Giáo án Ngữ văn 7 bài 23: Đức tính giản dị của Bác Hồ.doc (Giáo án Ngữ văn 7 bài 23)

Giáo án Ngữ văn lớp 7 TUẦN 26 TIẾT 93 –VĂN BẢN ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ (Phạm Văn Đồng) A. KẾT QUẢ CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: Giúp HS thấy được đức tính giản dị là phẩm chất cao quý của Bác Hồ được biểu hiện trong lối sống, trong quan hệ với mọi người, trong việc làm và trong sử dụng ngôn ngữ nói, viết. - Nắm sơ giản về tác giả Phạm Văn Đồng. - Thấy được cách nêu dẫn chứng và bình luận, nhận xét: giọng văn sôi nổi, nhiệt tình của tác giả. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng đọc – hiểu văn bản nghị luận xã hội. - Đọc diễn cảm và phân tích nghệ thuật nêu luận điểm và luận chứng trong văn bản nghị luận. B. CHUẨN BỊ: -GV nghiên cứu bài, soạn bài, chuẩn bị tranh ảnh minh họa về tác giả và về Bác. - HS học bài cũ, đọc văn bản và soạn bài mới. C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: *Câu hỏi: Nêu trình tự lập luận của văn bản “Sự giàu đẹp của tiếng Việt ”? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG -1- Giáo án Ngữ văn lớp 7 Hoạt động 1: I. TÌM HIỂU CHUNG -GV đọc mẫu một đoạn và cho 2 HS 1. Đọc, tìm hiểu từ khó đọc văn bản, GV nhận xét. *Từ khó: (SGK) - Lưu ý HS đọc với giọng rõ ràng, mạch lạc, chú ý đọc những câu văn thể hiện tình cảm của tác giả đối với Bác. - Từ khó theo 7 chú thích ở sgk. 2. Tác giả ? Hãy nên tóm tắt vài nét về tác giả? Phạm Văn Đồng ( 1906 – 2000 ) – một nhà cách mạng nổi tiếng, nhà văn hóa Tác phẩm? - Những tp của PVĐ hấp dẫn người lớn. Ông là học trò ưu tú và là một cộng đọc bằng tư tưởng sâu sắc, tình cảm sự gần gũi của CT HCM. Ông từng là sôi nổi, lời văn trong sáng. Thủ tướng Chính phủ trên ba mươi năm. Tác phẩm: - Văn bản trích từ bài “CT HCM, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại” – diễn văn trong Lễ kỉ ? Em hãy cho biết bài văn nghị luận niệm 80 năm ngày sinh CH HCM. về vấn đề gì? Nêu luận điểm chính 3. Bố cục và trình tự lập luận của toàn bài trong đoạn mở đầu? - Đối tượng và đề tài nghị luận được bộc lộ - Văn bản là một đoạn trích nên không đủ thành phần của một bài văn nghị luận ở tên bài và ở câu mở đầu đoạn văn thông thường, có thể nhận ra bố cục hai phần sau: 1. + Đức tính giản dị của Bác Hồ. -Mở bài: (Từ đầu đến “trong sáng, + …sự nhất quán……..của Hồ Chủ thanh -2- Giáo án Ngữ văn lớp 7 Tịch”. bạch, tuyệt đẹp”) ? Để làm rõ đức tính giản dị của Bác  Sự nhất quán giữa cuộc đời cách Hồ, t/g đã chứng minh ở những mạng phương diện nào trong đời sống và vớicuộc sống giản dị của Hồ Chủ con người Bác? tịch. -Bữa ăn hằng ngày, nhà ở, việc làm, -Thân bài: (phần còn lại) lời nói, bài viết. => Đức tính giản dị của Bác thể hiện ? Hãy cho biết bài văn lập luận theo trong sinh hoạt, cuộc sống, việc làm. trình tự nào trên cơ sở đó nêu bố cục của bài văn? Hoạt động 2: Bước 1: II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN -HS đọc kĩ hai đoạn đầu của văn bản. 1. Nhận định về đức tính giản dị của ? trong phần mở đầu của văn bản, tác giả đã viết hai câu văn: Bác Hồ - Một câu nêu nhận xét chung. - Một câu giải thích nhận xét ấy. ? em hãy cho biết đó là những câu văn nào? ? Em hãy cho biết nhận xét được nêu thành luận điểm ở câu thứ nhất là gì? - Điều rất quan trọng…..của Hồ Chủ Tịch. - Rất lạ lùng…..trong sáng, thanh bạch tuyệt đẹp. - Luận điểm này đề cập đến hai phạm  Luận điểm: “Sự nhất quán giữa vi đời sông của Bác, đó là đời sống đời hoạt cách mạng to lớn và đời sống hằng động chính trị lay trời chuyển đất với ngày giản dị. đời sống bình thường vô cùng giản dị ? Em nhận thấy văn bản này tập trung và khiêm tốn của Bác”. làm nổi rõ phạm vi đời sống nào của Bác? ? Trong đời sống hằng ngày, đức tính -3- Giáo án Ngữ văn lớp 7 giản dị của Bác được tác giả nhận định bằng những từ (tính từ) nào? trong các từ đó, từ nào thâu tóm được đức tính giản dị của Bác? Vì sao? ? Qua phần nhận định của tác giả về  T/g tin ở nhận định của mình; ngợi đức tính giản dị của Bác, em nhận ca Bác. thấy tác giả có thái độ như thế nào? Lời văn nào thể hiện thái độ ấy? Bước 2: - HS chú ý phần văn bản tiếp theo, từ “Con 2. Đức tính giản dị của Bác Hồ người của Bác” đến “Nhất, Định, Thắng, Lợi!”. ? Trong phần văn bản này, tác giả đã đề cập đến những phương diện trong đời sống và con người giản dị của Bác, đó là những phương diện nào? - Giản dị trong lối sống (bữa ăn, nơi ở, sinh -Con người của Bác giản dị như thế hoạt); quan hệ với mọi người (người nào,, mọi người chúng ta đều biết: bữa giúp việc, các cháu ở MN, khách cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống.” quôc tế); việc làm (lời nói, bài viết). ? Để triển khai luận điểm Bác Hồ sống giản dị ở đoạn đầu phần thân bài, tác giả đã dùng thao tác chứng minh. Em hãy xác định câu văn thể hiện định hướng chung cho lập luận a) Giản dị trong đời sống chứng minh của T/g? *Bữa ăn: ? Để chứng minh Bác giản dị trong - Bữa cơm chỉ vẹn vẹn vài ba món. -4- Giáo án Ngữ văn lớp 7 bữa ăn, tác giả đã đưa ra những dẫn - Lúc ăn, Bác không để rơi vãi một hạt chứng nào? em có nhận xét gì về các cơm. dẫn chứng mà tác giả đưa ra? - Ăn xong, bát sạch mọi hạt cơm, thức ? “Ăn xong, bát sạch mọi hạt cơm, ăn còn lại được sắp xếp tươm tất. thức ăn còn lại được sắp xếp tươm => thể hiện thái độ quý trọng của Bác tất” và lời bình luận của tác giả cho đối với người lao động và kính trọng thấy thái độ của Bác ntn? người phục vụ. - Không đề rơi vãi một hạt cơm vì Bác coi hạt cơm là kết tinh mồ hôi, nước mắt của người làm ruộng một nằng hai sương. Bác giữ bát ăn sạch không sót hạt cơm, thức ăn còn lại Bác sắp xếp tươm tất vì Bác kính trọng người *Nơi ở: phục vụ. Đây cũng là nét đẹp trong - Nhà sàn “vẹn vẹn….ba phòng..”; lối sống giản dị của Bác. “luôn …..thơm của hoa vườn”. ? Nhà Bác ở rất giản dị được chứng => sống thanh bạch và tao nhã biêt bao. minh bằng những chi