Nội dung

Tiếng Việt: TỪ HÁN VIỆT (Tiếp theo) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Hiểu được tác dụng của từ Hán Việt và yêu cầu về sử dụng từ Hán Việt. - Có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG 1. Kiến thức: - Tác dụng của từ Hán Việt trong văn bản. - Tác hại của việc lạm dụng Hán Việt 2. Kĩ năng: a .Kĩ năng chuyên môn: - Sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, phù hợp với ngữ cảnh giao tiếp. - Mở rộng vốn từ Hán Việt. b.Kĩ năng sống: - Ra quyết định : lựa chon cách sử dụng từ Hán Việt phù hợp với thực tiễn giao tiếp của bản thân - Giao tiếp : trình bày suy nghĩ , ý tưởng, thảo luận và chia sẻ quan điểm cá nhân về cách sử dụng từ Hán Việt. . 3. Thái độ: - Yêu thích và sử dụng từ Hán Việt * TÍCH HỢP GD.BVMT - Liên hệ. Tìm các từ Hán – Việt liên quan đến môi trường. III.CHUẨN BỊ : 1. chuẩn bị của giáo viên: Giáo án, SGK, SGV, TLTK 2. chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài - Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm. IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Kiểm tra bài cũ ? Thế nào là yếu tố HV ? Yếu tố HV được dùng như thế nào ? ? Từ ghép HV chia làm mấy loại chính ? Nêu trật tự của các yếu tố trong từ ghép chính phụ HV. 2. Bài mới : GV giới thiệu bài - Qua tiết học trước về từ HV , các em đã được cung cấp kiến thức về yếu tố HV , 2 loại từ ghép HV với trật tự các yếu tố trong từ ghép HV . Tuy nhiên , chỉ bấy nhiêu vẫn chưa đủ , các em còn cần biết từ HV mang sắc thái ý nghĩa và sử dụng nó như thế nào cho phù hợp . Tiết học hôm nay sẽ giúp các em hiểu những vấn đề trên . Hoạt động của GV HS Kiến thức * HĐ 1: HDHS Tìm hiểu Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt (10’) I. Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt: ? Nêu các nguồn vay - tiếng Hán, 1- Giải nghĩa các yếu tố: mượn của Tiếng Việt? tiếng Ấn- Nam: phương Nam. Âu - Gọi HS đọc thuộc lòng VB “Nam quốc sơn hà”/ - 1 Hs đọc 62. VB. ? Giải nghĩa các yếu tố - giải thích. Hán Việt trong nhan đề của Vb? - quốc: nước. - sơn: núi. - hà: sông -> Sông núi nước Nam. ? Tiếng nào có thể dùng - Nam có thể 2- Cách dùng các yếu tố: độc như một từ độc lập, tiếng dùng lập các từ - Nam: có thể dùng độc lập. nào không? khác thì Vd: miền Nam, phía Nam,… không. ? lấy ví dụ minh họa? - lấy ví dụ. - quốc, sơn, hà: không thể dùng độc lập. Vd: không thể nói yêu quốc, leo - Gọi HS đọc yêu cầu - đọc yêu sơn, lội hè. 2/69. cầu 3- Yếu tố đồng âm: ? Tiếng thiên trong các từ - suy nghĩ, - Thiên: + trời trên có nghĩa là gì? phát biểu. + nghìn (năm) + dời đi, di chuyển. 4- Ghi nhớ: sgk/69 ? Giải thích ý nghĩa các - Thảo luận 5- Bài tập bổ trợ: yếu tố Hán Việt trong cặp đôi. - Giải thích yếu tố Hán Việt thành ngữ: Tứ hải giai - Đại diện huynh đệ trình bày kết + tứ: bốn (phương). quả. + hải: biển. + giai: đều. + huynh đệ: anh em. -> Bốn biển đều là anh em. * HĐ 2: HDHS Tìm hiểu cấu tạo của từ ghép Hán Việt (14’) II. Cấu tạo từ ghép Hán Việt: ? Cấu tạo của từ ghép - từ ghép Tiếng Việt gồm mấy loại? đẳng lập và chính phụ. ? các từ sơn hà, xâm phạm, giang san thuộc - từ ghép loại từ ghép nào? đẳng lập. ? Các từ ái quốc, thủ môn, chiến thắng thuộc loại từ - từ ghép ghép nào? chính phụ. ? Trật tự các yếu tố trong các từ này có giống trật tự trong từ ghép thuần Việt - giống, cùng loại không? tiếng C-P. ? các từ thiên thư, thạch mã, tái phạm thuộc loại từ ghép gì? 1. Giải nghĩa yếu tố Hán Việt + sơn hà: núi sông. + xâm phạm: chiếm lấn. + giang san: sông núi. -> Từ ghép đẳng lập. 2. Trật tự sắp xếp yếu tố Hán Việt + ái quốc: yêu nước. + thủ môn: cầu thủ canh giữ cầu môn và được chơi bóng bằng tay. + chiến thắng: thắng trận trong cuộc chiến. - từ ghép chính phụ. ? Trong các từ ghép Hán Tiếng P-C. Việt trật tự của các yếu tố có gì khác so với trật tự các từ ghép thuần Việt - so sánh, cùng loại rút kết luận. ? Giải nghĩa các yếu tố HV và phân loại nhóm từ sau thành hai nhóm: thiên địa, đại lộ, khuyển mã, hải đăng, kiên cố, tân - Thảo luận binh, quốc kì, hoan hỉ. cặp đôi. -> Từ ghép chính phụ có yếu tố chính đứng trước yếu tố phụ. + thiên thư: sách trời. + thạch mã: ngựa đá. + tái phạm: tiếp tục phạm lỗi. -> Từ ghép chính phụ có yếu tố phụ đứng trước yếu tố chính. => Trật tự sắp xếp trong từ ghép Hán Việt là chính phụ và phụ chính. 3- Ghi nhớ: Sgk/70 - Đại diện 4- Bài tập bổ trợ: trình bày kết - Từ ghép đẳng lập: quả. + thiên địa: trời đất. - Nhóm khác nhận xét, bổ xung + khuyển mã: chó ngựa. + kiên cố: vững chắc. + hoan hỉ: mừng vui. - Từ ghép chính phụ: + đại lộ: đường lớn. + hải đăng: đèn trên biển. + tân binh: lính mới. + quốc kì: cờ của một nước. * HĐ 3: HDHS Luyện tập (11’) III. Luyện tập: Tổ chức 1. Bài tập1/70: thảo luận ? Hãy phân biệt nghĩa của nhóm . - hoa(1) :chỉ sự vật các yếu tố đồng âm trên? - hoa(2): : chỉ sự bóng bẩy đẹp đẽ. - Đại diện - Phi(1): bay trình bày kết - Phi(2): trái với lẽ phải. quả. - Phi(3): vợ thứ của vua. - Tham(1): ham muốn - Tham(2): góp mặt, tham dự vào. - Gia(1): nhà Nhóm - gia(2): thêm vào. khác nhận ?Hãy sắp xếp các từ ghép xét, bổ 2. Bài tập 3/71: đó vào hai nhóm thích xung. a. Hữu ích, phát thanh, bảo mật, hợp? phòng hoả. b. Thi nhân, đại thắng, hậu đãi, tân binh. 3- Củng cố (3’): - Khắc sâu kiến thức bài học (2 GN/sgk). 4- Dặn dò: (2’): - Về nhà làm bài tập 2, 4/71. - Xem trước bài “ Đặc điểm của văn biểu cảm”.