Nội dung

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 NS: NG: TiÕt 1 T«i ®i häc -Thanh TÞnhI. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp hs: - C¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” ë buæi tùu trêng ®Çu tiªn trong ®êi. - ThÊy ®îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - GV: SGK, SGV, TLTK, ¶nh ch©n dung nhµ v¨n Thanh TÞnh. - HS: SGK, SBT, vë ghi III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: - §äc diÔn c¶m, nªu vÊn ®Ò, th¶o luËn, ®µm tho¹i, phÇn tÝch, gi¶ng b×nh - LuyÖn tËp IV. TiÕn tr×nh giê d¹y: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A: B. KiÓm tra bµi cò: GV kiÓm tra SGK trong hs C. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: Giíi thiÖu ng¾n gän vÒ t/g Thanh TÞnh vµ truyÖn ng¾n “T«i ®i häc”. NhÊn m¹nh vÒ ®Æc s¾c cña v¨n xu«i Thanh TÞnh, vÒ ®Ò tµi cña “T«i ®i häc”. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I. §äc - chó thÝch GV híng dÉn ®äc, ®äc mÉu §1, gäi 2 1.§äc: 2. Chó thÝch hs ®äc §2 truyÖn H: Nªu hiÓu biÕt vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp v¨n häc cña t/g Thanh TÞnh? Nªu xuÊt xø cña truyÖn ng¾n “T«i ®i häc”? a. T¸c gi¶: - Thanh TÞnh (1911- 1988), tªn khai sinh lµ TrÇn V¨n Ninh - Quª: Xãm Gia L¹c, ven s«ng H¬ng TP HuÕ - T¸c phÈm chÝnh: SGK/8, s¸ng t¸c cña Thanh TÞnh nh×n chung ®Òu to¸t lªn vÎ ®Ñp ®»m th¾m, vÎ ®Ñp ªm dÞu, trong trÎo. b. T¸c phÈm: TruyÖn “T«i ®i häc” in trong tËp “Quª mÑ”, xuÊt b¶n n¨m 1941. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 c. Tõ khã: SGK/ 8,9 GV híng dÉn hs gi¶i thÝch nghÜa cña mét sè tõ khã trong v¨n b¶n. II/ T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. KiÓu v¨n b¶n – PTB§: - VB tù sù: tù sù + MT, BC 2. Bè côc: - Nh÷ng nh©n vËt trong truyÖn: H: Theo dâi v¨n b¶n “T«i ®i häc” vµ T«i, mÑ, «ng ®èc, thÇy gi¸o, cho biÕt: nh÷ng cËu häc trß. - Cã nh÷ng nh©n vËt nµo ®îc kÓ - Nh©n vËt chÝnh: T«i. V× nh©n trong truyÖn ng¾n nµy? vËt nµy ®îc kÓ nhiÒu nhÊt. Mäi - Nh©n vËt chÝnh lµ ai? V× sao? sù viÖc ®Òu ®îc kÓ tõ c¶m nhËn H: KØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®Õn tr- cña nh©n vËt “t«i” êng cña “T«i” ®îc kÓ theo tr×nh tù * §1: Tõ ®Çu....tng bõng rén r· kh«ng gian, thêi gian nµo? H·y chia -> Kh¬i nguån c¶m xóc. bè côc v¨n b¶n? *§2: Cßn l¹i -> KØ niÖm ngµy ®Çu ®i häc - Buæi s¸ng h«m Êy -> ngän nói: C¶m nhËn cña t«i trªn ®êng tíi trêng. - TiÕp -> ®îc nghØ c¶ ngµy n÷a: C¶m nhËn cña t«i khi ë s©n trêng - Cßn l¹i: C¶m nhËn cña t«i trong líp häc. 3. Ph©n tÝch: a. Kh¬i nguån c¶m xóc: - Hoµn c¶nh gîi nhí kØ niÖm: H: T×m nh÷ng c©u v¨n, tõ ng÷, + Hµng n¨m, cø vµo cuèi thu, l¸ h×nh ¶nh nªu lªn hoµn c¶nh gîi nhí ngoµi ®êng rông nhiÒu vµ trªn kØ niÖm? kh«ng cã nh÷ng ®Êm m©y bµng b¹c. + MÊy em nhá rôt rÌ nóp díi bãng mÑ lÇn ®Çu tiªn ®i ®Õn trêng. -> Lµ nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: NhËn xÐt vÒ hoµn c¶nh ®ã? H: T×m nh÷ng tõ ng÷ nªu lªn c¶m xóc cña t/g? Gäi tªn vµ nªu t¸c dông cña nh÷ng tõ ng÷ ®ã? (kh«ng gian, thêi gian, con ngêi, sù viÖc) - C¶m xóc cña t«i: N¸o nøc, c¶m gi¸c trong s¸ng....quang ®·ng, tng bõng rén r·. -> C¶m gi¸c vui síng håi hép, n¸o nøc rÊt trÎ th¬. => Tõ hiÖn t¹i, nh©n vËt nhí vÒ H: NhËn xÐt vÒ sù hîp lÝ vµ ®Æc dÜ v·ng qua nh÷ng hoµn c¶nh gîi s¾c cña ®o¹n v¨n ®Çu truyÖn nhí kØ niÖm. C¶m xóc cña t/g ®- ng¾n? (Lêi v¨n, h×nh ¶nh) îc diÔn t¶ s©u s¾c vµ ®Ëm chÊt th¬. b/ KØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc * C¶m nhËn cña t«i trªn ®êng H: T×m vµ nªu nh÷ng h×nh ¶nh, chi ®Õn trêng. tiÕt diÔn t¶ t©m tr¹ng “T«i” khi cïng - Kh«ng gian, thêi gian: Buæi mai mÑ tíi trêng? h«m Êy, mét buæi mai ®Çy s¬ng thu vµ giã l¹nh. Trªn con ®êng dµi vµ hÑp. H: V× sao kh«ng gian vµ thêi gian -> Thêi ®iÓm vµ n¬i chèn quen Êy l¹i trë thµnh kØ niÖm trong t©m thuéc, gÇn gòi, g¾n liÒn víi tuæi hån t/g? th¬ cña t/g ë quª h¬ng. §ã lµ lÇn ®Çu tiªn t/g ®îc c¾p s¸ch ®Õn trêng. H: C©u v¨n “Con ®êng nµy...thÊy l¹” c¶m gi¸c “quen” vµ “l¹” cña nh©n vËt “T«i” cã ý nghÜa g×? - C¶m nhËn cña t«i: + Tù thÊy nh ®· lín lªn, con ®êng kh«ng dµi vµ réng nh tríc H: Chi tiÕt “T«i kh«ng léi qua s«ng...nh th»ng S¬n n÷a” cã ý nghÜa + Tù thÊy m×nh lín h¬n tôi b¹n g×? H: Nªu nh÷ng chuyÓn biÕn vÒ nhËn thøc cña nh©n vËt “t«i”? H: Cã thÓ hiÓu g× vÒ nh©n vËt “T«i” -> Nh©n vËt t«i ®· cã sù ý thøc vÒ b¶n th©n, vÒ viÖc häc hµnh. -> Muèn kh¼ng ®Þnh m×nh: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 qua chi tiÕt “Gh× thËt chÆt 2 quyÓn vë míi trªn tay vµ muèn thö søc tù còng ch÷ng ch¹c nh b¹n, kh«ng thua kÐm b¹n. m×nh cÇm bót thíc”? H: Nh÷ng c¶m nhËn míi mÎ trªn con => §øc tÝnh cña nh©n vËt t«i: ®êng lµng tíi trêng, nh©n vËt “T«i” yªu quª h¬ng, yªu b¹n bÌ, thÝch ®· tù béc lé nh÷ng ®øc tÝnh g× ®îc ®i häc, yªu m¸i trêng. cña m×nh? H: Khi nhí l¹i ý nghÜ chØ cã ngêi th¹o míi cÇm ®îc bót, thíc, t/g viÕt: “ý nghÜ Êy ...ngän nói”. H·y diÔn - Lµ mét cËu bÐ rÊt ng©y th¬, ®¸ng yªu. ®¹t b»ng lêi ý nghÜa cña suy nghÜ - NghÖ thuËt: So s¸nh (kØ niÖm ®ã vµ ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ ®- ®Ñp, nhÑ nhµng mµ s©u l¾ng) îc sö dông? => Nh©n vËt t«i lµ mét ngêi cã H: Nªu c¶m nhËn chung nhÊt cña b¶n th©n vÒ nh©n vËt “T«i”, trong phÇn v¨n b¶n tõ ®Çu....ngän nói? t©m hån giµu c¶m xóc, lu«n sèng víi nh÷ng kØ niÖm. Qua hoµn c¶nh cô thÓ vÒ kh«ng gian, thêi gian, nh©n vËt ®· håi tëng l¹i kØ niÖm ngµy ®Çu ®i häc cña m×nh. Håi Êy “t«i” cßn lµ mét cËu bÐ ng©y th¬, non nít nhng ngµy tõ nh÷ng bíc ch©n ®Çu tiªn ®îc mÑ d¾t ®i trªn con ®êng tíi trêng, c©u nh thÊy m×nh ®· lín, biÕt yªu quª h¬ng, b¹n bÌ, thÝch ®îc ®i häc. Nh÷ng kØ niÖm Êy thËt nhÑ nhµng nh÷ng còng thËt s©u ®Ëm. D. Cñng cè: GV nh¾c l¹i nh÷ng ý chÝnh cÇn nhí vÒ t/g, t/p, ND ®· ph©n tÝch. E. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i truyÖn, ph©n tÝch 2 ®o¹n cßn l¹i vµ t×m hiÓu ý nghÜa v¨n b¶n. ---------------------------------------------------NS: NG: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 TiÕt 2 T«i ®i häc (tiÕp) - Thanh TÞnhI. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp hs: - C¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” ë buæi tùu trêng ®Çu tiªn trong ®êi. - ThÊy ®îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - GV: SGK, SGV, TLTK, ¶nh ch©n dung nhµ v¨n Thanh TÞnh. - HS: SGK, SBT, vë ghi III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: - §äc diÔn c¶m, nªu vÊn ®Ò, th¶o luËn, ®µm tho¹i, phÇn tÝch, gi¶ng b×nh - LuyÖn tËp IV. TiÕn tr×nh giê d¹y: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:........................ B. KiÓm tra bµi cò: H: - Nªu nh÷ng c¶m nhËn chung nhÊt cña em vÒ nh©n vËt “t«i” trong phÇn ®Çu v¨n b¶n (tõ ®Çu....ngän nói)? - H·y ®äc nh÷ng c©u, ®o¹n v¨n mµ em thÊy hay, thÊy thÝch trong phÇn v¨n b¶n Êy vµ gi¶i thÝch lÝ do v× sao em thÝch? C. Bµi míi: GV dÉn d¾t vµo bµi tiÕt 2: Nh÷ng c¶m nhËn cña nh©n vËt “t«i” lóc ë s©n trêng vµ khi ngåi trong líp häc. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n II/ T×m hiÓu v¨n b¶n 3/ Ph©n tÝch b/ KØ niÖm ngµy ®Çu ®i häc H: Nªu nh÷ng chi tiÕt næi bËt qua quan s¸t vµ c¶m nhËn cña nh©n vËt * C¶m nhËn cña nh©n vËt “t«i” lóc ë s©n trêng. t«i vÒ s©n trêng lµng MÜ LÝ? - C¶nh s©n trêng lµng MÜ Lý: + RÊt ®«ng ngêi + Ngêi nµo còng ®Ñp H: NhËn xÐt vÒ khung c¶nh trêng MÜ LÝ sù håi tëng cña nh©n vËt t«i? + Trêng MÜ LÝ võa xinh x¾n, võa oai nghiªm khiÕn “t«i” lo sî vÈn v¬. -> Kh«ng khÝ ngµy khai trêng Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 rÊt ®Æc biÖt, thÓ hiÖn tinh H: T×m nh÷ng c©u v¨n miªu t¶ râ nÐt nhÊt h×nh ¶nh nh÷ng c©u häc trß nhá tuæi? Nªu biÖn ph¸p nghÖ thÇn hiÕu häc cña nh©n d©n, thÓ hiÖn c¶m xóc trang nghiªm cña t/g vÒ m¸i trêng. thuËt ®îc sö dông vµ ph©n tÝch t¸c §Ò cao tù häc. dông? - H×nh ¶nh nh÷ng häc trß nhá tuæi: + Nh con chim non ®øng bªn bê tæ...e sî -> Miªu t¶ chÝnh x¸c, sinh ®éng h×nh ¶nh vµ t©m tr¹ng H: Gi¶i thÝch vÒ tiÕng khãc cña cña c¸c em nhá lÇn ®Çu tíi tr- nh÷ng häc trß nhá? (trong ®ã cã c¶ êng häc. §Ò cao søc hÊp dÉn nh©n vËt t«i) cña nhµ trêng. ThÓ hiÖn kh¸t väng bay bæng cña trÎ th¬. + Khãc khi xÕp hµng vµo líp H: H×nh ¶nh «ng ®èc ®îc nh©n vËt -> Lo sî, sung síng, ®ã lµ nh÷ng giät níc m¾t b¸o hiÖu t«i nhí l¹i qua c¸c chi tiÕt nµo? sù trëng thµnh cña nh©n vËt vµ c¸c b¹n cïng løa. - H×nh ¶nh «ng ®èc: + §äc danh s¸ch hs H: Nh©n vËt t«i ®· nhí vÒ «ng ®èc b»ng t×nh c¶m nµo? H: Em hiÓu thªm g× vÒ nh©n vËt t«i? + §éng viªn, khuyÕn khÝch, hi väng ë hs. + RÊt hiÒn tõ + Lu«n t¬i cêi -> Quý träng, tin tëng, biÕt ¬n. => Nh©n vËt “t«i” lµ mét cËu bÐ giµu c¶m xóc víi trêng líp, ngêi th©n. Cã nh÷ng dÊu hiÖu trëng thµnh trong nhËn H: Nh÷ng h×nh ¶nh nh©n vËt t«i b¾t gÆp vµ quan s¸t khi s¾p hµng vµo líp? C¶m nh©n cña nh©n vËt? thøc vµ t×nh c¶m ngay tõ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 * C¶m nhËn cña nh©n vËt “t«i” khi vµo líp häc. H: H·y lÝ gi¶i nh÷ng c¶m gi¸c ®ã cña nh©n vËt t«i? H: Sù “l¹m nhËn” bµn ghÕ lµ cña riªng m×nh khiÕn em cã suy nghÜ g× vÒ nh©n vËt? H: T¹i sao nh©n vËt kh«ng thÊy xa l¹? - ThÇy gi¸o trÎ tuæi, g¬ng mÆt t¬i cêi ®ãn ë cöa líp - Cha lÇn nµo thÊy xa mÑ nh lÇn nµy (c¶m nhËn ®îc sù ®éc lËp cña m×nh khi ®i häc). - “Mét mïi h¬ng l¹…chót nµo” -> C¶m gi¸c l¹ v× lÇn ®Çu tiªn ®îc vµo líp häc, mét m«i trêng s¹ch sÏ, ngay ng¾n. - “l¹m nhËn” bµn ghÕ lµ cña riªng m×nh: võa g©y th¬, trÎ con, võa thÓ hiÖn sù g¾n bã kh¨ng khÝt víi trrêng líp (qua H: Nh÷ng chi tiÕt cuèi v¨n b¶n nãi thªm ®iÒu g× vÒ nh©n vËt t«i? h×nh ¶nh chç ngåi quen thuéc) - Nh©n vËt t«i kh«ng c¶m thÊy xa l¹ v×: b¾t ®Çu ý thøc ®îc sù g¾n bã víi m¸i trêng. - “Mét con chim… vç c¸nh bay cao”; “TiÕng phÊn cña thÇy t«i…®¸nh vÇn ®äc” -> Nh©n vËt cã nhiÒu c¶m xóc: H: Kh¸i qu¸t nghÖ thuËt tiªu biÓu cña v¨n b¶n “T«I ®I häc”? H: V¨n b¶n “T«i ®i hoc ®· thÓ hiÖn néi dung g×”? Mét chót buån khi tõ gi· tuæi th¬; b¾t ®Çu trëng thµnh trong nhËn thøc vµ viÖc häc hµnh cña b¶n th©n; kh¸t väng ®îc trëng thµnh; t×nh yªu thiªn nhiªn, yªu tuæi th¬, ham thÝch häc tËp. 4/ Tæng kÕt: - NghÖ thuËt: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m ®an xen. C¶m xóc ch©n thµnh, rung ®éng tinh tÕ. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - Néi dung: Thanh TÞnh ®· ghi l¹i nh÷ng håi øc ®Ñp ®Ï vÒ kØ niÖm trong s¸ng cña tuæi häc trß, cô thÓ lµ buæi tùu trêng ®Çu tiªn. KØ niÖm ®ã cã søc truyÒn c¶m nhÑ nhµng mµ thÊm thÝa. D. Cñng cè: H: - ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ dßng c¶m xóc cña nh©n vËt t«i trong truyÖn “T«i ®i häc”? - Em häc tËp ®îc g× vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña Thanh TÞnh? E. Híng dÉn vÒ nhµ: - Bµi tËp vÒ nhµ: lµm bµi tËp 2 SGK/T9 - ChuÈn bÞ bµi: CÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. ----------------------------------------------------NS: NG: TiÕt 3 CÊp ®é kh¸I qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ ( Tù häc cã híng dÉn) I. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp hs: - HiÓu râ cÊp ®é kh¸I qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ vµ mèi quan hÖ vÒ cÊp ®é kh¸I qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. - Th«ng qua bµi häc, rÌn luyÖn t duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸I chung vµ c¸I riªng. II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - Gi¸o viªn: SGK ng÷ v¨n 8; SGV Ng÷ v¨n 8; TLTK; b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8; SBT Ng÷ v¨n 8 III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: - Quy n¹p - LuyÖn tËp IV. TiÕn tr×nh giê d¹y A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜsè 8A:.................. B. KiÓm tra bµi cò: - NghÜa cña tõ lµ g×? Gi¶i thÝch nghÜa cña tõ “häc sinh”? C. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: - HiÓu thÕ nµo vÒ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷? - ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp? §Ó hiÓu râ ®îc nh÷ng kh¸i niÖm trªn chóng ta cïng vµo bµi h«m nay. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Quan s¸t s¬ ®å vµ tr¶ lêi c©u hái KiÕn thøc c¬ b¶n I. Tõ ng÷ réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp 1. Bµi tËp ®éng vËt thó chim - NghÜa tõ “®éng vËt” réng c¸ h¬n nghÜa cña c¸c tõ: thó, chim, c¸. voi, h¬u... tu hó, s¸o... c¸ r«, c¸ thu... - NghÜa cña tõ: thó, chim, c¸ réng h¬n nghÜa cña c¸c tõ: voi, h¬u, tu hó, s¸o, c¸ r«, c¸ thu. - NghÜa cña c¸c tõ: thó, chim, H: Em hiÓu thÕ nµo vÒ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷? c¸ réng h¬n nghÜa cña c¸c tõ: voi, h¬u, s¸o, tu hó, c¸ r«, c¸ thu; ®ång thêi hÑp h¬n nghÜa cña tõ ®éng vËt 2. KÕt luËn: - NghÜa cña mét tõ ng÷ cã thÓ réng h¬n (kh¸i qu¸t h¬n) hoÆc hÑp h¬n (Ýt kh¸i qu¸t h¬n) nghÜa cña c¸c tõ kh¸c. + Mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c. + Mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã ®îc bao hµm Y/C: lËp s¬ ®å thÓ hiÖn cÊp ®é trong ph¹m vi nghÜa cña mét kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ trong sè tõ ng÷ kh¸c. mçi nhãm (theo mÉu) + Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng Häc sinh ho¹t ®éng nhãm nhá theo ®èi víi nh÷ng tõ ng÷ nµy, bµn ®ång thêi cã thÓ cã nghÜa Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 hÑp ®èi víi mét tõ ng÷ kh¸c. II. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 (SGK/ T10, 11) Y phôc: - QuÇn: quÇn ®ïi quÇn dµi - ¸o: ¸o dµi Y/C: T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng so víi nghÜa cña c¸c tõ ng÷ trong mçi s¬ mi Vò khÝ: - sóng: + sóng trêng nhãm. + ®¹i b¸c - bom: + bom ba cµng + bom bi 2. Bµi tËp 2 (SGK/ T11) Y/C: T×m c¸c tõ ng÷ cã nghÜa ®îc bao hµm trong ph¹m vi cña mçi tõ ng÷? a/ ChÊt ®èt b/ NghÖ thuËt c/ Thøc ¨n d/ Nh×n e/ §¸nh 3/ Bµi tËp 3 (SGK/T11) a/ xe cé: xe ®¹p, xe m¸y, xÝch l«, t¾c xi Y/C: ChØ ra nh÷ng tõ ng÷ kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm tõ ng÷? b/ Kim lo¹i: ®ång, vµng, b¹c, s¾t, ch× c/ Hoa qu¶: xoµi, mÝt, sÇu riªng, ch«m ch«m,… d/ ngêi (ho hµng): c«, b¸c, chó, d×, cËu e/ Mang: x¸ch, khiªng, g¸nh,… Y/C: T×m 3 ®éng tõ thuéc mét 4/ Bµi tËp 4 (SGK/T11) ph¹m vi nghÜa, trong ®ã cã 1 tõ cã a/ Thuèc lµo ®iÖn c/ bót b/ Thñ quü d/ hoa tai nghÜa réng, 2 tõ cã nghÜa hÑp h¬n. 5/ Bµi tËp 5 (SGK/ 11) - §éng tõ cã nghÜa réng: khãc - §éng tõ cã nghÜa hÑp: nøc në, sôt sïi. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 D. Cñng cè: - HS ®äc l¹i nghi nhí SGK - HiÓu thÕ nµo vÒ cÊp ®é kh¸I qu¸t cña nghÜa tõ ng÷? E. Híng dÉn vÒ nhµ: - Lµm bµi tËp 5 SGK/T11 - ChuÈn bÞ bµi: TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n. ------------------------------------------------------NS: NG: TiÕt 4 TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n I. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp häc sinh: - N¾m ®îc chñ ®Ò cña v¨n b¶n, tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n. - ViÕt ®îc mét v¨n b¶n b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò. BiÕt x¸c ®Þnh vµ duy tr× ®èi tîng tr×nh bµy, chän lùa s¾p xÕp c¸c phÇn sao cho v¨n b¶n tËp trung nªu bËt ý kiÕn, c¶m xóc cña m×nh. II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - Gi¸o viªn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTK, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, SBT Ng÷ v¨n 8, TLTK III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: - Quy n¹p - LuyÖn tËp IV. TiÕn tr×nh giê d¹y A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:........................ B. KiÓm tra bµi cò: H: V¨n b¶n lµ g×? KÓ tªn c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· ®îc häc? C Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: - ThÕ nµo lµ chñ ®Ò cña v¨n b¶n? TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n? - §iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò v¨n b¶n lµ g×? Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I. Chñ ®Ò cña v¨n b¶n - HS ®äc VB “T«i ®i häc”. 1. Bµi tËp H: Trong v¨n b¶n “T«i ®i häc” t¸c gi¶ ®· nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c nµo trong thêi th¬ Êu cña m×nh? - Trong v¨n b¶n “T«i ®i häc”, T/g ®· nhí l¹i kØ niÖm s©u s¾c vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. Sù håi tëng Êy gîi lªn Ên Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 tîng vÒ c¶m gi¸c: n¸o nøc, tng bõng, rén r·. H: V¨n b¶n viÕt vÒ vÊn ®Ò g× - Chñ ®Ò cña v¨n b¶n: Trong cuéc ®êi mçi con ngêi, nh÷ng Ên tîng tèt ®Ñp vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn kh«ng bao giê phai mê trong kÝ øc, nã in s©u trong t©m t mçi con ngêi, nã lµm ngêi ta xóc ®éng khi nghÜ vÒ nã. 2. KÕt luËn: H: Cho biÕt chñ ®Ò v¨n b¶n lµ g×? - Chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ ®èi tîng vµ lµ vÊn ®Ò chÝnh mµ v¨n b¶n biÓu ®¹t. II. TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n. H: C¨n cø vµo ®©u em biÕt v¨n b¶n “T«i ®i häc” nãi lªn nh÷ng kØ niÖm cña t¸c gi¶ vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn? 1. Bµi tËp - Nhan ®Ò v¨n b¶n “T«i ®i häc” cho phÐp dù ®o¸n v¨n b¶n nãi vÒ chuyÖn “T«i ®i häc”. + §ã lµ nh÷ng kØ niÖm vÒ buæi ®Çu ®i häc cña “T«i”, nªn ®¹i tõ “T«i”, c¸c tõ ng÷ biÓu thÞ ý nghÜa ®i häc ®îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn. + C¸c c©u ®Òu nh¾c ®Õn kØ niÖm cña buæi tùu trêng ®Çu tiªn trong ®êi. - V¨n b¶n “T«i ®i häc” tËp trung håi tëng l¹i t©m tr¹ng H: T×m tõ ng÷ chøng tá t©m tr¹ng ®ã in s©u trong lßng nh©n vËt suèt cuéc ®êi? H: T×m c¸c tõ ng÷, chi tiÕt nªu bËt håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt t«i trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn. + Hµng n¨m....n¸o nøc, quªn Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 c¶m gi¸c bì ngì, míi l¹ cña nh©n vËt? sao ®îc. Tng bõng, rén r· H: Tõ sù ph©n tÝch trªn, cho biÕt: + ThÊy l¹: con ®êng, ng«i trêng, líp häc. ThÕ nµo lµ tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n? 2. KÕt luËn: - TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n thÓ hiÖn ë chç H: C¸ch x¸c ®Þnh chñ ®Ò v¨n b¶n? v¨n b¶n chØ biÓu ®¹t chñ ®Ò ®· x¸c ®Þnh. Kh«ng xa rêi hay l¹c sang chñ ®Ò kh¸c. - X¸c ®Þnh chñ ®Ò v¨n b¶n: Nhan ®Ò, ®Ò môc, quan hÖ gi÷a c¸c phÇn v¨n b¶n, c¸c tõ Häc sinh ®äc yªu cÇu, néi dung v¨n ng÷ then chèt thêng lÆp ®i b¶n. lÆp l¹i. Yªu cÇu: Ph©n tÝnh thèng nhÊt vÒ III. LuyÖn tËp chñ ®Ò cña v¨n b¶n theo nh÷ng yªu 1. Bµi tËp 1/ 13 cÇu sau: a/ V¨n b¶n viÕt vÒ mét ®èi tîng (loµi c©y): C©y cä a. H·y cho biÕt v¨n b¶n trªn viÕt vÒ ®èi tîng nµo vµ vÒ vÊn ®Ò g×? C¸c ®o¹n v¨n tr×nh bµy ®èi tîng vµ vÊn ®Ò theo mét thø tù nµo? Theo em Sù yªu quý, g¾n bã cña con ngêi víi loµi c©y ®ã. - §èi ®îc tr×nh bµy theo thø tù: cã thÓ thay ®æi trËt tù s¾p xÕp + Giíi thiÖu ®èi tîng nµy ®îc kh«ng? V× sao? + Miªu t¶ ®èi tîng + Sù g¾n bã cña ngêi d©n s«ng Thao víi c©y cä + T×nh c¶m thuû chung cña ngêi d©n s«ng Thao ®èi víi rõng cä, quª h¬ng m×nh. - Kh«ng thÓ thay ®æi trËt tù b/ Nªu chñ ®Ò cña v¨n b¶n trªn? s¾p xÕp v× ®ã lµ trËt tù hîp lÝ -> ThÓ hiÖn râ nhÊt chñ ®Ò cña v¨n b¶n. b/ Chñ ®Ò cña v¨n b¶n: c/ H·y chøng minh: Chñ ®Ò Êy ®îc T×nh c¶m g¾n bã cña ngêi Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 thÓ hiÖn trong toµn v¨n b¶n, tõ viÖc d©n s«ng Thao víi c©y cä miªu t¶ rõng cä ®Õn cuéc sèng cña quª h¬ng m×nh. ngêi d©n. c/ Viªc thÓ hiÖn chñ ®Ò v¨n b¶n: - Nhan ®Ò: Rõng cä quª t«i - Mçi phÇn ®Òu xoay quanh “Rõng cä quª t«i” + Më bµi: Tõ hµo vÒ rõng cä + Th©n bµi: .VÎ ®Ñp cña c©y cä. d/ T×m c¸c tõ ng÷, c¸c c©u tiªu biÓu thÓ hiÖn chñ ®Ò cña v¨n b¶n? . Sù g¾n bã cña t/g víi c©y cä. . Sù g¾n bã cña ngêi d©n s«ng Thao víi c©y cä. + KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh t×nh c¶m cña ngêi d©n s«ng Thao víi c©y cä (quª h¬ng m×nh) Yªu cÇu: T×m nh÷ng ý kh«ng nªn ®a vµo bµi viÕt? d/ C¸c c©u v¨n tõ ng÷ thÓ hiÖn chñ ®Ò: - C¨n nhµ t«i ë...®i trong rõng cä - Cuéc sèng quª t«i g¾n víi c©y cä. Yªu cÇu: H·y th¶o luËn cïng b¹n ®Ó - “Dï ai... s«ng Thao”. bæ sung, lùa chän, ®iÒu chØnh l¹i - “Ngêi s«ng Thao...quª m×nh” c¸c tõ, c¸c ý (®· cho trong bµi tËp) 2. Bµi tËp 2/ 14 cho thËt s¸t víi yªu cÇu cña ®Ò bµi. - ý b: V¨n ch¬ng lÊy ng«n tõ lµm ph¬ng tiÖn biÓu hiÖn - ý e: V¨n ch¬ng gióp ta yªu cuéc sèng, yªu c¸i ®Ñp. -> Bµi viÕt sÏ l¹c ®Ò. 3/ Bµi tËp 3/ 14 * Nh÷ng ý l¹c chñ ®Ò: (c); (g) * Cã nhiÒu ý diÔn ®¹t cha tèt nªn thiÕu sù tËp trung vµo Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 chñ ®Ò: (b); (e) * Sau ®©y lµ mét ph¬ng ¸n cã thÓ chÊp nhËn ®îc: a. Cø mïa thu vÒ, mçi lÇn thÊy c¸c em nhá nóp díi nãn mÑ lÇn ®Çu tiªn ®Õn trêng, lßng l¹i n¸o nøc, rén r·, xèn xang. b. C¶m thÊy con ®êng “®i l¹i l¾m lÇn” tù nhiªn còng thÊy l¹, nhiÒu c¶nh vËt thay ®æi. c. Muèn thö cè g¾ng tõ mang s¸ch vë nh mét häc trß thùc sù. d. C¶m thÊy ng«i trêng vèn qua lq¹i nhiÒu lÇn còng cã nhiÒu biÕn ®æi. C¶m thÊy gÇn gòi, th©n th¬ng ®èi víi líp häc, víi nh÷ng ngêi b¹n míi. D. Cñng cè: - Häc sinh ®äc l¹i ghi nhí SGK - GV nhÊn m¹nh néi dung bµi häc E. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, hoµn thµnh c¸c bµi tËp vµo vë bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi: V¨n b¶n: Trong lßng mÑ -------------------------------------------------NS: NG: TiÕt 5 Trong lßng mÑ (TrÝch "Nh÷ng ngµy th¬ Êu" - Nguyªn Hång) I. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc t×nh c¶m ®¸ng th¬ng vµ nçi ®au tinh thÇn cña nh©n vËt chó bÐ Hång, c¶m nhËn ®îc t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt cña chó ®èi víi mÑ. - Bíc ®Çu hiÓu ®îc v¨n håi kÝ vµ ®Æc s¾c cña thÓ v¨n nµy qua ngßi bót Nguyªn Hång: thÊm ®îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. II. ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - Gi¸o viªn: SGK ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTK, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, SBT Ng÷ v¨n 8, TLTK III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - §äc diÔn c¶m, nªu vÊn ®Ò, th¶o luËn, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, gi¶ng b×nh IV TiÕn tr×nh giê d¹y: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:.......................... B. KiÓm tra bµi cò: H: NhËn xÐt vÒ ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n “T«i ®i häc”? Theo em sù cuèn hót cña t¸c phÈm “T«i ®i häc” ®îc t¹o nªn tõ ®©u? Gîi ý: - §Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n “T«i ®i häc”: +TruyÖn ®îc bè côc theo dßng håi tëng, c¶m nghÜ cña nh©n vËt t«i, theo tr×nh tù thêi gian cña mét buæi tùu trêng. + Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, miªu t¶ vµ béc lé t©m tr¹ng, c¶m xóc. -> C¸c ®Æc s¾c nghÖ thuËt trªn gãp phÇn quan träng t¹o nªn chÊt tr÷ t×nh cña t¸c phÈm. - Søc cuèn hót cña t¸c phÈm ®îc t¹o nªn tõ: + B¶n th©n t×nh huèng truyÖn (buæi tùu trêng ®Çu tiªn trong ®êi ®· chøa ®ùng c¶m xóc thiÕt tha, mang bao kØ niÖm míi l¹, “m¬n man” cña nh©n vËt “t«i”). + T×nh c¶m Êm ¸p, tr×u mÕn cña nh÷ng ngêi lín ®èi víi c¸c em nhá lÇn ®Çu tiªn ®Õn trêng. + H×nh ¶nh thiªn nhiªn, ng«i trêng vµ c¸c c¸ch so s¸nh giµu søc gîi c¶m cña t¸c gi¶. -> Toµn bé truyÖn ng¾n to¸t lªn chÊt tr÷ t×nh thiÕt tha ªm dÞu. C. Bµi míi: Tuæi th¬ cay ®¾ng, tuæi th¬ ngät ngµo, tuæi th¬ d÷ déi, tuæi th¬ ªm ®Òm. Tuæi th¬ cña em. Tuæi th¬ cña t«i. Ai ch¼ng cã mét tuæi th¬, mét thêi th¬ Êu ®· tr«i qua vµ kh«ng bao giê trë l¹i. Nh÷ng ngµy th¬ Êu cña nhµ v¨n Nguyªn Hång ®· ®îc kÓ, t¶, nhí l¹i víi rung ®éng cùc ®iÓm cña mét linh hån trÎ d¹i (Th¹ch Lam) mµ thÊm ®Ém t×nh yªu- t×nh yªu mÑ. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I. §äc – chó thÝch: 1. §äc: GV híng dÉn ®äc: Giäng chËm, t×nh c¶m; chó y c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh thÓ hiÖn c¶m xóc thay ®æi cña nh©n vËt t«i, nhÊt lµ ®o¹n cuèi cuéc trß chuyÖn víi bµ c«, ®o¹n t¶ chó Hång n»m trong lßng mÑ. C¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh, lêi nãi ngät ngµo, gi¶ dèi, rÊt kÞch cña bµ Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 c« cÇn ®îc ®äc víi giäng ®ay ®¶, kÐo dµi, lé râ s¾c th¸i ch©m biÕm, 2/ Chó thÝch: cay nghiÖt. a/ T¸c gi¶: GV ®äc mÉu, gäi 2,3 häc sinh - Nguyªn Hång (1918- 1982), tªn khai sinh lµ NguyÔn ®äc , nhËn xÐt c¸ch ®äc. Nguyªn Hång, quª ë thµnh phè Nam §Þnh. H: Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Nguyªn Hång? - Nguyªn Hång ®îc coi lµ nhµ v¨n cña nh÷ng ngêi lao ®éng cïng khæ, líp ngêi díi ®¸y x· héi. V¨n xu«i Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh, nhiÒu khi d¹t dµo nh÷ng c¶m xóc tha thiÕt, rÊt mùc ch©n thµnh. - T¸c phÈm chÝnh: SGK b/ T¸c phÈm: H: Nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm vµ ®o¹n trÝch - Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ tËp håi kÝ kÓ vÒ tuæi th¬ cay ®¾ng cña t¸c gi¶. T¸c phÈm gåm 9 ch¬ng, ®¨ng b¸o n¨m 1938, in thµnh s¸ch n¨m 1940. - “Trong lßng mÑ” lµ ch¬ng 4 cña t¸c phÈm. c/ Tõ khã: SGK II/ T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. KiÓu VB – PTB§: - VB tù sù: tù sù + MT, BC. H: X¸c ®Þnh kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t? (V¨n b¶n tù sù; thÓ lo¹i: håi kÝ – tù truyÖn. Ph¬ng thøc biÓu ®¹t: kÓ, t¶, biÓu c¶m) 2. Bè côc: 2 ®o¹n H: T×m bè côc cña v¨n b¶n? - §o¹n 1: Tõ ®Çu -> hái ®Õn chó: T©m tr¹ng bÐ Hång khi trß chuyÖn víi ngêi c« - §o¹n 2: cßn l¹i: T©m tr¹ng bÐ Hång khi ®îc gÆp vµ ë trong lßng mÑ. 3. Ph©n tÝch. a/ T©m tr¹ng cña bÐ Hång Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 khi trß chuyÖn víi ngêi c«. H: Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n, cho biÕt c¶nh ngé cña bÐ Hång? * C¶nh ngé cña bÐ Hång: cha chÕt cha ®o¹n tang, mÑ ph¶i ®i tha h¬ng cÇu thùc, khæ cùc. * Cuéc ®èi tho¹i víi ngêi c«: H: T×m nh÷ng cö chØ, lêi nãi cña bµ c« víi bÐ Hång? Nh÷ng tõ ng÷ Bµ c« - Cêi hái chØ th¸i ®é, lêi nãi, suy nghÜ cña BÐ Hång - Cói ®Çu kh«ng ®¸p - Cêi ®¸p l¹i c«: “kh«ng...còng vÒ”. bÐ Hång trong cuéc ®èi tho¹i? - giäng “ngät” - ch»m chÆp nh×n - Vç vai, cêi nãi - Im lÆng cói ®Çu xuèng ®Êt. Lßng th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay. - Níc m¾t rßng rßng, chan hoµ - Th¬ng me, c¨m tøc nh÷ng thµnh kiÕn tµn ¸c. - Cêi dµi trong tiÕng khãc H: T©m ®Þa cña ngêi c« ®îc béc lé nh thÕ nµo qua mµn ®èi tho¹i? H: Kh¸i qu¸t t©m tr¹ng cña bÐ Hång? T¬i cêi kÓ chuyÖn - cæ häng nghÑn ø khãc kh«ng ra tiÕng - §æi giäng nghiªm nghÞ - “Gi¸...míi th«i”. - Tá sù ngËm ngïi th¬ng xãt. -> Lµ mét ngêi ®µn bµ -> Lµ mét chó bÐ nh¹y Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: Trong cuéc ®èi tho¹i víi bµ c«, em nhËn ra t×nh c¶m g× ë ngêi c«, ë bÐ Hång? H: NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña Nguyªn Hång ë phÇn ®Çu v¨n b¶n? gi¶ dèi, ®éc ¸c, cè t×nh ch©m chäc, nhôc m¹ ngêi kh¸c. Lµ mét kÎ cay nghiÖt, v« c¶m ®Õn s¾c l¹nh, v« cïng th©m hiÓm, tr¬ trÏn -> §©y lµ mét h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o h¹ng ngêi sèng tµn nhÉn, kh« hÐo c¶ t×nh m¸u mñ ruét rµ trong XHTD nöa phong kiÕn. c¶m, giµu lßng yªu th¬ng me, rÊt th«ng minh ®Ó nhËn ra b¶n chÊt cña kÎ ®éc ¸c. §au xãt, tøc tëi, uÊt øc khi bÞ kÎ x¸u nhôc m¹ mÑ m×nh. QuyÕt kh«ng ®Ó nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn x©m ph¹m ®Õn lßng th¬ng yªu vµ kÝnh mÕn mÑ. * TiÓu kÕt: - Bµ c« cña bÐ Hång lµ ngêi ®µn bµ cã t©m ®Þa ®éc ¸c. - BÐ Hång lµ mét cËu bÐ v« cïng yªu th¬ng, kÝnh träng mÑ. C¨m tøc vµ uÊt øc khi bÞ kÎ xÊu xóc phËm vµ nhôc mÑ mÑ. - NghÖ thuËt viÕt truyÖn tù nhiªn, ch©n thµnh. T©m lÝ nh©n vËt ®îc béc lé qua cö chØ, lêi nãi, suy nghÜ rÊt râ. D. Cñng cè: - H: Ph¸t biÓu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt bµ c«, nh©n vËt bÐ Hång qua phÇn ®Çu v¨n b¶n? E. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ phÇn cßn l¹i cña v¨n b¶n: cuéc gÆp gì bÊt ngê cña bÐ Hång víi mÑ. -----------------------------------------------NS: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 NG: TiÕt 6 Trong lßng mÑ (tiÕp) (TrÝch "Nh÷ng ngµy th¬ Êu" - Nguyªn Hång) I. