Nội dung

Lêi nãi ®Çu Sù tån t¹i vµ ph¸t tiÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi . Tõ thêi kú b¾t ®Çu cña nÒn v¨n minh loµi ngêi , con ngêi ®· lu«n t×m tßi , s¸ng t¹o ra nh÷ng c¸ch thøc lao ®éng sao cho bá ra Ýt c«ng søc nhÊt nhng l¹i thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ nhÊt. Trong x· héi hiÖn ®¹i , cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, con ngêi tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi mong muèn tét cïng lµ ®¹t lîi nhuËn tèi ®a víi chi phÝ tèi thiÓu . §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã con ngêi ph¶i t×m ra c¸ch thøc qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ phï hîp nhÊt . KÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh rÊt cã hiÖu qu¶ . Th«ng tin kÕ to¸n cã thÓ cho nhµ qu¶n lý thÊy ®îc bøc tranh toµn c¶nh vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty còng nh t×nh h×nh cô thÓ tõng mÆt tµi chÝnh trong doanh nghiÖp . KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®a ra nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . TÝnh ®óng , tÝnh ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó h¹ch to¸n kinh doanh vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh chÝnh x¸c . MÆt kh¸c , nhê sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ kÕ to¸n ®· theo dâi , ph¶n ¸nh ®îc mét c¸ch tæng hîp vµ kiÓm tra ®îc c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n kÕ to¸n b»ng thíc ®o tiÒn tÖ . Còng nhê cã ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ , kÕ to¸n tÝnh gi¸ vµ x¸c ®Þnh ®îc toµn bé chi bá ra cã liªn quan tíi viÖc thu mua , s¶n xuÊt , chÕ ®é t¹o vµ tiªu thô tõng lo¹i vËt t , s¶n phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ mua , s¶n xuÊt , chÕ t¹i vµ tiªu thô tõng lo¹i vËt t, s¶n phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ thu ®îc ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh nãi chung còng nh kÕt qu¶ kinh doanh tõng mÆt hµng , tõng lo¹i s¶n phÈm , dÞch vô vµ tõng ho¹t ®éng kinh doanh nãi riªng . Cã thÓ nãi kh«ng cã 1 ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ th× c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn tèt chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh ®îc . Kh«ng nh÷ng vËy, tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thøc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ , t×nh h×nh sö dông tµi s¶n , vËt t , lao ®éng tiÒn vèn , t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp , tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp nh»m t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n lý néi bé , ®a ra c¸ch qu¶n lý sao cho tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt ë møc thÊp nhÊt , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng . XuÊt ph¸t tõ vai trß , t¸c dông cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh thµnh s¶n phÈm cïng víi sù gióp ®ã tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o , ®Æc biÖt lµ sù híng dÉn chØ b¶o cña c« gi¸o TS §Æng ThÞ Hoµ vµ c¸c anh chÞ trong phßng kÕ to¸n C«ng ty sø Thanh Tr× , em ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ó tµi: “Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty sø Thanh Tr× - VIGLACERA" . Hµ néi , ngµy 10 th¸ng 3 n¨m 2003 SV thùc hiÖn Tèng Hoµng Quang 2 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm I . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm . 1 . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt . 1.1 . Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt . Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, n¨m, quý). §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô bÊt kú, ngêi s¶n xuÊt ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, vÒ t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. V× thÕ, cã thÓ nãi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ 5tr×nh kÕt hîp vµ tiªu hao cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt , cô thÓ lµ cña 3 yÕu 3 tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. Nh vËy, thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn - chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô). Chi phÝ s¶n xuÊt cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nªn, ®Ó t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ, cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ. 1.2 .Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt : lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Trªn thùc tÕ, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau: * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung , tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ : tøc lµ viÖc ph©n lo¹i dùa vµo viÖc c¸c chi phÝ gièng nhau xÕp vµo mét yÕu tè kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, vµ ë ®©u . Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia ra thµnh 5 yÕu tè sau: Chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu : Bao gåm tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ nguyªn vËt liÖu phô …doanh nghiÖp sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt . Chi phÝ nh©n c«ng : Bao gåm tÊt c¶ tiÒn l¬ng , phô cÊp , c¸c kho¶n trÝch BHXH , BHYT , KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : lµ toµn bé sè ph¶i trÝch trong kú ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. 4 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : lµ sè tiÒn tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. Chi kh¸c b»ng tiÒn : Gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú trõ c¸c kho¶n chi phÝ kÓ trªn . Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝch chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c dông cho biÕt kÕt cÊu, tû träng tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lµm c¬ së lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp; ®ång thêi cßn lµ c¨n cø ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n tÝch t×nh h×nh lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho kú sau. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc ( ph©n lo¹i theo môc ®Ých c«ng dông cña cña chi phÝ ). Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ s¶n xuÊt ®îc xÕp thµnh mét sè kho¶n môc nhÊt ®Þnh cã c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.Theo quy ®Þnh hiÖn nay th× chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm 3 kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp : Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu ... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Gåm c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh . Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt (trõ chi phÝ vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp). 5 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc cã ý nghÜa quan träng hµng ®Çu trong viÖc phôc vô cho c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ; cã t¸c dông x¸c ®Þnh sè chi phÝ ®· chi ra trong tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµm c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú, phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc ; lµ tµi liÖu ®Ó lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh . MÆt kh¸c, ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy cßn cung cÊp tµi liÖu cho doanh nghiÖp tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý gi¸ thµnh. 2 . Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm . 2.1 . Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm . Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c¬ së quan träng ®Ó c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm cña m×nh. ChØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông. 2.2 . Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm . §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, ngêi ta thêng xem xÐt gi¸ thµnh theo 2 gãc ®é sau: * C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ : Theo c¸ch nµy, gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh thùc tÕ: 6 - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch thÓ hiÖn môc tiªu phÊn ®Êu vÒ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng). Do vËy, gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ thíc ®o x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt, lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc, gióp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ : lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong tæ chøc, sö dông c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh ®îc c¸c nguyªn nh©n vît (hôt) ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n. Tõ ®ã, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp. * C¨n cø vµo ph¹m vi c¸c chi phÝ vµ gi¸ thµnh : theo c¸ch nµy gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô: 7 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt (chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Do vËy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn cã tªn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm nhËp kho vµ gi¸ vèn hµng b¸n (khi b¸n hµng trùc tiÕp), lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ møc l·i gép trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm (chi phÝ s¶n xuÊt, qu¶n lý vµ b¸n hµng ). Do vËy, gi¸ thµnh tiªu thô cßn gäi lµ gi¸ thµnh toµn bé hay gi¸ thµnh ®Çy ®ñ. Gi¸ thµnh tiªu thô lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn tríc thuÕ cña doanh nghiÖp. 3 . Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm . VÒ thùc chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh lµ 2 mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, cßn gi¸ thµnh ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt). TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh (ph¸t sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, l¹o vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngîc l¹i, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ ë kú nµo. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm : 8 Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch = vô lao vô hoµn thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n ¸nh lîng gi¸ trÞ cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn ph¶i ®îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm toµn bé nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. B¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh . II . NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 1 . VÞ trÝ , vai trß cña kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh GTSP . H¹ch to¸n kÕ to¸n - mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ rÊt cã hiÖu qu¶ víi chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét c¸ch liªn tôc, toµn diÖn vµ cã hÖ thèng c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ë doanh nghiÖp - nãi chung, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng, víi c¸c ph¬ng ph¸p cña m×nh ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu h¹ch to¸n chÆt chÏ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. Cô thÓ, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (b»ng viÖc kÕt hîp gi÷a c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸, chøng tõ, ®èi øng tµi kho¶n , tæng hîp - c©n ®èi kÕ to¸n) ®· ghi nhËn vµ ph¶n ¸nh sù vËn ®éng vµ biÕn ®æi kh«ng ngõng c¶ vÒ h×nh th¸i hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña vËt t, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô,... trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµo chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n vµ tæng hîp c¸c th«ng tin kh¸c nhau qua c¸c b¸o c¸o. Do ®ã, thùc hiÖn tèt 9 chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét c¸ch liªn tôc, toµn diÖn vµ cã hÖ thèng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hay nãi c¸ch kh¸c, lµ h¹ch to¸n mét c¸ch chÆt chÏ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nhê vËy, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, mµ cßn cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ kinh tÕ tµi chÝnh quan träng vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cho nh÷ng ngêi ra quyÕt ®Þnh, gãp phÇn ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2 . NhiÖm vô cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . §Ó thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng cña m×nh, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: - TËp hîp, kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Trªn c¬ së ®ã, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. - KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang mét c¸ch khoa häc, hîp lý. TÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng) cña s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. §ång thêi, ph¶n ¸nh lîng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh, nhËp kho hay tiªu thô (chi tiÕt tõng ho¹t ®éng, tõng mÆt hµng). - Tæ chøc vËn dông chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho phï hîp. - LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp . 10 III . Néi dung tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ s¶n phÈm . 1 . KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt . 1.1 . §èi tîng t©p hîp chi phÝ s¶n xuÊt . §èi täng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do vËy, x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. C¸c c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:  §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt (s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p).  Lo¹i h×nh s¶n xuÊt (®¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín).  Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh.  C¸c ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n. 1.2 . C¸c ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt . Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp : ¸p dông víi c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh vµ c«ng t¸c h¹nh to¸n , ghi chÐp ban ®Çu cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã liªn quan . Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp : §îc ¸p dông khi mét laäi chi phÝ cã liªn quan tíi nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt , kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi . Trêng hîp nµy ph¶i trän tiªu chuÈn hîp lý ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo c«ng thøc sau : Ci = H x Ti cÇn ph©n bæ C : Tæng CPSX ®· tËp hîp 11 H : HÖ sè ph©n bæ C T : Tæng tiªu chuÈn cÇn ph©n bæ Trong ®ã : H = -------ph©n bæ thø i Ci : CPSX ®· tËp hîp cÇn T Ti : Tiªu chuÈn ph©n bæ 1.3 . KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . 1.3.1 . Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn . a . KÕ to¸n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: * Kh¸i niÖm : Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. * C¸ch thøc tËp hîp vµ ph©n bæ: §èi víi nh÷ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm, lao vô, v.v...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng, sè lîng s¶n phÈm... C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng (hoÆc s¶n phÈm) = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t­îng (hoÆc s¶n phÈm) 12 x Tû lÖ ph©n bæ Trong ®ã : Tû lÖ (hay hÖ sè) ph©n bæ = Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng * Tµi kho¶n sö dông: TK621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt...) Bªn Nî: - Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô , dÞch vô . Bªn Cã: - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt - KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp. TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d. *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n - XuÊt kho nguyªn, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô: Nî TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 152: Gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i - Trêng hîp nhËn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, c¨n cø gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng: Nî TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Nî TK 133 (1331) - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (víi vËt liÖu mua ngoµi vµ doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ). Cã TK 331, 111, 112: VËt liÖu mua ngoµi. Cã TK 411: NhËn cÊp ph¸t, nhËn liªn doanh. 13 Cã TK 154: VËt liÖu tù SX hay thuª ngoµi gia c«ng Cã c¸c TK kh¸c (311,336,338...): VËt liÖu vay, mîn... - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt: Nî TK 152 (Chi tiÕt vËt liÖu) Cã TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: Nî TK 154 (Chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 621 (Chi tiÕt theo ®èi tîng) TK 151, 152, 331, 111, 112, 411,... TK 621 TK 154 KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp VËt liÖu dïng trùc tiÕp TK 152 chÕ t¹o s¶n phÈm, tiÕn hµnh lao vô, dÞch vô VËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho chuyÓn sang kú sau S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp b . KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp * Kh¸i niÖm : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc 14 tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (Phô cÊp khu vùc, ®¾t ®á, ®éc h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê...). Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm y tÕ, Kinh phÝ c«ng ®oµn do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. * Tµi kho¶n sö dông : TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh sau: Bªn Nî: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm , thùc hiÖn lao vô , dÞch vô Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh. TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d. TK 622 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nh TK 621. *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú. Nî TK 622 (Chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 334: Tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp. - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh Nî TK 622 (Chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382,3383, 3384) 15 - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng: Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 334 TK 621 TK 154 TiÒn l­¬ng vµ phô cÊp TK 338 l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo quy ®Þnh tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp xuÊt. S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp c . KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: *Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm ngoµi chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. * Tµi kho¶n sö dông: TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung, më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh sau: Bªn Nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. 16 - KÕt chuyÓn (hay ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ s¶n phÈm hay lao vô, dich vô. TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d. TK 627 ®îc më chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n: TK 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Ngoµi ra, tuú yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp, tõng ngµnh, tµi kho¶n 627 cã thÓ ®îc më thªm mét sè tiÓu kho¶n kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh mét sè néi dung hoÆc yÕu tè chi phÝ. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n - TÝnh ra tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng: Nî TK 627 - 6271 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn - TrÝch BHXH, BHYT,KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh Nî TK 627 - 6271 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 338 : Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c(3382, 3383, 3384) - Chi phÝ vËt liÖu xuÊt kho dïng chung cho tõng ph©n xëng Nî TK 627 - 6272 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 152, 611 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n) - C¸c chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt dïng cho c¸c bé phËn Nî TK 627 - 6273 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) 17 Cã TK 153, 611 - C«ng cô, dông cô (ph©n bæ mét lÇn) - TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n xëng, bé phËn: Nî TK 627 - 6274 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 214 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n) - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Nî TK 627 - 6277 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Nî TK 133 (1331) - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 111, 112, 331,...: Gi¸ trÞ mua ngoµi - C¸c chi phÝ ph¶i tr¶ kh¸c tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú (chi phÝ söa ch÷a TSC§, chi phÝ ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch...): Nî TK 627 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 335 (Chi tiÕt chi phÝ ph¶i tr¶) - Ph©n bæ c¸c chi phÝ tr¶ tríc: Nî TK 627 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 142 (Chi tiÕt chi phÝ tr¶ tríc) - C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (tiÕp t©n, héi nghÞ,...) TK 627 TK 111,bé 112,phËn) 152, 611... TK 334, Nî 338 TK 627 - 6278 (Chi tiÕt ph©n xëng, Cã TK liªn quan (111, 112) Chi phÝ nh©n viªn - C¸c kho¶n chi phÝ ghi gi¶m phÝ s¶n xuÊt C¸c chi kho¶n ghi gi¶m chi chung: phÝ Nî TK liªn quan (111, 112, 152, 138,...) TK 152, 153 phËn) Cã TK 627 s¶n (Chi tiÕt ph©n xuÊt chung (phÕxëng, bé liÖu thu håi, vËt t­ dïng kh«ng hÕt) Chi phÝ vËt liÖu, - Cuèi kú, tiÕn ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung c«ng cô,hµnh dông cô TK 154 (631) theo tiªu thøc phï hîp cho c¸c ®èi tîng chÞu phÝ (s¶n 1421, 335 phÈm,TKnhãm s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô): NîChi TKphÝ 154 (Chi theo dùtiÕt to¸ntheo tõng ®èi tîng) Ph©n bæ (hoÆc kÕt Cã TK 627 (Chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n). chuyÓn) TK 152, 153 chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô, dông cô 18 S¬ ®å: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt * Ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung: Do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng nªn cÇn ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô) theo tiªu thøc phï hîp. Cô thÓ, theo c«ng thøc sau: Møc chi phÝ SXC ph©n bæ cho tõng = ®èi t­îng Tæng chi phÝ s¶n xuÊtchung cÇn ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng 19 x Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t­ îng Trong thùc tÕ, c¸c tiªu thøc thêng ®îc sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ ®Þnh møc chi phÝ, giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt... d . KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph ¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn . Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc sÏ ®îc tËp hîp trªn toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt cho tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n sö dông : TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Néi dung ph¶n ¸nh cña TK 154 nh sau: Bªn Nî: - TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp; chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm. - Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hay chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. D Nî: - Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang, cha hoµn thµnh. TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng lo¹i lao vô, dÞch vô... cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt - kinh doanh chÝnh, phô (kÓ c¶ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn). *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng, tõng ph©n xëng, s¶n xuÊt, lao vô, dÞch vô...) Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (chi tiÕt theo ®èi tîng): Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang 20 Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Ph©n bæ (hoÆc kÕt chuyÓn) chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng): Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung - Gi¸ trÞ ghi gi¶m chi phÝ: + PhÕ liÖu thu håi trong s¶n xuÊt: Nî TK 152 (Chi tiÕt phÕ liÖu) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) + S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc kh«ng söa ch÷a ®îc: Nî TK 1381 (Chi tiÕt s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) + Gi¸ trÞ s¶n phÈm, vËt t thiÕu hôt bÊt thêng trong s¶n xuÊt: Nî TK liªn quan (138, 334, 821,...) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) + VËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp kho (nÕu cha ph¶n ¸nh ë TK 621): Nî TK 152 (Chi tiÕt vËt liÖu) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) - Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh: Nî TK 155: NhËp kho thµnh phÈm Nî TK 157: Göi b¸n Nî TK 632: Tiªu thô th¼ng (kh«ng qua kho) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) - Trêng hîp gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô cña s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô cho c¸c ®èi tîng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627: Phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ nhu cÇu kh¸c ë PX. Nî TK 641, 642: Phôc vô cho b¸n hµng, cho qu¶n lý doanh nghiÖp. 21 Nî TK 152, 153, 155: NhËp kho vËt t, thµnh phÈm. Nî TK 632: Tiªu thô trùc tiÕp ra ngoµi. Cã TK 154 (Chi tiÕt tõng lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô) TK 621 TK 154 TK 152, 111,... D§K:xxx Chi phÝ nguyªn, C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm vËt liÖu trùc tiÕp TK 152, 155 TK 622 NhËp kho vËt Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp t­s¶n phÈm TK 157 Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, TK 627 lao vô , dÞch Chi phÝ s¶n xuÊt chung vô hoµn thµnh Göi b¸n TK 632 Tiªu thô th¼ng DCK:xxx S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.3.2 . KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph ¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú . 22 Gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn , c¸c tµi kho¶n 621 , 622 , 627 ®îc dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ s¶n xuÊt chung . Tuy nhiªn TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ; chØ ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú . ViÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thc hiÖn trªn TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt . KÕt cÊu TK631 : Bªn nî : - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®µu kú . - Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú . Bªn cã : - Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang cuãi kú kÕt chuyÓn vµo TK154 - Gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho kÕt chuyÓn vµo TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n . TK 631 kh«ng cã sè d cuèi kú . *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n : - §Çu kú : kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ thùc tÕ cña s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ; Nî TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt Cã TK 154 : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang . - Cuèi kú : KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú : Nî TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n phÈm Cã TK 621 : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp . Cã TK 622 : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp . Cã Tk 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung . 23 - C¨n cø kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ kÕt to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang : Nî TK 154 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang . Cã TK631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt . - TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh : Nî TK 632 : Gi¸ vèn hµng b¸n . Cã TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt . TK 154 TK 631 TK 154 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n Chi phÝ dë dang phÈm dë dang ®Çu kú cuèi kú TK621 TK611,821 Chi phÝ nguyªn liÖu PhÕ liÖu thu håi vËt liÖu trùc tiÕp. 24 sau s¶n xuÊt. TK622 TK138(1388) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TiÒn båi thêng vÒ s¶n phÈm háng TK627 TK 632 Chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña SP hoµn thµnh trong kú . S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 2 . C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang . S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha hoµn thµnh ®Çy ®ñ c¸c bíc gia c«ng chÕ biÕn trong quy tr×nh c«ng nghÖ, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc ®· hoµn thµnh nhng cha ®îc kiÓm tra kü thuËt. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. 2.1 . §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp . Theo ph¬ng ph¸p nµy, trong gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ vËt liÖu chÝnh, cßn c¸c chi phÝ chÕ biÕn kh«ng tÝnh cho s¶n phÈm dë dang mµ tÝnh hÕt vµo s¶n phÈm hoµn thµnh. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ vËt liÖu chÝnh chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. D®k + Cn Dck = ------------------ x Qd 25 Qtp + Qd Trong ®ã : Dck : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú D®k : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú Cn : Chi phÝ NVL chÝnh hoÆc chi phÝ NVLTT ph¸t sinh trong kú Qtp : S¶n lîng thµnh phÈm trong kú Qd : S¶n lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú 2.2 . §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi l îng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng . Dùa theo møc ®é hoµn thµnh vµ sè lîng s¶n phÈm dë dang ®Ó quy s¶n phÈm dë dang thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Tiªu chuÈn quy ®æi thêng dùa vµo giê c«ng hoÆc tiÒn l¬ng ®Þnh møc. §Ó b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ®¸nh gi¸, ph¬ng ph¸p nµy thêng chØ ¸p dông ®Ó tÝnh c¸c chi phÝ chÕ biÕn (chi phÝ nguyªn, vËt liÖu phô; chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; chi phÝ s¶n xuÊt chung), cßn c¸c chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chÝnh ph¶i x¸c ®Þnh theo sè thùc tÕ ®· dïng. D®k + C Dck = --------------- x Qd Qtp + Qd Trong ®ã : Qd = Qd x ( % hoµn thµnh ) C : TÝnh theo kho¶n môc Qd : Khèi lîng s¶n phÈm dë dang tÝnh quy ®æi ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng theo tû lÖ hoang thµnh 2.3 . §¸nh gi¸ s¶n phÈm së dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc . 26 Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc . Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª , x¸c ®Þnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng «ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt t¬ng øng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm , ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang tõng c«ng ®o¹n , sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng lo¹i s¶n phÈm . 3 . C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . 3.1 . §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh . §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ tiªu thô s¶n phÈm. Do vËy, vÒ thùc chÊt, x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ. Khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau :  §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt (s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p).  Lo¹i h×nh s¶n xuÊt (®¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín).  Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh.  §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Kú tÝnh gi¸ thµnh : lµ thêi kú mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh, còng cÇn dùa vµo 4 c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt; lo¹i h×nh s¶n xuÊt; yªu 27 cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt). Ngoµi ra, cßn cÇn c¨n cø vµo chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp... T¹i ViÖt Nam, kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ th¸ng, quý hoÆc n¨m, tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp thêng sö dông kú tÝnh gi¸ thµnh lµ th¸ng v× nã ph¶n ¸nh mét c¸ch thêng xuyªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t huy ®îc nhiÒu u ®iÓm h¬n so víi kú tÝnh gi¸ thµnh quý hoÆc n¨m. 3.2 . C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm : 3.2.1 . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ( Ph ¬ng ph¸p trùc tiÕp ). Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh c¸c nhµ m¸y ®iÖn, níc, c¸c doanh nghiÖp khai th¸c (quÆng, than, gç...). §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®Òu lµ s¶n phÈm. Theo ph¬ng ph¸p nµy: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm = Gi¸ trÞ s¶n + phÈm dë dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú Gi¸ trÞ s¶n + phÈm dë dang cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh *Ph¬ng ph¸p hÖ sè : ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, sö dông mét lo¹i nguyªn nvËt liÖu, mét lîng lao ®éng nhng thu Tæng s¶n l­îng S¶n l­îng kh¸c nhau HÖ sè.quy ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm Trêng hîp nµy = x ®æi thùc tÕ xuÊt s¶n lµ ®æi s¶n ®èiquy tîng tËp hîp chi phÝ s¶n toµn béphÈm quy tr×nh i phÈm i i=1 c«ng nghÖ s¶n xuÊt , ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm . Tæng gi¸ thµnh Gi¸ trÞ s¶n Chi phÝ s¶n Gi¸ trÞ s¶n  liªn s¶n tù phÈm phÈm xuÊtkinh ph¸t tÕ ( -kü thuËt phÈm dë Tr×nh tÝnh gi¸= : C¨n cødë ®Æc+®iÓm ) dang ®Çumét hÖsinh trong®æi . dang cuèi quy ®Þnh cho mçi s¶n phÈm sè quy kú HÖ sè ph©n = bæ chi phÝ SP i Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm i = kú kú Tæng s¶n l­îng quy ®æi s¶n phÈm i Tæng s¶n l­îng quy ®æi 28 Tæng gi¸ thµnh liªn s¶n phÈm x HÖ sè ph©n bæ chi phÝ s¶n phÈm i *Ph¬ng ph¸p tû lÖ : ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch, phÈm chÊt kh¸c nhau . Trêng hîp nµy ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ s¶n xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng quy c¸ch s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (hoÆc ®Þnh møc) ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i x Tû lÖ gi÷a chi phÝ thùc tÕ so víi chi phÝ kÕ ho¹ch (hoÆc ®Þnh møc) *Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô : ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thu ®îc s¶n phÈm chÝnh vµ s¶n phÈm phô . §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ , ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm chÝnh ®· hoµn thµnh .Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô thêng ®îc tÝnh theo gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc lÊy gi¸ b¸n trõ lîi nhuËn ®Þnh møc . Tæng gi¸ thµnh s¶n = phÈm chÝnh Gi¸ trÞ s¶n Tæng chi phÈm chÝnh + phÝ s¶n dë dang xuÊt ph¸t ®Çu kú sinh trong kú 29 - Chi phÝ Gi¸ trÞ s¶n SX s¶n - phÈm chÝnh phÈm dë dang phô cuèi kú *Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng : th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®¬n ®Æt hµng , ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh . Trêng hîp nµy kÕ to¸n ph¶i më cho mçi ®¬n ®Æt hµng mét b¶ng tÝnh gi¸ thµnh . Hµng th¸ng c¨n cø chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng ph©n xëng trong sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi vµo c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh liªn quan . Khi hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm b»ng c¾ch céng toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh . *Doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc: T¹i c¸c doanh nghiÖp nµy, trªn c¬ së hÖ thèng ®Þnh møc tiªu hao lao ®éng, vËt t hiÖn hµnh vµ dù to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau: - X¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cña tõng lo¹i s¶n phÈm : Tuú theo tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ to¸n sÏ lùa chän ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp - X¸c ®Þnh c¸c thay ®æi, c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Ph©n tÝch toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú thµnh 3 lo¹i: theo ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc vµ chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc. Tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm qua c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm = Gi¸ thµnh ®Þnh møc s¶n phÈm  Chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc  Chªnh lÖch so víi ®Þnh møc 3.2.2 . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc . * Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ nöa thµnh phÈm (NTP). Gi¸ thµnh NTP giai = ®o¹n i Gi¸ thµnh NTP giai ®o¹n i-1 chuyÓn sang CPSX dë CPSX CPSX dë ph¸t + dang ®Çu - dang cuèi kú giai ®o¹n sinh kú giai ®o¹n i trong kú i giai 30 ®o¹n i *Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ nöa thµnh phÈm . CPSX dë dang + CPSX ph¸t sinh Sè lîng CPSX thµnh §K giai ®o¹n i giai ®o¹n i thµnh phÈm phÈm giai = -----------------------------------------------------x hoµn ®o¹n i Sè lîng NTP(TP) + Sè lîng SPDD thµnh ë giai hoµn thµnh giai ®o¹n i cuèi kú giai ®o¹n ®o¹n i cuèi 4.Sæ kÕ to¸n . 4.1 . H×nh thøc NhËt ký chung: §Æc trng c¬ b¶n cña h×nh thøc NhËt ký chung lµ tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ - tµi chÝnh ph¸t sinh ®Òu ph¶i ®îc ghi vµo sæ NhËt ký chung theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ néi dung kinh tÕ cña nghiÖp vô ®ã thÓ hiÖn qua ®Þnh kho¶n kÕ to¸n. Sau ®ã, lÊy sè liÖu tõ NhËt ký chung ®Ó ghi vµo Sæ C¸i theo tõng nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn trªn hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n sau: - Sæ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh më cho tõng tµi kho¶n 621, 622, 627, 154, 631, 142, 335, 641, 642. - ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô - Sæ NhËt ký chung - Sæ C¸i c¸c TK 621, 622, 627, 154, 631, 142, 335, 641, 642. 4.2 . H×nh thøc NhËt ký - Sæ C¸i: 31 Theo h×nh thøc NhËt ký - Sæ c¸i, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ - tæ chøc ph¸t sinh ®îc kÕt hîp ghi chÐp theo tr×nh tù thêi gian vµ theo néi dung kinh tÕ trªn sæ NhËt ký - Sæ C¸i. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn trªn c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n sau:  C¸c Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt cã liªn quan (nh h×nh thøc NhËt ký chung).  Sæ NhËt ký - Sæ C¸i (phÇn c¸c TK 621, 622, 627, 154, 631, 142, 335, 641, 642). 4.3 . H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ: Chøng tõ ghi sæ lµ h×nh thøc kÕ to¸n kÕt hîp gi÷a ghi sæ theo thêi gian trªn Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ víi nghi sæ theo néi dung kinh tÕ trªn Sæ C¸i. C¨n cø vµo sæ, ngoµi c¸c chøng tõ kÕ to¸n ®· nªu, cßn cã c¸c chøng tõ ghi sæ liªn quan. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn trªn c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n sau:  C¸c Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt cã liªn quan (nh h×nh thøc NhËt ký chung).  Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ.  Sæ C¸i c¸c TK 621, 622, 627, 154, 631, 142, 335, 641, 642. 4.4 . H×nh thøc NhËt ký - Chøng tõ: NhËt ký - Chøng tõ lµ h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n dïng ®Ó tËp hîp vµ hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo bªn Cã cña c¸c tµi kho¶n kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch c¸c nghiÖp vô ®ã theo bªn Nî cña c¸c tµi kho¶n ®èi øng. §ång thêi, viÖc ghi chÐp kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ghi theo thêi gian víi hÖ thèng, gi÷a h¹ch to¸n tæng hîp víi h¹ch to¸n chi tiÕt trªn c¬ së c¸c mÉu sæ s¸ch in s½n thuËn lîi cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ rót ra c¸c chØ tiªu qu¶n lý kinh tÕ. 32 §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n sö dông c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n sau:  B¶ng kª sè 4: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n xëng, dïng cho c¸c TK 154, 631, 621, 622, 627),  B¶ng kª sè 5: TËp hîp chi phÝ ®Çu t XDCB (TK 241), chi phÝ b¸n hµng (TK 641), chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (TK 642).  