Nội dung

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TPHCM KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRẦN THỊ THÙY DUNG XÂY DỰNG HỆ THỐNG GIÁO TRÌNH TƯƠNG TÁC HỖ TRỢ HỌC TẬP MÔN TIN HỌC LỚP 11 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2012 1 LỜI CẢM ƠN Đầu tiên tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành đến Th.s Lê Đức Long Giảng viên khoa Công nghệ Thông tin trường Đại học Sư Phạm TPHCM, người đã trực tiếp giảng dạy cho tôi bộ môn “Lý luận và phương pháp giảng dạy” và “Công nghệ dạy học”, cung cấp kiến thức và hướng dẫn tậm tâm trong quá trình hoàn thành đồ án tốt nghiệp này. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô, cũng như sự cộng tác giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các bạn sinh viên lớp Tin 4, khoa Công nghệ Thông tin trường Đại học Sư Phạm TPHCM. Vì thời gian cũng như kiến thức còn hạn chế nên trong quá trình làm đồ án không thể tránh khỏi những sai sót. Kính mong sự thông cảm và đóng góp ý kiến từ phía Thầy Cô và các bạn. Xin chân thành cảm ơn! TP Hồ Chí Minh, ngày 26 tháng 04 năm 2011 Sinh viên thực hiện Trần Thị Thùy Dung 2 MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................................ 1 MỤC LỤC ................................................................................................................................. 3 DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................................... 5 DANH SÁCH HÌNH VẼ ........................................................................................................... 6 DANH MỤC CÁC NÚT LỆNH VÀ Ý NGHĨA CỦA NÚT LỆNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH ....... 7 GIỚI THIỆU .............................................................................................................................. 8 CHƯƠNG 1 KHẢO SÁT MỘT SỐ CÔNG CỤ BIÊN SOẠN VÀ ĐÓNG GÓI NỘI DUNG HỌC TẬP................................................................................................................................. 10 I. Khảo sát một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập ................... 10 II. Sơ lược các chức năng của công cụ biên tập nội dung ..................................... 11 III. Sơ lược các chức năng của công cụ xuất bản nội dung ................................ 11 CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ CÁCH TIẾP CẬN XÂY DỰNG NỘI DUNG HỌC TẬP................................................................................................................................. 12 I. Phương pháp luận cho đề tài ............................................................................ 12 1. Thiết kế dạy học - Intructional Design ......................................................... 12 2. II. Đồ thị tri thức – Knowledge Graph .............................................................. 12 Sơ lược về nội dung chương trình Tin học lớp 11 ........................................... 16 1. Mục tiêu chung của Tin học 11 .................................................................... 16 2. Nội dung chính của môn học Tin học 11 ..................................................... 16 3. Cấu trúc chương mục.................................................................................... 16 III. Cách tiếp cận xây dựng nội dung học tập ..................................................... 19 CHƯƠNG 3 CÁC KỊCH BẢN SƯ PHẠM CHO NỘI DUNG HỌC TẬP ............................ 23 1. Kịch bản 1:........................................................................................................ 24 Dạng Topic Kiến thức: nguyên lý, khái niệm .............................................. 24 2. Kịch bản tổng quát: ...................................................................................... 24 3. Các Topic áp dụng: ....................................................................................... 24 4. Thiết kế ......................................................................................................... 25 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 27 I. II. Kịch bản 2:........................................................................................................ 32 1. Dạng Topic kiến thức: thao tác, các bước thực hiện .................................... 32 2. Kịch bản tổng quát: ...................................................................................... 32 3. Các Topic áp dụng: ....................................................................................... 32 4. Thiết kế ......................................................................................................... 33 3 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 34 III. 1. Kịch bản 3:.................................................................................................... 39 Dạng Topic kỹ năng giải quyết vấn đề/ tư duy ............................................ 39 2. Kịch bản tổng quát: ...................................................................................... 39 3. Các Topic áp dụng: ....................................................................................... 39 4. Thiết kế ......................................................................................................... 