Nội dung

Lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ níc ta ®ang chuyÓn m×nh theo c¬ chÕ míi – c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc. Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ®ã nhiÒu lo¹i h×nh c«ng ty vµ doanh nghiÖp ®· xuÊt hiÖn. C¸c c«ng ty vµ doanh nghiÖp ph¶i c¹nh tranh víi nhau ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ph¶i t×m híng ®i thÝch hîp. Môc tiªu ®Çu tiªnn ®Æt ra vµ còng lµ môc tiªu cuèi cïng cña c¸c c«ng ty vµ doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ lµ lîi nhuËn. Ngay tõ khi bíc vµo ho¹t ®éng còng nh trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty vµ doanh nghiÖp, c¸c nhµ qu¶n lý lu«n ®a ra c©u hái: “Lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cµng cao cµng tèt”. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, mét mÆt doanh nghiÖp ph¶I cã chiÕn lîc thÞ trêng tèt nh»m ®Èy m¹nh b¸n ra, më réng thÞ phÇn, t¨ng doanh thu. MÆt kh¸c ph¶i h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, mét biÖn ph¸p Ýt tèn kÐm nhng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ l©u dµi. Trong doanh nghiÖp gi¸ thµnh lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh bá ra chi phÝ. Muèn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i sö dông tiÕt kiÖm chi phÝ vµ cã hiÖu qu¶ sao cho víi lîng chi phÝ bá ra rÊt Ýt. Do vËy, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ ë bÊt kú doanh nghiÖp nµo, lµ trung t©m cña toµn bé qu¸ tr×nh kÕ to¸n. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng ®ã, trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty XN vµ thuû s¶n nam Hµ TÜnh em ®· m¹nh d¹n ®i sau t×m hiÓu vÒ ®Ò tµi: "Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n nam Hµ TÜnh". Bµi viÕt ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn gåm cã ba ch¬ng: - Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Hµ TÜnh. - Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty xu¸t nhËp khÈu thuû s¶n nam Hµ TÜnh. MÆc dï ®· ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c anh chÞ phßng kÕ to¸n, c¸c b¸c trong ban qu¶n lý, l·nh ®¹o c«ng ty, cïng sù híng dÉn cña c« gi¸o Hoµng ThÞ Nga – ngêi ®· quan t©m chØ b¶o tËn t×nh ®Ó em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Nhng do nhËn thøc cßn h¹n chÕ vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cha s©u s¾c, thêi gian thùc tËp kh«ng nhiÒu nªn bµi viÕt ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù chØ b¶o cña thÇy c« gi¸o vµ ®ãng gãp cña ®éc gi¶ ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. Ch¬ng I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt I. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc khoa häc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc khoa häc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝh gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi viÖc sö dông vËt t, tµi s¶n, lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh Êy, qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ qu¶n lý viÖc sö dông vËt t tµi s¶n lao ®éng cã tiÕt kiÖm vµ cã hîp lý hay kh«ng. MÆt kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®iÒu kiÖn ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ nãi chung cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng ®ßi hái ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt. TÝnh ®óng lµ tÝnh to¸n trung thùc vµ ®óng néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®· chi ra. TÝnh ®ñ lµ ph¶i tÝnh ®Çy ®ñ nh÷ng hao phÝ, kh«ng ®Ó sãt kho¶n nµo. Trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, ngêi ta sö dông nhiÒu ph¬ng ph¸p nh: H¹ch to¸n kÕ to¸n, h¹ch to¸n thèng kª … ®Ó theo dâi vµ ph©n tÝch. Tuy nhiªn, kÕ to¸n vÉn ®îc coi lµ c«ng cô quan träng nhÊt víi chøc n¨ng ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc sù vËn ®éng cña vËt t, tiÒn vèn, tµi s¶n … KÕ to¸n sö dông c¶ hai ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ; do ®ã kiÓm tra vµ cung cÊp kÞp thêi nh÷ng tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy, kÕ to¸n vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ lµ viÖc ghi chÐp ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ trung thùc tõng lo¹i chi phÝ vÒ mÆt lîng mµ cßn c¶ vÒ tÝnh to¸n theo ®óng nh÷ng nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ vµ ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña chi phÝ vµ thêi ®iÓm ph¸t sinh theo ®óng ®èi tîng, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c. VËy kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong h¹ch to¸n kinh doanh, lµ kh©u trung t©m cña c«ng t¸c kÕ to¸n. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c, lµ yªu cÇu b¾t buéc ®Ó c¸c doanh nghiÖp kiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®Ó Nhµ níc kiÓm so¸t qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. 1.2. NhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p øng ®ñ, trung thùc kÞp thêi yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n cÇn thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau: - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thÝch hîp. - Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bè tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p ®· chän, cung cÊp kÞp thêi nh÷ng sè liÖu th«ng tin tæng hîp vÒ c¸c kho¶n nép chi phÝ vµ yÕu tè chi phÝ quy ®Þnh x¸c ®Þnh ®óng ®¾n chi phÝ vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. - VËn dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh theo ®óng c¸c kho¶n môc quy ®Þnh vµ ®óng kú tÝnh gi¸ thµnh ®· quy ®Þnh. - Thêng xuyªn kiÓm tra ®èi chiÕu vµ ®Þnh kú ph©n tÝch ®Þnh h×nh c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. - §Þnh kú cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¸t hiÖn kÞp thêi kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó ®Ò xuÊt biÖn ph¸p thÝch hîp phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 2.1. Chi phÝ s¶n xuÊt §Ó tiÕn hµnh ®îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt th× tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i cã ®ñ 3 yÕu tè sau: T liÖu lao ®éng (m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, c«ng cô dông cô…), ®èi tîng lao ®éng (nguyªn liÖu, vËt liÖu…), søc lao ®éng. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh dïng t liÖu lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng t¹o ra s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu x· héi. §ång thêi víi qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt doanh nghiÖp ph¶i chi ra c¸c yÕu tè t¬ng øng: chi phÝ nguyªn liÖu t¬ng øng víi qu¸ tr×nh sö dông nguyªn liÖu, chi phÝ tiÒn c«ng t¬ng øng víi qu¸ tr×nh sö dông søc lao ®éng. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®ång tiÒn lµ thíc ®o cña tÊt c¶ hµng ho¸ kh¸c, tÊt c¶ c¸c hao phÝ trªn ®Òu ®îc biÓu hiÖn díi h×nh th¸i tiÒn tÖ, chi phÝ khÊu hao vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng vËt ho¸, chi phÝ tiÒn c«ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng sèng. Nh÷ng chi phÝ nµy ph¸t sinh thêng xuyªn g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ®îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn ®Ó phï hîp víi môc ®Ých yªu cÇu cña h¹ch to¸n vµ qu¶n lý, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng thêi kú: th¸ng, quý, n¨m… phï hîp víi kú b¸o c¸o. MÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qóa tr×nh s¶n xuÊt nhng kh«ng ph¶i tÊt c¶ mäi kho¶n chi ra trong kú ®Òu ®îc tÝnh vµo chi phÝ mµ cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña chØ tiªu Êy. Cô thÓ lµ c¸c kho¶n chi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt: Chi tiÒn c«ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp, chi nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt s¶n phÈm… míi ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Mét bé phËn chØ tiªu cßn l¹i phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng phÝ s¶n xuÊt: b¸n hµng, qu¶n lý, sù nghiÖp… th× kh«ng ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Ngîc l¹i cã mét sè kho¶n doanh nghiÖp thùc chi ra, cha chi ra nhng vÉn tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt: trÝch tríc tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp, trÝch tríc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§… Râ rµng lµ cã sù kh¸c biÖt gi÷a chi phÝ vµ chØ tiªu cña doanh nghiÖp. VËy: “Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi kú”. 2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ s¾p xÕp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thµnh tõng nhãm dùa vµo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt, tuy nhiªn theo yªu cÇu qu¶n lý - ®èi tîng cung cÊp th«ng tin, gi¸c ®é xem xÐt chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp: a. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ - Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy c¸c chi phÝ gièng nhau vÒ néi dung, tÝnh chÊt ®îc xÕp vµo mét yÕu tè kh«ng cÇn ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc nµo, ë ®©u. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, c«ng cô, dông cô… ®ã lµ nh÷ng chi phÝ lao ®éng vËt ho¸ cÊu thµnh gi¸ trÞ s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp ®· dïng vµo s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé tiÒn c«ng, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp trong kú vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch theo l¬ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ toµn bé tiÒn khÊu hao ph¶i trÝch theo chÕ ®é tµi chÝnh quy ®Þnh ®èi víi toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh dïng vµo s¶n xuÊt trong kú cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c dÞch vô do bªn ngoµi cung cÊp nh: ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, tiÒn thuª söa ch÷a, tiÒn bu phÝ… ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú cha ®îc tÝnh vµo 4 yÕu tè trªn. - ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c dông to lín trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, nã cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng lo¹i yÕu tè chi phÝ ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt; lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng cho kú sau. b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ - Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, trong mçi kho¶n môc nµy c¸c chi phÝ ®Òu phôc vô cho mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh, cã t¸c dông nhÊt ®Þnh mµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn néi dung kinh tÕ cña nã. V× vËy, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ ph©n lo¹i theo kho¶n môc. Cã c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nhiªn liÖu… sö dông víi môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, l©m ng nghiÖp… chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thêng ®îc x©y dùng dÞnh møc chi phÝ vµ tæ chøc qu¶n lý chung theo ®Þnh møc. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c lµ toµn bé c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh: tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ trÝch theo l¬ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô ë c¸c tæ, ®éi s¶n xuÊt nh chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ dông cô s¶n xuÊt dïng ë ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao TSC§… - C¸c kho¶n cßn l¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh, tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc cho gi¸ thµnh s¶n phÈm cho s¶n xuÊt kú sau. - Trªn ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i c¬ b¶n, ngoµi ra cßn mét sè c¸ch ph©n lo¹i kh¸c. + Ph©n lo¹i theo chi phÝ s¶n xuÊt mèi quan hÖ khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô s¶n xuÊt trong kú, cã: chi phÝ thay ®æi vµ chi phÝ cè ®Þnh. + Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng chÞu chi phÝ, cã: chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. + Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ, cã: chi phÝ ®¬n nhÊt vµ chi phÝ tæng hîp. 3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm: 3.1. Gi¸ thµnh s¶n phÈm: Gi¸ thµnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho 1 khèi lîng hoÆc 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh ®îc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm cô thÓ (®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh) vµ chØ ®îc x¸c ®Þnh víi khèi lîng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh phèi hîp víi nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt khi kÕt thóc toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc hoµn thµnh 1 hay 1 sè giai ®o¹n c«ng nghÖ quy íc. Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp: kÕt qu¶ cña c«ng viÖc sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay trong c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn nh»m ®¹t ®îc môc ®Ých s¶n xuÊt ®îc nhiÒu s¶n phÈm nhÊt, chi phÝ bá ra Ýt nhÊt. 3.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm: §Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý gi¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n cÇn ph¶i ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau, kÕ to¸n thêng ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo hai c¸ch chñ yÕu sau ®©y: a. C¨n cø vµo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh, gåm ba lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt. kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch: Tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh chÕ t¹o, s¶n xuÊt s¶n phÈm. §©y thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®¸nh gi¸ so s¸nh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc, chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm, ®îc tÝnh to¸n tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. §©y lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông vËt t, tµi s¶n lao ®éng s¶n xuÊt, gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh tËp häp trong kú vµ s¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ tÝnh to¸n ®îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt doanh nghiÖp. b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n, gåm 2 lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng) bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt sau: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh. §èi víi kÕ to¸n, ®©y lµ chØ tiªu sö dông ®Ó ghi sæ s¶n phÈm khi nhËp kho hoÆc giao cho c¸c môc ®Ých kh¸c, lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ vèn, hµng xuÊt b¸n vµ l·i gép. - Gi¸ thµnh toµn bé lµ toµn bé chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®· tÝnh ®îc vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, ph©n bè cho hµng tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé chØ ®îc tÝnh to¸n khi s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®îc tiªu thô. ChØ tiªu nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng ®· b¸n vµ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh l·i tríc thuÕ (lîi tøc). 3.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm - Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ 2 ph¹m trï riªng biÖt, cïng tån t¹i vµ kh¸c nhau ë mét sè ®iÓm sau ®©y: - Chi s¶n xuÊt chØ g¾n liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi c¶ hai ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ tiªu thô. - Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi mét thêi kú nhÊt ®Þnh nhng l¹i liªn quan ®Õn s¶n phÈm cña 2 kú chi ra chi phÝ vµ kú sau (do cã s¶n phÈm dë dang cuèi kú). Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i g¾n liÒn víi khèi lîng c«ng viÖc lao vô hoµn thµnh nhng liªn quan ®Õn c¶ nh÷ng chi phÝ kú tríc (chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú) vµ chi phÝ s¶n xuÊt kú tÝnh gi¸ thµnh. MÆt kh¸c, mÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh nhng kh«ng ph¶i mäi chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh mµ riªng chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú vµ chi phÝ s¶n xuÊt chê ph©n bæ kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh. - Tuy nhiªn, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i cã quan hÖ mËt thiÕt v× chóng ®Òu biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c chi phÝ doanh nghiÖp ®· bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Sù tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Qu¶n lý gi¸ thµnh g¾n víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. II. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt - §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i tËp hîp nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra gi¸m s¸t chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh m¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i g¸nh chÞu chi phÝ lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cÇn c¨n cø vµo c¸c yÕu tè sau: - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm, c«ng dông cña chi phÝ s¶n xuÊt - C¨n cø c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, c¸c môc tiªu yªu cÇu, tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp mµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ, tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ riªng biÖt hoÆc tõng tæ ®éi ph©n xëng s¶n xuÊt. - C¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm mµ ®èi tîng cã thÓ lµ nhãm s¶n phÈm, c©y trång, tõng mÆt hµng s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh x©y dùng, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng côm, bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm. 1.2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô do doanh nghiÑp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cã thÓ lµ: s¶n phÈm hoµn thµnh, b¸n thµnh phÈm. §Ó x¸c ®Þnh cÇn c¨n cø c¸c yÕu tè sau: VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt: NÕu tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× tõng s¶n phÈm, c«ng viÖc lµ mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. MÆt kh¸c ph¶i c¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt, nÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Thùc tÕ, gi¸ thµnh tÝnh b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ quy íc, ®îc c«ng nhËn trong nÒn kinh tÕ vµ tÝnh theo tõng thêi kú – kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng, kú tÝnh gi¸ thµnh ph¶i phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp: Trêng hîp tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu (khèi lîng lín), chu kú s¶n xuÊt ng¾n, xen kÏ liªn tôc th× tÝnh gi¸ thµnh theo th¸ng vµo thêi ®iÓm cuèi mçi th¸ng, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trêng hîp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng ngµy theo ®¬n ®Æt hµng, chu kú s¶n xuÊt dµi hoÆc s¶n phÈm chØ hoµn thµnh khi kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt th× kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ thêi ®iÓm kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt. Mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp cã tÝnh chÊt thêi vô hoÆc chu kú s¶n xuÊt dµi th× kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ mét n¨m. 1.3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt ví nhau X¸c ®Þnh hîp lý ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ, mét ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ trïng víi mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng. Mét ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt l¹i bao gåm nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÝ dô: xÝ nghiÖp kÑo, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo ph©n xëng nhng gi¸ thµnh l¹i ®îc tÝnh theo tõng s¶n phÈm. Ngîc l¹i, mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ bao gåm nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh trong doanh nghiÖp luyÖn kim, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ nhng gi¸ thµnh l¹i tÝnh cho tõng s¶n phÈm ë bíc c«ng nghÖ cuèi cïng. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë mét doanh nghiÖp cô thÓ sÏ quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ kü thuËt tÝnh gi¸ thµnh ë doanh nghiÖp ®ã. 2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 2.1. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¬ng ph¸p sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc chi phÝ trong giíi h¹n cña mçi ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chñ yÕu sö dông hai ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ sau: - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp: Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ. Hµng ngµy hay ®Þnh kú cã chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh nÕu cã liªn quan ®Õn ®èi tîng kÕ to¸n nµo th× kÕ to¸n sÏ ghi trùc tiÕp cho ®èi tîng chi phÝ ®ã. - Ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ: Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ tæ chøc ghi chÐp theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho c¸c ®èi tîng liªn quan, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: - Tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu (ghi chøng tõ gèc) chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, tõ ®ã tæng hîp sè liÖu trªn chøng tõ kÕ to¸n theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. - Chän tiªu chuÈn ph©n tæ phï hîp víi tõng lo¹i chi phÝ ®Ó tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tæng hîp cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. - X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ (H): H= = Trong ®ã: C : Tæng chi phÝ ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ T : Tæng tiªu chuÈn dïng ph©n bæ Tn : Tiªu chuÈn ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng n - TÝnh chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho tõng ®èi tîng liªn quan (Cn) Cn = Tn x H Trong ®ã : Cn : Lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi tîng n 2.2. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xu©t a. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Th«ng thêng chi phÝ NVLTT cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ do ®ã cã thÓ tæ chøc tËp hîp theo ph¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp, tøc lµ: C¸c chøng tõ vÒ chi phÝ NVLTT liªn quan ®Õn ®èi tîng nµo th× ®îc vµo b¶ng kª vµ ghi th¼ng vµo c¸c tµi kho¶n vµ chi tiÕt cho ®èi tîng ®ã Trëng hîp chi phÝ NVLTT liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ th× ®îc tËp hîp vµ ph©n bæ theo ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ nh sau: §èi víi chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ph©n bæ theo: Chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt. §èi víi chi phÝ vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ph¶i bæ theo: chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. §Ó tÝnh to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c chi phÝ NVLTT, kÕ to¸n cÇn chó ý kiÓm tra chÝnh x¸c sè nguyªn vËt liÖu ®· lÜnh nhng cuèi kú cha sö dông hÕt vµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi nÕu cã ®Ó lo¹i ra khái chi phÝ NVLTT trong kú. TrÞ gi¸ Chi phÝ NVL thùc tÕ sö dông trong kú TrÞ gi¸ thùc thùc tÕ tÕ cña NVL cña NVL xuÊt kú tríc xuÊt kho = cha sö dông + ®a vµo ®Õn trùc tiÕp chuyÓn chÕ t¹o sang kú nµy s¶n phÈm trong kú TrÞ gi¸ thùc - tÕ cña NVL Gi¸ xuÊt dïng trÞ ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm - phÕ liÖu cßn l¹i cuèi thu kú cha sö håi dông §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621 – chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ NVLTT dïng cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú, cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVLTT nh sau: * Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn TK 152 TK 621 TK 152 TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho TrÞ gi¸ NVL ch­a sö dông dïng TT s¶n xuÊt cuèi kú vµ phÕ liÖu thu håi TK 152 TK 154 Gi¸ trÞ NVL xuÊt th¼ng kh«ng qua kho TK 133 Tæng gi¸ thanh to¸n thuÕ GTGT cña vËt t­ xuÊt th¼ng TrÞ gi¸ NVL thùc tÕ cho s¶n xuÊt Gi¸ ch­a cã thuÕ * Theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú TK 152 TK 611 KÕt chuyÓn NVL tån ®Çu kú TK 111, 112, 331 NhËp kho NVL TK 133(1) ThuÕ GTGT (theo PP khÊu trõ) TK 621 TrÞ gi¸ ML,VL xuÊt Sö dông trong kú cho SXSP, thùc hiÖn dÞch vô TK 631 Cuèi kú, tÝnh, bæ vµph©n K/c chi phÝ ML, VLTT theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ b. KÕ to¸n tæng hîp vµ ph©n bè chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Khi tËp hîp nÕu kho¶n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp chØ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× tõ chøng tõ gèc ghi th¼ng vµo c¸c tµi kho¶n, sæ s¸ch më riªng cho ®èi tîng ®ã theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. NÕu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kh«ng h¹ch to¸n riªng lÓ ®îc th× tËp hîp chóng sau ®ã ph©n bæ theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp, tuú tõng ®iÒu kiÖn phï hîp cô thÓ tiªu thøc cã thÓ lµ: Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc, g׬ c«ng ®Þnh møc, giê c«ng thùc tÕ hoÆc khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt… §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp… Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh tËp hîp vµ chi phÝ nh©n c«ng 334 nh sau: trùcTKtiÕp TK 622 TK 154 TrÝch tiÒn l­¬ng chÝnh, l­ ¬ng phô, tiÒn ¨n ca, ph¶i phô cÊp, Ph©n bæ vµ K/c CPMCTT cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ (K/c tr¶ c«ng nh©n s¶n xuÊt TX) TK 335 TrÝch tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña CNSX TK 631 Theo ph­¬ng ph¸p K/c §K TK 338 TrÝch BHXH, BHYTÕ, PPC§ Theo tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n sx c. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ®îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ , mét DN nÕu cã nhiÒu ph©n xëng s¶n xuÊt, nhiÒu ®éi s¶n xuÊt th× ph¶i më tæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ tËp hîp kÕt chuyÓn toµn bé ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt nµo th× k/c ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc cña ph©n xëng hoÆc ®éi s¶n xuÊt ®ã. Trêng hîp mét ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt trong kú cã s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc th× ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo ph¬ng ph¸p ph©n bè gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ lµ: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt c¬ b¶n (bao gåm chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp), dù to¸n (hoÆc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung). §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung KT sö dông TK627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung TK nµy ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm thùc hiÖn lao vô cho doanh nghiÖp. Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung nh sau: TK 334 TK 627 TiÒn l­¬ng, tiÒn ¨n ca cña NVQLSX TK 154 TiÒn l­¬ng, tiÒn ¨n ca cña NVQLSX TK 338 TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo l­¬ng cña NVQLSX TK 631 TK 152 TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt dïng cho QLPX TK 153 XuÊt kho CCDC cã gi¸ trÞ nhá s¶n xuÊt cho ho¹t ®éng TK 242 TK 142,335 Ph©n bæ hoÆc trÝch tr­íc CP vµo CPSXC TK 214 TrÝch tr­íc KH TSC§ dïng vµo H§SX TK 331,111 Gi¸ trÞ ®Çu vµo mua ngoµi dïng vµo H§SX TK 133 ThuÕ GTGT theo P PKT TK 111,112,141 Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cho H§SX PP vµ K/c chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng liªn quan (KP§C) d. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp * Trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông kt hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p KKTX TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt KD dë dang “ TK nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp” TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cô thÓ c¸c DN s¶n xuÊt thuéc ngµnh c«ng nghiÖp cã thÎ më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng, tõng giai ®o¹n gia c«ng chÕ biÕn s¶n phÈm, tõng nhãm s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng... C¸c DN thuéc ngµnh N«ng nghiÖp cã thÓ më theo ngµnh trång trät, ch¨n nu«i. ®å: tËp hîp chi phÝ TKS¬ 621 TKkhai 152 TKtoµn 154 DN theo ph¬ng ph¸p kª thêng xuyªn. Cuèi kú K/c chi phÝ NL TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi VL trùc tiÕp cña s¶n phÈm háng TK 138,334 TK 622 Kho¶n båi th­êng ph¶i thu do SX Cuèi kú K/c chi phÝ SP háng NCTT TK 627 TK 155 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm nhËp kho Cuèi kú K/c chi phÝ SXC TK 632 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm lao vô b¸n kh«ng qua kho TK 157 Gi¸ thµnh SXSP lao vô göi b¸n kh«ng qua kho * Doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn DN. Cßn tµi kho¶n 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú, ®Çu kú. C¸c DN tuú théc vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña DN m×nh mµ më chi tiÕt Tk nµy cho phï hîp (gièng nh Tk 154 ®· ®Ò cËp ë phÇn tríc) Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong trêng hîp DN ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú nh sau: TK 154 TK631 K/c chi phÝ s¶n xuÊt cña phÈm dë s¶n dang ®Çu kú TK 154 K/c chi phÝ s¶n xuÊt cña SP dë dang cuèi kú TK 621 TK 611 K/c chi phÝ VL PhÕ liÖu thu håi cña trùc tiÕp s¶n phÈm háng TK 622 TK 138 K/c chi phÝ nh©n c«ng TiÒn båi d­ìng ph¶i thu trùc tiÕp vÒ s¶n phÈm háng TK 627 TK 632 K/c chi phÝ s¶n xuÊt Gi¸ thµnh s¶n xuÊt chung cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú 3/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. S¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng, chÕ biÕn trªn c¸c giai ®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh chÕ biÕn nhng vÉn cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp, míi trë thµnh thµnh phÈm. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. HiÖn nay trong c¸c DN s¶n xuÊt cã thÓ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë sau. 3.1/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ NVLTT Theo ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ bao gåm chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) cßn c¸c chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn tÝnh c¶ cho gi¸ thµnh s¶n phÈm chÞu. C«ng thøc tÝnh: D®k + Cn Dck = -------------- Sd Stp + Sd Trong ®ã: Dck vµ D®k: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú vµ ®Çu kú Cn: Chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ NVLTT) ph¸t sinh trong kú. Stp: S¶n lîng thµnh phÈm hoµn thµnh trong kú Sd: S¶n lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm phøc t¹p, chÕ biÕn kiÓu liªn tôc gåm nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt kÕ tiÕp nhau th× s¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n c«ng nghÖ ®Çu tiªn tÝnh theo chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp (hoÆc PNVLTT), cßn s¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n c«ng nghÖ sau ph¶i tÝnh theo møc thµnh phÈm cña giai ®o¹n tríc ®ã chuyÓn sang. u ®iÓm: TÝnh to¸n ®¬n gi¶n, khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n Ýt. Nhîc ®iÓm: §é chÝnh x¸c kh«ng cao v× kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ chÕ biÕn. §iÒu kiÖn ¸p dông: Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nµy phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ýt vµ kh«ng cã biÕn ®éng nhiÒu so víi ®Çu kú. 3.2/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Tríc hÕt, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã, tÝnh to¸n x¸c ®Þnh tõng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm dë dang theo nguyªn t¾c. §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: (CT1) Ddk + Cn Dck = -------------- Sd Stp + Sd §èi víi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt bá dÇn dÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt:(CT2) Ddk + Cn Dck = -------------- S’d Stp + S’d Trong ®ã: Dck: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú D®k: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú Stp: Khèi lîng thµnh phÈm Sd: Khèi lîng thµnh phÈm dë dang S’d: Khèi lîng thµnh phÈm dë dang ®· quy ®æi ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng, theo møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh (% HT): S’d = Sd * %HT §èi víi doanh nghiÖp chÕ biÕn phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× c¸c kho¶n chi phÝ cña giai ®o¹n tríc chuyÓn sang giai ®o¹n sau tÝnh cho gi¸ trÞ s¶n phÈm cuèi kú cña giai ®o¹n sau theo CT1 u ®iÓm: Møc ®é chÝnh x¸c cao v× nã tÝnh ®ñ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµo s¶n phÈm dë dang. Nhîc ®iÓm: Khèi lîng tÝnh to¸n lín, mÊt nhiÒu thêi gian, khi kiÓm kª s¶n phÈm dë dang cÇn ph¶i x¸c ®Þnh møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ë tõng bíc c«ng nghÖ, c«ng viÖc nµy kh¸ phøc t¹p. §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng lín l¾m, khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú nhiÒu vµ biÕn ®éng lín so víi ®Çu kú. Trêng hîp ®Æc biÖt, khi khèi lîng gi÷a c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn t¬ng ®¬ng nhau cã thÓ vËn dông tû lÖ hoµn thµnh lµ 50 % ®Ó tÝnh ph¬ng ph¸p nµy ®îc gäi lµ ph¬ng ph¸p 50 % 3.3/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc Ph¬ng ph¸p nµy chØ ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm ®· x©y dùng ®îc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý hoÆc ®· thùc hiÖn ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n gi¸ thµnh theo ®Þnh møc. C¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm ®· kiÓm kª x¸c ®Þnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n, môc chi phÝ ®· tÝnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®ã cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang cña tõng c«ng ®o¹n, sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng s¶n phÈm. 4/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh to¸n ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh theo c¸c yÕu tè hoÆc kho¶n môc gi¸ thµnh trong kú tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh. Thùc tÕ kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau: 4.1/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n (Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp) Theo ph¬ng ph¸p nµy trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú vµ chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®· x¸c ®Þnh, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh cho tõng kho¶n môc chi phÝ. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu s¶n phÈm dë dang vµ biÕn ®éng nhiÒu th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh theo c«ng thøc Z = D®k + C – Dck Gi¸ thµnh ®¬n vÞ: Z = Z/Q §èi víi DN kh«ng cã s¶n phÈm dë dang cuèi kú hoÆc cã nhng Ýt vµ æn ®Þnh nªn kh«ng cÇn tÝnh chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang th× tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú còng ®ång thêi lµ tæng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm hoµn thµnh. Z=C Gi¸ thµnh ®¬n vÞ: z = Z/Q Trong ®ã: Z: Tæng gi¸ thµnh D®k: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú Dck: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú C : Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú z : Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm Q : Khèi lîng ®¬n vÞ hoµn thµnh u ®iÓm: TÝnh to¸n nhanh, gi¶n ®¬n kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é cao Nhîc ®iÓm: Ph¹m vi ¸p dông hÑp §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lí, chu kú s¶n xuÊt ng¾n ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o. 4.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng DN s¶n xuÊt theo kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn liªn tiÕp theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh, tæ chøc s¶n xuÊt tõng giai ®o¹n. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm hoÆc nöa thµnh phÈm, kú tÝnh gi¸ thµnh lµ ®Þnh kú hµng th¸ng. C¶ hai ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. a/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm C¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc cña giai ®o¹n tríc kÕt chuyÒn mét c¸ch tuÇn tù sang giai ®o¹n sau ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n sau cho ®Õn khi tÝnh ®îc gi¸ thµnh thµnh phÈm. C«ng thøc tÝnh: Zi = Zi-1 + D®ki + Ci – Dcki Zi = Zi/Qi Trong ®ã : Z : Tæng gi¸ thµnh Ci: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh giai ®o¹n i D®ki : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu k× i Dcki: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi k× i Zi: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm cuèi giai ®o¹n i Qi: Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh cuèi giai ®o¹n i b/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n ®Ó tÝnh n»m trong gi¸ thµnh thµnh phÈm sau ®ã tæng hîp l¹i ®îc gi¸ thµnh. C«ng thøc tÝnh: Ddki + Ci Czi = -------------- Stp Stp + Sdi Trong ®ã : Czi: chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n i trong thµnh phÈm D®ki: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú giai ®o¹n i Stp: Khèi lîng thµnh phÈm ë bíc c«ng nghÖ cuèi cïng Sdi: Khèi lîng nöa thµnh phÈm dë dang giai ®o¹n i Ci: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh giai ®o¹n i Sau ®ã tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 4.3/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®Òu ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng, kh«ng kÓ sè lîng s¶n phÈm ë tõng ®¬n ®Æt hµng ®ã nhiÒu hay Ýt. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p. Mçi khi cã 1 ®¬n ®Æt hµng míi ®îc thùc hiÖn, kÕ to¸n më ngay cho ®¬n ®Æt hµng ®ã 1 b¶n tÝnh gi¸ thµnh cuèi mçi th¸ng, c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc theo tõng ®¬n ®Æt hµng hoÆc tõng ho¹t ®éng trong sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ghi sang b¶ng tÝnh gi¸ thµnh. §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn ®¬n ®Æt hµng. §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung, sau khi tËp hîp sÏ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng liªn quan theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ë DN chØ tiÕn hµnh khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh nªn kú tÝnh gi¸ thµnh kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i phï hîp víi kú b¸o c¸o. Toµn bé ®¬n ®Æt hµng ®Õn kú b¸o c¸o cha hoµn thµnh thi chi phÝ ®· chi ra cho ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp vµ ph©n bè cho nã chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Tæng gi¸ thµnh: Z = C Gi¸ thµnh ®¬n vÞ: z = Z/Q Trong ®ã: Z: Tæng gi¸ thµnh C: Tæng chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cho tõng ®¬n ®Æt hµng z: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm Q: Khèi lîng thµnh phÈm u ®iÓm: C«ng viÖc tÝnh to¸n Ýt ®¬n gi¶n, kh«ng ph¶i ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. Nhîc ®iÓm: Khi ®¬n ®Æt hµng cha hoµn thµnh, kÕ to¸n kh«ng ph¶n ¸nh ®îc t×nh h×nh tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ trong s¶n xuÊt, ®Æc biÖt khi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi. §iÒu kiÖn ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy sö dông ®èi víi s¶n phÈm s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc tõng lo¹t nhá, theo ®¬n ®Æt hµng hoÆc quy tr×nh s¶n xuÊt riªng rÏ nh: s¶n xuÊt m¸y c«ng cô, c«ng tr×nh söa ch÷a m¸y mãc, nhµ xëng… 4.4/ Ph¬ng ph¸p tÝnh lo¹i trõ chi phÝ Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong nh÷ng trêng hîp: - Cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cïng víi viÖc chÕ t¹o ra s¶n phÈm chÝnh cßn thu ®îc s¶n phÈm phô. - KÕt qu¶ s¶n xuÊt ngoµi thµnh phÈm ®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng cßn thu ®îc s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc. Mµ kho¶n thiÖt h¹i nµy kh«ng ®îc tÝnh cho thµnh phÈm chÞu. - C¸c ph©n xëng s¶n xuÊt phô cã cung cÊp s¶n phÈm hoÆc lao vô cho nhau cÇn lo¹i trõ ra khái gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô phôc vô cho s¶n xuÊt chÝnh. C«ng thøc tÝnh: Z = C + D®k – Dck – Cp Trong ®ã: Cp: Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô 4.5/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng DN trong cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Cïng sö dông mét lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhng kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. Khi ®ã ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh. Néi dung cña ph¬ng ph¸p nµy: tríc hÕt c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt ®Ó quy ®Þnh cho mçi lo¹i s¶n phÈm mét hÖ sè, trong ®ã chän mét lo¹i s¶n phÈm tiÓu biÓu (s¶n phÈm chuÈn) cã hÖ sè lµ 1. C¸c s¶n phÈm kh¸c tuú thuéc vµo quan hÖ so s¸nh víi s¶n phÈm chÝnh mµ cã c¸c hÖ sè t¬ng øng. Sau ®ã c¨c cø vµo s¶n lîng thùc tÕ hoµn thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm vµ hÖ sè ®· tÝnh ®Ó quy ra s¶n lîng s¶n phÈm tiªu chuÈn. = x = C¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trong kú cho cÈ quy tr×nh s¶n xuÊt, l¬ng chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú, tÝnh tæng gi¸ thµnh cña c¶ liªn s¶n phÈm theo kho¶n môc. Z = D®k + Cn – Dck Sau ®ã kÕ to¸n tÝnh to¸n gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm theo kho¶n môc Chi phÝ s¶n xuÊt Tæng chi phÝ s¶n xuÊt S¶n lîng quy ®æi Kho¶n môc n trong = ------------------------------ x ra s¶n phÈm tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm i Tæng s¶n lîng quy ®æi chuÈn cña s¶n phÈm i ra s¶n phÈm tiªu chuÈn Cuèi cïng tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cho tõng lo¹i s¶n phÈm 4.6/ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ Néi dung cña ph¬ng ph¸p nµy nh sau: Tríc hÕt, kÕ to¸n gi¸ thµnh dùa vµo mét tiªu chuÈn hîp lý ®Ó tÝnh tiªu thøc ph©n bæ, tõ ®ã tÝnh c¶ tû lÖ ph©n bæ gi¸ thµnh cho c¸c s¶n phÈm tronh nhãm, th«ng thêng tiªu chuÈn ®îc chän lµ gi¸ thµnh ®Þnh møc hoÆc gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Sau ®ã, tÝnh tæng gi¸ thµnh cña tõng quy c¸ch vµ cña c¶ liªn s¶n phÈm theo gi¸ thµnh ®Þnh møc (hoÆc gi¸ thµnh kÕ ho¹ch) vµ s¶n lîng thùc tÕ ®èi víi tõng kho¶n môc. §©y chÝnh lµ tiªu thøc ph©n bæ C¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc. Chi phÝ s¶n xuÊt d¬ dang ®Çu kú vµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¶ liªn s¶n phÈm. Tõ ®ã, tÝnh tû lÖ gi¸ thµnh tõng kho¶n muc. Tû lÖ gi¸ Gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¶ nhãm s¶n phÈm (theo tõng kho¶n môc) thµnh tõng = -----------------------------------------------------------------------------kho¶n môc Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ (theo tõng kho¶n môc) u ®iÓm: TÝnh to¸n nhanh, ®¬n gi¶n Nhîc ®iÓm: §é chÝnh x¸c kh«ng cao v× lùa chän tiªu chuÈn ph©n bè rÊt khã. Th«ng thêng chØ ¸p dông cho c¸c DN cã hÖ thèng ®Þnh møc chuÈn hoÆc cã kÕ ho¹ch gi¸ thµnh hîp lý. §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp trong trêng hîp cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ cña c¶ nhãm s¶n phÈm, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng quy c¸ch s¶n phÈm nh: XÝ nghiÖp dÖt kim … Ngoµi c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trªn cßn cã ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh liªn hîp, ph¬ng ph¸p c«ng chi phÝ. Ch¬ng 2 Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµtÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n nam hµ tØnh I/ §Æc ®iÓm t×nh h×nh chung cña C«ng ty xuÊt nhËp khÈu nam hµ tÜnh. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty LÞch sö h×nh thµnh: C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TØnh ®îc thµnh lËp theo quy ®Þnh sè 196/Q§ - UB ngµy 20/02/1993 C«ng ty ®Çu tiªn chØ lµ mét tr¹m, 1 chi nh¸nh thu mua hµng thuû s¶n cho hai xÝ nghiÖp chÕ biÕn ®ã lµ Gia C¶nh vµ §ß §iÖm ë phÝa b¾c Hµ TÜnh. §Þa ®iÓm n»m t¹i ph¸i nam thÞ trÊn Kú Anh –Hµ TÜnh. Qu¸ trÝnh ph¸t triÓn: Sau ngµy thµnh lËp lÊy tªn C«ng ty lµ dÞch vô chÕ biÕn Nam Hµ TÜnh. Qua 5 n¨m lµm ¨n vµ ph¸t triÓn cãhiÖu qu¶, lu«n cã lîi ®Õn ngµy 08/10/1998 C«ng ty ®îc ®æi tªn lµ C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh. Theo quy ®Þnh sè 14000/ QD/UB – ML2 vµ tõ ®ã C«ng ty trë thµnh mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng víi t c¸ch t¬ng ®èi ®éc lËp, cã con dÊu riªng cã t c¸ch ph¸p nh©n “C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt Nhµ níc” kÓ tõ khi thµnh lËp C«ng ty ®îc phÐp t×m nguån cung øng trùc tiÕp t×m thªm thÞ trêng tiªu thÞ vµ trùc tiÕp xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng ra níc ngoµi C«ng ty lµmét doanh nghiÖp Nhµ níc lu«n s¶n xuÊt kinh doanh c¸ nhiÖm vô khai th¸cthu nguyªn liÖu ®Ó chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu còng nh hµng néi ®Þa víi c¸c chØ tiªu vµ kÕ ho¹ch ®· ®îc x©y dùng. §Ó cã ®îc kÕt qu¶ nh vËy lµ nhê vµo sù n¨ng ®éng vµ sù s¸ng t¹o nh¹y bÐn trong kinh doanh cña C«ng ty mµ ngêi l·nh ®¹o lµ gi¸m ®èc C«ng ty cïng toµn thÓ ®éi ngñ c¸n bé c«ng nh©n viªn ®· cã kinh nghiÖm lµmviÖc lu«n lÊy chÊtlîng s¶n phÈm lµm môc tiªu chÝnh vµ thùc lùc cñam×nh C«ng ty ®· t¹o ®îc uy tÝn trªn thÞ trêng ®¶m b¶o viÖc c¹nh tranh tèt cè g¾ng v¬n lªn ®Ó trë thµnh mét c¬ së cña ngµnh. §ã còng lµ nguyÖn väng cña ngµnh thuû s¶n tØnh nhµ, còng nh Gi¸m ®èc C«ng ty cïng toµn thÓ anh chÞ em c¸n bé, c«ng nh©n cña C«ng ty lu«n cè g¾ng gióp ®ì lÉn nhau ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ theo ý muèn. Qua 12 n¨m ho¹t ®éng mÆc dï cã nhiÒu khã kh¨n vµ h¹n chÕ vÒ nguån vèn kinh doanh. Toµn bé vèn kinh doanh ph¶i vay ë Ng©n hµng víi l·i suÊt t¬ng ®çi cao, xong C«ng ty ®· cã nhiÒu cè g¾ng v¬n lªn víi ph¬ng ch©m tù h¹ch to¸n, tù trang tr¶i tõng bíc ®i lªn. §¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµy cµng ®îc tèt h¬n. Nh»m c¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh ®· tinh gi¶m bé m¸y gän nhÑ, s¾p xÕp lao ®éng phï hîp ®óng ngêi, ®óng viÖc. Mét sè chØ tiªu nhµ m¸y thùc hiÖn qua c¸c n¨m (Trªn b¸o c¸o quyÕt to¸n tµi chÝnh) §VT: 1000® ChØ tiªu I/ Tæng gi¸ trÞ tµi 2002 2003 2004 s¶n 1. Gi¸ trÞ tµi s¶n cè 12.027.951 18.823.049 19.952.43 ®Þnh -Ng©n s¸ch cÊp 2 11.552.479 18.215.831 19.308.78 1 - vay -Tù bæ sung 2. Vèn lu ®éng II/ Doanh thu III/ L·i suÊt sau thuÕ Thu nhËp b×nh qu©n 486.472 561.343 595.024 40.000 45.875 48.627 1.659.921 1.659.069 1.659.069 21.631.921 21.967.923 2.846.640 366.235 465.235 564.735 630 650 710 Qua b¶ng trªn cho thÊy Ban l·nh ®¹o, c«ng nh©n viªn cña C«ng ty cã nhiÒu cè g¾ng lµm cho C«ng ty ph¸t triÓn kh«ng ngõng. Cô thÓ: C¬ së vËt chÊt ngµy mét t¨ng vµ ®êi sèng c«ng nh©n ngµy cµng ®îc n©ng cao, ®· chøng tá sù nç lùc v¬n lªn kh«ng ngõng cña C«ng ty, sù chØ ®¹o s¸t sao cña Ban l·nh ®¹o vµ kh¶ n¨ng häc hái tay nghÒ cña toµn thÓ ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn. Trong nh÷ng n¨m qua C«ng ty phÊn ®Êu b»ng tæng s¶n lîng hµng n¨m, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm t¹o ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt, ®¹t tiªu chuÈn vµ yªu cÇu cña kh¸ch hµng. MÆt kh¸c thùc hiÖn viÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm nh÷ng vÊn ®Ò mµ doanh nghiÖp quan t©m vµ quyÕt phÊn ®Êu ®ã lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ h¹ gi¸ thµnh tíi møc thÊp nhÊt vµ t¨ng lîi nhuËn cho ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµy cµng ®îc n©ng cao. 2. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña C«ng ty XNK thuû s¶n Nam Hµ TÜnh vµ quy tr×nh c«ng nghÖ: T¬ng øng víi nhÞp ®é ph¸t triÓn cña x· héi ®Ó s¶n phÈm cña C«ng ty cã søc c¹nh tranh vµ ®øng v÷ng trªn th¬ng trêng th× C«ng ty kh«ng ngõng më réng quy m« s¶n xuÊt c¶i tiÕn quy tr×nh c«ng nghÖ trong nh÷ng n¨m ®Çu,m¸y mãc thiÕt bÞ cßn thiÕu ®ång bé, c¸c m¸y lµm l¹nh c«ng suÊt nhá cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu nhng ®Õn n¸y nhµ m¸y ®· ®Çu t c¶i thiÖn c¸c lo¹i m¸y cã c«ng suÊt lín vµd©y chuyÒn tù ®éng nªn s¶n phÈm cña nhµ m¸y ®îc n©ng cao c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh thuû s¶n nãi chung vµ C«ng ty nãi riªng, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra gåm nhiÒu lo¹i (mùc kh«, mùc sami,…, t«m nân). Chóng ph¶i tr¶i qua mét sè c«ng ®o¹n liªn tiÕp míi trë thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Cã thÓ m« t¶ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña C«ng ty nh sau: C«ng ty XNK Thuû s¶n Nam Hµ S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn TÜnh Tªn s¶n phÈm : T«m nguyªn, t«m nân, ThÞ trÊn Kú Anh – Hµ TÜnh mùc sami. HÊp ®«ng: mùc kh«, c¶ phi lª l¹nh ®«ng T«m nguyªn con T«m bãc vá l¹nh ®«ng Nguyªn liÖu Nguyªn liÖu Röa s¹ch Röa s¹ch Ph©n cì Ph©n cì VÆt ®Çu VÆt ®Çu bãc vá C©n xÕp khu«n C©p ®«ng Ra ®ãng bao,gãi PE Hót ch©n kh«ng CÊy ruét Röa s¹ch C©n xÕp khu«n CÊp ®«ng Dß kim lo¹i Ra ®ãng bao goi PE §ãng gãi ®ãng kiÖn Hót ch©n kh«ng Do kim lo¹i B¶oqu¶n §ãng gãi ®ãng kiÖn B¶o qu¶n C¸ phi lª l¹nh ®«ng Nguyªn liÖu Röa s¹ch Ph©n cì C©n §¸nh vÈy, c¾t v©y Mæ bông bá ruét Röa s¹ch C¾t phi lª Röa s¹ch Cè ®Þnh phi lª XÕp khay ®ãng tói Hót ch©n kh«ng B¶o qu¶n Dß kim lo¹i CÊp ®«ng nhanh Ra ®«ng,®ãn g tói ®ãng kiÖn Mùc sa mi mùc kh« nguyªn con Nguyªn liÖu Nguyªn liÖu Röa s¹ch Röa s¹ch Xö lý - Mæ bông - Bá ruét - Bá da -Bá miÖng - Bá x­¬ng - Bá m¾t Ph©n cì Xö lý - Mæ bông - Bá ruét - Bá da -Bá miÖng - Bá x­ ¬ng - Bá Ph©n cì m¾t HÊp Lµm nguéi Hót ch©n kh«ng Xõp khay HÊp Lµm nguéi CÊp ®«ng Ra ®«ng Ph¬i kh« (sÊy kh«) Bao gãi, ®ãng gãi Bao gãi, ®ãng gãi B¶o qu¶n B¶o qu¶n 2.2. §Æc ®iÓm vÒ trang thiÕt bÞ c«ng ty XNK thuû s¶n Nam Hµ TÜnh: VÒ trang thiÕt bÞ cña nh÷ng n¨m ®Çu, c«ng ty cßn chÕ biÕn thñ c«ng nªn n¨ng suÊt vµ chÊt lîng thÊp, nhng nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhê cã Nhµ níc ®Çu t thªm vèn vµ khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng cao C«ng ty ®· ®Çu t thªm c¸c d©y truyÒn tù ®éng ®Ó ®a vµo phôc vô cho chÕ biÕn cã hiÖu qu¶ cao h¬n. §Ó xuÊt khÈu ra níc ngoµi cã uy tÝn h¬n, ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng vµ sè lîng. VÒ trang thiÕt bÞ nh lµm l¹nh hÖ thèng cung cÊp níc s¹ch cã c«ng suÊt lín ®¸p øng®iÒu kiÖn lµm viÖc liªn tôc 24/24 vµ C«ng ty cßn tuyÓn thªm mét sè c«ng nh©n viªn ®Ó t¨ng thªm ca lµm viÖc ®Ó gi¶i quyÕt khi cã nguån hµng lín. 3/ §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý: C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®éc lËp, lµ ®¬n vÞ thµnh viªn cña tæng C«ng ty thuû s¶n ViÖt Nam. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu s¶n xuÊt (theo c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®¬n ®Æt hµng) vµ yªu cÇu qu¶n lý, bé m¸y qu¶n lý C«ng ty ®îc tæ chøc theo kiÓu mét cÊp ®øng ®Çu lµ Ban gi¸m ®èc (gi¸m ®èc vµ Phã gi¸m ®èc) díi lµ c¸c phßng ban trùc thuéc lµm nhiÖm vô ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. Nh»m ngµy mét tinh gi¶m hµnh chÝnh, c«ng ty ®· tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña m×nh. HiÖn nay c«ng ty cã 2 ph©n xëng, mçi ph©n xëng ®Òu cã mét qu¶n ®èc, mét phã qu¶n ®èc vµ 2 nh©n viªn thèng kª. Ta cã thÓ m« t¶ s¬ ®å bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty nh sau: Gi¸m ®èc P.gi¸m ®èc P. tæ chøc P. kinh doanh Bé phËn l® tiÒn l¬ng Tæ thu mua, b¶o Bé phËn b¶o vÖ Tæ tiªu thô Bé phËn phôc vô Tæ thÞ trêng Phßng tµi vô Ph©n xëng chÕ biÕn Phßng KCS Ph©n xëng chÕ biÕn mùc Tæ vËn hµnh PX chÕ biÕn t«m c¸ Tæ söa ch÷a Qua s¬ ®å trªn : - Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh chung mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty chØ ®¹o trùc tiÕp phßng hµnh chÝnh vµ phßng kÕ to¸n tµi vô. - Phã gi¸m ®èc chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc vÒ phÇn viÖc ph©n c«ng vµ gióp gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vÒ kü thuËt c«ng nghÖ. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tõng phßng nh sau: + Phßng kinh doanh : Cã nhiÖm vô lËp kÕ to¸n gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt tæ chøc c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn. Gióp gi¸m ®èc lËp kÕ ho¹ch cung cÊp nguyªn vËt liÖu, vËt t. Trêng hîp kh«ng cã nguyªn vËt liÖu, vËt t nh yªu cÇu ph¶i mua lo¹i kh¸c thay thÕ sau khi cã ý kiÕn cña ngêi phô tr¸ch vµ th«ng b¸o kÞp thêi tíi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt. TiÕn hµnh c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm,t×m kiÕm kh¸ch hµng tiªu thô, cung cÊp nguyªn vËt liÖu vËn chuyÓn hµng ho¸ cho kh¸ch hµng,kÞp thêi cung cÊp ph¶n ¸nh ý kiÕn cña kh¸ch hµng víi l·nh ®¹o C«ng ty. + Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: Tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng, nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n vÒ c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé, lËp kÕ ho¹ch tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh vµ theo dâi qua tr×nh thùc hiÖn, gi¶i quyÕt chÝnh s¸ch, hu trÝ, tø tuÊt tai n¹n lao ®éng,… hµng n¨m lËp danh s¸ch thi tay nghÒ c«ng nh©n. §ång thêi lµm thñ tôc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ®i häc vµ lao ®éng ë níc ngoµi. B¸o c¸o thèng kª nh©n lùc theo quy ®Þnh cña nhµ m¸y. Cã nhiÖm vô qu¶n lý tµi s¶n, dông cô hµnh chÝnh cña nhµ m¸y, qu¶n lý hé khÈu cña c¸c bé phËn c«ng nh©n viªn theo giâi viÖc sö dông ®iÖn,®iÖn tho¹i, níc c¸c chi phÝ kh¸c, … cã tr¸ch nhiÖm ch¨m lo søc khoÎ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, ch¨m lo tíi ®êi sèng tÝnh thÇn cña hä.Ngoµi ra con tham mu cho thñ trëng vÒ c«ng t¸c d©n sù,gi÷ g×n an ninh trËt tù an toµn x· héi. B¶o vÖ thµnh qu¶ lao ®éng s¶n xuÊt cña C«ng ty. + Phßng kÕ to¸n tµi vô: Thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n, th«ng tin t×nh h×nh tµi chÝnh cña Nhµ m¸y theo c¬ chÕ qu¶n lý cña Nhµ níc. §ång thêi lµm nhiÖm vô kiÓm so¸t kinh tÕ tµi chÝnh cña Nhµ níc ë t¹i C«ng ty. Ghi chÐp tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c trung thùc kÞp thêi ®Çy ®ñ vÒ t×nh hinh tµi s¶n, vËt t tiÒn vèn vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ®a ra quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n. Qu¶n lý tµi chÝnh cña C«ng ty, tÝnh to¸n trÝch nép ®ñ, ®óng thêi h¹n c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch Nhµ níc nép cÊp trªn vµ c¸c quü ®Ó l¹i nhµ m¸y. Phßng KCS: Cã tr¸ch nhiÖm vÒ kiÓm tra vÖ sinh an toµn thùc phÈm ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty. + Ph©n xëng chÕ biÕn: Lµ bé phËn s¶n xuÊt ra c¸c mÆt hµng chñ yÕu phôc vô cho qu¸ tr×nh kinh doanh cña C«ng ty. + Ph©n xëng c¬ ®iÖn l¹nh: Lµ bé phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc liªn tôc vµ ®¶m b¶o chÊt lîng. 4/ §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n: 4.1. §Æc ®iÓm tæ chøc kÕ to¸n cña C«ng ty: Tæ chøc kÕ to¸n cña C«ng ty cã ®Æc ®iÓm: C«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty do mét bé phËn kÕ to¸n chuyªn tr¸ch ®¶m nhËn gäi lµ phßng kÕ to¸n tµi chÝnh gåm 1 kÕ to¸n trëng vµ 5 nh©n viªn kÕ to¸n. Phßng tµi vô chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña ban gi¸m ®èc, kÕ to¸n tráng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh trùc tiÕp kÕ to¸n viªn. Phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc tæ chøc theo kiÓu tËp trung. 