B¶ng kª sè 6: TËp hîp chi phÝ tr¶ tríc (TK 142), chi phÝ ph¶i tr¶ (TK 335).  NhËt ký - Chøng tõ sè 7  Sæ C¸i c¸c TK 621, 622, 627, 154, 631, 142, 335, 641, 642. C¨n cø ®Ó ghi vµo bªn Nî cña c¸c tµi kho¶n trªn trong c¸c b¶ng kª 4, 5, 6 lµ c¸c chøng tõ kÕ to¸n ®· nªu. Riªng b¶ng kª sè 6, cÇn dùa vµo kÕ ho¹ch ph©n bæ chi phÝ vµ kÕ ho¹ch trÝch tríc chi phÝ ®Ó ghi vµo phÇn ph¸t sinh Cã cña tµi kho¶n 142, 335. Cuèi th¸ng (hoÆc quý), sau khi kho¸ sæ b¶ng kª sè 4, sè 5, sè 6, sè liÖu tæng hîp cña c¸c b¶ng kª nµy sÏ ®îc dïng ®Ó ghi vµo NhËt ký - Chøng tõ sè 7. Sè liÖu trªn NhËt ký - Chøng tõ sè 7 sÏ ®îc sö dông ®Ó vµo Sæ c¸c tµi kho¶n trªn. 33 Ch¬ng II Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty sø Thanh Tr× - VGLACERA I . Kh¸i qu¸t t×nh h×nh , ®Æc ®iÓm cña c«ng ty sø Thanh Tr× . 1 . Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty . 1.1 . Giai ®o¹n tõ 1961 – 1985 C«ng ty sø Thanh Tr× cã nguån gèc s¬ khai tõ mét c¬ së s¶n xuÊt nhá chuyªn s¶n xuÊt b¸t cña t nh©n . Th¸ng 5 / 1959 xëng gÆch Thanh Tr× ®îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng tõ cuèi n¨m 1959 . Sau khi ®îc tiÕp qu¶n thµnh xÝ nghiÖp quèc doanh theo quÕt ®Þnh sè 36 – BKT ngµy 23/3/1961 cña Bé KiÕn Tróc , xÝ nghiÖp gÆch Thanh Tr× ®îc thµnh lËp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt c¸c lo¹i gÆch l¸t , gÆch x©y dùng , gÆch chÞu löa cÊp thÊp , gÆch l¸t vØa hÌ , èng m¸ng tho¸t níc … víi s¶n lîng nhá kho¶ng vµi tr¨m viªn mçi lo¹i . Tíi n¨m 1980 nhµ m¸y ®æi tªn thµnh nhµ m¸y Sø x©y dùng Thanh Tr× vµ b¾t ®Çu s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm gèm sø tr¸ng men nh : gÆch èp , èng sµnh , sø vÖ sinh vµ 34 gÆch chÞu löa axit . S¶n lîng s¶n xuÊt trong nh÷ng n¨m 80 nh sau : G¹ch men sø : 11000 – 11000 viªn / n¨m . ¤ng sµnh Sø vÖ sinh : 41000 – 42000 chiÕc / n¨m . : 200 – 500 chiÕc / n¨m . Tæng khèi lîng hµng n¨m kho¶ng 80 tÊn . Trong giai ®o¹n nµy , do ph¶i s¶n xuÊt dµn tr¶i ra nhiÒu mÆt hµng ,c«ng nghÖ ch¾p v¸ tuú tiÖn cho nªn hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm ®Òu cã chÊt lîng thÊp (d¹ng sµnh vµ ®é hót níc >12% ) chÊt lîng kÐm vµ mÉu m· ®¬n ®iÖu . Tuy nhiªn do c¬ chÕ bao cÊp vµ s¶n lîng nhá nªn s¶n phÈm vÉn ®îc tiªu thô hÕt . 1.2. Giai ®o¹n 1986 – 1991 . Trong giai ®o¹n nµy nhµ níc b¾t ®Çu chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ tõ c¬ chÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng , trong khi ®ã nhµ m¸y vÉn cßn lµm ¨n theo c¬ chÕ cò cho nªn s¶n phÈm lµm ra kh«ng thÓ c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i s¶n xuÊt trong vµ ngoµi níc . S¶n phÈm ø ®äng , s¶n xuÊt bÞ ®×nh trÖ , h¬n mét nöa sè c«ng nh©n kh«ng cã viÖc , nhµ m¸y ®øng bªn bê vùc cña sù ph¸ s¶n . 1.3. Giai ®o¹n 1992 – nay . L·nh ®¹o Bé X©y Dùng vµ Liªn hîp c¸c xÝ nghiÖp Thuû Tinh va Gèm X©y Dùng ( nay lµ Tæng c«ng ty Thuû Tinh vµ Gèm X©y Dùng ) ®· kÞp thêi nhËn thÊy vÊn ®Ò nµy vµ cã híng xö lý kiªn quyÕt nh»m ®a nhµ m¸y tho¸t khái t×nh tr¹ng bÕ t¾c . Nh×n tríc nhu cÇu ngµy cµng gia 35 t¨ng vÒ sø vÖ sinh vµ xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm “ C«ng nghÖ quyÕt ®Þnh chÊt lîng s¶n phÈm “ , nhµ m¸y ®· ngõng s¶n xuÊt ®Ó tËp trung vµo c«ng nghÖ míi , ®æi míi thiÕt bÞ vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc . Thùc tÕ ®· chøng minh ®©y lµ mét quyÕt ®Þnh t¸o b¹o vµ ®óng ®¾n . Trong 11 th¸ng ngõng s¶n xuÊt ( tõ th¸ng 12 / 1991 ®Õn th¸ng 11 / 1992 ) c¸c c«ng viÖc trªn ®îc tiÕn hµnh hÕt søc khÈn tr¬ng vµ ®Ðn th¸ng 11 / 1992 nhµ m¸y ®· ®i vµo t thÕ s¾n sµng s¶n xuÊt víi mét lo¹t c¸c nh©n tè míi . Sau khi ®îc phÐp ho¹t ®éng trë l¹i trong vßng 46 ngµy cuèi n¨m 1992 nhµ m¸y ®· s¶n xuÊt ®îc 20400 s¶n phÈm víi chÊt lîng cao h¬n h¼n c¸c n¨m tríc , gÊp 3, 4 lÇn s¶n lîng cña 2 n¨m 1990 – 1991 . Cho ®Õn nay s¶n lîng còng nh doanh thu cña nhµ m¸y t¨ng trëng kh«ng ngõng . Tõ chç lµ mét nhµ m¸y cã nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n , nhµ m¸y sø Thanh Tr× ®· trô v÷ng vµ ®îc nhµ níc cho phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp nhµ níc . Ngµy 1/8/1994 nhµ m¸y ®îc ®æi tªn thµnh c«ng ty C«ng ty Sø Thanh Tr× trùc thuéc Tæng c«ng ty Thuû Tinh vµ Gèm X©y Dùng ( theo quyÕt ®Þnh 484 BXD – TCLD cña Bé X©y Dùng ) C«ng ty Sø Thanh Tr× lµ ®¬n vÞ ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam thanh c«ng trong viÖc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm sø vÖ sinh cao cÊp víi phÈm cÊp sø “Vitreous China “ . Nhng víi môc ®Ých kh«ng ngõng n©ng cao s¶n lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm c«ng ty ®· tiÕn hµnh l¾p ®¹t d©y chuyÒn c«ng nghÖ 2 cã s¶n lîng lµ 7500 s¶n phÈm/ n¨m vµ víi c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cña h·ng WELKO – ITALY . C«ng viÖc b¾t ®Çu tõ th¸ng 4 / 1994 ®Õn ngµy 2/9/1995 d©y chuyÒn s¶n 36 xuÊt míi DC II víi c¸c thiÕt bÞ hiªn ®¹i ®ång bé ®· chÝnh ®i vµo ho¹t ®éng cho ra ®êi c¸c s¶n phÈm sø vÖ sinh cao cÊp ®¹t tiªu chuÈn Ch©u ¢u . Dùa trªn kinh nghiÖm s¶n xuÊt cña d©y chuyÒn 2 , c¨n cø vµo dù b¸o cña Bé X©y Dùng vÒ sù ph¸t triÓn cña nghµnh s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng . Tæng c«ng ty Thuû Tinh vµ Gèm X©y Dùng ®· quyÕt ®Þnh ®Çu t x©y dùng d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi , d©y chuyÒn 1 víi c«ng suÊt 400000 s¶n phÈm/n¨m ®Ó më réng s¶n xuÊt vµ ®· ®îc Bé X©y Dùng phª duyÖt , khëi c«ng vµo ngµy 19 / 5 / 1996 ®Õn ngµy 19 / 5/ 1997 c«ng tr×nh ®· hoang thµnh viÖc l¾p ®Æt trang thiÕt bÞ vµ dua vµo sö dông . D©y chuyÒn s¶n xuÊt víi tæng vèn ®Çu t 75,6 tû ®ång ( so víi 34 tû ®ång ®Çu t cho d©y chuyÒn 2 ) . Víi c¸c thiÕt bÞ hiªn ®¹i cña Italy , Anh , Mü , §øc . Do vËy ®· ®a tæng c«ng suÊt cña c«ng ty lªn tíi 500.000 – 600.000 SP/ n¨m . Ngµy 1 / 6 / 1998 xÝ nghiÖp vËt liÖu ViÖt Tr× s¸t nhËp vµo víi c«ng ty Sø Thanh Tr× vµ c«ng ty ®· thµnh lËp xÝ nghiÖp s¶n xuÊt sø vÖ sinh t¹i ViÖt Tr× víi c«ng suÊt 100.000 s¶n phÈm / n¨m . Qua c¸c lÇn ®Çu t ®æi míi hiÖn nay c«ng ty cã n¨ng lùc s¶n xuÊt 650.000 s¶n phÈm / n¨m . Víi 3 d©y chuyÒn c«ng nghÖ cña Anh , Italy , Mü , 2 d©y chuyÒn ®îc l¾p ®Æt t¹i nhµ m¸y sø Thanh Tr× - Hµ Néi , d©y chuyÒn thø 3 ®»t t¹i xÝ nghiÖp VLXD ViÖt Tr× VÜnh Phó . Toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt vµ cung cÊp s¶n phÈm cña c«ng ty ®îc thùc hiÖn theo hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng ISO 9002 . N¨m 1997 c«ng ty sø Thanh Tr× ®· trë thµnh 37 thµnh viªn chÝnh thøc cña trung t©m nghiªn cøu c«ng nghÖ gèm cña Anh Quèc .Th¸ng 7 / 2000 c«ng ty ®îc tæ chøc chøng nh©n BVQI ( Anh ) vµ trung t©m chøng nhËn phï hîp tiªu chuÈn QUACERT ®¸nh gi¸ vµ cÊp chøng chØ ISO 9002 . C¸c s¶n phÈm sø vÖ sinh cao cÊp cña c«ng ty nh chËu röa mÆt , lavabo , xÝ bÖt , tiÓu treo , bide , ®· ®¸p øng ®ñ tiªu chuÈn Ch©u ¢u vÒ chÊt lîng s¶n phÈm , tÝnh ®a dang vÒ mÉu m· vµ sù phong phó vÒ mµu s¾c còng nh gi¸ c¶ hîp lý , kÕt hîp víi mét dÞch vô b¸n hµng hoµn h¶o lu«n lu«n lµm võa lßng kh¾ch hµng .S¶n phÈm sø vÖ sinh cña c«ng ty cßn giµnh ®îc nhiÒu huy ch¬ng , gi¶i thëng chÊt lîng ë c¸c cuéc triÓn l·m giíi thiÖu s¶n phÈm trong vµ ngoµi níc nh : VËt liÖu x©y dùng chÊt lîng cao n¨m 1997 , s¶n phÈm ®îc ngêi tiªu dïng a thÝch nhÊt n¨m 1998 , hµng ViÖt Nam chÊt lîng cao n¨m 1999 vµ n¨m 2000 ®îc lät vµo Top 5 s¶n phÈm ®îc ngêi tiªu dïng a thÝch nhÊt . 2 . §Æc ®iÓm vÒ c«ng nghÖ vµ tæ chøc s¶n xuÊt . 2.1 . Quy tr×nh s¶n xuÊt Quy tr×nh s¶n xuÊt trong c«ng ty Sø Thanh Tr× ®îc chia lµm nhiÒu c«ng ®o¹n kh¸c nhau, trong ®ã cã 3 giai ®o¹n chÝnh lµ giai ®o¹n méc ®æ rãt, giai ®o¹n phun men vµ giai ®o¹n lß nung. Sau mçi c«ng ®o¹n ta thu ®îc c¸c b¸n thµnh phÈm, c¸c b¸n thµnh phÈm nµy cã thÓ nhËp kho. B¸n thµnh phÈm cña c«ng ®o¹n tríc, sau khi ®îc kiÓm tra, lµ ®èi tîng chÕ biÕn cña c«ng ®o¹n tiÕp theo. S¶n phÈm hoµn thµnh ®îc chia lµm 3 lo¹i A, B vµ C. S¶n phÈm lo¹i A ®îc nhËp kho thµnh phÈm, s¶n phÈm lo¹i B ph¶i tiÕn hµnh nung l¹i, s¶n phÈm lo¹i C lµ phÕ phÈm, ®em lo¹i bá. 38 N¬i thùc hiÖn Phßng KDTT §¬n ®Æt hµng Phßng KH§T + NMSTT Phßng KT - KCS Phßng KH§T KÕ ho¹ch s¶n xuÊt NhËp nguyªn vËt liÖu Phßng KT - KCS NMSTT XNSXK KiÓm tra T¹o khu«n ChÕ t¹o hå NMSTT T¹o h×nh NMSTT SÊy méc NMSTT KiÓm tra hoµn thiÖn NMSTT Phun men NMSTT D¸n ch÷ NMSTT Phßng KDTT Kh«ng ®¹t Lß nung NMSTT NMSTT ChÕ t¹o men Lo¹i B Ph©n lo¹i s¶n phÈm Lo¹i A §ãng gãi Lo¹i C Lo¹i bá 39 kho NhËp S¬ ®å: Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña C«ng ty Sø Thanh 2.2 . C¬ cÊu tæ chøc . HiÖn nay, t¹i nhµ m¸y Sø Thanh Tr× cã 2 d©y chuyÒn s¶n xuÊt lín. D©y chuyÒn 1 cã c«ng suÊt thiÕt kÕ 100.000 s¶n phÈm/n¨m. D©y chuyÒn 2 cã c«ng suÊt thiÕt kÕ 400.000 s¶n phÈm/n¨m. Víi quy m« s¶n xuÊt lín, d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i nh hiÖn nay, ®Ó ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc cña s¶n xuÊt, c¸c d©y chuyÒn ®îc chia ra lµm 5 bé phËn chÝnh (bé phËn nguyªn liÖu, bé phËn ®æ rãt, bé phËn chÕ t¹o men, bé phËn phun men vµ bé phËn lß nung), ngoµi ra, cßn cã c¸c bé phËn phô vµ phô trî (nh bé phËn c¬ khÝ, c¬ ®iÖn, bé phËn d¸n ch÷...). C¸c bé phËn nµy ®îc bè trÝ, s¾p xÕp theo kiÓu kÕt hîp (tøc lµ theo kiÓu võa nèi tiÕp võa song song) kh¸ hîp lý. Do ®ã, ®· t¹o ra ®îc mèi quan hÖ s¶n xuÊt kh¨ng khÝt, sù t¬ng hç lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn. Cã thÓ thÊy ®îc ®iÒu nµy qua S¬ ®å mèi liªn hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong 2 d©y chuyÒn sau : Nguyªn vËt liÖu Bé phËn chÕ t¹o men §¹t KiÓm tra Kh«n g ®¹t XN. Khu«n mÉu §¹t KiÓm tra Bé phËn nguyªn liÖu §¹t Kh«n g ®¹t KiÓm tra Kh«n g ®¹t Bé phËn ®æ rãt HÇm sÊy méc 1+2 Bé phËn phun men söa röa 40 Bé phËn lß nung S¬ ®å: Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong 2 2.3 . S¶n phÈm: HiÖn nay, c«ng ty Sø Thanh Tr× chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i sø vÖ sinh chÊt lîng cao mang th¬ng hiÖu Viglacera nh»m tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. C¸c lo¹i s¶n phÈm cña c«ng ty cã mµu s¾c vµ mÉu m· kh¸ ®a d¹ng, bao gåm:  ChËu röa c¸c lo¹i, cã ®¬n gi¸ (cha cã thuÕ GTGT) tõ 52.000® ®Õn 145.000®.  Ch©n chËu c¸c lo¹i, cã ®¬n gi¸ (cha cã thuÕ GTGT) tõ 88.000® ®Õn 109.000®.  XÝ bÖt vµ kÐt níc c¸c lo¹i, ®¬n gi¸ (cha cã thuÕ GTGT) tõ 256.000® 527.000®.  XÝ xæm c¸c lo¹i, cã ®¬n gi¸ (cha cã thuÕ GTGT) tõ 77.000® ®Õn 102.000®.  TiÓu treo c¸c lo¹i, cã ®¬n gi¸ (cha cã thuÕ GTGT) tõ 68.000® ®Õn 103.000®. 3 . §Æc diÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Tríc ®©y, do s¶n lîng s¶n xuÊt nhá, c«ng nghÖ kü thuËt cßn gi¶n ®¬n, sè lîng c«ng nh©n cßn Ýt cho nªn c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo kiÓu trùc tuyÕn. Song kÓ tõ khi c«ng ty më réng quy m« s¶n xuÊt th× c¬ chÕ tæ chøc kiÓu trùc tuyÕn kh«ng cßn phï hîp víi s¶n xuÊt kinh doanh cã quy m« lín. V× vËy, ban l·nh ®¹o c«ng ty ®ang chuyÓn dÇn c¬ cÊu tæ chøc kiÓu trùc tuyÕn sang kiÓu trùc tuyÕn chøc n¨ng. C¬ cÊu nµy võa ®¶m b¶o ®îc viÖc thùc hiÖn chÕ ®é mét l·nh ®¹o, võa ph¸t huy ®îc quyÒn d©n chñ s¸ng t¹o, ®éc lËp t¬ng ®èi cña c¸c phßng ban trong tæ chøc. 41 NhiÖm vô vµ chøc n¨ng cô thÓ cña Gi¸m ®èc, c¸c Phã gi¸m ®èc vµ c¸c phßng ban ®îc quy ®Þnh nh sau: 3.1 . Gi¸m ®èc c«ng ty: Nhµ m¸y sø Thanh Tr× XÝ nghiÖp VLXD ViÖt Tr× s¶n xuÊt khu«n Tæng sè c¸n bé, c«ng nh©n viªn: 621 Sè c«ng nh©n : 415 Sè lao ®éng qu¶n lý : 42 115 lao bé ®éng phôc vô lý : cña C«ng ty Sø S¬ ®å: Tæ Sè chøc m¸y qu¶n 91 Kinh doanh tiªu thô Phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n Phßng Hµnh chÝnh - Nh©n sù Phßng KÕ ho¹ch - §Çu t­ Phßng KÜ thuËt - KCS Phßng Gi¸m ®èc c«ng ty lµ ngêi ®øng ®Çu c«ng ty do Tæng c«ng ty ThuûGi¸m tinh ®èc vµ Gèm c«ngx©y ty dùng bæ nhiÖm. Gi¸m ®èc võa lµ ngêi ®¹i diÖn cho Tæng C«ng ty, võa lµ ngêi ®¹i diÖn cho tËp thÓ nh÷ng ngêi lao ®éng. Gi¸m ®èc lµ ngêi qu¶n lý c«ng ty theo chÕ ®é mét thñ trëng, cã quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña Gi¸m kinh Phã c«ng ty.Gi¸m Gi¸m®èc ®ècs¶n ph¶i chÞu tr¸ch Phã nhiÖm tríc®èc Tæng c«ng ty, tríc ph¸p luËt vµ toµn thÓ lao ®éng trong c«ng ty vÒ doanh xuÊt kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh tu©n thñ ph¸p luËt cña c«ng ty. 3.2 .Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh: lµ ngêi ®îc Gi¸m ®èc c«ng ty ®Ò b¹t. Phã Gi¸m ®èc nµy ®îc cö ra ®Ó gióp viÖc cho Gi¸m ®èc trong lÜnh vùc kinh doanh. Cô thÓ, Phã Gi¸m ®èc kinh doanh chÞu tr¸ch nhiÖm triÓn khai, ®«n ®èc viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c b¸n hµng, chØ ®¹o x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty, t×m kiÕm thÞ trêng míi cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cña c«ng ty. Khi Gi¸m ®èc v¾ng mÆt, Phã Gi¸m ®èc kinh doanh cßn chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh c«ng ty nÕu ®îc uû quyÒn. * Phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n : cã nhiÖm vô ghi chÐp, ph¶n ¸nh toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ®¬n vÞ, qua ®ã gi¸m ®èc c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh cña c«ng ty; gi¸m ®èc mét c¸ch liªn tôc, toµn diÖn vµ cã hÖ thèng tÊt c¶ c¸c lo¹i vËt t, tµi s¶n, tiÒn vèn vµ mäi ho¹t ®éng kinh tÕ. Cã tr¸ch nhiÖm ph¶i chÊp hµnh chÕ ®é h¹ch to¸n, c¸c chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña Nhµ níc. Cuèi kú, lËp b¸o c¸o tæng hîp, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Ngoµi ra, phßng cßn cã nhiÖm vô cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho Gi¸m ®èc c«ng ty. * Phßng Kinh doanh thÞ trêng: 43 Phßng Kinh doanh thÞ trêng - kÕt hîp víi phßng Kü thuËt - KCS, Gi¸m ®èc Nhµ m¸y Sø Thanh Tr×, Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp s¶n xuÊt khu«n - thùc hiÖn viÖc so¸t xÐt hîp ®ång vµ ký hîp ®ång díi sù phª duyÖt cña Gi¸m ®èc c«ng ty. LËp ®¬n ®Æt hµng göi phßng KÕ ho¹ch - §Çu t, tiÕp xóc kh¸ch hµng, gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng, thùc hiÖn viÖc qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ s¶n phÈm, t×m hiÓu nhu cÇu kh¸ch hµng vµ cung øng trùc tiÕp hµng ho¸ cho mäi ®èi tîng. Qu¶n lý tiÒn hµng, c¬ së vËt chÊt mµ c«ng ty giao cho. 3.3.Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch s¶n xuÊt : Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch s¶n xuÊt còng lµ ngêi ®îc Gi¸m ®èc c«ng ty ®Ò b¹t nhng ®îc cö ra ®Ó gióp viÖc cho Gi¸m ®èc trong lÜnh vùc s¶n xuÊt. Cô thÓ, Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch s¶n xuÊt chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, ®¶m b¶o c«ng t¸c s¶n xuÊt ®¹t chÊt lîng vµ ®óng kÕ ho¹ch ®Æt ra. §iÒu hµnh c«ng ty khi Gi¸m ®èc v¾ng mÆt nÕu ®îc uû quyÒn. * Phßng Hµnh chÝnh - Nh©n sù : cã chøc n¨ng chÝnh lµ tham mu cho Gi¸m ®èc c«ng ty vÒ viÖc s¾p xÕp vµ bè trÝ c¸n bé, ®µo t¹o vµ ph©n lo¹i lao ®éng cho phï h¬p c«ng viÖc, thanh quyÕt to¸n chÕ ®é cho ngêi lao ®éng theo chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña Nhµ níc vµ quy chÕ cña c«ng ty. Ngoµi ra, cßn cã nhiÖm vô tæ chøc b¶o vÖ tµi s¶n vµ qu¶n lý c«ng t¸c v¨n th lu tr÷ hå s¬ chung cña c«ng ty. * Phßng Kü thuËt – KCS : cã nhiÖm vô kiÓm tra chÊt lîng cña c¸c nguyªn vËt liÖu tríc khi nhËp kho, hiÖu chuÈn thiÕt bÞ ®o lêng vµ thö nghiÖm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph©n tÝch d÷ liÖu thèng kª thu thËp ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph¸t hiÖn sù kh«ng phï hîp t¹i c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt trong d©y chuyÒn ®Ó kh¾c phôc vµ phßng ngõa, kiÓm tra chÊt lîng b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm sau mçi c«ng ®o¹n chÕ biÕn vµ kiÓm tra, b¶o dìng c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc kü thuËt s¶n xuÊt cña c«ng ty. Hµng th¸ng, phßng ph¶i cã b¸o c¸o lªn Gi¸m ®èc c«ng ty. * Phßng KÕ ho¹ch - §Çu t : thùc hiÖn viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ thèng kª tõng ngµnh hµng, kü thuËt råi göi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng th¸ng cho Nhµ m¸y Sø 44 Thanh Tr× vµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt khu«n cho XÝ nghiÖp s¶n xuÊt khu«n. Phßng cßn cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý kho ho¸ chÊt, nguyªn liÖu, vËt t, thµnh phÈm, lªn kÕ ho¹ch nhËp nguyªn vËt liÖu, vËt t phôc vô s¶n xuÊt råi kiÓm tra hµng nhËp vÒ. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, phßng KÕ ho¹ch - §Çu t ph¶i kiÓm tra vµ ®«n ®èc viÖc thùc hiÖn ®Ó ®¶m b¶o kÕ ho¹ch s¶n xuÊt t¹i Nhµ m¸y Sø Thanh Tr× vµ XÝ nghiÖp s¶n xuÊt khu«n. 3.4 . Nhµ m¸y Sø Thanh Tr×: Sau khi nhËn ®îc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do phßng KÕ ho¹ch - §Çu t chuyÓn xuèng, nhµ m¸y sÏ tiÕn hµnh triÓn khai kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hµng tuÇn, hµng th¸ng vµ tæng hîp b¸o c¸o kÕt qu¶ cho Gi¸m ®èc vµ mét sè phßng ban. Ngoµi ra, nhµ m¸y cßn cã nhiÖm vô ph©n bæ c¸c nguån lùc ®îc giao, tæ chøc kiÓm so¸t viÖc thùc hiÖn quy tr×nh c«ng nghÖ, híng dÉn c«ng viÖc trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt, b¶o ®¶m cho s¶n phÈm s¶n xuÊt cã chÊt lîng cao, kÕt hîp víi phßng Kü thuËt - KCS nghiªn cøu, c¶i tiÕn, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm theo yªu cÇu cña s¶n xuÊt, cña thÞ trêng. 3.5 . XÝ nghiÖp s¶n xuÊt khu«n : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt khu«n cã nhiÖm vô s¶n xuÊt vµ söa ch÷a khu«n s¶n phÈm kho Nhµ m¸y Sø Thanh Tr× theo ®óng kÕ ho¹ch ®· giao. §ång thêi nghiªn cøu s¶n xuÊt c¸c mÉu khu«n míi theo nhu cÇu cña thÞ trêng, cña kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. 4 .Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty sø Thanh Tr× . Lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy m« lín (víi sè vèn lªn tíi h¬n 150 tû) vµ ®ang lµm ¨n cã hiÖu qu¶, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong ®¬n vÞ nhiÒu, thêng xuyªn, liªn tôc ®Æc biÖt lµ c¸c nghiÖp vô vÒ vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸, vÒ b¸n hµng; c¸c th«ng tin kÕ to¸n kh«ng chØ phôc vô Ban Gi¸m ®èc c«ng ty mµ cßn ph¶i b¸o c¸o lªn Tæng c«ng ty vµ mét sè ®èi tîng kh¸c bªn ngoµi... nªn khèi lîng c«ng t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty Sø Thanh Tr× lµ kh¸ lín. 45 C«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× ®îc cô thÓ ho¸ thµnh 10 phÇn hµnh kÕ to¸n sau:  KÕ to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh.  KÕ to¸n vËt t.  KÕ to¸n thµnh phÈm  KÕ to¸n b¸n hµng.  KÕ to¸n thanh to¸n.  KÕ to¸n ng©n hµng.  KÕ to¸n c«ng nî ph¶i tr¶.  KÕ to¸n nî ph¶i thu  KÕ to¸n tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§.  KÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh. MÆt kh¸c, c«ng ty cßn cã 2 chi nh¸nh t¹i §µ N½ng vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh. ChÝnh v× vËy, c«ng ty ®· tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n theo m« h×nh hçn hîp, vöa ph©n t¸n - vöa tËp trung . T¹i 2 chi nh¸nh ë §µ N½ng vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, bé phËn kÕ to¸n chØ xö lý chøng tõ s¬ bé, sau ®ã chuyÓn sè liÖu vÒ phßng kÕ to¸n trung t©m ®Æt t¹i trô së cña c«ng ty. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh KÕ to¸n b¸n hµng KÕ to¸n nî ph¶i thu KÕ to¸n thµnh phÈm KÕ to¸n vËt t­ KÕ to¸n t¹i chi nh¸nh §µ N½ng KÕ to¸n tiÒn l­¬ng KÕ to¸n ng©n hµng KÕ to¸n thanh to¸n KÕ to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh KÕ to¸n c«ng nî ph¶i tr¶ KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n t¹i chi nh¸nh Tp. Hå ChÝ Minh S¬ ®å: M« h×nh tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i 46 C«ng ty Sø TT Phßng kÕ to¸n trung t©m cã 7 ngêi (1kÕ to¸n trëng, 6 kÕ to¸n viªn). ViÖc ph©n c«ng lao ®éng trong phßng nh sau:  1 kÕ to¸n viªn ®¶m nhiÖm phÇn hµnh kÕ to¸n c«ng nî ph¶i tr¶.  1 kÕ to¸n viªn ®¶m nhiÖm phÇn hµnh kÕ to¸n vËt t kiªm kÕ to¸n tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§.  1 kÕ to¸n viªn ®¶m nhiÖm phÇn hµnh kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh kiªm kÕ to¸n thanh to¸n.  1 kÕ to¸n viªn ®¶m nhiÖm phÇn hµnh kÕ to¸n ng©n hµng kiªm kÕ - to¸n thµnh phÈm.  1 kÕ to¸n viªn ®¶m nhiÖm phÇn hµnh kÕ to¸n b¸n hµng kiªm kÕ to¸n nî ph¶i thu.  1 kÕ to¸n viªn ®¶m nhiÖm phÇn hµnh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh.  KÕ to¸n trëng lµ ngêi chÞu sù l·nh ®¹o trùc tiÕp vÒ mÆt hµnh chÝnh cña Gi¸m ®èc, chÞu sù chØ ®¹o nghiÖp vô cña kÕ to¸n trëng Tæng c«ng ty. KÕ to¸n trëng chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc vµ kiÓm tra c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty; ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña bé m¸y kÕ to¸n; chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n kÕ to¸n; híng dÉn nghiÖp vô trùc tiÕp cho c¸c nh©n viªn kÕ to¸n phÇn hµnh; thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp, lËp b¸o c¸o kÕ to¸n. Quan hÖ gi÷a c¸c lao ®éng trong phßng kÕ to¸n trung t©m ®îc thÓ hiÖn theo kiÓu trùc tuyÕn tham mu (lµ kiÓu tæ chøc mµ KÕ to¸n trëng c«ng ty ngoµi viÖc trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c nh©n viªn kÕ to¸n phÇn hµnh cßn chØ ®¹o nghiÖp vô trùc tiÕp cho c¸c kÕ to¸n viªn phÇn hµnh). 4.1 . H×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n : Theo sù thèng nhÊt cña Tæng c«ng ty Thuû tinh vµ Gèm x©y dùng, c«ng ty Sø Thanh Tr× ®· vµ ®ang ¸p dông kÕ to¸n m¸y vµo c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty. ViÖc ¸p dông kÕ to¸n m¸y ®· gióp gi¶m bít c«ng viÖc ghi chÐp kÕ to¸n, quy tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ®îc rót ng¾n, ®ång thêi lµm gi¶m sai sãt, n©ng cao n¨ng suÊt cña kÕ to¸n. HiÖn nay, ch¬ng tr×nh kÕ to¸n m¸y cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo h×nh thøc Sæ NhËt ký chung, nªn c«ng ty h¹ch to¸n theo h×nh thøc Sæ nhËt ký chung . 47 Do ¸p dông kÕ to¸n m¸y nªn sau khi nhËp c¸c d÷ liÖu tõ c¸c chøng tõ gèc vµo sæ NhËt ký chung, sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt, khi nhËn ®îc lÖnh, ch¬ng tr×nh sÏ tù ®éng vµo Sæ C¸i c¸c tµi kho¶n vµ tæng hîp vµo B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh, B¶ng tæng hîp chi tiÕt vµ c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh. * HÖ thèng sæ sö dông: - Sæ kÕ to¸n tæng hîp: Sæ NhËt ký chung, Sæ C¸i c¸c tµi kho¶n. - Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt: c«ng ty sö dông rÊt nhiÒu lo¹i sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt kh¸c nhau ®îc ¸p dông theo h×nh thøc NhËt ký chung nh Sæ, thÎ tµi s¶n cè ®Þnh; ThÎ kho, sæ chi tiÕt vËt liÖu;... Chøng tõ gèc Sæ NhËt ký chung Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt Sæ C¸i B¶ng tæng hîp chi tiÕt : Ghi hµng ngµy : §èi chiÕu kiÓm tra : Ghi cuèi th¸ng B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh S¬ ®å : Tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc NhËt ký Chung t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× 4.2 . Tæ chøc chøng tõ vµ tµi kho¶n kÕ to¸n : *Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n : C«ng ty Sø Thanh Tr× hÇu nh chØ sö dông c¸c chøng tõ theo mÉu cña Bé Tµi chÝnh (cã söa ®æi víi c¸c chøng tõ híng dÉn ®Ó phï hîp víi ho¹t ®éng cña c«ng ty). ViÖc lËp, kiÓm tra, lu©n chuyÓn vµ lu tr÷ chøng tõ cña c«ng ty tu©n theo quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n hiÖn 48 hµnh. HÇu hÕt c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ®îc lËp chøng tõ. C¸c chøng tõ nµy, sau khi ®· cã ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n vµ kiÓm tra, sÏ ®îc vµo sæ s¸ch kÕ to¸n, sau ®ã chuyÓn sang lu tr÷. HiÖn nay, c«ng ty ®ang sö dông 24 chøng tõ, ngoµi c¸c chøng tõ b¾t buéc, c¸c chøng tõ cßn l¹i ®Òu ®îc thay ®æi cho phï hîp víi ho¹t ®éng cña c«ng ty. Lµ mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp l¹i cã quy m« lín, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh t¬ng ®èi nhiÒu vµ ®a d¹ng. ChÝnh v× vËy, c«ng ty Sø Thanh Tr× hiÖn nay ®· sö dông hÇu hÕt c¸c tµi kho¶n trong HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n ®îc ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 1141 TC/C§KT ngµy 01/01/1995 cña Bé Tµi chÝnh trõ mét sè tµi kho¶n nh TK 128, TK 129,TK711,.... Bªn c¹nh ®ã, ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña m×nh, kÕ to¸n c«ng ty cßn më thªm mét sè tµi kho¶n chi tiÕt. VÝ dô: Tµi kho¶n 335 cã 2 tµi kho¶n chi tiÕt lµ : TK 3351 - Chi phÝ ph¶i tr¶: söa ch÷alín TK 3352 - Chi phÝ ph¶i tr¶: l·i vay ... * Tæ chøc b¸o c¸o kÕ to¸n : HiÖn t¹i doanh nghiÖp sö dông 27 mÉu b¶ng biÓu do Bé Tµi chÝnh chÝnh quy ®Þnh nh B¸o c¸o gi¸ thµnh thµnh phÈm; B¸o c¸o chi tiÕt kÕ qu¶ kinh doanh; B¸o c¸o chi tiÕt chi phÝ b¸n hµng, B¸o c¸o chi tiÕt c«ng nî,... C¸c b¸o c¸o nµy ®îc lËp chñ yÕu nh»m môc ®Ých qu¶n trÞ néi bé. Trong c¸c b¸o c¸o trªn cã 4 b¸o c¸o chÝnh ®îc lËp hµng quý lµ: - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. MÉu sè B01-DN. - KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. MÉu sè B02-DN. - B¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ. MÉu sè B03-DN. - ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. MÉu sè B04-DN. Cuèi n¨m, bèn b¸o c¸o chÝnh nµy ®îc lËp vµ göi tíi Ban l·nh ®¹o c«ng ty; Tæng c«ng ty Thuû tinh vµ Gèm x©y dùng; C¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ níc (C¬ quan thuÕ, Tæng côc thèng kª,...). II . Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ë c«ng ty sø Thanh Tr× . 49 1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX ë c«ng ty sø Thanh Tr× . HiÖn nay, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× ®îc chia lµm 3 giai ®o¹n chÝnh: méc ®æ rãt, phun men vµ nung s¶n phÈm (cßn gäi lµ lß nung). Ba giai ®o¹n nµy ®îc thùc hiÖn bëi 5 bé phËn chÝnh lµ : bé phËn nguyªn liÖu, bé phËn ®æ rãt, bé phËn chÕ t¹o men, bé phËn phun men vµ bé phËn lß nung. ThÕ nhng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm sø . Tuy ®îc t¸ch thµnh c¸c bé phËn s¶n xuÊt nhá ®Ó qu¶n lý nhng toµn bé chi phÝ l¹i ®îc tËp hîp cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , mét sè chi phÝ nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tæng hîp tõ c¸c bé phËn s¶n xuÊt nhá ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ sau ®ã ®îc tËp hîp cho toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ . 2 . KÕ to¸n CPSX ë c«ng ty sø Thanh tr× . 