Nội dung

ÔN TẬP ĐẦU NĂM I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : - Oân lại một số kiến thức cơ bản về hoá học . - Oân lại cáckiến thức đã học ở lớp 10 * Cấu hình electron , sư phân bố electron vào các obitan . * Phản ứng oxh khử * Nhóm halogen . * Nhóm ôxi lưu huỳnh 2. Kỹ năng : Rèn Luyện một số kỹ năng * Cân bằng phản ứng oxi hoá khử bằng p[hương pháp thăng bằng electron * Giải bài toán dựa vào phương trình phản ứng , dựa vào C% , CM , D 4. Trọng tâm : - Cân bằng phản ứng oxi hoá khử - Giải bài tập II. PHƯƠNG PHÁP : Quy nạp , đàm thoại gợi mở III. CHUẨN BỊ : Hệ thống câu hỏi và một số bài tập vận dụng IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG : 1. Kiểm tra : kết hợp trong quá trình ôn tập 2. Bài mới : Hoaït ñoäng cuûa troø Hoạt ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : vaøo baøi Ñeå chuaån bò cho kieåm tra chaát löôïng ñaàu naêm Oân laïi moät soá lyù thuyeát ñaõ hoïc ôû lôùp 10 I. LYÙ THUYEÁT : - Vieát caáu hình electron döïa vaøo Hoaït ñoäng 2 : nguyeân lyù vöõng beàn : 1s 2s2p 3s3p * Gv ñaët heä thoáng caâu hoûi : 4s3d4p 5s4d5p 6s4f5d6p … - Vieát caáu hình electron döïa vaøo nguyeân taéc vaø nguyeân lí naøo ? -Trong BTH : - Quy luaät bieán ñoåi tính chaát cuûa Chu kyø : caùc nguyeän toá trong BTH ? - Baùn kính giaûm daàn - Ñoä aâm ñieän , I1 , aùi löïc electro taêng daàn - Tính axit cuûa oxit vaø hiñroâxit töông öùng taêng daàn Phaân nhoùm - Baùn kính taêng daàn chính - Ñoä aâm ñieän , I1 giaûm daàn - Tính bazô cuûa oxit - Caân baèng phaûn öùng oxi hoaù khöû vaø hiñroâxit goàm maáy böôùc ? neâu caùc böôùc töông öng taêng daàn ñoù ? - Neâu quy taéc xaùc ñònh soá oxi hoaù - Caân baèng phaûn öùng oxi hoaù khöû cuûa caùc nguyeän toá ? goàm 4 böôùc . - Neâu tính chaát hoaù hoïc cô baûn cuûa caùc nguyeän toá trong nhoùm halogen ? Hoïc sinh döïa vaøo caùc kieán thöùc cuõ - Neâu tính chaát cô baûn vaø ñaëc ñeå traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa giaùo ñieåm cuûa caùc nguyeän toá thuoäc vieân . nhoùm oxi ? Hoaït ñoäng 3 : Cho hs laøm caùc baøi taäp vaän duïng Baøi 1 : Vieát caáu hình electron , xaùc ñònh vò trí caùc nguyeän toá sau trong bth : Z = 15 , 24 , 35 , 29 Baøi 2 : Caân baèng phaûn öùng oxh – khöû sau baèng phöông phaùp electron : a.Al + HNO3  Al(NO3)3 + N2O + H2O b.FexOy + HNO3  Fe(NO3)3 + NO + H2O c.KNO3 + S + C  K2S + N2 + CO2 d. NaOH + Cl2  NaCl + NaClO3 + H2O e. Zn + HNO3  Zn(NO3)2 + NH4NO3 + N2+ H2O tæ leä mol 2 : 3 Baøi 3 : Hoaøn thaønh chuoãi phaûn öùng : Nöôùc javen NaClCl2HCl SO2SH2S H2SO4 KClO3  O2 Baøi 4 : Baèng phöông phaùp hoaù hoïc nhaän bieát caùc chaát sau : a.NaI , NaBr , NaCl , Na2SO4 b.NaOH , AgNO3 , BaCl2 , H2SO4 , HBr c.Na2S , AgNO3 , BaCl2 , Pb(NO3)2 Baøi 5 : Ñun noùng hoãn hôïp goàm 0,81g Al vaø 0,8g S . Saûn phaåm ñem hoøa tan hoøan toaøn trong dd HCl dö a.Tính V khí bay ra ôû ñkc ? b. Daãn khí vaøo 25ml dd NaOH 15% ( D = 1,28 g/ml ) . Tính C% cuûa caùc chaát sau phaûn öùng ? II. BAØI TAÄP : Baøi 1 : 1s22s22p63s23p3 - oâ :15 - Z=15 : chu kyø :3 - nhoùm : VA Z=24 : 1s22s22p63s23p63d54s1 Z=35 : 1s22s22p63s23p63d104s24p3 Z=29 : 1s22s22p63s23p63d104s1 Baøi 2 : Hoïc sinh leân baûng laøm theo trình töï 4 böôùc a. 8Al + 30HNO3  8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O b.3FexOy + (12x-2y) HNO3  3xFe(NO3)3 + (3x-2y)NO + (6x-y) H2O c.2 KNO3 + S +3 C  K2S + N2 +3 CO2 d. 6NaOH + 3Cl2  5NaCl + NaClO3 + 3H2O Baøi 3 : 1. NaCl + H2O  NaOH + Cl2 + H2 2. Cl2 + NaOH  NaCl + NaClO 3. Cl2 + H2  HCl 4. Cl2 + KOH  KCl + KClO3 + H2O 5. KClO3  KCl + O2 6. HCl + BaSO3  BaCl + SO2 + H2O 7. SO2 + H2S  S + H2O 8. S + H2  H2S 9. SO2 + Cl2 + H2O  H2SO4 + HCl Baøi 4 : Hoïc sinh leân baûng nhaän bieát caùc chaát I- : AgNO3  keát tuûa vaøng ñaäm Br- : AgNO3  keát tuûa vaøng nhaït Cl- : AgNO3  keát tuûa traéng SO42- : BaCl2  keát tuûa traéng S2- : Pb(NO3)2  keát tuûa traéng Löu yù : nhaän bieát SO42- tröôùc ClBaøi 5 : nAl = 0,03 mol nS = 0,025 mol 2Al + 3S  Al2S3 Al dö , phöông trình phaûn öùng tính theo S Sau phaûn öùng goàm : Al dö vaø Al2S3 2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2 Al2S3 + 6HCl  2AlCl3 + 3H2S nH2 = 0,0195 mol nH2S = 0,025 mol Vaäy Vkhí = 0,9968 lit b. nNaOH = 0,12 mol nH2S = 0,025 mol nNaOH / nH2S = 4,8  taïo ra muoái trung hoaø 2NaOH + H2S  Na2S + H2O Sau phaûn öùng : mNaOH = 0,07 . 40 = 2,8g MNa2s = 1,95 g Mdd = 0,85 + 32 = 32,85 g  C%NaOH = 8,52% C%Na2S = 5,9% 3. Baøi taäp veà nhaø : Baøi 1 : Moät hoãn hôïp goàm 8,8g Fe2O3 vaø 1 kim loaïi hoaù trò II ñöùng sau H trong daõy hoaït ñoäng hoaù hoïc taùc duïng vöøa ñuû vôùi 75ml dd HCl 2M . Cuõng hoãn hôïp ñoù cho taùc duïng vôùi H2SO4 ñaëc noùng thu ñöôïc 1,68l khí A ( ñkc ) a. Tìm kim loòa X ? b. Tính % moãi chaát coù trong hoãn hôïp ñaàu ? c. Cho khí A taùc duïng vöøa ñuû vôùi 16,8ml dd NaOH 20% D = 1,25 g/ml . Xaùc ñòng khoái löôïpng caùc chaát sau phaûn öùng ? Baøi 2 : Hoaø tan 5,5g hoãn hôïp 2 muoái NaCl vaø NaBr vaøo nöôùc taïo thaønh 100g dd A . Cho khí Cl2 qua dd A ñeán dö , saûn phaåm ñem coâ caïn thu ñöôïc 4,3875g muoái khan . a. Tính noàng ñoä % moãi muoái trong dd A ? b. Tính V dd AgNO320% ( D=1,12 g/ml) caàn duøng ñeå keát tuûa heát dd A ? Baøi 3 : cho hoãn hôïp goàm Mg vaø AL vaøo dd H2SO4 loaõng thu ñöôïc 2,24l khí ( ñkc ) . Neáu cuõng hoãn hôïp ñoù cho vaøo dd H2SO4 ñaëc ôû ñieàu kieän thöôøng thì thu ñöôïc 0,56l khí A ( ñkc 0 . a. Tính % moãi kim loaïi trong hoãn hôïp ñaàu ? b. Daãn khí A vaøo 28g dd NaïOH% . Tính noàng ñoä % caùc chaát trong dd sau phaûn öùng ? CHÖÔNG II : SÖÏ ÑIEÄN LI I. MUÏC TIEÂU CUÛA CHÖÔNG : 1. Kieán thöùc : Cho hoïc sinh hieåu - Caùc khaùi nieäm veà söï ñieän li , chaát ñieän li , chaát ñieän li n\maïnh , chaát ñieän li yeáu . - Cô cheá cuûa quaù trình ñieän li - Khaùi nieäm veà axit , bazô theo Areâniut vaø Bronsted . - Söï ñieän li cuûa nöôùc , ticvh1 soá ion cuûa nöôùc . - Ñaùnh giaù ñoä axit , ñoä kieàm cuûa dd döïa vaøo noàng ñoä cuûa ion H+ vaø döïa vaøo PH cuûa dung dòch . - Phaûn öùng trong dd chaát ñieän li . 2. Kyõ naêng : - Reøn luyeän kyõ naêng thöïc haønh : quan saùt nhaän xeùt vaø ñaùnh giaù . - Vieát phöông trình ion vaø ion ruùt goïn cuûa caùc phaûn öùng xaûy ra trong dd . - Döïa vaøo haèng soá phaân li axit , haèng soá phaân li bazô ñeå tính noàng ñoä H+ , OH- trong dung dòch . 3. Giaùo duïc tình caûm , thaùi ñoä : - Tin töôûng vaøo phöông phaùp nghieân cöùu khoc hoïc baèng thöïc nghieäm . - Reøn luyeän ñöùc tính caån thaän , thaåm mó , tæ mó . - Coù ñöôïc hieåu bíet khoa hoïc ñuùng ñaén veå dd axit , bazô , muoái . Ngaøy soaïn : 12/9/2006 Ngaøy daïy : 20/9/2006 Tieát :7 Baøi 4 : SÖÏ ÑIEÄN LI I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Bieát ñöôïc caùc khaùi nieäm veà söï ñieän li , chaát ñieän li . - Hieåu ñöôïc caùc nguyeân nhaân tính daãn ñieän cuûa dung dòch chaát ñieän li . - Hieåu ñöôïc cô cheá cuûa quaù trình ñieän li . 2. Kyõ naêng : - Reøn luyeän kyõ naêng thöïc haønh , so saùnh , quan saùt . - Reøn luyeän khaû naêng laäp luaän , logic . 3. Thaùi ñoä : Reøn luyeän ñöùc tính caån thaän , nghieâm tuùc trong nghieân cöùu khoa hoïc . 4. Troïng taâm : Naém ñöôïc caùc khaùi nieäm veà söï ñieän li , chaát ñieän li vaø hieåu ñöôïc nguyeân nhaân tính daãn ñieän cuûa dung dòch chaát ñieän li . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà – Ñaøm thoaïi . III. CHUAÅN BÒ : - Duïng cuï : boä duïng cuï chöùng minh tính daãn ñieän cuûa dung dòch . - Hoaù chaát : NaCl , NaOH raén , H2O caát , dd : röôïu etilic , ñöôøng , glyxerol , HCl . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : Khoâng coù 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Hoaït ñoäng 1 : Taïi sao coù nhöõng dd daãn ñieän vaø coù nhöõng dd khoâng daãn ñieän ? Caùc axit , bazô , muoái hoaø tan trong nöôùc xaûy ra nhöõng hieän töôïng gì ? - HS laøm TN bieåu dieãn Quan saùt , nhaän xeùt Hoaït ñoäng 2 : vaø ruùt ra keát luaän . Hieän töôïng ñieän li * NaOH raén , NaCl raén , - Gv laép heä thoáng thí H2O caát ñeøn khoâng nghieäm nhö sgk saùng Höôùng daãn hs laøm thí * Dd HCl , dd NaOH , dd nghieäm NaCl : ñeøn saùng . Noäi dung I. Hieän töôïng ñieän li : 1. Thí nghieäm : - Laøm nhö söï höôùng daãn cuûa sgk - Chaát daãn ñieän : caùc dd axit , bazô , muoái - Chaát khoâng daãn ñieän : H2O caát , NaOH khan , NaCl khan , caùc dd röôïu etilic , ñöôøng , glyxerol . 2. Nguyeân nhaân tính Hoaït ñoäng 3 : daãn ñieän cuûa caùc Nguyeân nhaân tính daãn dd axit , bazô vaø ñieän . - Laø doøng chuyeån dôøi muoái trong nöôùc : - Ñaët vaán ñeà : taïi sao coù höôùng cuûa caùc haït - Tính daãn ñieän cuûa caùc dd axit , bazô , muoái mang ñieän tích . caùc dd axit , bazô , muoái daãn ñieän ñöôïc ? laø do trong dd cuûa -Doøng ñieän laø gì ? - Hs ruùt keát luaän veà chuùng coù caùc tieåu nguyeân nhaân tính daãn phaân mang ñieän tích - Vaäy trong dd axit , bazô ñieän . ñöôïc goïi laø caùc ion . , muoái coù nhöõng haït - Quaù trìng phaân li caùc mang ñieän tích naøo ? - Gv vieát phöông trình ñieän li - Giôùi thieäu caùc cation vaø anion , teân goïi cuûa chuùng . - Gv ñöa ra moät soá ví duï : HNO3 , Ba(OH)2 , FeCl2 … - Hs vaän duïng vieát phöông trình ñieän li cuûa moät soá axit , bazô vaø goïi teân caùc ion taïo thaønh : HNO3  H+ + NO3Ba(OH)2  Ba2+ + 2OHFeCl2  Fe2+ + 2ClÑoïc teân : Fe2+ : ion saét (II) Ba2+ : ion bari NO3- : ion nitrat Cl- : ion clorua Hoaït ñoäng 4 : Cô cheá cuûa quaù trìng ñieän li - Ñaët vaán ñeà : Taïi sao nöôùc nguyeân chaát , NaCl raén khoâng daãn ñieän nhöng khi hoaù tan NaCl vaøo nöôùc dung dòch laïi daãn ñieän ñöôïc ? - Vaäy nöôùc coù aûnh höôûng gì ? - Gv daãn daét hs moâ taû ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm caáu taïo quan troïng cuûa phaân töû H2O . - Hs leân baûng vieát CTCT cuûa H2O . Hoaït ñoäng 5 : - Ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa tinh theå NaCl ? - Khi cho NaCl vaøo nöôùc ñieàu gì seõ xaûy ra ? - GV duøng hình veõ to , phaân tích , gôïi yù cho hs hình dung vaø phaùt hieän . Keát luaän : Trong dd NaCl coù caùc haït mang ñieän tích chuyeån ñoäng töï do neân daãn ñieän ñöôïc . Trong dd ion Na+ vaø Clkhoâng toàn taïi ñoäc laäp -Hs döïa vaøo hình veõ neâu quaù trình ñieän li cuûa NaCl trong nöôùc . - Phaân tích caáu taïo : lk CHT coù cöïc , phaân töû coù daïng goùc , ñoä phaân cöïc cuûa H2O khaù lôùn . chaát trong nöôùc ra ion goïi laø söï ñieän li . - Nhöõng chaát tan trong nöôùc phaân li ra ion goïi laø chaát ñieän li - Söï ñieän li ñöôïc bieåu dieãn baèng phöông trình ñieän li Ví duï : NaCl  Na+ + ClAl2(SO4)3  Al3+ + SO42Ca(OH)2  Ca2+ + 2OH* Ion döông : goïi laø cation Teân = Cation + teân nguyeân toá . * Ion aâm : goïi laø anion Teân = Anion + teân goác axit töông öng . II. Cô cheá cuûa quaù trình ñieän li : 1. Caáu taïo phaân töû nöôùc : O H H Ñeå ñôn giaûn bieåu dieãn : -NaCl laø tinh theå ion , caùc ion Na + vaø Cl- luaân phieân ñeàu ñaën . - Hs neâu ñaëc ñieåm caáu taïo HCl : lk CHT , phaân töû HCl phaân cöïc -Bieåu dieãn : 2. Quaù trình ñieän li cuûa NaCl trong nöôùc : - Döôùi taùc duïng cuûa caùc phaân töû H2O phaân cöïc , nhöõng ion Na+ vaø Cl- huùt veà chuùng nhöõng phaân töû H2O , quaù trình töông taùc giöõa caùc phaân töû H2O vaø caùc ion muoái laøm caùc ion Na+ vaø Cl- taùch ra khoûi tinh theå ñi vaøo dd . - Bieåu dieãn baèng phöông trình : NaCl  Na+ + Cl- maø bò caùc phaân töû nöôùc bao vaây  goïi laø hieän töôïng hiñrat hoaù Hoaït ñoäng 6 : - Gv neâu vaán ñeà : Ôû treân chuùng ta thaáy caùc phaân töû coù lk ion tan trong nöôùc phaân li thaønh ion vaäy khi caùc phaân töû coù lk CHT khi tan trong nöôùc coù phaân li thaønh ion khoâng ? phaân li nhö theá naøo ? - Xeùt quaù trình phaân li cuûa HCl - Gv duøng hình veõ gôïi yù cho hs tìm hieåu . - Gv taäp hôïp caùc yù kieán cuûa hs roài ruùt ra keát luaän . - Döïa vaøo hình veõ neâu hieän töôïng xaûy ra khi cho HCl vaøo nöôùc  Keát luaän söï daãn ñieän cuûa dd HCl . 3. Quaù trình ñieän li cuûa HCl trong nöôùc : - Phaân töû HCl phaân cöïc . Cöïc döông ôû phía H , cöïc aâm ôû phía Cl . - Do söï töông taùc giöõa caùc phaân töû phaân cöïc H2O vaø HCl , phaân töû HCl phaân li thaønh ion H+ vaø Cl- Bieåu dieãn : HCl  H+ + Cl- Caùc phaân töû röôïu etilic , ñöôøng , glyxerol laø nhöõng phaân töû phaân cöïc raát yeáu neân döôùi taùc duïng cuûa phaân töû nöôùc khoâng phaân li thaønh caùc ion . 3. Cuûng coá : - Baøi 2 , 4 / 26 sgk - Taïi sao döôùi taùc duïng cuûa phaân töû HCl , phaân töû H2O khoâng phaân li thaønh H+ vaø OH- ? 4. Baøi taäp veà nhaø : Baøi taäp trong sbt . V. RUÙT KINH NGHIEÄM : Ngaøy soaïn : 12/9/2006 Ngaøy daïy : 20/9/2006 Tieát : 8 Baøi5 : PHAÂN LOAÏI CHAÁT ÑIEÄN LI I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Bieát ñöôïc theá naøo laø ñoä ñieän li , caân baèng ñieän li . - Bieát ñöôïc theá naøo laø chaát ñieän li maïnh , chaát ñieän li yeáu . 