Nội dung

Giáo viên : Nguyễn Hoa Đăng Trung Tâm GDTX Phú Lộc KÝnh chµo quý thÇy c« ®Õn dù giê víi líp 122 Câu 1: Đối tượng chủ yếu được Moocgan sử dụng trong nghiên cứu di truyền để phát hiện ra quy luật di truyền liên kết gen, hoán vị gen là A. bí ngô. B. cà chua. C. ruồi giấm. D. đậu Hà Lan. (Trích đề thi TNTHPT năm 2009) Câu 2: Trong quá trình giảm phân ở một cơ thể có kiểu gen AB/ ab đã xảy ra hoán vị gen với tần số là 32%. Cho biết không xảy ra đột biến. Tỉ lệ giao tử Ab là A. 24%. B. 32%. C. 8%. D. 16%. TIẾT 12 – DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH . NST giới tính và cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST . NST giới tính : Chứa các gen quy định giới tính. và có thể chứa các gen khác Bộ NST của ruồi giấm Bé nhiÔm s¾c thÓ ng­êi b×nh th­êng KiÓu nh©n cña n÷ KiÓu nh©n cña nam X Quan s¸t Vïng t­¬ng ®ång: chøa c¸c h×nh, em h·y l«cut cho biÕtgen ®Æc gièng cña nhau ®iÓm c¸c gen n»m trªn Y vïng t­¬ng ®ång vµ kh«ng t­¬ng ®ång cña VïngcÆp kh«ng XY?t­¬ng ®ång: chøa c¸c gen ®Æc tr­ng cho tõng NST - b. Một số cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST Tui có cặp NST giới tính gì? Người, ĐV có vú, ruồi giấm… Con đực : XY Con cái : XX Chim, bướm: Con đực: XX. Con cái : XY Châu chấu: Con đực: XO. Con cái : XX 2. Di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh a. Gen trªn nhiÔm s¾c thÓ X Em h·y cho biÕt ®èi t­îng, tÝnh tr¹ng nghiªn cøu? Thomas Morgan (1866-1845) H×nh ¶nh liªn hÖ m¾t cña ruåi giÊm TIẾT 12 – DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH . NST giới tính và cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST 2. Di truyền liên kết với giới tính a. Gen trên NST X Lai nghịch * Thí nghiệm Lai thuận Pt/c: Pt/c: X Mắt đỏ Mắt trắng F1: 100 % Mắt đỏ : F2 : F2 : 100 % : Mắt đỏ Mắt đỏ Mắt trắng 100 % Mắt đỏ F1: X 50 % : Mắt đỏ 50 % Mắt trắng 100 % Mắt trắng 50 % Mắt đỏ: 50 % Mắt trắng: 50 % 50 % TIẾT 12 – DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH . NST giới tính và cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST 2. Di truyền liên kết với giới tính a. Gen trên NST X * Thí nghiệm Nhận xét: Kết quả của 2 phép lai thuận nghịch của Moocgan là khác nhau và khác kết quả của phép lai một tính trạng của Menđen. * * Giải thích: Gen quy định tính trạng màu mắt chỉ có trên NST X mà không có trên Y → vì vậy cá thể đực (XY) chỉ cần 1 gen lặn nằm trên NST X đã biểu hiện ra kiểu hình. -Giải thích thí nghiệm : ( Lai thuận) A: Đỏ,trội /a: trắng, lặn. XAXA: Pt/c XAXA GP: XA GF1: XA XaY X XAXa F1: XAXa: XaXa : XAY: XaY : ; Xa X Xa ; Y XAY 100%M¾t ® XA ; Y XAXA XAY XAXa XaY đỏ đỏ đỏ Trắng KQ : 100% đỏ 50% đỏ 50% Trắng F2: -Giải thích thí nghiệm : ( Lai nghịch ) - Hãy vẽ sơ đồ lai của phép lai nghịch ? Pt/c: GP: Xa X a Xa F1: GF1: X XA ; Y XAXa XA XAY ; Xa X XaY 100% 0% Xa ; Y :10 XAXa XAY Xa Xa Xa Y đỏ đỏ trắng Trắng 50% : 50% : 50% 50% Các gen nằm trên: NST X luôn có hiện tượng di F2: truyền chéo. a. Gen trên NST X Sơ đồ tế bào học mô tả sự di truyền màu mắt ở ruồi giấm Lai thuận P: A A X A F2: A A a P: A a A A a a X a a A a F1: Lai nghịch F1: a F2: A a A A A a a a a => Tuân theo qui luật di truyền chéo. A a TIẾT 12 – DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH . NST giới tính và cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST 2. Di truyền liên kết với giới tính a. Gen trên NST X * Thí nghiệm * Nhận xét * Giải thích: * Đặc điểm di truyền của gen trên NST X: Di truyền chéo. TIẾT 12 – DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH . NST giới tính và cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST 2. Di truyền liên kết với giới tính a. Gen trên NST X b. Gen nằm trên nhiễm sắc thể Y Hội chứng trùm lông trên vành tai TIẾT 12 – DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH . NST giới tính và cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST 2. Di truyền liên kết