40 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 42 IV. 1. Kịch bản 4 ..................................................................................................... 49 Dạng Topic: Ôn tập, nhắc lại kiến thức ........................................................ 49 2. Kịch bản tổng quát ........................................................................................ 49 3. Các Topic áp dụng: ....................................................................................... 49 4. Thiết kế ......................................................................................................... 49 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 50 V. Kịch bản 5 ......................................................................................................... 53 1. Dạng Topic: Củng cố kiến thức, vận dụng ................................................... 53 2. Kịch bản tổng quát ........................................................................................ 53 3. Các Topic áp dụng ........................................................................................ 53 4. Thiết kế ......................................................................................................... 53 5. Màn hình thử nghiệm ................................................................................... 54 CHƯƠNG 4 MINH HỌA CHO HỆ THỐNG GIÁO TRÌNH TƯƠNG TÁC HỖ TRỢ HỌC TẬP TIN HỌC 11 .................................................................................................................... 57 I. Màn hình giao diện chính ................................................................................. 57 II. Chức năng của thanh công cụ ........................................................................... 58 III. Cây thư mục - TreeView .............................................................................. 59 IV. Tìm kiếm....................................................................................................... 61 1. Tìm kiếm tuyệt đối: Hỗ trợ chức năng tìm kiếm trong mục lục. .................. 61 2. Tìm kiếm theo ngữ nghĩa.............................................................................. 62 Một số chức năng khác của Topic .................................................................... 63 V. KẾT LUẬN .............................................................................................................................. 66 1. Thuận lợi ....................................................................................................... 66 2. Hạn chế, khó khăn của đề tài ........................................................................ 66 3. Hướng phát triển ........................................................................................... 66 4. Kết luận......................................................................................................... 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................................... 68 PHỤ LỤC................................................................................................................................. 69 USERGUIDE ADOBE CAPTIVATE 5.5 ............................................................................... 69 4 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập ........................................ 10 Bảng 1.2: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập ........................................ 11 Bảng1.3: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập ......................................... 11 Bảng 2.1: Bảng mô tả ý nghĩa các thành phần của một khóa học ........................................... 15 5 DANH SÁCH HÌNH VẼ Hình 2.1: Mô hình tháp các thành phần cơ bản (Horton 2006) ............................................... 13 Hình 2.2: Knowledge Graph ở các mức độ theo ngữ cảnh sử dụng ........................................ 14 Hình 2.3 Sơ đồ ý nghĩa các thành phần của một khóa học ...................................................... 14 Hình 2.4: Hệ thống hóa kiến thức theo chương ....................................................................... 17 Hình 2.5: Hệ thống hóa kiến thức theo bài .............................................................................. 19 Hình 2.6: Sơ đồ cách tiếp cận xây dựng nội dung học tập ...................................................... 22 Hình 3.1: Kịch bản 1 ................................................................................................................ 24 Hình 3.2: Kịch bản 2 ................................................................................................................ 32 Hình 3.3: Kịch bản 3 ................................................................................................................ 39 Hình 3.4: Kịch bản 4 ................................................................................................................ 49 Hình 3.5: Kịch bản 5 ................................................................................................................ 53 Hình 4.1: Giao diện trang chủ hệ thống giáo trình tương tác ................................................. 57 Hình 4.2: Giao diện trang chủ một Lesson (Lesson 1) ............................................................ 