Nội dung

Giảm lãi suất chưa chắc làm tăng dư nợ Báo cáo nhận định ngành ngân hàng trong quý III của CTCK Vietcombank (VCBS) cho rằng, nhu cầu vay vốn trong những tháng cuối năm không cải thiện nhiều, mặc dù theo mùa vụ, thời điểm này đáng lẽ các doanh nghiệp sẽ tích cực vay vốn. Do vậy, VCBS dự đoán, tăng trưởng tín dụng cả năm có thể chỉ đạt khoảng 5%. “Mục tiêu tăng trưởng tín dụng được một số tổ chức hạ xuống còn khoảng 7 - 8% (từ mức 15 - 17% đề ra từ đầu năm), nhưng cũng sẽ không thực hiện được. Nếu lãi suất hạ xuống một chút nữa, may ra mới đạt được mức khoảng 5%”, Phó tổng giám đốc một NHTM nhận định. TS. Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) - Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, lãi suất cho vay ra đối với nền kinh tế có thể không giảm được như kỳ vọng, mặc dù lạm phát trong năm 2012 đã giảm xuống thấp, kéo theo việc giảm lãi suất huy động. Lý do chính của hiện tượng này có thể bắt nguồn đồng thời từ hai nguyên nhân: gánh nặng nợ xấu cao trong hệ thống ngân hàng đi liền với môi trường kinh doanh còn bất trắc khiến rủi ro của các khoản đầu tư của doanh nghiệp vẫn bị kiềm giữ ở mức cao. Chừng nào vấn đề nợ xấu chưa có hướng giải quyết rõ ràng, các ngân hàng buộc phải tự tìm cách tăng các khoản dự phòng rủi ro. “Đây là một động lực để các ngân hàng một mặt giảm lãi suất huy động, một mặt vẫn giữ mặt bằng lãi suất cho vay hoặc có giảm thì giảm chậm hơn tốc độ giảm lãi suất huy động. Trong khi đó, doanh nghiệp phải đối mặt với môi trường sản xuất kinh doanh bị thu hẹp, kết hợp với lãi suất vay vốn cao sẽ tiếp tục chờ đợi hoặc rất thận trọng trong việc mở rộng kinh doanh. Điều này tạo nên vòng xoáy khiến môi trường sản xuất kinh doanh càng bị thu hẹp nhiều hơn. Quá trình này có thể khiến nợ xấu từ khối doanh nghiệp tiếp tục tăng và càng làm ngân hàng thận trọng hơn trong hoạt động cho vay, trong khi vẫn phải duy trì lãi suất cho vay cao để tăng quỹ dự phòng rủi ro”, TS. Thành nhận định. TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia ngân hàng cho rằng, lãi suất nếu có hạ xuống nữa cũng không giải quyết được vấn đề khó khăn của nền kinh tế từ nay đến cuối năm, bởi thời gian còn quá ngắn để đẩy tín dụng ra. Thậm chí, nếu tìm cách đẩy lãi suất xuống có thể khơi nguồn cho tình trạng lạm phát xảy ra sớm trong năm 2013 và hiện tượng người dân “nhảy” sang đầu tư vàng, ngoại tệ. “Từ nay đến cuối năm, nếu NHNN tiếp tục sử dụng công cụ lãi suất thì thời gian là quá ngắn để có một hiệu ứng tốt, đặc biệt khi nhiều doanh nghiệp đã khó khăn trong cả một năm nay. Với những doanh nghiệp không thể vay được thì từ nay đến cuối năm cũng không có đủ thời gian để phục hồi, nên không cần thiết hạ lãi suất”, TS. Hiếu nói. Trong một động thái khác, Chủ tịch HĐQT một NHTM nêu quan điểm, nên giảm lãi suất cho vay, đồng thời giảm lãi suất huy động, bởi sức khỏe doanh nghiệp yếu, hấp thụ kém, do đó, chi phí tài chính càng thấp sẽ hỗ trợ doanh nghiệp nhiều. Bên cạnh đó, cũng không nên quá lo lắng việc người dân tính toán chuyển tiền sang các kênh đầu tư khác, bởi thực tế, khi đã ổn định được giá trị đồng tiền thì lãi suất huy động khoảng 8% vẫn là cao. Tổng giám đốc một NHTM cho rằng, giảm lãi suất bao gồm cả lãi suất huy động và cho vay là việc rất nhiều thành phần kinh tế mong đợi và ngân hàng là điểm mong muốn đầu tiên. Tuy nhiên, cần phải chú ý là giảm lãi suất huy động ở đây không phải là giảm trần lãi suất (hiện là 9%/năm) mà là đưa lãi suất huy động “thật” về đúng quy định, bỏ phần lãi suất cộng ngoài. Mặc dù NHNN công bố thanh khoản toàn hệ thống ngân hàng tạm thời dư thừa, nhưng hiện tượng vượt trần vẫn đang diễn ra. Vị tổng giám đốc nói trên phân tích, trong bối cảnh doanh nghiệp không sản xuất kinh doanh, không tạo được việc làm, người dân không còn tiền, ngân hàng chỉ còn cách vợt khách của nhau. Đó chính là nguyên nhân khiến lãi suất huy động trên thực tế mãi không giảm được. Tuy nhiên, hiện tượng này cũng đang giảm dần và chỉ xảy ra ở một vài ngân hàng cá biệt. “Thực tế là lãi suất huy động ở một số ngân hàng có dấu hiệu tăng tương đối cao so với trần lãi suất mà NHNN đưa ra. Nguyên nhân cơ bản là thanh khoản của từng ngân hàng khác nhau và mỗi ngân hàng có nhu cầu vốn khác nhau. Đây là vấn đề của nền kinh tế Việt Nam nói chung và của hệ thống ngân hàng nói riêng. Một vài ngân hàng không có cơ cấu vốn đủ an toàn, nên khi có một chút sóng gió, họ phải “chèo lái” bằng cách tăng lãi suất huy động”, ông Tareq Muhmood, Tổng giám đốc ANZ Việt Nam nói.