Nội dung

Lêi nãi ®Çu Tõ n¨m 1986, ®Êt níc ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng vµ ®ang dÇn ®i vµo quü ®¹o cña trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y-mét quü ®¹o ®Çy thö th¸ch vµ còng ®Çy ch«ng gai ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh dÞch vô. NÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nh÷ng quy luËt ®Æc trng cña nã nh cung cÇu, c¹nh tranh ®ang ngµy cµng thÓ hiÖn râ nÐt trong mäi ho¹t ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ. Sù c¹nh tranh quyÕt liÖt tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn hÖ qu¶ lµ cã nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh lµm ¨n ph¸t ®¹t, thÞ trêng lu«n më réng. Bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng doanh nghiÖp ph¶i thu hÑp s¶n xuÊt thËm chÝ ph¶i tuyªn bè gi¶i thÓ, ph¸ s¶n. Do ®ã, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh trong t×nh h×nh c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù m×nh tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh “ Lêi ¨n, lç chÞu ”. Doanh nghiÖp nµo tæ chøc tèt th× sÏ thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n. Muèn vËy, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông tæng hîp c¸c biÖn ph¸p, trong ®ã quan träng hµng ®Çu kh«ng thÓ thiÕu ®îc lµ qu¶n lý mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu nãi riªng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong gi¸ thµnh. ChØ cÇn mét sù biÕn ®éng nhá vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu còng lµm ¶nh hëng tíi gi¸ thµnh s¶n phÈm, ¶nh hëng tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Do vËy, mét trong nh÷ng yÕu tè nh»m ®¹t lîi nhuËn cao lµ: æn ®Þnh nguån nguyªn liÖu, tÝnh to¸n ®óng ®¾n, võa ®ñ lîng nguyªn liÖu cÇn dïng, tr¸nh l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu, kh«ng ngõng gi¶m ®¬n gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu (gi¸ mua, cíc phÝ vËn chuyÓn,bèc dì...), gi¶m c¸c chi phÝ ®Ó b¶o qu¶n sÏ gi¶i phãng ®îc mét sè vèn lu ®éng 1 ®¸ng kÓ. §ã còng lµ yªu cÇu vµ môc tiªu phÊn ®Êu cña mäi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù c¹nh tranh gay g¾t. KÕ to¸n vËt liÖu cã vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiÖu nãi trªn. Tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu sÏ gióp cho ngêi qu¶n lý lËp dù to¸n nguyªn vËt liÖu ®¶m b¶o ®îc viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ, ®óng chÊt lîng vµ ®óng lóc cho s¶n xuÊt, gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra nhÞp nhµng, ®óng kÕ ho¹ch, tr¸nh lµm ø ®äng vèn vµ ph¸t sinh c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt, t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng... Víi ý nghÜa ®ã, coi träng c¶i tiÕn n©ng cao vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt, kh¸ch quan. XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu kÕt hîp víi viÖc t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu t¹i C«ng ty VËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ-XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn, trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµ tÝch luü trong nhµ trêng cïng víi sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Quèc CÈn vµ c¸c c« chó c¸n bé phßng kÕ to¸n, em ®· chän vµ ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: “Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Môc ®Ých cña ®Ò tµi nµy lµ: Dùa trªn c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn ®Ó cã thªm sù hiÓu biÕt, th«ng qua sù so s¸nh lý luËn víi thùc tiÔn ®Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt ®· lµm ®îc vµ nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ. Tõ ®ã,®a ra ph¬ng híng nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n,n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ,phôc vô cho viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc tèt h¬n. Trong bµi luËn v¨n nµy, em ®· sö dông kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu nh: ph¬ng ph¸p hÖ thèng, ph¬ng ph¸p thèng kª, ph¬ng 2 ph¸p so s¸nh, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n...cïng phÐp duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn , luËn v¨n nµy gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu t¹i C«ng ty VËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ - XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn . Ch¬ng 3: Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. Trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp, mÆc dï ®· cã sù cè g¾ng nç lùc nhng do thêi gian vµ kinh nghiÖm nghiªn cøu còng nh thùc tiÔn cßn h¹n chÕ nªn luËn v¨n nµy khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c¸n bé l·nh ®¹o, c¸n bé nghiÖp vô ë c«ng ty th«ng c¶m vµ gãp ý chØ b¶o ®Ó luËn v¨n nµy ®îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1.Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nguyªn vËt liÖu 1.1.1.Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu: HiÖn nay,cã thÓ thÊy doanh nghiÖp võa lµ nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, võa lµ tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ lµ n¬i trùc tiÕp diÔn ra c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm, thùc hiÖn cung cÊp c¸c lo¹i lao vô dÞch vô cho nhu cÇu tiªu dïng x· héi.Do 3 ®ã, ®Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tiÕn hµnh b×nh thêng th× c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®èi tîng lao ®éng. §èi tîng lao ®éng ®îc hiÓu kh«ng nh÷ng lµ tÊt c¶ vËt liÖu thiªn nhiªn, sù vËt...ë xung quanh ta mµ cßn lµ c¸c nguån t¸c ®éng ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm phôc vô lîi Ých cña con ngêi. Nh vËy, trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng-mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ( t liÖu s¶n xuÊt, ®èi tîng lao ®éng, søc lao ®éng ),lµ c¬ së cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o s¶n phÈm, kh¸c víi t liÖu lao ®éng kh¸c, vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, díi t¸c ®éng cña søc lao ®éng vµ m¸y mãc thiÕt bÞ chóng bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc bÞ thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra mét h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm. Do vËy, nguyªn vËt liÖu ®îc coi lµ c¬ së vËt chÊt, lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña bÊt cø qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt nµo, ®Æc biÖt lµ ®èi víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh s¶n phÈm míi trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. §©y lµ ®Æc ®iÓm ®Æc trng cña nguyªn vËt liÖu ®Ó ph©n biÖt víi c«ng cô dông cô, v× c«ng cô dông cô vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i ban ®Çu trong qu¸ tr×nh sö dông. VÒ mÆt gi¸ trÞ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vËt liÖu chuyÓn dÞch mét lÇn toµn bé gi¸ trÞ cña chóng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú vµ h×nh thµnh nªn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. §Æc ®iÓm nµy còng lµ mét ®Æc ®iÓm dïng ®Ó nhËn biÕt nguyªn vËt liÖu víi c¸c t liÖu lao ®éng kh¸c.Chi phÝ vÒ c¸c lo¹i vËt liÖu thêng chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. VÝ dô nh: trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp c¬ khÝ, chi phÝ vËt liÖu chiÕm tõ 50%-60%; trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn, nguyªn 4 vËt liÖu chiÕm kho¶ng 70%; trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ, nguyªn vËt liÖu chiÕm 60%. MÆt kh¸c, xÐt vÒ mÆt vèn th× vËt liÖu lµ thµnh phÇn quan träng cña vèn lu ®éng trong doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ vèn dù tr÷. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, cÇn ph¶i t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn lu ®éng vµ ®iÒu ®ã kh«ng thÓ t¸ch rêi viÖc dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu mét c¸ch hîp lý vµ hiÖu qu¶. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cho ta thÊy nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu, lµ c¬ së vËt chÊt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm phôc vô cho nhu cÇu x· héi. V× vËy, nguyªn vËt liÖu ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh lµ hÕt søc quan träng. 1.1.2.NhiÖm vô kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu: Qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh cung cÊp, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ kiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh cung cÊp nguyªn vËt liÖu trªn c¸c mÆt: sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, gi¸ trÞ vµ thêi gian cung cÊp. - TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c, kÞp thêi gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng cho c¸c ®èi tîng kh¸c nhau, kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc tiªu hao, ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn kÞp thêi viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu l·ng phÝ hoÆc sai môc ®Ých. - Thêng