Nội dung

Giáo án Ngữ văn 8 NHỚ RỪNG Thế Lữ A. Mục tiêu bài học Cảm nhận được niềm khao khát, tự do mảnh liệt, nổi chán ghét sâu sắc thực tại tù túng, tầm thường, giả dối được thể hiện trong bài thơ qua lời con hổ bị nhốt ở trong vườn bách thú. Thấy được giá trị nghệ thuật đặc sắc, bút pháp lãng nạn, truyền cảm của bài thơ B. Tiến trình lên lớp I. Ổn định : ổn định lớp, kiểm tra sĩ số II. Kiểm tra bài cũ: không trả bài vì tiết trước là tiết ôn tập III. Giới thiệu bài mới: Khát vọng tự do luôn là đề tài lớn của các nhà thơ, nhà văn trong giai đoạn 1930-1945. nhưng mỗi nhà thơ lại bộc lộ niềm khao khát tự do của mình theo một cách riêng, làm cho tiếng nói tự do càng thêm phong phú. Thế Lữ đã mượn lời con hổ- chúa tể của rừng xanh bị giam cầm trong vườn bách thú để nói lên niền khao khát tự do, nuối tiếc một quá khứ huy hoàng của mình. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò HĐ 1: Đọc hiểu chú Ghi bảng I.Đọc hiểu chú thích thích 1. Tác giả -Đọc chú thích SGK trng 5,6 ? Dựa vào chú thích em -Trả lời -Thế Lữ (1907-1989) tên khai hãy nêu vài nét về tác giả? sinh là Nguyễn Thứ Lễ, quê Bắc Ninh -Là nhà thơ tiêu biểu của phong trào thơ mới (19321945) buổi đầu -Ông được Nhà nước truy tặng 1 Giáo án Ngữ văn 8 Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật( năm 2003) -Nhớ rừng là một trong 2. Tác phẩm ? Tác phẩm? những tác phẩm tiêu biểu nhất của Thế Lữ và là tác phẩm góp phần mở đường cho sự thắng lợi của thơi mới II.Đọc-hiểu văn bản HĐ 2: Đọc-hiểu văn bản - Đoạn 1: Tâm trạng của con 1.Bố cục: chia làm 5 đoạn 1. Bài thơ được chia làm 5 hổ khi bị nhốt trong vườn đoạn, em hãy cho biết nội bách thú dung của mỗi đoạn - Đoạn 2: Con hổ nhớ lại cảnh khi là chúa tể của muôn loài - Đoạn 3: Con hổ nuối tiếc thời oanh kiệt không còn nữa -Đoạn 4: Căm giận,khinh ghét cảnh sống tầm thường, giả dối GV chuyển: 5 đoạn của -Đoạn 5: Nổi nhớ rừng lại bài thơ là một chuổi tâm cháy lên khôn nguôi của con trạng nối tiếp nhau một hổ cách tự nhiên, logic trong nội tâm của con hổ giống như trong nội tâm của con người vậy ? Trong bài có hai đoạn được miêu tả đầy ấn tượng đó là những cảnh nào? - Cảnh vườn bách thú, nơi 2 Giáo án Ngữ văn 8 con hổ bị nhốt ( đoạn 1và 4) 2. Tâm trạng của con hổ khi - Cảnh núi rừng hùng vĩ, nơi bị nhốt ở vườn bách thú con hổ ngự trị những “ngày 2.Đọc khổ 1 và cho biết xưa”( đoạn 2 và 3) Gặm một khối căm hờn trong câu đầu có nhưng từ nào cũi sắt đáng chú ý? -Gặm : hành động bứt phá của ? Qua đó câu thơ thể hiện -Gặm, khối căm hờn con hổ tâm trạng gì của con hổ? -Khối : kết thành - Con hổ cố gắng bứt phá thông qua sự gặm nhấm đày  Sử dụng động từ, danh từ . uất ức và bất lực khi bị mất tự miêu tả tâm trạng căm hờn uất do. Nó giận khối căm hờn ức vì bị mất tự do của chúa sơn ? vì sao con hổ lại căm không sao hóa giải được, lâm hờn đến thế? không làm cách nào tan bớt đi - Từ chổ là chúa tể của muôn loài, tự do tung hoành chốn sơn lâm, nay lại bị nhốt -Tủi nhục, ngao ngán vì bị sa ? Tư thế nằm dài của con trong cũi sắt làm trò cười cho cơ thất thế hổ thể hiện điều gì? con người nhỏ bé và ngang  Từ ngữ giàu hình ảnh hàng với bọn gấu beo dở hơi, => Đây là nổi tủi nhục của con ? Thông qua tâm trạng của vô tư lự hổ khi bị nhốt cũng chính là con hổ tác giả