57 Hình 4.3: Giao diện trang chủ một Topic (Topic 03) .............................................................. 58 Hình 4.4: Thanh công cụ .......................................................................................................... 58 Hình 4.5: Giao diện chức năng của thanh công cụ. ................................................................. 59 Hình 4.6: Cây thư mục của hệ thống ....................................................................................... 59 Hình 4.7: Cách thu gọn và hiển thị toàn bộ danh mục trên TreeView .................................... 60 Hình 4.8: Sử dụng TreeView để xem bài học .......................................................................... 60 Hình 4.9: Giao diện thể hiện chức năng tìm kiếm. .................................................................. 61 Hình 4.10: Khung tìm kiếm minh họa với từ “Lesson”. .......................................................... 61 Hình 4.11: Giao diện thể hiện kết quả tìm kiếm tuyệt đối. ..................................................... 62 Hình 4.11: Giao diện tìm kiếm bằng từ khóa........................................................................... 62 Hình 4.12: Giao diện kết quả tìm kiếm theo từ khóa “Chương trình dịch” ............................. 63 Hình 4.13: Giao diện bắt đầu Topic ......................................................................................... 64 Hình 4.14: Giao diện hướng dẫn hiển thị/ ẩn cây thư mục ...................................................... 64 Hình 4.15: Giao diện cây thư mục và tìm kiếm trong Topic ................................................... 65 Hình 4.15: Giao diện một câu hỏi tương tác của một Topic .................................................... 65 6 DANH MỤC CÁC NÚT LỆNH VÀ Ý NGHĨA CỦA NÚT LỆNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH Nút lệnh Ý nghĩa Xóa tất cả các đáp án đã chọn. Trở lại câu hỏi hoặc trang trước. Bỏ qua câu hỏi này (có thể trở lại để trả lời nếu chưa hiện khung kết quả sau cùng). Gửi tới hệ thống câu trả lời mà người dùng lựa chọn. Thông báo khi nhấp mà chưa chọn câu trả lời Thông báo khi bạn chọn câu trả lời đúng Thông báo khi bạn chọn câu trả lời sai Sang trang nội dung tiếp theo Về trang nội dung trước đó Bấm để xem giải thích trên Website Trở về trang chủ 7 GIỚI THIỆU Thời đại “Công nghệ số” đang phát triển với tốc độ rất nhanh, công nghệ thông tin len lõi vào khắp các lĩnh vực. Bổ sung kiến thức Tin học trở thành nhu cầu cấp bách và cần thiết đối với tất cả mọi người nói chung và học sinh nói riêng. Chính vì thế việc đưa tin học vào giảng dạy trong phổ thông đóng vai trò quan trọng, nhưng lại gặp một số khó khăn nhất định. - Chương trình Tin học lớp 10 giới thiệu đến các em những kiến thức về hệ điều hành, thuật toán, soạn thảo văn bản và internet. Ngoài những kiến thức gần gũi như soạn thảo văn bản, internet thì những lý thuyết về thuật toán làm học sinh cảm thấy mơ hồ, hơn nữa phần thực hành các em thực sự học lại nằm trong chương trình lớp 11 càng làm tăng thêm khó khăn đối với học sinh. - Chương trình Tin học 11 giới thiệu đến các em kiến thức về lập trình và được minh họa bằng ngôn ngữ lập trình Pascal, nhìn chung đây là nguồn kiến thức khó, có phần trừu tượng và khô khan nên không chỉ việc học mà dạy cũng gặp nhiều thách thức. - Chương trình tin học 12 giới thiệu đến các em kiến thức về Cơ sở dữ liệu, nhìn chung đây là nguồn kiến thức còn khá xa lạ, cộng với áp lực thi cử làm cho hiệu quả học tập môn Tin học bị ảnh hướng đáng kể. - Trong toàn bộ chương trình ở bậc trung học phổ thông, chương trình lớp 11 có lẽ là trở ngại lớn nhất, không chỉ với học sinh mà còn đối với giáo viên. Những kiến thức chung về tin học, soạn thảo văn bản hay cơ sở dữ liệu ít nhiều các em cũng được thấy hình ảnh của nó trong cuộc sống. Nhưng về lập trình thì khác, các em có thể thấy sản phẩm của lập trình chứ không biết lập trình là gì, và lập trình được thực hiện như thế nào. Vì thế, dạy và học lập trình là một việc không mấy dễ dàng. - Bên cạnh đó, việc phát triển mạnh mẽ của việc tích hợp công nghệ vào trong dạy học đi kèm với nhu cầu tăng cường việc tự học, tự nghiên cứu của người học. Học sinh có nhu cầu được tương tác với kiến thức bài học để nâng cao hiệu quả học tập và hấp dẫn đối với môn học. 8 - Đề tài “Xây dựng hệ thống giáo trình tương tác hỗ trợ học tập môn Tin học lớp 11” nhằm đến thực hiện các yêu cầu sau: 1. Thiết kế lại các nội dung học tập môn học chương trình Pascal (chương trình lớp 11). 2. Dựa trên sách giáo khoa, sách bài tập và các tài liệu tham khảo khác thiết kế hệ thống bài giảng tương tác cho toàn bộ chương trình học lập trình Pascal. 3. Sử dụng các công cụ biên tập và xuất bản nội dung để xây dựng hệ thống bài giảng tương tác. 9 CHƯƠNG 1 KHẢO SÁT MỘT SỐ CÔNG CỤ BIÊN SOẠN VÀ ĐÓNG GÓI NỘI DUNG HỌC TẬP I. Khảo sát một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập Bảng 1.1: Một số công cụ biên soạn và đóng gói nội dung học tập Lecture Maker: http://www.daulsoft.com/en Adobe Captive www.adobe.com/products/captivate.html Articulate Studio http://www.articulate.com/products/studio.php Powerpoint 2010 http://office.microsoft.com/en-us/powerpoint/ iSpring Presenter http://www.ispringsolutions.com/ispring-pro Toolbook http://www.sumtotalsystems.com/products/toolbook-elearning-content.html 10