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc t×nh c¶m ®¸ng th¬ng vµ nçi ®au tinh thÇn cña nh©n vËt chó bÐ Hång, c¶m nhËn ®îc t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt cña chó ®èi víi mÑ. - Bíc ®Çu hiÓu ®îc v¨n håi kÝ vµ ®Æc s¾c cña thÓ v¨n nµy qua ngßi bót Nguyªn Hång: thÊm ®îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - Gi¸o viªn: SGK ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTK, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, SBT Ng÷ v¨n 8, TLTK III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: - §äc diÔn c¶m, nªu vÊn ®Ò, th¶o luËn, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, gi¶ng b×nh IV. TiÕn tr×nh giê d¹y: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:....................... B. KiÓm tra bµi cò: H: Trong cuéc gÆp gì víi bÐ Hång, ngêi c« ®· cã nh÷ng lêi nãi vµ cö chØ g×? Qua lêi nãi vµ cö chØ ®ã cho thÊy ngêi c« cña bÐ Hång lµ mét ngêi nh thÕ nµo? - Trong cuéc gÆp gì ®ã t©m tr¹ng cña bÐ Hång nh thÕ nµo? Gîi ý: - Ngêi c«: + Tá ra dÞu dµng, th©n mËt + lu«n cêi + Giäng nãi ngät + Xng h« “mµy, tao”, cã vÎ th©n mËt -> Lµ mét ngêi ®µn bµ gi¶ dèi, cè t×nh ch©m chäc, nhôc m¹ ngêi kh¸c, mét kÎ cay nghiÖt, v« c¶m ®Õm s¾c l¹nh. - BÐ Hång: ®· nhËn ra t©m ®Þa cña ngêi c«: cè ý gieo r¾c nh÷ng hoµi nghi ®Ó bÐ Hång khinh miÖt vµ ruång rÉy mÑ. Em ®au xãt, tøc tëi, uÊt øc khi bÞ kÎ xÊu nhôc m¹ mÑ m×nh vµ quyÕt kh«ng ®Ó nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn x©m ph¹m ®Õn lßng th¬ng yªu vµ kÝnh mÕn mÑ. BÐ Hång vÉn giµnh cho mÑ t×nh yªu th¬ng vµ lßng kÝnh träng. C. Bµi míi: Lµ mét em bÐ cã hoµn c¶nh bÊt h¹nh..., lu«n yªu th¬ng mÑ vµ khao kh¸t t×nh mÑ. Khi ®îc gÆp mÑ th× t©m tr¹ng bÐ Hång nh thÕ nµo? Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß GV gäi hs ®äc ®o¹n 2 KiÕn thøc c¬ b¶n II/ T×m hiÓu v¨n b¶n Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 3/ ph©n tÝch H: BÐ Hång gÆp mÑ trong hoµn c¶nh nµo? b/ Cuéc gÆp gì bÊt ngê cña bÐ hång víi mÑ * Hoµn c¶nh: Buæi chiÒu, giê tan häc. H: T×m nh÷ng tõ ng÷, c©u v¨n miªu t¶ hµnh ®éng, suy nghÜ, diÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi gÆp mÑ? H: NÕu ngêi ngåi trªn xe kh«ng ph¶i lµ mÑ cña bÐ Hång th× ®iÒu g× sÏ x¶y ra? * DiÕn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång. - Khi gÆp me: + §uæi theo gäi bèi rèi: Mî ¬i! Mî ¬i! mî ¬i! (gîi ý: NÕu kh«ng ph¶i lµ mÑ th× sÏ lµ mét trß cêi tøc bông cho lò b¹n. H¬n n÷a sÏ lµm cho bÐ Hång thÑn vµ tñi cùc “kh¸c g× ¶o ¶nh dßng níc trong suèt ch¶y díi bãng r©m ®· hiÖn ra tríc m¾t gÇn r¹n nøt cña ngêi bé hµnh ng· gôc gi÷a sa m¹c”) H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ biÖn ph¸p so s¸nh ®îc t¸c gi¶ sö dông trong c©u v¨n trªn? (Gîi ý: So s¸nh rÊt hay v× ®· nãi ®îc sù kh¸t khao t×nh mÑ cña bÐ Hång, nh mét ngêi bé hµnh trªn sa m¹c kh¸t níc. Nã còng diÔn ®¹t ®îc sù thÊt väng vµ tñi cùc cña bÐ, nÕu nh ®ã lµ sù nhÇm lÉn, lµ ¶o ¶nh. §ång thêi so s¸nh còng rÊt phï hîp vÒ t×nh mÑ con “nghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra”) (TiÕng gäi bèi rèi cña bÐ Hång cµng cho thÊy bÐ Hång rÊt khao kh¸t gÆp mÑ, mét ph¶n øng tù nhiªn, nh lµ sù bËt ra tÊt yÕu sau mét qu¸ tr×nh dån nÐn t×nh c¶m vµ lÝ trÝ) H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng hµnh ®éng cö chØ cña bÐ Hång khi gÆp mÑ? + Thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i vµ khi trÌo lªn xe rÝu c¶ ch©n l¹i + Oµ khãc nøc në. -> §o¹n v¨n t¶ nh÷ng hµnh ®éng véi v· cuèng cuång: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 (Gîi ý:Thùc ra xe kÐo ch¹y chËm, chØ sau vµi gi©y chó bÐ ®· ®uæi kÞp xe råi, vËy th× “thë hång héc, tr¸n ....” kh«ng ph¶i do mÖt mµ ®ã lµ biÓu hiÖn cña sù xóc ®éng hÕt søc m¹nh mÏ vµ v× qu¸ xóc ®éng nªn ch©n rÝu c¶ l¹i. Khi ®îc mÑ xoa ®Çu vµ hái bÐ Hång ®· oµ khãcniÒm xóc ®éng vui síng vì oµ thµnh tiÕng khãc). ®uæi theo, gäi, thë hång héc, rÝu c¶ ch©n...nhÞp v¨n nhanh diÔn t¶ niÒm xóc ®éng sung síng cña bÐ Hång khi gÆp mÑ. - Khi ë trong lßng mÑ: + NhËn thÊy g¬ng mÆt mÑ vÉn t¬i s¸ng víi ®«i m¾t trong vµ níc da mÞn.... H: Cö chØ, hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng + §ïi ¸p ®ïi mÑ, ®Çu ng¶ vµo c¸nh tay mÑ, thÊy nh÷ng cña bÐ Hång khi ë trong lßng mÑ c¶m gi¸c Êm ¸p m¬n man nh thÕ nµo? kh¾c da thÞt, thÊy h¬i quÇn ¸o, h¬i thë cña mÑ th¬m tho l¹ thêng. + Kh«ng nhí mÑ ®· hái vµ m×nh ®· tr¶ l× nh÷ng g× + C©u nãi cña ngêi c« bÞ ch×m ngay ®i, bÐ Hång kh«ng m¶y may nghÜ ngîi g×. H: Nªu c¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng bÐ Hång khi ë trong lßng mÑ? H: Qua phÇn bÐ Hång gÆp l¹i mÑ, em hiÓu thªm g× vÒ chó bÐ Hång? -> Sù kÕt h¬p nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ vµ béc lé c¶m xóc, t¸c gi¶ ®· diÔn ®îc sù sung síng v« bê, dµo d¹t, miªn man khi ®îc n»m trong lßng mÑ cña bÐ Hång. NiÒm vui síng h¹nh phóc ®ã ®îc bÐ Hång c¶m nhËn b»ng tÊt c¶ c¸c gi¸c quan, ®Æc biÖt lµ khøu gi¸c. §ã lµ gi©y phót thÇn tiªn h¹nh phóc hiÕm hoi nhÊt, ®Ñp nhÊt. Trong lßng mÑ, trong h¹nh phóc dµo d¹t, tÊt c¶ nh÷ng phiÒn muén, nh÷ng sÇu ®au, tñi hæ còng chØ nh bong bãng xµ phßng, nh c¸i chíp m¾t, nh ¸ng m©y qua, còng quªn ph¾t ®i mµ th«i. => BÐ Hång lµ mét chó bÐ giµu t×nh c¶m, rÊt yªu th¬ng mÑ vµ kh¸t khao t×nh mÑ. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 4. Tæng kÕt H: Kh¸i qu¸t nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt trong ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”? - NghÖ thuËt: + KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn kÓ, t¶ vµ biÓu c¶m. + Giäng ®iÖu, lêi v¨n, néi dung truyÖn thÊm ®îm chÊt tr÷ t×nh + C¸c h×nh ¶nh so s¸nh, liªn tëng giµu søc gîi c¶m. + C¸ch dïng lèi tr÷ t×nh ngo¹i ®Ò ®Ó kh¾c s©u c¶m xóc cña nh©n vËt rÊt hiÖu qu¶. H: Nªu néi dung ý nghÜa cña ®o¹n trÝch? - Néi dung: + §o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” trÝch “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” cña Nguyªn Hång ®· kÓ l¹i mét c¸ch ch©n thùc vµ c¶m ®éng nh÷ng cay ®¾ng, tñi cùc cïng t×nh yªu th¬ng ch¸y báng cña nhµ v¨n ®èi víi ngêi mÑ bÊt h¹nh cña m×nh. + §o¹n trÝch lµ bµi ca ch©n thµnh vµ c¶m ®éng vÒ t×nh mÉu tö thiªng liªng, bÊt diÖt. III. LuyÖn tËp: H: Qua ®o¹n trÝch em hiÓu thÕ nµo lµ håi kÝ? 1/ Håi kÝ lµ mét thÓ cña kÝ, ë ®ã ngêi viÕt kÓ l¹i nh÷ng chuyÖn, nh÷ng ®iÒu chÝnh m×nh ®· tr¶i qua, ®· chøng kiÕn. H: Cã nhµ nghiªn cøu nhËn ®Þnh Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô n÷ vµ nhi ®ång. Nªn hiÓu nh thÕ nµo vÒ nhËn ®Þnh ®ã? Qua ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”, em h·y chøng minh nhËn ®Þnh trªn 2/ Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô vµ nhi ®ång: HS th¶o luËn nhãm (ChØ ra t×nh c¶m, c¸i nh×n cña Nguyªn Hång víi nh©n vËt bÐ Hång vµ ngêi mÑ bÊt h¹nh cña chó ®Ó chøng minh cho nhËn ®Þnh trªn) - Nguyªn Hång lµ nhµ viÕt nhiÒu vÒ phô n÷ vµ nhi ®ång. §©y lµ nh÷ng con ngêi xuÊt hÞªn nhiÒu trong thÕ giíi nh©n vËt cña «ng. - Nguyªn Hång dµnh cho phô n÷ vµ nhi ®ång tÊm lßng chan chøa yªu th¬ng vµ th¸i ®é n©ng niu tr©n träng: + Nhµ v¨n diÔn t¶ thÊm thÝa Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 nh÷ng nçi c¬ cùc, tñi nhôc mµ phô n÷ vµ nhi ®ång ph¶i g¸nh chÞu thêi tríc. + Nhµ v¨n thÊu hiÓu vµ v« cïng tr©n träng vÎ ®Ñp t©m hån, ®øc tÝnh cao quý cña phô n÷ vµ nhi ®ång. D. Cñng cè: H: Nªu c¶m nhËn cña em vÒ bÐ Hång trong ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” ? E. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, lµm hoµn chØnh phÇn luyÖn tËp - ChuÈn bÞ bµi: Trêng tõ vùng ------------------------------------------NS: NG: TiÕt 7 Trêng tõ vùng I. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc thÕ nµo lµ trêng tõ vùng? BiÕt x¸c lËp c¸c trêng tõ vùng ®¬n gi¶n. - Bíc ®Çu hiÓu ®îc mèi liªn quan gi÷a trêng tõ vùng víi c¸c hiÖn tîng ng«n ng÷ ®· häc nh: ®ång nghÜa, tr¸i nghÜa, Èn dô, ho¸n dô, nh©n ho¸,... gióp Ých cho viÖc häc v¨n vµ lµm v¨n. II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - Gi¸o viÖn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨ 8, TLTK, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, SBT Ng÷ v¨n 8 III. C¸ch thøc thùc hiÖn - Quy n¹p - LuyÖn tËp IV. TiÕn tr×nh giê d¹y A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:......................... B. KiÓm tra bµi cò: H: 1. ThÕ nµo lµ tõ ng÷ cã nghÜa réng? Tõ ng÷ cã nghÜa hÑp? Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp ®îc kh«ng? V× sao? 2. Cho c¸c tõ: C©y, cá, hoa T×m c¸c tõ ng÷ cã ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n: c©y, cá, hoa vµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n ba tõ ®ã? Gîi ý: 1. Tõ ng÷ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 Tõ ng÷ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña nã ®îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp v× tÝnh chÊt réng hÑp cña nghÜa tõ ng÷ chØ lµ t¬ng ®èi. 2. Thùc vËt:- C©y: c©y cam, c©y lim, c©y dõa,... - Cá: cá gÊu, cá gµ, cá mËt,... - Hoa: hoa cóc, hoa lan, hoa huÖ,... C. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I. ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? 1. Bµi tËp: - GV yªu cÇu hs ®äc kÜ ®o¹n v¨n, chó ý c¸c tõ in ®Ëm H: NÐt nghÜa chung cña nhãm tõ trªn lµ g×? GV: c¸c tõ trªn ®îc gäi lµ trêng tõ vùng. H: Em hiÓu thÕ nµo lµ trêng tõ vùng? - C¸c tõ: mÆt, m¾t, da, gß m¸, ®ïi, ®Çu, c¸nh tay, miÖng -> ®Òu cã chung mét nÐt nghÜa lµ: chØ bé phËn c¬ thÓ ngêi. 2. KÕt luËn: - Trêng tõ vùng lµ tËp hîp cña nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. GV cho bµi tËp nhanh ®Ó cñng cè kh¸i niÖm. - Cho nhãm tõ: cao, thÊp, lïn, lßng khßng, lªu nghªu, gÇy, bÐo,... - NÕu dïng nhãm tõ trªn ®Ó miªu t¶ ngêi th× trêng tõ vùng cña nhãm tõ lµ g×? (Gîi ý: chØ h×nh d¸ng cña con ngêi)/ H: Trong trêng tõ vùng “m¾t” cã thÓ bao gåm nh÷ng trêng tõ vùng nhá nµo? cho vÝ dô? (- Trêng tõ vùng “m¾t” cã thÓ cã nh÷ng trêng nhá sau: + Bé phËn cña m¾t: lßng ®en, lßng tr¾ng, con ng¬i, l«ng mµy, l«ng mi. + §Æc ®iÓm cña m¾t: ®ê ®Én, * Chó ý: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 s¾c, lê ®ê, tinh anh, toÐt, mï, loµ,.. + C¶m gi¸c cña m¾t: chãi, qu¸ng, hoa, cém,... - Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÓu trêng tõ vùng nhá h¬n. + BÖnh vÒ m¾t: qu¸ng gµ, cËn thÞ, viÔn thÞ,.... + Ho¹t ®éng cña m¾t: nh×n, tr«ng, ng¾m, liÕc, nhßm,...) H: Tõ vÝ dô trªn em rót ra nhËn xÐt g× mét trêng tõ vùng? H: NhËn xÐt vÒ tõ lo¹i trong trêng tõ vùng “m¾t”? Tõ ®ã rót ra lu ý g×? - Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. GV: - Trong trêng tõ vùng “m¾t” bao gåm nh÷ng tõ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i: + Danh tõ: l«ng mµy, l«ng mi, con ng¬i... + §éng tõ: liÕc, nh×n, tr«ng, nhßm,... + TÝnh tõ: tinh anh, toÐt, lê ®ê, s¾c,... - Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau. H: Tõ ngät cã thÓ thuéc nh÷ng trêng tõ vùng nµo? Tõ ®ã em rót ra lu ý nµo vÒ trêng tõ vùng GV: - Tõ “ngät” cã thÓ thuéc c¸c trêng tõ vùng sau: - Trong th¬ v¨n hay trong cuéc sèng cã thÓ chuyÓn trêng tõ vùng ®Ó t¨ng thªm tÝnh nghÖ + Trêng ©m thanh: ªm dÞu, the thÐ, thuËt cña ng«n tõ vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t. chua... II. LuyÖn tËp: + Trêng thêi tiÕt: hanh, Èm, gi¸,... + Trêng mïi vÞ: cay, ®¾ng, ch¸t, th¬m,... GV gäi hs ®äc ®o¹n v¨n/ T22 1. Bµi tËp 2: H: C¸c tõ in ®Ëm vèn thuéc trêng tõ a/ Dông cô ®¸nh b¾t thuû s¶n. vùng nµo? Trong ®o¹n v¨n t¸c gi¶ b/ Dông cô ®Ó ®ùng. dông trong trêng tõ vùng nµo? Tõ c/ Ho¹t ®éng cña ch©n. ®ã em rót ra lu ý nµo? d/ Tr¹ng th¸i t©m lÝ. GV: - C¸c tõ: tëng, mõng, cËu, chùc thuéc trêng tõ vùng chØ ngêi. Nhng trong ®o¹n v¨n, t¸c gi¶ chuyÓn sang trêng tõ vùng chØ thó vËt ®Ó nh©n ho¸. e/ TÝnh c¸ch. g/ Dông cô ®Ó viÕt. 2. Bµi tËp 3; Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 hoµi nghi, khinh miÖt, ruång rÉy, th¬ng yªu, kÝnh mÕn, r¾p t©m H: §Æt tªn trêng tõ vùng cho mçi d·y tõ ®· cho? -> Thuéc trêng tõ vùng th¸i ®é 3. Bµi tËp 4: - Khøu gi¸c: mòi, th¬m, ®iÕc, (HS ho¹t ®éng theo nhãm) - ThÝnh gi¸c: tai, nghe, ®iÕc, râ, thÝnh 4. Bµi tËp 5: - Líi: H: T×m trêng tõ vùng cña c¸c tõ in ®Ëm? + Trêng dông cô: vã, ®ã, ®¨ng, chµi + Trêng hÖ thèng ®iÖn: m¹ng, hÖ thèng 5/ Bµi tËp 6: H: XÕp nh÷ng tõ ®· cho vµo ®óng trêng tõ vùng cña nã theo b¶ng? T¸c gi¶ ®· chuyÓn nh÷ng tõ in ®Ëm tõ trêng “qu©n sù” sang trêng “n«ng nghiÖp” H: T×m c¸c trêng tõ vùng cña mçi tõ? H: T×m hiÖn tîng chuyÓn trêng tõ vùng? D. Cñng cè: H: - ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau kh«ng? E. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi vµ lµm hoµn chØnh c¸c bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi: Bè côc cña v¨n b¶n --------------------------------------------------------------NS: NG: TiÕt 8 Bè côc cña v¨n b¶n Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 I. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - N¨m ®îc bè cña cña v¨n b¶n, ®Æc biÖt lµ c¸ch s¾p xÕp c¸c néi dung trong phÇn th©n bµi - BiÕt x©y dùng bè côc v¨n b¶n m¹ch l¹c, phï hîp víi ®èi tîng vµ nhËn thøc cña ngêi ®äc II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - Gi¸o viÖn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨ 8, TLTK, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, SBT Ng÷ v¨n 8 III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: - Quy n¹p - LuyÖn tËp IV. TiÕn tr×nh giê d¹y: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:............................ B. KiÓm tra bµi cò: H: 1. Chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ g×? ThÕ nµo lµ mét v¨n b¶n cã tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò? C. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: - ThÕ nµo lµ bè côc v¨n b¶n? - Mét v¨n b¶n thêng cã bè côc nh thÕ nµo? - S¾p xÕp néi dung trong phÇn th©n bµi nh thÕ nµo ®Ó cã mét v¨n b¶n giµu søc thuyÕt phôc? Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I. Bè côc cña v¨n b¶n: - GV gäi hs ®äc v¨n b¶n “Ngêi thÇy ®¹o cao ®øc träng”. 1. VÝ dô: VB “Ngêi thÇy ®¹o cao ®øc träng”. 