2. Kyõ naêng : - Vaän duïng ñoä ñieän li ñeå bieát ñöôïc chaát ñieän li maïnh , chaát ñieän li yeáu . - Duøng thöïc nghieäm ñeå bieát ñöôïc chaát ñieän li maïnh , chaát ñieän li yeáu vaø chaát khoâng ñieän li . 3. Thaùi ñoä : Tin töôûng vaøo thöïc nghieäm , baèng thöïc nghieäm coù theå khaùm phaù ñöôïc theá giôùi vi moâ . 4. Troïng taâm : Nhaän bieát vaø phaân bieät ñöôïc caùc chaát ñieän li . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà . III. CHUAÅN BÒ : - Boä duïng cuï tính daãn ñieän cuûa dung dòch . - Dung dòch : HCl 0,1M , CH3COOH 0,1M . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Söï ñieän li laø gì ? chaát ñieän li ? cho ví duï vaø vieát phöông rình ñieän li cuûa dd ñoù ? * Nguyeân nhaân tính daãn ñieän cuûa caùc dd chaát ñieän li ? neâu quaù trình ñieän li cuûa NaCl trong nöôùc ? 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Gv laøm thí nghieäm tính daãn ñieän cuûa dd HCl vaø dd CH3COOH . Taïi sao ñoä saùng cuûa boùng ñeøn khoâng gioáng nhau ? Hoaït ñoäng 2 : - Gv giôùi thieäu duïng cuï vaø hoaù chaát thí nghieäm - Keát luaän : Caùc chaát khaùc nhau coù khaû naêng phaân li khaùc nhau . Hoaït ñoäng 3 : Ñoä ñieän li - Ñaët vaán ñeà : Ñeå chæ möùc ñoä phaân li cuûa caùc chaát ñieän li ngöôøi ta duøng ñaïi löôïng ñoä ñieän li Hoaït ñoäng cuûa troø - Moät hs leân baûng laøm TN . Caùc hs khaùc quan saùt , nhaän xeùt vaø giaûi thích . - Vôùi dd HCl boùng ñeøn saùng roõ hôn dd CH3COOH  HCl phaân li maïnh hôn CH3COOH . Noäi dung I. Ñoä ñieän li : 1. Thí nghieäm : Sgk 2. Ñoä ñieän li : - Ñoä ñieän li  cuûa moät chaát ñieän li laø tæ soá cuûa soá phaân töû phaân li ra ion (n) vaø toång soá phaân töû hoaø tan (no) - Hs döïa vaøo bieåu thöùc neâu khaùi nieäm ñoä ñieän li . n vôùi 0    1 no - Khi  = 0 : chaát khoâng ñieän li - Cho bieát giaù trò cuûa  Ví duï : Trong dd CH3COOH = - Vieát bieåu thöùc ñoä ñieän li leân baûng vaø giaûi thích caùc ñaïi löôïng . - Gv cho moät soá ví duï : Hoaø tan 100 phaân töû chaát A trong nöôùc , coù 85 phaân töû chaát ñoù phaân li ra thaønh ion . Tính ? . -Hs laøm ví duï :  = 85/100 = 0,85 hay 85% - Döïa vaøo sgk ñònh nghóa chaát ñieän li maïnh . - Hs cho bieát ñoä ñieän li Hoaït ñoäng 4 :  naèm trong khoaûng - Theá naøo laø chaát naøo . ñieän li maïnh : - Hs ñieàn theâm 1 soá - Chaát ñieän li maïnh coù chaát ñieän li maïnh khaùc ñoä ñieän li laø bao nhieâu - Hs nhaân xeùt veà ? phöông trình ñieän li cuûa - Gv laáy 3 ví duï ñieån chaát ñieän li maïnh . hình ( axit , bzô , muoái) : - Vieát phöôhng trìng HNO3 , NaOH , NaCl … ñieän li cuûa Ba(OH)2 , - Vieát phöông trình ñieän H2SO4 , Na2CO3 . li ?  Nhaän xeùt phöông - Döïa vaøo höôùing daãn trình ñieän li? cuûa gv hoïc sinh tính noàng ñoä cuûa caùc ion : - Döïa vaøo phöông trình Na2CO3  2Na+ + CO32ñieän li coù theå tính 0,1M 0,2M 0,1M ñöôïc noàng ñoä cuûa KNO3  K+ + NO3caùc ion coù trong dd . 0,1M 0,1M 0,1M Ví duï : MgCl2  Mg2+ + 2Cl* Tính [ion] trong dd 0,05M 0,05M 0,1M Na2CO3 0,1M * Dd KNO3 0,1M - Hs ñònh nghóa chaát * Dd MgCl2 0,05M ñieän li yeáu vaø cho bieát  naèm trong khoaûng naøo : 0 <  < 1 Hoaït ñoäng 5 - Theá naøo laø chaát - Hs nghieân cöuù sgk traû ñieän li yeáu ? ñoä ñieän li lôøi : H2S , CH3COOH , laø bao nhieâu ? Fe(OH)2 , Mg(OH)2 … - Cho moät soá ví duï veà chaát ñieän li yeáu ? - Vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc chaát ñoù ? - Hs vieát phöông rtình ñieän li vaø so saùnh vôùi phöông trình ñieän li cuûa chaát ñieän li maïnh .    - Muõi teân   cho bieát ñoù laø quaù trình thuaän nghòch . Hoaït ñoäng 6 : Caân - Quaù trình thuaän nghòch seõ ñaït tôùi traïng thaùi caân baèng , ñoù laø caân baèng ñoäng . - Caân baèng tuaän theo 0,43M , cöù 100 phaân töû hoaø tan chæ coù 2 phaân töû phaân li ra ion  Vaäy  = 0,02 hay 2% II. Chaát ñieän li maïnh vaø chaát ñieän li yeáu : 1. Chaát ñieän li maïnh : Laø chaát khi tan trong nöôùc caùc phaân töû hoaø tan ñeàu phaân li ra ion . - Ñoä ñieän li :  = 1 . Ví duï : HNO3 , NaOH , NaCl … - Phöông trình ñieän li ñöôïc bieåu dieãn baèng muõi teân  Ví duï : HNO3  H+ + NO3NaOH  Na+ + OHNaCl  Na+ + Cl- 2. Chaát ñieän li yeáu : - Laø chaát khi tan trong nöôùc chæ coù moät phaàn soá phaân töû hoaø tan phaân li thaønh ion , phaàn coøn laïi vaãn toàn taïi döôùi daïng phaân töû trong dd . - Ñoä ñieän li : 0 <  < 1 - Goàm : caùc axit yeáu , bazô yeáu , muoái ít tan … - Trong phöông trình ñieän li duøng muõi teân   Ví duï : CH3COOH   H+ + CH3COONH4OH   NH4+ + OHa. Caân baèng ñieän li : - Söï ñieän li cuûa chaát ñieän li yeáu coù ñaày ñuû ñaëc tröng cuûa quaù tình thuaän nghòch . - Khi quaù trình ñieän li baèng ñieän li - Ñaët vaán ñeà : ñaët tröng cuûa quaù trình thuaän nghòch laø gì ? Vaäy caân baèng ñieän li laø gì ? - Vieát bieåu thöùc tính haèng soá ñieän li cuûa CH3COOH ? nguyeân lyù LôSatôlieâ  neâu khaùi nieäm veà caân baèng ñieän li . [ H  ][CH 3COO  ] K= [CH 3COOH ]  K phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä Hs nghieân cöùu sgk traû lôøi . b. Aûnh höôûng cuûa söï pha loaõng ñeán ñoä ñieän li : khi pha loaõng dung dòch , ñoä ñieän li cuûa caùc chaát taêng . - K phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo ? - Taïi sao khi pha loaõng ñoä ñieän li cuûa caùc chaát taêng ? - Ví duï : ôû 25C dd CH3COOH 0,1Mù  = 1,32% dd CH3COOH 0,043M  = 2% dd CH3COOH 0,01M  = 4,11% 3.Cuûng coá : 4. Baøi taäp veà nhaø : V. RUÙT KINH NGHIEÄM : cuûa chaát ñieän li ñaït ñeán traïng thaùi caân baèng goïi laø caân baèng ñieän li . - Caân baèng ñieän li cuõng laø caân baèng ñoäng , tuaân theo nguyeân lyù Lôsatôlieâ . Baøi taäp 2,3 /sgk 4,5 /29 sgk 5.1  5.6 / sbt Ngaøy soaïn : 18/9/2006 Ngaøy daïy : 23/9/2006 Tieát :9 Baøi 6 : AXIT – BAZÔ - MUOÁI I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Bieát khaùi nieäm axit , bazô theo thuyeát Areâniut vaø Bronsted . - Bieát yù nghóa cuûa haèng soá phaân li axit , haèng soá phaân li bazô . - Bieát muoái laø gì ? söï phaân li cuûa muoái . 2. Kyõ naêng : - Vaân duïng lyù thuyeát axit , bazô cuûa Areâniut vaø Bronsted ñeå phaân bieät ñöôïc axit , bazô , löôõng tính vaø trung tính . - Bieát vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc muoái . - Döïa vaøo haèng soá phaân li axit , haèng soá phaân li bazô ñeå tính noàng ñoä ion H+ vaû ion OH- trong dd . 3. Thaùi ñoä : Coù ñöôïc hieåu bieát khoa hoïc ñuùng veà dd axit , bazô , muoái . 4. Troïng taâm : - Phaân bieät ñöôïc axit , bazô , muoái theo quan nieäm môùi , cuõ - Giaûi ñöôïc moät soá baøi taäp cô baûn döïa vaøo haèng soá phaân li . II. PHÖÔNG PHAÙP : Quy naïp – tröïc quan – ñaøm thoaïi . III. CHUAÅN BÒ : - Duïng cuï : oáng nghieäm , giaù ñôõ - Hoaù chaát : dd NaOH , ZnCl2 , HCl , NH3 , quyø tím . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Theá naøo laø chaát ñieän li maïnh ? chaát ñòeân li yeáu ? cho ví duï ? * Tính [ion] caùc ion coù trong dd khi hoaø tan HA 0,1M vaøo nöôùc bieát  = 1,5% . 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Ñònh nghóa axit ? bazô ? muoái ? Döïa vaøo kieán thöùc ñaõ hoïc . Hoaït ñoäng 2 : Thuyeát Areâniut - Axit coù phaûi laø chaát ñieän li khoâng ? - Vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc axit sau : HCl , HNO3 , H3PO4 , Hoaït ñoäng cuûa troø -Hs nhaéc laïi caùc khaùi nieäm veà axit , bazô muoái . Noäi dung I. Axit , bazô theo thuyeát Areâniut : - Axit , bazô laø caùc chaát 1. Ñònh nghóa : ñieän li . * Axit : Laø chaát khi tan trong nöôùc phaân li ra - Hs leân baûng vieát cation H+ phöông trình ñieän li cuûa Ví duï : caùc axit ñoù . HCl  H+ + Cl ruùt ra nhaän xeùt . CH3COOH  H+ + CH3COO* Bazô : Laø chaát khi H2SO4 . -Tính chaát chung cuûa axit , bazô laø do ion naøo quyeát ñònh ?  Töø phöông trình ñieän li Gv höôùng daãn Hs ruùt ra ñònh nghóa môùi veà axit , bazô . Hoaït ñoäng 3 : - So saùnh phöông trình ñieän li cuûa HCl vaø H2SO4 ?  Keát luaän veà axit moät naác vaø axit nhieàu naác . - Thoâng baùo : caùc axit phaân li laàn löôït theo töøng naác . - Gv höôùng daãn : H2SO4  H+ + HSO4HSO4-   H+ + SO42Löu yù : Chæ coù naác thöù nhaát laø ñieän li hoaøn toaøn - Ca(OH)2 phaân li 2 naác ra ion OH-  bazô 2 naác . Hoaït ñoäng 4 : - Gv laøm thí nghieäm : Nhoû töø töø dd NaOH vaøo dd ZnCl2 ñeán khi keát tuûa khoâng xuaát hieän theâm nöûa . Chia keát tuûa laøm 2 phaàn : * PI : cho theâm vaøi gioït axit * PII : cho theâm kieàm vaøo . - Keát luaän : Zn(OH)2 vöøa taùc duïng ñöôïc vôùi -Do caùc ion H+ vaø OHquyeát ñònh tan trong nöôùc phaân li ra ion OH- . Ví duï : KOH  K+ + OHBa(OH)2  Ba2+ + 2OH2. Axit nhieàu naác , bazô nhieàu naác : a. Axit nhieàu naác : - Hs vieát phöông trình - Caùc axit chæ phaân li ñieän li vaø nhaân xeùt . ra moät ion H+ goïi laø axit moät naác . - Laáy theâm moät soá ví duï veà axit nhieàu naác . Ví duï : HCl , HNO3 , CH3COOH … - Hs vieát phöông trình - Caùc axit maø moät phaân li töøng naác cuûa phaân töû phaân li H2SO4 vaø H3PO4 nhieàu naác ra ion H+ goïi laø axit nhieàu naác . -Töø khaùi nieäm axit 1 naác vaø axit nhieàu naác Ví duï : H3PO4 , H2CO3 … - Caùc axit nhieàu naác ruùt ra khaùi nieäm veà phaân li laàn löôït theo bazô 1 naác vaø bazô töøng naác . nhieàu naác . b. Bazô nhieàu naác : -Vieát phöôïng trình phaân - Caùc bazô maø moãi li töøng naác cuûa NaOH phaân töû chæ phaân li vaø Ca(OH)2 . moät naác ra ion OHgoïi laø bazô 1 naác . Ví duï : NaOH , KOH … -Caùc bazô maø moãi phaân töû phaân li nhieàu naác ra ion OHgoä laø bazô nhieàu naác . Ví duï : Ca(OH)2  Ca(OH)+ + -Hs quan saùt hieän töôïng OHvaø giaûi thích . Ca(OH)+  Ca2+ + OH3. Hiñroâxit löôõng Hieän töôïng : keát tuûa tính : caû 2 oáng ñeàu tan ra . - Laø chaát khi tan trong nöôùc vöøa coù theå phaân li nhö axit vöøa - Döïa vaøo söï höôùng coù theå phaân li nhö daãn cuûa Gv vieát phöông trình phaân li cuûa bazô . Ví duï : Zn(OH)2 vaø Al(OH)3 theo Zn(OH)2   Zn2+ + kieåu axit vaø bazô . 2OHZn(OH)2   Zn2- + 2H+ - Moät soá hiñroâxit löôõng tính thöôøng gaëp : axit , vöøa taùc duïng ñöôïc vôùi bazô  hiñroâxit löôõng tính . -Vieát caùc hiñroâxit döôùi daïng coâng thöùc axit : Zn(OH)2  H2ZnO2 Pb(OH)2  H2PbO2 Al(OH)3  HAlO2.H2O 3. Cuûng coá : Baøi taäp 1, 2, 4 / sgk Al(OH)3 , Zn(OH)2 , Pb(OH)2 , Cr(OH)3 , Sn(OH)2 , Be(OH)2 -Laø nhöõng chaát ít tan trong nöôùc , coù tính axit , tính bazô yeáu . Ngaøy soaïn : 20/9/2006 Ngaøy daïy :27/9/2006 Tieát :10 Baøi 6 : AXIT – BAZÔ - MUOÁI I. MUÏC TIEÂU : Ñaõ trình baøy ôû tieát 9 . II. PHÖÔNG PHAÙP : Giaûi thích , ñaøm thoaïi . III. CHUAÅN BÒ : Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Ñònh nghóa axit , bazô theo thuyeát Areâniut ? cho ví duï ? * Theá naøo laø hiñroâxit löôõng tính ? vieát phöông trình ñieän li cuûa Al(OH)3 , Zn(OH)2 , Cr(OH)3 ? 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Theo caùc em NH3 vaø CH3COO- coù tính axit hay bazô ? thuyeát Areânit khoâng giaûi thích ñöôïc .  Vaäy ñeå bieát tính chaát cuûa noù caùc em nghieân cöùu thuyeát Bronsted . Hoaït ñoäng 2 : - Gv laø TN : nhuùng moät Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung - Döïa vaøo söï thay ñoåi maøu cuûa giaáy quyø  keát luaän dd NH3 coù tính bazô . II. Khaùi nieäm veà axit vaø bazô theo thuyeát Bronsted : 1. Ñònh nghóa : -Axit laø nhöõng chaát nhöôøng proton H+ . Ví duï : maãu quyø tím vaøo dd NH3 . - KeÁt luaän : NH3 coù tính bazô , ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích theo thuyeát Bronsted . CH3COOH+H2O   H3O++ CH3COO- -Hs xaùc ñònh chaát ñoùng vai troø axit , bazô trong caùc quaù trình treân . * NH3 nhaän H+  Bazô * H2O cho H+  Axit - Gv laáy ví duï vôùi HCO3HCO3- + H2O   H3O+ + CO32HCO3- + H2O   H2CO3 + OH-Keát luaän : Vaäy HCO3laø chaát löôõng tính . NH4+ cho H+  axit OH- nhaän H+  bazô -Hs xaùc ñònh chaát : axit , bazô … HCO3- , H3O+ : axit H2O , CO32- : bazô . H2O , H2CO3 : axit HCO3- : OH- : bazô. - Hs vieát haèng soá phaân li . Hoaït ñoäng 3 : - Gv cho chaát : CH3COOH - Giôùi thieäu : Ka : haèng soá phaân li axit chæ phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä . Ka caøng nhoû , löïc axit caøng yeáu  Keát luaän : do H2O khoâng ñoåi neân Kb = Kc[H2O] -Baèng caùch töông töï vieát phöông trình haèng soá phaân li cuûa bazô . -Vì H2O laø dung moâi , trong dd loaõng [H2O] ñöôïc coi laø haèng soá neân khoâng coù maët . -Hs nghieân cöùu ñeå traû lôøi . Hoaït ñoäng 4 : - Muoái laø gì ? keå teân moät soá muoái thöôøng III. Haèng soá phaân li axit vaø bazô : 1. Haèng soá phaân li axit : Ví duï : CH3COOH   H+ + CH3COO[ H  ][CH 3COO  ] [CH 3COOH ] - Ka laø haèng soá phaân li axit , chæ phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä . - Giaù trò Ka caøng nhoû , löïc axit cuûa chuùng caøng yeáu . 