4.2. Bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty : §Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô ®îc giao ®¶m b¶o sù tËp trung thèng nhÊt vµ trùc tiÕp cña kÕ to¸n trëng, ®ång thêi c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty. bé m¸y kÕ to¸n ë C«ng ty XuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh ®îc tæ chøcKÕ nh to¸n sau: tr­ëng S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n kÕ to¸n TSC§ vµ tæng hîp KÕ to¸n TGNH vµ tiªu thô KÕ to¸n thanh to¸n kÕ to¸n NVL vµ gi¸ thµnh thñ quü vµ thèng kª + Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tõng ngêi nh sau: KÕ to¸n trëng: ChÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chung cho toµn c«ng ty, tæ chøc h¹ch to¸n ë c«ng ty, x¸c ®Þnh h×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông cho toµn nhµ m¸y, cung cÊp thong tin kinh tÕ gióp l·nh ®¹o vÒ c«ng t¸c chuyªn m«n kiÓm tra tµi chÝnh. MÆt kh¸c kÕ to¸n trëng trùc tiÕp theo giâi c¸c phÇn sau: - Theo dâi thanh to¸n víi ng©n s¸ch, ngêi cung cÊp, c¸c kho¶n ph¶i thu. - LËp phiÕu thu chi tiÒn mÆt - Theo dâi tµi s¶n cè ®Þnh vµ kÕ to¸n tæng hîp - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt doanh nghiÖp - H¹ch to¸n kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh - LËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh - LËp tê kª khai thuÕ vµ thanh to¸n víi ng©n s¸ch - Tæ chøc viÖc t¹o vèn, huy ®éng vèn, sö dông bèn cã hiÖu qu¶ * KÕ to¸n tiÒn göi ng©n hµng vµ tiªu thô: KÕ to¸n tiªu thô gi÷ nhiÖm vô trong viÖc ghi chÐp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c t×nh h×nh nhËp, xuÊt tån kho thµnh phÈm theo gi¸ c¶ vµ sè lîng tÝnh chÝnh x¸c tæng doanh thu vµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm tiªu thô trong kú. Cuèi th¸ng lËp b¸o c¸o tiªu thô b¸o c¸o tån kho thµnh phÈm. Ngoµi nhiÖm vô cña m×nh, kÕ to¸n tiªu thô cßn kiªm lu«n c¶ kÕ to¸n tiÒn göi ng©n hµng vµ c«ng nî theo ®ã mµ cã nhiÖm vô lµ theo giâi t×nh h×nh thanh to¸n víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cung cÊp lao vô, dÞch vô cho C«ng ty vµ cïng nh viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty cho c¸c ®¬n vÞ kh¸ch hµng theo giâi t×nh h×nh biÕn ®éng trong kú cña tiÒn mÆt tiÒn göi ng©n hµng. Cã nhiÖm vô ®èi chiÕu sæ chi cña c¸c tµi kho¶n tiÒn gØ ®¬n vÞ vµo cuèi th¸ng víi sè d ng©n hµng. * KÕ to¸n thanh to¸n: Cã nhiÖm vô tÝnh l¬ng, BHXH cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty, thanh to¸n l¬ng t¹m øng c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ph¶i thu. * KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ tÝnh gi¸ thµnh: * KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ tÝnh gi¸ thµnh: Cã nhiÖm vô theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, lo¹i nguyªn liÖu. Cuèi th¸ng tÝnh gi¸ thµnh b×nh qu©n nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú, lËp b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô vµ tæ chøc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®óng vµ ®ñ. * KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) Theo dâi sù biÕn ®éng cña TSC§ lËp b¶ng tÝnh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh trong kú, ph©n bæ cho nh÷ng bé phËn sö dông, tæng hîp kÕ to¸n phÇn hµnh tõ gèc lªn, lËp b¸o c¸o kÕ to¸n nh: b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n b»ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. * Thñ quü vµ thèng kª C¶ nhiÖm vô qu¶n lý tiÒn mÆt cña C«ng ty theo dâi t×nh h×nh thu chi hµng ngµy ®Ó ghi sæ quý, lËp b¸o c¸o quý (®Þnh kú). MÆt kh¸c tiÕn hµnh thèng kª c¸c chi tiªu kinh tÕ tµi chÝnh quan träng phôc vô cho viÖc ph©n tÝch kinh tÕ. 4.3. H×nh thøc kÕ to¸n XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, c¨n cø vµo tr×nh ®é vµ yªu cÇu qu¶n lý, C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n “nhËt ký chøng tõ”. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña h×nh thøc nµy lµ sù kÕt hîp cña viÖc ghi sæ theo hÖ thèng, ®a kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n chi tiÕt, gi÷a viÖc ghi chÐp hµng ngµy víi viÖc lËp b¸o c¸o cuèi th¸ng. Tæ chøc sæ nhËt ký chøng tõ theo dâi bªn cã vµ ph©n tÝch chi tiÕt bªn nî cña c¸c tµi kho¶n ®èi øng h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ lµ rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña C«ng ty, cho phÐp gi¶m bít khèi lîng ghi chÐp kÕ to¸n khi mµ bé m¸y kÕ to¸n cßn Ýt, ®Ó ®èi chiÕu kiÓm tra ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chuÈn x¸c... HÖ thèng kÕ to¸n: Sæ tæng hîp vµ sæ chi tiÕt Sæ tæng hîp cã: C¸c nhËt ký chøng tõ (NKCT sè 1 NKCT sè 10), sæ tæng hîp c¸c tµi kho¶n, c¸c b¶ng kª 10 b¶ng kª (sè 1 - sè 11), c¸c b¶ng ph©n bæ nh b¶ng ph©n bæ sè 1, b¶ng ph©n bæ sè 2, b¶ng ph©n bæ sè 3... sæ chi tiÕt cã: Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 152, 131, 221, 141... S¬ ®å tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ Chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng ph©n bæ B¶ng kª NhËt ký chøng tõ Sæ c¸i ThÎ vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu kiÓm tra 4.4. H×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n C«ng ty sö dông h×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n tËp trung theo h×nh thøc nµy th× toµn bé c«ng viÖc kÕ to¸n ® îc thùc hiÖn tËp trung ë phßng kÕ to¸n. Víi quy m« võa víi ®Þa bµn ho¹t ®éng s¶n xuÊt tËp trung nªn viÖc sö dông h×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n nµy lµ phï hîp. Mäi c«ng viÖc tõ h¹ch to¸n chi tiÕt ®Õn tæng hîp ®Òu ®îc thùc hiÖn t¹i phßng kÕ to¸n. C¸c ph©n xëng s¶n xuÊt, nh©n viªn thèng kª tiÕn hµnh h¹ch to¸n nghiÖp vô vÒ s¶n phÈm, giê c«ng, cuèi th¸ng tËp hîp lªn phßng kÕ to¸n. H×nh thøc nµy cã u ®iÓm: DÔ kiÓm tra, ®èi chiÕu, ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng sai sãt, ®¶m b¶o ®îc ®óng lóc, ®óng kú gióp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc tËp trung thèng nhÊt. Do vËy nã gióp cho ban l·nh ®¹o C«ng ty n¾m b¾t ®îc th«ng tin vÒ t×nh h×nh cña C«ng ty liªn tôc vµ chÝnh x¸c, ®ång thêi vµ ®óng ®¾n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh. 4.5. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty, chÕ biÕn hµng trôc tÊn vµ theo ®¬n ®Æt hµng nªn viÖc nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu liªn tôc, thêng xuyªn. Do vËy ®Ó hoµn thiÖn cho viÖc theo dâi nhËp, xuÊt , tån nguyªn vËt liÖu, nhµ m¸y h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. C«ng ty ¸p dông kú kÕ to¸n lµ theo th¸ng ®¬n vÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt cña nhµ m¸y cã chu kú s¶n xuÊt ng¾n, niªn ®é kÕ to¸n ¸p dông theo n¨m trïng víi n¨m d¬ng lÞch (tõ 1/1 ®Õn 31/12) 4.6. Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) §èi víi C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh, nguyªn vËt liÖu mua vÒ ®a vµo sö dông ngay tõ ®Çu quy tr×nh c«ng nghÖ. ChÝnh v× vËy mµ khi luËt thÕ GTGT ra ®êi, ®Ó qu¶n lý ®îc chÆt ch÷ c¸c kho¶n nép thuÕ, nhµ m¸y ®· ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. §Ó ®îc khÊu trõ thuÕ II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh. 1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ë C«ng ty Còng nh mäi doanh nghiÖp s¶n xuÊt tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp víi quy tr×nh c«ng nghÖ lµm l¹nh hiÖn ®¹i vµ ®éi ngò c«ng nh©n chÕ biÕn cã kinh nghiÖm. S¶n phÈm cña C«ng ty lµ c¸c lo¹i c¸, mùc, t«m nân ®ãng hép, ®ãng gãi. ChÝnh v× vËy mµ nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty khi thu mua ®îc th× ®a vµo chÕ biÕn ngay ®Ó tr¸nh khái h háng nguyªn vËt liÖu. Bªn bé phËn chÕ biÕn sÏ trùc tiÕp nhËn nguyªn vËt liÖu ®Ó chÕ biÕn theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng sau ®ã s¶n phÈm sÏ ®a sang tæ ®ãng gãi, lµm hép. C¸c s¶n phÈm hoµn thµnh lµ mùc sami, t«m nán nªn nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ mùc vµ t«m khi thu mua vÒ ®a ngµy vµo chÕ biÕn. - Nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ mua ngoµi - Nguyªn vËt liÖu phô mua ngoµi - Nhiªn liÖu mua ngoµi - §éng lùc mua ngoµi - TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n viªn - BHXH tÝnh theo tiÒn l¬ng - BHYT tÝnh theo tiÒn lîng - KPC§ tÝnh theo tiÒn l¬ng - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Tuy nhiªn, ®Ó thuËn tiÖn vµ ®¶m b¶o phï hîp gi÷a viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña C«ng ty ®îc ph©n lo¹i thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. Néi dung cô thÓ c¸c kho¶n môc nh sau: * Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVLTT) Chi phÝ NVLTT lµ bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ... sö dông trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm - Nguyªn liÖu chÝnh ë c«ng ty ®îc x¸c ®Þnh lµ phÇn vËt chÊt c¬ b¶n cÊu thµnh nªn s¶n phÈm nã chiÕm tû träng lín trong tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm. (ChiÕm kho¶ng 75% - 85%). Nguyªn vËt liÖu chÝnh cña C«ng ty lµ c¸c lo¹i mùc nang, mùc èng, t«m, c¸... T¹i C«ng ty: Mùc mua vÒ ®ang ®îc nguyªn con nhng cã nhiÒu cì nªn tiÕn hµnh ph©n cì theo quy ®Þnh ®Ó tiÕn hµnh chÕ biÕn cho phï hîp vµ ®¹t yªu cÇu cña s¶n phÈm. VËt liÖu phô lµ nh÷ng vËt liÖu cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh: Dung dÞch cån thùc vËt, « xi giµ, muèi tr¾ng, kh¨n l©u tay, khay xèp lµm mùc, bao PE nhËt nhãm d¸n khay mùc, thÎ cì s¶n phÈm. X¨ng A92, dÇu Dieze..., ca lo¹i hép ®ãng gãi, hép xèp, hép c¸t t«ng ®ùng hµng..., nh÷ng nguyªn liÖu nµy khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó t¹o nªn thùc thÓ s¶n phÈm. - Ngoµi ra ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt t¹i nhµ m¸y cßn sö dông phô tïng thay thÕ vµo söa ch÷a m¸y mãc. * Chi phÝ c«ng nh©n trùc tiÕp Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty th× chi phÝ c«ng nh©n chiÕm tû träng t¬ng ®èi lín. Bëi vËy, viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ nµy ®¶m b¶o cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®îc chÝnh x¸c, thóc ®Èy C«ng ty sö dông hîp lý lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ gãp phÇn vµo h¹ gi¸ thµnh p, ®ång thêi ®¶m b¶o thu nhËp cho ngêi lao ®éng. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ sè tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c lao vÞ, dÞch vô trong kú bao gåm: TiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, c¸c kho¶n BHYT, BHXH, KPC§ trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt tÝnh vµo chi phÝ. Kho¶n nµy thêng chiÕm tõ 15% 18% tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt t¹i C«ng ty. BHXH, BHYT, KPC§ ë c«ng ty cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®Òu ®îc tÝnh c¨n cø vµo lîng thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt víi tû lÖ nh nhau: BHXH: 15% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt BHYTL 20% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt KPC§: 2%: tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt * Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña C«ng ty bao gåm: - Chi phÝ vÒ nh©n viªn qu¶n lý: Chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng vµ BHXH cña Gi¸m ®èc, phã Gi¸m ®èc ph©n xëng vµ c¸c nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng. - Chi phÝ vÒ n¨ng lîng, ®éng lùc, ®iÖn, x¨ng A92, dÇu (Diezen, Tecll, HD40 ...) - Chi phÝ khÊu hao TSC§: bao gåm kho¶n tiªn trÝch khÊu hao cña nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong s¶n xuÊt. - Chi phÝ kh¸c phôc vô ph©n xëng: Bao gåm c¸c chi phÝ nh tiÒn ®iÖn, ®iÖn tho¹i... phôc vô s¶n xuÊt ph©n xëng. 2. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty. 2.1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Dùa vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña m×nh, C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh ®· x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ tõng ph©n xëng trong tõng ph©n xëng. Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng lo¹i s¶n phÈm. VÝ dô: Mùc (Sami), t«m nán, mùc kh«, cô thÓ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo 2 ph©n xëng chÕ biÕn chÝnh: Ph©n xëng mùc vµ ph©n xëng c¸, t«m Riªng bé phËn s¶n xuÊt phô (söa ch÷a) sÏ tËp hîp chi phÝ. Sau ®ã ph©n bæ cho c¸c ph©n xëng vµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung cña c¸c ph©n xëng. Nh vËy, kÕ to¸n C«ng ty sÏ h¹ch to¸n riªng c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë c¸c ph©n xëng lµm c¬ së ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph©n xëng vµ trong mçi ph©n xëng lµ mét s¶n phÈm. 2.2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh T¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh s¶n phÈm hoµn thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm nh mùc sa mi, mùc kh«, t«m nán... ®îc s¶n xuÊt theo tiªu chuÈn, chÊt lîng quy ®Þnh. Víi chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ s¶n xuÊt liªn tôc nhng s¶n lîng s¶n phÈm tuú vµo lîng vËt liÖu thu mua cña tõng c¸c nhµ cung cÊp. §èi tîng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh ë bíc c«ng nghÖ cuèi cïng, kú tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng th¸ng, VD: Mùc sa mi, mùc kh«, t«m nán... 3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 3.1. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu TT Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc tËp hîp riªng thµnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô. PhiÕu xuÊt kho ®îc lËp thµnh 2 liªn vµ ®îc thñ trëng ®¬n vÞ ký, kÕ to¸n trëng duyÖt tríc khi lµm thñ tôc xuÊt kho. Thñ kho c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, xuÊt nguyªn vËt liÖu cho ng nhËn. Ghi sæ thùc xuÊt vµo phiÕu xuÊt kho vµ ký chøng tõ. Ngêi nhËn hµng ghi vµo phiÕu xuÊt kho sè lîng thùc nhËn, ký vµo phiÕu xuÊt kho. Cßn nh÷ng vËt t dïng trùc tiÕp vµo söa ch÷a kh«ng qua nhËp kho th×: Gi¸ xuÊt vËt t = Gi¸ mua (kh«ng thuÕ GTGT) + Chi phÝ thu mua Khi ®a vµo s¶n xuÊt nhµ m¸y lËp 1 lÖnh s¶n xuÊt C¨n cø vµo ®Þnh møc chi phÝ chÕ biÕn, bé phËn kÕ ho¹ch lËp phiÕu xuÊt kho VD: Cô thÓ trong th¸ng 8/2005 sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu mùc nang nguyªn con Sè lîng xuÊt trong th¸ng : 20.614 kg (trong ®ã cã 2323 kg ®Ó chÕ biÕn mùc sa mi TrÞ gi¸ vËt liÖu xuÊt kho trong th¸ng = 20.614 kg x 51.154 = 1054.488.556 §Õn cuèi th¸ng c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho kÕ to¸n ghi vµo cét ®¬n gi¸ vµ cét thµnh tiÒn trªn tõng phiÕu xuÊt kho vµ ghi phÇn tæng gi¸ trÞ xuÊt kho trªn sæ chi tiÕt dßng tæng céng cuèi th¸ng kÕ to¸n tæng hîp c¸c phiÕu xuÊt kho theo tõng ph©n xëng vµ lËp b¶ng kª nguyªn vËt liÖu xuÊt kho (BiÓu sè 2,3,4,5,6,7) Bé phËn s¶n xuÊt phô cuèi th¸ng kÕ to¸n tiÕn hµnh tæng hîp c¸c phiÕu xuÊt kho cho bé phËn nµy råi tiÕn hµnh ph©n bæ cho 2 ph©n xëng s¶n xuÊt chÝnh theo chi phÝ NVLTT (tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung). Trong th¸ng 8/2005 kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ CCDC cho bé phËn s¶n xuÊt phô lµ 350.000 ®ång, tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ph©n xëng nh sau: Ph©n xëng mùc = x 488.785.765 = 262.028 Ph©n xëng t«m = x 164.102.934 = 87.972 Sè chi phÝ nµy céng víi chi phÝ CCDC dïng cho qu¶n lý ph©n xëng h×nh thµnh nªn chØ tiªu ë TK 627 trªn b¶ng ph©n bæ sè 2 (biÓu sè 8) C¨n cø vµo b¶ng kª nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, kÕ to¸n tiÕn hµnh tæng hîp vµ ph©n lo¹i theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ sè 2. B¶ng nµy ®îc kÕ to¸n tËp hîp vµo cuèi th¸ng ®Ó tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu, CCDC xuÊt dïng cho c¸c bé phËn s¶n xuÊt, qu¶n lý ph©n xëng, qu¶n lý doanh nghiÖp. Nã dïng ®Ó lµm c¬ së ®Ó ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17) tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n xëng. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trªn b¶ng ph©n bæ sè 2 (biÓu sè 8) ®îc kÕ to¸n sö dông ®Ó ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17) theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 621: 652.888.699 Ph©n xëng mùc: 488.875.765 Ph©n xëng t«m: 164.102.934 Cã TK 152: 652.888.699 Sau ®ã tõ b¶ng kª sè 4 kÕ to¸n ghi NKCT sè 7 (biÓu sè 18), råi tõ NKCT sè 7 ghi sæ c¸i TK 621 (biÓu sè 19) theo ®Þnh kho¶n (chi tiÕt theo tõng ph©n xëng). Nî TK 621: Cã TK 152 NhËn xÐt nguyªn liÖu chÝnh mua vÒ s¶n xuÊt ngay th«ng qua bé phËn thu mua hµng dùa vµo b¸o c¸o qua bé phËn thu mua, sè lîng thùc nhËp vµ thùc xuÊt th× kÕ to¸n chØ viÖc ghi bót to¸n nh sau: Nî TK 621: Cã TK 111, 112, 331 3.2. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ CPNCTT C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh dïng hai h×nh thøc tr¶ l¬ng: L¬ng tr¶ theo s¶n phÈm vµ l¬ng tr¶ theo thêi gian. - ®èi víi l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm C«ng ty c¨n cø vµo ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng ®· x©y dùng vµ sè ®¬n vÞ s¶n phÈm hoµn thµnh ë mçi c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. H×nh thøc nµy ¸p dông ®èi víi bé phËn trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét ph©n xëng. - §èi víi l¬ng tr¶ theo thêi gian c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc theo c«ng viÖc, cÊp bËc vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt lµm c¬ së ®Ó tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ theo thêi gian. Ngoµi ra kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ë c«ng ty hµng th¸ng dùa vµo kÕt qu¶ lao ®éng, khèi lîng s¶n phÈm. H×nh thøc nµy ¸p dông cho khèi phßng ban nh phßng tæ chøc, hµnh chÝnh, tæ b¶o vÖ, phßng kü thuËt, phßng kinh doanh, phßng tµi vô vµ c¸c tæ phôc vô n»m trong ph©n xëng (qu¶n ®èc, phã qu¶n ®èc, KCS, thèng kª...). Ngoµi ra c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm còng ®îc hëng l¬ng thêi gian ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã s¶n lîng nhá VD: s¶n phÈm chÕ biÕn mÉu. ë c«ng ty ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm ®îc x©y dùng qua ®Þnh møc l¬ng, chÕ ®é l¬ng lµm c¬ së tÝnh l¬ng cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm hoµn thµnh. §¬n gi¸ tiÒn l¬ng cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm cña c«ng ty ®îc ph©n chia nhiÒu c«ng ®o¹n nh: ph©n cì, xö lý, lµm ®«ng... ®©y sÏ lµ c¬ së ®Ó tÝnh l¬ng ë bé phËn s¶n xuÊt theo tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. Hµng ngµy c¸ nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt mang phiÕu b¸o c¸o s¶n xuÊt s¶n phÈm lµm ®îc cña m×nh nép cho nh©n viªn thèng kª ph©n xëng. Cuèi th¸ng, nh©n viªn thèng kª ph©n xëng tæng hîp sè s¶n phÈm lµm ®îc cña mçi c¸ nh©n hoµn thµnh ë mçi c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµo phiÕu thèng kª s¶n phÈm (qua sù kiÓm tra cña KCS). §èi víi bé phËn hëng l¬ng theo thêi gian (bé phËn qu¶n lý phôc vô ph©n xëng...) th× c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng vµ hÖ sè tÝnh l¬ng ®Ó x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng ph¶i tr¶. Trªn c¬ së b¶ng chÊm c«ng, do thèng kª ph©n xëng lËp "vµ phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh" do phßng kü thuËt chuyÓn ®Õn, kÕ to¸n tÝnh tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho mçi c«ng nh©n viªn vµ lËp b¶ng thanh to¸n l¬ng cho tõng ph©n xëng. Bé phËn s¶n xuÊt phô, quy tr×nh tÝnh to¸n tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ còng nh trªn. Chi phÝ tiÒn l¬ng bé phËn s¶n xuÊt phô ®îc kÕ to¸n tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung råi tiÕn hµnh ph©n bæ cho 2 ph©n xëng s¶n xuÊt chÝnh theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Sau ®ã céng víi chi phÝ ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng t¹o thµnh kho¶n chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng. Theo b¶ng thanh to¸n l¬ng cña bé phËn söa ch÷a th¸ng 8/2005, toµn bé tiÒn c«ng ph¶i tr¶ lµ 8.000.000. Ph©n bæ cho ph©n xëng mùc = x 65.000.000 = 5.000.000 Ph©n bæ cho ph©n xëng t«m = x 39.000.000 = 3.000.000 Sè tiÒn l¬ng ph©n bæ trªn kÕt hîp víi l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng theo b¶ng thanh to¸n l¬ng cña bé phËn qu¶n lý hai ph©n xëng chÝnh t¹o thµnh kho¶n môc chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng cô thÓ: - Ph©n xëng mùc: + TiÒn l¬ng nh©n viªn tæ phôc vô: 8.500.000 + tiÒn l¬ng bé phËn s¶n xuÊt phô ph©n bæ cho ph©n xëng: 5.000.000 Céng: 13.500.000 - Ph©n xëng t«m: + TiÒn l¬ng nh©n viªn tæ phôc vô: 4.000.000 + TiÒn l¬ng bé phËn s¶n xuÊt phô ph©n bæ cho ph©n xëng: 3.000.000 Céng: 7.000.000 Sè liÖu tËp hîp ®îc trªn b¶ng tæng hîp l¬ng, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®îc tÝnh to¸n ph©n bæ cho ®èi tîng liªn quan trªn b¶ng "b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi" (biÓu sè 10). C¬ së ®Îe ghi b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi (BHXH) lµ c¸c sæ chøng tõ sau: - B¶ng tæng hîp l¬ng - PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh - Danh s¸ch lao ®éng ®iÒu chØnh møc l¬ng phô cÊp nép BHXH - §Þnh møc l¬ng s¶n phÈm. C¨n cø vµo ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng ®Þnh møc cho tõng lo¹i s¶n phÈm ë tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ "phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh", tÝnh to¸n chi tiÕt tiÒn l¬ng cña tõng lo¹i s¶n phÈm ë tõng giai ®o¹n theo c«ng thøc: Trong ®ã: ti: Chi phÝ tiÒn l¬ng s¶n phÈm cña tõng lo¹i s¶n phÈm ë giai ®o¹n i gi: §¬n gi¸ tiÒn l¬ng ®Þnh møc tõng lo¹i s¶n phÈm ë giai ®o¹n i mi: Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n i Tæng chi phÝ tiÒn l¬ng s¶n phÈm cña tõng s¶n phÈm A lµ: T= n t i i 1 Do c¸c ph©n xëng nhµ m¸y s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®éc lËp víi nhau. V× vËy, s¶n phÈm cña ph©n xëng nµo tËp hîp cho ph©n xëng Êy. V× vËy, tæng chi phÝ tiÒn l¬ng cña mét ph©n xëng b»ng tæng chi phÝ tiÒn l¬ng cña c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt. = n  T  j 1, n  j i 1 §èi víi BHXH: c¨n cø vµo "danh s¸ch lao ®éng ®iÒu chØnh møc l¬ng phô cÊp nép BHXH" do phßng tæ chøc göi xuèng cho phßng kÕ to¸n c¨n cø ë chØ tiªu "tæng quü l¬ng nép BHXH th¸ng nµy" kÕ to¸n trÝch theo tû lÖ 15% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. §èi víi BHXH, KPC§: C«ng ty thùc hiÖn tÝnh theo tû lÖ quy ®Þnh tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ång thêi nã ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng lo¹i s¶n phÈm (biÓu 11). Tõ b¶ng ph©n bæ sè 1 - b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH (biÓu sè 10) ®îc kÕ to¸n ghi vµo b¶ng sè 4 (biÓu 17) theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 622: 104.000.000 Ph©n xëng mùc: 65.000.000 Ph©n xëng t«m: 39.000.000 Cã TK 334: 104.000.000 Nî TK 622: 15.680.000 Ph©n xëng mùc: 9120.000 Ph©n xëng t«m: 6520.000 Cã TK 338: 15.680.000 3382: 2080.000 3383: 12.080.000 3384: 1.600.000 Tõ b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17) kÕ to¸n ghi vµo nhËt ký chøng tõ sè 7 (biÓu sè 18), ghi sæ c¸i TK 622 (biÓu sè 20). C¸ch ph©n bæ tiÒn l¬ng cho tõng lo¹i s¶n phÈm: C¨n cø vµo chi phÝ nh©n c«ng ®Þnh møc cña tõng lo¹i s¶n phÈm vµ tæng chi phÝ nh©n c«ng thùc tÕ ta tÝnh ra hÖ sè sau: HÖ sè = = x HÖ sè VD: Th¸ng 8/2005 tÝnh chi phÝ nh©n c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt mùc sa mi: - §èi víi ph©n xëng mùc Tæng chi phÝ nh©n c«ng thùc tÕ: 65.000.000 Tæng chi phÝ nh©n c«ng ®Þnh møc: 62.500.000 Tõ sè liÖu trªn ta tÝnh ra hÖ sè HÖ sè = = 1,04 VËy chi phÝ nh©n c«ng ®Þnh møc cña mùc sa mi lµ: 8.000.000 = 8.000.000 x 1,04 = 8.320.000 3.3. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung ë c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh bao gåm: - Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng - Chi phÝ vËt liÖu - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt - Chi phÝ khÊu hao TSC§ - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Do ®Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ ë c«ng ty nªn chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm 2 bé phËn: - Chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô qu¶n lý ph©n xëng - Chi phÝ s¶n xuÊt cña bé phËn s¶n xuÊt phô ph©n bæ cho c¸c ph©n xëng. a. kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn ph©n xëng T¹i c«ng ty chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng bao gåm: TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña qu¶n ®èc, phã qu¶n ®èc ph©n xëng, KCS, thñ kho, thèng kª... trªn b¶ng tæng hîp l¬ng kho¶n chi l¬ng nh©n viªn ph©n xëng bao gåm tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ cña: - Tæ phôc vô ph©n xëng mùc vµ ph©n xëng t«m - Toµn bé chi l¬ng cña ph©n xëng söa ch÷a. Nh÷ng sè liÖu trªn, kÕ to¸n tËp hîp vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH (biÓu sè 10) vµ ®îc chi tiÕt theo tõng ph©n xëng ®Ó ph©n bæ cho c¸c s¶n phÈm (biÓu sè 11) c¨n cø vµo sè liÖu ®ã, cuèi th¸ng kÕ to¸n tæng hîp ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17) theo ®Þnh kho¶n. + Nî TK 627 (6271): 20.500.000 ph©n xëng mùc: 1.970.000 Ph©n xëng t«m: 7.000.000 Cã TK 334: 20.500.000 + Nî TK 627 (6271): 3.045.000 Ph©n xëng mùc: 1.970.000 Ph©n xëng t«m: 1.075.000 Cã TK 338: 3.045.000 3382: 410.000 3383: 2.325.000 3384: 610.000 Sau ®ã tõ b¶ng kª sè 4, kÕ to¸n ghi vµo NKCT sè 7 (biÓu sè 18) vµ tõ NKCT sè 7 ghi vµo sæ c¸i TK 627 (biÓu sè 21). b. KÕ to¸n tËp hîp vËt liÖu dïng chung chi phÝ vËt liÖu tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gßm c¸c chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho ph©n xëng nh: D©y ®iÖn ®¬n, dÇu ho¶, ****** C¨n cø vµo c¸c phiÕu lÜnh vËt t ®îc ph©n lo¹i, kÕ to¸n tËp hîp chøng tõ cã lý do xuÊt víi môc ®Ých sö dông cho s¶n xuÊt chung, ghi vµo b¶ng kª xuÊt øng víi tõng lo¹i vËt liÖu ®· xuÊt. Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo dßng tæng céng trªn b¶ng kª xuÊt TK 627, kÕ to¸n lÊy sè liÖu ghi vµo dßng TK 627 trªn "b¶ng ph©n bæ NL - CCDC" (biÓu sè 8) tõ b¶ng ph©n bæ ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17) råi tõ b¶ng kª nµy ghi vµo nhËt ký chøng tõ sè 7 (biÓu sè 18) kÕ to¸n ghi vµo sæ c¸i TK 627 theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627 (6271): 10.004.598 Ph©n xëng mùc: 7.005.075 Ph©n xëng t«m: 2.999.523 Cã TK 152: 10.004.598 c. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ c«ng cô dông cô s¶n xuÊt Chi phÝ c«ng cô dông cô gåm toµn bé chi phÝ vÒ ®å dïng cho nh©n viªn, c«ng nh©n nh: quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, g¨ng tay, khÈu trang vµ dông cô s¶n xuÊt, söa ch÷a... C«ng cô, dông cô dïng cho s¶n xuÊt cã 2 lo¹i: lo¹i h¹ch to¸n 1 lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú vµ lo¹i ph©n bæ dÇn. V× vËy kÕ to¸n chia lµm hai lo¹i h¹ch to¸n: - NÕu gi¸ trÞ c«ng cô dông cô xuÊt dïng nhá (díi 1 triÖu th× h¹ch to¸n ngay vµo chi phÝ s¶n xuÊt). KÕ to¸n tËp hîp vµo phiÕu xuÊt kho c«ng cô dông cô lo¹i xuÊt dïng mét lÇn, lËp b¶ng ph©n bæ sè 2 (biÓu sè 8) theo quan hÖ: Nî TK 627 Cã TK 153 Sè liÖu trªn b¶ng ph©n bæ sè 2 ®îc kÕ to¸n ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17) theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627: 891226 Ph©n xëng mùc: 470800 Ph©n xëng t«m: 420426 Cã TK 153: 891.226 Trêng hîp c«ng cô dông cô xuÊt dïng cã gi¸ trÞ lín cÇn ph©n bæ cho nhiÒu kú, kÕ to¸n sö dông TK 142. Cô thÓ t¹i c«ng ty, c¨n cø vµo b¶ng kª sè 2 (biÓu sè 8) kÕ to¸n ghi: Nî TK 142: 6.400.000 Cã TK 153: 6.400.000 Cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vß ®ã ®Ó tËp hîp chi phÝ c«ng cô, dông cô tõng ph©n xëng (biÓu sè 12) vµ ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17) theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627 (6273): 3.200.000 Ph©n xëng mùc: 2.150.000 Ph©n xëng tåm: 1.050.000 Cã TK 642 (1421)L 3.200.000 d. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ khÊu hao TSC§ Trong qu¸ tr×nh tham gia s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ trÞ cña TSC§ bÞ hao mßn dÇn phÇn gi¸ trÞ hao mßn TSC§ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua h×nh thøc trÝch khÊu hao. TÊt c¶ TSC§ tham gia vµo s¶n xuÊt ®Òu ph¶i tÝch khÊu hao vµ ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong th¸ng. C¸c TSC§ nh: Nhµ xëng, nhµ ®iÒu hµnh, «t« vËn t¶i, m¸y lµm l¹nh... viÖc tÝnh khÊu hao TSC§ theo ph¬ng ph¸p luyÖn tÝnh (hay cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p b×nh qu©n). Theo ph¬ng ph¸p nµy khÊu hao hµng n¨m ph¶i trÝch ®îc tÝnh nh sau: = Møc trÝch khÊu hao hµng th¸ng c¨n cø vµo sè khÊu hao ph¶i tÝnh c¶ n¨m vµ ®îc x¸c ®Þnh: = Sè khÊu hao hµng th¸ng sÏ ®îc tËp hîp cho tõng bé phËn sö dông trªn b¶ng tÝnh khÊu hao TSC§ (biÓu sè 13). Tõ b¶ng tÝnh khÊu hao TSC§ n¨m 2005 ta x¸c ®Þnh sè khÊu hao TSC§ c¶ n¨m lµ 560.200.200. Sè khÊu hao trÝch mçi th¸ng lµ: = 46.683.350 KhÊu hao tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt hµng th¸ng lµ: - Ph©n xëng mùc: = = 27.850.850 - Ph©n xëng t«m: = = 10.335.100 - Bé phËn qu¶n lý: = = 7.305.415 - Bé ph©n b¸n hµng: = = 1.191.985 (Xem biÓu sè 14) C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§ trong th¸ng cho l¬ng bé phËn tËp hîp ghi b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17) theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627 (6274): 38.185.950 Ph©n xëng mùc: 27.850.850 Ph©n xëng t«m: 10.335.100 Cã TK 214: 38.185.950 Sau ®ã ghi vµo nhËt ký chøng tõ sè 7 (biÓu sè 18) vµ ghi vµo sæ c¸i TK 627 (biÓu sè 21). e. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh: TiÒn ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i thuª söa ch÷a ngoµi. §èi víi chi phÝ söa ch÷a thêng xuyªn m¸y mãc thiÕt bÞ: khi m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, tµi s¶n cña c«ng ty háng hãc mµ tæ c¬ khÝ kh«ng söa ch÷a ®îc th× ph¶i thuª ngoµi söa. Chi phÝ nµy tÝnh toµn bé vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ ph¸t sinh cho ph©n xëng nµo th× tÝnh cho ph©n xëng ®o. Hµng th¸ng c¨n cø vµo hîp ®ång thuª vµ biªn b¶n x¸c nhËn c«ng viÖc hoµn thµnh, kÕ to¸n lËp phiÕu chi tiÒn mÆt tr¶ cho ngêi söa ch÷a. Nh÷ng phiÕu chi nµy ®îc ph¶n ¸nh vµo b¶ng kª quý, cuèi th¸ng göi lªn cho kÕ to¸n tæng hîp. Khi nhËn ®îc b¶ng kª quý, kÕ to¸n c¨n cø vµo tõng phiÕu chi vµ ghi néi dung cô thÓ cho tõng phiÕu chi vµo sæ TK 627 cho tõng bé phËn theo ®Þnh kho¶n: (xem NKCT sè 1 - biÓu sè 15). Nî TK 627: 2.410.000 Ph©n xëng mùc: 1.500.000 Ph©n xëng t«m: 910.000 Cã TK 111: 2.410.000 Chi phÝ ®iÖn níc cuèi th¸ng c¨n cø vµo ho¸ ®¬n cña ngêi cung cÊp: Cña Së ®iÖn lùc, bu ®iÖn kÕ to¸n, thanh to¸n lËp phiÕu chi tr¶ cho ngêi cung cÊp. C¸c chøng tõ thanh to¸n nµy ®îc ph¶n ¸nh vµo NKCT sè 1 vµ NKCT sè 10 (biÓu 15, 16). f. C¸c kho¶n chi kh¸c b»ng tiÒn Bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phôc vô s¶n xuÊt chung kh¸c cha ®îc xÕp vµo 5 nhãm chi phÝ trªn: Chi phÝ mua phô tïng, chi tiÕt m¸y phôc vô söa ch÷a, chi tiÕp kh¸ch, chÌ, níc... kho¶n chi nµy cã thÓ ghi b»ng tiÒn mÆt hay t¹m øng nÕu chi b»ng tiÒn mÆt th× h¹ch to¸n t¬ng trî gièng nh chi phÝ thuª ngoµi söa ch÷a, chi phÝ ®iÖn, níc... nÕu chi b»ng t¹m øng: kÕ to¸n theo dâi t×nh h×nh t¹m øng vµ thanh to¸n t¹m øng trªn nhËt ký chøng tõ sè 10 (biÓu sè 16). C¨n cø vµo NKCT sè 1 kÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 627: 5.529.000 Ph©n xëng mùc: 3.900.000 Ph©n xëng t«m: 1.629.000 Cã TK 141: 5.529.000 Cuèi th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong th¸ng ®îc tËp hîp theo tõng ph©n xëng, chi phÝ s¶n xuÊt chung ë ph©n xëng nµo ®îc ph©n bæ theo ph©n xëng ®ã. §èi víi s¶n phÈm cña c«ng ty chÕ biÕn thuû s¶n c¨n cø theo s¶n lîng kg s¶n phÈm hoµn thµnh ®Ó ph©n bæ. 3.4. TËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp Mäi chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú, sau khi tËp hîp riªng cho tõng kho¶n môc, chi phÝ cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ toµn c«ng ty. C¨n cø vµo sæ c¸i TK 621, TK 622, TK 627, cuèi th¸ng tæng hîp sè ph¸t sinh nî c¸c tµi kho¶n nµy vµ kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154 ®Ó tËp hîp chi phÝ toµn c«ng ty thùc tÕ ë C«ng ty viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn c«ng ty ®îc thÓ hiÖn ë NKCT sè 7 (biÓu sè 18). §èi víi chi phÝ NVLTT theo sè liÖu tõ b¶ng ph©n bæ sè 2 (biÓu sè 8) ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17, NKCT sè 7 (biÓu sè 18) sau ®ã vµo sæ c¸i TK 621 (biÓu sè 19), ®ång thêi kÕt chuyÓn sang TK 154 (biÓu sè 22) theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 154: 652.888.699 Ph©n xëng mùc: 488.785.765 Ph©n xëng t«m: 164.102.934 Cã TK 621: 652.888.699 §èi víi cho phÝ c«ng nh©n trùc tiÕp c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH biÓu sè 10 tËp hîp vµo TK 622 chi phÝ c«ng nh©n trùc tiÕp ®îc ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17), NKCT sè 7 (biÓu sè 18) sau ®ã vµo sæ c¸i TK 622 (biÓu sè 20) sau ®ã kÕ to¸n kÕt chuyÓn vµo TK 154 (biÓu sè 22). Nî TK 154: 119.680.000 Ph©n xëng mùc: 74.120.000 Ph©n xëng t«m: 45.560.000 Cã TK 622: 119.680.000 §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung, toµn bé chi phÝ ®· tËp hîp ghi vµo b¶ng kª sè 4 (biÓu sè 17), NKCT sè 7 (biÓu sè 18) vµ sæ c¸i TK 627 (biÓu sè 21) sÏ ®îc kÕ to¸n tæng hîp l¹i vµ kÕt chuyÓn sang TK 154 (biÓu sè 22) theo ®Þnh kho¶n sau: Nî TK 154: 83.765.774 Ph©n xëng mùc: 58.346.725 Ph©n xëng t«m: 25.419.049 Cã TK 627: 83.765.744 4. KÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm 4.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú Do ngµnh thuû s¶n lµ ngµnh ®Æc thï mÆt hµng s¶n xuÊt lµ mÆt hµng t¬i sèng cho nªn kh«ng cã s¶n phÈm dë dang cuèi kú cho nªn TK 154 kh«ng cã sè d cuèi kú. 4.2. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Sau khi ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh s¶n phÈm hoµn thµnh cuèi kú. ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt trong th¸ng, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh c«ng xëng cña tõng s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho theo ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n: Z = D®k +Cn - Dck Trong ®ã: Z: Tæng gi¸ thµnh D®k: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú Dck: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Cn: chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú = VD: TrÝch tµi liÖu th¸ng 8/2005 t¹i c«ng ty thuû s¶n Nam Hµ TÜnh nh sau: Trong th¸ng ph©n xëng mùc hoµn thµnh nhËp kho víi s¶n lîng s¶n phÈm lµ 840,8kg s¶n phÈm mùc sa mi trong ®ã: a. Chi phÝ nh©n c«ng NVLTT ®îc kÕ to¸n tËp hîp tæng chi phÝ cho mùc sa mi lµ 121.218.800 b. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ 9.623.058 c. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp lµ 6.043.492 VËy tæng gi¸ thµnh cña mùc sa mi lµ: 121.318.800 + 9.623.058 + 6.043.492 = 136.985.350 = 136.985.350 163.000,16 840,8 §èi víi viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸c còng t¬ng tù nh viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mùc sa mi. Tõ c¸ch tr×nh bµy trªn kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hoµn thµnh trong th¸ng. §ång thêi ghi NKCT sè 7 (biÓu sè 18) vµ ghi b¶ng kª sè 8: Nî TK 155: 942.272.788 Cã TK 154: 942.272.788 Ph©n xëng mùc: 635.933.259 Ph©n xëng t«m: 306.339.529 III. §¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam hµ tÜnh 1. Nh÷ng mÆt ®¹t ®îc C«ng ty XNK thuû s¶n Nam Hµ TÜnh cã 1 ®éi ngò kÕ to¸n cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cao, cã kinh nghiÖm c«ng t¸c l©u n¨m. hµng ngµy ®· ghi chÐp ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kÞp thêi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong C«ng ty. ViÖc C«ng ty ®· hiÖn ®¹i ho¸ viÖc tÝnh to¸n xö lý th«ng tin trong h¹ch to¸n kÕ to¸n, kÕ to¸n ®· gi¶m ®îc tèi thiÓu céng t¸c tÝnh to¸n thñ c«ng. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®îc ph¶n ¸nh nhanh gän vµo cuèi th¸ng. ViÖc cung cÊp vËt liÖu kÞp ®¶m b¶o kÞp thêi ®Çy ®ñ, kÞp thêi gian c¸c chi phÝ lu kho, ph¸t sinh nh mÊt m¸t... C¸c thñ tôc cung øng nguyªn vËt liÖu cho kh©u s¶n xuÊt lu«n chÆt chÏ, tõ kh©u lËp kÕ ho¹ch thu mua ®Õn kh©u nguyªn vËt liÖu thêng xuyªn ®îc kiÓm tra, gi¸m s¸t. Cho nªn, gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng ph¶i chÞu nh÷ng chi phÝ gi¸n tiÕp nh hao hôt nguyªn vËt liÖu, nguyªn vËt liÖu kh«ng s¶n xuÊt kÞp dÉn ®Õn h háng, hao tæn vÒ xö lý còng nh s¶n lîng hay mµu s¾c... 2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n + Cha vi tÝnh ho¸ ®îc trong kh©u kÕ to¸n. Nguyªn nh©n lµ do ®éi ngò kÕ to¸n tríc ®©y cha ®îc trang bÞ kiÕn thøc vi tÝnh nªn cha theo kÞp khoa häc kü thuËt + §èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt t¹o viÖc lµm æn ®Þnh vµ ký kÕt hîp ®ång. §ãng b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ cho c«ng nh©n cha ®îc 100%. Nguyªn nh©n cña viÖc nµy lµ lµm nh thÕ nµo sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµm mÊt tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÉn ®Õn tiªu thô chËm gi¶m thu nhËp cña C«ng ty. Ch¬ng III Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n nam hµ tÜnh I. Nh÷ng u ®iÓm vµ nh÷ng tån t¹i cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn 1. Nh÷ng u ®iÓm Trong suèt 12 n¨m qua cïng víi sù trëng thµnh vµ ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam, víi sù quan t©m ®óng ®¾n cña Bé c«ng nghiÖp nhÑ nãi chung vµ ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n nãi riªng cïng toµn thÓ c¸c ban ngµnh chøc n¨ng kh¸c kÕt hîp víi sù n¨ng ®éng, nh¹y bÐn trong ®iÒu hµnh cña l·nh ®¹o C«ng ty, sù nç lùc phÊn ®Êu hoµn thµnh nhiÖm vô cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong toµn C«ng ty. §· thùc sù lµm cho C«ng ty kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ lín m¹nh. Sù lín m¹nh cña C«ng ty kh«ng nh÷ng ®îc thÓ hiÖn qua sù hoµn thiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, møc thu nhËp æn ®Þnh cña c¸n bé c«ng nh©n viªn mµ cßn thÓ hiÖn ë tr×nh ®é qu¶n lý. Ngoµi sù lín m¹nh cña C«ng ty cßn ®îc thÓ hiÖn ë quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng ®îc më réng, kh¸ch hµng ®Õn víi C«ng ty ngµy mét ®«ng. §iÒu nµy chøng tá vÞ thÕ cña C«ng ty trªn thÞ trêng, s¶n phÈm cña C«ng ty ®· vµ ®ang ®îc ngêi tiªu dïng tÝn nhiÖm, chiÕm ®îc lßng tin cña kh¸ch hµng. KÕt qu¶ ®ã kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn nh÷ng cè g¾ng cña C«ng ty trong viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Trªn c¬ së nghiªn cøu lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Nam Hµ TÜnh em nhËn thÊy: Bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc tæ chøc gän nhÑ, khoa häc, hîp lý, cã hiÖu qu¶, phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®¶m b¶o cho C«ng ty cã kh¶ n¨ng tù tr¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn lín m¹nh trªn th¬ng trêng. Phßng kÕ to¸n cña C«ng ty bao gåm nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é bè trÝ ®óng viÖc, ®óng chuyªn m«n, cã tinh thÇn hîp t¸c gióp ®ì nhau trong c«ng viÖc qu¶n lý. Trong C«ng ty, c«ng t¸c kÕ to¸n ®Æc biÖt lµ phÇn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh×n chung t¬ng ®èi tèt, cã nÒn nÕp. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi tîng s¶n phÈm, kú tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng th¸ng lµ hoµn toµn hîp lý cã c¨n cø khoa häc vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty v× s¶n phÈm cã chu kú s¶n xuÊt ng¾n. MÆt kh¸c, viÖc phèi hîp cña c¸c nh©n viªn thèng kª ph©n xëng víi phßng kÕ to¸n nhÞp nhµng, nhanh chãng cho viÖc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n ®îc chÝnh x¸c, kÞp thêi. Do vËy, mµ nã phôc vô tèt cho viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý gi¸ thµnh vµ phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ban l·nh ®¹o C«ng ty ®îc ®óng ®¾n. ViÖc tËp hîp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ ®îc tËp trung ë phßng kÕ to¸n nªn, viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ kh«ng bÞ chËm trÔ, chøng tõ ®îc tËp hîp kÞp thêi ®óng niªn ®é phôc vô cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n ®îc kÞp thêi. C«ng ty ®· sö dông h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n lµ “NhËt ký chøng tõ” lµ rÊt hîp lý, nã gióp kÕ to¸n ph¶n ¸nh thêng xuyªn t×nh h×nh biÕn ®éng vËt t, tiÒn vèn mét c¸ch chÝnh x¸c. C«ng ty ®· sö dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. V× viÖc nhËp xuÊt vËt t hµng ho¸ nhiÒu. Nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp phßng kÕ to¸n theo dâi vµ n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh nhËp, xuÊt vËt t hµng ho¸ cña C«ng ty ®îc thêng xuyªn phôc vô tèt cho c«ng t¸c kÕ to¸n vµ gióp cho ban l·nh ®¹o biÕt râ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y. 2. Mét sè mÆt cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn vÒ kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. C«ng ty kh«ng tiÕn hµnh trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt qua c¸c kú biÕn ®éng, ®Æc biÖt lµ c¸c thêi kú cã nhiÒu c«ng nh©n nghØ phÐp ¶nh hëng lín ®Õn tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hîp lý vµ tr¸nh sù biÕn ®éng lín vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®¶m b¶o viÖc h¹ch to¸n cã kÕt qu¶ kinh doanh phï hîp C«ng ty nªn tiÕn hµnh trÝch tríc vµo chi phÝ nh©n c«ng tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch. II. Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n nam hµ tÜnh. Qua thùc tÕ t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty, díi gãc ®é lµ mét sinh viªn thùc tËp em xin cã gãp ý thªm ®Ó cho c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m hoµn thiÖn h¬n. VÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty. 1. VÒ kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp HiÖn nay C«ng ty ®ang ¸p dông chÕ ®é tr¶ l¬ng ®¬n gi¶n: L¬ng thêi gian vµ l¬ng s¶n phÈm. Tuy nhiªn, thiÕt nghÜ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu suÊt c«ng viÖc nªn cÇn ¸p dông chÕ ®é thëng, ph¹t linh ho¹t ®Ó khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng quan t©m h¬n n÷a ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng. MÆt kh¸c do tÝnh chÊt thêi vô trong s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp æn ®Þnh cho ngêi lao ®éng trong C«ng ty nªn trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp theo tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt. Sè tiÒn trÝch TiÒn l¬ng ph¶i tríc vµo chi tr¶ cho c«ng phÝ s¶n xuÊt trong th¸ng Tû lÖ trÝch tríc theo kÕ ho¹ch = nh©n s¶n xuÊt trong th¸ng Tû lÖ trÝch x theo kÕ ho¹ch = - Khi tiÕn hµnh trÝch tríc tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt tÝnh vµo chi phÝ, kÕ to¸n ghi Nî TK 622: (Chi tiÕt liªn quan) Cã TK 335: - Cuèi n¨m sau khi x¸c ®Þnh sè trÝch tríc víi sè thùc chi kÕ to¸n, kÕ to¸n ®iÒu chØnh, ghi Nî TK 335: (Sè trÝch > sè thùc chi) Cã TK 622 Nî TK 622 (sè trÝch < sè thùc chi) Cã TK 335 2. T¨ng cêng tin häc ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n Cßn vÒ vÊn ®Ò tin häc ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n C«ng ty nªn ®a phÇn mÒm kÕ to¸n vµo phôc vô cho viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ qu¶n lý chøng tõ sæ s¸ch ®¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n, kÞp thêi, chÝnh x¸c. C«ng ty ®· bè trÝ cho nh©n viªn ®i häc vµ båi dìng kiÕn thøc nh»m n©ng cao tay nghÒ cña nh©n viªn kÕ to¸n ®Ó theo kÞp víi khoa häc kü thuËt, gi¶m tèi thiÓu viÖc ghi chÐp tÝnh to¸n cña nh©n viªn kÕ to¸n. KÕt luËn nÒn kinh tÕ thÞ trêng lu«n ®ßi hái mäi doanh nghiÖp ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, kÞp thêi gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu ®ã lµ c¬ së tiÒn ®Ò ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ s¶n xuÊt còng nh viÖc t×m tßi c¸c gi¶i ph¸p nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh vµ t¨ng doanh thu, lîi nhuËn cho C«ng ty. NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò ®ã, C«ng ty xuÊt nhËp khÈu kh©u thuû s¶n Nam Hµ TÜnh ®· thùc sù coi träng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, C«ng ty ®· ®¸p øng ®îc ®a sè yªu cÇu ®Æt ra cña c«ng t¸c qu¶n lý míi hiÖn nay. §Ó c«ng t¸c kÕ to¸n trë thµnh c«ng cô qu¶n lý h÷u hiÖu phôc vô ®¾c lùc cho qu¶n trÞ C«ng ty vµ ph¸t huy vai trß cña m×nh. Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty em cã gãp ý thªm vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. Tuy nhiªn v× ®iÒu kiÖn thùc tËp thêi gian cã h¹n chÕ vµ hiÓu biÕt cha s©u s¾c nªn chuyªn ®Ò cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vÒ néi dung kü thuËt còng nh ph¹m vi yªu cÇu nghiªn cøu. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« gi¸o, c¸c c« chó kÕ to¸n trong C«ng ty vµ c¸c ban ®ång nghiÖp ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Cuèi cïng em xin ®îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c vµ lêi c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n cña C«ng ty, ®Æc biÖt lµ c« gi¸o Hoµng ThÞ Nga ngêi ®· quan t©m híng dÉn, chØ b¶o tËn t×nh ®Ó em hoµn thµnh b¸o c¸o nµy. BiÓu sè: 01 M· sè 04VT QD liªn bé TCTK - TC Sè 533 - LB ngµy 01/09/1967 Nî: Cã: PhiÕu lÜnh vËt t Th¸ng 08/2005 Tªn ®¬n vÞ tÝnh: ph©n xëng mùc Lý do lÜnh: ChÕ biÕn mùc sa mi LÜnh t¹i kho: ¤ng Th¾ng Ko2 Danh ®iÓm vËt liÖu 1 Tªn nguyªn §VT liÖu 2 Mùc 3 Kg Sè lîng 4 2.323 Gi¸ ®¬n Thµnh tiÒn vÞ 5 6 51.154 118.830.742 Ghi chó 7 nang Thµnh tiÒn b»ng ch÷: N¨m tr¨m t¸m m¬i t¸m triÖu chÝn tr¨m t¸m m¬i b¶y ngh×n mét tr¨m n¨m m¬i s¸u ®ång. Thñ kho Ngêi nhËn Phô tr¸ch ®¬n vÞ BiÓu sè: 02 B¶ng kª nguyªn vËt liÖu chÝnh xuÊt kho Th¸ng 08/2005 TK 621 ph©n xëng mùc §VT: ®ång STT 1 2 3 Tªn vËt t Mùc Nang NC Mùc èng NC Mùc l¸ NC ... Tæng céng §VT Kg Kg Kg ... Sè lîng XuÊt kho Thùc lÜnh 2323 2.323 969 969 583 583 ... ... Gi¸ ®¬n vÞ Thµnh tiÒn 51.154 30.267 52.000 ... 118.830.742 29.328.723 30.316.000 ... 480.008.52 5 BiÓu sè: 03 B¶ng kª nguyªn vËt liÖu chÝnh xuÊt kho Th¸ng 08/2005 TK 621 ph©n xëng t«m §VT: ®ång STT 1 2 Tªn vËt t T«m bép NC T«m só NC ... Tæng céng §VT Kg Kg ... Sè lîng XuÊt kho Thùc lÜnh 9652 9652 776 776 ... ... Gi¸ ®¬n vÞ Thµnh tiÒn 50.000 60.000 ... 47.600.000 46.560.000 ... 154.102.43 4 BiÓu sè: 04 B¶ng kª NVL phô xuÊt dïng Th¸ng 08/2005 TK 621 ph©n xëng mùc STT 1 2 3 4 5 6 7 8 Tªn vËt t Khay xèp lµm mùc Bao PE NhËt ¤xy giµ Cån thùc vËt Nh·n d¸n khay mùc Kh¨n lau tay Muèi tr¾ng ThÎ cì s¶n phÈm ... Tæng céng §VT Sè lîng xuÊt Thùc C¸i C¸i LÝt LÝt C¸i C¸i Kg C¸i ... kho 2600 2500 60 30 1600 70 3400 4000 ... lÜnh 2600 2500 60 30 1600 70 3400 ... Gi¸ ®¬n Thµnh tiÒn vÞ 508 1.321.580 710 1.777.100 7176 430.565 10941 328.248 240 384.000 1320 92.400 474 1.613.402 25 100.160 ... ... 8.777.24 0 BiÓu sè: 05 B¶ng kª NVL phô xuÊt dïng Th¸ng 08/2005 TK 621 ph©n xëng t«m STT 1 2 3 4 5 6 7 8 Tªn vËt t Khay s¾p t«m Bao PE NhËt ¤xy giµ Cån thùc vËt Nh·n d¸n khay mùc Kh¨n lau tay Muèi tr¾ng ThÎ cì s¶n phÈm ... Tæng céng §VT Sè lîng xuÊt Thùc C¸i C¸i LÝt LÝt C¸i C¸i Kg C¸i ... kho 2700 2800 61 32 610 70 3420 4200 ... lÜnh 2700 2800 61 32 610 70 3420 4200 ... Gi¸ ®¬n vÞ 508 710 7176 10941 240 1320 474 25 ... Thµnh tiÒn 1.371.600 1.988.000 437.736 350.112 386.400 92.400 1621.080 105.000 ... 10.000.50 0 BiÓu sè: 06 B¶ng kª nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng th¸ng 08/2005 TK 627 Ph©n xëng mùc STT 1 2 Tªn vËt t D©y ®iÖn ®¬n DÇu ho¶ ... Tæng céng §VT Sè lîng xuÊt Thùc ®¬n m LÝt ... kho 370 75 ... vÞ 710 4200 ... lÜnh 370 75 ... Gi¸ Thµnh tiÒn 262700 322500 ... 7.005.07 5 BiÓu sè: 07 B¶ng kª c«ng cô dông cô xuÊt dïng th¸ng 08/2005 Ph©n xëng mùc STT 1 2 3 Tªn vËt t Dao con KÐo Chæi quÐt sµn ... Tæng céng §VT Sè lîng xuÊt Thùc ®¬n C¸i C¸i C¸i ... kho 22 20 5 ... vÞ 5000 3500 6000 ... lÜnh 22 20 5 ... Gi¸ Thµnh tiÒn 110.000 70.000 30.000 ... 208.772 BiÓu sè: 08 B¶ng ph©n bæ sè 02 B¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô Th¸ng 08/2005 §VT: ®ång C¸c TK ghi cã C¸c TK ghi nî 1 TK 621 - TK 152 (gi¸ thùc tÕ TK 1521 TK 1522 Céng 634.110.959 18.777.740 652.888.699 CPNVLTT 480.008.525 - PX mùc 154.102.434 10.000.500 164.102.934 - PX t«m 2 TK 627 CPSXC - PX mùc - PX t«m 3 TK 641 CPBH 4 TK 642 CPQLDN 5 TK 142 Céng TK 153 8.777.240 488.785.765 10.004.598 10.004.598 891.226 7.005.075 7.005.075 470.800 2.999.523 17.211.530 41.000.650 2.999.523 17.211.530 41.000.650 8 7 420.426 5.101.000 4.202.243 6.400.000 634.110.95 50.094.51 684.205.47 8.221.569 9 BiÓu sè: 09 B¶ng kª chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Th¸ng 08/2005 §VT: ®ång Chi phÝ NVL I II 1 Lo¹i SPSX Ph©n xëng mùc Mùc sa mi ... Ph©n xëng T«m bãc vá l¹nh céng Lo¹i NVL §VT Sè lîng Thµnh tiÒn Mùc nang Kg 2323 488.785.765 118.830.742 Mùc èng NC Kg 969 29.328.723 ... ... ... T«m hép NC Kg 9652 ... 164.102.934 46.440.000 T«m só NC Kg 776 46.560.000 ... ... ... ... 652.888.69 9 Ghi chó BiÓu sè: 10 b¶ng ph©n bæ sè 1 b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vÒ BHXh th¸ng 08/2005 §VT: §ång Ghi TK 334 TK 338 Cã ST T 1 2 TK Ghi L¬ng C¸c kho¶n phô cÊp Nî C¸c kho¶n kh¸c Céng c¸c cã L¬ng c¬ TK 334 b¶n KPC§ 2% BHXH 15% BHYT 2% Céng TK Tæng céng 338 TK TK 98.000.000 3.900.000 2.100.000 104.000.000 80.000.000 2.080.000 12.000.000 1.600.000 15.680.000 119.680.000 622 62.000.000 2.100.000 900.000 65.000.000 46.000.000 1.300.000 6.900.000 920.000 9.120.000 74.120.000 - PX 36.000.000 18.000.000 1.200.000 39.000.000 34.000.000 780.000 5.100.000 6.560.000 6.560.000 45.560.000 t«m TK 18.500.000 1.400.000 600.000 20.500.000 15.500.000 410.000 2.225.000 310.000 3.045.000 23.545.000 627 12.000.000 900.000 600.000 13.500.000 10.000.000 270.000 1.500.000 200.000 1.970.000 15.470.000 mùc - PX - PX 6.500.000 500.000 7.000.000 5.500.000 140.000 825.000 110.000 1.075.000 8.075.000 10.000.000 8.000.000 200.000 1.200.000 160.000 1.560.000 11.560.000 14.050.000 11.500.000 281.000 1.725.000 230.000 2.236.000 16.286.000 mùc - PX 3 t«m TK 10.000.000 4 641 TK 13.950.000 100.000 642 Cén 140.450.00 5.400.000 2.700.00 148.550.00 115.000.00 2.971.00 17.250.00 2.300.00 22.521.00 171.071.00 g 0 0 0 0 0 0 0 0 0 BiÓu sè: 11 ST T I 1 II DiÔn gi¶i Ph©n xëng mùc Mùc sa mi b¶ng kª chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th¸ng 08/2005 TrÝch TrÝch BHXH C«ng chi phÝ TiÒn c«ng L¬ng c¬ KPC§ (15%) nh©n c«ng trùc tiÕp b¶n (2%) BHYT(2%) trùc tiÕp 65.000.000 46.000.000 1.300.000 7.820.000 74.120.000 8.320.000 7.500.000 166.400 1.275.000 9.761.400 Mùc Nang FILLET 3.500.400 3.000.000 7.008 510.000 4.080.408 Mùc èng SGATA 3.250.000 3.100.000 65.000 527.000 3.842.000 Ph©n xëng t«m ... 39.000.000 ... 34.000.000 ... 780.000 ... 5.780.000 ... 45.560.000 Ghi chó T«m bép 1.248.000 1.100.000 24.060 187.000 1.459.960 T«m só bãc vá 2.600.000 2.300.000 52.000 391.000 3.043.000 ... 104.000.00 ... 80.000.00 ... 2.080.00 ... 13.600.000 ... 119.680.000 0 0 0 l¹nh ®«ng ... Céng BiÓu sè 12 TrÝch b¶ng kª sè 6. TËp hîp chi phÝ tr¶ tríc ( 1421) Th¸ng 08/2005 §VT: §ång SD §T ST T DiÔn gi¶i Nî Ghi nî TK 142, ghi cã KTTT kh¸c Céng Cã 111 … nî TK 142(1) Ghi cã TK 142, ghi nî TK kh¸c 627(3) … SDCT Céng cã TK 142 Nî I Ph©n x- 34.000.00 2.150.00 2.150.00 31.850.00 1 ëng mùc Bµn lµm 0 1.550.000 0 145.000 0 145.000 0 1.405.000 4.500.000 2.500.000 240.000 170.000 240.000 170.000 4.260.000 2.330.000 x- … 19.900.00 … 1.050.00 … 1.050.00 … 18.850.00 ëng t«m Bµn lµm 0 3.350.000 0 250.000 0 250.000 0 3.100.000 viÖc Xe 2.500.000 250.000 250.000 2.250.000 viÖc 2 3 Qu¹t th«ng giã II … Ph©n hµng ®Èy Cã Thïng ®ùng NL Céng 1.350.000 210.000 210.000 1.140.000 53.900.00 3.200.00 3.200.00 50.700.00 0 0 0 0 BiÓu sè 13 B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§ n¨m 2005 §¬n vÞ: C«ng ty XNK Thñy s¶n Nam Hµ tÜnh §VT:§ång Lo¹i Tµi Sè s¶n TT cè ®Þn h Ph© n xI ëng mùc 1 Nhµ 01 2 M¸y lµm l¹nh … II Ph© n xëng T«m Gi¸ trÞ cßn l¹i NG TSC§ Møc trÝch KH c¬ b¶n TB hµng n¨m §èi tîng sö dông Bé phËn s¶n xuÊt : Bé phËn TK 627 qu¶n lý TK 642 PX Mùc PX T«m 334.210.20 0 48.512.125 125.073.429 264.750.000 … 6.840.000 6.840.000 18.986.847 18.986.847 … … … 124.021.20 0 Gh i Bé phËn b¸n hµng ch ó TK 641 1 Nhµ 01 2 M¸y lµm l¹nh … III Bé phËn qu¶n lý 1 ¤t« con Toyot a … IV Bé phËn b¸n hµng 1 ¤t« vËn t¶i IFA … Céng 865.097.055 750.665.500 16.999.958 16.999.958 554.485.334 450.722.979 38.576.000 38.576.000 … … … … 87.664.98 0 475.680.000 … 207.244.986 45.435.014 … … 45.435.01 4 … 14.303.82 0 99.001.000 14.330.000 8.505.000 … … … 9.999.000.0 6.989.654.2 560.200.2 334.210.2 124.021.2 00 14 00 00 00 8.505.000 87.664.9 80 … 14.303.8 20 BiÓu sè 14 B¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§ Th¸ng 08/2005 §VT: §ång STT 1 2 3 4 DiÔn gi¶i N¬i sö dông Sè KH c¶ n¨m Ph©n xëng Mùc 334.210.200 Ph©n xëng T«m 124.021.200 Bé phËn b¸ng 14.303.820 hµng Bé phËn qu¶n lý Céng 78.664.980 560.200.200 TK 627 TK 642 TK 641 27.850.850 10.334.100 1.191.985 38.185.950 1.191.985 7.305.415 7.305.415 BiÓu sè 15 TrÝch nhËt ký chøng tõ sè 1 Th¸ng 08/2005 ...