Híng dÉn Hs thùc hiÖn theo c¸ch ®· lµm nh ë bµi 1 + §èi tîng qu¶n lÝ lµ g× + Yªu cÇu cña bµi to¸n + Nh÷ng th«ng tin phôc vô cho CSDL + Xem xÐt l¹i nh÷ng th«ng tin ®Ó ®¶m b¶o r»ng nh÷ng th«ng tin ®ã ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña hÖ qu¶n trÞ CSDL. + X©y dùng CSDL dùa trªn nh÷ng g× ®· ph©n tÝch ®îc + Thùc hiÖn nhËp th«ng tin vÒ ®èi tîng cho CSDL võa x©y dùng. - Gäi Hs lªn b¶ng lµm - NhËn xÐt ®a ra c¸ch lµm ®óng Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi - Hs nghe híng dÉn, lµm ra giÊy nh¸p 8 Gi¸o ¸n tin häc 12 9 IV. Cñng cè- BTVN Câu 1: Tại sao mối quan hệ giữa Hệ QTCSDL và CSDL phải là mối quan hệ hai chiều? C©u2: Nªu mét øng dông CSDL cña mét tæ chøc mµ em biÕt TiÕt 5 §2. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu (tiết 1) Ngày soạn: 23/ 09/ 2008 Ngµy gi¶ng: 25/ 09/ 2008 I. Môc ®Ých – yªu cÇu: BiÕt kh¸i niÖm hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu BiÕt c¸c chøc n¨ng cña hÖ qu¶n trÞ CSDL: T¹o lËp, cËp nhËt d÷ liÖu, t×m kiÕm, kiÕt xuÊt th«ng tin BiÕt ®îc ho¹t ®éng t¬ng t¸c cña c¸c thµnh phÇn trong mét hÖ qu¶n trÞ CSDL II. §å dïng d¹y häc: B¶ng, SGK III. Ho¹t ®éng d¹y häc: - KiÓm tra bµi cò: Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 10 + Nªu c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña hÖ QTCSDL + Ph©n biÖt CSDL vµ hÖ QTCSDL Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Trong ch¬ng tr×nh hÖ QTCSDL®îc chia thµnh 3 nhãm dùa vµo chøc n¨ng vµ ®èi tîng cña chóng 1. C¸c chøc n¨ng cña hÖ QTCSDL: a) Cung cấp môi trường tạo lập CSDL: Vd: Trong Pascal để khai báo cấu trúc - Hs tr¶ lêi bản ghi Học sinh có 9 trường: hoten, Type ngaysinh, gioitinh, doanvien, toan, ly, Hocsinh=record; hoa, van, ta khai b¸o nh thÕ nµo? Hoten:string[30]; Ngaysinh:string[10]; Gioitinh:Boolean; Doanvien:Boolean; Toan,ly,hoa,van,tin:real; End; - Hs nghe gi¶ng, ghi bµi GV: Trong CSDL người ta dùng ngôn Thông qua ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu, ngữ định nghĩa dữ liệu để khai báo kiểu người dùng khai báo kiểu và các cấu trúc và cấu trúc dữ liệu. dữ liệu thể hiện thông tin, khai báo các ràng buộc trên dữ liệu được lưu trữ trong CSDL. - Nghe gi¶ng, ghi bµi: b) Cung cấp môi trường cập nhật dữ Trong CSDL người ta dùng ngôn ngữ thao tác dữ liệu tác động trên các mẩu tin liệu, tìm kiếm và kết xuất thông tin: HÖ QTCSDL cung cÊp cho ta c«ng (bản ghi) bao gồm: cô ®Ó thực hiện được các thao tác sau: Cập nhật: Nhập, sửa, xóa dữ liệu Khai th¸c: s¾p xÕp, tìm kiếm và kết Cập nhật: Nhập, sửa, xóa dữ liệu Khai th¸c: s¾p xÕp, tìm kiếm và kết xuất dữ liệu xuất dữ liệu c) Cung cấp công cụ kiểm soát, điều - Hs ®äc SGK vÒ nh÷ng nhiÖm khiển việc truy cập vào CSDL Bằng ngôn ngữ điều khiển dữ liệu cho vô cña hÖ c¬ së d÷ liÖu phép xác lập quyền truy cập vào CSDL. 2. Ho¹t ®éng cña mét hÖ qu¶n trÞ CSDL * Hệ QTCSDL có 02 thành phần chính: - Bộ xử lý truy vấn - Bộ truy xuất dữ liệu Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 11 * Mô tả sự tương tác của hệ QTCSDL: Người dùng thông qua chương trình ứng dụng chọn các câu hỏi (truy vấn) đã được lập sẵn. Vd: Bạn muốn tìm kiếm mã học sinh nào  người dùng nhập giá trị muốn tìm kiếm , ví dụ: A1bộ xử lý truy vấn của hệ QTCSDL sẽ thực hiện truy vấn nàybộ truy xuất dữ liệu sẽ tìm kiếm dữ liệu theo yêu cầu truy vấn dựa trên CSDL đang dùng * Sù t¬ng t¸c cña hÖ QTCSDL Con ngêi - Nghe gi¶ng, ghi bµi Truy vấn theo nghĩa thông thường: hỏi ráo PhÇn mÒm truy vÊn / øng