2. Haèng soá phaân li bazô : NH3 + H2O   NH4+ + OHKa = - Hs leân baûng vieát phöông trình ñieän li cuûa NH3 trong nöôùc . - Gv cho ví duï NH3 - Gv ñaët caâu hoûi : Taïi sao trong bieåu thöùc tính Kb khoâng coù maët cuûa nöôùc ? - Bazô laø nhöõng chaát nhaän Proton H+ NH3 + H2O   NH4+ + OH- Chaát löôõng tính : Laø chaát vöøa coù khaû naêng cho Proton vöøa coù khaû naêng nhaän proton H+ - Nöôùc laø chaát löôõng tính . - Axit vaø bazô coù theå laø phaân töû hoaëc ion . 2. Öu ñieåm cuûa thuyeát Bronsted : Thuyeát Breonsted toång quaùt hôn , noù aùp duïng cho baát kyø dung moâi naøo keå caû khoâng coù dung moâi . -Muoái trung hoaø : trong phaân töû khoâng coøn [ NH 4  ][OH  ] Kb = [ NH 3 ] - Giaù trò Kb caøng nhoû , löïc bazô cuûa noù caøng yeáu . - Hoaëc : Kb = Kc[H2O] II. Muoái : 1. Ñònh nghóa : - Muoái laø hôïp chaát khi tan trong nöôùc phaân li gaëp . -Neâu tính chaát cuûa muoái ? -Theá naøo laø muoái axit ? muoái trung hoaø ? cho ví duï : - Gv giôùi thieäu moät soá muoái keùp vaø phöùc chaát . hñroâ -Muoái axit : laø trong phaân töû coøn hiñroâ . - Hs leân baûng vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc muoái vaø caùc phöùc chaát . ra cation kim loaïi ( hoaëc NH4+) vaø anion goác axit . Ví duï : (NH4)2SO4  2NH4+ + SO42NaHCO3  Na+ + HCO3- Muoái trung hoaø : NaCl , Na2CO3 , (NH4)2SO4 … - Muoái axit : NaHCO3, NaH2PO4 , NaHSO4 … - Muoái keùp : NaCl.KCl , KCl.MgCl2.6H2O . - Phöùc chaát : [Ag(NH3)]Cl , [Cu(NH3)4 ]SO4 … 2. Söï ñieän li cuûa muoái trong nöôùc : - Haàu heát caùc muoái phaân li hoaøn toaøn K2SO4  2K+ + SO42NaHSO3  Na+ + HSO3- Goác axit coøn H+ : HSO3-   H+ + SO32- Vôùi phöùc chaát : * Löu yù : Moät soá muoái ñöôïc coi laø khoâng tan thöïc teá vaãn tan vôùi moät löôïng nhoû . Phaàn tan raát nhoû ñoù ñieän li . [Ag(NH3)2]Cl  [Ag(NH3)2]+ + Cl- [Ag(NH3)2]+ 2NH3    Ag+ + 3.Cuûng coá : caùc ion vaø phaân töû sau laø axit , bazô , trung tính hay löôõng tính : NH4+ , S2- , HI , H2S , HPO42- , CH3COO- ? giaûi thích ? 4. Baøi taäp veà nhaø : 9,10 / 35 sgk 6.8  6.10 / 14 sbt V. RUÙT KINH NGHIEÄM : Ngaøy soaïn : 20/9/2006 Ngaøy daïy :27/9/2006 Tieát :11 Baøi 7 : SÖÏ ÑIEÄN LI CUÛA NÖÔÙC – pH – CHAÁT CHÆ THÒ AXIT , BAZÔ I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : -Bieát ñöôïc söï ñieän li cuûa nöôùc -Bieát ñöôïc tích soá ion cuûa nöôùc vaø yù nghóa cuûa ñaïi löôïng naøy . -Bieát ñöôïc khaùi nieäm veà pH vaø chaát chæ thò axit , bazô . 2. Kyõ naêng : -Vaän duïng tích soá ion cuûa nöôùc ñeå xaùc ñònh noàng ñoä ion H+ vaø OH- trong dung dòch . -Bieát ñaùnh giaù ñoä axit , bazô cuûa dung dòch döïa vaøo noàng ñoä h+ , OH- , pH vaø pOH . -Bieát söû duïng moät soá chaát chæ thò axit , bazô ñeå xaùc ñònh tính axit , kieàm cuûa dung dòch . 4. Troïng taâm : Naém ñöôïc caùc khaùi nieäm pH , pOH , tích soá ion cuûa nöôùc vaø vaän duïng ñeå giaûi baøi taäp . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : -Tranh veõ , aûnh chuïp . -Hoaù chaát : Dd axit loaõng ( HCl hoaëc H2SO4 ) Dd bazô loaõng ( NaOH hoaëc Ca(OH)2 ) Dd phenolphtalein . Giaáy chæ thò axit , bazô vaïn naêng . -Duïng cuï : oáng nghieäm , giaù ñôõ , oáng nhoû gioït . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Ñòng nghóa axit , bazôtheo thuyeát Bronsted ? cho ví duï ? * Cho bieát ion naøo laø axit ? bazô ? löôõng tính ? giaûi thích baèng phöông trình thuyû phaân : CH3COO- , SO32- , HSO3- , Zn2+ . 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi pH laø gì ? döïa vaøo ñaâu ñeå tính pH ? ta nghieân cöùu baøi môùi . Hoaït ñoäng 2 : - Bieåu dieãn quaù trình ñieän li cuûa H2O theo thuyeát Areâniut vaø Bronsted ? -Thoâng baùo : 2 caùch vieát naøy coù nhöõng heä quaû gioáng nhau , ñeå ñôn giaûn ngöôøi ta choïn caùch vieát thöù nhaát . Hoaït ñoäng 3 : - Vieát bieåu thöùc tính K? -Thoânt baùo : ñoä ñieän li raát yeáu neân [H2O] coi nhö khoâng ñoåi , goäp ñaïi löôïng naøy vôùi Kc seõ laø moät ñaïi löôïng khoâng ñoåi , kyù hieäu KH2O . Hoaït ñoäng cuûa troø - Hs vieát phöông trình ñieän li Hs vieát bieåu thöùc tính haèng soá caân baèng (1) Hs ñöa ra bieåu thöùc tính : [H+] = [ OH- ] = 10-7 mol/lit - Gôïi yù : Döïa vaøo caân baèng (1) vaø KH2O tính [H+] vaø [OH-] ? - Gv keát luaän : Nöôùc laø moâi tröôøng trung tính neân moâi tröôøng trung tính coù [H+] = [OH-] = 10-7 Hoaït ñoäng 3 : -Thoâng baùo KH2O laø haèng soá ñoái vôùi taát caû dung moâi vaø dd caùc chaát . - Do [H+] taêng leân neân caân baèng (1) chuyeån dòch theo chieàu nghòch . -Vì KH2O khoâng ñoåi neân [OH- ] phaûi giaûm . Noäi dung I. Nöôùc laø chaát ñieän li raát yeáu : 1. Söï ñieän li cuûa nöôùc : Theo Areâniut : H2O   H+ + OH- (1) Theo Bronsted : H2O + H2O   H3O+ OH(2) 2. Tích soá ion cuûa nöôùc : Töø phöông trình (1) [ H  ][OH  ] [ H 2O ] K= - [H2O] laø haèng soá Ta coù : KH2O = K[H2O] = [H+][OH-] KH2O : Tích soá ion cuûa nöôùc - ÔÛ 25°C : KH2O = 10-14 = [H+][OH-] - Moâi tröôøng trung tính laø moâi tröôøng trong ñoù : [H+] = [OH-] = 10-7M 3. YÙ nghóa tích soá ion cuûa nöôùc : a. Moâi tröôøpng axit : Moâi tröôøng axit laø moâi tröôøng trong ñoù : [H+] > [OH-] Hay : [H+] > 10-7M Ví duï : Sgk Vì vaäy , neáu bieát [H+] trong dd seõ bieát ñöôïc [OH-] . Caâu hoûi : * Neáu theâm axit vaøo dd , caân baèng (1) chuyeån dòch theo höôùng naøo ? * Ñeå KH2O khoâng ñoåi thì [OH-] bieán ñoåi nhö theá naøo ?  Keát luaän . - Ví duï : Tính [H+] vaø [OH-] cuûa : * Dd HCl 0,01M * Dd NaOH 0,01M  Gv toùm laïi . Hs thaûo luaän theo nhoùm * Vieát phöông trình ñieän li HCl  H+ + Cl0,01M 0,01M 0,01M => [H+] = 0,01M [OH-]= 10-12M * Vieát phöông trình ñieän li NaOH  Na+ + OH0,01M 0,01M 0,01M => [OH-] = 0,01M Vaäy [H+] = 10-12M - Hs nghieân cöùu sgk vaø traû lôøi - Hs nghieân cöùu yù nghóa cuûa pH trong thöïc teá . Hoaït ñoäng 4 : - pH laø gì ? - Dd axit , kieàm , trung tính coù pH laø bao nhieâu ? * Boå xung : ñeå xaùc ñònh moâi tröôøng cuûa dd , ngöôøi ta duøng chaát chæ thò : quyø , pp . - Gv pha 3 dd : axit , bazô , vaø trung tính ( nöôùc caát ) -Gv keû saún baûng vaø ñaët caâu hoûi - Hs duøng giaáy chæ thò axit – bazô vaïn naêng ñeå xaùc ñònh pH cuûa dd ñoù . - Hs ñieàn vaøo baûng caùc maøu töông öùng vôùi chaát chæ thò vaø dd caàn xaùc ñònh . Moâi tröôø ng Quyø Axit Ño’ Trun g tính tím PP Khoâ ng maø u Khoâ ng maø u kieà m Xan h Hoà ng -Gv boå xung : chaát chæ thò axit , bazô chæ cho pheùp xaùc ñòng giaù trò pH gaàn ñuùng . Muoán xaùc ñònh pH ngöôøi ta duøng maùy ño pH . 3.Cuûng coá : Baøi taäp 3 , 5a / sgk . 4. Baøi taäp veà nhaø : b. Moâi tröôøng kieàm : Laø moâi tröôøng trong ñoù [H+]≤ [OH-] hay [H+] ≤ 10-7M Keát luaän : Neáu bieát [H+] trong dd seõ bieát ñöôïc [OH-] vaø ngöôïc laïi . Toùm laïi : Ñoä axit vaø ñoä kieàm cuûa dd coù theå ñaùnh giaù baèng [H+] - Moâi tröôøng axit : [H+]>10-7M - Moâi tröôøng kieàm : [H+]≤10-7M - Moâi tröôøng trung tính : [H+] = 10-7M II. Khaùi nieäm veà pH , chaát chæ thò axit , bazô : 1. Khaùi nieäm veà pH : [H+] = 10-pH M Hay pH = -lg [H+] - Moâi tröôøng axit : pH < 7 - Moâi tröôøng bazô : pH >7 - Moâi tröôøng trung tính : pH=7 2. Chaát chæ thò axit , bazô : sgk 3,4,5 / 39 sgk 7.1 7.7 / 14,15 sbt V. RUÙT KINH NGHIEÄM : Ngaøy soaïn : 25/9/2006 Ngaøy daïy :30/9/2006 Tieát :12 Baøi8 : LUYEÄN TAÄP AXIT – BAZÔ - MUOÁI I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Cuûng coá khaùi nieäm axit , bazô theo thuyeát Areâniut vaø thuyeát Bronsted . - Cuûng coá caùc khaùi nieäm veà chaát löôõng tính , muoáoi . - YÙ nghóa cuûa haèng soá phaân li axit , haèng soá phaân li bazô , tích soá ion cuûa nöôùc 2. Kyõ naêng : - Reøn luyeän kyõ naêng tính pH cuûa dd axit , bazô . - Vaän duïng thuyeát axit , bazô cuûa Areâniut vaø Bronsted ñeå xaùc ñònh tính axit , bazô hay löôõng tính . - Vaän duïng bieåu thöùc tính haèng soá phan li axit , haèng soá phaân li bazô , tích soá ion cuûa nöôùc , ñeå tính noàng ñoä cuûa H+ vaø OH- . - Söû duïng chaát chæ thò axit , bazô ñeå xaùc ñònh moâi tröôøng cuûa dd caùc chaát 3. Troïng taâm : Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn coù lieân quan ñeán pH II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp . 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Gv soaïn heä thoáng caâu hoûi : - Axit laø gì theo Areâniut ? theo Bronsted ? cho ví duï ? - Bazô laø gì theo Areâniut ? theo Bronsted ? cho ví duï ? - Chaát löôõng tính laø gì ? cho ví duï ? - Muoái laø gì ? coù maáy loaïi ? cho ví duï ? - Vieát bieåu thöùc tính haèng soá phaân li axit cuûa HA vaø haèng soá phaân li bazô cuûa S2- ?  Cho bieát yù nghóa vaø ñaëc ñieåm cuûa haèng soá naøy ? - Tích soá ion cuûa nöôùc laø gì ? yù nghóa cuûa tích soá ion cuûa nöôùc ? - Moâi tröôøng cuûa dd ñöôïc ñaùnh giaù döïa vaøo noàng ñoä H+ vaø pH nhö theá naøo ? - Chaát chæ thò naøo thöôøng ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh moâi tröôøng cuûa dd ? Maøu cuûa chuùng thay ñoåi nhö theá naøo ? Hoaït ñoäng 2 : Baøi taäp Baøi 1 :Vieát caùc bieåu thöùc haèng soá phaân ly axít Ka vaø haèng soá phaân li bazô Kb cuûa caùc axít vaø bazô sau : HClO , CH3COO-, HNO2 , NH4+. Hoaït ñoäng cuûa troø I. Kieán thöùc caàn nhôù : Hs thaûo luaän theo nhoùm caùc caâu hoûi cuûa giaùo vieân ñöa ra ñeå khaéc saâu caùc kieán thöùc troïng taâm cuûa baøi . - Axit - Bazô - Chaát löôõng tính . - Muoái HA H+ + A[ H  ][ A ] Ka = [ HA]    S2- + H2O HS- + OH[ HS ][OH  ] Kb = [S 2 ] HS thaûo luaän vaø ñaïi dieän traû lôøi     II. BAØI TAÄP : Baøi 1 : HClO   H+ + ClOCH3COO- + H2O   CH3COOH + OHHNO2   H+ NO2NH4+ + H2O   NH3 + H3O+ Hoïc sinh döïa vaøo phöông trình ñieän li , leân baûng vieát coâng thöùc Ka , Kb . Baøi 2 : a. pH = 0 b. pH = 13 . Baøi 2 : a. Hoøa tan hoaøn toaøn 2,4g Mg trong 100ml d2 HCl 3M .Tính pH cuûa Baøi 5 / 39 sgk : dung dòch thu ñöôïc . b. Tính pH cuûa dung dòch thu ñöôïc nHCl = 1,46 / 36,5 sau khi troän 40ml dung dòch H 2SO4 [HCl] = nHCl / 0,4 0,25M vôùi 60ml dung dòch NaOH 0,5  [H+] => pH M. Baøi 5/ 39 SGK : Tính pH cuûa dung dòch chöùa 1,46g HCl trong 400ml Baøi 10 /35 SGK Tính noàng ñoä H+ trong caùc dung dòch sau : a. CH3COOH 0,1 M (Ka = 1,75 . 10-5 ) . b. NH3 0,1 M (Kb = 1,80. 10-5 ) . 3. Cuûng coá : Keát hôïp cuûng coá töøng phaàn trong quaù trình luyeän taäp . 4. Baøi taäp veà nhaø : Baøi 1 : Dung dòch axit formic 0,007M coù pH = 3,0 . a. Tính ñoä ñieän li cuûa axit formic trong dung dòch ñoù ? b.neáu hoaø tan theâm 0,001mol HCl vaøo 1 lit dd ñoù thì ñoä ñieän li cuûa axit formic taêng hay giaûm ? giaûi thích ? Baøi 2 : Theo ñònh nghóa cuûa Bronsted , caùc ion : Na+ , NH4+ , CO32- , CH3COO- , HSO4- , K+ , Cl- , HCO3- laø caùc bazô , löôõng tính hay trung tính . treâncô sôû ñoù döï ñoaùn caùc dd cuûa töøng chaát cho döôùi ñaây seõ coù pH nhoû hôn , lôùn hôn hay baèng 7 : Na2CO3 , KCl , CH3COONa , NH4Cl , NaHSO4 ? Baøi 3 : Hoaø tan 6g CH3COOH vaøo nöôùc ñeå ñöôïc 1 lit dung dòch coù Ka = 1,8 . 10-5 . a. tính noàng ñoä mol/lit cuûa ion H+ vaø tính pH cuûa dung dòch ? b.Tính  ? c.Theâm vaøo dd treân 0,45 mol NaCH3COO , tính pH cuûa dd cuoái bieát V khoâng ñoåi . Ngaøy soaïn :28/9/2006 Ngaøy daïy :4/10/2006 Tieát : 13 Baøi 9 : PHAÛN ÖÙNG TRAO ÑOÅI TRONG DUNG DÒCH CAÙC CHAÁT ÑIEÄN LI I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Hieåu ñöôïc caùc ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng trao ñoåi trong dung dòch chaát ñieän li . - Hieåu ñöôïc caùc phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái . 2. Kyõ naêng : - Vieát phöông trình ion ruùt goïn cuûa phaûn öùng . - Döïa vaøo ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng trao ñoåi trong dung dòch caùc chaát ñieän li ñeå bieát ñöôïc phaûn öùng coù xaûy ra hay khoâng xaûy ra . 3. Thaùi ñoä : Reøn luyeän tính caån thaän vaø tæ mæ 4. Troïng taâm : Vieát ñöôïc phöông trình ion ruùt goïn cuûa phaûn öùng trong dung dòch chaát ñieän li . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan sinh ñoäng , ñaøm thoaïi gôïi môû . III. CHUAÅN BÒ : - Duïng cuï : Giaù oáng nghieäm , oáng nghieäm . - Hoaù chaát : Dung dòch NaCl , GaNO3 , NH3 , Fe2(SO4)3 , KI , Hoà tinh boät . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Baûn chaát cuûa phaûn öùng trao ñoåi trong dd caùc chaát ñieän li laø gì ? Ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng ? ta ñi tìm hieåu baøi môùi . Hoaït ñoäng 2 : Ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng - Gv laøm thí nghieäm : Cho dd BaCl2 + Na2SO4 - Gv höôùng daãn HS vieát phöông trình phaûn öùng döôùi daïng ion vaø ion ruùt goïn . - Gv yeâu caàu Hs vieát phaûn öùng phaân töû , pt ion ruùt goïn cuûa caùc phaûn öùng sau : CuSO4 + NaOH  CO2 + Ca(OH)2  => Nhaän xeùt veà baûn chaát cuûa phaûn öùng ? * Löu yù : Chaát keát tuûa , chaát khí , chaát ñieän li yeáu , H2O vieát döôùi daïng phaân töû . Hoaït ñoäng 3 : - Yeâu caàu Hs vieát phöông trình phaân töû vaø phöông trình ion thu Hoaït ñoäng cuûa troø - Hs quan saùt hieän töôïng vaø vieát phöông trình phaûn öùng BaCl2 + Na2SO4  BaSO4 + 2NaCl - Phöông trình ion ruùt goïn : Ba2+ + SO42-  BaSO4 - Hs vieát phöông trình : CuSO4 + 2NaOH Na2SO4 + Cu(OH)2 Cu2+ + 2OH-  Cu(OH)2 CO2 + Ca(OH)2  CaCO3+ H2O CO2 + Ca2+ + 2OH CaCO3 + H2O => Baûn chaát cuûa phaûn öùng treân laø söï keát hôïp cuûa ion Cu2+ vaø OH- taïo ra Cu(OH)2 - Vieát phöông trình phaûn öùng : NaOH + HCl  NaCl + Noäi dung I. Ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng trao ñoåi trong dd caùc chaát ñieän li : 1. Phaûn öùng taïo thaønh chaát keát tuûa : a. Thí nghieäm : sgk b. Giaûi thích : Na2SO4  2Na+ + SO42BaCl2  Ba2+ + 2Cl- Baûn chaát cuûa phaûn öùng laø : Ba2+ + SO42-  BaSO4 - Phöông trình ion ruùt goïn cho bieát baûn chaát cuûa phaûn öùng trong dung dòch caùc chaát ñieän li 2. Phöông trình taïo thaønh chaát ñieän li yeáu : a. Phaûn öùng taïo thaønh nöôùc : * Thí nghieäm 1 : goïn cuûa phaûn öùng cuûa NaOH vaø HCl . - Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng ? - Töông töï cho hoïc sinh vieát phöong trình phaân töû vaø ion ruùt goïn cuûa phaûn öùng : Mg(OH)2 + HCl . - Gv laøm thí nghieäm : CH3COONa + HCl  Hoaït ñoäng 4 : - Gv laøm thí nghieäm : AgNO3 + HCl  AgCl + HNO3 AgCl + NH3  - Gv höôùng daãn hoïc sinh vieát CTPT cuûa phöùc chaát . - Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng ? Hoaït ñoäng 5 : - Gv laøm thí nghieäm HCl + Na2CO3  -Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng ? H2O H+ + OH-  H2O Sgk * Giaûi thích : Thöïc chaát cuûa phaûn -Baûn chaát cuûa phaûn öùng laø söï keát hôïp öùng laø taïo thaønh chaát giöõa cation H+ vaø anion ñieän li yeáu laø H2O OH- , taïo neân chaát ñieän li yeáu laø H2O . - Hoïc sinh leân baûng b. Phaûn öùng taïo vieát phöông trình phaûn thaønh axit yeáu : öùng * Thí nghieäm 2 : CH3COONa + HCl  NaCl + CH3COOH -Hs ngöûi muøi cuûa saûn - Phöông trình ion ruùt phaåm taïo thaønh , giaûi goïn : thích CH3COO- + H+  - Vieát phöông trình phaûn CH3COOH öùng döôùi daïng phaân - Nhaän xeùt : Thöïc chaát töû vaø ion ruùt goïn cuûa phaûn öùng laø do sö -Hoïc sinh ruùt ra nhaän keát hôïp giöõa cation H+ xeùt . vaø anion CH3COO- taïo thaønh axit yeáu CH3COOH . - Hoïc sinh quan saùt , c. Phaûn öùng taïo giaûi thích vaø vieát thaønh ion phöùc phöông trình phaûn öùng . * Thí nghieäm : Sgk * Giaûi thích : Phaûn öùng xaûy ra  Neâu baûn chaát cuûa AgCl + NH3  [Ag(NH3)2]Cl phaûn öùng . - Phöông trình ion : AgCl + 2NH3  [Ag(NH3)2]+ + Cl- - Hs quan saùt hieän töôïng , Vieát phöông trình phaûn öùng daïng phaân töû vaø ion ruùt goïn . - Ion [Ag(NH3)2]+ goïi laø ion phöùc , ñieän li yeáu . 3. Phaûn öùng taïo thaønh chaát khí * Thí nghieäm : Sgk * Giaûi thích : 2HCl + Na2CO3 2NaCl + H2O + CO2  Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng . 2H+ + 2Cl- + 2Na+ + CO32 2Na+ + 2Cl- + H2O + CO2 - Phöông trình ion ruùt goïn : 2H+ + CO32-  H2O + CO2 - Gv gôïi yù , höôùng daãn hoïc sinh ruùt ra keát luaän chung . -Döïa vaøo caùc thí nghieäm quan saùt ñöôïc vaø söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân ruùt ra keát luaän chung . Keát luaän : - Phaûn öùng xaûy ra trong dung dòch caùc chaát ñieän li laø phaûn öùng giöõa caùc ion . - Phaûn öùng trao ñoåi trong dung dòch chaát ñieän li chæ xaûy ra khi coù ít nhaát moät trong caùc ñieàu kieän sau : * Taïo thaønh chaát keát tuûa * Taïo thaønh chaát khí * Taïo thaønh chaát ñieän li yeáu . 3.Cuûng coá : Duøng baøi taäp 2/46 sgk ñeå cuûng coá tieát hoïc . 4. Baøi taäp veà nhaø : 1  9 / 46 , 47 sgk V. RUÙT KINH NGHIEÄM : Ngaøy soaïn :28/9/2006 Ngaøy daïy :7/10/2006 Tieát : 14 Baøi 9 : PHAÛN ÖÙNG TRAO ÑOÅI TRONG DUNG DÒCH CAÙC CHAÁT ÑIEÄN LI ( tt ) I. MUÏC TIEÂU : Ñaõ trình baøy ôû tieát 13 Troïng taâm : - Nhaän bieát ñöôïc moâi tröôøng cuûa dug dòch muoái - Vieát ñöôïc phöông trình thuyû phaân cuûa muoái . - Giaûi moät soá baøi taäp cô baûn . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan sinh ñoäng , ñaøm thoaïi III. CHUAÅN BÒ : - Duïng cuï : Oáng nghieäm , giaù ñôõ - Hoaù chaát : Dung dòch Fe(NO3)3 , dd CH3COONa , ddNaCl , nöôùc caát , quyø tím . - Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Baøi taäp 9 / 47 sgk * Cho caùc chaát sau : H2SO4 , Cu , Ba(OH)2 , FeSO4 , Na2CO3 taùc duïng vôùi nhau töøng ñoâi moät , vieát phöông trình phaân töû vaø phöông trình ion ruùt goïn cuûa caùc phaûn öùng xaûy ra ? 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : - Gv laøm thí nghieäm : Cho quyø tím vaøo dd ñöng CH3COONa vaø vaøo dd Fe(NO3)3 -Gv neâu vaán ñeà : taïi sao quyø ñoåi maøu ? ñeå giaûi thích ñöôïc ñieàu naøy ta nghieân cöùu söï thuyû phaân cuûa muoái . Hoaït ñoäng 2 : - GV höôùng daãn hoïc sinh laøm thí nghieäm : Oáng 1 : Ñöïng nöôùc caát Oáng 2 : Ñöïng dd Fe(NO3)3 Oáng 3 : Ñöïng dd CH3COONa Oáng 4 : Ñöïng dd NaCl . Nhuùng quyø vaøo 4 oáng nghieäm treân . Hoaït ñoäng 3 : - Gv laøm thí nghieäm : Gioáng thí nghieän trong hoaït ñoäng 1 * Löu yù : caùc goác cuûa Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung Hoïc sinh quan saùt thí nghieäm . II. Phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái : - Hoïc sinh leân baûng laøm thí nghieäm -Nhaän xeùt : Oáng 1 : Quyø khoâng ñoåi maøu Oáng 2 : Chuyeån sang maøu ñoû Oáng 3 : Chuyeån sang maøu xanh Oáng 4 : Quyø khoâng ñoåi maøu . - Hoïc sinh döïa vaøo söï 1. Khaùi nieäm söï thuyû phaân cuûa muoái : Phaûn öùng trao ñoåi giöõa muoái hoaø tan vaø nöôùc laøm cho pH bieán ñoåi laø phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái . 2. Phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái : a. Ví duï 1: - Dung dòch CH3COONa coù pH >7 laø do : CH3COONa Na+ + bazô maïnh vaø axit maïnh khoâng bò thuyû phaân . gôïi yù cuûa giaùo vieân ñeå giaûi thích . - Leân baûng vieát phöông trình thuyû phaân cuûa ion CH3COO- . - Nhaän xeùt thaønh phaàn cuûa caùc muoái CH3COONa , Fe(NO3)3 ? - Hs laøm thí nghieäm chöùng minh Fe(NO3)3 coù pH < 7 . - Leân baûng vieát phöông trình thuyû phaân cuûa ion Fe3+ . -vaät vôùi muoái laø saûn phaåm cuûa axit yeáu vaø bazô yeáu thì pH thay ñoåi =>CH3COONa laø saûn nhö theá naøo ? phaåm giöõa bazô maïnh vaø axit yeáu neân coù moâi tröôøng bazô . - Fe(NO3)3 laø saûn phaåm cuûa axit maïnh vaø bazô yeáu neân coù moâi rtöôøng cuûa axit . d2 Fe(NO3)3 coù pH < 7 vì: Fe3+ + HOH H+ => Keát luaän : Nhö vaäy khi hoaø tan moät soá muoái vaøo nöôùc laøm cho pH thay ñoåi chöùng toû coù phaûn öùng giöõa muoái vôùi H2O Fe(OH)2+ + =>Ruùt ra keát luaän chung . -Laáy ví duï cho moãi tröôøng hôïp . Hoaït ñoäng 4 : Cho hoïc sinh laøm moät soá ví duï vaân duïng Baøi 1: dung dòch caùc chaát sau laø moâi tröôøng axit , bazô hay trung tính ? CH3COO- Ion CH3COO- phaûn öùng vôùi nöôùc : CH3COO- + H2O   CH3COOH+ OH- Caùc ion OH- ñöôïc giaûi phoùng neân moâi tröôøng coù pH > 7 . b. Ví duï 2 : - Dung dòch Fe(NO3)3 coù moâi tröôøng pH < 7 laø do : Fe(NO3)3  Fe3+ + 3NO3- Ion Fe3+ bò thuyû phaân : Fe3+ + HOH   Fe(OH)2+ + H+ c. Ví duï 3 : - Ñoái vôùi dd Fe(CH3COO)3 trong nöôùc , caû 2 ion Fe3+ vaø CH3COO- ñeàu bò thuyû phaân , moâi tröôøng axit hay kieàm phuï thuoäc vaøo ñoä thuyû phaân cuûa 2 ion ñoù . d. Ví duï 4 : - Nhöõng muoái nhö naHCO3 , KH2PO4 , K2HPO4 khi hoaø tan trong nöôùc phaân li ra caùc ion HCO3- , H2PO4- , HPO42- , caùc ion naøy laø caùc chaát löôõng tính , chuùng cuõng phaûn öùng vôùi H2O laøm bieán ñoåi pH , moâi tröôøng cuøa dd coøn phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa ion . Keát luaän : a. Muoái trung hoaø taïo bôûi goác bazô maïnh vaø goác axit yeáu , khi tan trong nöôùc goác axit yeáu bò thuyû phaân , moâi tröôøng cuûa dd laø moâi tröôøng kieàm ( pH >7) ví duï : CH3COONa , K2S … b. Muoái trung hoaø taïo bôûi goác bazô yeáu vaø goác axit maïnh , khi tan trong nöôùc , goác bazô bò thuyû phaân laøm cho NaF , Al(NO3)3 , KI ?giaûi thích . dd coù tính axit (pH < 7 ) Ví duï : Fe(NO3)3 , NH4Cl , ZnBr2 … c. Muoái trung hoaø taïo bôûi goác bazô maïnh vaø goác axit maïnh , khi tan trong nöôùc khoâng bò thuyû phaân , moâi tröôøng cuûa dung dòch vaãn trung tính ( pH = 7 ) Ví duï : NaCl , KNO3 , KI … 3. Baøi taäp veà nhaø : 1  9 / 46 , 47 sgk . 9.5 , 9.6 , 9.7 , 9.8 / 17 , 18 sbt . V. RUÙT KINH NGHIEÄM : Ngaøy soaïn :5/10/2006 Ngaøy daïy :11/10/2006 Tieát : 15 Baøi 10 : LUYEÄN TAÄP PHAÛN ÖÙNG TRAO ÑOÅI TRONG DUNG DÒCH CAÙC CHAÁT ÑIEÄN LI I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : Cuûng coá kieán thöùc veà phaûn öùng trao ñoåi xaûy ra trong dung dòch caùc chaát ñieän li 2. Kyõ naêng : Reøn luyeän kyõ naêng vieát phöông trình phaûn öùng döôùi daïng ion vaø ion ruùt goïn . 3. Troïng taâm : Vieát phöông trình daïng phaân töû vaø ion ruùt goïn II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi , neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng 1 : Giaùo vieân ñaët heä thoáng caâu hoûi : - Ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng trong dung dòch chaát ñieän li laø gì ? cho ví duï ? I. CAÙC KIEÁN THÖÙC CAÀN NHÔÙ : 1. Phaûn öùng trao ñoåi trong dung dòch caùc chaát ñieän li chæ xaûy ra khi coù ít nhaát moät trong caùc ñieàu kieän sau : a. Taïo thaønh chaát keát tuûa b. Taïo thaønh chaát ñieän li yeáu . c. Taïo thaønh chaát khí . 2. Phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái - Phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái laø phaûn öùng trao ñoåi ion giöõa laø gì ? nhöõng tröôøng hôïp naøo xaûy muoái hoaø tan vaø nöôùc laøm cho pH ra phaûn öùng thuyû phaân ? bieán ñoåi . Chæ nhöõng muoái chöùa goác axit yeáu hoaëc goác bazô yeáu môùi bò thuyû phaân . 3. Phöông trình ion ruùt goïn cho bieát - Phöông trình ion ruùt goïn coù yù baûn chaát cuûa phaûn öùng trong dung nghóa gì ? neâu caùch vieát phöông dòch caùc chaát ñieän li . Trong phöông trình ion ruùt goïn ? trình ion ruùt goïn cuûa phaûn öùng , ngöôøi ta löôït boû nhöõng ion khoâng tham gia phaûn öùng , coøn nhöõng chaát keát tuûa , chaát ñieän li yeáu , Hoaït ñoäng 2: chaát khí ñöôïc giöõ nguyeân döôùi Höôùng daãn Hs giaûi caùc baøi daïng phaân töû . taäp SGK II. BAØI TAÄP : Baøi 1 : Vieát phöông trình ion ruùt Baøi 1 : goïn cuûa caùc phaûn öùng sau (neáu Hoïc sinh leân baûng vieát phöông coù) xaûy ra trong dung dòch : trình phaûn öùng . a. MgSO4 + NaNO3 b. Pb(NO3)2 + H2S c. Pb(OH)2 + NaOH d. Na2SO3 + H2O e .Cu(NO3)2 + H2O g. AgBr2 + Na2S2O3  [Ag(S2O3)2]3h.Na2SO3+HCl i.Ca(HCO3)2 + HCl . Baøi 2: Haõy choïn nhöõng yù ñuùng . Baøi 2 : Phaûn öùng trao ion trong dung dòch ÑS : b , c caùc chaát ñieän li chæ xaûy ra khi : a. Caùc chaát tham gia phaûn öùng phaûi laø chaát deã tan . b. Moät soá ion trong dung dòch keát hôïp ñöôïc vôùi nhau laøm giaûm noàng ñoä cuûa chuùng c. Taïo thaønh ít nhaát moät chaát ñieän ly yeáu hoaëc chaát ít tan . d. Caùc chaát tham gia phaûn öùng phaûi laø nhöõng chaát ñieän li maïnh . Baøi 3 : .Baøi 3 :Rau quûa khoâ ñöôïc baûo Caùc phaûn öùng xaûy ra : quaûn baèng khí SO2 thöôøng chöùa SO-23 + H2O2  SO42- + H2O . moät löôïng nhoû hôïp chaát coù goác SO42- + Ba2+  BaSO4↓. 2SO3 . Ñeå xaùc ñònh söï coù maët ion SO-23 trong hoa quûa ,moät hoïc sinh ngaâm moät ít quûa ñaäu trong nöôùc .Sau moät thôøi gian loïc laáy dung dòch roài cho taùc duïng vôùi dung dòch H2O2 (chaát oxy hoùa ) , sau Baøi 4 : ñoù cho taùc duïng tieáp vôùi dung Hoaø tan caùc hoùa chaát vaøo nöôùc , dòch BaCl2 .Vieát caùc phöông trình ion thu ñöôïc caùc dung dòch : ruùt goïn theå hieän caùc quùa trình Cl- + Ag+  AgCl  2CH3COOH xaõy ra . +CaCO3Ca(CH3COO)2+H2O+CO2  Baøi 4 : Nhöõng hoùa chaát sau NH4HCO3 + NaOH  NaHCO3 + H2O + thöôøng ñöôïc duøng trong coâng vieäc noäi trôï : muoái NH3  .( khí ,muøi khai) aên(NaCl) ;giaám(CH3COOH) ; boät nôû Duøng NaOH : ñaàu tieân xuaát hieän NH4HCO3 ;pheøn chua keát tuûa traéng sau ñoù tan khi dö K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O ; muoái ioát NaOH (NaCl+KI) . Haõy duøng caùc phaûn 2I- + H2O2  I2 + 2OH-. öùng caùc phaûn öùng hoùa hoïc ñeå I2 xuaát hieän laøm hoà tinh boät coù phaân bieät chuùng .Vieát phöông trình maøu xanh . ion ruùt goïn cuûa caùc phaûn öùng . Baøi 5 : MCO3 + 2HCl  MCl2 + H2O + CO2  . NaOH + HCl  NaCl + H2O. nNaOH nHCl  nHClphaûn öùng  nMCO3 Baøi 5 : Hoøa tan hoaøn toaøn 0,1022g  MMCO3 = 197. M= 137 .(Ba) moät muoái kim loaïi hoùa trò hai MCO3 trong 20ml dung dòch HCl 0,08M .Ñeå trung hoøa HCl dö caàn 5,64ml dung dòch NaOH 0,1M .Tìm xem M laø kim loaïi gì . 3.Cuûng coá : Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp . 4. Baøi taäp veà nhaø : 10.4 , 10.5 , 10.6 / 19 SBT Ngaøy soaïn :5/10/2006 Ngaøy daïy :11/10/2006 Tieát : 16 Baøi8: BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 1 TÍNH AXIT – BAZÔ PHAÛN ÖÙNG TRAO ÑOÅI TRONG DUNG DÒCH CAÙC CHAÁT ÑIEÄN LI I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : Cuûng coá caùc kieán thöùc veà axit – bazô vaø ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng trong dung dòch caùc chaát ñieän li 2. Kyõ naêng : Reøn luyeän kyõ naêng tieán haønh thí nghieäm trong oáng nghieäm vôùi moät löôïng nhoû hoaù chaát 4. Troïng taâm : Cuûng coá kieán thöùc vaø reøn luyeän caùc thao taùc thöïc haønh . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan sinh ñoäng – Ñaøm thoaïi . III. CHUAÅN BÒ : * Duïng cuï : -Ñóa thuyû tinh -Oáng huùt nhoû gioït *Hoaù chaát : -Dung dòch HCl 0,1m -Giaáy ño ñoä pH -Dung dòch NH4Cl 0,1M -Dung dòch CH3COONa 0,1M -Dung dòch NaOH 0,1M -Dung -Dung -Dung -Dung -Dung dòch dòch dòch dòch dòch na2CO3 ñaëc CaCl2 ñaëc . phenolphtalein CuSO4 1M NH3 ñaëc . -Boä giaù thí nghieäm ñôn giaûn ( ñeá söù vaø caëp oáng nghieäm goã ) -oáng nghieäm -Thìa xuùc hoaù chaát baèng ñuõa thuyû tinh . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * söï chuaån bò baøi ôû nhaø cuûa hoïc sinh * Caùc kieán thöùc coù lieân quan . 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Thí nghieäm 1 : Tính axít – bazô : - Ñaët maãu giaáy pH treân ñóa thuûy tinh (hoaëc ñeá söù giaù thí nghieäm caûi tieán) nhoû leân maãu giaáy ñoù moät gioït dung dòch HCl 0,1 M . - Laøm töông töï nhö treân nhöng thay dung dòch HCl baèng töøng dung dòch sau : * Dung dich NH4Cl 0,1M ] * Dung dòch CH3COONa 0,1M * Dung dòch NaOH 0,1M Thí nghieäm 2 : Phaûn öùng trao ñoåi trong dung dòch caùc chaát ñieän ly : a Cho khoaûng 2ml d2 Na2CO3 ñaëc vaøo oáng nghieäm ñöïng khoaûng 2ml CaCl2 ñaëc .  Nhaän xeùt maøu keát tuûa taïo thaønh . b. Hoøa tan keát tuûa thu ñöôïc ôû thí nghieäm a. baèng HCl loaõng , quan saùt ? c. Laáy vaøo oáng nghieäm khoaûng 2ml dung dòch NaOH loaõng nhoû vaøo ñoù vaøi gioït dung dòch phenolphtalein . - Nhoû töø töø dung dòch HCl loaõng vaøo , vöøa nhoû vöøa laéc cho ñeán khi maát maøu , giaûi thích ? d. Cho dung dòch CuSO4 + NaOH , Hoøa tan keát tuûa baèng dung dòch NH3 ñaëc . Hoaït ñoäng cuûa troø - So saùnh maøu cuûa maãu giaáy vôùi maãu chuaån ñeå bieát giaù trò pH. - Quan saùt vaø giaûi thích - Nhaän xeùt maøu keát tuûa taïo thaønh . - Quan saùt  Nhaän xeùt maøu cuûa dung dòch .  Quan saùt caùc hieän töôïng xaûy ra . - Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra döôùi daïng phaân töû vaø ion ruùt goïn . 3. Coâng vieäc cuoái buoåi thöïc haønh : - Höôùng daãn hoïc sinh vieát baûng töôøng trình . -Neâu laïi caùc hieän töôïng quan saùt ñöôïc töø ñoù ruùt ra kieán thöùc caàn naém . V. RUÙT KINH NGHIEÄM : Ngaøy soaïn :ñeà chung cuûa toå Ngaøy daïy :theo thôøi gian nhaø tröôøng quy ñònh Tieát :17 KIEÅM TRA 1 TIEÁT . I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : Cuûng coá veà kieán thöùc - Caân baèng hoùa hoïc . - Dung dòch axít – bazô vaø muoái . - Phaûn öùng trao ñoåi trong dung dòch chaát ñieän ly 2. Kyõ naêng : - Tính pH cuûa dung dòch -Vieát caùc phöông trình phaûn öùng daïng phaân töû vaø ion ruùt goïn . -Xaùc ñònh chieàu cuûa chuyeån dòch caân baèng . 3. Thaùi ñoä : - Reøn luyeän tính caån thaän , tö duy logic cuû hoïc sinh 4. Troïng taâm : - Chöông II III. PHÖÔNG PHAÙP : -Traéc nghieäm khaùch quan : 100% II. CHUAÅN BÒ : - Ñeà kieåm tra . IV. KIEÅM TRA :  Baûng thoáng keâ ñieåm soá : Lôùp Sæ soá Treân TB Döôùi TB Khaù Gioi’  Nhaän xeùt : ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ........................................................................................................................ Chöông 3 : NHOÙM NITÔ MUÏC TIEÂU CUÛA CHÖÔNG : 1 . Kieán thöùc : Giuùp HS bieát - Tính chaát hoùa hoïc cô baûn cuûa nitô , photpho . - Tính chaát vaät lyù hoùa hoïc cuûa moät soá hôïp chaát : NH3, NO, NO2 , HNO3 , P2O5 , H3PO4 . - Phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa caùc ñôn chaát vaø moät soá hôïp chaát cuûa Nitô , Photpho . 2 . Kyõ naêng : Tieáp tuïc hình thaønh vaø cuûng coá caùc kyõ naêng - Quan saùt , phaân tích toång hôïp , vaø döï ñoaùn tính chaát cuûa caùc chaát . - Laäp phöông trình phaûn öùng hoùa hoïc , ñaëc bieät phöông trình phaûn öùng oxi hoùa khöû . - Giaûi caùc baøi taäp ñònh tính vaø ñònh löôïng lieân quan ñeán kieán thöùc cuûa chöông . 3 . Giaùo duïc tình caûm thaùi ñoä : - Thoâng qua noäi dung kieán thöùc cuûa chöông giaùo duïc cho hoïc sinh tình caûm yeâu thieân nhieân , coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng , ñaëc bieät moâi tröôøng khoâng khí vaø ñaát . - Coù yù thöùc gaén lyù thuyeát vaø thöïc tieãn ñeå naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng . Ngaøy soaïn : Ngaøy daïy : Tieát :18 KHAÙI QUAÙT NHOÙM NITÔ Baøi 12 : I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Bieát ñöôïc teân caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm nitô . - Hieåu veà ñaëc ñieåm caáu taïo nguyeân töû vaø vò trí cuûa nhoùm nitô trong baûng tuaàn hoaøn . - Hieåu ñöôïc söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát vaø moät soá hôïp chaát trong nhoùm 2. Kyõ naêng : - Vaän duïng ñöôïc nhöõng kieán thöùc veà caáu taïo nguyeân töû ñeå hieåu ñöôïc nhöõng tính chaát hoùa hoïc chung cuûa caùc nguyeân toá nhoùm nitô . - Vaän duïng nhöõng qui luaät chung veà bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát vaø hôïp chaát caùc nguyeân toá nhoùm nitô . 3. Thaùi ñoä : - Tin töôûng vaøo qui luaät vaän ñoäng cuûa töï nhieân . - Coù thaùi ñoä laøm chuû caùc quùa trình hoùa hoïc khi naém ñöôïc caùc qui luaät bieán ñoåi cuûa chuùng . 4. Troïng taâm : Bieát ñöôïc söï bieán ñoåi tính chaát trong nhoùm Nitô III. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà II. CHUAÅN BÒ : Baûng tuaàn hoaøn vaø tranh aûnh coù lieân quan . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung Hoaït ñoäng 2 : I. VÒ TRÍ CUÛA NHOÙM -Nhoùm nitô thuoäc - Hs döïa vaøo BTH traû NITÔ TRONG BAÛNG nhoùm maáy ? goàm lôøi . TUAÀN HOAØN nhöõng nguyeân toá - Thuoäc nhoùm V trong naøo ? BTH . - Nhoùm Nitô goàm : Nitô (N) , Photpho (P) , Asen(As) , atimon (Sb) vaø bitmut (Bi) . - Cho bieát soá electron - Chuùng ñeàu thuoäc lôùp ngoaøi cuøng , phaân - Bieåu dieãn caáu hình : caùc nguyeân toá p . boá vaøo caùc obitan cuûa 1. Caáu hình electron caùc nguyeân toá thuoäc - ÔÛ traïng thaùi cô baûn cuûa nguyeân töû : nhoùm nitô ? coù 3e . - Caáu hình lôùp electron - Nhaän xeùt soá electron - Caùc nguyeân toá P, As, ngoaøi cuøng : ns2np3 ôû traïng thaùi cô baûn , Sb coøn coù phaân lôùn d kích thích ? troáng neân coù 5e ñoäc ns2 np3 Khaû naêng taïo thaønh thaân ôû traïng thaùi kích - ÔÛ traïng thaùi côù lieân keát hoùa hoïc töø thích . baûn , nguyeân töû cuûa caùc electron ñoäc thaân ? caùc nguyeân toá nhoùm nitô coù 3 electron ñoäc thaân , do ñoù trong caùc hôïp chaát chuùng coù coäng hoùa trò laø 3 . - Ñoái vôùi caùc nguyeân toá : P , As , Sb ôû traïng thaùi kích thích coù 5 elctron ñoäc thaân neân trong hôïp chaát chuùng coù lk coäng hoùa trò laø Hoaït ñoäng 3 : 5 ( Tröø Nitô ). Nhaéc laïi qui luaät bieán ñoåi tính KL, PK , tính oxi HS thaûo luaän traû hoùa- khöû , ñoä aâm lôøi : 2 . Söï bieán ñoåi tính ñieän , aùi löïc electron chaát cuûa caùc ñôn theo nhoùm A ? Nhoùm N chaát : nitô ? Bimut a. Tính oxi hoùa khöû : - Bk , tính kl , taêng - Trong caùc hôïp chaát daàn . cuûa chuùng coù caùc soá - Ñañ , AE , I1 , tính oxh oxi hoaù : -3 , +3 , +5 . giaûm daàn Rieâng Nitô coùn coù caùc - Tính khöû taêng . soá oxi hoaù : +1 , +2 , +4 . Hoaït ñoäng 4 : - Caùc nguyeân toá nhoùm - Cho bieát hoùa trò cuûa Nitô heå hieän tính oxi R ñoái vôùi Hiñro ? vieát Vôùi soá oxi hoùa +5: hoaù vaø tính khöû . coâng thöùc chung ? N2O5, P2O5 , HNO3 , - Khaû naêng oxi hoùa H3PO4 .Coù ñoä beàn giaûm töø nitô ñeán - Söï bieán ñoåi beàn , tính giaûm . bitmut . khöû cuûa caùc hôïp chaát Vôùi soá oxi hoùa +3 hiñrua naøy nhö theá naøo As2O3,Sb2O3, Bi2O3 ? As(OH)3 , Sb(OH)3 , Bi(OH)3 .Ñoä beàn taêng Neâu qui luaät . - Hôïp chaát vôùi oxi R coù soá oxihoùa cao nhaát laø bao nhieâu ? Cho vd? - Cho bieát qui luaät veà : Ñoä beàn cuûa caùc soá oxi hoùa ? Söï bieán ñoåi veà tính axít , bazô cuûa caùc oxit vaø hiñroxit ? b. Tính kim loaïi phi kim : - Ñi töø nitô ñeán bitmut , tính phi kim cuûa caùc nguyeân toá giaûm daàn , ñoàng thôøi tính kim loaïi taêng daàn . 3. Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc hôïp chaát : a. Hôïp chaát vôùi hiñro : RH3 - Ñoä beàn nhieät cuûa caùc hiñrua giaûm töø NH3 ñeán BiH3 . - Dung dòch cuûa chuùng khoâng coù tính axít . b. Oxit vaø hiñroxit : - Coù soá oxi hoaù cao nhaát vôùi oâxi : +5 - Ñoä beàn cuûa hôïp chaát vôùi soá oxihoaù +5 giaûm xuoáng - Vôùi N vaø P soá oxi hoùa +5 laø ñaëc tröng . - Tính bazô cuûa caùc oxit vaø hiñroxit taêng coøn tính axit giaûm Theo chieàu töø nitô ñeán bitmut- 3.Cuûng coá : Söû duïng baøi taäp 2 , 3 / 54 sgk 4. Baøi taäp veà nhaø : sgk V. RUÙT KINH NGHIEÄM : Chöông 3 : NHOÙM NITÔ MUÏC TIEÂU CUÛA CHÖÔNG : 1 . Kieán thöùc : Giuùp HS bieát - Tính chaát hoùa hoïc cô baûn cuûa nitô , photpho . - Tính chaát vaät lyù hoùa hoïc cuûa moät soá hôïp chaát : NH3, NO, NO2 , HNO3 , P2O5 , H3PO4 . - Phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa caùc ñôn chaát vaø moät soá hôïp chaát cuûa Nitô , Photpho . 2 . Kyõ naêng : Tieáp tuïc hình thaønh vaø cuûng coá caùc kyõ naêng - Quan saùt , phaân tích toång hôïp , vaø döï ñoaùn tính chaát cuûa caùc chaát . - Laäp phöông trình phaûn öùng hoùa hoïc , ñaëc bieät phöông trình phaûn öùng oxi hoùa khöû . - Giaûi caùc baøi taäp ñònh tính vaø ñònh löôïng lieân quan ñeán kieán thöùc cuûa chöông . 3 . Giaùo duïc tình caûm thaùi ñoä : - Thoâng qua noäi dung kieán thöùc cuûa chöông giaùo duïc cho hoïc sinh tình caûm yeâu thieân nhieân , coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng , ñaëc bieät moâi tröôøng khoâng khí vaø ñaát . - Coù yù thöùc gaén lyù thuyeát vaø thöïc tieãn ñeå naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng . KHAÙI QUAÙT NHOÙM NITÔ Baøi 12 : I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Bieát ñöôïc teân caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm nitô . - Hieåu veà ñaëc ñieåm caáu taïo nguyeân töû vaø vò trí cuûa nhoùm nitô trong baûng tuaàn hoaøn . - Hieåu ñöôïc söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát vaø moät soá hôïp chaát trong nhoùm 2. Kyõ naêng : - Vaän duïng ñöôïc nhöõng kieán thöùc veà caáu taïo nguyeân töû ñeå hieåu ñöôïc nhöõng tính chaát hoùa hoïc chung cuûa caùc nguyeân toá nhoùm nitô . - Vaän duïng nhöõng qui luaät chung veà bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát vaø hôïp chaát caùc nguyeân toá nhoùm nitô . 3. Thaùi ñoä : - Tin töôûng vaøo qui luaät vaän ñoäng cuûa töï nhieân . - Coù thaùi ñoä laøm chuû caùc quùa trình hoùa hoïc khi naém ñöôïc caùc qui luaät bieán ñoåi cuûa chuùng . 4. Troïng taâm : Bieát ñöôïc söï bieán ñoåi tính chaát trong nhoùm Nitô III. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà II. CHUAÅN BÒ : Baûng tuaàn hoaøn vaø tranh aûnh coù lieân quan . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : Khoâng coù . 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung Hoaït ñoäng 1 : Coù moät soá nguyeân toá maø hôïp chaát cuûa chuùng raát quan troïng ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa - Hs döïa vaøo BTH traû con ngöôøi trong ñoù coù lôøi . caùc nguyeân toá thuoäc I. VÒ TRÍ CUÛA NHOÙM nhoùm VA . NITÔ TRONG BAÛNG Haïot ñoäng 2 : TUAÀN HOAØN - Nhoùm nitô thuoäc - Thuoäc nhoùm V trong nhoùm maáy ? goàm BTH . nhöõng nguyeân toá - Nhoùm Nitô goàm : Nitô naøo ? (N) , Photpho (P) , - Bieåu dieãn caáu hình : Asen(As) , atimon (Sb) vaø bitmut (Bi) . - ÔÛ traïng thaùi cô baûn - Chuùng ñeàu thuoäc coù 3e . caùc nguyeân toá p . - Cho bieát soá electron - Caùc nguyeân toá P, As, 1. Caáu hình lôùp ngoaøi cuøng , phaân Sb coøn coù phaân lôùn d electron cuûa boá vaøo caùc obitan cuûa troáng neân coù 5e ñoäc nguyeân töû : caùc nguyeân toá thuoäc thaân ôû traïng thaùi kích - Caáu hình lôùp electron nhoùm nitô ? thích . ngoaøi cuøng : ns2np3 - Nhaän xeùt soá electron ôû traïng thaùi cô baûn , kích thích ? Khaû naêng taïo thaønh lieân keát hoùa hoïc töø caùc electron ñoäc thaân ? Hoaït ñoäng 3 : - Nhaéc laïi qui luaät bieán ñoåi tính KL, PK , tính oxi hoùa- khöû , ñoä aâm ñieän , aùi löïc electron theo nhoùm A ? Nhoùm nitô ? Hoaït ñoäng 4 : - Cho bieát hoùa trò cuûa R ñoái vôùi Hiñro ? vieát coâng thöùc chung ? - Söï bieán ñoåi beàn , tính khöû cuûa caùc hôïp chaát hiñrua naøy nhö theá naøo ? - Hôïp chaát vôùi oxi R coù soá oxihoùa cao nhaát laø bao nhieâu ? Cho vd? - Cho bieát qui luaät veà : - Ñoä beàn cuûa caùc soá oxi hoùa ? - Söï bieán ñoåi veà tính axít , bazô cuûa caùc oxit HS thaûo luaän traû lôøi : Nitô Bimut - Bk , tính kl , taêng daàn . - Ñañ , AE , I1 , tính oxh giaûm daàn - Tính khöû taêng . ns2 np3 - ÔÛ traïng thaùi cô baûn , nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá nhoùm nitô coù 3 electron ñoäc thaân , do ñoù trong caùc hôïp chaát chuùng coù coäng hoùa trò laø 3 . - Ñoái vôùi caùc nguyeân toá : P , As , Sb ôû traïng thaùi kích thích coù 5 elctron ñoäc thaân neân trong hôïp chaát chuùng coù lk coäng hoùa trò laø 5 ( Tröø Nitô ). 