tiết nào? ? Tác giả đã bình luận như thế nào về *Sinh hoạt: đời sống của Bác trong ngôi nhà đó? - Bác là người làm việc suốt đời, suốt ngày, từ việc lớn đến việc nhỏ. ? T/g đã làm rõ lối sống sinh hoạt của - Bác cố gắng tự mình làm việc, người Bác bằng những điểm nào? giúp việc và phục vụ Bác có thể đếm được trên đầu ngón tay (nghĩa là rất ít). => Bác sống rất giản dị.  chứng cứ phong phú, cụ thế, xác ?Những dẫn chứng này khẳng định thực, đáng tin cậy => Dễ hiểu và giàu điều gì ở Bác? sức thuyết phục. -5- Giáo án Ngữ văn lớp 7 ? Em có nhận xét như thế nào về những chứng cứ mà tác giả đưa ra để làm rõ sự giản dị của Bác trong lối sống? - Những chứng cứ giàu sức thuyết phục, vì: + phong phú, phản ánh được nhiều b) Giản dị trong quan hệ với mọi mặt. người + cụ thể, xá thực, đáng tin cậy. - Viết thư cho một đồng chí. + chứng cứ được bảo đảm bằng mối - Nói chuyện với các cháu miền Nam. quan hệ gần gũi, lâu dài,gắn bó của t/ - Đi thăm nhà tập thể của công nhân, g và CT HCM. từ nơi làm việc đến phòng ngủ nhà ăn. - Quan hệ với mọi người là một phương diện thể hiện sự giản dị của Bác Hồ. ? Để thuyết phục bạn đọc về sự giản dị của Bác trong quan hệ với mọi - Việc gì tự làm được thì không cần người khác giúp. - Đặt tên cho người phục vụ: Trường, Kì, người, tác giả đã nêu những chi tiết cụ Kháng, Chiến, Nhất, Định, Thắng, Lợi. thể nào?  Tỉ mỉ, trân trọng và yêu quý tất cả. ? Em có nhận xét gì về cách đưa dẫn chứng trong đoạn này? Qua các dẫn chứng này em thấy hiểu thêm điều gì về thái độ, tình cảm của Bác đối với mọi người? ? trong đoạn văn này, tác giả đã dùng hình thức chứng minh kết hợp với -6- Giáo án Ngữ văn lớp 7 bình luận và biểu cảm, em hãy chỉ ra các câu văn bình luận, biểu cảm và nêu tác dụng của các câu văn đó? - Khẳng định lối sống giản dị của bác. - Bày tỏ tình cảm quý trọng của người viết. - Tác động tới tình cảm, cảm xúc của người đọc, người nghe. - GV: Ở đoạn văn tiếp theo, tác giả giải thích và bình luận về lí do và ý nghĩa đức tính giản dị của Bác. ? Em hiểu gì về li do lối sống giản dị của Bác Hồ từ lời giải thích của tác giả? -Bác sống giản dị vì cuộc đời Bác luôn gắn liền và được tôi luyện trong BH sống… vì Vế 1(KQ) Vế 2(NN)  Suy luận ngược chiều. Đời sống… với đời sống … càng … cuộc đấu tranh gian khổ của nhân V1(đ/s vật chất) dân Người sống … V2(đ/s tinh thần) ? Em hiểu thế nào về ý nghĩa của lối  Suy luận tương đồng thuận chiều. sống giản dị của Bác Hồ từ lời bình luận của tác giả? c. Giản dị trong nói và viết -Là phẩm chất cao quý tuyệt đẹp của - Không có gì quý hơn độc lập tự do. đời sống thật sự văn minh mà mọi - Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt người cần noi theo. Nam ?* Ở đoạn văn này, tác giả đã dùng là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, những phép lập luận nào để người song chân lí ấy không bao giờ thay đổi. -7- Giáo án Ngữ văn lớp 7 đọc hiểu sâu sắc hơn về đức tính giản dị của Bác? ? Quan những lời giải thích và bình luận trên đây, em có nhận xét gì?  