riết buộc phải nói ra. dông Ở đây ta hiểu truy vấn là một khả năng của hệ QTCSDL bằng cách tạo ra yêu cầu qua các câu hỏi nhằm khai thác thông tin, Hệ QTCSDL: người lập trình giải quyết các tìm kiếm đó bằng công cụ của hệ QTCSDL từ đó Bộ xử lý truy vấn người dùng sẽ nhận được kết quả đó là thông tin phù hợp với câu hỏi. Bộ truy xuất dữ liệu CSDL IV. Cñng cè – BTVN : Câu 1: Chức năng của hệ QTCSDL? Câu 2:Thành phần chính của hệ QTCSDL? Câu 3: Hãy cho biết các loại thao tác trên CSDL Câu 4: Vì sao hệ QTCSDL cần phải có khả năng phát hiện và ngăn chặn sự truy cập không được phép.? Hãy nêu ví dụ để minh họa cho giải thích Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 12 TiÕt 6 §2. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu (tiết 2) Ngày soạn: 28/ 09/ 2008 Ngµy gi¶ng: 30/ 10/ 2008 I. Môc ®Ých – yªu cÇu: BiÕt kh¸i niÖm hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu BiÕt c¸c chøc n¨ng cña hÖ qu¶n trÞ CSDL: T¹o lËp, cËp nhËt d÷ liÖu, t×m kiÕm, kiÕt xuÊt th«ng tin BiÕt ®îc ho¹t ®éng t¬ng t¸c cña c¸c thµnh phÇn trong mét hÖ qu¶n trÞ CSDL II. §å dïng d¹y häc: B¶ng, SGK III. Ho¹t ®éng d¹y häc: - KiÓm tra bµi cò: + Nªu Chức năng của hệ QTCSDL? + Thành phần chính của hệ QTCSDL? + Hãy cho biết các loại thao tác trên CSDL Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS 3. Vai trò của con người khi làm việc với các hệ CSDL: a) Người quản trị CSDL: Là một người hay một nhóm người được Nghe gi¶ng, ghi bµi trao quyền điều hành hệ CSDL : Người quản trị CSDL lµ ngêi - Thiết kế và cài đặt CSDL, hệ QTCSDL, quyÕt ®Þnh néi dung cña và các phần mềm có liên quan. th«ng tin c¶u CSDL. NghÜa lµ - Cấp phát các quyền truy cập CSDL quyÕt ®Þnh d÷ liÖu nµo sÏ ®- Duy trì các hoạt động hệ thống nhằm îc lu trong CSDL. thỏa mãn các yêu cầu của các ứng dụng Người quản trị lµ ngêi cã và của người dùng. quyÒn cÊp ph¸t quyÒn truy b) Người lập trình ứng dụng: cËp CSDL Nguời sử dụng có am hiểu về một hệ QTCSDL nào đó, dùng ngôn ngữ của hệ QTCSDL này để tạo một giao diện thân Ngêi lập trình ứng dụng, dùa thiện qua chương trình ứng dụng dễ sử trªn yªu cÇu cña ngêi qu¶n lÝ dụng để thực hiện một số thao tác trên vµ ngêi dïng x©y dùng ch¬ng CSDL tùy theo nhu cầu. tr×nh øng dông ®Ó khai th¸c d) Người dùng: CSDL Là người có thể không am hiểu gì về hệ QTCSDL nhưng sử dụng giao diện thân thiện do chương trình ứng dụng tạo ra để nhập dữ liệu và khai thác CSDL. Nghe gi¶ng, ghi bµi Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 13 - 4. C¸c bíc x©y dùng CSDL: nh Vd: Qu¶n lÝ th viÖn ch B1: Kh¶o s¸t Yªu cÇu cña bµi to¸n (ë møc ® ®¬n gi¶n) - X§ d÷ liÖu cÇn lu tr÷ - Ph©n tÝch chøc n¨ng cÇn cã: NhËp míi, lu, söa, xãa, t×m kiÕm, .. X§ tµi nguyªn cña m¸y tÝnh B2: ThiÕt kÕ ThiÕt kÕ CSDL Tríc ®©y ta dïng giÊy ®Ó lµm Lù chän hÖ qu¶n trÞ CSDL: Access, Fox, SQL… X©y dùng hÖ thèng ch¬ng tr×nh øng dông Dùa trªn sù m« t¶ khung nh×n cña người quản trị vµ người dùng. B3: Ch¹y thö: §©y lµ bíc quan träng, tríc khi ®a s¶n phÈm ra thÞ trêng. CÇn ph¶i nhËp d÷ liÖu vµ ch¹y thö víi tÊt c¶ c¸c yªu cÇu mµ ngêi qu¶n trÞ vµ ngêi dïng ®a ra. IV. Cñng cè: Khi x¸c ®Þnh d÷ liÖu cÇn lu tr÷ vµ thiÕt kÕ CSDL cÇn b¸m s¸t yªu cÇu cña bµi to¸n, vµ ph¶i ®¶m b¶o r»ng CSDL ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña hÖ QTCSDL. Khi x©y dùng ch¬ng tr×nh øng dông cÇn ph¶i cã ph¬ng ¸n n©ng cÊp, b¶o tr× cho ch¬ng tr×nh. Ph¶i ®¶m b¶o giao diÖn ph¶i th©n thiÖn, rÔ sö dông, ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu cña ngêi qu¶n trÞ vµ ngêi dïng. Tuy nhiªn còng ph¶i ®¶m b¶o sù khoa häc cho giao diÖn. Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi ? Yª viÖn ? H· - Gi¸o ¸n tin häc 12 14 - CÇn kiÓm tra thËt chi tiÕt ®èi víi c¸c chøc n¨ng cña hÖ thèng, tr¸nh sai sãt ®¸ng tiÕc s¶y ra khi ch¬ng tr×nh ®ang ®îc sö dông. Lµm bµi tËp trong SGK trang 16 vµ 20 TiÕt 7 Bµi tËp vµ thùc hµnh 1 Ngµy gi¶ng: 04/ 10/ 2008 Ngµy so¹n: 07/ 10/ 2008 I. Môc ®Ých – yªu cÇu: BiÕt sè c«ng viÖc c¬ b¶n khi x©y dùng mét CSDL ®¬n gi¶n II. §å dïng d¹y häc: B¶ng, SGK, m¸y chiÕu vµ ch¬ng tr×nh Demo (nÕu cã) III. Ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Yªu cÇu 1: T×m hiÓu vÒ qu¶n lÝ Hs thùc hiÖn t×m hiÓu c«ng th viÖn viÖc hµng ngµy cña th viÖn (cã thÓ thùc hiÖn t¹i th viÖn cña trêng) Yªu cÇu 2: Nghi ra vë c¸c ho¹t Thùc hiÖn b¸o c¸o vÒ c¸c ®éng cña th viÖn, thùc hiÖn ho¹t ®éng cña th viÖn: NhËp tæng hîp b¸o c¸o theo nhãm s¸ch, thanh lÝ, cho mîn… Yªu cÇu 3: KÎ b¶ng, liÖt kª c¸c Hs thùc hiÖn ®iÒn vµo b¶ng ®èi tîng cÇn qu¶n lÝ khi x©y §èi tîng Th«ng tin vÒ ®èi dùng CSDL tîng B¶ng gåm 2 cét S¸ch + M· s¸ch §èi tîng Th«ng tin vÒ ®èi + Tªn s¸ch tîng + Lo¹i s¸ch S¸ch + NXB Ngêi®äc + Gi¸ tiÒn Mîn/ tr¶ Ngêi ®äc + M· ngêi ®äc + Tªn ngêi ®äc + Ngµy sinh + Giíi tÝnh + §Þa chØ Mîn/ tr¶ + M· s¸ch + M· ngêi ®äc + Ngµy mîn + Ngµy tr¶ Yªu cÇu 4: H·y nªu ra nh÷ng b¶ng cÇn cã, th«ng tin lu trong ®ã lµ g× Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Hs ®a ra - B¶ng s¸ch M· Tªn s¸ch s¸ch Lo¹i s¸ch NXB Gi¸ tiÒn Gi¸o ¸n tin häc 12 - Ngêi M· ngêi ®äc ®äc Tªn ngêi ®äc 15 Ngµy Giíi sinh tÝnh - PhiÕu mîn M· M· ngs¸ch êi ®äc Ngµy mîn §Þa chØ Ngµy cÇn tr¶ - Thùc hiÖn nhËp th«ng tin Yªu cÇu 5: nhËp th«ng tin cho c¸c b¶ng IV. Cñng cè : Truy vấn là gì? Còn gọi là truy hỏi :dùng các câu hỏi đặt ra ở phần mềm ứng dụng dựa vào yêu cầu khai thác thông tin để yêu cầu hệ QTCSDL tiếp nhận truy vấn và truy xuất dữ liệu một cách tự động. Đặt 3 câu truy vấn để khai thác thông tin về thư viện? Kết xuất là gì? Quá trình tạo ra kết quả : thông tin muốn tìm kiếm. TiÕt 8 Bµi tËp Ngµy gi¶ng:10/ 10/ 2008 Ngµy so¹n: 14/ 10/ 2008 I. Môc ®Ých – yªu cÇu: - Học sinh nắm các khái niệm đã học: CSDL, sự cần thiết phải có CSDL lưu trên máy tính, Hệ QTCSDL, hệ CSDL, mối tương tác giữa các thành phần của hệ CSDL, các yêu cầu cơ bản của hệ CSDL, các chức năng của hệ QTCSDL. - Trắc nghiệm 15 phút: Qua bài tập trắc nghiệm giúp GV nắm được sự tiếp thu của HS, rà soát lại quá trình giảng dạy, rút kinh nghiệm giảng dạy cho chương 2, từ kết quả trắc nghiệm, bằng công tác thống kê II. §å dïng d¹y häc B¶ng, SGK, SBT III. H¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 I. PhÇn tr¾c nghiÖm Câu 1: Chức năng của hệ QTCSDL a. Cung cấp cách tạo lập CSDL b. Cung cấp cách cập nhật dữ liệu, tìm kiếm và kết xuất thông tin c.Cung cấp công cụ kiểm soát điều khiển việc truy cập vào CSDL d.Các câu trên đều đúng Câu 2:Thành phần chính của hệ QTCSDL: a. Bộ quản lý tập tin và bộ xử lí truy vấn b.Bộ truy xuất dữ liệu và bộ bộ quản lý tập tin c.Bộ quản lý tập tin và bộ truy xuất dữ liệu d.Bộ xử lý truy vấn và bộ truy xuất dữ liệu Câu 3:Ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu bao gồm các lệnh cho phép a. Nhập, sửa, xóa dữ liệu b. Khai báo cấu trúc và kiểu dữ liệu c. Khai báo cấu trúc d. Khai báo kiểu, cấu trúc dữ liệu và các ràng buộc trên các dữ liệu Câu 4: Ngôn ngữ thao tác dữ liệu là một ngôn ngữ không cho phép a. Tìm kiếm dữ liệu b. Kết xuất dữ liệu c. Cập nhật dữ liệu d. Phát hiện và ngăn chận sự truy cập không được phép Câu 5:Ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu bao gồm các lệnh cho phép a. Mô tả các đối tượng được lưu trữ trong CSDL b. Đảm bảo tính độc lập dữ liệu c. Khai báo kiểu, cấu trúc, các ràng buộc trên dữ liệu của CSDL d. Phục hồi dữ liệu từ các lỗi hệ thống Câu 6: Để thực hiện các thao tác trên dữ liệu, ta sử dụng : a. Ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu b. Ngôn ngữ thao tác dữ liệu Câu 7: Ngôn ngữ thao tác dữ liệu bao gồm các lệnh cho phép a. Khai báo kiểu, cấu trúc, các ràng buộc trên dữ liệu của CSDL b. Nhập, sửa xóa dữ liệu c. Cập nhật, dữ liệu d. Câu b và c Câu 8: Hãy cho biết các loại thao tác trên CSDL a. Thao tác trên cấu trúc dữ liệu b. Thao tác trên nội dung dữ liệu c. Thao tác tìm kiếm, tra cứu thông tin, kết xuất báo cáo d. Cả ba câu trên Câu 9:Trong một công ty có hệ thống mạng nội Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi 16 Thùc lµm ra giÊy, nép l¹i cho gv Gi¸o ¸n tin häc 12 bộ để sử dụng chung CSDL, nếu em được giao quyền tổ chức nhân sự, em có quyết định phân công một nhân viên đảm trách cả 03 vai trò:là người QTCSDL, vừa là nguời lập trình ứng dụng, vừa là người dùng không? a. Không được b. Không thể c. Được d. Không nên Câu 10: Người nào có vai trò quan trọng trong vấn đề phân quyền hạn truy cập sử dụng CSDL trên mạng máy tính. a. Người dùng cuối b. Người lập trình c. Nguời quản trị CSDL d. Cả ba người trên Câu 11: Người nào có vai trò quan trọng trong vấn đề sử dụng phần mềm ứng dụng phục vụ nhu cầu khai thác thông tin a. Người lập trình b. Người dùng cuối c. Người QTCSDL d. Cả ba người trên. Câu 12: Người nào đã tạo ra các phần mềm ứng dụng đáp ứng nhu cầu khai thác thông tin từ CSDL a. Người lập trình ứng dụng c. Người QTCSDL b. Người dùng cuối d. Cả ba người trên Câu 13: Điểm khác biệt giữa CSDL và hệ QTCSDL a. CSDL chứa hệ QTCSDL b. CSDL là phần mềm máy tính, còn hệ QTCSDL là dữ liệu máy tính c. Hệ QTCSDL là phần mềm máy tính, CSDL là dữ liệu máy tính d. Các câu trên đều sai Câu 14: CSDL và hệ QTCSDL giống nhau ở điểm a. Đều lưu lên bộ nhớ trong của máy tính b. Đều là phần mềm máy tính c. Đều là phần cứng máy tính d. Đều lưu lên bộ nhớ ngoài của máy tính Câu 15: Cho biết phương tiện để đảm bảo việc chia sẻ CSDL có thể thực hiện được a. Máy tính b. Hệ QTCSDL c. CSDL Máy tính và phương tiện kết nối mạng máy tính II. Các câu hỏi tự luận: - Yªu cÇu Hs lªn b¶ng lµm bµi trong SGk Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi 17 Gi¸o ¸n tin häc 12 18 - Hs nghe gîi ý, lªn b¶ng lµm IV. - Cñng cè: Nªu ra híng gi¶i bµi tËp cña nh÷ng bµi cha gi¶i ®îc ®Ó Hs vÒ nhµ hoµn thiÖn. Yªu cÇu nªu c¸c bíc x©y dùng CSDL cña bµi to¸n qu¶n lÝ cöa hµng b¸n s¸ch Ch¬ng II HÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu Bµi 3 Giíi thiÖu vÒ Microsoft Access Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: I. Môc ®Ých – Yªu cÇu: BiÕt kh¶ n¨ng chung cña Access BiÕt 4 ®èi tîng c¬ b¶n trong Access BiÕt c¸c thao t¸c c¬ b¶n nh: Khëi t¹o, më mét c¬ së d÷ liÖu Ph©n biÖt ®îc 2 chÕ ®é lµm viÖc víi c¸c ®èi tîng lµ: chÕ ®é lµm viÖc víi cÊu tróc vµ chÕ ®é lµm viÖc víi d÷ liÖu. BiÕt c¸ch t¹o ®èi tîng: dïng thuËt sÜ (Wizard) vµ tù thiÕt kÕ (Design) II. §å dïng d¹y häc: - SGK. M¸y chiÕu (nÕu cã). Ch¬ng tr×nh Demo III. Ho¹t ®éng gi¶ng d¹y: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS 1. Các đối tượng trong Microsoft Access : - Nghe gi¶ng, ghi bµi Microsoft Access gọi tắt là Access, là hệ a)Bảng (Table) :thành phần cơ sở nhằm QTCSDL do hãng Microsoft sản xuất. để lưu dữ liệu. Trên Table không thực Access giúp người lập trình tạo CSDL, hiện các thao tác tính tóan được. nhập dữ liệu và khai thác thông tin từ b)Mẫu hỏi (Query) : là công cụ mà hoạt CSDL bằng các công cụ chính như sau: động của nó là khai thác thông tin từ các table đã có, thực hiện các tính tóan mà table không làm được. Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 19 c)Biểu mẫu (form) : giúp nhập hoặc hiển thị thông tin một cách thuận tiện hoặc để điều khiển thực hiện một ứng dụng. d)Báo cáo (Report) là công cụ để hiển thị thông tin, trên report có thể sử dụng các công thức tính tóan, tổng hợp dữ liệu, tổ chức in ấn. - Tr¶ lêi: ? Từ các công cụ của Access, em hãy cho biết các. Chức năng chính của Access là Tạo bảng, lưu trữ dữ liệu, tính tóan và khai thác dữ liệu gì? 2. Chế độ làm việc với các thành phần trong Access: - Chế độ thiết kế: (Design View) dùng tạo mới các thành phần như:Table, query, form,report theo ý của người lập trình. - Chế độ trang dữ liệu: (Datasheet view) cho phép hiển thị dữ liệu dưới dạng bảng, người dùng có thể thực hiện các thao tác như xem, xóa, hiệu chỉnh, thêm dữ liệu mới. - Chế độ biểu mẫu: (Form View) Chế độ này xem dữ liệu dưới dạng biểu mẫu. 3. Cách tạo các thành phần trong Access: Có sử dụng một trong các cách sau để tạo - Ghi bµi thành phần của Access: - Dùng phương pháp hướng dẫn từng bước của Access (Wizard) - Dùng phương pháp tự thiết kế (Design View) - Kết hợp hai phương pháp trên (Wizard rồi Design lại). 4. Khởi động Access: VÒ c¬ b¶n cã 2 c¸ch khëi ®éng - ghi bµi Access Cách1: Kích vào Start/ Programs/ Microsoft Office/ Microsoft Access. Cách 2: Kích vào biểu tượng của Access trên thanh Shortcut Bar , hoặc kích đúp vào biểu tượng Access tren Desktop. Sau khi khëi ®éng Access ta sÏ thÊy cöa sæ sau: Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi - Ghi bµi Gi¸o ¸n tin häc 12 Ta chän File / New hoÆc kÝch chuét vµo biÓu tîng lu trªn thanh c«ng cô xuÊt hiÖn cöa sæ sau: kÝch chuét vµo Blank Database… XuÊt hiÖn cöa sæ Ghi tªn ch¬ng tr×nh (tªn bµi to¸n) vµo File Name. NhÊn Enter hoÆc Create XuÊt hiÖn cöa sæ: Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi 20 Gi¸o ¸n tin häc 12 21 IV. Cñng cè: - Access là gì? Các chức năng chính của Access? Nắm các đối tượng của Access, Cách khởi động và thoát khỏi Access? Đán: Access là hệ QTCSDL do hảng Microsoft sản xuất Các chức năng chính của Access: - Tạo bảng, lưu trữ dữ liệu và khai thác dữ liệu Câu 1: Access là gì? Hãy kể các chức năng chính của Access. Câu 2: Liệt kê các đối tượng chính trong Access Câu 3: Có những chế độ nào làm việc với các đối tượng trong Access Câu 4: Có những cách nào để tạo đối tượng trong Access Câu 5: Nêu các thao tác khởi động và kết thúc Access Bài 4 Cấu trúc bảng Ngày soạn: Ngày giảng: I. Mục đích, yêu cầu: Biết các thành phần tạo nên Table, các kiểu dữ liệu trong Access, khái niệm về khóa chính , sự cần thiết của việc đặt khóa chính cho Table. Biết cách chọn lựa kiểu dữ liệu cho trường của Table Nắm qui trình thiết kế bảng, biết nhận diện trường nào có thể đặt khóa chính, nếu không có trường đặt khóa chính chấp nhận để Access tạo trường khóa chính ID. Nắm một vài tính chất của trường (Field Properties): Field size, format, Caption, Require Thiết kế bảng đơn giản, phức tạp với một số tính chất trường nêu ở trên, biết cách khai báo khóa chính, lưu bảng tính II. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Sách GK tin 12, chương trình minh họa (quản lý học sinh:gv biên soạn) III. Ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS - Nghe gi¶ng, ghi bµi 1. Các khái niệm chính: Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 22 Khi lµm viÖc víi Access ta cÇn t×m Table (Bảng): Là thành phần cơ sở để hiÓu c¸c vÊn ®Ò nh: B¶ng, cét, tạo nên CSDL, nơi lưu giữ dữ liệu ban đầu, bảng gồm 02 thành phần sau: b¶n ghi - Cột (trường-Field) là nơi lưu giữ các giá trị của dữ liệu, người lập trình phải đặt tên cho cột . Nên đặt tên có ý nghĩa, nên dùng cùng tên cho một trường xuất hiện ở nhiều bảng. -Bản ghi còn gọi là mẩu tin (Record) : gồm các dòng ghi dữ liệu lưu giữ các giá trị của cột. - Hs tr¶ lêi: Cã 8 trêng, gåm: ma so, ho dem, ten, ngay sinh, gioi Ta thÊy trong h×nh 20 sgk cã tinh, doan vien, dia chi, to Cã 13 b¶n ghi mÊy trêng? §ã lµ nh÷ng trêng nµo? - là kiểu giá trị của dữ liệu lưu trong một Cã mÊy b¶n ghi? trường. Quan s¸t b¶ng m« t¶ kiÓu DL 2. Một số kiểu dữ liệu trong Access: trong SGK tr¶ lêi Kiểu dữ liệu là gì? (đã được học ở Pascal) Tr¶ lêi: Ma so vµ to dïng kiÓu Number Trong Access cã nh÷ng kiÓu d÷ Hodem, ten, Gioi tinh, dia chi liÖu chÝnh nµo? Quay l¹i H20 SGK, h·y cho biÕt c¸c dïng kiÓu Text, ngay sinh dïng trêng trong ®ã sö dông nh÷ng kiÓu Date/ Time Doan vien dïng kiÓu Logic kiÓu DL nµo 3. Đặt khóa chính cho trường (cột )của Table: a) Tính chất khóa chính (Primary key) của trường ? Khi tạo khóa chính cho một hoặc nhiều trường nào đó thì dữ liệu khi nhập vào trường này không được chứa các giá trị giống nhau. Ví dụ: Gỉa sử một table chứa Trường Số CMND, đối với trường này nên chọn khóa chính cho nó, vì nguyên tắc số CMND không được trùng nhau. Tránh tình trạng người nhập dữ liệu nhập những giá trị trùng nhau. b) Trong một Table có cần thiết phải tạo Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi - Nghe gi¶ng, tiÕp thu Gi¸o ¸n tin häc 12 khóa chính cho ít nhất một trường không? Để CSDL có hiệu quả, trong Table nên chọn ít nhất một trường có khóa chính 3. Thiết kế bảng: Ví dụ: Hãy thiết kế table DSHS gồm các trường sau: MAHS, HODEM, TEN,GIOITINH,NGAYSINH,DIACHI,TO. Trong đó: MAHS: kiểu dữ liệu ký tự (Text), chọn khóa chính. HODEM: Text TEN: TexT GIOITINH: kiểu Yes/No NGAYSINH: Kiểu date/Time DIACHI: Text TO:Text 23 - Nghe gi¶ng, ghi bµi Trong cửa sổ CSDL, kích vào đối tượng Tables. B1: Kích vào lệnh Create Table In Design View (H7). B2: Xuất hiện cửa sổ (H8) B3: Từ cửa sổ (H8), nhập các tên trường chọn. kiểu dữ liệu, ghi chú thích, như dưới đây. B4: Chọn trường khóa chính: Trường MAHS là trường khóa chính (vì mỗi HS được xác định bởi một mã hs duy nhất), trong cửa sổ thiết kế Table (H9), chọn trường MAHS, kích vào biểu tượng trên thanh công cụ, xuất hiện biểu tượng chìa khóa nằm bên trái của trường. * Một số tính chất của trường hay dùng: Field Size: Nhập từ 0 đến 255 nếu là kiểu Text, nếu kiểu dữ liệu là Number thì chọn byte lưu các giá trị từ 0 đến 255, chọn Integer hay long Integer nếu lưu số nguyên, chọn Single hay Double nếu muốn lưu số có số lẻ. Format: Nếu là kiểu Text ghi dấu > để dữ liệu nhập vào trường này biến thành chữ hoa. Nếu là kiểu số (Number) chọn dạng thức trong danh sách bên trái, ý nghĩa ở cột phải Decimal place: qui định số cột chứa số lẻ Caption: Vì tên field không có dấu