với giới tính a. Gen trên NST X b. Gen nằm trên NST Y * Ví dụ: Người Bố có trùm lông trên vành tai (hoặc tật dính ngón tay thứ 2 và 3) sẽ truyền trực tiếp tính trạng này cho tất cả các con trai mà con gái thì không bị tật này. * Giải thích: gen qui định tính trạng nằm trên NST Y, không có alen tương ứng trên NST X Di truyền cho tất cả cơ thể mang kiểu gen XY trong dòng họ. * Đặc điểm di truyền của gen trên NST Y: di truyền thẳng. TIẾT 12 – DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH . NST giới tính và cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST 2. Di truyền liên kết với giới tính a. Gen trên NST X b. Gen nằm trên nhiễm sắc thể Y c. Ý nghĩa của hiện tượng di truyền liên kết với giới tính: c. ý nghÜa cña di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh Sím ph¸t hiÖn ®­îc giíi ®ùc, c¸i tõ nhá  ®iÒu khiÓn tØ lÖ ®ùc c¸i theo ý muèn trong ch¨n nu«i VÝ dô: Ph¸t hiÖn trøng t»m ®ùc, t¸ch riªng ®Ó nu«i v× t»m ®ùc cho nhiÒu t¬ h¬n t»m c¸i. TIẾT 12 – DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH II. DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN Năm 1909, Coren (Correns) tiến hành phép lai thuận nghịch Đối tượng: Cây hoa phấn (Mirabiliss) Phép lai thuận Phép lai nghịch Pt/c: ♀Cây lá đốm x ♂Cây lá xanh Pt/c: ♀Cây lá xanh x ♂ Cây lá đốm F1: F1: 100% cây lá đốm * Nhận xét: * Giải thích: * Đặc điểm của di truyền ngoài nhân: 100% cây lá xanh *NhËn xÐt: kÕt qu¶ cña 2 phÐp lai thuËn nghÞch kh¸c nhau. F1: cã kiÓu h×nh gièng mÑ * Gi¶i thÝch: trong qu¸ tr×nh thô tinh, giao tö ®ùc chØ truyÒn nh©n mµ kh«ng truyÒn tÕ bµo chÊt cho trøng. Do vËy c¸c gen n»m trong tÕ bµo chÊt (ty thÓ; lôc l¹p) chØ ®­îc mÑ truyÒn cho qua tÕ bµo chÊt cña trøng. *§Æc ®iÓm cña di truyÒn ngoµi nh©n (tÕ bµo chÊt): • Di truyÒn theo dßng mÑ (con gièng mÑ) • Kh«ng tu©n theo c¸c ®Þnh luËt chÆt chÏ nh­sù di truyÒn qua nh©n Ở ĐVvà người có trường hợp nào di truyền theo dòng mẹ? Một bệnh di truyền ở người gây nên chứng động kinh - Nguyên nhân là do một đột biến điểm ở một gen nằm trong ti thể. * Di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh: lµ VËy tÝnh thÕ nµotr¹ng lµ di truyÒn hiÖn t­îng di truyÒn c¸c mµ liªn kÕt víi giíi tÝnh? c¸c gen x¸c ®Þnh chóng n»m trªn nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh. *Nguyªn nh©n: lµ do NST giíi tÝnh X cã nh÷ng gen qui ®Þnh tÝnh tr¹ng mµ trªn NST kh«ng cãnh©n hoÆc Em h·y cho Y biÕt nguyªn cñatrªn Y cã sù mµ trªn Xgi÷a th×dikh«ng. kh¸c biÖt truyÒn trªn NST X vµ trªn NST Y? *Ph­¬ng ph¸p ph¸t hiÖn qui luËt di truyÒn: dïng phÐp lai thuËn nghÞch - NÕu kÕt qu¶ phÐp lai thuËn vµ nghÞch cho tØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh kh¸c nhau ë hai giíi, tính trạng lặn xuất hiện ở giới dị giao tử ( XY) nhiều hơn ở giới đồng giao tử (XX) th× VËy lµm thÕ nµo ®Ó ph©n biÖt ge gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng n»m trªn NST giíi trªn NST th­êY. ng, NST giíi tÝn tÝnh X, không cón»m alen tương ứng trên hoÆc ngoµi (TBC)? - NÕu kÕt qu¶ phÐp laigen thuËn vµ nh©n nghÞch kh¸c nhau vµ con lai lu«n cã kiÓu h×nh gièng mÑ  gen quy định tÝnh tr¹ng nghiªn cøu n»m ë ngoµi nh©n. - NÕu kÕt qu¶ 2 phÐp lai gièng nhau  gen n»m trªn NST th­êng, tu©n theo quy luËt ph©n li cña Men®en Câu 1: Đặc điểm di truyền của tính trạng được quy định bởi gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X là A. di truyền thẳng. B. di truyền chéo. C. chỉ biểu hiện ở giới cái. D. chỉ biểu hiện ở giới đực. Câu 2. Ở người, bệnh mù màu(đỏ, lục) là do đột biến gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X gây nên ( Xm ). Nếu mẹ bình thường, bố bị mù màu thì con trai mù màu của họ đã nhận Xm từ A. bà nội. B. bố. C. mẹ. D. ông nội. - Trả lời các câu hỏi và làm bài tập cuối bài. - Làm các bài tập trong sách bài tập. - Đọc phần “em có biết” cuối bài học. - Đọc bài mới trước khi tới lớp. C¸m ¬n quý thÇy c« ®· ®Õn tham dù v¬Ý líp 122