Vì nó xuất phát từ tấm lòng Bác: muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, - Sâu sắc, sát, đúng với con người nhớ được, làm được. Bác. - Mang cảm xúc ngưỡng vọng. -GV: Để mọi người hiểu đầy đủ, trọn vẹn hơn về đức tính giản dị của Bác, ở đoạn văn cuối, cố Thủ tướng PVĐ đã đề cập đến tính chất  Dẫn chứng tiêu biểu, xác thực. giản dị trong lời nói và viết của Bác. ? em hãy cho biết tác giả đã dẫn những câu nói nào của bác ? Tác giả đã giải thích lí do Bác nói giản dị như thế nào?  Vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được. dễ hiểu, dễ đi vào lòng người => có sức tập hợp và lôi cuốn, cảm hóa lòng người. ? Tại sao tác giả dùng những câu nói 3. Đặc sắc nghệ thuật nghị luận này để chứng minh cho sự giản dị trong cách nói và viết của Bác? - Định hướng các vấn đề cần chứng minh rất - Đó là những câu nói nổi tiếng về nội rõ ràng. dung ý nghĩa và ngắn gọn,dễ nhớ, dễ thuộc. - Dẫn chứng tiêu biểu, xác thực nên có sức -8- Giáo án Ngữ văn lớp 7 - Mọi người dân đều biết, đều thuộc thuyết phục cao. và hiểu câu nói này. - Chọn lọc vấn đề chứng minh rất ? T/g có lời bình luận như thế nào về điển tác dụng của lối nói giản dị sâu sắc củ hình,tiêu biểu. Bác Hồ? -Những chân lí…..anh hùng cách mạng. ? Em hiểu gì về ý nghĩa của lời bình - Chứng minh kết hợp bình luận và luận này? đánh giá - Đề cao sức mạnh phi thường của làm cho đoạn văn thêm sinh động. lối nói  Triển khai luận cứ mạch lạc, lập giản dị và sâu sắc của Bác, đó là sức luận chặt chẽ, nhận xét sâu sắc. Dẫn mạnh lòng yêu nước, ý chí cách mạng chứng cụ thể, tiêu biểu, được sắp xếp trong quần chúng nhân dân. thành một hệ thống hợp lí có sức  Khẳng định tài năng có thể viết thuyết phục lớn. giản dị về những điều lớn lao của Bác Hồ. III. Tổng kết: Bước 3: 1. Nội dung: ? Trong nghệ thuật nghị luận của tác 2. Nghệ thuật:  Ghi nhớ (sgk) giả ở văn bản này, chúng ta thấy có những ưu điểm nổi bật nào? - Riêng về đồ dùng, tác giả không chứng minh vì ai cũng biết bộ quần áo nâu giản dị Bác thường hay mặc, đôi dép cao su Bác thường đi và chiếc quạt nan Bác thường dùng… ? Tác dụng của việc kết hợp chứng -9- Giáo án Ngữ văn lớp 7 minh với bình luận và đánh giá trong bài văn? ? Em hãy nêu khái quát đặc sắc nghệ thuật lập luận trong bài văn ? Hoạt động 3: ? Nêu tóm tắt giá trị nội dung và nghệ thuật của bài nghị luận? ? Em hãy tìm một số ví dụ để chứng minh sự giản dị trong thơ văn Bác. ? Qua văn bản nghị luận “Đức tính giản dị của Bác Hồ”,Em hiểu thế nào là đức tính giản dị và ý nghĩa của nó trong cuộc sống? Em có những hiểu biết mới mẻ, sâu sắc nào về Bác? Em học được gì từ cách nghị luận của tác giả? (- Một số học sinh tự bộc lộ.) D. CỦNG CỐ – DẶN DÒ: - Trình tự lập luận của bài văn? - Nội dung và nghệ thuật của văn bản? - HS học bài cũ, chuẩn bị tiết 94. - 10 -

Giáo án Ngữ văn 7 bài 23: Đức tính giản dị của Bác Hồ

Nội dung