2 . Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát : a. Tính oxi hoùa khöû : - Trong caùc hôïp chaát cuûa chuùng coù caùc soá oxi hoaù : -3 , +3 , +5 . Rieâng Nitô coùn coù caùc soá oxi hoaù : +1 , +2 , +4 . - Caùc nguyeân toá nhoùm Nitô heå hieän tính oxi hoaù vaø tính khöû . - Khaû naêng oxi hoùa giaûm töø nitô ñeán bitmut . b. Tính kim loaïi - phi kim : - Ñi töø nitô ñeán bitmut , tính phi kim cuûa caùc - Vôùi soá oxi hoùa +5: nguyeân toá giaûm daàn , N2O5, P2O5 , HNO3 , ñoàng thôøi tính kim loaïi H3PO4 .Coù ñoä beàn taêng daàn . giaûm . 3. Söï bieán ñoåi - Vôùi soá oxi hoùa +3 tính chaát cuûa As2O3,Sb2O3, Bi2O3 As(OH)3 , Sb(OH)3 , Bi(OH)3 caùc hôïp chaát : a. Hôïp chaát vôùi hiñro .Ñoä beàn taêng : RH3 - Ñoä beàn nhieät cuûa  Neâu qui luaät . caùc hiñrua giaûm töø NH3 ñeán BiH3 . - Dung dòch cuûa chuùng khoâng coù tính axít . b. Oxit vaø hiñroxit : - Coù soá oxi hoaù cao nhaát vôùi oâxi : +5 - Ñoä beàn cuûa hôïp vaø hiñroxit ? chaát vôùi soá oxihoaù +5 giaûm xuoáng - Vôùi N vaø P soá oxi hoùa +5 laø ñaëc tröng . - Tính bazô cuûa caùc oxit vaø hiñroxit taêng coøn tính axit giaûm Theo chieàu töø nitô ñeán bitmut- Baøi 13 : NITÔ I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Hieåu ñöôïc tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa nitô . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá nitô trong coâng nghieäp vaø trong phoøng thí nghieäm. - Hieåu ñöôïc öùng duïng cuûa nitô . 2. Kyõ naêng : - Vaän duïng ñaëc ñieåm caáu taïo phaân töû cuûa nitô ñeå giaûi thích tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa nitô . - Reøn luyeän kyõ naêng suy luaän logic . 3. Thaùi ñoä : Bieát yeâu quùi baûo veä nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân 4. Troïng taâm : - Bieát caáu taïo phaân töû , caùc tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa nitô . - Vieát ñöôïc caùc phöông trình chöùng minh tính chaát cuûa Nitô . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan sinh ñoäng - Ñaøm thoaïi gôïi môû III. CHUAÅN BÒ : - Ñieàu cheá saún khí nitô cho vaøo caùc oáng nghieäm ñaäy baèng nuùt cao su - Moãi nhoùm HS baét moät con chaâu chaáu coøn soáng . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Neâu caùc tính chaát chung vaø söï bieán ñoåi tính chaát cuûa nhoùm Nitô ? 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi - Khoâng khí goàm nhöõng chaát khí naøo ? chieám töû leä bao nhieäu ? - Nitô laø moät trong nhöõng khí coù trong taàng khí quyeån vôùi moät haøm löôïng lôùn . vaäy N2 coù nhöõng tính chaát gì , Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung - Trong khoâng khí coù raát nhieàu khí nhö : O2 , N2 , H2S , He , CO2 , H2O … N2 : 79% , O2 : 20% coøn laïi caùc khí khaùc . - Hs moâ taû , keát luaän Phaân töû N2 goàm hai I – CAÁU TAÏO PHAÂN TÖÛ : - Coâng thöùc electron : :N: N: - Coâng thöùc caáu ta nghieän cöùu baøi môùi . Hoaït ñoäng 2 : - Moâ taû lieân keát trong phaân töû N2 ? - Hai nguyeân töû Nitô trong phaân töû lieân keát vôùi nhau nhö theá naøo? Haïot ñoäng 2 : - Cho bieát traïng thaùi vaät lyù cuûa nitô ? coù duy trì söï soáng khoâng ? ñoäc khoâng ? - N2 naëng hay nheï hôn khoâng khí ? Hoaït ñoäng 3 : Gv ñaët vaán ñeà - Nitô laø phi kim khaù hoaït ñoäng nhöng ôû nhieät ñoä thöôøng khaù trô veà maët hoaù hoïc , haõy giaûi thích ? : - Döïa vaøo soá oxi hoùa haõy döï ñoaùn tính chaát cuûa nitô? - Xeùt xem nitô theå hieän tính khöû hay tính oxihoùa trong tröôøng hôïp naøo ? - Xaùc ñònh soá oxi hoaù cuûa Nitô trong caùc tröôøng hôïp . - Gv thoâng baùo : Chæ vôùi Li , nitô taùc duïng ngay ôû nhieät ñoä thöôøng . nguyeân töû , lieân keát vôùi nhau baèng ba lieân keát CHT khoâng coù cöïc . - Hs quan saùt tính chaát vaät lí cuûa Nitô . Sau ñoù cho coân truøng vaøo , quan saùt vaø nhaän xeùt .  N2 khoâng duy trì söï soáng nhöng khoâng ñoäc . - Döïa vaøo dN2/ kk traû lôøi . :NN: II – TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ : - Laø chaát khí khoâng maøu , khoâng muøi , khoâng vò , hôi nheï hôn khoâng khí , hoùa loûng ôû - 196 0C, hoùa raén:210 0C - Tan raát ít trong nöôùc , khoâng duy trì söï chaùy vaø söï soáng . - Döïa vaøo ñaëc ñieåm caáu taïo phaân töû ñeå giaûi quyeát vaán ñeà . III . TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC - Nitô coù ENN = 946 kJ/mol , ôû nhieät ñoä thöôøng nitô khaù trô veà maët hoùa hoïc nhöng ôû - Nitô coù caùc soá oxi hoaù : nhieät ñoä cao hoaït -3 , 0 , +1 , +2 , +3 , +4 , +5 ñoäng hôn . . - Nitô theå hieän tính oxi hoùa vaø tính khöû , tính oxi hoùa ñaëc tröng hôn . -N2 coù soá oxihoaù 0 neân 1 . Tính oxi hoùa : vöøa theå hieän tính oxi a. Taùc duïng vôùi hoaù vaø tính khöû . hiñro : ÔÛ nhieät ñoä cao (4000C) , aùp suaát cao vaø coù xuùc taùc : 3 N20 + 3H2   2 N H3 H = 92kJ  nitô theå hieän tính oxi b. Taùc duïng vôùi kim hoaù . loaïi : 6Li + N20  2 Li3N ( Liti Nitrua )  Nitô theå hieän tính khöû . => Keát luaän : Nitô theå hieän tính khöû khi taùc duïng vôùi caùc nguyeân toá coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn .Theå hieän tính taïo : 3Mg + N2  Mg3N2 (Magie Nitrua )  Nitô theå hieän tính oxi hoùa . 2 . Tính khöû : - ÔÛ nhieät ñoä 30000C (hoaëc hoà quang ñieän ) : N20 + O2   2NO . H=180KJ  Nitô theå hieän tính khöû . oxihoùa khi taùc duïng vôùi caùc nguyeân toá coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn . - Khí NO khoâng beàn : 2 4 2 N O + O2   2 N O2 Hoaït ñoäng 5 : - Trong töï nhieân nitô coù ôû ñaâu vaø daïng toàn taïi cuûa noù laø gì ? -Hs döïa vaøo kieán thöùc thöïc teá vaø sgk ñeå traû lôøi . - Ngöôøi ta ñieàu cheá nitô baèng caùch naøo ? - Hs döïa vaøo sgk ñeå traû lôøi . -Nitô coù nhöõng öùng duïng gì ? - Caùc oxit khaùc nhö N2O , N2O3 , N2O5 khoâng ñieàu cheá tröïc tieáp töø nitô vaø oxi . IV. TRAÏNG THAÙI THIEÂN NHIEÂN VAØ ÑIEÀU CHEÁ : 1. Traïng thaùi thieân nhieân : - ÔÛ daïng töï do : chieám khoaûng 80% theå tích khoâng khí , toàn taïi 2 ñoàng vò :14N (99,63%) , 15 N(0,37%) . - ÔÛ daïng hôïp chaát , nitô coù nhieàu trong khoaùng vaät NaNO3 (Dieâm tieâu ) : coø coù trong thaønh phaàn cuûa protein , axit nucleic , . . . vaø nhieàu hôïp chaát höõu cô thieân nhieân . 2 – Ñieàu cheá : a. Trong coâng nghieäp : - Chöng caát phaân ñoaïn khoâng khí loûng , thu nitô ôû -196 0C , vaän chuyeån trong caùc bình theùp , neùn döôùi aùp suaát 150 at . b. Trong phoøng thí nghieäm : - Ñun dung dòch baõo hoøa muoái amoni nitrit ( Hoãn hôïp NaNO2 vaø NH4Cl ) : t0 NH4NO2  → N2 + 2H2O . V – ÖÙNG DUÏNG : - Laø moät trong nhöõng thaønh phaàn dinh döôõng chính cuûa thöïc vaät . - Trong coâng nghieäp duøng ñeå toång hôïp NH3 , töø ñoù saûn xuaát ra phaân ñaïm , axít nitríc . . . Nhieàu nghaønh coâng nghieäp nhö luyeän kim , thöïc phaåm , ñieän töû . . . Söû duïng nitô laøm moâi tröôøng . Baøi 14 : AMONIAC VAØ MUOÁI AMONI I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : Giuùp HS hieåu - Tính chaát hoùa hoïc cuûa amoniac - Vai troø quan troïng cuûa amiac trong ñôøi soáng vaø trong kyõ thuaät Cho HS bieát : - Phöông phaùp ñieàu cheá amoniac trong phoøng thí nghieäm vaø trong coâng nghieäp 2. Kyõ naêng : - Döïa vaøo caáu taïo phaân töû ñeå giaûi thích tính vaät lyù , hoùa hoïc cuûa amoniac. -Vaän duïng nguyeân lyù chuyeån dòch caân baèng ñeå giaûi thích caùc ñieàu kieän kó thuaät trong saûn xuaát amoniac . - Reøn luyeän khaû naêng laäp luaän logic vaø khaû naêng vieát caùc phöông trìnhtrao ñoåi ion . . . 3. Thaùi ñoä : - Naâng cao tình caûm yeâu khoa hoïc . - Coù yù thöùc gaén nhöõng hieåu bieát veà khoa hoïc vôùi ñôøi soáng 4. Troïng taâm : - Tính chaát vaät kyù vaø hoaù hoïc cuûa Amoniac . - Vaän duïng nguyeân lyù chuyeån dòch caân baèng ñeå giaûi thích caùc ñieàu kieän cuûa phaûn öùng toång hôïp amoniac töø nitô vaø hiñro . III. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan - Ñaøm thoaïi II. CHUAÅN BÒ :  Duïng cuï : Oáng nghieäm , giaù oáng nghieäm , chaäu thuyû tinh  Hoùa chaát : NH3 , H2O , CuO , NH4Cl , dd NaOH , Phenolphtaleâin .  Tranh hình 3.6 SGK , hình 3.7 SGK . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : - Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa nitô ? taïi sao ôû ñk thöôøng nitô trô veà maët hoaù hoïc ? VD ? - Baøi 5 / 57 SGK .. 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Niô coù nhieàu soá oxi hoaù trong hôïp chaát NH3 nitô coù soá oxihoaù laø -3 . Vaäy NH3 laø I . CAÁU TAÏO PHAÂN chaát gì ? caáu taïo , tính TÖÛ : chaát ra sao , ta nghieân - Vieát coâng thöùc caáu - CT e CTCT cöùu baøi môùi . taïo , coâng thöùc H : N : H H–N–H Haïot ñoäng 2 : electron H H - Cho bieát ñaëc ñieåm N caáu taïo cuûa phaân töû NH3 - Moâ taû söï hình thaønh phaân töû NH3 ? - Vieát coâng thöùc electron vaø coâng thöùc caáu taïo cuûa phaân töû NH3 ? - Gv boå xung : Phaân töû NH3 coù caáu taïo hình thaùp ñaùy laø tam giaùc ñeàu , nguyeân töû N ôû ñænh thaùp coøn 3 nguyeân töû H naèm ôû 3 ñænh cuûa tam giaùc ñeàu . Hoaït ñoäng 3: - Neáu coù bình khí nitô cho HS quan saùt : Traïng thaùi , maøu saéc , muøi ? - dN2 / kk ? - Gv laøm thí nghieäm moâ taû tính tan cuûa NH3 , Hoaït ñoäng 4: Giaûi thích tính bazô cuûa NH3 : - Lieân keát trong phaân töû NH3 laø lieân keát CHT • phaân cöïc , nitô tích H H ñieän aâm , hiñro tích N ñieän döông . -Phaân töû NH3 coù caáu taïo hình thaùp , ñaùy laø moät tam giaùc ñeàu . - Phaân töû NH3 laø phaân töû phaân cöïc . I . TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ : - HS quan saùt traû lôøi - Laø chaát khí khoâng maøu , muøi khai vaø - Nheï hôn khoâng khí . xoác , nheï hôn khoâng khí . - HS , quan sat’ nhaän - Khí NH3 tan raát nhieàu xeùt söï ñoåi maøu trong nöôùc , taïo thaønh cuûa dung dòch dung dòch amoniac coù  Ruùt ra keát luaän . tính kieàm yeáu . - Döïa vaøo tính chaát hoùa chung cuûa bazô . - Döïa vaøo thuyeát axít – bazô cuûa bron steât vieát phöông trình ñieän li cuûa NH3 trong nöôùc . - Dung dòch NH3 theå hieän tính chaát cuûa - Vieát phöông moät kieàm yeáu nhö phaûn öùng theá naøo ? quan saùt neâu töôïng III. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC 1 . Tính bazô yeáu : a. Taùc duïng vôùi nöôùc : Trong dung dòch NH3 laø moät bazô yeáu , ôû 250C , Kb = 1,8. 10-5 trình NH3 + H2O   NH4+ + OH – hieän b. Taùc duïng vôùi axít : Hoaït ñoäng 5 : - Taïo thaønh muoái amoni . - Gv höôùng daãn thí Víduï: nghieäm 2NH3 + H2SO4  (NH4)2SO4 NH3 + HClñaëc  -Döïa vaøo söï höôùng NH3 + H+  NH4+ . daãn cuûa giaùo vieân NH3(k) + HCl(k)  NH4Cl(r ) . leân baûng vieát moät  Phaûn öùng duøng ñeå soá phaûn öùng . nhaän bieát khí NH3 . - Gv thoâng baùo cho hoïc sinh bieát khaû aêng dd NH3 taùc duïng vôùi moät soá muoái kim loaïi . c. Taùc duïng vôùi dung dòch muoái cuûa nhieàu kim loaïi , taïo keát tuûa hiñroxit cuûa chuùng . Ví duï : Al3++3NH3+3H2 Al(OH)3 + 3NH4+ 2 -hs nghieân cöùu sgk traû Fe lôøi . +2NH3+2H2OFe(OH)2+2NH4 2 . Khaû naêng taïo Hoaït ñoäng 5 : - Gv ñaët vaán ñeà : Ngoaøi nhöõng tính chaát keå treân NH3 coøn coù tính chaát ñaëc bieät khaùc ñoù laø gì ? - Gv laøm thí nghieäm : * TN 1 : Cho töø töø d2 NH3 + d2 CuSO4 Quan saùt ? Tieáp tuïc nhoû töøng gioït NH3cho ñeán khi thu ñöôïc d2 xanh thaãm – Gv boå xung : Caùc ion Cu(NH3)4]2+ , [Ag(NH3)2]+ laø caùc ion phöùc , ñöôïc taïo thaønh nhôø lieân keát cho nhaän giöõa caëp electron töï do cuûa nitô trong phaân töû NH3 vôùi caùc obitan troáng cuûa kim loaïi . TN2 : Nhoû vaøi gioït d2 AgNO3 vaøo d2 NaCl . Nhoû töø töø d2 NH3 cho ñeán khi keát tuûa tan hoaøn toaøn . Hoaït ñoäng 5 : - Döï ñoaùn tính chaát hoùa hoïc cuûa NH3 döïa vaøo thay ñoåi soá oxihoùa cuûa nitô trong NH3 ? - Xaùc ñònh soá oxihoùa cuûa nitô ? - Soá oxihoùa coù theå coù cuûa nitô ? - Boå sung : So vôùi H2S , tính khöû cuûa NH3 yeáu hôn . - Tính khöû NH3 bieåu hieän nhö theá naøo khi taùc duïng vôùi Cl2 ? phöùc : Dung dòch amoniac coù khaû naêng hoøa tan - Ñaàu tieân coù keát hiñroxit hay muoái ít tan tuûa : cuûa moät soá kim loaïi , CuSO4 +2NH3 +2H2O  taïo thaønh caùc dung dòch (NH4)2SO4 + phöùc chaát . Cu(OH)2 Sau ñoù keát tuûa tan ra Ví duï : do * Vôùi Cu(OH)2 Cu(OH)2 +4 NH3 [Cu(NH3)4] (OH)2 - Phöông trình ion : Cu(OH)2 + 4NH3  [Cu(NH3)4]2++ 2OH- Maøu xanh thaãm - Töông töï HS neâu hieän töôïng vieát phöông trình * Vôùi AgCl . phaûn öùng . AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2] Cl AgCl + 2NH3  [Ag(NH3)2]+ + Cl- =>Söï taïo thaønh caùc ion phöùc laø do söï keát hôïp - HS nghieân cöùu vaø caùc phaân töû NH3 baèng traû lôøi caù electron chöa söû duïng cuûa nguyeân töû - Khi coù söï thay ñoåi soá nitô vôùi ion kim loaïi oxihoùa , soá oxihoùa cuûa nitô trong NH3 chæ coù theå taêng neân NH3 3 . Tính khöû : a. Taùc duïng vôùi oxi : theå hieän tính khöû ? - Amoniac chaùy trong khoâng khí vôùi ngoïn löûa - HS nghieân cöùu SGK maøu luïc nhaït : 0 4NH3 +3O2  2N 2 + 6H2O . traû lôøi . - Khi coù xuùc taùc laø hôïp kim platin vaø iriñi ôû 850 – 9000C : 4NH3 +5O2  4NO + 6H2O . Keát luaän : - Amoniac ôû traïng thaùi b. Taùc duïng vôùi clo : khí hay trong dung dòch - Khí NH3 töï boác chaùy ñeàu theå hieän tính bazô trong khí Clo taïo ngoïn : yeáu .Taùc duïng vôùi axít löûa coù khoùi traéng 0 taïo thaønh muoái amoni 2NH3 + 3Cl2  N2 +6HCl . vaø keát tuûa ñöôïc - Khoùi traéng laø nhöõng hiñroxit cuûa nhieàu kim haït NH4Cl sinh ra do khí HCl vöøa taïo thaønh hoùa loaïi . - Amoniac coù tính khöû : hôïp vôùi NH3 . phaûn öùng ñöôïc vôùi oxi c. Taùc duïng vôùi moät , clo vaø khöû moät soá soá oxit kim loaïi: oxit kimloaïi (Nitô coù soá - Duøng sô ñoà ñeå giaûi oxi hoùa töø -3 ñeán 0, thích thí nghieäm . +2 ). - Coù khaû naêng taïo phöùc vôùi nhieàu kim loaïi nhôø lieân keát cho nhaän .  