tiếng Việt, tính chất này cho phép nhập vào đây tiêu đề cho mỗi cột bằng tiếng Việt có dấu và đầy đủ ý nghĩa hơn. Required: chọn Yes để đồng ý bắt buộc phải nhập dữ liệu cho bảng, ngược lại chọn No Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 24 4. Lưu bảng sau khi đã thiết kế xong: B1: Trong cửa sổ thiết kế, kích vào nút close của cửa sổ này (x), xuất hiện (H11) chọn Yes để đồng ý lưu, nhập vào tên Table (qui tắc đặt tên bảng giống như qui tắc đặt tên trường) chọn OK. (H12) B2: Nếu trong bảng không có trường nào được tạo khóa chính, Access xuất hiện thông báo (H13) Nhằm lưu ý, bảng chưa có khóa chính, bạn có muốn tạo khóa chính không? Nên đồng ý bằng cách chọn Yes, Access sẽ tạo mới trường có tên ID có kiểu DL AutoNumber chứa các giá trị số không trùng nhau. IV. Cñng cè: - Lµm l¹i bµi to¸n qu¶n lÝ ®iÓm ®¬n gi¶n (®· lµm ë bµi 1), ph©n tÝch xem c¸c trêng trong bµi to¸n ®ã t¬ng øng víi nh÷ng kiÓu d÷ liÖu nµo? Bài Thực Hành 2 (tiết 1) Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: I. Mục đích, yêu cầu: - Nắm qui trình thiết kế bảng, biết nhận diện trường nào có thể đặt khóa chính, nếu không có trường đặt khóa chính chấp nhận để Access tạo trường khóa chính ID. Nắm một vài tính chất của trường (Field Properties): Field size, format, Caption, Require - Thiết kế bảng đơn giản, phức tạp với một số tính chất trường nêu ở trên, biết cách khai báo khóa chính, lưu bảng tính. II. §ồ dùng dạy học: Sách GK tin 12, m¸y chiÕu, m¸y tÝnh cho HS, ch¬ng tr×nh minh ho¹ III. Ho¹t ®éng giê d¹y: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS 1. Khëi t¹o CSDL - Hs thùc hiÖn viÖc khëi - Khëi ®éng Access, t¹o CSDL cho ®éng Access bµi to¸n qu¶n lÝ Häc sinh - ChØ ra c¸c ®èi tîng vµ 2 chÕ ®é lµm viÖc vµ 2 c¸ch t¹o b¶ng - Hs chØ ra c¸c trêng cña mçi Gi¸o viªn thùc hiÖn 2 – 3 lÇn trªn b¶ng (bµi t¹p vÒ nhµ) m¸y chiÕu c¸ch t¹o b¶ng b»ng c¸ch tù thiÕt kÕ. - Hs quan s¸t thùc hiÖn theo Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 - Sau khi ®· t¹o ®îc CSDL cho bµi to¸n ®ã, yªu cÇu Hs tiÕp tôc thùc hiÖn víi bíc t¹o b¶ng biÓu b»ng tù thiÕt kÕ - Thùc hiÖn chän kiÓu d÷ liÖu cho tõng trêng - Sau khi ®· thùc hiÖn, híng dÉn Hs t¹o khãa chÝnh - Thùc hiÖn lu cÊu tróc b¶ng, ®Æt tªn cho b¶ng, t¾t chÕ ®é thiÕt kÕ - tiÕp tôc t¹o c¸c b¶ng kh¸c t¬ng tù nh trªn 2. NhËp th«ng tin DL Sau khi ®· t¹o b¶ng xong, chóng ta tiÕn hµnh nhËp th«ng tin. Thùc hiÖn nhËp th«ng tin cña 5 häc sinh, råi lu l¹i Gv lµm 1 – 2 lÇn .(lµm 2 c¸ch) Sau khi nhËp th«ng tin, nÕu sai ta hoµn toµn cã thÓ söa l¹i b»ng c¸ch kÝch chuét vµo th«ng tin sai vµ söa l¹i. 3. Thay ®æi cÊu tróc b¶ng: NÕu thÊy cÊu tróc cña b¶ng kh«ng phï hîp ta cã thÓ thay ®æi l¹i cÊu tróc cña b¶ng ®ã - Thay ®æi kho¸ chÝnh - Thay ®æi kiÓu d÷ liÖu - Thay ®æi vÞ trÝ cña trêng - Thay ®æi tªn trêng 4. Lµm viÖc víi mét sè tÝnh chÊt hay dïng NÕu trêng dïng kiÓu d÷ liÖu lµ text th× ®Þnh d¹ng vÒ ®é réng mÆc ®Þnh lµ 50, kiÓu sè lµ Long integer, KiÓu Date/Time lµ 8. Nh vËy sÏ kh«ng phï hîp víi mçi bµi to¸n cô thÓ. Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi 25 - Hs quan s¸t thùc hiÖn theo - Hs thùc hiÖn t¹o c¸c b¶ng, vµ lu cÊu tróc vµ ®Æt tªn cho c¸c b¶ng ®ã - Nghe gi¶ng, ghi bµi C1: KÝch chuét vµo b¶ng cÇn nhËp th«ng tin chän Open C2: KÝch ®óp chuét vµo b¶ng cÇn nhËp th«ng tin - Hs quan s¸t thùc hiÖn theo - Hs thùc hiÖn söa mét vµi th«ng tin - Nghe gi¶ng, ghi bµi Chän b¶ng cÇn thay ®æi cÊu tróc, kÝch chuét vµo Design. Thay ®æi cÊu tróc b¶ng theo ý muèn, lu l¹i cÊu tróc b¶ng míi Gi¸o ¸n tin häc 12 26 §Ó phï hîp ta cã thÓ ®iÒu chØnh l¹i - Hs thùc hiÖn Vd: ë trêng tªn th× tèt nhÊt ®Æt lµ 10, trêng giíi tÝnh cã thÓ ®Æt lµ 5 … Thùc hiÖn l¹i mét lÇn n÷a trªn m¸y chiÕu §a ra ch¬ng tr×nh vÒ mét bµi to¸n qu¶n lÝ ®· chuÈn bÞ s½n Quan s¸t qu¸ tr×nh lµm cña Hs, ®a ra c¸c chØnh söa trong qu¸ tr×nh lµm cña Hs IV. Cñng cè: Khi gÆp mét bµi to¸n qu¶n lÝ cÇn ph©n tÝch râ rµng néi dung c¸c b¶ng, tr¸nh ®Ó d thõa DL §èi víi tÝnh chÊt th× cÇn quan t©m ®Õn ®Þnh d¹ng cña kiÓu d÷ liÖu. V× ngoµi khai b¸o ®óng ra ta cßn ph¶i khai b¸o phó hîp. NÕu kh«ng sÏ rÊt cã thÓ ®iÒu nµy lµm ¶nh hëng ®Õn tèc ®é ch¹y ch¬ng tr×nh. ChuÈn bÞ giê sau thùc hiÖn víi bµi to¸n qu¶n lÝ th viÖn Bài Thực Hành 2 (tiết 2) Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: I. Mục đích, yêu cầu: - Cñng cè qui trình thiết kế bảng, đặt khóa chính, một vài tính chất của trường - Thiết kế bảng đơn giản II. §ồ dùng dạy học: Sách GK tin 12, m¸y chiÕu, m¸y tÝnh cho HS, ch¬ng tr×nh minh ho¹ III. Ho¹t ®éng giê d¹y: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS 1. Khëi t¹o CSDL - Hs thùc hiÖn viÖc khëi - Khëi ®éng Access, t¹o CSDL cho ®éng Access bµi to¸n qu¶n lÝ th viÖn ®¬n gi¶n - ChØ ra c¸c ®èi tîng - Hs chØ ra c¸c trêng cña mçi Gi¸o viªn thùc hiÖn 1 lÇn trªn b¶ng (bµi t¹p vÒ nhµ) m¸y chiÕu c¸ch t¹o b¶ng b»ng c¸ch tù thiÕt kÕ. - Hs quan s¸t thùc hiÖn theo Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi Gi¸o ¸n tin häc 12 - Sau khi ®· t¹o ®îc CSDL cho bµi to¸n ®ã, yªu cÇu Hs tiÕp tôc thùc hiÖn víi bíc t¹o b¶ng biÓu b»ng tù thiÕt kÕ - Thùc hiÖn chän kiÓu d÷ liÖu cho tõng trêng - Sau khi ®· thùc hiÖn, híng dÉn Hs t¹o khãa chÝnh - Thùc hiÖn lu cÊu tróc b¶ng, ®Æt tªn cho b¶ng, t¾t chÕ ®é thiÕt kÕ - tiÕp tôc t¹o c¸c b¶ng kh¸c t¬ng tù nh trªn 27 - Hs quan s¸t thùc hiÖn theo - Hs thùc hiÖn t¹o c¸c b¶ng, vµ lu cÊu tróc vµ ®Æt tªn cho c¸c b¶ng ®ã 2. NhËp th«ng tin DL Sau khi ®· t¹o b¶ng xong, chóng ta tiÕn hµnh nhËp th«ng tin. Thùc hiÖn nhËp th«ng tin , råi lu l¹i Gv lµm 1 – 2 lÇn .(lµm 2 c¸ch) - Nghe gi¶ng, ghi bµi C1: KÝch chuét vµo b¶ng cÇn nhËp th«ng tin chän Open C2: KÝch ®óp chuét vµo b¶ng cÇn nhËp th«ng tin - Hs quan s¸t thùc hiÖn theo Sau khi nhËp th«ng tin, nÕu sai ta hoµn toµn cã thÓ söa l¹i b»ng c¸ch kÝch chuét vµo th«ng tin sai vµ söa l¹i. 3. Thay ®æi cÊu tróc b¶ng: NÕu thÊy cÊu tróc cña b¶ng kh«ng phï hîp ta cã thÓ thay ®æi l¹i cÊu tróc cña b¶ng ®ã - Thay ®æi kho¸ chÝnh - Thay ®æi kiÓu d÷ liÖu - Thay ®æi vÞ trÝ cña trêng - Thay ®æi tªn trêng 4. Lµm viÖc víi mét sè tÝnh chÊt hay dïng Gîi ý ®Ó Hs n¾m b¾t ®îc tÝnh chÊt cña c¸c trêng Vd: ë trêng tªn th× tèt nhÊt ®Æt lµ 100 , trêng m· sè ®Æt lµ 5 … Thùc hiÖn l¹i mét lÇn n÷a trªn m¸y chiÕu Quan s¸t qu¸ tr×nh lµm cña Hs, ®a ra c¸c chØnh söa trong - Hs thùc hiÖn söa mét vµi th«ng tin Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi - Nghe gi¶ng, ghi bµi Chän b¶ng cÇn thay ®æi cÊu tróc, kÝch chuét vµo Design. Thay ®æi cÊu tróc b¶ng theo ý muèn, lu l¹i cÊu tróc b¶ng míi - Hs thùc hiÖn Gi¸o ¸n tin häc 12 28 qu¸ tr×nh lµm cña Hs §¸nh gi¸ qu¸ tr×nh lµm, ®a ra nh÷ng c¸i sai trong qu¸ tr×nh lµm cña Hs, híng söa ch÷a ®Ó tr¸nh lÆp trong lÇn thùc hµnh sau. IV. Cñng cè: ViÖc t¹o kho¸ chÝnh lµ hÕt søc quan träng v× nã sÏ t¹o liªn kÕt gi÷a c¸c b¶ng víi nhau. NÕu chän kh«ng phï hîp th× viÖc liªn kÕt ®Ó truy vÊn lµ kh«ng chÆt trÏ. SÏ khã kh¨n cho nh÷ng c«ng viÖc vÒ sau. Gi¸o viªn: NguyÔn Quèc Lîi