Nội dung

Giáo án Ngữ văn 10 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ I. MỤC TIÊU. 1. Kiến thức: Giúp học sinh:- Giúp hs: Nắm được mục đích; yêu cầu và cách thức tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính. - Tóm tắt được những văn bản tự sự đơn giản, có độ dài vừa phải (truyện ngắn) dựa theo nhân vật chính. 2. Kĩ năng: - Giúp các em biết cách ghi nhớ tác phẩm mà các em yêu thích. 3. Thái độ:- Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, đất nước, tình cảm gắn bó với cuộc sống của người dân. II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chuẩn bị bài theo câu hỏi hướng dẫn trong SGK. 3. Phương pháp: ợi tìm, thảo luận, trả lời câu hỏi trong SGK. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. Hoạt động 1(5 phút) 1. Kiểm tra bài cũ: * Câu hỏi: Đọc thuộc bài thơ Cảnh ngày hè? Nêu vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi qua hai câu cuối? * Đáp án: * Tên HS trả lời: 2. Dạy bài mới: Giáo án Ngữ văn 10 * Giới thiệu bài mới: (1). THCS, các em đã rèn luyện kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự theo cốt truyện. Ngày hôm nay chúng ta sẽ rèn luyện kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật. Tóm tắt văn bản tự sự là một hoạt động (thao tác) có tính phổ cập cao trong đời sống hàng ngày của con người. Trong nhà trường THCS, các em đã được rèn luyện việc tóm tắt văn bản tự sự theo cốt truyện. ở lớp 10, bài học hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu và rèn kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính. HĐ CỦA GV Hoạt động phỳt) HĐ CỦA HS 2(5 I. Tóm tắt văn bản tự sự: Gv ụn lại cỏc kiến thức về túm tắt văn bản tự sự ở lớp 8 cho hs qua cỏc cõu hỏi: - Túm tắt văn bản tự sự là gỡ? 1. Khái niệm: HS đọc và trả lời cầu túm tắt văn bản tự sự? Sgk. Là dựng lời văn của mỡnh để trỡnh bày một cỏch ngắn gọn nội dung chớnh (sự việc tiờu biểu và nhõn vật quan trọng) của văn bản đú. HS đọc và trả lời - Mục đớch và yờu NỘI DUNG GHI BẢNG - Mục đớch: ghi lại nội dung 2. Mục đích và yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự: chớnh để sử dụng hoặc thụng - Mục đích: ghi lại nội dung chính để sử dụng bỏo cho người khỏc biết. - Yờu cầu: phản ỏnh trung thành nội dung văn bản được hoặc thông báo cho người khác biết. Giáo án Ngữ văn 10 túm tắt. - Yêu cầu: phản ánh trung HS đọc và trả lời thành nội dung văn bản - Đọc kĩ văn bản hiểu đỳng được tóm tắt. chủ đề văn bản. - Để túm tắt văn bản tự sự cần phải làm - Xỏc định nội dung chớnh cần 3. Cách tóm tắt văn bản tự sự: những việc gỡ? túm tắt. - Sắp xếp cỏc nội dung theo - Đọc kĩ văn bản hiểu một trật tự hợp lớ viết thành đúng chủ đề văn bản. - Vậy túm tắt văn bản tự sự núi chung dựa vào yếu tố nào? văn bản túm tắt bằng lời văn của mỡnh, cú thể trớch dẫn nguyờn văn một vài từ ngữ, cõu văn trong văn bản gốc.  