Nội dung

Chương IV: ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP QUI TRÌNH TẠO GIỐNG GỒM: - Tạo nguồn biến dị làm nguyên liệu cho chọn lọc Nghiên cứu phần đầu - Đánh giá kiểu hình để chọn ra kiểu gen mong muốn tiên của SGK trang 75, - Tạo và duy trì dòng thuần có tổ hợpEm genhãy mong chomuốn biết các bước của qui trình tạo giống mới? lai h÷u tÝnh t¹o Phương pháp nào đã Nguån biÕn dÞ hîp ra tæ được biến dị tổ hợp? Tại sao biến dị tổ hợp lại có vai trò đặc biệt trong quan trọng trong việc tạo giống mới? T¹o gièng thuÇn chñng T¹o gièng cã ­u thÕ lai cao Nhóm 1: Quan sát sơ đồ hình 18.(1 và2), nêu cách tiến hành của phương pháp tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tỏ hợp? Nhóm 2: Ưu, nhược điểm của phương pháp tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp? Nhóm 3: Ưu thế lai là gì? Lấy ví dụ minh hoạ? Cơ sở di truyền học của hiện tượng ưu thế lai? Nhóm 4: Trình bày phương pháp tạo ưu thế lai? Kể một vài thành tựu tạo giống vật nuôi và cây trồng có ưu thế lai cao ở Việt Nam mà trên thế giới mà em được biết? Nhóm 5: Ưu, nhược điểm của phương pháp tạo giống có ưu thế lai? 1. TẠO GiỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN BỊ TỔ HỢP Cách tiến hành: -Tạo dòng thuần chủng khác nhau - Lai các dòng thuần với nhau rồi chọn lọc ra tổ hợp gen mong muốn - Cho tổ hợp gen “đã chọn” tự thụ phấn hoặc giao phối gần để tạo ra giống thuần * Ưu, nhược điểm của phương pháp tạo giống dựa trên nguồn biến dị tổ hợp: • Kỹ thuật không phức tạp nhưng mất rất nhiều thời gian, công sức để đánh giá từng tổ hợp gen cũng như tìm cách để duy trì được tổ hợp gen mong muốn ở dạng thuần chủng vì các gen thường phân li trong quá trình giảm phân, nên chỉ có những tổ hợp gen đặc biệt mới có thể duy trì ổn định. II. Tạo giống lai có ưu thế lai cao 1. Khái niệm ưu thế lai Nhóm 3: Ưu lai làchịu, gì? khả Là hiện tượng con lai có năng suất, sứcthế chống dụ vượt minhtrội học? năng sinh trưởng và phát Lấy triểnvícao so với các dạng Cơ sở di truyền học của bố mẹ. hiện tượng ưu thế lai? 2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai • Giả thuyết “siêu trội”cho rằng; ở trạng thái dị hợp tử về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có kiểu hình vượt trội về nhiều mặt so với các dạng bố mẹ thuần chủng. AABB < AaBb > aabb 2- Phương pháp tạo ưu thế lai bày phương pháp tạo • Tạo ra các dòng thuầnTrình chủng khác nhau. ưu thế lai? Kể một vài tựu tạo • Lai các dòng thuần chủng vớithành nhau để tìn ra giống vật nuôi và cây trồng tổ hợp lai cho ưu thế lai cao. có ưu thế lai cao ở Việt - Lai thuận nghịch Nam mà trên thế giới mà em được biết? - Lai khác dòng: + Lai khác dòng đơn: dòng A x dòng B  dòng C +Lai khác dòng kép: dòng A x dòng B  dòng C dòng D x dòng E  dòng F dòng C x dòng F  dòng G * Ưu điểm: Con lai có năng suất cao Ưu, nhược điểm của phương pháp tạo giống -Việc tìm kiếm tổ hợp gen cho ƯTL tốn rất nhiều có ưu thế lai? * Nhược điểm: công sức, thời gian và kinh phí. - Khó có thể tiên đoán được trước tổ hợp lai nào cho ƯTL, tổ hợp lai nào không cho ƯTL. - Việc duy trì ƯTL rất khó thực hiện vì ƯTL chỉ biểu hiện cao nhất ở F1 và giảm dần qua các thế hệ  không sử dụng F1 để làm giống 4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam • • • • Lúa: Ngô: VN10, VN5, Biôxit, nếp,... Lạc, Đỗ tương,..... Vật nuôi: Lợn, gà, dê, bò (bò vàng Thanh hoá với bò Hônsten Hà Lan), vịt lai:vịt Bầu với vịt cỏ) NGUỒN NGUYÊN LIỆU CHO TẠO GIỐNG Nguồn gen tự nhiên + Là nguồn gen được sưu tập trong tự nhiên về một giống vật nuôi cây trồng nào đó  bộ sưu tập giống + Ở cây trồng, bộ sưu tập là các chủng địa phương hoặc các dạng ở các trung tâm phát sinh giống cây trồng Nguồn gen nhân tạo + Việc lai giống và gây đột biến tạo ra nguồn nguyên liệu cho Qua nghiên cứu phần I giốngnguồn gen nhân và II, chọn em hãy cho biết hayliệu ngân nguồn tạo nguyên chohàng gen tạo giống được lấy từ đâu? + Ngân hàng gen về lúa là Viện nghiên cứu lúa quốc tế IRRI Câu 1: Câu nào dưới đây giải thích về ưu thế lai là đúng? a. Lai 2 dòng thuần chủng với nhau sẽ luôn cho ra con lai có ưu thế lai cao. b. Lai 2 dòng thuần chủng khác xa nhau về khu vực địa luôn cho ưu thế lai cao. c. Chỉ có một số tổ hợp lai giữa các cặp bố mẹ nhất định mới có thể cho ưu thế lai. d. Người ta không sử dụng con lai có ưu thế lai cao làm giống vì con lai thường không đồng nhất về kiểu hình.