Gv giuùp HS ruùt ra keát luaän - Khi ñun noùng , NH3 coù theå khöû oxit cuûa moät soá kim loaïi thaønh kim loaïi Ví duï : o 2NH3 + 3CuO  t 3Cu +N20 +3H2O - HS nghieân cöùu SGK vaø tìm trong thöïc teá ñeå traû lôøi Hoaït ñoäng 6 : Tìm hieåu phöông phaùp ñieàu cheá NH3 : - Nghieân cöùu SGK - Vaän duïng nguyeân lyù - Trong phoøng thí chuyeån dòch caân baèng nghieäm vaø trong coâng ñeå traû lôøi : nghieäp NH3 ñöôïc ñieàu * taêng p cheá nhö theá naøo ? * Thöïc hieän ôû t° thaáp . Tuy nhieân t° thích hôïp khoaûn 440°C * Duøng chaát xaùuc taùc . - Laøm theá naøo ñeå caân baèng chuyeån dòch veà phía NH3 ? -Coù theå aùp duïng caùc yeáu toá t° , p , [ ] ñöôïc khoâng ?taïi sao ? - coù theå duøng chaát xuùc taùc gì ? - gv duøng sô ñoà thieát bò toång hôïp NH3 ñeå giaûi thích quaù trình vaän chuyeån nguyeân lieäu vaø saûn phaåm trong thieát bò toång hôïp NH3 . Baøi 14 : IV. ÖÙNG DUÏNG : SGK V. ÑIEÀU CHEÁ : 1. Trong phoøng thí nghieäm : - Cho muoái amoni taùc duïng vôùi kieàm noùng : 2NH4Cl+Ca(OH)2  2NH3 + CaCl2 +2H2O - Ñun noùng dung dòch amoniac ñaëc . 2 . Trong coâng nghieäp: N2(k) + 3H2(k)   2NH3 ∆H = 92 kJ Vôùi nhieät ñoä : 450 – 5000C . Aùp suaát : 300 – 1000 at Chaát xuùc taùc : Fe hoaït hoùa . AMONIAC VAØ MUOÁI AMONI ( tt ) I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : Giuùp HS hieåu - Tính chaát hoùa hoïc cuûa muoái amoni . - Vai troø quan troïng cuûa amiac vaø muoái amoni trong ñôøi soáng vaø trong kyõ thuaät HS bieát : - Phöông phaùp ñieàu cheá amoniac trong phoøng thí nghieäm vaø trong coâng nghieäp . 2. Kyõ naêng : - Döïa vaøo caáu taïo phaân töû ñeå giaûi thích tính vaät lyù , hoùa hoïc muoái amoni. - Reøn luyeän khaû naêng laäp luaän logic vaø khaû naêng vieát caùc phöông trìnhtrao ñoåi ion 3. Thaùi ñoä : - Naâng cao tình caûm yeâu khoa hoïc . - Coù yù thöùc gaén nhöõng hieåu bieát veà khoa hoïc vôùi ñôøi soáng . 4. Troïng taâm : - Hieåu ñöôïc caùc tính chaát vaät lyù muoái amoni . - Hieåu roõ vai troø quan troïng muoái amoni trong ñôøi soáng vaø trong saûn xuaát . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan - Ñaøm thoaïi phaùt vaán III. CHUAÅN BÒ : - Duïng cuï vaø hoùa chaát - Tranh hình 3.8 SGK . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûaAmoniac ? VD minh hoaï ? * Baøi 5/ 64 SGK . * Baøi 2 SGK (3ñ) 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi - Cho HS quan saùt tinh theå muoái amoni clorua.  Vaäy muoái amoni coù nhöõng tính chaát gì ? Haïot ñoäng 2 : - HS quan saùt traû lôøi : - Hoøa caùc tinh theå NH4Cl laø tinh theå khoâng muoái amoni clorua vaøo maøu deã tan , pH < 7 nöôùc , duøng quøi tím ñeå thöû moâi tröôøng cuûa d2 NH4Cl - Haõy nhaän xeùt traïng thaùi , maøu saéc , tính tan vaø ñoä pH ? GV khaùi quaùt : Noäi dung I. TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ : - Laø nhöõng hôïp chaát tinh theå ion , Phaân töû goàm cation NH4+ vaø anion goác axit . - Muoái amoni ñeàu deã tan trong nöôùc vaø khi tan ñieän ly hoaøn toaøn thaønh caùc ion . Ví duï : NH4Cl  NH4+ + ClIon NH4+ maøu . Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu Tính chaát khoâng coù II . TÍNH CHAÁT HOÙA hoùa hoïc cuûa muoái amoni . GV : Höôùng daãn HS laøm thí nghieäm : Chia dd Nh4Cl ôû treân vaøo 2 oáng nghieäm - Oáng 1 : NH4Cl + NaOH - Oáng 2 : NH4Cl + AgNO3 . - GV nhaän xeùt boå sung :  Caùc pöù treân laø phaûn öùng trao ñoåi ion .  ÔÛ phaûn öùng 1 ion Nh4+ nhöôøng proton cho ion OH- neân Nh4+ laø axit ( dd laøm quyø tím hoaù ñoû ) - HS quan saùt hieän HOÏC töôïng , vieát phöông trình 1 . Phaûn öùng trao phaân töû vaø ion ruùt ñoåi ion : goïn VD : (NH4)2SO4+ 2 NaOH 2NH3↑ + Na2SO4 + 2H2O . (1) NH4+ + OH- → NH3↑ +H2O  Phaûn öùng naøy duøng ñeå ñieàu cheá NH3 trong PTN NH4Cl +AgNO3  AgCl↓ + NH4NO3 (2) HS nhaän xeùt vaø giaûi thích : - Muoái ôû ñaùy oáng nghieäm heát , xuaát hieän muoái ôû gaàn - GV höôùng daãn thí mieäng oáng nghieäm . nghieäm: - Giaûi thích , vieát Cho NH4Cl vaøo oáng phöông trình nghieäm, ñun noùng . Nhaän xeùt : muoái NH4Cl thaêng hoa . - Yeâu caàu HS laáy theâm moät soá ví duï : NH4HCO3 thöôøng goïi laø boät nôû .  GV phaân tích vaø Keát luaän -Döïa vaøo phaûn öùng gv phaân tích ñeå hs thaáy ñöôïc baûn chaát cuûa phaûn öùng phaân huyû muoái amoni -Veà nguyeân taéc : tuyø thuoäc vaøo axit taïo thaønh maø NH3 coù theå bò oxi hoaù thaønh caùc saûn phaåm khaùc nhau . Cl- +Ag+  AgCl ↓.  Caùc phaûn öùng treân laø phaûn öùng trao ñoåi . 2 – Phaûn öùng nhieät phaân : Khi ñun noùng caùc - HS nghieân cöùu SGK , muoái amoni deã bò nhieät phaân , taïo vieát caùc phöông trình thaønh nhöõng saûn phaåm khaùc nhau . a. Muoái amoni taïo bôûi axít khoâng coù tính oxihoùa : Khi ñun noùng bò phaân huûy thaønh amoniac vaø axit Ví duï : NH4Cl(r )  NH3(k) + HCl(k) . HCl + NH3  NH4Cl (NH4)2CO3 NH3 +NH4HCO3 NH4HCO3 NH3 +CO2 + H2O b. Muoái taïo bôûi axít coù tính oxihoùa : - Nhö axít nitrô , axít nitric khi bò nhieät phaân cho ra N2 hoaëc N2O vaø nöôùc . Ví duï : NH4NO2  N2 + 2H2O . NH4NO3  N2O + 2H2O . Baøi15 : AXIT NITRIC VA ØMUOÁI NITRAT I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Hieåu ñöôïc tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa axít nitric vaø muoái nitrat . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá axít nitric trong phoøng thí nghieäm vaø trong coâng nghieäp 2. Kyõ naêng : - Reøn kyõ naêng vieát phöông trình phaûn öùng oxihoùa - khöû vaø phaûn öùng trao ñoåi ion . - Reøn kyõ naêng quan saùt , nhaän xeùt vaø suy luaän logic 3. Thaùi ñoä : - Thaän troïng khi söû duïng hoùa chaát . - Coù yù thöùc giöõ gìn an toaøn khi laøm vieäc vôùi hoùa chaát vaø baûo veä moâi tröôøng . 4. Troïng taâm : - Bieát caáu taïo phaân töû , tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa axít nitric vaø muoái nitrat . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá axít nitric trong phoøng thí nghieäm vaø saûn xuaát axít nitric trong coâng nghieäp . - Reøn luyeän kyõ naêng vieát phöông trình phaûn öùng oxihoùa – khöû . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – Neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà - Ñaøm thoaïi . III. CHUAÅN BÒ :  Duïng cuï : Oáng nghieäm , giaù ñôõ , oáng nhoû gioït , ñeøn coàn  Hoaù chaát : Axít HNO3 ñaëc vaø loaõng , d2 H2SO4 loaõng , d2 BaCl2 ,d2 NaNO3 , NaNO3 Tinh theå Cu(NO3)2 tinh theå , Cu , S . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Cho bieát tính chaát hoùa hoïc cuûa NH3 ? phaûn öùng minh hoïa ? * Tính chaát cuûa muoái amoni ? cho ví duï minh hoaï ? 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Neâu moät soá axit maø em bieát ?  Hoâm nay seõ nghieân cöùu veà HNO3 . Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung -Hs seõ lieät keâ moät soá axit maø caùc em bieát : HCl , H2SO4 , HNO3 … I – CAÁU TAÏO PHAÂN TÖÛ : Hoaït ñoäng 2: - CTPT : HNO3 Caáu taïo nguyeân töû HS : - CTCT : - Vieát CTCT , xaùc ñònh Vieát coâng thöùc, traû O soá oxihoùa , hoùa trò lôøi H–O–N cuûa nitô ? O - Nitô coù hoùa trò IV vaø -Giaùo vieân nhaän xeùt ? soá oxihoaù laø +5 II – TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ : Hoaït ñoäng 3: - Cho HS quan saùt loï axít HNO3 nhaän xeùt traïng thaùi vaät lyù cuûa axít ? - Gv môû nuùt bình ñöïng HNO3 ñaëc - Ñun moät chuùt xíu HNO3 .  GV nhaän xeùt boå sung: Axit HNO3 caát giöõ laâu ngaøy coù maøu vaøng do NO2 phaân huyû tan vaøo axit  caàn caát giöõ trong bình saãm maøu , boïc baèng giaáy ñen … Hoaït ñoäng 4: - Yeâu caàu HS neâu tính chaát chung cuûa axit ? - Laáy VD minh hoïa tính axít cuûa HNO3? -HS : quan saùt , phaùt hieän tính chaát vaät lyù cuûa HNO3 . - Hs theo doõi caùc thao taùc cuûa giaùo vieân , neâu ñöôïc moät soá tính chaát cuûa axit HNO3 -Hs lieân heä kieán thöùc cuõ traû lôøi - Hs vieát phöông trình phaûn öùng HNO3 taùc duïng vôùi : caO , NaOH , CaCO3 … - Gv neâu vaán ñeà : Taïi sao HNO3 coù tính - Vì HNO3 , N coù soá oxihoùa ? oxihoùa cao nhaát +5 , trong phaûn öùng coù  GV nhaän xeùt söï thay ñoåi soá oxihoùa , soá oxihoùa cuûa nitô giaûm xuoáng giaù trò thaáp hôn . - GV höôùng daãn nghieäm : * Cu +HNO3(ñ)  * Cu +HNO3(l) a2 - thí - Laø chaát loûng khoâng maøu - Boác khoùi maïnh trong khoâng khí aåm - D = 1,53g/cm 3 , t0s = 860C . - Axít nitric khoâng beàn , phaân huûy 1 phaàn 4HNO3  4 NO2 + O2 + 2H2O dung dòch axit coù maøu vaøng hoaëc naâu . - Axít nitric tan voâ haïn trong nöôùc ( Thöïc teá duøng HNO3 68% ) III . TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC : 1 . Tính axít : - Laø moät trong soá caùc axít maïnh nhaát , trong dung dòch : HNO3  H+ + NO3- Dung dòch axít HNO3 coù ñaày ñuû tính chaát cuûa moät dung dòch axít . Taùc duïng vôùi oxit bazô , bazô , muoái , kim loaïi … 2 .Tính oxi hoùa : - Laø moät trong nhöõng axít coù tính oxi hoùa maïnh nhaát . - Tuyø vaøo noàng ñoä cuûa axít vaø baûn chaát cuûa chaát khöû maø HNO3 coù theå bò khöû ñeán : NO2 , NO , N2O , N2 , NH4NO3 . a. Vôùi kim loaïi : - HNO3 oxihoùa haàu heát caùc kim loaïi (tröø vaøng vaø platin ) khoâng giaûi phoùng khí H2 , do ion NO3 coù khaû naêng oxihoaù maïnh hôn H+ . HS quan saùt hieän töôïng , maøu saéc cuûa khí bay ra vaø vieát phöông trình * Vôùi nhöõng kim loaïi coù tính khöû yeáu : Cu , Ag . . . - HNO3 ñaëc bò khöû ñeán NO2 Cu + 4HNO3(ñ) Cu(NO3)2 Gv boå xung : +2NO2 Vôùi nhöõng kim +2H2O loaïi :Mg , Zn , Al . . .Khi HNO3 loaõng bò khöû taùc duïng vôùi HNO3 HS vieát vaø caân baèng ñeán NO loaõng thì saûn caùc phöông trình phaûn phaåm : N2O , N2 , NO, öùng . 3Cu + 8HNO3(l)  3Cu(NO3)2 NH4NO3 . + 2NO + 4H2O - GV boå sung : Muoái taïo thaønh hoùa trò cao nhaát . coù - GV laøm thí nghieäm : Fe , Al nhuùng vaøo dd HNO3 ñaëc , nguoäi . sau ñoù nhuùng vaøo caùc dung dòch axit khaùc : HCl , H2 SO4 loaõng … baùo thuûy vaø Pt HNO3 NOCl GV thoâng :Nöôùc cöôøng hoøa tan ñöôïc Au : + 3HCl → Cl2 + + 2H2O NOCl  NO + Cl  Clo nguyeân töû coù khaû naêng phaûn öùng raát lôùn . - Gv laøm thí nghieäm : Taùc duïng vôùi phi kim * S + HNO3 ñun noùng nheï sau ñoù cho vaøi gioït BaCl2 ? * Khi taùc duïng vôùi nhöõng kim loaïi coù tính khöû maïnh hôn : Mg, Zn ,Al . . . - HNO3 ñaëc bò khöû ñeán NO2 - HNO3 loaõng bò khöû ñeán N2O hoaëc N2 - HNO3 raát loaõng bò khöû - HS quan saùt vaø ñeán NH3 (NH4NO3) nhaän xeùt . 8Al + 30HNO3(l)  8Al(NO3)3 + 3N2O +  Fe ,Al thuï ñoäng 15H2O trong HNO3 ñaëc nguoäi 5Mg + 12HNO3(l)  5Mg(NO. 3 )2 + N2 + 6H2O 4Zn + 10HNO3(l)  Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O - HS nhaän xeùt vieát phöông trình phaûn öùng - HS quan saùt hieän töôïng : Thaáy thoaùt khí maøu naâu coù NO2 .Khi nhoû dung dòch BaCl2 thaáy coù keát tuûa maøu * Töông töï vieát phöông traéng coù ion SO42 trình C vôùi HNO3 ? - Fe, Al bò thuï ñoäng hoùa trong dung dòch HNO3 ñaëc nguoäi . - Hoãn hôïp 1theå tích HNO3 vaø 3 theå tích HCl ñöôïc goïi laø nöôùc cöôøng thuûy , coù theå hoøa tan vaøng hay platin : Au + HNO3 +3HCl  AuCl3 +NO +2H2O .  GV keát luaän : Nhö b. Taùc duïng vôùi phi vaäy HNO3 khoâng nhöõng kim : taùc duïng vôùi kim loaïi - Khi ñun noùng HNO3 ñaëc maø coøn taùc duïng vôùi - HS quan saùt hình 3.9 coù theå taùc duïng ñöôïc moät soá phi kim . vôùi C, P ,S . . . vaø nhaän xeùt Ví Duï : - GV moâ taû thí C + 4HNO3(ñ)  CO2 + 4NO2 nghieäm : + 2H2O Neáu nhoû dung dòch S + 6HNO3(ñ)  H2SO4 HNO3 vaøo H2S thaáy +6NO2 xuaát hieän keát tuûa naøu traéng ñuïc, coù khí khoâng maøu hoùa naâu , - Hs vieát phöông trình haõy vieát phöông trình ? +2H2O - Töông töï haõy vieát phuông trình vôùi FeO , Fe3O4 , Fe(OH)2 HNO3 c. Taùc duïng vôùi hôïp chaát : - H2S , HI, SO2 , FeO , muoái saét (II) . . . coù theå taùc duïng vôùi HNO3 - Nguyeân toá bò oxihoùa trong hôïp chaát chuyeån leân möùc oxi hoùa cao hôn: 3FeO +10HNO3(l)  3 Fe(NO3)3 + NO + 5H2O 3H2S + 2HNO3(l)  3S + 2NO + 4H2O . - Nhieàu hôïp chaát höõu cô nhö giaáy , vaûi , daàu thoâng . . . boác chaùy khi tieáp xuùc vôùi HNO3 ñaëc . Hoaït ñoäng 5 : - Neâu phöông phaùp ñieàu cheá HNO3 trong phoøng thí nghieäm ? - - Trong coâng nghieäp HNO3 ñieàu cheá töø nguoàn nguyeân lieäu naøo ? chia laøm maáy giai ñoaïn ? Vieát phöông trình ? - GV toùm taét caùc giai ñoaïn baèng sô ñoà NH3 → NO → NO2 → HNO3 HS tìm hieåu SGK ñeå traû lôøi . Döïa vaøo hình 3.10 HS neâu caùch ñieàu cheá HNO3 boác khoùi trong PTN . HS döïa vaøo SGK ñeå traû lôøi . Vieát Ptpö cho moãi giai ñoaïn .  