Dựa trờn cốt truyện để túm tắt văn bản tự sự núi chung. - Xác định nội dung chính cần tóm tắt. - Sắp xếp các nội dung theo một trật tự hợp lí viết thành văn bản tóm tắt HS đọc và trả lời bằng lời văn của mình, Là hỡnh tượng con người (loài  Dựa trên cốt truyện để vật, cõy cỏ,... được nhõn cỏch tóm tắt văn bản tự sự nói Hoạt 3(23 húa) được miờu tả trong văn chung. Hs đọc bản văn học, thường cú tờn động phỳt) phần I- sgk. - Nhõn vật văn học là gỡ? tuổi, lai lịch, ngoại hỡnh, hành động, lời núi, suy nghĩ, tỡnh cảm,... cú quan hệ với những Giáo án Ngữ văn 10 nhõn vật khỏc và thường bộc lộ II. Mục đích, yêu cầu qua diễn biến của cốt truyện. tóm tắt văn bản tự sự dựa HS đọc và trả lời Là nhõn vật giữ vai trũ then chốt của cõu chuyện, giữ vị trớ theo nhân vật chính: 1. Nhân vật văn học: Là hình tượng con trung tõm trong việc thể hiện người (loài vật, cây cỏ,... đề tài, chủ đề và tư tưởng tỏc được nhân cách hóa) - Thế nào là nhõn phẩm. được miêu tả trong văn vật chớnh? bản văn học, thường có tên tuổi, lai lịch, ngoại HS đọc và trả lời hình, hành động, lời nói, - Mục đớch: suy nghĩ, tình cảm,... có + Nắm vững tớnh cỏch và số quan hệ với những nhân vật khác và thường bộc lộ phận nhõn vật chớnh. - Mục đớch, yờu + Gúp phần đi sõu tỡm hiểu và cầu túm tắt văn bản đỏnh giỏ tỏc phẩm. qua diễn biến của cốt truyện. tự sự dựa theo nhõn - Yờu cầu: vật chớnh? 2. Nhân vật chính: + Đỏp ứng đầy đủ yờu cầu Là nhân vật giữ vai trò chung của một văn bản. + Trung thành với văn bản gốc. then chốt của câu chuyện, giữ vị trí trung tâm trong + Nờu được đặc điểm và những việc thể hiện đề tài, chủ sự việc xảy ra với nhõn vật đề và tư tưởng tác phẩm. chớnh. Giáo án Ngữ văn 10 HS đọc và trả lời - Cỏc nhõn vật chớnh của 3. Mục đích, yêu cầu tóm truyện: An Dương Vương, Mị tắt văn bản tự sự dựa Chõu và Trọng Thủy. theo nhân vật chính: - Mục đích: - Xỏc định cỏc nhõn vật chớnh HS đọc và trả lời của - Nhõn vật An Dương Vương: + Nắm vững tính cách và số phận nhân vật chính. truyện An Dương + Là vua nước Âu Lạc, họ + Góp phần đi sâu tìm hiểu và đánh giá tác Vương và Mị Chõu- Thục, tờn Phỏn. Trọng Thủy? + Cỏc hành động, lời núi, việc làm chớnh: phẩm. - Yêu cầu: Quỏ trỡnh xõy thành khú + Đáp ứng đầy đủ yêu cầu chung của một văn tắt truyện dựa theo khăn được Rựa Vàng giỳp. nhõn vật An Dương Được Rựa Vàng cho vuốt làm bản. Vương? lẫy nỏ thần chiến thắng Triệu + Trung thành với văn - Tỡm hiểu và túm Đà. + Lai lịch nhõn vật? (họ tờn, cương vị?) bản gốc. Nhận lời cầu hoà, cầu hụn của + Nêu được đặc điểm và Triệu Đà gả con gỏi là Mị những sự việc xảy ra với Chõu cho con trai Triệu Đà là nhân vật chính. + Cỏc hành động, lời núi, việc làm trong mối quan hệ Trọng Thủy và cho Trọng Thủy được ở rể. III. Cách tóm tắt văn Trọng Thủy trỏo nỏ thần bản tự sự dựa theo nhân Triệu Đà xõm lược lần 2 An Giáo án Ngữ văn 10 với những nhõn vật Dương Vương thất bại, đem vật chính: chớnh và diễn biến con gỏi chạy trốn. cốt truyện? 1. Tóm tắt truyện An Rựa Vàng thức tỉnh An Dương Vương và Mị Dương Vương chộm con gỏi Châu- Trọng Thủy theo rồi theo Rựa Vàng xuống biển. nhân vật chính: HS đọc và trả lời - Các nhân vật chính của - Văn bản túm tắt: An Dương truyện: Vương là vua nước Âu Lạc, họ Vương, An Mị Dương Châu và Thục tờn Phỏn, xõy thành ở đất Trọng Thủy. Việt Thường nhưng lạ thay cứ đắp đến đõu lại lở đến đú. Vua - Nhân vật An Dương bốn lập đàn, trai giới, cầu đảo Vương: bỏch thần. Được sự mỏch bảo của cụ già và sự giỳp đỡ của Rựa Vàng, vua xõy thành xong Yờu cầu 1-2 hs + Là vua nước Âu Lạc, họ Thục, tên Phán. trong nửa thỏng. Khi từ biệt, + Các hành động, lời nói, Rựa Vàng cũn cho vua chiếc việc làm chính: Quá trình xây thành khó trỡnh bày văn bản vuốt làm lẫy nỏ giữ nước. Nhờ cú nỏ thần, vua đó đỏnh bại khăn được Rùa