2.1 . KÕ to¸n tËp hîp CPNVLTT . * Tµi kho¶n sö dông TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n 621 ®îc chi tiÕt thµnh 2 tiÓu kho¶n: - TK 6211 - Dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm. - TK 6212 - Dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc sö dông cho viÖc s¶n xuÊt khu«n. ( ë c«ng ty sø Thanh Tr× ngoµi c¸c s¶n phÈm sø, khu«n s¶n phÈm còng ®îc tËp hîp chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh, nhËp kho vµ xuÊt kho ®Ó dïng s¶n xuÊt nh mét c«ng cô dïng s¶n xuÊt s¶n phÈm sø. Tuy nhiªn , do thêi gian t×m hiÓu vÒ c«ng ty cßn h¹n chÕ nªn trong bµi viÕt nµy em chØ ®Ò cËp vµ xem xÐt qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña c¸c s¶n phÈm sø . ) * Chøng tõ vµ sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông: - Chøng tõ kÕ to¸n: PhiÕu ®Ò nghÞ xuÊt vËt t, PhiÕu xuÊt kho. PhiÕu xuÊt kho Ngµy 4 th¸ng 12 n¨m 2002 ST M· Tªn vËt t §¬ 50 Sè lîng §¬n Thµnh tiÒn T kho 1 2 … … K04 Bét mµu n vÞ … Kg … 5 K03 §Êt sÐt Kg … … … Tæng céng … gi¸ … … … 107.542.4 61 141.21 409, 0 09 … … 15.404.59 8.9 … 211.213.5 11 - Sæ s¸ch kÕ to¸n: §Ó h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®èi víi s¶n phÈm, kÕ to¸n tËp hîp c¸c phiÕu xuÊt kho theo tõng giai ®o¹n vµ lËp Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 621, Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 6211, vµ Sæ tæng hîp NhËp XuÊt - Tån nguyªn vËt liÖu. §Ó h¹ch to¸n tæng hîp, kÕ to¸n sö dông Sæ NhËt ký chung vµ Sæ C¸i c¸c tµi kho¶n 621 vµ 6211. ViÖc nhËp sè liÖu ®îc thùc hiÖn trªn phiÕu nhËp cña ch¬ng tr×nh kÕ to¸n m¸y, sau ®ã ch¬ng tr×nh sÏ tù ®éng chuyÓn sè liÖu vÒ c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n trªn vµ c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n kh¸c cã liªn quan. Sæ nhËt ký chung Sæ Ngµ y 15 15 26 47 DiÔn gi¶i 4/12 XuÊt vËt t cho bé phËn nghiÒn men 16/1 XuÊt vËt t cho 2 bé phËn nguyªn liÖu 24/1 XuÊt vËt t cho 2 bé phËn lß nung 31/1 KÕt chuyÓn Tµi kho¶ n 6211 15 2 6211 15 2 6211 15 2 1541 51 Ph¸t sinh nî Ph¸t sinh cã 211.213.51 1 211.213.51 1 401.250.84 4 401.250.84 4 763.862.42 4 763.826.42 4 1.236.327. 1.236.327. 9 2 6211 1541 sang 621 1 799 799 ( TrÝch sè liÖu trªn sæ “ NhËt ký chung “ th¸ng 12/2002 ) Tõ sè liÖu trªn sæ “ NhËt ký chung “ , m¸y tÝnh sÏ chuyÓn sè liÖu sang “ Sæ c¸i TK 6211 “ . Sæ c¸I tµi kho¶n 6211 – CPNVLTT : dïng SXSP Th¸ng 12/2002 S Ngµ DiÔn gi¶i æ y 15 4/10 XuÊt vËt t cho bé phËn nghiÒn men 16 16/1 XuÊt vËt t cho 2 bé phËn nguyªn liÖu 26 24/1 XuÊt vËt t cho 2 bé phËn lß nung 47 31/1 KÕt chuyÓn 9 2 6211 sang 1541 TK Ph¸t sinh nî 152 211.213.5 11 Ph¸t sinh cã 152 401.250.8 44 152 763.862.4 24 154 1 1.263.327. 799 Sè c¸i TK 6211 tËp hîp c¸c CPNVLTT ph¸t sinh ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt , cuèi th¸ng kÕt chuyÓn chi phÝ nµy sang TK 1541. Nh vËy , cuèi th¸ng 12/2002 CPNVLTT tËp hîp ®îc lµ : 1.236.327.799 * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: Khi bé phËn nµo cã nhu cÇu vÒ tõng lo¹i nguyªn, vËt liÖu cô thÓ, bé phËn ®ã sÏ lËp PhiÕu ®Ò nghÞ xuÊt vËt t, trong ®ã ghi râ hä tªn ngêi lÜnh, bé phËn, lý do xuÊt, tªn vËt t, sè lîng xin xuÊt,... Sau khi cã ®îc ®Çy ®ñ c¸c ch÷ ký cÇn thiÕt trªn PhiÕu ®Ò nghÞ xuÊt vËt t (ch÷ ký cña Gi¸m ®èc c«ng ty, cña phô tr¸ch bé phËn, cña ngêi ®Ò nghÞ vµ cña thñ kho), thñ kho stiÕn hµnh xuÊt kho vËt t cho ngêi ®Ò nghÞ. Sau ®ã chuyÓn PhiÕu ®Ò nghÞ xuÊt vËt t cho kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu. 52 - Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu lËp c¸c phiÕu xuÊt kho theo bé phËn, x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i vËt liÖu ®· xuÊt dïng cho c¸c bé phËn vµ ghi: Nî TK 621 (6211 – CPNVLTTdïng ®Ó SXSP sø ) Cã TK 152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu - Cuèi kú, kÕt chuyÓn CPNVLTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: Nî TK 154 (1541 - CPSX kinh doanh dë dang cho s¶n phÈm) Cã TK 621 (6211 – CPNVLTT ) Khi nhËp sè liÖu vµo ch¬ng tr×nh kÕ to¸n m¸y, kÕ to¸n vËt t sÏ nhËp theo ®Þnh kho¶n trªn. Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn ph¶i nhËp m· kho, sè lîng xuÊt, m· nguyªn vËt liÖu, ®¬n vÞ sö dông, sè chøng tõ,... vµ ®Æc biÖt lµ M·-kh¸ch. 2.2 . KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× : T¹i c«ng ty Sø Thanh Tr×, Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm l¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian, l¬ng kh¸c vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm (cô thÓ lµ c«ng nh©n t¹i c¸c bé phËn; nguyªn liÖu, ®æ rãt, chÕ t¹o men, d¸n ch÷, phun men, lß nung, KCS, Kho thµnh phÈm,...). Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n trÝch B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm y tÕ, Kinh phÝ c«ng ®oµn theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh, ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh trong kú. * Tµi kho¶n sö dông: TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Tµi kho¶n 622 ®îc chi tiÕt thµnh 2 tiÓu kho¶n: - TK 6221 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ( cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc ) s¶n xuÊt s¶n phÈm. - TK 6222 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ( cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc) s¶n xuÊt khu«n. * Ph¬ng ph¸p tÝnh l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§: 53 TiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cña c«ng ty Sø Thanh Tr× bao gåm l¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian, l¬ng kh¸c vµ c¸c kho¶n phô cÊp, lÔ tÕt. - L¬ng s¶n phÈm :T¹i c«ng ty Sø Thanh Tr×, l¬ng s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng c¨n cø vµo lîng s¶n phÈm cuèi cïng hoµn thµnh vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm ®èi víi mçi bé phËn. §¬n gi¸ l¬ng cho mçi lo¹i s¶n phÈm ë tõng bé phËn s¶n xuÊt ®îc Phßng Hµnh chÝnh - Nh©n sù tÝnh to¸n trªn c¬ së ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng do Bé X©y Dùng vµ Tæng c«ng ty Thuû tinh vµ Gèm x©y dùng cho phÐp, tû lÖ s¶n phÈm háng, møc hao phÝ søc lao ®éng, tÝnh chÊt c«ng viÖc, ¶nh hëng cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ,... Cô thÓ, c¸ch tÝnh nh sau: L­¬ng s¶n phÈm cña c«ng nh©n X ë bé phËn Y n  = Sè l­îng lo¹i s¶n phÈm i nhËp kho x i=1 §¬n gi¸ l­¬ng cña lo¹i s¶n phÈm i ë bé phËn Y - L¬ng thêi gian: L­¬ng thêi gian = cña mét c«ng 210.000 x BËc l­¬ng 26 x Sè c«ng thùc hiÖn nh©n- L¬ng kh¸c: ë c«ng ty Sø Thanh Tr× chÝnh lµ tiÒn thëng. §Ó tÝnh ®îc tiÒn thëng cÇn c¨n cø vµo l¬ng s¶n phÈm cña mçi c«ng nh©n vµ thø h¹ng xÕp lo¹i cña c«ng nh©n ®ã. L­¬ng kh¸c cña c«ng nh©n X = L­¬ng s¶n phÈm cña c«ng nh©n X x HÖ sè th­ëng Trong ®ã:  HÖ sè thëng = 0,25 nÕu c«ng nh©n X xÕp lo¹i A.  HÖ sè thëng = (0,25 x 0,6) nÕu c«ng nh©n X xÕp lo¹i B.  HÖ sè thëng = (0,25 x 0,3) nÕu c«ng nh©n X xÕp lo¹i C. 54  Kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi vµ b¶o hiÓm y tÕ: §Ó tÝnh ®îc møc trÝch KPC§, BHXH vµ BHYT t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× cÇn ph¶i c¨n cø vµo l¬ng c¬ b¶n vµ tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ hµng th¸ng. Tû lÖ trÝch c¸c kho¶n nµy ®îc c«ng ty thùc hiÖn theo ®óng quy ®Þnh hiÖn hµnh. C¸ch tÝnh: Møc trÝch KPC§ Møc trÝch BHXH Møc trÝch BHYT = = = Tæng sè tiÒn l­ ¬ng ph¶i tr¶ hµng th¸ng Tæng sè l­¬ng c¬ b¶n hµng th¸ng Tæng sè l­¬ng c¬ b¶n hµng th¸ng x Tû lÖ trÝch x Tû lÖ trÝch x Tû lÖ trÝch Trong ®ã : Tæng sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ = L­¬ng c¬ b¶n hµng th¸ng cña 1 c«ng L­¬ng s¶n phÈm = + L­¬ng thêi gian + L­¬ng + kh¸c Phô cÊp vµ lÔ tÕt 210.000 x BËc l­¬ng nh©n * Chøng tõ vµ sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông : - Chøng tõ kÕ to¸n: B¶ng thanh to¸n l¬ng; B¶ng tæng hîp thanh to¸n l¬ng; B¶ng ph©n bæ chi phÝ l¬ng, KPC§, BHYT, BHXH. Sau khi tæng hîp ®îc c¸c kho¶n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , kÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng sÏ lËp : B¶ng ph©n bæ chi phÝ l¬ng , kpc® , bhyt , bhxh Th¸ng12/2002 55 334 3382 6221 241.000.1 4.820.0 42 03 6222 … … 6271 81.239.43 1.642.7 1 3 89 6411 … … 6421 50.359.80 1.007.2 9 00 3383 3384 16.621.2 00 … 5.837.85 3 … 4.960.56 0 216.1 60 … 778.3 80 … 661.4 00 Tæng céng 262.657.5 05 … 89.498.45 5 … 56.988.96 9 - Sæ s¸ch kÕ to¸n: §Ó h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng tiÕp ®èi víi s¶n phÈm, kÕ to¸n sö dông Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 622, Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 6221. §Ó h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông Sæ NhËt ký chung vµ Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 622 vµ 6221. Sæ nhËt ký chung Th¸ng 12/2002 Sè 49 5 49 6 49 7 49 8 Ngµ DiÔn gi¶i TK y 31/1 TrÝch l¬ng CNV 622 2 th¸ng 12/2002 1 334 31/1 TrÝch 2% KPC§ 622 2 th¸ng 12/2002 1 338 2 31/1 TrÝch 15% 622 2 BHXH th¸ng 1 12/2002 338 3 31/1 TrÝch 2% BHYT 622 2 th¸ng 12/2002 1 56 Ph¸t sinh nî 241.000.1 42 Ph¸T sinh cã 241.000.1 42 4.820.003 4.820.003 16.621.20 0 16.621.20 0 2.261.160 2.261.160 47 8 338 4 31/1 K/cCPNCTT vµo 154 2 gi¸ thµnh th¸ng 622 12/2002 1 262.441.3 45 262.441.3 45 Sæ c¸i TK 6221 Th¸ng 12/200 Sè 49 5 49 6 49 7 49 8 47 8 Ngµ y 31/1 2 31/1 2 31/1 2 DiÔn gi¶i TK Ph¸t sinh nî TrÝch l¬ng CNV 334 241.000.1 th¸ng 12/2002 42 TrÝch 2% KPC§ 338 4.820.003 th¸ng 12/2002 2 TrÝch 15% 338 16.621.20 BHXH th¸ng 3 0 12/2002 31/1 TrÝch 2% BHYT 338 2.261.160 2 th¸ng 12/2002 4 31/1 K/cCPNCTT vµo 154 2 gi¸ thµnh th¸ng 12/2002 Ph¸T sinh cã 262.441.3 45 Nh vËy CPCNTT tËp ®îc th¸ng 12/2002 lµ : 262.441.345 * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n : T¹i c«ng ty Sø Thanh Tr×, sau khi nhËn ®îc B¶ng tÝnh l¬ng tõ Phßng Hµnh chÝnh - Nh©n sù, kÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng sÏ lËp c¸c B¶ng thanh to¸n l¬ng, B¶ng tæng hîp thanh to¸n l¬ng råi lËp B¶ng ph©n bæ chi phÝ l¬ng, KPC§, BHXH, BHYT. C¨n cø vµo B¶ng ph©n bæ chi phÝ l¬ng, KPC§, BHXH, BHYT, kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau vµ tiÕn hµnh nhËp d÷ liÖu vµo m¸y vi tÝnh: 57 - TÝnh ra tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú. Nî TK 622 (6221 – CPNCTT SXSP) Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§: Nî TK 622 (6221 – CPNCTT SXSP) Nî TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382,3383, 3384) - Cuèi kú, kÕt chuyÓn CPNCTT vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng: Nî TK 154 (1541 - CPSX kinh doanh dë dang cho s¶n phÈm) Cã TK 622 (6221 – CPNCTT SXSP) Còng nh ®èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, khi nhËp d÷ liÖu vÒ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n còng ph¶i nhËp M·-kh¸ch ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.3 . KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× . Chi phÝ s¶n xuÊt chung t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× bao gåm nhiÒu yÕu tè nh chi phÝ nh©n viªn bé phËn, chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ c«ng cô dông cô sö dông cho bé phËn, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c lo¹i chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (c¸c lo¹i lÖ phÝ, thanh to¸n hîp ®ång nghiªn cøu,...). Ngoµi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt chÝnh, c¸c chi phÝ cho c¸c bé phËn phô vµ phô trî nh: Qu¶n lý nhµ m¸y, KÜ thuËt KCS, C¬ ®iÖn, Nhµ ¨n vµ B¶o vÖ còng ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung Kh¸c víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ®îc tËp hîp trùc tiÕp mµ ®îc tËp hîp theo tõng bé phËn s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi ®îc tËp hîp sÏ ®îc 58 ph©n bæ cho c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. * Tµi kho¶n sö dông : TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n 627 ®îc chi tiÕt thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp II sau:  TK 6271 - Chi phÝ ph©n xëng  TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu  TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt  TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§  TK 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi  TK 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c * Chøng tõ vµ sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông : - Chøng tõ kÕ to¸n: B¶ng ph©n bæ chi phÝ l¬ng, KPC§, BHYT, BHXH; B¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§; PhiÕu xuÊt kho; PhiÕu chi; GiÊy b¸o nî; Ho¸ ®¬n cña nhµ cung cÊp... - Sæ s¸ch kÕ to¸n : ( SÏ ®¬c tr×nh bµy cô thÓ trong phÇn “ Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n “ ) §Ó h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung ®èi víi s¶n phÈm, kÕ to¸n sö dông Sæ chi tiÕt cña c¸c tµi kho¶n 627, 6271, 62711, 62712, 6272, 62721, 62722,... §Ó h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông Sæ NhËt ký chung vµ Sæ C¸i c¸c tµi kho¶n 627, 6271, 62711, 62712, 6272, 62721, 62722,... * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: + Chi phÝ nh©n viªn ph©n x ëng : TiÒn l¬ng nh©n viªn bé phËn ®îc tr¶ theo h×nh thøc kho¸n quü l¬ng, nghÜa lµ c«ng ty c¨n cø vµo khèi lîng c«ng viÖc cña tõng bé phËn ®Ó tiÕn hµnh kho¸n quü l¬ng. Quü l¬ng thùc tÕ phô thuéc vµo møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc ®îc giao cho tõng bé phËn. TiÒn l¬ng thùc tÕ cña tõng nh©n viªn ngoµi viÖc phô thuéc vµo quü l¬ng thùc tÕ cña tõng bé phËn cßn phô thuéc vµo sè lîng nh©n viªn cña bé phËn. C¨n cø vµo B¶ng ph©n bæ chi phÝ l¬ng, vµ c¸c phiÕu xuÊt kho, kÕ to¸n tiÕn hµnh nhËp d÷ liÖu vµo ch¬ng 59 tr×nh kÕ to¸n m¸y. M¸y tù ®éng nhËp sè liÖu vµo sæ nhËt ký chung vµ sæ c¸i TK 62711 Sæ c¸i TK 62711 Th¸ng 12/2002 Sè 49 5 49 6 49 7 49 8 47 8 Ngµ y 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 DiÔn gi¶i TK Ph¸t sinh nî TÝnh l¬ng CNV 334 81.239.43 th¸ng 12/2002 3 TrÝch 2% KPC§ 338 1.624.789 th¸ng 12/2002 2 TrÝch 15% BHXH 338 5.837.853 th¸ng 12/2002 3 TrÝch 2% BHYT 338 778.380 th¸ng 12/2002 4 K/cCPNCTT vµo 154 gi¸ thµnh th¸ng 1 12/2002 Ph¸t sinh cã 89.498.45 5 ( TrÝch sæ c¸i TK 62711 th¸ng 12/2002 ) Nh vËy , chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng th¸ng 12/2002 lµ : 89.498.455 - C¨n cø vµo B¶ng ph©n bæ chi phÝ l¬ng, KPC§, BHYT, BHXH, kÕ to¸n tÝnh ra tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn bé ph©n: Nî TK 627 (62711 - Chi phÝ ph©n xëng trùc tiÕp SXSP) Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh Nî TK 627 (62711 - Chi phÝ ph©n xëng trùc tiÕp SXSP) Nî TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382,3383, 3384) 60 - C¨n cø vµo c¸c phiÕu xuÊt kho, tÝnh ra gi¸ trÞ vËt liÖu, dông cô xuÊt dïng chung cho bé phËn: Nî TK 627 - 6271 (62711 - Chi phÝ ph©n xëng:SP) Cã TK 152, 153 + §èi víi chi phÝ vËt liÖu: - C¨n cø vµo c¸c phiÕu ®Ò nghÞ xuÊt vËt t, kÕ to¸n lËp c¸c phiÕu xuÊt kho vµ tÝnh ra chi phÝ vËt liÖu xuÊt kho dïng chung cho bé phËn: Nî TK 627 - 6272 (62721 - Chi phÝ vËt liÖu:SP) Cã TK 152 Nguyªn liÖu - vËt liÖu Trªn thùc tÕ c«ng ty Sø Thanh Tr× cha dïng ®Õn tµi kho¶n nµy, do viÖc tËp hîp chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho bé phËn ®ang ®îc thùc hiÖn trªn TK 62711 + §èi víi chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: C«ng cô, dông cô sö dông cho s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. C¸c c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ nhá : (nh MiÕng ®¸nh sø, ñng cao su, sóng phun men, chæi tre, khÈu trang, ®Ò can,...), khi xuÊt kho, ®îc tÝnh mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. C¸c c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ lín : (nh khu«n s¶n phÈm, m¸y b¬m, aptomat...), khi xuÊt dïng, ph¶i ph©n bæ dÇn gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. - Víi c¸c c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ lín: ( khu«n SP ) Khi xuÊt c«ng cô dông cô ra sö dông: Nî TK 142 - 1421 (14212 - Chi phÝ tr¶ tríc: Dông cô) Cã TK 153 - C«ng cô, dông cô (chi tiÕt tiÓu kho¶n) Sau khi tÝnh ra gi¸ trÞ ph©n bæ cña c«ng cô, dông cô dïng cho s¶n xuÊt: Nî TK 627 - 6273 (62731 - Chi phÝ dông cô dïng SXSP) Cã TK 142 - 1421 (14212 - Chi phÝ tr¶ tríc: Dông cô) 61 - Víi c¸c c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ nhá: C¨n cø vµo phiÕu ®Ò nghÞ xuÊt dông cô, kÕ to¸n lËp phiÕu xuÊt kho vµ tÝnh chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt xuÊt dïng cho c¸c bé phËn: Nî TK 627 - 6273 (62731 - Chi phÝ dông cô dïng SXSP) Cã TK 153 - C«ng cô, dông cô (chi tiÕt tiÓu kho¶n) Sau cïng kÕ to¸n viªn nhËp c¸c d÷ liÖu cÇn thiÕt vµo ch¬ng tr×nh kÕ to¸n m¸y. M¸y tù ®éng nhËp sè liÖu vµo sæ sæ nhËt ký chung vµ sæ c¸i TK 62731 Sæ c¸I tµi kho¶n 62731 Th¸ng 12/2002 Sè Ngµ DiÔn gi¶i y 49 31/1 Ph©n bæ CP 6 2 khu«n th¸ng12/2002 20 31/1 XuÊt vËt t bé 2 phËn sÊy … … … TK§¦ 31 31/1 2 24 31/1 1 2 153 XuÊt vËt t bé phËn ®æ rãt K/c 62731 sang 1541 142 153 … Ph¸t sinh nî 366.242.5 43 Ph¸t sinh cã 12.465.26 4 … 10.275.04 9 462.241.7 16 ( TrÝch sæ c¸i TK 62731 ) + §èi víi chi phÝ khÊu hao TSC§: Tµi s¶n cè ®Þnh cña c«ng ty Sø Thanh Tr× bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh nhµ xëng, m¸y khuÊy, m¸y nghiÒn, têi n©ng, lß nung, cabin phun men, b¨ng ®æ rãt, m¸y nÐn 62 khÝ, m¸y ph¸t ®iÖn,... Tuy nhiªn, tÊt c¶ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh ®Òu lµ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, kh«ng cã tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. ViÖc tÝnh khÊu hao TSC§ ®îc thùc hiÖn theo ph¬ng ph¸p ®êng th¼ng . - Sau khi lËp "B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§" vµ "B¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§", kÕ to¸n tæng hîp tµi s¶n cè ®Þnh tiÕn hµnh trÝch khÊu hao TSC§ cña c¸c bé phËn: Nî TK 627 (62741 - Chi phÝ khÊu hao TSC§dïng SXSP) Cã TK 214 (2141 - Hao mßn TSC§ h÷u h×nh) Sau khi kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu vµo m¸y , m¸y tÝnh sÏ tù ®éng chuyÓn sè liÖu ®Õn c¸c sæ nhËt ký chung , sæ c¸i TK 62741 vµ c¸c sæ liªn quan Sæ c¸I TK 62741 Th¸ng 12/2002 Sè Ngµ y DiÔn gi¶i TK Ph¸t sinh nî §¦ 49 31/1 TrÝch KHTSC§ 214 1.035.785.0 2 2 th¸ng12/2002 1 00 21 31/1 Ph©n bæ 154 3 2 62741 sang 1 1541 Ph¸t sinh cã 1.035.785. 000 Nh vËy CPKHTSC§ th¸ng 12/2002 lµ : 1.035.785.000VN§ + §èi víi chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Trªn thùc tÕ, t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr×, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi ®îc tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt chØ cã chi phÝ vÒ ®iÖn s¶n xuÊt. C¨n cø ®Ó tÝnh c¸c kho¶n chi phÝ nµy lµ Ho¸ ®¬n tiÒn ®iÖn cña c«ng ty ®iÖn lùc. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tËp hîp c¸c ho¸ ®¬n tiÒn ®iÖn cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt vµ tÝnh chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (tøc chi phÝ vÒ ®iÖn s¶n xuÊt): 63 Nî TK 627 (62771 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng SXSP) Nî TK 133 (13311 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ cña HH-DV) Cã TK 111, 112, 331,...: Gi¸ trÞ mua ngoµi Khi kÕ to¸n viªn nhËp sè liÖu vµo m¸y , m¸y tÝnh sÏ tù ®éng chuyÓn sè liÖu tíi c¸c sæ nhËt ký chung , sæ c¸i TK 62771 Sæ c¸I tk 62771 Th¸ng 12/2002 Sè Ngµ y DiÔn gi¶i TK §¦ 61 31/1 Th«ng b¸o ®iÖn 331 2 kú 1 th¸ng 12/2002 62 31/1 Th«ng b¸o ®iÖn 331 2 kú 2 th¸ng 12/2002 21 31/1 Ph©n bæ 62771 154 9 2 sang 1541 1 Ph¸t sinh nî Ph¸t sinh cã 123.995.5 20 49.864.32 0 173.859.8 40 Nh vËy , CPDVMN cña c«ng ty th¸ng 12/2002 lµ : 173.859.840VN§ + §èi víi chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: T¹i c«ng ty Sø Thanh Tr×, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c bao gåm: tiÒn thuª vËn chuyÓn sø phÕ th¶i, c¸c kho¶n lÖ phÝ, tµi liÖu ph« t«, tiÒn ¨n ca, tiÒn ®iÖn tho¹i dïng trong s¶n xuÊt... C¸c chøng tõ kÕ to¸n lµ c¸c PhiÕu chi, Ho¸ ®¬n cña nhµ cung cÊp, GiÊy b¸o nî cña ng©n hµng... C¨n cø vµo c¸c chøng tõ cã liªn quan, kÕ to¸n tÝnh c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Nî TK 627 - 6278 (62781 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c:SP) Cã TK liªn quan (111, 112) Sau khi kÕ to¸n nhËp ®Þnh kho¶n nhue trªn sè liÖu sÏ ®îc chuyÓn vµo c¸c sæ nhËt ký chung , sæ c¸i TK 62781 64 Sæ c¸I TK 62781 Th¸ng 12/2002 Sè Ngµ y DiÔn gi¶i TK Ph¸t sinh Ph¸t sinh nî cã §¦ vËn 111 325.000 13 5/12 Thanh to¸n chuyÓn ... … … … 21 31/1 K/c 62781 sang 154 1 2 1541 1 … … 75.390.1 37 ( TrÝch sæ c¸i TK 62781 ) Nh vËy,Chi phÝ b¾ng tiÒn kh¸c cña c«ng ty th¸ng 12/2002 lµ :75.390.137 + C¸c kho¶n trÝch tríc : hiÖn nay chØ cã trÝch tríc l·i vay vµ trÝch tríc chi phÝ khuyÕn m¹i. C¸c kho¶n trÝch tríc nµy ®îc tÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng, kh«ng tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. Cuèi kú, tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt: Nî TK 154 (1541 - CPSX kinh doanh dë dang cho s¶n phÈm) Cã TK 627 (Chi tiÕt theo tõng tiÓu kh¶n). 3 . KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr× . * Tµi kho¶n sö dông: TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt thµnh 2 tiÓu kho¶n sau:  TK 1541 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cho s¶n phÈm .  TK 1542 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cho khu«n . 65 * Sæ s¸ch kÕ to¸n: §Ó h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®èi víi s¶n phÈm, kÕ to¸n c«ng ty sö dông Sæ chi tiÕt cña c¸c tµi kho¶n 154, 1541. §Ó h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang, kÕ to¸n sö dông Sæ NhËt ký chung vµ Sæ C¸i c¸c tµi kho¶n 154, 1541. Sæ c¸I Tk 1541 Th¸ng 12/2002 Sè 11 4 11 5 11 6 11 7 11 8 11 9 12 0 Ngµ y 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 31/1 2 DiÔn gi¶i TK§¦ Sè d ®Çu th¸ng K/c CPNVLTT 6211 K/c CPNCTT 6221 K/c CPNV 6271 1 6273 1 6274 1 6277 1 6278 1 K/c CPDCSX K/c CPKHTSC§ K/c CPDVMN K/c CP b»ng tiÒn Tæng ph¸t sinh Sè d cuèi th¸ng Ph¸t sinh nî Ph¸t sinh cã 690.346.95 0 1.263.327.7 99 262.441.79 9 89.498.455 462.241.71 6 1.305.785.0 00 173.859.84 0 75.390.137 3.425.544.2 92 363.919.11 2 * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n : - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung 66 Nî TK 154 (1541 - CPSX kinh doanh dë dang cho s¶n phÈm) Cã TK 621 (6211 – CPNVLTT : SP) Cã TK 622 (6221 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:SP) Cã TK 627 (Chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n) - Khi tÝnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho, kÕ to¸n ghi: Nî TK 155 - Thµnh phÈm Cã TK 154 (1541 - CPSXKD dë dang cho s¶n phÈm) III .Thùc tÕ c«ng t¸c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ë c«ng ty sø Thanh Tr× . §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho trong kú . KÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. C«ng ty sø Thanh Tr× ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc. Theo c¸ch tÝnh nµy , kÕ to¸n c¨n cø vµop khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt t¬ng øng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm, ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang tõng c«ng ®o¹n , sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng lo¹i s¶n phÈm . HiÖn nay tuy cã d©y truyÒn : méc , men , lß nung nhng c«ng ty chØ tÝnh s¶n phÈm dë dang cho giai ®o¹n méc vµ giai ®o¹n men , cßn l¹i giai ®o¹n lß nung coi nh kh«ng cã s¶n phÈm dë dang . S¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n méc lµ méc míi ®æ khu«n ra nhng cha ®ñ ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn ®Ó chuyÓn sang giai ®o¹n sau . Ph¬ng ph¸p tÝnh : Cuèi th¸ng bé phËn thèng kª ph©n xëng xuèng ph©n xëng thèng kª s¶n phÈm dë dang , sau ®ã lËp b¶ng khèi lîng s¶n phÈm dë dang vµ x¸c ®Þnh khèi lîng s¶n phÈm dë dang cho tõng bé phËn s¶n xuÊt . KÕ to¸n tæng hîp lËp b¶ng tÝnh chi phÝ tån cuèi kú 67 Tæng chi phÝ SPDD = Gi¸ trÞ SPDD + giai ®o¹n méc Gi¸ trÞ SPDD giai ®o¹n men Trong ®ã : Gi¸ trÞ SPD D mét giai ®o¹n n =  Sè l­îng s¶n phÈm i x §¬n gi¸ ®Þnh møc s¶n phÈm i ë giai ®o¹n ®ã i=1 C«ng ty x©y dùng ®¬n gi¸ ®Þnh møc cho s¶n phÈm dë dang chi tiÕt tíi tõng kho¶n môc chi phÝ vµ còng tÝnh chi tiÕt theo tõng kho¶n môc chi phÝ theo c¸ch trªn 68 B¶ng tÝnh chi phÝ tån cuèi kú th¸ng 12/2002 Kho¶n môc Gi¸ thµnh 1 Kg méc cha phun men Lîng (Kg) NVL chÝnh §Êt sÐt … … Gi¸ thµnh ph©n xëng TiÒn (§ång ) Tån BTP cha phun Gi¸ thµnh 1 Kg men méc ®· phun men Lîng (Kg) 577 0,38 1 TiÒn (§ång) 171 24.05 3 36.523.52 3 10.823.85 0 3.397 63.29 9 215.026.7 03 Lîng (Kg) 0,38 1 69 TiÒn (§ång ) 1341 Tån BTP ®· phun men Lîng Kg TiÒn (§ång) Tæng céng Lîng (Kg) 171 12.92 6 45.616.79 7 5.816.700 36.97 9 4.377 34.01 7 148.892.4 09 TiÒn (§ång) 82.140.32 0 16.640.55 0 363.919.1 12 70 IV .Thùc tÕ c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty sø Thanh Tr× . 1 . §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh . - §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh : C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt , lo¹i h×nh s¶n xuÊt, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cña m×nh, c«ng ty Sø Thanh Tr× ®· x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cña c«ng ty lµ c¸c laäi s¶n phÈm hoµn tµnh nhËp kho , cô thÓ cã 5 lo¹i s¶n ph©m chÝnh : th©n bÖt , kÐt níc , chËu röa , ch©n chËu vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c , mçi lo¹i s¶n phÈm cã kiÓu d¸ng kÝch thíc kh¸c nhau nhng l¹i s¶n xuÊt tõ cïng mét lo¹i NVL , chÝnh v× thÕ c«ng ty ®· quy ra träng lîng s¶n phÈm hoµn thµnhh ®Ó tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n . C¸c s¶n phÈm sø hiÖn nay ®· cã ®Þnh møc vÒ träng lîng cña 1 s¶n phÈm, do vËy, ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng ty tÝnh gi¸ thµnh cho 1 kg s¶n phÈm. Sau ®ã, tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm . - Kú tÝnh gi¸ thµnh : T¹i c«ng ty Sø Thanh Tr×, kú tÝnh gi¸ thµnh lµ th¸ng. Cuèi mçi th¸ng, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tiÕn hµnh tËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2 . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm t¹i c«ng ty sø Thanh Tr× . Quy tr×nh s¶n xuÊt t¹i c«ng ty sø Thanh tr× tuy s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm nhng nguyyªn vËt liÖu ®Çu vµo lµ gièng nhau , ®èi täng tËp hîp chi phÝ l¹i lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ , nªn c«ng ty sø Thanh Tr× ®· tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ph¸p hÖ sè , nhng kh«ng ¸p dông ®óng nh tr×nh tù cña ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ theo hÖ sè , cong ty ®· quy s¶n lîng thùc tÕ hoµn thµnh nhËp kho ra trong lîng thùc tÕ hoµn thµnh nhËp kho quy ra träng lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®Ó tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n . 