Nội dung

Giáo án Ngữ văn 11 PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN (tiếp) I/ Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh: 1. Kiến thức: - Kiến thức chủ yếu về một số loại VB chính luận thường gặp. - Khái niệm ngôn ngữ chính luận, mối quan hệ và sự khác biệt giữa chính luận và nghị luận. - Đặc điểm về phương tiện ngôn ngữ (từ ngữ, ngữ pháp, biện pháp tu từ, ...) của ngôn ngữ chính luận. - Đặc trưng cơ bản của PC ngôn ngữ chính luận: tính công khai về quan điểm chính trị, tính chặt chẽ trong diễn đạt và suy luận, tính truyền cảm, thuyết phục. 2. Kỹ năng: - Nhận biết và phân tích được những đặc điểm về phương tiện ngôn ngữ trong VB thuộc PC ngôn ngữ chính luận. - Nhận biết và phân tích được những biểu hiện của các đặc trưng cơ bản trong PC ngôn ngữ chính luận. - Viết văn nghị luận chính trị xã hội; dùng từ, đặt câu, lập luận, kết cấu văn bản, ... 3. Thái độ: Có ý thức vận dụng kiến thức được vào thực tế c/s. II/ Chuẩn bị của GV và HS GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, chuẩn kiến thức kĩ năng HS: SKG, vở ghi, vở soạn 1 Giáo án Ngữ văn 11 III/Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ (3 phút): Tình cảm của Ăng-ghen đối với Mác trong VB “Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác”? 2. Bài mới (38 phút): Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HĐ1 (28 phút): Hướng dẫn tìm hiểu II/ Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của Các phương tiện diễn đạt của PCNN phong cách ngôn ngữ chính luận C.L 1. Các phương tiện diễn đạt GV: Từ các VB chính luận đã học a) Về từ ngữ em có nhận xét gì về từ ngữ, ngữ - Sử dụng NN thông thường nhưng có nhiều từ pháp, các BPTT của PCNNCL? ngữ chính trị HS: Làm việc cá nhân, trả lời. b) Về ngữ pháp VD1: (1) Đảng ta là Đảng lãnh đạo. Đảng ta cần phải mạnh mẽ, trong sạch. (2) Là một đảng lãnh đạo, Đảng ta//cần phải mạnh GV: đưa VD, gọi H/s phân tích cấu tạo ngữ pháp, so sánh. TrN CN VN mẽ, trong sạch. VD2: (1) Chúng tôi là chính phủ lâm thời của nước VNDCCH. Chúng tôi trịnh trọng tuyên bố ... 2 Giáo án Ngữ văn 11 (2) Chúng tôi, chính phủ..., trịnh trọng tuyên bố ... CN Chú thích VN -> Câu thường có kết cấu chuẩn mực gần với kiểu câu phán đoán lôgic trong hệ thống lập luận (câu trước gợi câu sau...) các câu lkết với nhau một cách chặt chẽ + Thường sử dụng kiểu câu phức hợp dùng từ ngữ liên kết: Do vậy, bởi thế, cho nên, vì lẽ đã... + Kiểu câu ghép chính phụ với nhiều mối quan hệ (Nguyên nhân kết quả, nhượng bộ tăng tiến, phương tiện mục đích) c) Về BPTT - Sử dụng biện pháp tu từ khá nhiều giúp lí lẽ lập luận thêm phần hấp dẫn (không phải là mục đích chủ yếu). - ở dạng nói: chú trọng đến phát âm, đến cách diễn đạt có khi cả ngữ điệu. 2. Đặc trưng của PCNN chính luận GV: Hãy cho biết đặc trưng của a) Tính công khai về quan điểm chính trị PCNN chính luận? - Tính công khai về quan điểm chính trị: rõ ràng, HS: Làm việc cá nhân, trả lời. công khai về quan điểm, không mơ hồ, úp mở. - Tránh sử dụng từ ngữ mơ hồ, câu nhiều ý, dễ làm người đọc (nghe) nhầm lẫn quan điểm b) Tính chặt chẽ trong biểu đạt và suy luận 3 Giáo án Ngữ văn 11 - Luận điểm, luận cứ, ý lớn, ý nhỏ, câu, đoạn phải rõ ràng, rành mạch. c) Tính truyền cảm và thuyết phục GV: Tính truyền cảm, thuyết phục + Mục đích: hấp dẫn, lôi cuốn, để thuyết phục được thể hiện như thế nào trong + Thể hiện: hùng hồn, tha thiết, thể hiện nhiệt tình PCNN chính luận? và sáng tạo của người viết. III/ Luyện tập Bài tập 1 HĐ2 (10 phút): Hướng dẫn học sinh - Điệp ngữ kết hợp điệp cú pháp: Ai có ... dùng ... luyện tập - Liệt kê: súng, gươm, cuốc, thuổng, ... - Ngắt câu ngắn -> giọng văn mạnh mẽ HS làm việc theo bàn => Nhấn mạnh trách nhiệm, ý thức công dân, cách ? Chỉ ra biện pháp tu từ trong đoạn đánh giặc của dân tộc ta. văn chính luận? Bài tập 2: Viết một đề cương bài nói để chứng minh cho câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Non sông ... của các em” HS: trao đổi làm việc theo nhóm + Người quan tâm đến thế hệ trẻ ... + Công lao học tập: chỉ có học tập mới có nhận thức, trình độ, khả năng ... phục vụ cuộc sống. + Học tập: là nghĩa vụ, lẽ sống, niềm vui của mỗi người. (cụ thể công việc của học sinh) 3.Củng cố (3 phút): Vì sao văn chính luận ở nước ta lại rất phát triển? 4 Giáo án Ngữ văn 11 + Bề dày lịch sử, thực tế khách quan... + PCNN C.L ở nước ta, đã trở thành một PCNN độc lập với ba đặc trưng: Tính công khai về quan điểm chính trị, tính chặt chẽ trong diễn đạt, suy luận; tính truyền cảm và thuyết phục. 4. Hướng dẫn học bài (3 phút): Làm BT3 trang 108 Soạn bài Một thời đại thi ca 5