Nội dung

Bài 17 ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG ĐẾN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA KIỂU GEN, MÔI TRƯỜNG VÀ KIỂU HÌNH. 1/ Thí nghiệm: - Đối tượng: Cây hoa anh thảo + Giống hoa đỏ thuần chủng có kiểu gen: AA + Giống hoa trắng có kiểu gen: aa Hãy quan sát3535thí nghiệm sau:20 C CC oo o AA AA P aa AA F1 35oC aa F2 20oC aa P F1 F2 -Hoa đỏ(AA) cho ra hoa đỏ hay hoa trắng phụnhận thuộcxét môigì trường. Có về cách phản ứng -Hoa trắng(aa) chỉ cho của hoa màu trắng không nhiệt độ môi trường hai giống hoa đỏ phụtrắng? thuộc vào nhiệt độ môi trường. và I. MỐI QUAN HỆ GIỮA KIỂU GEN, MÔI TRƯỜNG VÀ KIỂU HÌNH. 1/ Thí nghiệm 2/ Kết luận Bố mẹ không truyền đạt cho con những tính rútthành ra kếtsẵn luậnmà vềtruyền vai tròđạt trạng -Em đượchãy hình của KG và ảnh hưởng của môi một KG. đốikhả với năng sự hình thành - KGtrường quy định phản ứngtính của cơ trạng. thể trước môi trường - Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với môi trường. Môi trường Kiểu gen Kiểu hình Sự tác động của môi trường  -Ảnh hưởng của môi trường trong biểu hiện ở mối quan hệ giữa gen với nhau, giữa gen trong nhân và tế bào chất hoặc giới tính của cơ thể. Ví dụ: Ở cừu : H quy định có sừng quy định không sừng Ở hngười: HH : Có sừng hhBb : Không sừng hói đầu chỉ biểu hiện ở nam, Đực : có sừng không biểu hiện ở nữ Hh Cái : không sừng VD1: Giống thỏhưởng Himalaya bộ lông trắng muốt trên toàn • Ảnh củacómôi trường ngoài thân , ngoại trừánh các sáng đầu mút cuả cơ như tai,độ bàn chân, như , nhiệt độ,thể pH, chế đuôi và mõm màu lông đen dinhcó dưỡng,... TB ở vùng thân có t0 cao ko T/h MelaninLông trắng TB ở đầu mút cơ thể t0 thấp T/h mêlanin  Lông đen Toàn thân lông trắng TNCM: Cạo lông trắng trên lưng + Tai, bàn chân, đuôi, buộc đá lạnh mõm lông đen KQ: Ở lưng lông mọc có màu đen VD 2: Các cây cẩm tú cầu có cùng kiểu gen nhưng màu hoa khác nhau tuỳ thuộc vào độ pH của đất pH > 7 pH < 7 pH = 7 VD 3: Ở người, bệnh phênikêtô niệu do gen lặn nằm trên NST thường quy định + Nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời trẻ em bị bệnh sẽ thiểu năng trí tuệ và một loạt những rối loạn khác + Nếu phát hiện sớm và thực hiện chế độ ăn kiêng thức ăn chứa phêninalalin trẻ em có thể phát triển bình thường => Cùng kiểu gen + môi trường khác nhau => kiểu hình khác nhau Tại sao các nhà khoa học lại khuyên nông dân không nên chỉ trồng một giống luá duy nhất (cho dù là giống lúa có Vìrộng chúng ta không dự năng suất cao) trên một diện tích trong một vụthể mùa? đoán được sự biến đổi của thời tiết. Nếu trồng một loại giống khi thời tiết gặp bất lợi thì toàn bộ cây sẽ chết. Do đó chúng ta nên trồng nhiều loại giống trên một mảnh ruông rộng lớn trong cùng một vụ để khi thời tiết thay đổi ít nhất cũng thu được một vài giống cho thu hoạch II. THƯỜNG BIẾN Em hãy nghiên cứu Sgk và các kiến thức đã học để hoàn thành PHT sau: Phân biệt đột biến với thường biến Các vđề Khái niệm Tính chất Vai trò Ví dụ Đột biến Thường biến Phân biệt đột biến với thường biến Các vđề Đột biến Khái niệm ĐB là những biến đổi trong vật chất di truyền ở mức phân tử hay mức tế bào. Thường biến TB là những biến đổi KH của cùng một KG, phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng của MT, không do sự biến đổi trong KG. Tính TB là những biến đổi KH -Xuất hiện đồng loạt chất của cùng một KG, phát -Chịu ảnh hưởng trực tiếp của môi trường sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng của MT, không sống -Không di truyền do sự biến đổi trong KG. -Có lợi cho sinh vật Vai trò Là nguồn nguyên liệu cho chọn lọc tự nhiên Giúp cơ thể phản ứng linh hoạt về kiểu hình đảm bảo sự thích ứng trước sự thay đổi của MT. Mùa hè Lông mỏng, nâu sẫm hoặc xám đen lẫn với màu đất, cát Ở NƯỚC “ phao” trắng, xốp, thân mềm nổi trên mặt nước Mùa đông Lông dày, trắng lẫn với màu tuyết Loài cáo Bắc cực, Nam cực Ở CẠN Không có phao, thân thảo thích nghi với lối sống ở cạn Dừa nước Mùa thu Mùa đông 35oC AA P 20oC AA F1 AA