71 Cô thÓ träng lîng thùc tÕ quy ®Þnh cho s¶n phÈm nhËp kho nh sau : - Th©n bÖt : 17 Kg - KÐt níc : 13 Kg - ChËu röa : 9 Kg - Ch©n chËu : 8,6 Kg - S¶n phÈm kh¸c : 7 Kg Bíc ®Çu tiªn , kÕ to¸n tÝnh träng lîng quy ®æi cña s¶n phÈm nhËp kho , sau ®ã tÝnh tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm . Tæng gi¸ thµnh SP=SPDD ®Çu kú+CPSX ph¸t sinh trong kú–SPDD cuèi kú Gi¸ thµnh ®¬n vÞ SP i = (Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm /Tæng träng lîng quy ®æi ) x Träng lîng thùc tÕ nhËp kho cña 1 SP i Hay : Gi¸ thµnh ®¬n vÞ SP i = Gi¸ thµnh 1 Kg SP x Träng lîng thùc tÕ nhËp kho cña 1 Sp i Trong th¸ng 12/2002 c¨n cø vµo b¶ng kª lîng SP nhËp kho , ta tÝnh ®îc träng lîng s¶n phÈm quy ®æi nh sau : Träng lîng quy ®æi = Sè lîng SP x Träng lîng ®Þnh møc 1 ®¬n vÞ SP B¶ng kª khèi lîng s¶n phÈm nhËp kho Th¸ng 12/2002 Tªn s¶n Sè lîng Träng lîng 72 Träng lîng quy phÈm ( C¸i ) BÖt ( §Þnh møc ) 6.661 ®æi ( Kg ) 17 113.2 37 KÐt níc 11.004 13 143.0 52 ChËu röa 10.694 9 96.2 46 Ch©n chËu S¶n phÈm kh¸c Tæng 1.516 8,6 130 7 13.0 37,6 9 10 366.4 82,6 Tõ sè c¸i TK 1541 ta cã : + CPSPDD ®Çu th¸ng lµ : 690.346.950 VN§ + CPSX ph¸t sinh trong kú : 3.425.544.292 VN§ + CPSPDD cuèi th¸ng lµ : 363.919.112 VN§ VËy : + Tæng gi¸ thµnh SP th¸ng 12/2002 lµ : 690.346.950 + 3.425.544.292 363.919.112 = 3.751.972.130 VN§ + Gi¸ thµnh 1 Kg SP = 3.751.972.130 / 366.482,6 = 10.237,79 VN§ C¨n cø vµo träng lîng tõng lo¹i ®¬n vÞ s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho ta tÝnh ®îc gi¸ thµnh ®¬n vÞ tõng lo¹i s¶n phÈm . Tªn SP BÖt Sè lîng ( C¸i ) Träng lîng §M(Kg) 6.661 17 Träng lGi¸ îng quy thµnh 1 ®æi Kg (Kg) SP 113.237 10.237. 73 Gi¸ thµnh ®¬n vÞ 1 SP 174.042, 79 - KÐt níc 11.004 13 143.052 ChËu röa Ch©n chËu SP kh¸c 10.694 9 96.246 - 1.514 8,6 13.037 - 130 7 910 - Tæng 43 133.091, 27 92.140,1 1 88.044,9 9 71.664,5 3 366.482, 6 Ch¬ng III Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ë c«ng ty sø thanh tr× - viglacera 74 I . NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ë c«ng ty sø Thanh Tr× . Cïng víi bíc tiÕn chung cña nÒn kinh tÕ c¶ níc , c«ng ty sø Thanh Tr× vÉn v÷ng bíc trªn con ®êng ph¸t triÓn . Sù t¸c ®éng kh¸ch quan vµ nh÷ng quy luËt ngÆt ngÌo cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng vÉn lu«n tån t¹i vµ t¸c ®éng ®Õn m«i trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp . C«ng ty sø Thanh Tr× hµng ngµy hµng giê vÉn lu«n kh¾c phôc mäi khã kh¨n , ®øng v÷ng vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ trêng sø vÖ sinh trong níc vµ quèc tÕ . Thùc tÕ cho thÊy s¶n phÈm sø cña c«ng ty ®ang ngµy cµng chiÕm u thÕ, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ngõng ®îc n©ng cao , chñng lo¹i s¶n phÈm ngµy cµng ®a d¹ng phong phó . §iÒu ®ã chøng tá sù n¨ng ®éng nh¹y bÐn trong ho¹t ®éng qu¶n lý vµ s¶n xuÊt cña toµn thÓ l·nh ®¹o c«ng nh©n viªn trong c«ng ty thùc sù lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty . §Ó gãp phÇn n¨ng lùc c«ng t¸c qu¶n lý , c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· ®îc c«ng ty quan t©m ë møc ®é nhÊt ®Þnh . Bé m¸y kÕ to¸n tæ chøc theo h×nh thøc võa tËp trung võa ph©n t¸n nh vËy còng rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp. §éi ngò kÕ to¸n cã n¨nglùc , nhiÖt t×nh c«ng t¸c , c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n ®· ®îc chuyªn m«n hãa cho tõng ngêi . Gi÷a c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n , ®Æc biÖt gi÷a kÕ to¸n chi phÝ s¶n , gi¸ thµnh víi c¸c bé phËn kÕ to¸n kh¸c cã sù phèi hîp chÆt chÏ , ®ång bé gióp cho c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thuËn lîi h¬n . ViÖc lËp c¸c b¸o c¸o ®îc tiÕn hµnh ®Òu ®Æn , ®óng ®Þnh kú, ®¶m b¶o cho viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin nhanh , chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ nhÊt . 75 Do khèi lîng nghiÖp vô ph¸t sinh trong doanh nghiÖp lµ nhiÒu nhng l¹i lµm kÕ to¸n trªn m¸y nªn c«ng ty sø Thanh Tr× ®· ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung lµ hoµn toµn phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña cña c«ng ty , h¹n chÕ ®îc sè lîng sæ s¸ch cång kÒnh , ®ång thêi thuËn lîi h¬n khi ¸p dông m¸y tÝnh vµ c«ng t¸c kÕ to¸n , t¹o cho viÖc tæng hîp cuèi th¸ng ®îc nhanh chãng , kÞp thêi ®Çy ®ñ . KÕ to¸n trªn m¸y còng lµm gi¶m mét khèi lîng lín c«ng viÖc kÕ to¸n , c¸c nghiÖp vô chØ nhËp ®Þnh kho¶n mét lÇn , m¸y tù chuyÓn ®i c¸c sæ mµ kh«ng cÇn ghi chÐp nhiÒu lÇn nh kÕ to¸n thñ c«ng , sè lîng sæ qu¶n lý nhiÒu h¬n , chi tiÕt ®îc nhiÒu h¬n . Tuy nhiªn ®i s©u vµo t×m hiÓu vµ nghiªn cøu cô thÓ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty sø Thanh Tr× vÉn cßn mét sè nhîc ®iÓm sau : - VÒ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ : HiÖn nay ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm sø vÖ sinh . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nh hiÖn nay mÆc dï kh¸ ®¬n gi¶n , gi¶m bít khèi lîng c«ng viÖc nhng l¹i cã nhîc ®iÓm lµ ngêi qu¶n lý , c¸c ®èi tîng quan t©m ®Õn chi phÝ cha biÕt mét c¸ch cô thÓ , chi tiÕt c¸c chi phÝ ph¸t sinh ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ thay ®æi qua c¸c thêi kú nh thÕ nµo , trong kú ®· sö dông tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ c¸c chi phÝ . MÆt kh¸c , hiÖn nay toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ ®· ®îc chia ra theo giai ®o¹n ®Ó tÝnh s¶n phÈm dë dang, v× thÕ rÊt thuËn lîi cho viªc tËp hîp chi phÝ theo giai ®o¹n . - VÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ NVLTT : HiÖn t¹i do ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ nªn CPNVLTT còng tËp hîp trùc tiÕp cho toµn bé c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt , tuy nhiªn ®èi víi kÕ to¸n vËt t qu¶n lý NVL xuÊt , kÕ to¸n chØ nhËp sè liÖu vµo thêi ®iÓm cuèi th¸ng , ®iÒu nµy ®· lµm th«ng tin kÕ to¸n vÒ 76 NVL xuÊt trong kú kh«ng ®îc cËp nhËt , gi¶m hiÖu qu¶ qu¶n lý . - VÒ ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao : Doanh nghiÖp khÊu hao theo ph¬ng ph¸p ®êng th¼ng lµ cha ®îc hîp lý v× thêi gian tÝnh khÊu hao cho lo¹i m¸y mãc ®· cã ®îc quy ®Þnh nhng trong thêi gian ®ã , ®«i khi doanh nghiÖp ph¶i dïng ®Ó vËn hµnh thö , cha thùc sù ®a vµo s¶n xuÊt , hoÆc cã thÓ cã nghuyªn nh©n kh¸ch quan ( nhu cÇu thÞ trêng vÒ s¶n phÈm gi¶m , thiÕu nguyªn liÖu … ) m¸y mãc chØ ch¹y mét phÇn c«ng suÊt , s¶n lîng s¶n xuÊt gi¶m nhng møc trÝch khÊu hao kh«ng gi¶m theo chÝnh v× vËy chi phÝ khÊu hao cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng , ®Èy gi¸ thµnh s¶n phÈm lªn , lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ mÆt gi¸ c¶ cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng , hoÆc nÕu doanh gnhiÖp kh«ng thay ®æi gi¸ b¸n th× ®iÒu nµy sÏ g©y ra viÖc gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp , thËm chÝ cã thÓ g©y ra lç gi¶ cho doanh nghiÖp . - VÒ tæ chøc kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh : HiÖn t¹i c«ng ty cã 3 m¸y tÝnh sö dông trong c«ng t¸c kÕ to¸n, nhng trong thùc tÕ c¸c nh©n viªn vÉn cha tËn dông triÖt ®Ó nh÷ng u ®iÓm riªng cã cña m¸y vi tÝnh . C¸c nh©n viªn kÕ to¸n cã rÊt Ýt kiÕn thøc vÒ m¸y tÝnh , v× vËy kh«ng hiÓu c¸h chuyÓn th«ng sè b»ng ph¬ng ph¸p lËp tr×nh , khi cã sù nhÇm lÉn vÒ sè liÖu , viÖc kiÓm tra t×m sai sãt lµ v« cïgn khã kh¨n vÊt v¶ , thêng ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra mét khèi lîng c«ng viÖc lín . II . Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty sø Thanh Tr× . 1 . X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã ¶nh hëng lín ®Õn toµn bé qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh sau naú , v× vËy ®©y lµ mét c«ng viÖc cã ý nghÜa 77 v« cïng quan träng , cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ . HiÖn nay c«ng ty sø Thanh Tr× tËp hîp chi phÝ cho toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ , cha chi tiÕt cho tõng giai ®o¹n , theo em c«ng ty nªn tËp hîp chi phÝ theo tõng gaii ®o¹n c«ng nghÖ mµ vµ tiÕn hµnh ®¸nh gia s¶n phÈm dë dang . Cô thÓ lµ :  Giai ®o¹n méc .  Giai ®o¹n men .  Giai ®o¹n lß nung . ViÖc tËp hîp chi phÝ theo 3 giai ®o¹n trªn sÏ rÊt thuËn lîi cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm , ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt . Khi chi phÝ ph¸t sinh ë mét giai ®o¹n nµo ®ã t¨ng hoÆc gi¶m , ngêi qu¶n lý cã sù ph¸t hiÖn kÞp thêi , t×m ra nguyªn nh©n t¨ng gi¶m tõ ®ã cã sù ®iÒu chØnh kÞp thêi , ph¸t huy c¸c nh©n tè tÝch cùc vµ h¹n chÕ c¸c nh©n tè tiªu cùc ®Ó gi¶m chi phÝ ë møc thÊp nhÊt , t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . 2 . ViÖc sö dông tµi kho¶n . - Khi thay ®æi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, c«ng ty kh«ng më chi tiÕt theo sè mµ nªn më chi tiÕt theo giai ®o¹n , theo m· ch÷ cho tõng giai ®o¹n tËp hîp . VÝ dô : Cã thÓ më chi tiÕt theo giai ®o¹n nh sau : * TK621 - CPNVLTT. TK6211A - CPNVLTT ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm giai ®o¹n méc . TK6211A - CPNVLTT ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm giai ®o¹n men . TK6211A - CPNVLTT ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm giai ®o¹n lß nung . 78 * TK6221 - CPNCTT . TK6221A- CPNCTT s¶n xuÊt s¶n phÈm giai ®o¹n méc . TK6221A- CPNCTT s¶n xuÊt s¶n phÈm giai ®o¹n men . TK6221A- CPNCTT s¶n xuÊt s¶n phÈm giai ®o¹n lß nung . * TK627 – CPSX chung . TK62711 - Chi phÝ ph©n xëng thµnh : ; nªn ®îc ®æi tªn TK62711 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng ; v× thùc chÊt yÕu tè chi phÝ mµ TK nµy tËp hîp lµ chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng , ®æi tªn nh vËy sÏ t¹o ®iÒu kiªn thuËn lîi cho ngêi sö dông tµi kho¶n vµ nh÷ng ngêi cã liªn quan tíi viªc kiÓm tra c«ng t¸c kÕ to¸n trong c«ng ty . T¬ng tù nh c¸c TK 621 , TK 622 th× TK 627 cung nªn ®îc më chi tiÕt cho tõng giai ®o¹n méc , giai ®o¹n men , giai ®o¹n lß nung . * TK154 - CPSXKD dë dang . TK1541A - CPSXKD dë dang ®èi víi s¶n phÈm giai ®o¹n méc . TK1541B - CPSXKD dë dang ®èi víi s¶n phÈm giai ®o¹n men . TK1541C - CPSXKD dë dang ®èi víi s¶n phÈm giai ®o¹n lß nung . 3 . Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty sø Thanh Tr× . a . Hoµn thiÖn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ . Khi c«ng ty chuyÓn sang tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh theo 3 giai ®o¹n c«ng nghÖ th× b¶ng ph©n bæ chi phÝ l¬ng , chi phÝ c«ng ®oµn ,chi phÝ b¶o hiÓm y tÕ , b¶o hiÓm x· héi còng nªn tËp hîp chi tiÕt cho tõng giai ®o¹n , bëi v× mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ cã c¸c ph©n xëng kh¸c nhau, mçi ph©n xëng l¹i cã mét b¶n thanh to¸n l¬ng riªng 79 chÝnh v× vËy viÖc tËp hîp chi phÝ l¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c trÝch theo l¬ng kh«ng hÒ phøc t¹p h¬n mµ l¹i ®îc chi tiÕt h¬n . C¸c yÕu tè s¶n xuÊt chung còng cÇn ®îc ph©n bæ cho c¸c giai ®o¹n tËp hîp chi phÝ , theo tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp ,nh ph©n bæ theo tiÒn l¬ng … Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i c«ng ty Sø Thanh Tr×, chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n 1 - giai ®o¹n ®æ rãt vµ giai ®o¹n 3 - giai ®o¹n lß nung chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm, chi phÝ giai ®o¹n 2 - giai ®o¹n phun men chiÕm tû träng nhá. Trong ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n 1 chiÕm kho¶ng 50%, cña giai ®o¹n 2 kho¶ng 5%, cña giai ®o¹n 3 kho¶ng 45%. Do ®ã, kÕ to¸n c«ng ty Sø Thanh Tr× nªn tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo ph¬ng ph¸p sau: Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho giai ®o¹n i = Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung x Tû lÖ ph©n bæ cña giai ®o¹n i Trong ®ã: i = 1 (Giai ®o¹n méc ®æ rãt), Tû lÖ ph©n bæ = 50% i = 2 (Giai ®o¹n phun men), Tû lÖ ph©n bæ = 5% i = 3 (Giai ®o¹n lß nung), Tû lÖ ph©n bæ = 45% C¸ch tÝnh khÊu hao ë doanh nghiÖp lµ cha hîp lý , nh ®· nªu ë phÈn trªn . C«ng ty nªn thay ®æi c¸ch tÝnh khÊu hao theo ph¬ng ph¸p ®êng th¼ng thµnh c¸ch tÝnh khÊu hao theo sè giê m¸y ch¹y . Cô thÓ theo c¸c bíc nh sau : - X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ . - X¸c ®Þnh ( íc tÝnh ) tæng sè giê m¸y ch¹y trong suèt vßng ®êi cña m¸y . - TÝnh sè khÊu hao ph¶i trÝch cho mét giê m¸y ch¹y : Sè KH ph¶i trÝch 1h m¸y ch¹y = Nguyªn gi¸ TSC§/ Tæng sè giê m¸y íc tÝnh . 80 Sè KH ph¶i trÝch trong th¸ng = Sè KH ph¶i trÝch x Sè giê m¸y ch¹y 1h m¸y ch¹y trong th¸ng b . Hoµn thiÖn c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ë c«ng ty sø Thanh Tr× . Cïng víi sù thay ®æi trong ®èi tîng tËp hîp chi phÝ theo giai ®o¹n c«ng nghÖ , c«ng ty nªn tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi cïng , cô thÓ lµ tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm giai ®o¹n men , b¸n thµnh phÈm giai ®o¹n méc vµ thµnh phÈm cuèi cïng . c . Hoµn thiÖn , n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n . Ngoµi nh÷ng u ®iÓm mµ kÕ to¸n m¸y mang l¹i , c«ng ty cÇn cã thªm c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông m¸y vi tÝnh h¬n n÷a . Tæ chøc båi dìng trang bÞ thªm kiÕn thøc vÒ kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh cho c¸c kÕ to¸n viªn . C¸c chøng tõ cÇn ®îc c¸c nh©n viªn kÕ to¸n nhËp vµo m¸y ngay ®Ó cËp nhËt d÷ liÖu , thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý . 4 . Hoµn thiÖn hÖ thèng sæ kÕ to¸n . Cïng víi sù thay ®æi vÒ c¸ch tÝnh gi¸ thµnh th× viÖc sö dông hÖ thèng sæ kÕ to¸n trong c«ng ty còng ph¶i cã sù thay ®æi sao cho phï hîp . Trong trêng hîp c«ng ty chuyÓn sang tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo giai ®o¹n s¶n xuÊt ( ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc ) th× nªn sö dông hÖ thèng sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc NhËt ký - Chøng tõ .Theo hÖ thèng sæ kÕ to¸n nµy th× cã mét sè thay ®æi nh sau : * §èi víi viÖc tËp hîp CPNVLTT : Trªn cë së c¸c chøng tõ xuÊt kho nguyªn vËt liÖu kÕ to¸n lËp : 81 B¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu , c«ng cô , dông cô Th¸ng…n¨m… ST T TK ghi Cã TK152(…) TK153(…) HT HT TT TT TK ghi Nî 1 TK621 - CPNVLTT - Ph©n ®o¹n ) xëng( Giai - ….. 2 TK627-CPSX chung - Ph©n ®o¹n) xëng( Giai - ….. Dùa trªn “ B¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu ,c«ng cô ,dông cô “ kÕ ...