Vàng túm tắt của mỡnh. cuộc xõm lược lần thứ nhất của giúp. Triệu Đà. Triệu Đà thua, liền Được Rùa Vàng cho vuốt bày mưu sõu kế hiểm cầu hũa làm lẫy nỏ thần chiến và cầu hụn cho con trai Trọng thắng Triệu Đà. Thủy lấy Mị Chõu. Trọng Thủy đỏnh trỏo lẫy thần, Triệu Đà lại cất quõn sang xõm lược Âu Nhận lời cầu hoà, cầu hôn của Triệu Đà gả con Giáo án Ngữ văn 10 Lạc. Mất nỏ thần, An Dương gái là Mị Châu cho con Vương thua trận, bốn cựng con trai Triệu Đà là Trọng gỏi lờn ngựa chạy trốn về phớa Thủy và cho Trọng Thủy biển. Nhà vua cầu cứu Rựa được ở rể. Vàng và được thần cho biết: “ Trọng Thủy tráo nỏ Kẻ nào ngồi sau ngựa chớnh là thần Triệu đà xâm lược giặc đú!”. Hiểu rừ nguồn cơ, lần 2 An Dương Vương vua rỳt gươm chộm Mị Chõu, thất bại, đem con gái chạy sau đú cầm sừng tờ bảy tấc trốn. theo thần Rựa đi xuống biển. HS đọc và trả lời Rùa Vàng thức tỉnh An Dương Vương chém con - Đọc kĩ văn bản, xỏc định gái rồi theo Rùa Vàng nhõn vật chớnh. xuống biển. - Chọn cỏc sự việc cơ bản xảy ra với nhõn vật chớnh và diễn biến của cỏc sự việc đú. - Túm tắt cỏc hành động, lời núi, tõm trạng của nhõn vật chớnh theo diễn biến của cỏc sự việc đú bằng lời văn của mỡnh (kết hợp với việc dẫn nguyờn văn từ ngữ, cõu văn trong văn bản gốc) - Qua việc túm tắt HS đọc và trả lời - Văn bản tóm tắt: Giáo án Ngữ văn 10 văn bản truyện An -VB (2) tóm tắt phần 1 của cốt Dương Vương và truyện (từ lúc Trương Sinh Mị Chõu- Trọng đánh giặc trở về, hiểu lầm, nghi Thủy qua nhõn vật oan cho vợ, đến khi nghe lời chớnh An Dương đứa con mới hiểu rõ sai lầm Vương, em hóy cho của mình). biết muốn túm tắt -Mục đích tóm tắt: VB (1)- làm văn bản tự sự dựa rõ cốt truyện. theo nhõn vật chớnh, ta phải thực hiện những việc làm cụ thể nào? VB (2)- ghi chép tài liệu để minh hoạ cho ý kiến. - Cách tóm tắt:VB (1)- dựa theo nhân vật chính và diễn Hoạt động 4(10 biến của sự việcđầy đủ. phỳt) VB (2)- dựa Hs đọc yêu cầu, theo diễn biến sự việc lựa thảo luận làm các chọn một số chi tiết, sự việc bài tập trong sgk. tiêu biểu để phục vụ minh họa ý kiến. Giáo án Ngữ văn 10 2. Cách tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính: - Đọc kĩ văn bản, xác định nhân vật chính. - Chọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của các sự việc đó. - Tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật chính. III. Luyện tập: 1. Bài 1: Giáo án Ngữ văn 10 -VB (2) tóm tắt phần 1 của cốt truyện (từ lúc Trương Sinh đánh giặc trở về, hiểu lầm, nghi oan cho vợ, đến khi nghe lời đứa con mới hiểu rõ sai lầm của mình). -Mục đích tóm tắt: VB (1)- làm rõ cốt truyện. VB (2)- ghi chép tài liệu để minh hoạ cho ý kiến. - Cách tóm tắt:VB (1)dựa theo nhân vật chính và diễn biến của sự việcđầy đủ. VB (2)dựa theo diễn biến sự việc lựa chọn một số chi tiết, sự việc tiêu biểu để phục vụ minh họa ý kiến. Giáo án Ngữ văn 10 2. Bài 2:(BTVN) Hoạt động 5(2 phỳt) 3. Củng cố, luyện tập. * Củng cố: - Nắm được cỏc kiến thức đó học. * Luyện tập : Yêu cầu hs:- Học bài và hoàn thiện các bài tập còn lại. - Hoàn thành bài tập theo yêu cầu của GV. 4. Hướng dẫn HS học bài và chuẩn bị bài mới: * Bài cũ: - Học bài theo hướng dẫn trong SGK. * Bài mới: - Chuẩn bị bài mới - Soạn bài: Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (tiếp); Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm).