Nội dung

*Các động, thực vật trên được tạo ra nhờ công nghệ gì? CHUỘT BẠCH CHUYỂN GEN CHỨA HOOCMON SINH TRƯỞNG CỦA CHUỘT CỐNG BÀI 20. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: Gen tổng hợp insulin của người Gen tổng hợp β caroten Vi khuẩn E.coli Lúa * Công nghệ gen là gì? Vi khuẩn E.coli có thể tổng hợp insulin Lúa có thể tổng hợp β caroten I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: - Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào, sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới. I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: Gen tổng hợp insulin của người Gen tổng hợp β caroten Vi khuẩn E.coli Lúa * Kỹ thuật chuyển gen là gì? Vi khuẩn E.coli có thể tổng hợp insulin Lúa có thể tổng hợp β caroten I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: -Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào, sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới. - Kỹ thuật tạo ADN tái tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác gọi là kỹ thuật chuyển gen. 2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: Quan sát sơ đồ sau và cho biết: Kỹ thuật chuyển gen gồm những bước cơ bản nào? Tạo ADN tái tổ hợp A Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận B Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp C I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: 2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp: Gen cần genvàmàSGK, con người cần chuyển Quan sátchuyển: hình sau em hãy cho biết: từ Thế nào là sang gen cần ? sinh vật này sinhchuyển vật khác. NST vi khuẩn Đầu Tế bào ADN Plasmit Thực khuẩn thể Tế bào vi khuẩn Em hãy nêu khái niệm thể truyền ? NST nhân tạo I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: 2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp => Thể truyền (Vectơ): Gồm Plasmit, ADN virut, NST nhân tạo, … Có đặc điểm: + Phân tử ADN nhỏ. + Có khả năng nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào. + Hoặc có thể gắn vào hệ gen của tế bào. + Có khả năng mang gen cần chuyển. NST VK Plas mid Tế bào VK Enzim giới hạn (restrictaza) Enzim giới hạn Restrictaza Tách ADN NST mang gen cần chuyển của “tế bào cho” Đoạn gen cần chuyển Nối đoạn bị cắt vào plasmid nhờ enzim ligaza Các bước tạo ADN tái tổ hợp ADN tái tổ hợp I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: 2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp * Thao tác tạo ADN tái tổ hợp: - Tách chiết thể truyền (plasmit, ADN virus, NST nhân tạo,…) và gen cần chuyển. - Xử lý bằng cùng 1 loại enzim cắt giới hạn (Restrictaza) để tạo thành cùng 1 loại đầu dính. - Dùng enzim nối (Ligaza) để gắn chúng lại với nhau => ADN tái tổ hợp. * ADN tái tổ hợp là phân tử ADN có sự kết hợp giữa gen ADN tái tổ hợp là gì? cần chuyển và thể truyền. I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: 2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận: ADN tái tổ hợp tế bào nhận * Làm thế nào để đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận một cách hiệu quả nhất? Một số biện pháp đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận: Dung dịch CaCl2 Xung điện Vi khuẩn Agrobacterium Súng bắn gen Vi tiêm I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen 2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen a. Tạo ADN tái tổ hợp b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận Sử dụng dung dịch CaCl2, xung điện,… làm giãn màng sinh chất của tế bào cho phân tử ADN tái tổ hợp dễ dàng chui qua màng vào trong tế bào nhận. Lợi dụng sự phân chia nhanh của vi khuẩn, tăng nhanh Tế bào nhận thường là vi sinh khối gen cần chuyển → thu hoạch sản phẩm. khuẩn, gợi cho em suy c. Phân lập dòng tế bào mang ADN tái tổ hợp: nghĩ gì? Tỷ lệ tế bào nhận được ADN tái tổ hợp rất thấp. Vậy làm thế nào để nhận biết được tế bào có chứa ADN tái tổ hợp? Gen kháng kháng sinh Gen kháng thuốc diệt cỏ ADN tái tổ hợp Gen kháng mặn Gen phát sáng Thuốc lá có gen Thỏ Alba có gen phát sáng của sứa phát sáng I. Công nghệ gen: 1. Khái niệm công nghệ gen: 2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận c. Phân lập dòng tế bào mang ADN tái tổ hợp - Sử dụng thể truyền có gen đánh dấu: gen kháng kháng sinh, kháng thuốc diệt cỏ, kháng mặn, phát sáng… -Phân lập dòng tế bào chứa AND tái tổ hợp bằng kĩ thuật để thu hoạch sản phẩm. II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen: 1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen: Cây đu đủ mang gen kháng virut CMV Dê biến đổi gen cho sữa chứa prôtêin tơ nhện Cà chua có gen kháng ung thư Lúa có gen β-caroten Gà mang gen tạo thuốc trị ung thư trong trứng Cá glofish phát sáng Thế nào là sinh vật biến đổi gen? II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen: 1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen Là những sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người biến đổi, cho phù hợp với lợi ích của mình. - Cách làm biến đổi hệ gen của sinh vật: + Đưa thêm 1 gen lạ vào hệ gen của sinh vật. + Làm biến đổi một gen đã có sẵn trong hệ gen. Hệ gen + gen làm lạ bất SV hoạt chuyển gengen nào đó trong hệ gen. + Loại bỏ hoặc một  Biến đổi 1 gen trong hệ gen  sản phẩm mong muốn Giống lúa thành chuyển gen 2.HệMột số tựu tạo giốngGen biến đổi gen quy định gen Loại bỏ giống hoặc lúa Alàm bất hoạt gen không mong muốn. QH ở cây bắp Hệ gen của giống A Loại bỏ gen không mong muốn 1 gen được biến đổi  sản phẩm mong muốn Làm bất hoạt gen không mong muốn Đọc SGK, hoàn thành phiếu học tập sau: Phương pháp tạo sinh vật biến đổi gen và thành tựu Đối tượng Cách tiến hành Thành tựu Động vật Thực vật Vi sinh vật Phương pháp tạo sinh vật biến đổi gen và thành tựu Đối tượng Động vật Thực vật Cách tiến hành - Trứng thụ tinh nhân tạo. - Cấy gen cần chuyển vào hợp tử → phôi. - Cấy phôi vào cơ thể cái → động vật biến đổi gen. Thành tựu - Cừu tổng hợp - Cà chua có gen prôtêin người. tổng hợp êtilen bị - Chuột nhắt chứa bất hoạt. gen hoocmon tăng - Lúa mang gen trưởng của chuột kháng rầy nâu. cống. -… -… Vi sinh vật - Tạo ADN tái tổ - Tạo ADN tái tổ hợp → tế bào xôma hợp → Tế bào vi → Cây chuyển gen. khuẩn → Tế bào vi khuẩn được biến đổi gen. - E.coli tổng hợp prôtêin của người. - Vi khuẩn mang gen phân giải dầu, rác,… Bắp có gen kháng tuyến trùng đục rễ Cá glofish phát sáng Dê biến đổi gen cho sữa chứa prôtêin tơ nhện Chuột mang gen phát sáng của sứa Bông vải mang gen Bt Thuốc lá có gen phát sáng của sứa Trò chơi đi tìm con số may mắn! 1 2 3 4 5 6 KÝnh chóc QÚY thÇy c«, CÁC EM MẠNH khoÎ, h¹nh phóc,THÀNH ĐẠT!