Nội dung

Bài 2 PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà GV: Đàm Đức Quảng PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà I. PHIÊN Mà Quá trình tổng Thếhợp nào ARN gọi làtrên quámạch trình khuôn ADN được gọi là quá trình phiên mã mã? phiên 1. Chức năng của các loại ARN Lo¹i ARN NhiÖm vô mARN tARN rARRN §Æc ®iÓm cÊu t¹o N/c mục 1 -sgk và kiến thức đã học, hoàn thiện phiéu học tập sau PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà Lo¹i ARN mARN tARN NhiÖm vô §Æc ®iÓm cÊu t¹o §Çu 5’ cã vÞ trÝ Làm khuôn cho ®Æc hiÖu n»m gÇn dịch mã ở ribôxôm c«đ«n më ®Çu ®Ó rib«x«m biÕt Có bộ ba đối mãnhËn đặc hiệu Mang axit amin đến rbx, tham gia dịch (anticôđon), có thể nhận ra và bắt đôi bổ sung với côđon mã tương ứng trên mARN rARRN Nơi tổng hợp prôtêin Gåm 2 tiÓu phÇn, khi tæng hîp Pr míi liªn kÕt thµnh rib« ho¹t ®éng PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà 2. Cơ chế phiên mã - Enzim ARN pôlmeraza bám vào vùng điều hoà làm gen tháo xoắn lộ ra mạch mã gốc có chiều 3' - 5' và bắt đầu tổng hợp mARN tại vị trí đặc hiệu Qs H 2.2 -sgk, trả lời các câu hỏi: - Trong trượt phiên dọc mã, theo mạchmạch AND mã nàogốc đượctrên gen có - ARN pôlimeraza làmhợp khuôn? chiều 3' - 5'dùng để tổng nên phân tử mARN theo nguyên tắc bổ tổng hợp mARN củachiều enzim5' - 3' sung ( A-U, T-A,- Chiều G-X và ngược lại) theo ARN pôlimeza? - Giữa mARN sơ khai và mARN chức - Khi enzim chuyển tới cuối gen gặp tín hiệu kết thúc thì dừng năng được phiên mã từ một gen ở sinh vật phiên mã và phân tử mARN vừa tổng hợp được giải phóng. nhân thực, loại ARN nào ngắn hơn? Giải thích. PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà II. DỊCH Mà 1.Ho¹t ho¸ ax.a: N/c tài liệu và quan sát sơ đồ sau cho biết thế nào là hoạt hoá Ax. amin? Enzim aa ho¹t - aa + ATP ho¸ Enzim - aa ho¹t ho¸ + t ARN aa aa Hoạt hoá ATP Arg aa – PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà 2.Tæng hîp chuæi p«lypÐp tÝt: gåm 3 b­íc + Mở ®Çu: - Hai tiểuN/c đơnHvị2.3 Rbx gắn vào msau ARN ở côđon và đoạn phim trình bày më ®Çu (AUG). các bước chính của quá trình tổng hợp + KÐo dµi chuổi pôlipeiptit? chuçipolipeptit C¸c tARN nhê cã bé ba ®èi m· ®ã mang c¸c aa t­ ¬ng øng ®Æt ®óng vÞ trÝ theo khu«n mARN ®Ó tæng hîp nªn chuæi polipeptit x¸c ®Þnh + KÕt thóc -Khi RBX tiÕp xóc víi m· kÕt thóc cña m ARN (UAG, UAA, UGA ), th× quá trình dịch mã hoàn tất - Trong quá trình, mARN gắn với một nhóm rbx → pôlixôm PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà Sơ đồ hoạt động của PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà 3. Cơ chế phân tử của hiện tượng di truyền Nhân đôi Phiên mã Dich mã      AND mARN    prôtêin→ Tính trạng Vật liệu di truyền là ADN được truyền lại qua đời sau thông qua cơ chế tự nhân đôi của ADN. Thông tin di truyền trong ADN được biểu hiện thành tính trạng của cơ thể thông qua cơ chế phiên mã từ ADN→mARN rồi dịch mã từ mARN →prôtêin biểu hiện thành tính trạng. PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà NÕu 10 R tr­ît hÕt chiÒu dµi cña mARN th× cã bao nhiªu ptö Pr«tªin ®­îc h×nh thµnh? Chóng thuéc bao nhiªu lo¹i? Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc vÒ qu¸ tr×nh phiên mã và dịch mã, em h·y ®iÒn vµo chç trèng nh÷ng th«ng tin thÝch hîp. ADN mARN Mạch 1 (mạch m· gốc ) 2 Mạch bæ Mạch sung - – AXA – XAA TTT - – M· sao ( ………………….) –…...... –…… -UGU –……… - GUU –………. - GGU –AAA Đối m· -AXA - XAA - XXA –…...... –……… –………. –…… UUU ( ………………….) Bản dịch ( ………………….) – GGT- AAA- TGT- GTT- – tARN – XXA -Xistªin - Valin - Glixin Lizin –…...... –……… –………. –…… Cho biÕt : C¸c aa ®­îc m· ho¸– bëi c¸c bé ba trªn mARN nh­Pr«tªin sau: GUU : Valin , GGU : Glixin , AAA : Lizin , UGU : –…...... –……… –………. –…… xistªin PHIÊN Mà VÀ DỊCH Mà BÀI TẬP ÁP DỤNG Giả sử một đoạn mARN cã tr×nh tù c¸c ribonuclª«tic nh­sau: 3’ 5’ …GAU-AAG-XUU-AUA-UAU-AGX-UAG-GUA-… Khi được dịch m· th× chuçi polipeptic hoµn chØnh gồm bao nhiªu aa? Giải thÝch ? A 5S B 8S Đ C 6 D 7S Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1. Các prôtêin được tổng hợp trong tế bào nhân thực đều A. bắt đầu bằng axit amin Met B. bắt đầu bằng axit amin foocmin mêtiônin C. Có Met ở vị trí đầu tiên bị cắt bởi enzim D. cả A và C Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau 2. Loại ARN nào sau đây mang bộ ba đối mã A. rARN B. tARN C. mARN D. cả ba loại 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 3. Trình tự nào sau đây phù hợp với trình tự các nuclêôtit được phiên mã từ một gen có đoạn mạch bổ sung là AGXTTAGXA? A. AGXUUAGXA B. UXGAAUXGU C. TXGAATXGT D. AGXTTAGXA Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 4. Quá trình giải mã kết thúc khi A. ribôxôm tiếp xúc với côđon AUG trên mARN B.ribôxôm rời khỏi mARN và trở về trạng thái tự do C. ribôxôm tiếp xúc với môt trong các bộ mã: UAA, UAG, UGA. D. Ribôxôm gắn axit amin Met vào vị trí cuối cùng của chuổi pôlipeptit Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 5. Câu nào dưới đây không đúng ? A. Ở tế bào nhân sơ, sau khi được tổng hợp foocmin mêtiônin được cắt khỏi chuổi pôlipeptit. B.Sau khi hoàn tất quá trình dịch mã, ribôxôm tách khỏi mARN và giử nguyên cấu trúc để chuẩn bị cho quá trình dịch mã tiép theo C. Trong dịch mã ở tế bào nhân thực, tARN mang axit amin mở đầu là Met đến ribôxôm để bắt đầu dịch mã. D. Tất cả các prôtêin sau dịch mã đều được cắt bỏ axit amin mở đầu và tiếp tục hình thành các cấu trúc bậc cao hơn để trở thành prôtêin có hoạt tính sinh học