F2 Khoai lang trồng trong môi trường ẩm ướt Khoai lang trồng trong môi trường khô hạn Cây rụng lá và ra non lá Gấu Bắc Cực III/ Mức phản ứng của kiểu gen 1/ Khái niệm Quan sát và đưa ra nhận xét về đặc điểm của cây mũi mác MT 1  KH 1 MT 2  KH 2 Kiểu gen 1 MT 3  KH 3 Mức phản ứng … MT n  KH n - Vậy Mứcmức phản ứngứng là tập hợp các kiểu hình phản là gì? của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau. III/ Mức phản ứng của kiểu gen 1/ Khái niệm Theo em tại sao sinh vật có thể thay đổi được kiểu hình dẻo trướckiểu sự thay •Sự mềm hìnhđổi của môi trường? -Là sự phản ứng thành những Kh khác nhau của 1 KG trước những môi trường khác nhau. - Sự mềm dẻo có được do sự tự điều chỉnh sinh lí, thực chất là điều chỉnh của KG. - Xác định bằng số KH có thể của KG đó. III/ Mức phản ứng của kiểu gen 1/ Khái niệm 2/ Đặc điểm của mức phản ứng Ví dụ: giống lúa DR 2 , chăm sóc tốt => năng suất tăng nhưng không vượt quá 9,5 tấn /ha. - Do kiểu gen quy định => di truyền Nammức Định,phản chế độ dinhriêng dưỡng tốt - Mỗi genLợn có Ỉmột ứng nhấttrạng =>khối tăng cũng không quá - Tính sốlượng lượng cónhưng mức phản ứng rộng. 50kg/10 tháng. - Tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp Hai ví dụ trên có phải là mức phản ứng của kiểu gen không? Vì sao? Mức phản ứng do yếu tố nào quy định VD: Ở bò: Chăm sóc tốt - Tỉ lệ bơ trong sữa - Sản lượng sữa Ít thay đổi Chăm sóc không tốt Chăm sóc tốt Chăm sóc không tốt thay đổi nhiều III/ Mức phản ứng của kiểu gen 1/ Khái niệm 2/ Đặc điểm của mức phản ứng 3/ Vai trò của giống và kĩ thuật canh tác đối với năng suất - Giống (KG):Quy định năng suất của một - Giới hạn năng suất của một giống vật nuôi giống vật nuôi hay cây trồng. hay cây trồng do yếu tố nào quy định? - Kĩ thuật sx (MT) :quy định năng suất cụ thể - Kĩ thuật canh tác có ảnh hưởng gì đến năng của giống trong ứng do KG quy định giới hạn suất không? của mức phản. -Năng suất = giống + kĩ thuật. muốntại tăng suất -Em hãy-Vậy giải thích saonăng với chế vật nuôi và cây trồng cần chăm sóc tốt nhất lợn Ỉ NAM Muốn độ vượt giới hạn năng suất thì phải đổi phảisau làm10 gì?tháng ĐỊNH chỉ cho 50kg giống, cải tiến giống cũ hoặc tạo giống mới. tuổi, lợn Đại Bạch đạt 185 kg? Củng cố Câu 1: Kiểu hình được tạo thành là : A. do kiểu gen quy định hoàn toàn B. do điều kiện môi trường tác động C. kết quả cuả sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường D. do các yếu tố cuả môi trường bên trong cơ thể quyết định Câu 2: Phát biểu nào dưới đây không đúng về mức phản ứng: A. Mức phản ứng do kiểu gen cuả cơ thể quy định B. Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng C. Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình cuả cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau D. Mức phản ứng không di truyền được Câu 3: Hiện tượng nào dưới đây không phải là thường biến: A. Một số loài thú thay đổi màu sắc và độ dày cuả bộ lông theo muà B. Cây sồi rụng lá vào cuối muà thu và ra lá non vào mùa xuân C. người bạch tạng có da trắng, tóc trắng, mắt hồng D. số lượng hồng cầu trong máu cuả người tăng lên khi đi lên núi cao Câu 4: Trong sản xuất nông nghiệp, yếu tố “ giống - kĩ thuật sản xuất- năng suất” tương ứng với: A. Kiểu gen- kiểu hình- môi trường B. Kiểu gen- môi trường- kiểu hình C. Kiểu hình- môi trường- kiểu gen D. Kiểu hình- kiểu gen-môi trường Câu nói: Cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng “má lúm đồng tiền” có chính xác hay không? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói này như thế nào? Đáp án: Không chính xác, và sửa lại: Cô ấy được mẹ truyền cho kiểu gen quy định tính trạng “má lúm đồng tiền”. Một số bà con nông dân đã mua hạt ngô lai có năng suất cao về trồng nhưng cây ngô lại không cho hạt. Giả sử công ti giống đã cung cấp hạt giống đúng tiêu chuẩn. Hãy giải thích nguyên nhân dẫn đến tính trạng cây ngô không cho hạt trong trường hợp trên. Đáp án: Do các hạt giống ngô trên được gieo trồng trong điều kiện thời tiết không thích hợp.