2. NhËn xÐt: H: V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? ChØ ra c¸c phÇn ®ã? NhiÖm vô cña mçi phÇn? * V¨n b¶n ®îc chia lµm 3 phÇn - Më bµi: (®o¹n 1) giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ vÒ «ng Chu V¨n An ®êi TrÇn víi 2 ®Æc ®iÓm næi bËt: + §¹o cao (thÇy gi¸o giái) + §øc träng (tÝnh t×nh cøng cái kh«ng mµng danh lîi) - Th©n bµi: (®o¹n 2,3) lµm râ 2 ®iÒu nªu ë phÇn më bµi vÒ «ng Chu V¨n An b»ng nh÷ng viÖc lµm cô thÓ cña «ng: + Næi tiÕng lµ mét thÇy gi¸o giái Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 + TÝnh t×nh cøng cái kh«ng mµng danh lîi. H: Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a 3 phÇn cña v¨n b¶n? - KÕt bµi: (§o¹n 4) nªu ¶nh hëng cña «ng Chu V¨n An víi mäi ngêi. Cô thÓ lµ niÒm th¬ng tiÕc cña mäi ngêi khi «ng mÊt. (GV sö dông b¶ng phô- s¬ ®å mèi quan hÖ cña 3 phÇn v¨n b¶n) Më bµi (§1) ( Nªu luËn ®Ò) ! Th©n bµi: §2 (TriÓn khai luËn ®Ò) §3 KÕt bµi (§4) (KÕt thóc luËn ®Ò) - Mèi quan hÖ: Ba phÇn cã mèi H: Trong ba phÇn phÇn nµo lµ quan quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, phÇn träng nhÊt? V× sao? tríc lµ tiÒn ®Ò cho phÇn sau, - PhÇn th©n bµi lµ quan träng nhÊt phÇn sau lµ sù nèi tiÕp phÇn trthÓ hiÖn néi dung chÝnh cña v¨n íc. C¸c phÇn ®Òu tËp trung lµm b¶n cã kÕt cÊu phøc t¹p h¬n. §îc tæ râ chñ ®Ò cña v¨n b¶n. chøc theo nhiÒu kiÓu kh¸c nhau. H: Tõ sù ph©n tÝch trªn, h·y cho biÕt bè côc cña v¨n b¶n lµ g×? Gåm mÊy phÇn? NhiÖm vô vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn cña v¨n b¶n? 3. KÕt luËn: - Bè côc cña v¨n b¶n lµ sù tæ chøc c¸c ®o¹n v¨n ®Ó thÓ hiÖn chñ ®Ò. - V¨n b¶n thêng cã bè côc 3 phÇn: Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi + Më bµi: Nªu chñ ®Ò cña v¨n Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 b¶n + Th©n bµi: Tr×nh bµy c¸c khÝa c¹nh cña chñ ®Ò H: PhÇn th©n bµi cña v¨n b¶n “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn nµo? C¸c sù kiÖn Êy ®îc s¾p xÕp theo thø tù nµo? + KÕt bµi: Tæng kÕt chñ ®Ò cña v¨n b¶n. II. C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n. 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: * PhÇn th©n bµi cña v¨n b¶n “T«i ®i häc” s¾p xÕp theo sù håi tëng nh÷ng kØ niÖm vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña t¸c gi¶. C¸c c¶m xóc l¹i ®îc s¾p xÕp theo tr×nh tù thêi gian: H: H·y chØ ra diÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång trong phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n “Trong lßng mÑ”? + C¶m xóc trªn ®êng tíi trêng + C¶m xóc lóc ë s©n trêng + C¶m xóc khi bíc vµo líp häc - C¸c c¶m xóc ®îc s¾p xÕp theo sù liªn tëng ®èi lËp nh÷ng c¶m xóc vÒ cïng mét ®èi tîng tríc ®©y vµ buæi tùu trêng ®Çu tiªn. H: Khi t¶ ngêi, vËt, con ngêi, phong c¶nh,... em sÏ lÇn lît miªu t¶ theo tr×nh tù nµo? H·y kÓ mét sè tr×nh tù thêng gÆp mµ em biÕt? * §o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” - DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång: + T×nh th¬ng mÑ vµ th¸i ®é c¨m ghÐt cùc ®é nh÷ng cæ tôc ®· ®µy ®o¹ mÑ m×nh cña c©u bÐ Hång khi nghe bµ c« cè t×nh bÞa chuyÖn nãi xÊu mÑ em. + NiÒm vui síng cùc ®é cña bÐ Hång khi ®îc ë trong lßng mÑ H: PhÇn th©n bµi cña v¨n b¶n “Ngêi thÇy ®¹o cao ®øc träng” nªu c¸c sù viÖc ®Ó thÓ hiÖn chñ ®Ò “ngêi thÇy ®¹o cao ®øc träng”. H·y * Khi t¶ ngêi, vËt, con vËt, phong c¶nh,...cã thÓ miªu t¶ theo tr×nh tù sau: + S¾p xÕp theo thø tù kh«ng Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 cho biÕt c¸ch s¾p xÕp c¸c sù viÖc Êy? gian (t¶ phong c¶nh) + S¾p xÕp theo chØnh thÓ- bé phËn (t¶ ngêi, vËt, con vËt) + S¾p xÕp theo t×nh c¶m, c¶m xóc (t¶ ngêi) H: Tõ c¸c bµi tËp trªn vµ b»ng nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh, h·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n? H: Néi dung phÇn th©n bµi thêng ®îc s¾p xÕp theo thø tù nµo? * PhÇn th©n bµi v¨n b¶n “Ngêi thÇy ®¹o cao ®øc träng” s¾p xÕp c¸c sù viÖc theo khÝa c¹nh cña chñ ®Ò: + C¸c sù viÖc nãi vÒ Chu V¨n An lµ ngêi tµi cao. + C¸c sù viÖc nãi vÒ Chu V¨n An lµ ngêi ®¹o ®øc, ®îc häc trß kÝnh träng. 3. KÕt luËn: - Néi dung phÇn th©n bµi thêng ®îc tr×nh bµy theo mét thø tù tuú thuéc vµo kiÓu v¨n b¶n, chñ ®Ò, ý GV gäi hs ®äc phÇn ghi nhí SGK/ 25 ®å giao tiÕp cña ngêi viÕt. - Néi dung phÇn th©n bµi thêng ®îc tr×nh bµy theo tr×nh tù sau: Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy ý trong c¸c ®o¹n trÝch sau? (ChØ ra kiÓu v¨n b¶n, ®èi tîng ®îc nãi ®Õn tríc nªu c¸ch tr×nh bµy ý) (Gîi ý: T×m c¸c tõ ng÷ hoÆc c©u v¨n thÓ hiÖn chñ ®Ò, sau ®ã ph©n tÝch c¸ch triÓn khai chñ ®Ò Êy trong ®o¹n trÝch) + Thêi gian, kh«ng gian + Theo sù ph¸t triÓn cña sù viÖc hay theo m¹ch suy luËn, sao cho phï hîp víi sù triÓn khai chñ ®Ò vµ sù tiÕp nhËn cña ngêi ®äc. III. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: GV tæ chøc cho hs ho¹t ®éng nhãm N1,2: PhÇn a N3,4: PhÇn b N5,6: PhÇn c a/ Tr×nh bµy theo thø tù kh«ng gian: nh×n xa - ®Õn gÇn - ®Õn tËn n¬i - ®i xa dÇn. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 b/ - ý1 (C©u 1): nªu luËn ®iÓm (ý chÝnh). - ý2 (c¸c c©u con l¹i): Lµm s¸ng tá ý chÝnh. + C2: VÎ ®Ñp cña Ba V× trong nh÷ng ngµy thêi tiÕt thanh tÞnh, trêi trong trÎo. + C3,4: VÎ ®Ñp cña Ba V× trong buæi chiÒu s¬ng mï. + C5: VÎ ®Ñp cña Ba V× trong ®ªm tr¨ng. - Mèi quan hÖ gi÷a c¸c c©u, ý trong ®o¹n: quan hÖ gi÷a ý chÝnh vµ ý diÔn gi¶i, c¸ch tr×nh bµy theo tr×nh tù thêi gian. c/ C¸ch tr×nh bµy ý: Xem xÐt c¸ch s¾p xÕp ý (bµi tËp 3) - §o¹n1: Nªu luËn ®iÓm (chñ ®Ò). (cã bæ sung ý nÕu thÊy cÇn thiÕt) - §o¹n 2,3: chøng minh cho luËn ®iÓm: H: Gi¶i thÝch sù s¾p xÕp cña m×nh? + §o¹n 2: DÉn chøng tõ truyÖn Hai bµ Trng. + §o¹n 3: DÉn chøng tõ truyÖn Phï §æng Thiªn V¬ng. -> Hai luËn cø ®îc s¾p xÕp theo tÇm quan träng cña chóng ®èi víi luËn ®iÓm cÇn chøng minh. 2/ Bµi tËp 3 C¸ch s¾p xÕp hîp lÝ. a/ Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷. - NghÜa ®en vµ nghÜa bãng cña c©u tôc ng÷ (2 vÕ) - Lêi khuyªn tõ c©u tôc ng÷ b/ Chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña c©u tôc ng÷. - C¸c vÞ l·nh ®¹o bu«n ba t×m ®êng cøu níc. - Nh÷ng ngêi...bæ Ých Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - Trong thêi k× míi....thÕ giíi. D/ Cñng cè: H: ThÕ nµo lµ bè côc cña v¨n b¶n? V¨n b¶n thêng cã bè côc mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn? E/ Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, lµm bµi tËp 2 SGK/ 27 - ChuÈn bÞ bµi: Tøc níc vì bê -----------------------------------------------NS: NG: TiÕt 9 Tøc níc vì bê (TrÝch "T¾t ®Ìn" - Ng« TÊt Tè) I/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp hs: - ThÊy ®îc sù tµn ¸c, bÊt nh©n cña x· héi thùc d©n phong kiÕn, nçi cùc khæ cña ngêi n«ng d©n bÞ ¸p bøc vµ nh÷ng phÈm chÊt cao ®Ñp cña hä ®îc thÓ hiÖn trong ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê”. - ThÊy ®îc tµi n¨ng nghÖ thuËt cña Ng« TÊt Tè trong ®o¹n trÝch II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - Gi¸o viªn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTK, ch©n dung nhµ v¨n Ng« TÊt Tè - Häc sÞnh: SGK Ng÷ v¨n 8, Vë bµi tËp Ng÷ v¨n 8 III/ C¸ch thøc thùc hiÖn: §äc diÔn c¶m, nªu vÊn ®Ò, th¶o luËn, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, gi¶ng b×nh néi dung ý nghÜa v¨n b¶n. LuyÖn tËp IV/ TiÕn tr×nh giê d¹y: A/ æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:.......................... B/ KiÓm tra bµi cò: H: Ph©n tÝch T©m tr¹ng cña bÐ Hång khi ë trong lßng mÑ qua ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” trÝch t¸c phÈm “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” cña Nguyªn Hång? C/ Bµi míi: Ng« TÊt Tè (1893-1954), mét nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c chuyªn viÕt vÒ n«ng th«n tríc CM. T¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt cña «ng lµ “T¾t ®Ìn” xuÊt b¶n n¨m 1939. T¸c phÈm ®· v¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c, bÊt nh©n cña x· héi phong kiÕn ®¬ng thêi, x· héi Êy ®· ®Èy ngêi n«ng d©n vµo t×nh c¶nh v« cïng khæ cùc. “Tøc níc vì bê” ®îc trÝch trong ch¬ng XVIII cña t¸c phÈm “T¾t ®Ìn”. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I. §äc , chó thÝch Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 GV híng dÉn ®äc ph©n vai: Chó ý thÓ hiÖn râ kh«ng khÝ truyÖn ( håi hép, khÈn tr¬ng, c¨ng th¼ng ë ®o¹n ®Çu, bi hµi, s¶ng kho¸i ë cuèi ®o¹n; chó ý thÓ hiÖn sù t¬ng ph¶n, ®èi lËp gi÷a c¸c nh©n vËt: chÞ DËu, anh DËu, bµ l·o hµng xãm, hai tªn tay sai qua ng«n ng÷ ®èi tho¹i cña tõng ngêi). GV gäi hs ®äc ph©n vai: ChÞ DËu, anh DËu, bµ l·o hµng xãm, cai lÖ, ngêi nhµ lÝ trëng. 1. §äc: 2. Chó thÝch a. T¸c gi¶: - Ng« TÊt Tè (1893- 1954) H: Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè vµ t¸c phÈm “T¾t ®Òn”? - Quª: Lµng Léc Hµ, HuyÖn Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh (nay thuéc §«ng Anh- Hµ Néi). - Lµ mét häc gi¶ víi nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu, mét nhµ b¸o mang khuynh híng d©n chñ tiÕn bé, mét nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c. ¤ng ®îc nhµ níc truy tÆng gi¶i thëng HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 1996. - C¸c t¸c phÈm chÝnh: SGK b. T¸c phÈm: - “T¾t ®Ìn” lµ mét t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt cña NTT (1939) - §o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” trÝch trong ch¬ng XVIII cña t¸c phÈm. c/ Tõ khã: SGK H: Gi¶i thÝch nghÜa cña tõ “su”? Ph©n biÕt su gièng vµ kh¸c nhau víitõ “thuÕ”? - Su: lµ kho¶n tiÒn mµ ngêi ®µn «ng lµ d©n thêng tõ 18 tuæi ®Õn 60 tuæi hµng n¨m ph¶i nép cho nhµ níc phong kiÕn thùc d©n; - ThuÕ (ruéng) lµ sè tiÒn trÝch ra tõ thu nhËp cña ruéng ®Êt nép vµo ng©n s¸ch nhµ níc ®Ó x©y dùng ®Êt II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. KiÓu v¨n b¶n – PTB§: - VB tù sù: tù sù + MT, BC. 2. Bè côc: 2 phÇn Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 níc. H: X¸c ®Þnh kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n “Tøc níc vì bê”? H: T×m bè côc cña v¨n b¶n? - P1: Tõ ®Çu -> “cã ngon miÖng hay kh«ng”: ChÞ DËu ch¨m sãc anh DËu - P2: TiÕp -> hÕt: Cuéc ®èi mÆt víi bän cai lÖ- ngêi nhµ lÝ trëng; chÞ DËu vïng lªn cù l¹i 3. Ph©n tÝch: a/ T×nh thÕ cña gia ®×nh chÞ DËu: + Vô thuÕ ®ang trong thêi ®iÓm gay g¾t nhÊt quan s¾p vÒ lµng ®Ó ®èc thuÕ. GV dÉn d¾t vµo vÊn ®Ò: Vô thuÕ ®ang vµo thêi ®iÓm gay g¾t nhÊt: quan vÒ tËn lµng ®Ó ®èc thuÕ, bon tay sai lïng sôc, b¾t bí, ®¸nh ®Ëp nh÷ng ngêi thiÕu su thuÕ. ChÞ DËu b¸n c¶ con vµ ®µn chã, g¸nh khoai ®Ó cã tiÒn nép su cho chång, nhng vÉn thiÕu xuÊt su cña ngêi em chÕt tõ n¨m ngo¸i. Bän tay sai x«ng vµo n· thuÕ ch¾c ch¾n kh«ng bu«ng tha cho anh DËu. Mµ anh th× ®ang èm, tëng chÕt ®ªm qua may mµ tØnh l¹i. NÕu lÇn nµy bÞ chóng b¾t vµ ®¸nh ®Ëp ch¾c m¹ng sèng cña anh khã gi÷ ®îc. H: Qua trªn, cã thÓ thÊy ®îc t×nh c¶nh cña chÞ DËu nh thÕ nµo? + Bän tay sai hung h¨ng vµo nhµ nh÷ng ngêi cha nép thuÕ ®Ó ®¸nh + Anh DËu èm rÒ rÒ...tëng chÕt h«m qua vÉn cã thÓ bÞ trãi, hµnh h¹. -> T×nh thÕ: thËt nguy ngËp, ®¸ng th¬ng. H: Môc ®Ých duy nhÊt cña chÞ giê ®©y lµ g×? - Lµm sao b¶o vÖ ®îc chång trong b/ Nh©n vËt cai lÖ: t×nh thÕ nguy ngËp Êy lo l¾ng hi väng c¶ mang vµ thÊp thám ®îi chê. H: Cã thÓ gäi ®o¹n nµy mét c¸ch h×nh ¶nh lµ thÕ tøc níc ®Çu tiªn - §îc coi lµ tay sai ®¾c lùc cña kh«ng? V× sao? quan phñ gióp bän lÝ dÞch trãc n· nh÷ng ngêi nghÌo cha nép s- ThÕ tøc níc ®Çu tiªn ®îc dån tô. u thuÕ. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: Cai lÖ lµ chøc danh g×? Tªn cai lÖ cã mÆt ë lµng §«ng X¸ víi vai trß g×? - Hµnh ®éng, cö chØ: + SÇm sËp tiÕn vµo ... + Gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, thÐt + trîn ngîc hai m¾t, qu¸t H: Tªn cai lÖ hiÖn lªn qua chi tiÕt + Giäng hÇm hÌ nµo? + GiËt ph¾t d©y thõng...ch¹y ( lêi nãi cö chØ, hµnh ®éng cña y ®èi sÇm sËp ®Õn chç anh DËu víi chÞ DËu) + BÞch lu«n ... sÊn ®Õn... H: T×m nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh trãi ... t¸t. miªu t¶ cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng khi - Lêi nãi: chóng x«ng vµo nhµ chÞ DËu? + Th»ng kia...«ng...nép tiÒn su mau + Mµy ®Þnh nãcho cha mµy nghe ®Êy a ? H: H·y ph©n tÝch ng«n ng÷ cña tªn cai lÖ qua chi tiÕt trªn? (Ng«n ng÷ cña h¾n kh«ng ph¶i ng«n ng÷ con ngêi, h¾n chØ biÕt qu¸t, thÐt, hÇm hÌ, nham nh¶m,...gièng tiÕng sña, gÇm, rÝt cña thó d÷. Hµnh ®éng hung h·n, ®Óu c¸ng, t¸ng tËn l¬ng t©m, khi chÞ DËu van xin th× h¾n ®· bÞch vµo ngùc chÞ mÊy bÞch, t¸t ®¸nh bèp cïng víi nh÷ng lêi ®Óu gi¶). H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt cai lÖ cña t¸c gi¶? H: Qua lêi nãi, bé d¹ng vµ hµnh ®éng cña cai lÖ khi vµo nhµ chÞ DËu, em nhËn thÊy cai lÖ lµ mét kÎ nh thÕ nµo? -> §ã kh«ng ph¶i ng«n ng÷ con ngêi mµ nã gièng tiÕng sña, gÇm, rÝt cña thó d÷. - NT: Kh¾c ho¹ nh©n vËt b»ng bót ph¸p t¶ thùc. => Cai lÖ – mét tªn tay sai ®¾c lùc, mét c«ng cô cña bän thùc d©n phong kiÕn võa hèng h¸ch, th« b¹o, mÊt hÕt tÝnh ngêi. c/ Nh©n vËt chÞ DËu: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: Qua nh©n vËt cai lÖ, em hiÓu g× vÒ chÕ ®é thùc d©n phong kiÕn? - Ban ®Çu: - Mét x· héi bÊt c«ng, v« nh©n ®¹o. + ChÞ run run, xin khÊt tiÒn su + Van xin thiÕt tha cai lÖ tha GV nh¾c l¹i t×nh thÕ cña chÞ DËu ®· cho chång. nªu ë phÇn a - ThÕ tøc níc ®Çu tiªn + Xng h«: ch¸u - «ng. -> c¸ch ®îc dån tô. xng h« cña kÎ díi víi ngêi bÒ H: Khi cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng sÇm trªn. sËp x«ng vµo nhµ th× th¸i ®é cña chÞ DËu nh thÕ nµo? H: Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch xng h« cña chÞ DËu víi cai lÖ? Th¸i ®é cña chÞ DËu lóc ®Çu thÕ nµo? => ChÞ thiÕt tha van xin. Bëi chÞ biÕt cai lÖ nh©n danh phÐp níc, ngêi nhµ níc, cßn chång chÞ kÎ cïng ®inh ®ang cã “téi”. V¶ l¹i, kinh nghiÖm l©u ®êi ®· thµnh b¶n n¨ng cña ngêi n«ng d©n thÊp cæ bÕ häng biÕt râ th©n phËn m×nh, cïng b¶n tÝnh méc m¹c, quen nhÉn nhôc, khiÕn chÞ cè van xin, cè kh¬i tõ t©m, l¬ng chi cña «ng cai. H: Nh÷ng chi tiÕt trªn cho em thÊy chÞ DËu lµ ngêi ntn? H: Nhng cai lªn kh«ng thÌm nghe lêi van xin cña chÞ, mµ cßn ®¸p l¹i b»ng nh÷ng qu¶ “bÞch” vµ cø x«ng ®Õn ®Ó trãi anh DËu, lóc nµy th¸i ®é cña chÞ DËu nh thÕ nµo? => Méc m¹c, hiÒn dÞu ®Çy vÞ tha, sèng khiªm tèn vµ hÕt lßng yªu th¬ng chång con. - Khi bÞ bÞch vµo ngùc: + Cù l¹i b»ng lÝ: “chång t«i ®au èm, «ng kh«ng ®îc phÐp hµnh h¹” + Xng h«: t«i - «ng -> vÞ thÕ ngang hµng. -> C¸i lÝ mµ chÞ cù l¹i cai lÖ kh«ng ph¶i lµ ph¸p luËt mµ lµ ®¹o lÝ tèi thiÓu cña con ngêi. - Khi bÞ t¸t vµo mÆt: H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch xng h« + Vôt ®øng dËy víi niÒm c¨m cña chÞ DËu víi cai lÖ lóc nµy vµ c¸i lÝ giËn ngïn ngôt: “Mµy trãi ngay chång bµ ®i...”, mµ chÞ ®a ra víi cai lÖ. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 + Tóm cæ, Ên dói cai lÖ ra cöa, gi»ng co, du ®Èy, ¸p vµo vËt nhau, tóm tãc l¼ng tªn ngêi nhµ lÝ trëng ra thÒm. H: Nhng ®Õn níc nµy cai lÖ vÉn kh«ng thÌm tr¶ lêi cßn t¸t vµo mÆt chÞ råi cø nh¶y vµo chç anh DËu, th× th¸i ®é cña chÞ lóc nµy nh thÕ nµo? H: NhËn xÐt vÒ c¸ch xng h« cña chÞ DËu víi cai lÖ vµ th¸i ®é cña chÞ lóc nµy? H: Nhµ nghiªn cøu vµ phª b×nh v¨n häc Vò Ngäc Phan cã nhËn xÐt “C¸i ®o¹n chÞ DËu ®¸nh nhau víi tªn cai lÖ lµ mét ®o¹n tuyÖt khÐo”. Em h·y chøng minh nhËn xÐt trªn? (Gîi ý: c¸c ho¹t ®éng dån dËp mµ vÉn râ nÐt, kh«ng rèi (ChÞ DËu tóm cæ, Ên dói cai lªn; chÞ gi»ng co, du ®Èy, vËt nhau, tóm tãc l¼ng tªn ngêi nhµ lÝ trëng), mçi chi tiÕt ®Òu ®¾t gi¸ ®· thÓ hiÖn ®îc søc m¹nh tiÒm tµng cña chÞ DËu vµ sù th¶m h¹i, t¬i t¶ cña bän tay sai) H: Sù thay ®æi th¸i ®é cña chÞ DËu ®îc miªu t¶ ch©n thùc, hîp lÝ kh«ng? - Sù thay ®æi th¸i ®é cña chÞ DËu ®îc miªu t¶ ch©n thùc vµ hîp lÝ. H: Chi tiÕt nµo, hµnh ®éng nµo cña chÞ khiÕn m×nh ®ång t×nh vµ thó vÞ + Xng h«: bµ- mµy -> Kh¼ng ®inh t thÕ ®øng trªn kÎ thï, c¸ch xng h« rÊt ®anh ®¸ thÓ hiÖn sù c¨m giËn vµ khinh bØ cao ®é, s½n sµng ®Ì bÑp kÎ thï. -> Víi sù c¨m giËn ngïn ngôt, chÞ DËu ®øng dËy víi søc m¹nh ghª gím vµ t thÕ ngang tµng ®· trõng trÞ bän tay sai. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 nhÊt? H·y gi¶i thÝch? - ChÞ DËu quËt l¹i hai tªn tay sai ®Ó lµm næi bËt søc m¹nh ghª gím t thÕ ngang tµng cña chÞ. Víi ®éng t¸c...chÞ ®· biÕn chóng thµnh kÎ th¶m b¹i t¬i t¶. H: Do ®©u mµ chÞ DËu cã søc m¹nh l¹ lïng khi quËt ng· hai tªn tay sai nh vËy? => Lµ ngêi cã mét søc sèng - Søc m¹nh cña lßng c¨m hên, lßng m¹nh mÏ, mét tinh thÇn ph¶n yªu th¬ng hµnh ®éng quyÕt liÖt, d÷ kh¸ng tiÒm tµng. déi, søc m¹nh bÊt ngê cña chÞ xuÊt ph¸t tõ ®éng c¬ b¶o vÖ anh DËu. H: ViÖc hai tªn tay sai th¶m b¹i tríc chÞ DËu cßn cã ý nghÜa g× vµ chøng tá ®iÒu g×? - Hµnh ®éng chiÕn th¾ng lµ tÊt yÕu phï hîp víi tÝnh c¸ch m¹nh mÏ, phï hîp víi hoµn c¶nh ngÆt nghÌo khÈn thiÕt > Chøng tá søc tiÒm tµng cña ngêi phô n÷... H: Qua ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ 4. Tæng kÕt: tÝnh c¸ch cña chÞ DËu? a. NghÖ thuËt: H: NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt kh¾c ho¹ nh©n vËt chÞ DËu cña t¸c gi¶? - Nh©n vËt ®îc kh¾c ho¹ râ nÐt qua hµnh ®éng cö chØ, lêi nãi. H: Qua phÇn ph©n tÝch néi dung ®o¹n trÝch, em hiÓu nh thÕ nµo vÒ nhan ®Ò “Tøc níc vì bê”? ( Cã ¸p bøc cã ®¸u tranh, con ®êng sèng cña quÇn chóng bÞ ¸p bøc chØ cã thÓ lµ con ®êng ®Êu tranh ®Ó tù gi¶i phãng, kh«ng cßn con ®êng nµo kh¸c) H: Tãm t¾t gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch? - Kh¾c ho¹ nh©n vËt râ nÐt - Ngßi bót miªu t¶ linh ho¹t, sèng ®éng. - Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn, miªu t¶ cña t¸c gi¶ vµ ng«n ng÷ ®èi tho¹i cña nh©n vËt rÊt ®Æc s¾c. b. Néi dung: - §o¹n trÝch ®· v¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c, bÊt nh©n cña x· héi thùc d©n phong kiÕn; x· héi Êy ®· ®Èy ngêi n«ng d©n vµo t×nh c¶nh v« cïng cùc khæ, khiÕn hä ph¶i liÒu m¹ng chèng l¹i. - §o¹n trÝch cßn cho thÊy vÎ ®Ñp t©m hån cña ngêi phô n÷ n«ng d©n, võa giµu lßng yªu th¬ng võa cã søc sèng tiÒm tµng m¹nh mÏ. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: Kh¸i qu¸t néi dung cña ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê”? H: Suy nghÜ cña em vÒ nh©n vËt chi DËu trong ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê”? D/ Cñng cè: H: Nhµ v¨n NguyÔn Tu©n cho r»ng, víi t¸c phÈm “T¾t ®Ìn”, NTT ®· “Xui ngêi n«ng d©n næi läan”. Em hiÓu thÕ nµo vÒ nhËn xÐt ®ã? (Gîi ý: T¸c phÈm “T¾t ®Ìn” ra ®êi n¨m 1939- khi ®ã NNT cha ®îc gi¸c ngé C¸ch m¹ng, t¸c phÈm kÕt thóc rÊt bÕ t¾c. NTT cha nhËn thøc ®îc ch©n lÝ CM nªn cha chØ ra ®îc con ®êng tÊt yÕu ®Êu tranh cña quÇn chóng bÞ ¸p bøc, nhng b»ng c¶m quan hiÖn thùc, nhµ v¨n ®· c¶m nhËn ®îc xu thÕ “Tøc níc vì bê” vµ søc m¹nh kh«n lêng cña sù “vì bê”) E/ Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi - ChuÈn bÞ bµi: X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n --------------------------------------------------NS: NG: TiÕt 10 x©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. I, Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS: - HiÓu ®îc kh¸i niÖm ®o¹n v¨n, tõ ng÷ chñ ®Ò quan hÖ gi÷a trong ®o¹n v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n. - ViÕt ®îc ®o¹n v¨n m¹ch l¹c ®ñ søc s¸ng tá mét ND nhÊt ®Þnh. II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - Giáo viên: SGK, SGV ngữ văn 8, TLTK, bảng phụ - Học sinh: SGK Ngữ văn 8, vở bài tập Ngữ văn 8 III. Cách thức tiÕn hµnh: - Quy nạp - Luyện tập IV. Tiến trình giờ dạy: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: c¸c c©u Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 Sĩ số: 8A:......................... B. Kiểm tra bài cũ: H: Bố cục của văn bản là gì?Một văn bản có mấy phần ?Nêu nhiệm vụ của mỗi phần? C. Bài mới: ë tiÕt tríc c¸c em ®· t×m hiÓu bè côc cña VB, c¸ch s¾p xÕp ND cña phÇn th©n bµi, cßn c¸ch XD ®o¹n v¨n ntn? Cã mÊy c¸ch tr×nh bµy ND ®o¹n v¨n? Bµi häc h«m nay... Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I, ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? - §äc v¨n b¶n. 1. VÝ dô: V¨n b¶n Ng« TÊt Tè vµ TP “ T¾t ®Ìn”. 2. NhËn xÐt: H: V¨n b¶n trªn gåm mÊy ý? mçi ý ®îc viÕt thµnh mÊy ®o¹n v¨n? - VB cã 2 ý, mçi ý ®îc viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n. + Giíi thiÖu Ng« TÊt Tè vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c cña «ng. + §¸nh gi¸ nh÷ng thµnh c«ng xuÊt s¾c cña tp “T¾t ®Ìn”. H: DÊu hiÖu h×nh thøc nµo cã thÓ gióp em hiÓu vµ nhËn biÕt ®îc ®o¹n - DÊu hiÖu: ViÕt hoa lïi ®Çu v¨n? dßng vµ dÊu chÊm xuèng dßng. H: §o¹n 1 cã mÊy c©u? §o¹n 2 cã mÊy c©u? NhËn xÐt g× vÒ c¸c c©u trong ®o¹n v¨n? + §o¹n 1: 5 c©u + §o¹n 2: 7 c©u -> Liªn hÖ chÆt chÏ vÒ mÆt ý nghÜa, biÓu ®¹t ý t¬ng ®èi hoµn chØnh. GV: - §o¹n v¨n lµ ®¬n vÞ trªn c©u cã vÞ trÝ quan träng trong viÖc t¹o lËp 3. KÕt luËn: VB. - §o¹n v¨n lµ ®¬n vÞ trùc tiÕp H: Qua ph©n tÝch h·y kh¸i qu¸t c¸c t¹o nªn VB b¾t ®Çu tõ ch÷ viÕt ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ®o¹n v¨n vµ hoa lïi ®Çu dßng, kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuèng dßng vµ thêng cho biÕt thÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? biÓu ®¹t mét ý t¬ng ®èi hoµn chØnh. §o¹n v¨n do nhiÒu c©u Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 t¹o thµnh. II. Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n v¨n: H: H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ cã t¸c dông duy tr× ®èi tîng trong tõng ®o¹n v¨n? 1. Tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n: - §o¹n1: Ng« TÊt Tè («ng, nhµ v¨n) H: Em cã nhËn g× vÒ c¸c tõ võa t×m - §o¹n 2: T¾t ®Ìn (t¸c phÈm). ®îc? - Lµ tõ ®ång nghÜa. H: Nh÷ng tõ ng÷ cã t¸c dông duy tr× ®èi tîng ®îc gäi lµ g×? -> Tõ ng÷ chñ ®Ò: lµ c¸c tõ H: Theo em thÕ nµo lµ tõ ng÷ chñ ng÷ ®îc dïng lµm ®Ò môc ®Ò? hoÆc c¸c tõ ng÷ ®îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn (chØ tõ, ®¹i tõ, tõ ®ång nghÜa) nh»m duy tr× H: ý kh¸i qu¸t bao trïm c¶ ®o¹n v¨n ®èi tîng ®îc biÓu ®¹t. lµ g×? - ý kh¸i qu¸t: §¸nh gi¸ nh÷ng thµnh c«ng xuÊt s¾c cña Ng« TÊt Tè trong viÖc t¸i hiÖn thùc tr¹ng n«ng th«n VN tríc CM th¸ng 8 vµ kh¼ng ®Þnh phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ngêi n«ng H: C©u nµo trong ®o¹n v¨n chøa ý d©n. kh¸i qu¸t Êy? -> ThÓ hiÖn trong c©u: T¾t GV: C©u chøa ý kh¸i qu¸t nhÊt cña ®Ìn lµ tp tiªu biÓu nhÊt cña Ng« TÊt Tè. ®o¹n v¨n ®îc gäi lµ c©u chñ ®Ò. H: VËy, em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u chñ ®Ò?( nd, ht, vÞ trÝ) -> C©u chñ ®Ò. H: Tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò ®ãng vai trß g× trong VB? + ND: Mang ý nghÜa kh¸i qu¸t - Tõ ng÷ chủ đề là các từ ngữ được dùng làm cña c¶ ®o¹n. đề mục cho cả đoạn văn, vì vậy nó duy trì đối + H×nh thøc: Lêi lÏ ng¾n gän tượng được nói đến trong đoạn văn. ®ñ 2 thµnh phÇn CN- VN. - Câu chủ đề thường có vai trò định hướng về + VÞ trÝ: §øng ®Çu hoÆc cuèi ngữ pháp cho cả đoạn văn, vì vậy khi 1 VB có ®o¹n v¨n. nhiều đoạn văn thì chỉ cần tìm ra các câu chủ đề rồi ghép lại. Ta có một VB tóm tắt. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: §o¹n thø nhÊt cã c©u chñ ®Ò kh«ng? YÕu tè nµo duy tr× ®èi tîng trong ®o¹n v¨n? 2. C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n: H: Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c c©u a. VÝ dô: * VD 1: VB phÇn I. trong ®o¹n v¨n ntn? H: C¸c c©u b×nh ®¼ng víi nhau th× - §o¹n 1: Kh«ng cã c©u chñ ®Ò. ®o¹n v¨n ®ã ®îc triÓn khai theo - YÕu tè duy tr× ®èi tîng: Ng« c¸ch nµo? TÊt Tè- «ng- nhµ v¨n. - Quan hÖ: b×nh ®¼ng. -> Song hµnh. H: C©u chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n thø - §o¹n 2: hai n»m ë vÞ trÝ nµo? + C©u 1: lµ c©u chñ ®Ò (®Çu H: T×m hai c©u trùc tiÕp bæ xung ý ®v¨n). nghÜa cho c©u chñ ®Ò?( C©u khai triÓn). - C©u khai triÓn: + Qua mét vô + C¸c c©u tiÕp theo bæ sung, triÓn khai chñ ®Ò vµ ®øng sau thuÕ... c©u chñ ®Ò + T¾t ®Ìn ®· lµm næi bËt... H: Em thÊy gi÷a c©u chñ ®Ò víi - Quan hÖ: chÝnh phô. c©u khai triÓn cã quan hÖ ntn víi nhau? -> DiÔn dÞch. H: ý cña ®o¹n v¨n ®îc triÓn khai theo tr×nh tù nµo? * VD2: - GV gäi HS ®äc ®v¨n. - C©u chñ ®Ò: Nh vËy, l¸ c©y H: §o¹n v¨n cã c©u chñ ®Ò kh«ng? cã mµu xanh lµ do chÊt diÖp lôc §ã lµ c©u nµo? chøa trong thµnh phÇn tÕ bµo. H: C©u chñ ®Ò n»m ë vÞ trÝ nµo trong ®o¹n v¨n? - VÞ trÝ: n»m ë cuèi ®o¹n v¨n. H: Khi c©u chñ ®Ò n»m ë cuèi ®o¹n v¨n th× ®o¹n v¨n Êy ®îc tr×nh bµy -> quy n¹p. theo tr×nh tù nµo? b. KÕt luËn: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: Cã nh÷ng c¸ch nµo ®Ó tr×nh bµy ®o¹n v¨n? - C¸c c¸ch tr×nh bµy ®o¹n v¨n: diÔn dÞch, quy n¹p, song hµnh,... III, LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1/36: - HS ®äc GN. - V¨n b¶n gåm 2 ý. - Mçi ý ®îc diÔn ®¹t thµnh mét ®o¹n v¨n. - §äc v¨n b¶n 2. Bµi tËp2/36: H: V¨n b¶n chia lµm mÊy ý? Mçi ý ®a. §o¹n diÔn dÞch: îc diÔn ®¹t b»ng mÊy ®o¹n v¨n? - C©u chñ ®Ò: n»m ë ®Çu ®o¹n v¨n H: H·y ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy ND - C¸c c©u cßn l¹i: cô thÓ ho¸ trong ®o¹n v¨n? c©u chñ ®Ò. b, c. §o¹n song hµnh - C¸c ý tr×nh bµy b×nh ®¼ng víi nhau 3. Bµi tËp3/37: H: Víi c©u chñ ®Ò “ LÞch sö...” ViÕt ®o¹n v¨n diÔn dÞch-> ®æi l¹i quy n¹p. - HS lµm bµi. - GV gäi HS tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt. D. Cñng cè: H: §o¹n v¨n lµ g×? H: ThÕ nµo lµ tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò? E. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, lµm BT 4/37. - Giê sau: ViÕt bµi sè 1. -----------------------------------------------------------NS: NG: TiÕt 11+12 ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 I Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp hs: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - KiÓm tra kiÕn thøc cña häc sinh vÒ: KiÓu v¨n b¶n, ph¬ng thøc biÓu ®¹t, kÜ n¨ng lµm v¨n (x¸c ®Þnh chñ ®Ò, s¾p xÕp bè côc, x©y dùng ®o¹n v¨n tù sù). - RÌn luyÖn kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n tù sù II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - Gi¸o viªn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTK, - Häc sÞnh: SGK Ng÷ v¨n 8, giÊy kiÓm tra III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: ViÕt bµi. IV. TiÕn tr×nh giê d¹y: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:........................... B. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. C. Bµi míi: I. §Ò bµi: C©u 1: §äc ®o¹n v¨n sau vµ cho biÕt ®o¹n v¨n ®îc viÕt theo c¸ch nµo: “LÞch sö ta ®· cã nhiÒu cuéc kh¸ng chiÕn vÜ ®¹i chøng tá tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta. §ã lµ nh÷ng chiÕn c«ng vÎ vang tõ thêi Bµ Trng, Bµ TriÖu, TrÇn Hng §¹o, Lª Lîi, Quang Trung...§ã lµ chiÕn th¾ng lõng lÉy chÊn ®éng ®Þa cÇu §iÖn Biªn Phñ n¨m 1954, lµ §¹i th¾ng mïa xu©n 1975 thèng nhÊt ®Êt níc”. C©u 2: KÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc. II. Häc sinh lµm bµi: III. Híng dÉn chÊm: C©u 1: ( 1 ®iÓm) ®o¹n v¨n ®îc viÕt theo c¸ch diÔn dÞch. C©u 2: ( 9 ®iÓm) 1. VÒ néi dung: a. Më bµi (1®): Giíi thiÖu kû niÖm ngµy ®Çu tiªn vµo líp 1 cña em ( Lµ ngµy träng ®¹i- kû niÖm ®Ñp ®Ï, ®¸ng nhí. niÒm vui trµn ngËp) b. Th©n bµi (7®): KÓ theo thêi gian, kh«ng gian,theo diÔn biÕn sù viÖc, diÔn biÕn t©m tr¹ng. * Tríc ngµy khai trêng (2®): - Buæi tèi h«m tríc, ®ang ch¬i víi mÊy con r«-bèt, nhng khi mÑ b¶o ®i ngñ ®Ó mai dËy sím ®i häc, em véi ch¹y ®Õn chiÕc cÆp s¸ch, ng¾m nghÝa råi ®i ngñ. - Em rÊt thÝch nh÷ng dông cô häc tËp mÑ s¾m cho, nhng thÝch nhÊt vÉn lµ chiÕc cê ®á sao vµng bè lµm cho em. * Ngµy khai trêng, ®i ®Õn trêng (2®): - Míi n¨m rìi s¸ng em ®· dËy, n¸o nøc chuÈn bÞ ®Ó cïng bè ®i ®Õn trêng. - Ngêi lín, em nhá ®Òu hái “§i häc ®Êy µ?”, em rÊt h·nh diÖn. - Däc ®êng, suy nghÜ miªn man vÒ trêng líp míi, ng«i trêng to khang trang nhng kh«ng cã ®å ch¬i nh ë mÉu gi¸o. ThÇy c«, b¹n bÌ còng kh«ng gièng ë mÉu gi¸o. - Tuy ®· häc hÕt b¶ng ch÷ c¸i, mÆt sè nhng t«i vÉn lo. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - Rêi tay bè ®øng vµo hµng líp 1A em thÊy bì ngì, mét b¹n cïng hµng lµm quen, em ®ì lóng tóng h¬n. * LÔ khai gi¶ng (2®): - LÔ khai gi¶ng b¾t ®Çu víi tiÕng h« chµo cê dâng d¹c cña mét thÇy gi¸o, tiÕp theo lµ trèng ®éi nghi thøc oai nghiªm, em thÊy lßng rén rµng. - LÔ ®ãn häc sinh líp 1: chóng em diÔu hµnh, thÇy c«, c¸c bËc phô huynh, c¸c líp häc sinh lín vÉy chµo...Em tù hµo phÊt cao l¸ cê. * Giê häc ®Çu tiªn (2®): - Líp häc cña em to vµ ®Ñp l¾m. - C« gi¸o trong bé ¸o dµi tr¾ng tù giíi thiÖu vÒ m×nh; råi c« mêi tõng b¹n giíi thiÖu vÒ m×nh. - Bµi häc ®Çu tiªn cña chóng em lµ häc bµi h¸t “§i häc”; cuèi giê chóng em ®· thuéc, c« b¾t nhÞp, chóng em h¸t vang. c. KÕt bµi (1®): - Ngµy ®Çu tiªn ®i häc, em cã c¶m gi¸c ngµy ®ã thËt ®Æc biÖt. - Tõ ®ã, ngµy khai gi¶ng n¨m häc míi nµo em còng nhí vÒ ngµy khai gi¶ng ®Çu tiªn trong ®êi em. 2. VÒ kÜ n¨ng: - X©y dùng ®îc v¨n b¶n tù sù - Cã kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m - Ng«i kÓ: ng«i thø nhÊt - Bµi viÕt cã bè côc 3: më bµi, th©n bµi, kÕt bµi - DiÔn ®¹t m¹ch l¹c, ch÷ viÕt s¹ch sÏ, ®óng chÝnh t¶. IV. Thu bµi: D. Cñng cè: GV nhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. E. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ bµi: L·o H¹c. NS: NG: TiÕt 13. L·o H¹c (Nam Cao) I. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS hiÓu ®îc: - Sè phËn ®¸ng th¬ng vµ vÎ ®Ñp t©m hån cña t©m hån l·o H¹c- ngêi n«ng d©n ViÖt Nam tríc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m. - ThÊy ®îc tÊm lßng nh©n ¸i s©u s¾c cña Nam Cao: th¬ng xãt, c¶m th«ng, tr©n träng ®èi víi nh÷ng ngêi n«ng d©n nghÌo khæ. - Bíc ®Çu hiÓu ®îc nghÖ thuËt viÕt truyÖn ng¾n ®Æc s¾c cña t¸c gi¶: kh¾c häa nh©n vËt víi chiÒu s©u t©m lÝ, c¸ch kÓ chuyÖn ®an xen nhiÒu giäng ®iÖu, sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a tù sù, tr÷ t×nh vµ triÕt lÝ. - Gi¸o dôc lßng th¬ng yªu con ngêi. II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - Gi¸o viªn: §äc vµ nghiªn cøu SGK, SGV, tµi liÖu tham kh¶o, so¹n Ch©n dung Nam Cao. - Hoc sinh: §äc SGK, tãm t¾t néi dung. So¹n bµi. III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: §äc, nªu vÊn ®Ò, gîi më, ph¸t hiÖn, ph©n tÝch. IV. TiÕn tr×nh giê d¹y: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:........................... B. KiÓm tra bµi cò: H: Qua nh©n vËt chÞ DËu em hiÓu g× vÒ sè phËn cña ngêi n«ng d©n tríc CM th¸ng 8. B¶n chÊt cña chÕ ®é thùc d©n nöa PK VN? §¸p ¸n: Cuéc sèng cña ngêi n«ng d©n v« cïng cùc khæ, khiÕn hä ph¶i liÒu m×nh cù l¹i. §o¹n trÝch cho ta thÊy vÎ ®Ñp t©m hån vµ cã søc sèng tiÒm tµng m¹nh mÏ. §ång thêi tg NTT v¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c bÊt nh©n cña XH thùc d©n nöa PK. C. Bµi míi: LÞch sö v¨n ch¬ng ViÖt Nam ®· dµnh cho «ng mét vÞ trÝ, mét sù ®¸nh gi¸ cao. Ngêi ta cã nhiÒu dÞp ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng: ¤ng lµ nhµ v¨n sèng vµ viÕt ch©n thùc, gi¶n dÞ mµ cã søc kh¸i qu¸t lín. NghÖ thuËt cña «ng kh«ng ch¹y theo sù hoa mÜ, hµo nho¸ng mµ thiªn theo híng miªu t¶ tØ mØ c¸c qu¸ tr×nh t©m lÝ cña nh©n vËt. §ã lµ nh÷ng lêi nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vÒ tg Nam Cao, mét trong nh÷ng nhµ v¨n tiªu biÓu cña dßng VH hiÖn thùc phª ph¸n mµ c¸c em cã dÞp t×m hiÓu qua TP xuÊt s¾c nhÊt cña «ng. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I/ Đọc- chú thích: 1/ Đọc, tãm t¾t: GV híng dÉn c¸ch ®äc: - ¤ng gi¸o giäng trÇm buån, c¶m th«ng cã lóc ®au khæ suy t ngÉm nghÜ . - L·o H¹c: Khi ®au ®ín ©n hËn d»n vÆt n¨n nØ r·i bµy, khi chua ch¸t mØa mai. - Vî «ng gi¸o: l¹nh lïng kh« khan coi thêng. - Binh T: ®Çy vÎ nghi ngê. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 GV ®äc mÉu. Gäi HS ®äc tiÕp. H: Em h·y tãm t¾t l¹i t¸c phÈm? L·o H¹c nhµ nghÌo, vî ®· mÊt. L·o sèng c¶nh gµ trèng nu«i con. L·o H¹c rÊt khæ t©m v× kh«ng ®ñ tiÒn cíi vî cho con. Ngêi con trai phÉn chÝ bá ®i lµm ®ån ®iÒn cao su biÒn biÖt h¬n mét n¨m ch¼ng cã tin tøc g×. L·o sèng lñi thñi mét m×nh víi “cËu vµng”. L·o cè lµm thuª lµm mín kiÕm ¨n, cßn tiÒn thu ®îc tõ hoa lîi cña m¶nh vên l·o dµnh dôm chê con vÒ ®Ó cíi vî cho con. Sau trËn èm dµi hai th¸ng, tiÒn dµnh dôm c¹n kiÖt. Råi b·o l¹i ph¸ s¹ch hoa mµu, l·o H¹c l©m vµo t×nh c¶nh ®ãi deo ®ãi d¾t. L·o H¹c ®au lßng quyÕt ®Þnh b¸n “cËu vµng” ®i. Sau ®ã l·o nhê «ng gi¸o gi÷ hé m¶nh vên khi nµo con trai l·o vÒ trao l¹i cho nã. L·o H¹c l¹i göi «ng gi¸o 30 ®ång b¹c ®Ó khi chÕt cã tiÒn ma chay. Tõ ®ã l·o tõ chèi tÊt c¶ mäi sù gióp ®ì cña «ng gi¸o. Khi kh«ng cßn kiÕm ®îc g× ®Ó ¨n l·o ®· xin b¶ chã tù tö, l·o chÕt thËt ®au ®ín vËt v· thª th¶m. L·o ra ®i ®Ó l¹i trong lßng «ng gi¸o mét nçi ngËm ngïi xãt xa. 2/ Chú thích: a. Tác giả: - Nam Cao (1915 – 1951), tªn khai sinh lµ TrÇn H÷u Tri. - Quª: lµng §¹i Hoµng, phñ LÝ Nh©n, tØnh Hµ Nam. - Là nhà văn hiện thực xuất sắc trước cách mạng. - Các đề tài sáng tác chính: Viết về người nông dân nghèo đói bị vùi dập và người trí thức nghèo sống mòn H: Tr×nh bµy tãm t¾t nh÷ng hiÓu mái, bế tắc trong XH cũ biÕt cña em vÒ cuéc ®êi, sù nghiÖp  T/p’ chính: Chí Phèo, Trăng sáng, Đời s¸ng t¸c cña tg NC? thừa, Lão Hạc, Một đám cưới, Sống mòn, Đôi mắt… b. Tác phẩm: - Là một trong những truyện ngắn xuất sắc viết về người nông dân, đăng báo lần đầu năm 1943. c. Tõ khã: II. T×m hiÓu v¨n b¶n: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 1. KiÓu v¨n b¶n – PTB§: H: Em cã ®¸nh gi¸ g× vÒ t¸c phÈm - VB tù sù: tù sù + MT, BC. L·o H¹c? 2. Bè côc: 2 phÇn - GV híng dÉn HS t×m hiÓu mét sè tõ khã: cao väng, phã lý, së mé phu, 3. Nh©n vËt, ng«i kÓ, ngêi v¨n tù, b¶. kÓ chuyÖn: - Nh©n vËt chÝnh: lâa H¹c, «ng gi¸o. H: T¸c phÈm ®îc viÕt theo kiÓu VB nµo vµ cã nh÷ng PTB§ nµo ®îc s/d? H: Dùa vµo phÇn tãm t¾t, em cã thÓ chia VB lµm mÊy phÇn ? Cã thÓ - Ng«i kÓ: ng«i thø 1 k.qu¸t n.dung chÝnh cña tõng phÇn - Ngêi kÓ chuyÖn: «ng gi¸o. ntn? -> T¹o kh«ng khÝ ch©n thùc,ng(2p: - Nh÷ng viÖc lµm cña l·o H¹c tríc êi kÓ cã nhiÒu c¬ héi béc lé khi chÕt. c.xóc. - C¸i chÕt cña l·o H¹c.) 4. Ph©n tÝch: a. Nh©n vËt l·o H¹c: H: Trong chuçi c¸c sù viÖc ®ã cã a1. T©m tr¹ng cña l·o H¹c mÆt nh÷ng nvËt nµo?Ai lµ nvËt xung quanh viÖc b¸n “cËu chÝnh? V× sao? Vµng”: (¤ng gi¸o vµ l·o H¹c lµ nvËt chÝnh.V× * T×nh c¶m ®èi víi “cËu c©u chuyÖn xoay quanh qu·ng ®êi Vµng” vµ c¸i chÕt cña l·o H¹c ) H: C©u chuyÖn ®îc kÓ theo ng«i thø + Gäi con chã lµ : “CËu Vµng” mÊy?Theo lêi kÓ cña ai? T/dông cña + B¾t rËn, ®em ra ao t¾m ng«i kÓ nµy? + Cho ¨n c¬m trong c¸i b¸t nh mét nhµ giµu + L·o ¨n g× còng chia cho nã cïng ¨n. + Nh¾m vµi miÕng l¹i g¾p cho Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 nã mét miÕng + Chöi yªu nã, nãi víi nã H: Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt thÓ + To tiÕng däa, n¾m lÊy nã, hiÖn t×nh c¶m cña l·o H¹c ®èi víi cËu «m ®Çu nã, ®Ëp nhÌ nhÑ vµo lVµng? ng vµ dÊu dÝ… -> T×nh yªu thiÕt tha víi loµi vËt. H: Nh÷ng chi tiÕt Êy thÓ hiÖn mét t×nh c¶m nµo cu¶ l·o H¹c? H: Cã thÓ thÊy, cËu Vµng cã YN nh thÕ nµo ®èi víi l·o H¹c? - CËu Vµng lµ mét n/v trong truyÖn vµ sù tån t¹i cña cËu Vµng trong c/®êi l·o H¹c lµ hÕt søc ®Æc biÖt. Nã ko chØ lµ vËt nu«i , lµ tµi s¶n mµ cßn lµ kØ vËt duy nhÊt cña ®øa con trai l·o, gîi kØ niÖm buån vµ còng lµ niÒm tin, nçi hi väng vÒ ®øa con. => CËu Vµng lµ kØ vËt duy nhÊt cña ®øa con trai l·o. L·o coi nã nh mét thµnh viªn trong g/®, mét ngêi b¹n tËn tôy, trung thµnh cña l·o. - H¬n thÕ, cËu Vµng cßn nh mét thµnh viªn trong g/® l·o H¹c( l·o coi nã nh mét ®øa con, mét ®øa ch¸u néi vµ dån hÕt t×nh th¬ng yªu vµo nã). ThËm chÝ ®èi víi l·o giµ c« ®¬n, c«i cót, con chã cßn trë thµnh mét ngêi b¹n tËn tôy, => L·o H¹c cã t×nh yªu th¬ng trung thµnh cña l·o. con s©u s¾c. H: Cã YN nh vËy, t¹i sao l·o H¹c l¹i b¸n * Sau khi b¸n “cËu Vµng”: nã ®i? - Do t×nh c¶nh tóng quÉn: l·o ph¶i ®èi mÆt víi c/s ngµy cµng khã kh¨n (nghÌo, giµ yÕu, èm ®au, mÊt mïa) .ViÖc quyÕt ®Þnh b¸n cËu Vµng lµ bÊt ®¾c dÜ, nhng l·o ko ®ñ søc Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 nu«i vµ còng ko muèn x©m ph¹m vµo mãn tiÒn dµnh dôm ®îc cho con. H: Qua ®ã, em cßn thÊy t×nh c¶m cña l·o H¹c ®èi víi con ntn? - Cã tÊm lßng yªu th¬ng con s©u s¾c. + Cè lµm ra vui vÎ, cêi nh mÕu. ? ViÖc b¸n ®i cËu Vµng ®èi víi l·o H¹c + §«i m¾t ... Çng Ëc níc cã dÔ ko? + MÆt…co róm, vÕt nh¨n x« l¹i, ( CËu Vµng bÞ b¸n ®i! Cã lÏ ®ã lµ Ðp…níc m¾t ch¶y ra. quyÕt ®Þnh khã kh¨n nhÊt cña ®êi + C¸i ®Çu... ngoÑo…miÖng l·o.N¨m ®ång b¹c §«ng D¬ng kÓ ra lµ mãm mÐm…mÕu mét mãn tiÒn to, nhÊt lµ gi÷a buæi + L·o hu hu khãc. ®ãi deo ®ãi d¾t. - Qua nhiÒu lÇn l·o H¹c nãi ®i nãi l¹i y ®Þnh b¸n “cËu Vµng” víi «ng gi¸o, cã thÓ thÊy l·o ®· suy tÝnh, ®¾n ®o nhiÒu l¾m. L·o coi viÖc nµy rÊt hÖ träng bëi “cËu Vµng” lµ ngêi b¹n th©n thiÕt. V× vËy, sau khi b¸n cËu Vµng, l·o H¹c cã t©m tr¹ng g×? - NT: S/d nhiÒu §T, tõ l¸y, tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. -> ThÓ hiÖn sù ®au khæ tét cïng. Nçi niÒm xãt xa ©n hËn, chua ch¸t, ngËm ngïi, mÆc c¶m lµ kÎ cã téi. H: Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ bé d¹ng, cö chØ cña l·o H¹c khi kÓ l¹i víi «ng gi¸o chuyÖn b¸n “cËu Vµng”? H: Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ ë trong ®o¹n v¨n v¨n trªn? T/d? => Lµ ngêi sèng t×nh nghÜa, thñy chung. Lµ ngêi cha cã t×nh yªu th¬ng con s©u s¾c. GV: ThÓ hiÖn sù ®au khæ tét cïng. Nçi niÒm xãt xa ©n hËn “Th× ra t«i giµ …lõa mét con chã”. §ã lµ t©m tr¹ng chua ch¸t, ngËm ngïi, mÆc c¶m lµ kÎ cã téi. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: Theo em v× sao l·o l¹i cã nh÷ng biÓu hiÖn nh vËy? - Kh«ng chØ v× th¬ng con chã mµ cßn nì lõa con chã trung thµnh cña L·o. ¤ng l·o qu¸ l¬ng thiÖn Êy ®· c¶m thÊy l¬ng t©m ®au nhãi khi trong ®«i m¾t con chã cã c¸i nh×n nh tr¸ch mãc . H: Qua t©m tr¹ng ®ã em hiÓu ®îc g× trong nh©n c¸ch cao quÝ cña L·o H¹c? (Cã nÐt ngo¹i h×nh qu»n qu¹i, lêi ¨n n¨n x¸m hèi ->mét con ngêi nÆng t×nh nh©n nghÜa thuû trung v« cïng trung thùc) H: Cã ý kiÕn cho r»ng viÖc ®µng ph¶i b¸n “cËu vµng “cµng chøng tá t×nh th¬ng con s©u s¾c cña l·o .Em cã nhÊt trÝ kh«ng? v× sao? - NhÊt trÝ. V× khi con bá ®i l·o mong mái, ®îi chê. Võa mang t©m tr¹ng ¨n n¨n, c¶m gi¸c m¾c téi bëi kh«ng lo liÖu næi cho con, cßn mang c¶m gi¸c day døt v× ®· kh«ng cho con b¸n vên, lÊy vî. L·o cè t×nh dµnh gãp ®Ó lÊp ®i c¸i c¶m gi¸c Êy. L·o ph¶i b¸n cËu Vµng v× kh«ng b¸n tøc lµ sÏ tiªu ph¹m vµo tiÒn cña con->Yªu th¬ng con s©u s¾c. D. Cñng cè: - Em h·y tãm t¾t t¸c phÈm ? - Nªu t©m tr¹ng cña l·o H¹c xung quanh viÖc b¸n chã? E. HDVN: - Tãm t¾t ®îc t¸c phÈm. - Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña l·o H¹c. - So¹n tiÕp bµi. --------------------------------------------TiÕt 14. L·o H¹c (tiÕp) (Nam Cao) I. Môc tiªu cÇn ®¹t: nh tiÕt 13 Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 II. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: nh tiÕt 13 III. C¸ch thøc tiÕn hµnh: nh tiÕt 13 IV. TiÕn tr×nh giê d¹y: A. æn ®Þnh tæ chøc líp: SÜ sè: 8A:............................ B. KiÓm tra bµi cò: Ko,kiÓm tra trong qu¸ tr×nh häc bµi míi. C. Bµi míi: Cuéc ®êi l·o H¹c lµ mét dßng níc m¾t cña nh÷ng nçi ®au bÊt lùc.Níc m¾t l·o khi th× “ r©n rÊn”, lóc th× “Çng Ëc”. Níc m¾t lµm nhße ®i nô cêi cña l·o, trong truyÖn nhµ v¨n Nam Cao rÊt hay miªu t¶ nô cêi cña l·o, nhng ®ã ko ph¶i lµ nô cêi sung síng, h¹nh phóc, mµ lµ : “cêi ®a ®µ”, “ cêi nh¹t”, “ cêi vµ ho sßng säc”, “ cêi nh mÕu”. Níc m¾t l·o ®· c¹n kiÖt cho nªn khi khãc: “ mÆt l·o tù nhiªn co róm l¹i, nh÷ng vÕt nh¨n x« l¹i víi nhau, Ðp cho níc m¾t ch¶y ra”. L·o H¹c ph¶i chÞu rÊt nhiÒu nçi ®au, sù tñi cùc cña mét kiÕp ngêi: ®au c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn. Nhng to¸t lªn tõ sù ®au khæ Êy lµ mét con ngêi víi bao ®øc tÝnh cao ®Ñp, ®¸ng kh©m phôc. Trong tiÕt häc h«m nay, chóng ta sÏ ®i t×m hiÓu ®Çy ®ñ h¬n vÒ nh÷ng ®øc tÝnh ®Ñp cña l·o. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n II. T×m hiÓu v¨n b¶n: GV kiÓm tra bµi cò: 4. Ph©n tÝch: ? “CËu Vµng” cã YN nh thÕ nµo ®èi víi l·o H¹c? ? ViÖc b¸n ®i cËu Vµng ®èi víi l·o H¹c cã dÔ ko? .GV: ChÝnh v× “ cËu Vµng” cã ý nghÜa nh vËy nªn sau khi b¸n cËu Vµng, l·o H¹c ®au khæ tét cïng. L·o xãt xa ©n hËn ,chua ch¸t, ngËm ngïi, mÆc c¶m lµ kÎ cã téi. * ViÖc lµm cña l·o H¹c sau ? VËy sau khi b¸n chã ®i råi, l·o H¹c khi b¸n “ cËu Vµng”: ®· lµm g×?-> ph©n tÝch phÇn tiÕp theo cña v¨n b¶n. - Nhê «ng gi¸o: 2 viÖc H: Sau khi kÓ víi «ng gi¸o viÖc + Gi÷ hé 3 sµo vên cho con b¸n cËu Vµng, l·o H¹c ®· nhê «ng trai. gi¸o viÖc g×? + Gi÷ hé 30 ®ång b¹c ®Ó lo liÖu khi l·o chÕt khái lµm phiÒn bµ con. GV: c¸ch dÉn truyÖn cña t¸c gi¶ rÊt hay bëi võa kh¸m ph¸ thªm nh÷ng Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 nÐt míi trong t©m hån vµ tÝnh c¸ch cña l·o H¹c, võa chuyÓn m¹ch c©u chuyÖn tõ chç b¸n chã sang chuyÖn chÝnh: chuyÖn l·o H¹c nhê «ng gi¸o gi÷ m¶nh vên cho con vµ gi÷ tiÒn ®Ó lo lµm ma khi l·o chÕt, còng lµ ®Ó chuÈn bÞ cho c¸i chÕt cña m×nh mét c¸ch buån th¶m, ®¸ng th¬ng.) H: Khi nhê «ng gi¸o 2 viÖc, l·o H¹c ®· chän c¸ch tr×nh bµy nh thÕ nµo? (?L·o H¹c cã nãi ngay vµo vÊn ®Ò nhê v¶ ko?) ( T/gi¶ Nam Cao ®· sö dông 1 ®o¹n v¨n kh¸ dµi ®Ó nãi vÒ c©u chuyÖn nhê v¶ cña l·o H¹c -> l·o tr×nh bµy mét c¸ch vßng vo, dµi dßng). H: V× sao l·o H¹c l¹i nãi nh vËy? - Duy tr× cuéc sèng: ¡n khoai, ( V× l·o khã nãi, v× c©u chuyÖn l·o cñ chuèi, sung luéc, rau m¸, cñ nãi ra qu¸ hÖ träng, v× tr×nh ®é nãi r¸y, b÷a trai b÷a èc… n¨ng cña l·o h¹n chÕ) ? Sau khi göi «ng gi¸o m¶nh vên vµ sè tiÒn l·o cã , l·o ®· duy tr× cuéc sèng cña m×nh b»ng c¸ch nµo? GV: L·o H¹c ®· tù chÕ t¹o ra mãn ¨n cho m×nh , chÕ ®îc mãn g×, l·o ¨n mãn Êy. H: Khi biÕt ®îc chuyÖn cña l·o H¹c, cã ngêi cho r»ng lµm nh l·o lµ dë h¬i, lµ d¹i? Em cã ®ång ý víi ý kiÕn ®ã ko? - NÕu nh×n tõ mét phÝa th× gi¶i quyÕt nh thÕ lµ dë h¬i, lµ d¹i. NhËn xÐt cña vî «ng gi¸o chÝnh lµ ®¹i diÖn cho ý kiÕn cña sè ®«ng nh÷ng ngêi nghÌo sèng chung quanh l·o H¹c “ Cã tiÒn mµ chÞu khæ, tù l·o lµm l·o khæ chø ai lµm l·o khæ”. - Nhng ë khÝa c¹nh kh¸c l¹i thÓ hiÖn - Tõ chèi mäi sù gióp ®ì gÇn nh lßng th¬ng con. L·o t×m mäi c¸ch ®Ó Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 gi÷ m¶nh vên cho con, quyÕt kh«ng lµ h¸ch dÞch . chÞu ¨n vµo tiÒn bßn vên dµnh cho con, mãn tiÒn phßng khi chÕt lo ma chay. -> L·o H¹c ®· ©m thÇm vµ quyÕt ®Þnh chuÈn bÞ cho c¸i chÕt cña m×nh theo c¸ch nghÜ vµ c¸ch lµm cã thÓ coi lµ ®îc. H: Khi «ng gi¸o cã ý ®Þnh gióp ®ì th× l·o H¹c ®· thÓ hiÖn th¸i ®é g×? -> L·o H¹c lµ mét con ngêi ( ¤ng gi¸o lµ ngêi mµ l·o H¹c tin tëng, giµu lßng tù träng. quý träng vµ còng lµ ngêi hµng xãm * C¸i chÕt cu¶ l·o H¹c: th©n thiÕt, vËy mµ l·o còng lu«n gi÷ ý ®Ó khái bÞ coi thêng. Dï ®ãi kh¸t c¬ cùc nhng l·o døt kho¸t tõ chèi sù gióp ®ì cña «ng gi¸o, råi l·o cè xa dÇn «ng gi¸o v× ko muèn mang tiÕng lîi dông lßng tèt cña ngêi kh¸c. Tríc khi t×m ®Õn c¸i chÕt, l·o ®· toan tÝnh s¾p ®Æt cho m×nh chu ®¸o. L·o chØ cã thÓ yªn lßng nh¾m m¾t khi ®· göi «ng gi¸o gi÷ chän m¶nh vên vµ tiÒn lµm ma.) H: Qua c¸c chi tiÕt trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ phÈm chÊt cña L·o? H: L·o H¹c ®· chuÈn bÞ cho c¸i chÕt cña m×nh nh thÕ nµo? - Xin b¶ chã cña Binh T. C©u chuyÖn ®îc kÓ ra tõ chÝnh miªng cña Binh T. H¾n tá ra kh¸ h¶ hª khi mét ngêi l¬ng thiÖn nh l·o H¹c, mét ngêi mµ tõ tríc tíi giê h¾n ch¨ng bao giê a, b©y giê còng ®i theo gãt ch©n cña h¾n. H: Nam Cao ®· t¶ c¸i chÕt cña l·o - NT: §éng tõ, tõ tîng h×nh, tõ tH¹c ntn? îng thanh. GV ph¸t phiÕu häc tËp. + VËt v· ë trªn giêng,®Çu tãc rò rîi,quÇn ¸o xéc xÖch, hai m¾t long Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 sßng säc. -> DiÔn t¶ c¸i chÕt d÷ déi, + L·o tru trÐo,bät mÐp sïi ra,kh¾p ®au ®ín, thª th¶m, bi ai. ngêi chèc chèc l¹i bÞ giËt m¹nh mét c¸i, n¶y lªn. + Hai ngêi ®µn «ng lùc lìng ph¶i ngåi ®Ì lªn ngêi l·o. L·o vËt v· ®Õn 2 giê ®ång hå råi míi chÕt. ? Em h·y cho biÕt c¸i hay trong c¸ch miªu t¶ cña nhµ v¨n Nam Cao trong ®o¹n v¨n nµy ? ( ¤ng ®· sö dông nh÷ng tõ ng÷ nh thÕ nµo? T¸c dông cña nh÷ng tõ ng÷ Êy?) - Dån dËp trong mÊy c©u miªu t¶ lµ mét lo¹t tõ tîng h×nh, tîng thanh: "vËt v·", "rò rîi", "xéc xÖch", "long sßng säc", "tru trÐo", "sïi ra", "giËt m¹nh", "nÈy lªn", "®Ì lªn"… -> t¹o h×nh ¶nh cô thÓ sinh ®éng vÒ c¸i chÕt cña L·o H¹c. H: T¹i sao l·o H¹c l¹i ph¶i chÕt vµ chän c¸i chÕt nh vËy? - Gi¶i tho¸t khái bÕ t¾c cña cuéc ®êi. - Gi÷ phÈm chÊt l¬ng thiÖn. - T¹ téi víi cËu Vµng. - T¬ng lai con ®îc b¶o ®¶m. H: T¹i sao l·o H¹c ko chän mét c¸i chÕt kh¸c ªm dÞu, lÆng lÏ, ©m thÇm. §èi chiÕu víi c¸i chÕt cña “ cËu Vµng”, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸i chÕt cña l·o H¹c? GV treo b¶ng phô : “ cËu L·o H¹c Vµng” + BÞ l·o H¹c + bÞ 2 ngêi ®¸nh lõa, cho ®µn «ng lùc l¨n c¬m, råi nã ìng ®Ì lªn ngêi. bÞ 2 ngêi ®Ì -> L¬ng thiÖn, nh©n c¸ch trong s¹ch, mét ngêi cha giµu t×nh th¬ng con. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 xuèng, trãi l¹i. + l·o tru trÐo, + BiÕt lµ m×nh vËt v·... sÏ chÕt, “ cËu Vµng” kªu ö. GV:§èi chiÕu víi c¸i chÕt cña “ cËu Vµng”, nh×n tho¸ng bªn ngoµi, ta c¶m thÊy c¸i chÕt cña l·o H¹c nh cã nh÷ng nÐt t¬ng tù, ph¶i ch¨ng khi chän cho m×nh c¸i chÕt d÷ déi, th¶m th¬ng nµy, ngêi n«ng => L·o H¹c lµ mét con ngêi cã vÎ d©n Êy nh cã ý tù trõng ph¹t ®Ñp t©m hån cao quý. m×nh ®Ó chia sÎ nçi ®au víi con vËt th©n yªu nh ruét thÞt. Bëi v× c¶ ®êi l·o sèng trung thùc, cha ®¸nh lõa ai, lÇn ®Çu tiªn l·o lµm mét viÖc xÊu xa lµ ®¸nh lõa “ cËu Vµng”, ngêi b¹n th©n thiÕt, niÒm h¹nh phóc, niÒm vui cña chÝnh m×nh. b. Nh©n vËt «ng gi¸o: H: Tõ ®ã, em hiÓu g× vÒ l·o H¹c? H: Theo em, c¸i chÕt cña l·o H¹c cã ý nghÜa g×? - Béc lé râ sè phËn vµ nh©n phÈm cña ngêi n«ng d©n nghÌo tríc c¸ch m¹ng th¸ng t¸m 1945: NghÌo khæ, bÕ t¾c cïng ®êng, giµu t×nh th¬ng vµ lßng tù träng. Tè c¸o m¹nh mÏ chÕ ®é tµn ¸c bÊt nh©n cña x· héi phong kiÕn. => TiÕp tôc kÐo dµi sù sèng tµn ®Ó trë thµnh kÎ b¸o h¹i con hay lµ chÕt ®i ®Ó trän ®¹o lµm ngêi, ®¹o lµm cha? Ngêi ®äc hiÓu r»ng khi quyÕt ®Þnh b¸n chã, b¸n ®i niÒm vui, niÒm an ñi cuèi cïng cña ®êi m×nh lµ l·o H¹c ®· chuÈn bÞ cho m×nh c¸i chÕt, ®Ó gi÷ chän m¶nh vên cho con. Trong x· héi ®Çy rÉy nh¬ nhuèc th× tù ý thøc cao vÒ nh©n phÈm nh l·o H¹c qu¶ lµ ®iÒu ®¸ng träng. GV nªu v®Ò: H: So víi c¸ch kÓ chuyÖn cña - ¤ng gi¸o võa lµ ngêi chøng kiÕn, võa tham gia c©u chuyÖn, võa ®ãng vai trß dÉn chuuyÖn, võa trùc tiÕp bµy tá th¸i ®é, béc lé t©m tr¹ng cña b¶n th©n. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 NTTè trong “T¾t ®Ìn”, c¸ch kÓ chuyÖn cña N Cao trong tr.ng¾n nµy cã g× kh¸c? (-“T¾t ®Ìn” - kÓ ng«i thø 3. - T×nh c¶m víi l·o H¹c: C¶m -L H¹c – kÓ ng«i thø 1 - N.vËt «ng th«ng, th¬ng xãt cho h.c¶nh gi¸o. cña LH¹c, t×m c¸ch gióp ®ì an ñi l·o, ®Æc biÖt lµ gióp l·o 2 H: Theo em, vai trß cña «ng gi¸o viÖc lín. trong truyÖn nh thÕ nµo? ( - Lµ ngêi chøng kiÕn c/®êi, sè phËn -> Lµ ngêi hµng xãm cña l·o H¹c, lµ ngêi kh¸m ph¸ ®îc bông,giµu lßng nh©n ¸i. nh÷ng nÐt ®Ñp cña l·o H¹c, vµ còng lµ ngêi ®îc l·o H¹c tin tëng ®Ó chia sÎ, gi·i bµy) tèt H: Th¸i ®é cña «ng gi¸o ®èi víi l·o H¹c ntn? - Suy nghÜ cña «ng gi¸o: (? Cã ph¶i lóc nµo «ng gi¸o còng + Ph¶i nh×n s©u vµo b¶n hiÓu vµ th«ng c¶m víi l·o H¹c ko? chÊt cña con ngêi, ph¶i ®Æt hä GV cho h/s lµm ra phiÕu häc tËp. trong t×nh huèng cô thÓ ®Ó hiÓu hä chø kh«ng nªn dõng l¹i + Khi nghe l·o H¹c kÓ chuyÖn b¸n chã ë bÒ ngoµi. -> «ng gi¸o nghe víi th¸i ®é döng dng vµ so s¸nh víi viÖc m×nh ®· ph¶i b¸n ®i 5 quyÓn s¸ch. + Khi chøng kiÕn nçi ®au vß xÐ t©m can l·o H¹c sau khi b¸n “ cËu Vµng” +“Cuéc ®êi qu¶ thËt…®¸ng > «ng gi¸o míi thÊu hiÓu, c¶m th«ng buån”: v× «ng thÊt väng tríc sù vµ chia sÎ víi l·o H¹c. ®æi thay cña l·o H¹c “®ãi ¨n + Khi nghe Binh T kÓ chuyÖn l·o H¹c vông,tóng lµm cµn” ®Õn xin h¾n b¶ chã -> hiÓu nhÇm vµ thÊy buån. + Khi chøng kiÕn c¸i chÕt vËt v·, ®au ®ín cña l·o H¹c -> hiÓu vµ kÝnh träng l·o H¹c h¬n. + Cuéc ®êi cha h¼n ®· ®¸ng buån: v× nh©n tÝnh vÉn chiÕn th¾ng,lßng tù träng vÉn H: Qua c¸c chi tiÕt nãi vÒ viÖc gi÷ ch©n con ngêi tríc bê vùc «ng gi¸o ®îc nghe c¸c c©u cña sù tha hãa. chuyÖn cña l·o H¹c vµ ®îc chøng + §¸ng buån nhng l¹i theo kiÕn nh÷ng viÖc lµm cña l·o, «ng gi¸o ®· cã t×nh c¶m ntn ®èi víi mét nghÜa kh¸c, v× nh÷ng ngêi tèt nh l·o H¹c cuèi cïng vÉn l·o? hoµn toµn bÕ t¾c, ph¶i t×m Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ®Õn c¸i chÕt nh lµ cøu c¸nh duy nhÊt. H: Qua nh÷ng viÖc Êy cho ta biÕt «ng gi¸o lµ ngêi ntn? GV: Trong tr. ng¾n nµy, nhµ v¨n Nam Cao ®· ®Ó cho «ng gi¸o béc lé nh÷ng suy nghÜ nµo? Gäi HS ®äc ®o¹n: “Chao «i! §èi víi…nghÜa kh¸c” H: Em hiÓu g× vÒ c©u nãi “ Chao «i!...........che lÊp mÊt”? => N/v «ng gi¸o ®· gãp phÇn t« GV: ¤ng gi¸o ko chØ tá ra rÊt hiÓu v× ®Ëm gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t. sao mµ vî «ng l¹i ko chÞu gióp ®ì l·o ng¾n. H¹c, mµ «ng cßn rÊt th«ng c¶m víi nçi 5. Tæng kÕt: khæ t©m cña thÞ. ¤ng gi¸o chØ buån a. NghÖ thuËt: mµ ko giËn vµ cßn tù nh¾c nhë m×nh ph¶i cè t×m hiÓu hä, ®ång - T¹o t×nh huèng bÊt ngê (LH¹c tù tö =b¶ chã) -> C©u chuyÖn c¶m víi hä. kÕt thóc bÊt ngê. H: T¹i sao «ng gi¸o l¹i nãi: “Cuéc - Lµ ®iÒu kiÖn ®Ó «ng gi¸o ®a ®êi qu¶ thËt…®¸ng buån”? ra suy ngÉm. - Ngêi ®äc xãt xa cho th©n H: sau khi chøng kiÕn c¸i chÕt phËn con ngêi -> kÝnh träng cña l·o H¹c, «ng gi¸o l¹i suy nghÜ: LH¹c h¬n. “Kh«ng !C.®êi cha h¼n …theo 1 - X©y dùng nvËt theo chiÒu nghÜa kh¸c”, s©u t©m lÝ. ?VËy t¹i sao l¹i nãi: b. Néi dung: + Cuéc ®êi cha h¼n ®· ®¸ng buån. - TruyÖn ®· thÓ hiÖn mét c¸ch + §¸ng buån nhng l¹i theo mét ch©n thùc vµ c¶m ®éng sè nghÜa kh¸c. phËn ®au th¬ng cña ngêi n«ng d©n trong x· héi cò vµ phÈm chÊt cao quý, tiÒm tµng cña hä. H: Suy nghÜ nµy cña «ng gi¸o cã t/d g× víi truyÖn? (TruyÖn cã chiÒu s©u t©m lÝ, thÊm ®îm chÊt triÕt lÝ nh©n sinh.) Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 GV: Trong truyÖn, «ng gi¸o võa lµ n/v, võa lµ ngêi dÉn chuyÖn. Ko ph¶i lµ n/ v trung t©m, nhng sù hiÖn diÖn cña «ng gi¸o ®· lµm cho “ bøc tranh quª” ngµy xa xa Êy thªm s¸ng tá. => N/v «ng gi¸o lµ chiÕc g¬ng soi s¸ng c/®êi vµ t©m hån l·o H¹c, ®· gãp phÇn t« ®Ëm gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t. ng¾n. H: Theo em c¸i hay cña truyÖn thÓ hiÖn râ nhÊt ë ®iÓm nµo? H: C¸ch t¹o t×nh huèng cã T/d g×? H: Qua truyÖn ng¾n “L·o H¹c” em hiÓu g× vÒ sè phËn ngêi n«ng d©n trong x· héi cò? Em hiÓu g× vÒ phÈm chÊt cña hä? GV cho h/s ®äc phÇn ghi nhí SGK. D. Cñng cè: ? Qua viÖc t×m hiÓu v¨n b¶n, em h·y cho biÕt nh÷ng vÎ ®Ñp trong con ngêi l·o H¹c? - Qua ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê”vµ tr.ng¾n “L·o H¹c” em hiÓu g× vÒ c.®êi vµ t.c¸ch cña ngêi nd©n trong XH cò? - H·y ®äc diÔn c¶m 1 ®o¹n mµ em thÝch vµ cho biÕt ý nghÜa cña ®o¹n v¨n ®ã? E. Híng dÉn vÒ nhµ: - P.tÝch nvËt LH¹c ®Ó thÊy ®c sè phËn ®au khæ vµ p chÊt cao quÝ cña ngêi nd. - P.tÝch nh÷ng suy nghÜ cña «ng Gi¸o. - §äc tríc bµi:Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - Giê sau häc:TV. --------------------------------------------- NS: . NG: TiÕt 15 Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh I/ Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp hs: - HiÓu ®îc thÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. - Cã ý thøc sö dông tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh ®Ó t¨ng thªm tÝnh h×nh tîng, tÝnh biÓu c¶m trong giao tiÕp. II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - Gi¸o viªn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTK, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, vë bµi tËp Ng÷ v¨n III/ C¸ch thøc tiÕn hµnh: Quy n¹p, gîi më, nªu vÊn ®Ò. IV/ TiÕn tr×nh giê d¹y A/ æn ®Þnh tæ chøc: SÜ sè: 8A:.......................... B/ KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? LÊy vÝ dô? Khi sö dông tõ, cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò g× vÒ vÊn ®Ò trêng tõ vùng? C/ Bµi míi: - ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh? - Sö dông tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh cã t¸c dông g× trong nãi vµ viÕt? §Ó hiÓu ®îc c¸c v¸n ®Ò trªn chóng ta cïng vµo bµi h«m nay. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I. §Æc ®iÓm, c«ng dông: 1. VÝ dô: - Gäi HS ®äc VD trªn b¶ng phô. 2. NhËn xÐt: - GV cho HS th¶o luËn c¸c c©u hái trong Sgk. H: VD trªn ®îc trÝch tõ v¨n b¶n nµo? (L·o H¹c ) Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: §o¹n trÝch nãi vÒ n/ vËt nµo vµ kÓ vÒ viÖc g×? (§o¹n trÝch nãi vÒ t©m tr¹ng ®au ®ín, ©n hËn cña l·o H¹c sau khi b¸n “cËu - C¸c tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, Vµng”vµ c¸i chÕt cña l·o.) d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù H: T×m nh÷ng tõ ng÷ gîi t¶ vËt: mãm mÐm, xång xéc, h/¶nh,d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña l·o H¹c? vËt v·, rò rîi, xéc xÖch, sßng säc H: Nh÷ng tõ gîi t¶ h/¶nh,d¸ng vÎ, tr¹ng -> tõ tîng h×nh. th¸i ®îc gäi lµ g×? - C¸c tõ m« pháng Êm thanh H: T×m nh÷ng tõ ng÷ m« pháng ©m cña tù nhiªn, cña con ngêi: hu thanh cña con ngêi vµ tù nhiªn? hu, ö H: Nh÷ng tõ ng÷ m« pháng ©m thanh ®îc gäi lµ g×? -> tõ tîng thanh. H: ViÖc dïng c¸c tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh trong c¸c ®o¹n v¨n trªn cã t/dông g×? - Gîi t¶ t©m tr¹ng ®au ®ín, d»n vÆt, ©n hËn vµ thÊy ®îc c¸i chÕt thª th¶m, d÷ déi cña l·o H¹c.) H: Theo em nh÷ng tõ ng÷ gîi h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, ho¹t ®éng trang th¸i hoÆc m« pháng ©m thanh cã t¸c dông g× trong v¨n miªu t¶, tù sù? GV: Do ®Æc tÝnh vÒ ©m, vÒ nghÜa mµ tõ TH- TH khi ®îc s/d trong v¨n tù sù vµ miªu t¶ ®· lµm cho c¶nh vËt, con ngêi hiÖn ra sèng ®éng víi nhiÒu d¸ng vÎ, cö chØ, ©m thanh, mµu s¾c vµ t©m tr¹ng kh¸c nhau. VD: Cêi: §T chØ ho¹t ®éng cña con ngêi nhng cêi còng cã nhiÒu kiÓu víi d¸ng vÎ ©m s¾c t©m tr¹ng kh¸c nhau. - ha ha: Cêi to s¶ng kho¸i. - h« hè: Cêi to th« lç g©y khã chÞu. - khinh khØnh: NhÕc mÐp tá ý khinh thêng. -> Kh¸c nhau vÒ s¾c th¸i biÓu c¶m. - T/d: Gîi ®îc h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, sinh ®éng cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 H: PhÇn lín c¸c tõ tîng h×nh, tîng thanh thuéc tõ lo¹i nµo mµ em ®· häc? - Tõ l¸y: Cã gi¸ trÞ lín trong viÖc diÔn ®¹t nd. ( Mçi lÇn nã xuÊt hiÖn trong th¬ th× vÇn th¬, h×nh tîng th¬, c¶m xóc th¬ ®Çy Ên tîng, ®Çy thi vÞ, th¬ nªn häa, 3. KÕt luËn: nªn nh¹c). - §Æc ®iÓm: VD: Th©n gµy guéc, l¸ mong manh. + Tõ tîng h×nh lµ tõ gîi t¶ Ao thu l¹nh lÏo níc trong veo. h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt. H: Qua VD trªn, em h·y nªu ®Æc + Tõ tîng thanh lµ tõ m« ®iÓm vµ c«ng dông cña tõ tîng h×nh, pháng ©m thanh cña tù nhiªn, con ngêi. tõ tîng thanh - C«ng dông: Gîi ®îc h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, sinh ®éng, cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao, thêng ®îc dïng trong v¨n miªu t¶ vµ tù sù. - Gäi 1 HS ®äc phÇn ghi nhí Sgk/T49. H: LÊy thªm VD vÒ tõ tîng h×nh, tîng II. LuyÖn tËp: thanh? - thËp thß, heo hót, khóc khuûu, rãc 1. Bµi tËp 1/49: r¸ch, tÝ t¸ch,... X ®Þnh tõ t.h×nh,t.thanh. - GV chia líp lµm BT theo nhãm. - C¸c tõ tîng h×nh: rãn rÐn, lÎo khoÎo, cháng quÌo. H: §äc vµ x.®Þnh c¸c d¹ng bµi tËp? - C¸c tõ tîng thanh: bÞch, - Gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn ch÷a -> bèp, soµn so¹t. GV n.xÐt,söa. 2. Bµi tËp 2/50: T×m 5 tõ t.h×nh gîi t¶ d¸ng ®i cña con ngêi. - lß dß, rãn rÐn, khÖnh kh¹ng, khËt khìng, xiªu vÑo. - BT 2 GV cho HS lµm ra phiÕu häc tËp 3. Bµi tËp 3 /50: P biÖt -> Gv thu phiÕu vµ n.xÐt, ch÷a. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 nghÜa cña c¸c tõ t.thanh. - ha h¶: t¶ tiÕng cêi to, tá ra kho¸i trÝ. - GV tiÕp tôc cho HS th¶o luËn BT 3 - h× h×: Tõ m« pháng ®Ó ®a ra sù kh¸c nhau vÒ s¾c th¸i tiÕng cêi ph¸t ra ®»ng mòi thêng biÓu lé sù thÝch thó cña tiÕng cêi. cã vÎ hiÒn lµnh hån nhiªn. - h« hè: M« pháng tiÕng cêi to, th« lç, v« duyªn g©y c¶m gi¸c khã chÞu. - h¬ hí: Cêi tho¶i m¸i, vui vÎ kh«ng cÇn gi÷ ý, che ®Ëy. 4. Bµi tËp 4: §Æt c©u víi c¸c tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. GV chia mçi nhãm 1 c©u ->Gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn b¶ng ch÷a. -VD: + Ngoµi trêi ®· l¾c r¾c nh÷ng h¹t ma xu©n. + C« bÐ khãc, níc m¾t r¬i l· ch·. + Trªn cµnh ®µo ®· lÊm tÊm nh÷ng nô hoa. + §ªm tèi. Trªn con ®êng khóc khuûu thÊp tho¸ng nh÷ng ®èm s¸ng ®om ®ãm lËp loÌ. + Ma r¬i lép bép trªn tµu l¸ chuèi. + §µn vÞt ®ang l¹ch b¹ch vÒ chuång. + Ngêi ®µn «ng cÊt tiÕng åm åm. + Th¸c ®æ µo µo. D/ Cñng cè: - HS ®äc l¹i ghi nhí - Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tõ tîng h×nh vµ tõ tîng thanh? Khi sö dông tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh trong v¨n miªu t¶ vµ tù sù cã t¸c dông g×? E/ Híng dÉn häc tËp: Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - Häc bµi, lµm bµi tËp 5 sgk/ T50 - ChuÈn bÞ bµi: Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. --------------------------------------NS: NG: TiÕt 16 Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n I/ Môc tiªu cÇn ®¹t; Gióp hs: - HiÓu ®îc thÕ nµo lµ liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. - Bíc ®Çu biÕt dïng tõ ng÷, c©u nèi ®Ó liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn; - Gi¸o viªn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTk, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, Vë bµi tËp Ng÷ v¨n 8 III/ C¸ch thøc tiÕn hµnh: Quy n¹p, nªu vÊn ®Ò, gîi më, luyÖn tËp IV/ TiÕn tr×nh giê d¹y: A/ æn ®Þnh tæ chøc: SÜ sè: 8A:............................ B/ KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? §Æc ®iÓm cña ®o¹n v¨n? ThÕ nµo lµ tõ ng÷ chñ ®Ò, c©u chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n? Nªu c¸c c¸ch tr×nh bµy néi dung trong mét ®o¹n v¨n thêng gÆp? C/ Bµi míi: TiÕt tríc c¸c em t×m hiÓu vÒ ®o¹n v¨n, c¸ch x©y dùng ®o¹n v¨n. Trong qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n kh«ng chØ cÇn mét ®o¹n v¨n mµ cã thÓ cã nhiÒu ®o¹n v¨n. VËy gi÷a c¸c ®o¹n v¨n Êy cÇn sù liªn kÕt nh thÕ nµo. H«m nay, chóng ta cïng t×m hiÓu bµi. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I/ T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n: 1. VÝ dô: - HS ®äc VD phÇn 1 vµ 2/50, 51. 2. NhËn xÐt: * VD1: H: Hai ®o¹n v¨n ë VD1 cã mèi liªn hÖ g× kh«ng?T/sao? - Cïng viÕt vÒ 1 ng«i trêng nh(c¶ 2 ® v¨n cïng viÕt vÒ ng«i trêng, ng thêi ®iÓm t¶ vµ PBCN l¹i nhng thêi ®iÓm t¶ vµ PBCN l¹i kh«ng kh«ng hîp lÝ -> thiÕu tÝnh liªn hîp lÝ (®¸nh ®ång gi÷a hiÖn t¹i vµ kÕt. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 qóa khø) -> lµm cho sù kÕt nèi gi÷a 2 ®v¨n láng lÎo lµm ngêi ®äc thÊy hôt hÉng, thiÕu tÝnh liªn kÕt.) * VD2: - Thªm côm tõ : “MÊy h«m trH: VD2 cã g× kh¸c vÒ tõ ng÷ so víi íc”: VD1? (Thªm côm tõ : “MÊy h«m tríc” ). H: Côm tõ nµy bæ sung ý nghÜa g× cho ®o¹n 2? T/ dông? Bæ sung ý nghÜa vÒ thêi gian cho ®v¨n 2 (Tg qu¸ khø) ->T¹o sù liªn kÕt gi÷a ®v1 víi ®v2 vµ t¹o sù m¹ch l¹c cho diÔn ®¹t. -> Ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n GV: Nhê vµo sù liªn kÕt gi÷a c¸c ®o¹n v¨n. v¨n lµm cho VB trë lªn liÒn m¹ch vÒ YN vµ hoµn chØnh vÒ néi dung. H: VËy ®Ó ®¶m b¶o tÝnh m¹ch l¹c 3. KÕt luËn: trong v¨n b¶n th× khi chuyÓn tõ ®o¹n v¨n nµy sang ®o¹n v¨n kh¸c, em cÇn ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu g×? - Ph¶i sö dông ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®Ó thÓ hiÖn ý nghÜa gi÷a chóng. - Gäi HS ®äc phÇn ghi nhí1 Sgk/T53. II. C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n: 1. Dïng tõ ®Ó liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n: - Gäi HS ®äc VD a, b, c, d/ Sgk. * VD (a): H: Hai ®o¹n v¨n trªn nãi vÒ 2 kh©u cña qu¸ tr×nh lÜnh héi vµ c¶m thô t¸c phÈm VH. §ã lµ nh÷ng kh©u nµo? - T×m hiÓu vµ c¶m thô. H: T×m nh÷ng tõ ng÷ liªn kÕt 2 ®v¨n ®ã? + B¾t ®Çu lµ. - B¾t ®Çu lµ. + Sau .... lµ - Sau .... lµ -> Quan hÖ liÖt kª. H: Nh÷ng tõ ng÷ nµy cã quan hÖ g× víi nhau? H: §Ó liªn kÕt c¸c ®o¹n cã quan hÖ Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 liÖt kª, ta thêng dïng c¸c tõ ng÷ cã t¸c dông liÖt kª. H·y kÓ tiÕp c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt cã quan hÖ liÖt kª? - thø nhÊt - thø hai – sau cïng, tríc hÕt – sau ®ã, b¾t ®Çu – tiÕp theo, ®Çu tiªn – sau lµ - sau n÷a, mét mÆt – * VD (b): mÆt kh¸c, thªm vµo ®ã, ngoµi ra,... H: T×m quan hÖ YN gi÷a 2 ®o¹n v¨n ®ã? - Hai ®o¹n v¨n ®Òu nãi vÒ c¶m xóc vÒ ng«i trêng MÜ LÝ cña nh©n vËt t«i, tríc ®ã mÊy h«m vµ trong hiÖn t¹i. Hai + Nhng. c©u c¶m xóc hoµn toµn tr¸i ngîc -> Quan hÖ ®èi lËp. nhau. H: T×m tõ ng÷ liªn kÕt trong 2 ®o¹n v¨n ®ã? H: Tõ “nhng” ®øng ®Çu ®o¹n 2 cã biÓu thÞ quan hÖ g× víi ®o¹n 1. H: §Ó liªn kÕt 2 ®o¹n v¨n cã YN ®èi lËp, ta thêng dïng tõ ng÷ biÓu thÞ YN ®èi lËp. Em h·y t×m thªm c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n cã YN ®èi lËp? * VD (c): - tr¸i l¹i, ngîc l¹i, vËy mµ, thÕ mµ, tuy nhiªn, song,... + §ã: chØ tõ. H: Tõ ®ã trong VD 2 phÇn I thuéc tõ lo¹i nµo? Tríc ®ã lµ khi nµo? - §ã: chØ tõ. - Tríc ®ã : lµ ngµy mµ nh©n vËt t«i ®i qua lµng Hßa An bÉy quyªn. H: ChØ tõ, ®¹i tõ còng dîc dïng lµm * VD (d) : ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n. h·y kÓ tiÕp c¸c tõ cã t¸c dông nµy? - nµy, kia, ®ã, nä, k×a, Êy, vËy, thÕ,... H: Em h·y ph©n tÝch mqh YN gi÷a hai + Nãi tãm l¹i. ®o¹n v¨n? -> Quan hÖ tæng kÕt. - §o¹n ®Çu nªu ý cô thÓ, ®o¹n sau nªu ý kh¸i qu¸t. H: Hai ®o¹n v¨n liªn kÕt víi nhau nhê Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 vµo tõ ng÷ nµo? H: Tõ ng÷ nµy cã YN g×? H: Em h·y t×m thªm nh÷ng tõ ng÷ kh¸c mang YN tæng kÕt, kh¸i qu¸t? - tãm l¹i, nh×n chung, cã thÓ nãi r»ng, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, kÕt luËn 2. Dïng c©u nèi: l¹i,... H: VËy qua c¸c VD trªn, em thÊy ngêi ta thêng dïng nh÷ng tõ ng÷ nµo ®Ó - C©u cã t¸c dông liªn kÕt: “¸i l.kÕt ®v¨n? chµ! L¹i cßn chuyÖn ®i häc => Dïng qhÖ tõ, ®¹i tõ, chØ tõ vµ c¸c n÷a c¬ ®Êy!” côm tõ chØ ý liÖt kª, so s¸nh, ®èi lËp tæng kÕt, k.qu¸t… ®Ó liªn kÕt c¸c -> V× nã khÐp l¹i ý ®o¹n trªn, ®o¹n v¨n. chuyÓn sang ý ®aän díi. - Gäi HS ®äc VD: III. LuyÖn tËp: H: T×m c©u dïng ®Ó liªn kÕt 2 1. Bµi tËp1/53,54: ®v¨n? a. Nãi nh vËy -> thay thÕ cho néi dung cña ®o¹n trªn. H: V× sao c©u ®ã l¹i cã t¸c dông liªn b. ThÕ mµ ->ý t¬ng ph¶n, ®èi kÕt? lËp. - HS ®äc Gn 2/53. c. còng ->q.hÖ liÖt kª, nèi tiÕp. . Tuy nhiªn -> t¬ng ph¶n. 2. Bµi tËp 2/54,55: - Gv gäi HS ®äc vµ nªu yªu cÇu BT 1 a. Tõ ®ã. Sgk/53,54.. b. Nãi tãm l¹i. H: T×m tõ ng÷ cã t dông l.kÕt vµ cho c. Tuy nhiªn. biÕt q hÖ ý nghÜa? d. ThËt khã tr¶ lêi. H: Chän vµ ®iÒn tõ ng÷ hoÆc c©u thÝch hîp cã t.dông l.kÕt vµo chç trèng? D/ Cñng cè: H: Cã thÓ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt chñ yÕu nµo ®Ó liªn kÕt ®o¹n trong v¨n b¶n? E/ Híng dÉn häc tËp: - Häc bµi, lµm bµi tËp 3 (SGK/ T55) Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - ChuÈn bÞ bµi: Tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi ---------------------------------------------------NS: NG: TiÕt 17 Tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi I/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp hs: - HiÓu râ thÕ nµo lµ tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi. - BiÕt sö dông tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi ®óng lóc, ®óng chç. Tr¸nh l¹m dông tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi, g©y khã kh¨n trong giao tiÕp. II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - Gi¸o viªn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTk, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, Vë bµi tËp Ng÷ v¨n 8 III/ C¸ch thøc tiÕn hµnh: - H×nh thµnh kiÕn thøc míi: thÕ nµo lµ tõ ng÷ ®Þa ph¬ng, biÖt ng÷ x· héi; viÖc sö dông tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi. - LuyÖn tËp IV/ TiÕn tr×nh giê d¹y: A/ æn ®Þnh tæ chøc: SÜ sè: 8A:............................ B/ KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh? Tõ tîng thanh? LÊy vÝ dô? C«ng dông cña tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh khi nãi vµ viÕt? C/ Bµi míi: Cã mét sè bµi h¸t dÆm NghÖ TÜnh trong ®ã cã c©u: Níc lªn lÊp xÊp bê ®×nh Mét tr¨m nuéc chuéc em chung t×nh nuéc m«. Trong c©u ca dao trªn cã tõ ng÷ nµo khã hiÓu? t¹i sao tõ ®ã khã hiÓu. Bµi häc h«m nay c« trß ta cïng tiÌm hiÓu bµi. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I. Tõ ng÷ ®Þa ph¬ng: 1. VÝ dô: - Gäi HS ®äc VD trªn b¶ng phô. 2. NhËn xÐt: H: B»ng sù hiÓu biÕt cña em h·y cho biÕt “b¾p”, “bÑ” cïng chØ sù vËt nµo? -Cã nghÜa lµ “ng«” H: “b¾p, bÑ” ®Òu cã nghÜa lµ “ng«”, nhng trong 3 tõ “b¾p, bÑ, ng«” tõ nµo ®c dïng phæ biÕn h¬n? Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 T/sao? - Tõ “ng«”®îc dïng phæ biÕn - Tõ “ng«”®c dïng phæ biÕn h¬n .V× h¬n . nã n»m trong vèn tõ vùng toµn ->Tõ toµn d©n. d©n,cã tÝnh chuÈn mùc v¨n ho¸ cao. ->Tõ toµn d©n. - Hai tõ “b¾p, bÑ”®c dïng - Hai tõ “b¾p, bÑ”®c dïng trong trong nh÷ng ®Þa ph¬ng nhÊt nh÷ng ®Þa ph¬ng nhÊt ®Þnh (dïng ®Þnh. trong ph¹m vi hÑp ), cha cã tÝnh chuÈn mùc v¨n ho¸ cao. ->Tõ ®Þa ph¬ng. ->Tõ ®Þa ph¬ng. 3. KÕt luËn: - Tõ ng÷ ®Þa ph¬ng lµ nh÷ng tõ ng÷ chØ sö dông ë mét H: VËy em hiÓu thÕ nµo lµ tõ ®Þa (hoÆc 1 sè) ®Þa ph¬ng nhÊt ph¬ng. ®Þnh. GV: Tõ toµn d©n lµ tõ ®îc dïng ë ph¹m vi réng (c¶ níc), cã tÝnh chuÈn mùc v¨ ho¸ cao. II. BiÖt ng÷ x· h«i: H: LÊy vÝ dô vÒ tõ ®Þa ph¬ng? (m¸, 1. VÝ dô: u, mÌ, võng, l¹c, ®Ëu phéng,...) - HS ®äc GN 1/56. 2. NhËn xÐt: * VD a: - HS ®äc VD Sgk vµ tr¶ lêi c©u hái. - mÑ: tõ toµn d©n (dïng trong lêi kÓ) - mî: tõ ng÷ cña mét líp ngêi (tÇng líp thîng lu) trong x· héi H: T¹i sao trong ®o¹n v¨n (.a), cã chç VN tríc CMT8 (dïng trong lêi t¸c gi¶ dïng tõ “mÑ”, cã chç l¹i dïng tõ tho¹i cña 2 nh©n vËt bÐ Hång “mî”? vµ bµ c«). * VD b: - ngçng: ®iÓm 2. - tróng tñ: néi dung bµi thi trïng víi néi dung «n tËp. H: C¸c tõ “ngçng”, “tróng tñ”, cã nghÜa lµ g×? TÇng líp x· héi nµo thêng dïng c¸c tõ ng÷ nµy? -> Lµ nh÷ng tõ ng÷ dïng h¹n chÕ trong tÇng líp häc sinh hiÖn nay. => BiÖt ng÷ x· héi. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 3. KÕt luËn: GV: C¸c tõ: mî, ngçng, tróng tñ ®îc gäi lµ biÖt ng÷ x· héi. H: Em hiÓu thÕ nµo lµ biÖt ng÷ x· héi? - HS ®äc GN 2/57. - BiÖt ng÷ x· héi lµ nh÷ng tõ ng÷ chØ dïng trong mét tÇng líp x· héi nhÊt ®Þnh. III. Sö dông tõ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ XH: - Khi sö dông cÇn chó ý: + §èi tîng g tiÕp. - GV nªu v ®Ò: + T×nh huèng g tiÕp. H: Khi sö dông tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi, cÇn chó ý ®iÒu g×? T¹i sao kh«ng nªn l¹m dông tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi? - T¸c dông: T« ®Ëm thªm mµu -§èi tîng g tiÕp: ngêi ®èi tho¹i, ngêi s¾c ®Þa ph¬ng, mµu s¾c ®äc. tÇng líp x· héi cña ng«n ng÷, -T×nh huèng g tiÕp: nghiªm tóc, tÝnh c¸ch nh©n vËt. trang träng hay suång s·, th©n mËt. H: T¹i sao trong c¸c ®o¹n th¬, ®o¹n v¨n sau, t¸c gi¶ vÉn dïng mét sè tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi? H: Cã nªn sö dông líp tõ nµy tuú tiÖn kh«ng? V× sao? - CÇn t×m hiÓu c¸c tõ ng÷ -Kh«ng nªn qu¸ l¹m dông tõ ®Þa ph toµn d©n cã nghÜa t¬ng øng vµ biÖt ng÷ XH ->tèi nghÜa, g©y khã ®Ó sö dông khi cÇn thiÕt. hiÓu cho ngêi ®äc,ngêi nghe. IV. LuyÖn tËp: H: Muèn tr¸nh ta lµm thÕ nµo? 1. Bµi tËp1/58: (Thay b»ng tõ toµn d©n t¬ng øng ) - HS ®äc GN 3/58. VD:Tõ ®Þa ph¬ng H: T×m 1 sè tõ ®Þa ph n¬i em ë d©n. hoÆc vïng kh¸c em biÕt vµ tõ toµn - thÑn d©n t¬ng øng? hæ. - GV híng dÉn hs lµm bµi tËp 1 - c¸i mñng - GV tæ chøc cho hs ho¹t ®éng nhãm, thóng. b¸o c¸o kÕt qu¶ vµ söa ch÷a. - qu¶ bßng Tõ toµn - xÊu - c¸i - qu¶ Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 bëi. - dao ®ét dùa. - dÊn lªn - dao - nhanh lªn. 2. Bµi tËp 2/59: H: BT 2 yªu cÇu g×? -GV tiÕp tôc cho HS TLN. T×m biÖt ng÷ XH. - TÇng líp h/sinh: phao, quay H: §¨t c©u víi 1 sè biÖt ng÷ võa t×m phim, ®c: häc vÑt, häc tñ, gËy, ghÕ VD:Tõ “phao”cã nghÜa lµ nh÷ng tµi ®Èu… liÖu mµ HS ®i thi thêng giÊu ®em - TriÒu ®×nh Pk: th¸nh thÓ, vµo phßng thi. long bµo… - §Æt c©u: H«m nay ®i thi nã ®em nhiÒu phao l¾m, ch¾c thÓ nµo còng - TÇng líp giang hå: phe phÈy, xäi, ngon, bãp m¾t… tróng ®Êy. -T¬ng tù nh vËy GV cho HS ®Æt tiÕp 1 sè c©u. 3. Bµi tËp 3/59: Lùa chän t×nh huèng: - Nªn dïng tõ ®Þa ph¬ng: trêng - HS ®äc BT 3 vµ chän nh÷ng trêng hîp a. hîp thÝch hîp. - Kh«ng nªn dïng tõ ®Þa ph¬ng: c¸c trêng hîp cßn l¹i. D/ Cñng cè: - H: ThÕ nµo lµ tõ ng÷ ®Þa ph¬ng? BiÖt ng÷ x· héi? Khi sö dông tõ ng÷ ®Þa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi cÇn chó ý ®iÒu g×? - GV gäi hs ®äc phÇn: §äc thªm SGK/T 59 E/ HDVN: - Häc bµi, lµm bµi tËp 4,5 (SGK/T 59) - ChuÈn bÞ bµi: Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. -----------------------------------------NS: NG: TiÕt 18 Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù I/ Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp hs: - N¾m ®îc môc ®Ých vµ c¸ch thøc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. - Cã kÜ n¨ng tãm t¾t ®îc nh÷ng v¨n b¶n tù sù ®· vµ sÏ häc trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS. II/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - Gi¸o viªn: SGK Ng÷ v¨n 8, SGV Ng÷ v¨n 8, TLTk, b¶ng phô - Häc sinh: SGK Ng÷ v¨n 8, Vë bµi tËp Ng÷ v¨n 8 Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 III/ C¸ch thøc tiÕn hµnh: Nªu vÊn ®Ò, gîi më, vÊn ®¸p,... IV/ TiÕn tr×nh giê d¹y: A/ æn ®Þnh tæ chøc: SÜ sè: 8A:............................ B/ KiÓm tra: H: ThÕ nµo lµ liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? T¸c dông? Nªu c¸c ph¬ng tiÖn dïng thùc hiÖn liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? C/ Bµi míi: Tãm t¾t lµ mét kÜ n¨ng rÊt cÇn thiÕt trong cuéc sèng, häc tËp vµ nghiªn cøu. Khi ra ®êng chóng ta chøng kiÕn mét sù viÖc nµo ®ã, vÒ nhµ kÓ tãm l¹i cho gia ®×nh nghe. Xem mét cuèn s¸ch, mét bé phim hay,...ta cã thÓ tãm t¾t l¹i cho ngêi cha ®äc, cha xem ®îc biÕt. ViÕt mét bµi giíi thiÖu vÒ cuèn s¸ch míi ta ph¶i tãm t¾t c©u chuyÖn hoÆc néi dung, t tëng chÝnh cña cuèn s¸ch ®ã cho ngêi ®äc n¾m ®îc. Khi ®äc t¸c phÈm v¨n häc, muèn nhí l©u, ngêi däc thêng ph¶i ghi chÐp tãm t¾t néi dung cña t¸c phÈm ®ã. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n I/ ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? GV nªu vÊn ®Ò: trong cuéc sèng hµng ngµy, cã nh÷ng v¨n b¶n tù sù chóng ta ®· ®îc ®äc nhng nÕu muèn ghi l¹i néi dung chÝnh cña chóng ®Ó sö dông hoÆc th«ng b¸o cho ngêi kh¸c biÕt th× phait tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. H: B»ng nh÷ng h×nh thøc nµo ta cã thÓ lµm cho ngêi kh¸c hiÓu ®îc néi dung cña VB? - §äc, kÓ, ghi l¹i. - Th«ng b¸o... H: Lµ VB dµi kh«ng thÓ ®äc hÕt ®îc lµm thÕ nµo ®Ó ngêi kh¸c biÕt ®îc néi dung chÝnh cña VB? - Tãm t¾t VB. H: Trong TP tù sù yÕu tè nµo lµ quan träng nhÊt? - Sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh hoÆc cèt truyÖn vµ nh©n vËt chÝnh. H: Ngoµi nh÷ng yÕu tè ®ã cßn ph¶i dùa vµo yÕu tè nµo kh¸c? Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 - Miªu t¶ , biÓu c¶m. - C¸c nh©n vËt phô. H: Khi tãm t¾t VB tù sù th× ta ph¶i dùa vµo nh÷ng yÕu tè nµo lµ chÝnh ? - Dùa vµo sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh. - Tãm t¾t VB lµ dïng lêi v¨n H: Theo em thÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n cña m×nh tr×nh bµy mét c¸ch b¶n tù sù? ng¾n gän ...