muốn thể - Buông xuôi, bất lực nổi tủi nhục căm hờn, cay đắng hiện điều gì? của người dân bị mất nước GV bình: Đoạn thơ đầu đã chạm ngay vào nổi đau - Tâm trạng của người dân mất nước, nổi đau của trong cảnh nước mất nhà tan người dân thời bấy giời, nổi ngao ngán của con hổ 3 Giáo án Ngữ văn 8 cũng chính là nổi ngao ngán của người dân trong cảnh đời u tối bao trùm 3. Nổi nhớ rừng của con khắp đất nước hổ(đoạn 2,3) 3.Cũi sắt có thể giam cầm được thể xác nhưng không -Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, giam giữ được tư tưởng cây già của con hổ - Tiếng gió gào ngàn, giọng ? Cảnh núi rừng nơi chúa nguồn hét núi tể sơn lâm được miêu tả - lá gai, cỏ sắc như thế nào trong đoạn 2,3? - Đó là cảnh núi rừng hùng vĩ  Sử dụng hàng loạt động từ, và hình ảnh con hổ- chúa sơn danh từ, tính từ để tả cánh rừng lâm ngự trị trong vương quốc =>Cảnh núi rừng thiên nhiên ? Em có nhận xét gì về của nó. Đó là cảnh rừng đại hùng vĩ cách dùng từ? ngàn.  Hình ảnh con hổ hiện lên mạnh mẽ, vừa nhẹ nhàng, uyển chuyển. ? Hình ảnh con hổ được miêu tả như thế nào ? -Ta bước dõng dac, đường hoàng -Nào đâu những đêm vàng… ? Tâm trạng con hổ lúc -Lượn tấm thân như sóng trăng tan? này như thế nào? cuộn nhịp nhàng - Đâu những ngày mưa… đổi ? Những kỷ niệm của con - Tâm trạng hài lòng, thỏa mới? hổ đối với núi rừng? mãn tự hào về oai vũ của - Đâu những bình minh… tưng mình bừng? - Học sinh trả lời - Đâu những chiều lênh láng… bí mật? 4 Giáo án Ngữ văn 8  Điệp ngữ kết hợp với câu hỏi tu từ nối tiếp nhau, gợi lại những kỷ niệm tuyệt đẹp của ? Biện pháp tu từ nào một thời vàng son thể hiện khí được sử dụng ở đây? phách ngang tàng làm chủ. - Điệp ngữ, câu hỏi tu từ. GV: Có thể xem bốn thời điểm như một bộ tranh tứ  Câu hỏi tu từ kết hợp với bình về cảnh giang sơn dấu chấm cảm. của chúa sơn lâm =>Nhấn mạnh sự nuối tiếc của ? Cuối khổ 3 là câu hỏi tu con hổ từ vậy nó có tác dụng gì -Tâm trạng nuối tiếc cuộc GV: Câu thơ cuối cùng sống tự do của con hổ tràn ngập cảm xúc buồn thương, thất vọng, nuối tiếc, nó như một tiếng thở dài ai oán của con hổ. Đó không chỉ là tâm trạng của con hổ mà còn là tâm 4. Nổi chán ghét thực tại và trạng của một lớp người nổi nhớ rừng Việt Nam trong thời nô lệ, -Giống: miêu tả tâm trạng chán mất nước. chường, uất hận của con hổ 4.Hai khổ cuối - Khác: + khổ 1: miêu tả cảnh giam ? Cảnh vật ở khổ 4 có gì - Học sinh đọc khổ 4,5 5 càm của con hổ Giáo án Ngữ văn 8 giống và khác cảnh khổ 1? + khổ 4: miêu tả chi tiết cảnh - Học sinh trả lời thiên nhiên nơi con hổ bị nhốt Uất hận, chán ghét thực tại nhỏ bé, tầm thường, giả dối  Đây cũng là tâm trạng của bao thế hệ thanh niên thời bấy giời ? Khổ 4 thể hiện tâm trạng III.Tổng kết gì của con hổ 1.Nội dung: ? Hai câu thơ mở đầu và - Thế Lữ mượn lời con hổ bị cuối của khổ 5 có ý nghĩa Sự nuối tiếc, tự do nhốt ở vườn bách thú để diễn tả gì? sâu sắc nổi chán ghét thực tại HĐ 3: Tổng kết tầm thường, tù túng và niềm ? Em hãy đọc phần ghi khao khát tự do mảnh kiệt nhớ và cho biết giá trị nội - Học sinh đọc phần ghi nhớ 2.Nghệ thuật: dung của bài? và trả lời (SGK, trang 7) - Vần thơ đầy cảm xúc lãng mạn, giàu hình ảnh. C. Hướng dẫn học bài - Học thuộc lòng bài thơ - Soạn bài Ông Đồ (đọc văn bản, đọc chú thích và trả lời câu hỏi) 6