Vaäy : HNO3 coù tính axít maïnh vaø coù tính oxihoùa . IV . ÖÙNG DUÏNG : SGK V – ÑIEÀU CHEÁ : 1 . Trong phoøng thí nghieäm : o NaNO3(r ) + H2SO4(ñ)  t HNO3 +NaHSO4 . 2. Trong coâng nghieäp : - Ñöôïc saûn xuaát töø amoniac - ÔÛ nhieät ñoä 850 – 900 0C , xuùc taùc hôïp kim Pt vaø Ir : 4NH3 + 5O2  4NO + 6H2O ∆H = - 907kJ - Oxi hoùa NO thaønh NO2 : 2NO + O2  2NO2 . - Chuyeån hoùa NO2 thaønh HNO3 : 4NO2 +2H2O +O2  4HNO3 . - Dung dòch HNO3 thu ñöôïc coù noàng ñoä 60 - 62% . Chöng caát vôùi H2SO4 ñaäm ñaëc thu ñöôïc d2 HNO3 96 – 98 % . Baøi15 : AXIT NITRIC VAØ MUOÁI NITRAT ( tt ) I. MUÏC TIEÂU : Ñaõ trình baøy ôû tieát 23 * Troïng taâm : Tính chaát cuûa muoái Nitrat . II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi gôïi môû – neâu vaán ñeà . III. CHUAÅN BÒ : - Caùc tö lieäu lieân quan ñeán muoái nitrat . - Duïng cuï : oáng nghieäm , ñeøn coàn , giaù ñôû . - NaNO3 , Cu(NO3)2 … IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : * Neâu tính chaát hoaù hoïc cuûa axit Nitric ? laáy ví duï minh hoaï ? * Hoaøn thaønh chuoãi : N2  NO  NO2  HNO3  Cu(NO3)2  Cu(OH)2  Cu(NO3)2 NH4NO3 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Giaûi thích caâu ca dao : “ Luùa chieâm laáp loù ñaàu bôø Heã nghe tieáng saám phaát côø maø leân”  Muoái nitrat coù nhieàu öùng duïng vôùi cuoäc soáng , vaäy chuùng coù nhöõng tính chaát gì ? Hoaït ñoäng 2 : - Gv neâu vaán ñeà : Muoái nitrat laø gì ? cho ví duï ? Hoaït ñoäng cuûa troø - - Muoái cuûa axit nitric goïi laø muoái nitrat . Ví duï : NaNO3 , Cu(NO3) … - - Cho bieát veà ñaëc ñieåm veà tính tan cuûa muoái nitrat ? - GV laøm thí nghieäm : hoaø tan caùc muoái vaøo nöôùc . GV boå sung : Hs giaûi thích caâu ca dao . Muoán giaûi quyeát vaán ñeà gv ñöa ra HS nghieân cöùu baøi môùi . HS nghieân cöùu SGK traû lôøi  Vieát phöông trình ñieän ly cuûa moät soá muoái : KNO3 . NH4NO3 . . Noäi dung I. TÍNH CHAÁT CUÛA MUOÁI NITRAT : 1. Tính chaát vaät lyù : - Deã tan trong nöôùc vaø chaát ñieän ly maïnh .trong dung dòch , chuùng phaân ly hoaøn toaøn thaønh caùc ion . Ví duï : Ca(NO3)  Ca2+ + 2NO3KNO3  K+ + NO3- Ion NO3– khoâng coù maøu , maøu cuûa moät soá muoái nitrat laø do maøu cuûa cation kim loaïi. Moät soá muoái nitrat deã bò chaûy röõa , nhö NaNO 3, NH4NO3 …. Hoaït ñoäng 3 : - Khi ñun noùng muoái nitraùt bò phaân huûy nhö theá naøo ? - Gv laøm thí nghieäm : o NaNO3 raén  t o Cu(NO3)2 raén  t - Ñaët leân treân mieäng oáng nghieäm que ñoùm coù than hoàng .  GV toång keát 2 - Tính chaát hoùa hoïc Caùc muoái nitraùt deã bò phaân huûy khi ñun noùng - HS nghieân cöùu SGK a. Muoái nitraùt cuûa traû lôøi caùc kim loaïi hoaït ñoäng : - Bò phaân huûy thaønh - Hs quan saùt thí muoái nitrit + khí O2 nghieäm vaø giaûi thích 2KNO3  2KNO3 +O2 b. Muoái nitraùt cuûa caùc kim loaïi töø Mg  Cu : - Bò phaân huûy thaønh oxit kim loaïi + NO2 + O2 o 2Cu(NO3)2  t 2CuO + 4NO2 + O2 c. Muoái cuûa nhöõng kim loaïi keùm hoaït ñoäng : - Bò phaân huûy thaønh HS quan saùt nhaän xeùt , kim loaïi + NO2 + vieát phöông trình O2 2AgNO3  2Ag + 2NO2 + O2 . Boå sung : - ÔÛ nhieät ñoä cao muoái nitrat laø nguoàn cung caáp oxi.Cho muoái nitrat vaøo than noùng ñoû , than buøng chaùy , hoãn hôïp muoái nitrat vaø hôïp chaát höõu cô deã baét 3 Nhaän bieát ion nitrat chaùy. : - Khi 2 oáng nghieäm ñaõ - Khi coù maët ion H+ vaø nguoäi HS tìm hieåu thöïc teá , NO3- theå hieän tính oxihoùa * Oáng 1 : + H2SO4 loaõng SGK ñeå traû lôøi : gioáng nhö HNO3  - Vì vaäy duøng Cu + H 2SO4 * Oáng 2 + H2O , laéc ñeå nhaän bieát muoái Hoaït ñoäng 4: nitrat Höôùng daãn thí Ví duï : nghieäm : 3Cu + 8NaNO3 + 4H2SO4(l)  Cu + NaNO3 theâmH2SO4 3Cu(NO 3)2+ 2NO+ 4Na2SO4 + vaøo dung dòch . 4H2O.  GV keát luaän 3Cu+8H++2NO3-3Cu2+ 2NO + +4 Hoaït ñoäng 5 : - Muoái nitrat coù nhöõng öùng duïng gì ? - Trong toàn taïi naøo ? trong töï naøo ? töï nhieân Nitô ôû ñaâu ? daïng luaân chuyeån nhieân nhö theá H2O. 2NO + O2  2NO2 (naâu ñoû ) II . ÖÙNG DUÏNG CUÛA MUOÁI NITRAT : - Duøng ñeå laøm phaân boùn hoùa hoïc - Kalinitrat coøn ñöôïc söû duïng ñeå cheá thuoác noå ñen . C .CHU TRÌNH CUÛA NITÔ TRONG TÖÏ NHIEÂN : ( SGK ) 3. Cuûng coá : o NO  NO2  HNO3  Ca(NO3)2  t ? N2 o NH3  NO  NO2  HNO3  NH4NO3  t ? LUYEÄN TAÄP TÍNH CHAÁT CUÛA Baøi 16 : NITÔ VAØ HÔÏP CHAÁT CUÛA NITÔ I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Cuûng coá kieán thöùc tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc , ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa nitô , amoniac , muoái amoni , axít nitric muoái nitrat . - Vaän duïng kieán thöùc ñeå giaûi baøi taäp . 2. Kyõ naêng : - Vieát caùc phöông trình phaûn öùng oxi hoùa khöû . - Giaûi moät soá baøi taäp coù lieân quan 4. Troïng taâm : - Hieåu caùc tính chaát cuûa nitô , amoniac, muoái amoni , axít nitric ,muoái nitrat . - Vaän nhöõng kieán thöùc caàn nhôù ñeå laøm caùc baøi taäp II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : Keát hôïp kieåm tra trong quaù trình luyeän taäp . 2. Baøi môùi : A . Lyù thuyeát Döïa vaø baûng sau haõy ñieàn caùc kieán thöùc vaøo baûng : Ñôn chaát Amoniac Muoáiamon Axít nitric (N2) (NH3) i (HNO3) (NH4+ ) CTCT NN [H –N – H]+ H O l H–N–H H–O–N H H O Tính chaát vaät lyù Tính chaát -Chaát khí khoâng maøu , khoâng muøi -Ít tan trong nöôùc - Beàn ôû nhieät ñoä -chaát khí muøi khai Muoái nitrat (NO3-) O [O–N ] O -Deã tan -Ñieän li maïnh -chaát loûng khoâng maõu - Tan voâ haïn - deã tan - Ñieän li maïnh -Deã bò phaân huyû -Laø axit maïnh -Laø chaát oxi hoaù -Bò phaân huyû bôûi -Tan nhieàu trong nöôùc -Tính bazô yeáu NH4+ + hoùa hoïc thöôøng N2 NO NH3 Ca3N2 Ñieàu cheá Öùng duïng NH4NO2  N2+2H2O -chöng caát phaân ñoaïn khoâng khí loûng -Taïo moâi tröôøng trô -nguyeân lieäu ñeå ñieàu cheá NH3 OHNH3 NH4Cl Al(OH)3 [Cu(NH3)4]2+ Tính khöû 2Nh4Cl + Ca(OH)2  2NH3 + CaCl2 + 2H2O N2 + 3H2   2NH3 -Ñieàu cheá phaân boùn -nguyeân lieäu saûn xuaát HNO3 bôûi nhieät -Thuyû phaân trong moâi tröôøng axit . maïnh NH3 + H+ NaNO3 + H2SO4  NaHSO4 + HNO3 -NH3 NO  NO2  HNO3 HNO3 + Kim loaïi -Axit -Nguyeân lieäu saûn xuaát phaân boùn -Phaân boùn , thuoác noå , thuoác nhuoäm . NH4 + -Laøm phaân boùn Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân B – BAØI TAÄP : Giaûi baøi taäp SGK . Baøi 1 : Vieát caùc phöông trình phaûn öùng thöïc hieän caùc daõy chuyeån hoùa sau : a. B  A  B  C  D  E  H nhieät -laø chaát oxi hoaù trong moâi tröôøng axit hoaëc ñun noùng . Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Baøi 1 : HD : A:N2 ; B:NH3 ; C: NO ; D:NO2 ; E: HNO3 ; G: NaNO3 ; H:NaNO2 . b. Cu  CuO  Cu(NO3)2  HNO3  NO2 NO  NH3  N2 NO Baøi 2 : Hai khí A vaø B coù muøi xoác , phaûn öùng vôùi nhau theo caùc caùch khaùc nhau sau ñaây , tuøy theo ñieàu kieän phaûn öùng : a. Trong tröôøng hôïp dö khí A thì xaûy ra phaûn öùng :8A+3B6C (chaát raén khoâ )+D( chaát khí ) b. Trong tröôøng hôïp dö khí B thì xaûy ra phaûn öùng : 2A + 3B  D +6E (chaát khí ). Chaát raén C maøu traéng , khi ñoát noùng bò phaân huûy thuaän nghòch , bieán thaønh chaát A vaø chaát E .d = 1,25g/l (ñktc) . Haõy xaùc ñònh caùc chaát A,B , C, D , E . Baøi 3 : a. Moät trong caùc saûn phaåm cuûa phaûn öùng giöõa kim loaïi Mg vôi axit HNO3 coù noàng ñoä trung bình laø ñi nitôoxit . Toång caùc heä soá trong phöông trình phaûn öùng : A/ 10 B/ 18 C/ 24 D/30 . Haõy choïn ñaùp aùn ñuùng . b. Moät trong nhöõng saûn phaåm Baøi 2 : HD: MD= 1,25 × 22,4 =28 . C laø chaát raén maøu traéng , phaân huûy thuaän nghòch : NH4Cl NH3 + HCl    (C) (A) (E) Vaäy B laø khí Cl2 Baøi 3 : Ñaùp aùn : Baøi 4 : Duøng quyø tím aåm : cuûa phaûn öùng Cu + HNO3 loaõng laø nitô monooxit . Toång caùc heä soá trong phöông trình phaûn öùng : A/ 10 B/ 18 C/ 24 D/ 30 . Haõy choïn ñaùp aùn ñuùng . Baøi 4 : Baèng phöông phaùp hoùa hoïc haõy nhaän bieát caùc dung dòch sau : NH3 , (NH4)2SO4 , NH4Cl , Na2SO4 . Vieát caùc phöông trìng phaûn öùng . Baøi 5 : Trong quùa trình toång hôïp amoniac aùp suaát trong bình phaûn öùng giaûm ñi 10% so vôùi aùp suaát luùc ñaàu . Bieát nhieät ñoä cuûa bình phaûn öùng ñöôïc giöõ khoâng ñoåi tröôùc vaø sau phaûn öùng . Haõy xaùc ñònh thaønh phaàn (%theå tích ) cuûa hoãn hôïp khí thu ñöôïc sau phaûn öùng , neáu trong hoãn hôïp ñaàu löôïng nitô vaø hiñro ñöôïc laáy ñuùng theo tæ leä hôïp thöùc . NH3 , (NH4)2SO4 , NH4Cl , Na2SO4 . xanh ño’ ñoû tím ba(OH)2 traéng coøn laïi Baøi 5 : HD : N2 + 3H2 2NH3    Pö : x 3x 2x Coøn laïi : (1 – x) ( 3 – 3x ) 2x ÔÛ nhieät ñoä khoâng ñoåi : p2/p1 = n2/n1 → 0,9 = (2x + 4 – 4x)/4 → x = 0,2 . %VN2 =22,2% , % VH2 = 66,7% , %VNH3= 11,1% Baøi 14.5 : 2NH3 + 3CuO  3Cu + N2 + 3H2O 0,1mol 0,15 0.05 VB = 0,05 × 22,4 => nCuO dö = 32/80 – 0,15 CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O =>V = Baøi 14.12 : Baøi 14.5 : Daãn 2,24 lit khí NH3 ( ñkc) ñi qua oáng ñöïng 32g CuO nung noùng thu ñöôïc chaát raén A vaø khí B . Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra vaø theå tích khí B ( ñktc ) ? Ngaâm chaát raén A trong dd HCl 2M dö . Tính V dd axit ñaõ tham gia phaûn öùng ? Baøi 14.12 : Cho 50ml dd NH3 coù chöùa 4,48lit khí NH3 ( ñktc 0 taùc duïng vôùi 450 ml dd H2SO4 1M . Vieát phöông trình phaûn öùng ? Tính noàng ñoä mol cuûa caùc ion trong dd thu ñöôïc ? coi caùc chaát ñieän li hoaøn toaøn . Baøi 17 : PHOTPHO I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : - Bieát caáu taïo phaân töû vaø caùc daïng thuø hình cuûa photpho . - Bieát tính vaät lyù hoùa hoïc cuûa photpho . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa photpho 2. Kyõ naêng : HS bieát vaän duïng nhöõng hieåu bieát veà tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa photpho ñeå giaûi quyeát caùc baøi taäp . 3. Troïng taâm : - Bieát caáu taïo phaân töû caùc daïng thuø hình vaø tính chaát hoùa hoïc cuûa photpho . - Bieát moät soá daïng toàn taïi cuûa photpho trong töï nhieân , phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa photpho trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi gôïi môû . III. CHUAÅN BÒ : * Hoùa chaát : Photpho ñoû , photpho traéng * Duïng cuï : Oáng nghieäm , giaù saét , keïp goã , ñeøn coàn . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : Khoâng coù 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng 1: Vaøo baøi Daïng thuø hình laø gì ? ngoaøi caùc chaát coù daïng thuø hình maø caùc em ñaõ hoïc , coù moät chaát cuõng coù 2 daïng thuø hìng ñoù laø P ñoû vaø P traéng . Hoaït ñoäng 2 : Phoát pho coù trong hôïp chaát naøo ? vaäy P coù nhöõng tính chaát gì ? Hoaït ñoäng 3 : - Photpho coù maáy daïng thuø hình ? - Gv cho hoïc sinh quan saùt 2 maãu P ñoû vaø P traéng . - Söï khaùc nhau veà tính chaát vaät lyù cuûa caùc daïng thuø hình laø gì ? - Gv laøm thí nghieäm : Cho vaøo oáng nghieäm 1 ít P ñoû , ñaäy mieäng oáng nghieäm baèng boâng xoáp . Ñun oáng nghieäm treân ñeøn coàn cho ñeán khi P ñoû chæ coøn daïng veát . Ñeå nguoäi oáng nghieäm , hôi P  P traéng .  Vaäy : Hai daïng thuø Hoaït ñoäng cuûa troø - Hs laáy caùc ví duï trong cuoäc soáng : dieâm , thuoác noå … - Coù 2 daïng thuø hình : - HS nghieân cöùu SGk traû lôøi . - HS quan saùt thí nghieäm , nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän . Noäi dung I. Tính chaát vaät lyù : * P traéng : - Daïng tinh theå do phaân töû P4 - Khoâng maøu hoaëc vaøng nhaït gioáng nhö saùp . - Deã noùng chaûy bay hôi, t0 = 44,10C . - Raát ñoäc, gaây boûng naëng khi rôi vaøo da. - Khoâng tan trong nöôùc nhöng tan trong dung moâi höõu cô : C6H6 , ete . . . - Oxyhoaù chaäm  phaùt saùng - Keùm beàn töï chaùy trong khoâng khí ôû ñieàu kieän thöôøng . * P ñoû : - Daïng Polime - Chaát boät maøu ñoû - Khoù noùng chaûy , khoù bay hôi , t0n/ 0 c=250 C . - Khoâng ñoäc - Khoâng tan trong baát kyø dung moâi naøo - Khoâng ñoäc . hình naøy coù theå chuyeån hoaù cho nhau . Hoaït ñoäng 4: - Döïa vaøo soá oxihoùa coù theå coù cuûa P döï ñoaùn khaû naêng phaûn öùng ? VD ? - Khoâng Oxyhoaù chaäm  khoâng phaùt saùng - Beàn trong khoâng khí ôû ñieàu kieän thöôøng , beàn hôn P traéng . - Khi ñun noùng khoâng coù khoâng khí P ñoû  P traéng . - P coù caùc soá oxi hoaù : -3 , 0 , +3 , +5 .  Coù theå theå hieän tính II. Tính chaát hoaù khöû vaø tính oxi hoaù . hoïc : - Ñoä aâm ñieän P < N - Nhöng P hoaït ñoäng hoùa hoïc hôn N2 vì lieân keát N ≡ N beàn vöõng * P traéng hoaït ñoäng hôn P ñoû . - Hs nghieân cöùu sgk ñeå tr...