xuyªn kiÓm tra vµ thùc hiÖn ®Þnh møc dù tr÷ nguyªn vËt liÖu, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c vËt liÖu ø ®äng, kÐm phÈm chÊt, cha cÇn dïng vµ cã biÖn ph¸p gi¶i phãng ®Ó thu håi vèn nhanh chãng, h¹n chÕ c¸c thiÖt h¹i. 5 - Thùc hiÖn kiÓm kª vËt kiÖu theo yªu cÇu qu¶n lý, lËp c¸c b¸o c¸o vÒ vËt liÖu, tham gia c«ng t¸c ph©n tÝch viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua, dù tr÷, sö dông nguyªn vËt liÖu. 1.1.3.Yªu cÇu trong c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu: 1.1.3.1.TÝnh kh¸ch quan cña c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu: Qu¶n lý vËt liÖu lµ yÕu tè kh¸ch quan cña mäi nÒn s¶n xuÊt x· héi. Tuy nhiªn do tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau nªn ph¹m vi, møc ®é vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý còng kh¸c nhau. X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn th× c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý còng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn h¬n. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay kh«ng kÓ lµ x· héi chñ nghÜa hay t b¶n chñ nghÜa nhu cÇu vËt chÊt, tinh thÇn ngµy cµng t¨ng. §Ó ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu ®ã, b¾t buéc s¶n xuÊt ngµy cµng ph¶i ®îc më réng mµ lîi nhuËn lµ môc ®Ých cuèi cïng cña s¶n xuÊt kinh doanh.§Ó s¶n xuÊt cã lîi nhuËn, nhÊt thiÕt ph¶i gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu. NghÜa lµ ph¶i sö dông nguyªn vËt liÖu mét c¸ch tiÕt kiÖm hîp lý, cã kÕ ho¹ch. V× vËy c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu lµ nhiÖm vô cña mäi ngêi, lµ yªu cÇu cña ph¬ng thøc kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh»m víi sù hao phÝ vËt t Ýt nhÊt nhng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. 1.1.3.2.Sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu: Trong c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa víi sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c ®¬n vÞ, bªn c¹nh viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt doanh nghiÖp cÇn t×m mäi biÖn ph¸p sö dông nguyªn vËt liÖu hîp lý, tiÕt kiÖm. Muèn vËy cÇn qu¶n lý tèt vËt liÖu. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu lµ ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ ë mäi kh©u, tõ kh©u thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ngµy cµng më 6 réng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng vÒ quy m«, chÊt lîng trªn c¬ së tho¶ m·n vËt chÊt, v¨n ho¸ cña céng ®ång x· héi. Theo ®ã, ph¬ng ph¸p qu¶n lý, c¬ chÕ qu¶n lý vµ c¸ch thøc h¹ch to¸n vËt liÖu còng hoµn thiÖn h¬n. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, viÖc sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm vËt liÖu cã hiÖu qu¶ cµng ®îc coi träng, lµm sao ®Ó cïng mét khèi lîng vËt liÖu cã thÓ s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm nhÊt, gi¸ thµnh h¹ mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng. Do vËy, viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu phô thuéc vµo kh¶ n¨ng vµ sù nhiÖt thµnh cña c¸c c¸n bé qu¶n lý. Qu¶n lý vËt liÖu ®îc xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh sau: - Kh©u thu mua: Nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp, nã thêng xuyªn biÕn ®éng trªn thÞ trêng. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch sao cho cã thÓ liªn tôc cung øng ®Çy ®ñ nh»m ®¸p øng kÞp thêi cho s¶n xuÊt. Cho nªn khi qu¶n lý khèi lîng, quy c¸ch, chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu ph¶i theo ®óng yªu cÇu, gi¸ mua ph¶i hîp lý ®Ó h¹ thÊp ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Kh©u b¶o qu¶n: ViÖc b¶o qu¶n vËt liÖu t¹i kho, b·i cÇn thùc hiÖn theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cho tõng lo¹i vËt liÖu, phï hîp víi tÝnh chÊt lý ho¸ cña mçi lo¹i, víi quy m« tæ chøc cña doanh nghiÖp, tr¸nh t×nh tr¹ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ vËt liÖu, ®¶m b¶o an toµn lµ mét trong c¸c yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi vËt liÖu. - Kh©u dù tr÷: §ßi hái doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc møc dù tr÷ tèi ®a, tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc b×nh thêng, kh«ng dù tr÷ vËt liÖu qu¸ nhiÒu g©y ø ®äng vèn vµ còng kh«ng qu¸ Ýt lµm ngng trÖ, gi¸n ®o¹n cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Kh©u sö dông: Yªu cÇu ph¶i tiÕt kiÖm hîp lý trªn c¬ së x¸c ®Þnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu vµ dù to¸n chi phÝ, qu¸n triÖt theo nguyªn t¾c sö dông ®óng ®Þnh møc quy ®Þnh, 7 ®óng quy tr×nh s¶n xuÊt, ®¶m b¶o tiÕt kiÖm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu trong tæng gi¸ thµnh. Nh vËy, qu¶n lý nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng vµ cÇn thiÕt cña c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung vµ qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý gi¸ thµnh nãi riªng. Muèn qu¶n lý vËt liÖu ®îc chÆt chÏ, doanh nghiÖp cÇn c¶i tiÕn vµ t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý cho phï hîp víi thùc tÕ. 1.1.4.Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu, mçi lo¹i vËt liÖu cã c«ng dông kinh tÕ vµ tÝnh n¨ng lý ho¸ kh¸c nhau. §Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n ®ßi hái ph¶i ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu lµ viÖc nghiªn cøu, s¾p xÕp chóng theo tõng tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh»m phôc vô cho nhu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp. - C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu kÕ to¸n qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: + Nguyªn vËt liÖu chÝnh (Bao gåm c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi):§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ ®èi tîng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm nh: t«n, ®ång, s¾t, thÐp trong c¸c doanh nghiÖp chÕ t¹o m¸y, c¬ khÝ, x©y dùng c¬ b¶n; b«ng, sîi trong c¸c doanh nghiÖp dÖt v¶i, trong c¸c xÝ nghiÖp may... §èi víi nöa thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm , vÝ dô nh: sîi mua ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp dÖt còng ®îc coi lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh. 8 + Nguyªn vËt liÖu phô: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu ®îc sö dông ®Ó lµm t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm, hoµn chØnh s¶n phÈm hoÆc phôc vô cho c«ng viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt, bao gãi s¶n phÈm... + Nhiªn liÖu: lµ c¸c chÊt dïng ®Ó t¹o ra n¨ng lîng cung cÊp nhiÖt lîng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh h¬i ®èt, dÇu, khÝ nÐn, x¨ng,... Nhiªn liÖu thùc chÊt lµ mét lo¹i vËt liÖu phô ®îc t¸ch ra thµnh mét nhãm riªng do vai trß quan träng cña nã vµ ®Ó nh»m môc ®Ých dÔ qu¶n lý vµ h¹ch to¸n h¬n. Dùa vµo t¸c dông cña nhiªn liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ chia nhiªn liÖu thµnh nh÷ng nhãm sau: . Nhiªn liÖu dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt. . Nhiªn liÖu sö dông cho m¸y mãc thiÕt bÞ. + Phô tïng thay thÕ: Bao gåm c¸c lo¹i phô tïng, chi tiÕt ®Ó thay thÕ söa ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i... + ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Bao gåm c¸c lo¹i thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn sö dông cho c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n (c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p, kh«ng cÇn l¾p, c«ng cô, khÝ cô vµ vËt kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt vµo c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n). + VËt liÖu kh¸c: lµ nh÷ng vËt liÖu trong doanh nghiÖp ngoµi nh÷ng vËt liÖu kÓ trªn nh: v¶i vôn, ph«i c¾t,... Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt, cô thÓ cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i vËt liÖu nªu trªn l¹i ®îc chia thµnh tõng nhãm, tõng thø, quy c¸ch... ViÖc ph©n lo¹i cÇn thµnh lËp sæ danh ®iÓm cho tõng thø vËt liÖu trong ®ã mçi nhãm vËt liÖu ®îc sö dông mét ký hiÖu riªng thay tªn gäi, nh·n hiÖu, quy c¸ch. - C¨n cø vµo nguån nhËp, nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh: + Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi:thu mua tõ thÞ trêng trong níc, hoÆc nhËp khÈu. 9 + Nguyªn vËt liÖu tù gia c«ng chÕ biÕn. + Nguyªn vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh... - C¨n cø vµo môc ®Ých vµ n¬i sö dông nguyªn vËt liÖu th× toµn bé nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh : + Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt. + Nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c nh qu¶n lý ph©n xëng, qu¶n lý doanh nghiÖp, tiªu thô s¶n phÈm... 1.1.5.§¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu §¸nh gi¸ vËt liÖu lµ dïng thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña chóng theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh kÕ to¸n nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu trong doanh nghiÖp ph¶i ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ (bao gåm gi¸ mua céng víi chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn). Song do ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu cã nhiÒu chñng lo¹i, nhiÒu thø mµ l¹i thêng xuyªn biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó ®¬n gi¶n vµ gi¶m bít khèi lîng tÝnh to¸n, ghi chÐp hµng ngµy th× kÕ to¸n vËt liÖu trong mét sè doanh nghiÖp cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n vËt liÖu. 1.1.5.1.§¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ: a) Gi¸ thùc tÕ nhËp kho: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, vËt liÖu ®îc nhËp tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nªn gi¸ thùc tÕ cña chóng còng kh¸c nhau. VÒ nguyªn t¾c, gi¸ vËt liÖu nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ thùc tÕ bao gåm toµn bé chi phÝ h×nh thµnh vËt liÖu ®ã cho ®Õn lóc nhËp kho. Tuú theo tõng nguån nhËp mµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh sau : - §èi víi nguyªn vËt liÖu mua ngoµi: 10 Gi¸ thùc tÕ Gi¸ mua ThuÕ nhËp Chi phÝ C¸c kho¶n nguyªn vËt - = ghi trªn + khÈu + thu gi¶m trõ liÖu nhËp kho ho¸ ®¬n (nÕu cã) mua (nÕu cã) Trong ®ã gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n lµ gi¸ cha tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng nÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. NÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ mua lµ gi¸ ®· tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. - §èi víi nguyªn vËt liÖu do doanh nghiÖp tù gia c«ng chÕ biÕn: Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp = Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt Chi phÝ liÖu xuÊt gia c«ng chÕ cã liªn biÕn + quan kho - §èi víi nguyªn vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn : Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp Gi¸ thùc tÕ nguyªn = Chi phÝ vËt liÖu xuÊt chÕ + biÕn cã liªn quan kho - §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh hoÆc cæ phÇn: Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho Gi¸ do c¸c bªn = tham gia x¸c ®Þnh Chi phÝ tiÕp + nhËn (nÕu cã) 11 - §èi víi nguyªn vËt liÖu do nhµ níc cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp hoÆc ®îc tÆng: Gi¸ thùc tÕ §èi nguyªn vËt liÖu nhËp kho = Gi¸ thÞ trêng t¬ng ®- Chi phÝ ¬ng (hoÆc gi¸ NVL ghi tiÕp trªn biªn b¶n bµn giao) nhËn + víi (nÕu cã) phÕ liÖu thu håi: Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho = Gi¸ íc tÝnh b) Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho: VËt liÖu trong doanh nghiÖp ®îc thu mua nhËp kho tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, do vËy gi¸ thùc tÕ cña tõng ®ît nhËp kho còng kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Nªn khi xuÊt kho kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c, x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cho tõng ®èi tîng sö dông theo ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho ®· ®¨ng ký ¸p dông cho c¶ niªn ®é kÕ to¸n. §Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:  Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú dîc tÝnh theo gi¸ trÞ b×nh qu©n. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc chia thµnh ba lo¹i: + Gi¸ b×nh qu©n tån ®Çu kú. +Gi¸ b×nh qu©n tõng lÇn nhËp. +Gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷. TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng Sè lîng nguyªn = vËt liÖu xuÊt dïng §¬n gi¸ X thùc tÕ b×nh qu©n 12 Trong ®ã: §¬n gi¸ b×nh qu©n tån ®Çu = Gi¸ trÞ thùc tÕ tån ®Çu kú Sè lîng tån ®Çu kú kú Gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu §¬n gi¸ b×nh qu©n tõng lÇn = nhËp tån ®Çu kú Sè lîng vËt liÖu tån ®Çu kú + + Gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu §¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tån ®Çu kú tån ®Çu kú nhËp kÕ tiÕp Sè lîng vËt liÖu nhËp kÕ tiÕp Gi¸ trÞ thùc tÕ vËt + = Sè lîng vËt liÖu tr÷ Gi¸ trÞ thùc tÕ lÇn + liÖu nhËp trong kú Sè lîng vËt liÖu nhËp trong kú Ph¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n tån ®Çu kú tuy ®¬n gi¶n, ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng nguyªn vËt liÖu trong kú. Tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy kh«ng chÝnh x¸c v× kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu trong kú. Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ cã u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ lµm nhng møc ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. H¬n n÷a c«ng viÖc tÝnh to¸n tËp trung vµo cuèi th¸ng, g©y ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c quyÕt to¸n. Ph¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n tõng lÇn nhËp kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm cña hai ph¬ng ph¸p trªn, võa chÝnh x¸c võa cËp nhËt. Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ tèn nhiÒu c«ng søc, tÝnh to¸n phøc t¹p.  Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc (FiFo): 13 Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt r»ng sè vËt liÖu nµo nhËp tríc th× xuÊt tríc, xuÊt hÕt sè nhËp tríc míi xuÊt ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng sè hµng xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu mua tríc sÏ ®îc dïng lµm gi¸ ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt tríc vµ nh vËy gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña sè vËt liÖu mua vµo sau cïng.  Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc (LiFo): Ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc, ph¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh vËt t hµng ho¸ xuÊt kho lµ nh÷ng vËt t hµng ho¸ míi mua vµo. Do ®ã vËt t hµng ho¸ tån kho ®Çu kú lµ vËt t hµng ho¸ cò nhÊt. Nh vËy nÕu gi¸ c¶ cã xu híng gi¶m th× vËt liÖu xuÊt tÝnh theo gi¸ míi sÏ thÊp, gi¸ thµnh s¶n phÈm h¹, tù gi¸ vËt liÖu tån kho cao, møc l·i trong kú sÏ cao, hµng tån kho cã gi¸ trÞ thÊp, lîi nhuËn trong kú sÏ gi¶m.  Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ vËt liÖu nhËp kho cña tõng lÇn nhËp xuÊt. Cã nghÜa lµ vaatj liÖu nhËp kho theo ®¬n gi¸ nµo th× xuÊt kho theo ®¬n gi¸ ®ã,kh«ng quan t©m ®Õn nhËp, xuÊt. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ¸p dông ®èi víi c¸c lo¹i vËt liÖu cã gi¸ trÞ cao, c¸c lo¹i vËt t ®Æc trng. 1.1.5.2.§¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n: ViÖc dïng gi¸ thùc tÕ ®Ó h¹ch to¸n vËt liÖu thêng ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ viÖc xuÊt kho vËt liÖu kh«ng thêng xuyªn hµng ngµy, chñng lo¹i vËt t kh«ng nhiÒu. §èi víi doanh nghiÖp cã quy m« lín, khèi lîng chñng lo¹i vËt t nhiÒu, gi¸ cña tõng nguyªn vËt liÖu cã nhiÒu gi¸ kh¸c nhau nªn nÕu ghi chÐp theo gi¸ thùc tÕ th× c«ng viÖc cña kÕ to¸n rÊt nhiÒu vµ phøc t¹p. Do ®ã, ®Ó ®¬n 14 gi¶n trong c«ng t¸c h¹ch to¸n ngêi ta quy ®Þnh trªn tµi kho¶n hµng tån kho ®îc h¹ch to¸n theo gi¸ cè ®Þnh (gi¸ h¹ch to¸n). Gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ mµ doanh nghiÖp tù x©y dùng ®Ó h¹ch to¸n trong suèt mét kú kÕ to¸n trªn tµi kho¶n tån kho. Nhng v× gi¸ h¹ch to¸n chØ lµ gi¸ dïng ®Ó ghi chÐp trªn sæ kÕ to¸n nªn nã kh«ng cã t¸c dông ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho cuèi kú vµ nã còng kh«ng cã t¸c dông dïng ®Ó x©y dùng gi¸ trÞ vËt liÖu thùc tÕ ®îc sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do ®ã trong kú, doanh nghiÖp cã thÓ h¹ch to¸n theo gi¸ cè ®Þnh nhng cuèi kú ph¶i ®iÒu chØnh theo gi¸ thùc tÕ. Cã thÓ ®¸nh gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng theo gi¸ h¹ch to¸n qua c¸c bíc sau: - Hµng ngµy sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ chi tiÕt gi¸ vËt liÖu nhËp xuÊt. - Cuèi kú, ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n theo trÞ gi¸ thùc tÕ ®Ó cã sè liÖu ghi vµo tµi kho¶n, sæ tµi kho¶n tæng hîp vµ b¸o c¸o h¹ch to¸n theo c«ng thøc sau: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú HÖ sè gi¸ vËt liÖu Gi¸ thùc tÕ vËt + nhËp trong kú Gi¸ h¹ch to¸n vËt = Gi¸ h¹ch to¸n vËt liÖu tån ®Çu kú + Khi ®ã: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng liÖu liÖu nhËp trong kú Gi¸ h¹ch to¸n vËt = liÖu xuÊt trong kú HÖ sè X gi¸ vËt trong kú liÖu Nh vËy, mçi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ xuÊt kho vËt liÖu nªu trªn ®Òu cã néi dung, nhîc ®iÓm vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn phï hîp nhÊt ®Þnh. Do vËy doanh nghiÖp cÇn c¨n cø vµo ho¹t 15 ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é nghiÖp vô kÕ to¸n cña c¸c c¸n bé kÕ to¸n ®Ó lùa chän vµ ®©ng ký mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tÝnh gi¸ phï hîp. 1.2.C¸c h×nh thøc sæ kÕ to¸n §Ó tiÕn hµnh ghi chÐp sæ s¸ch vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt liÖu nhËp, xuÊt, tån kho,kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n. Mçi h×nh thøc cã mét hÖ thèng sæ s¸ch riªng, c¸ch thøc h¹ch to¸n riªng. §Ó vËn dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶, doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo tr×nh ®é cña nh©n viªn kÕ to¸n ®Ó lùa chän vµ ¸p dông mét h×nh thøc sæ kÕ to¸n cho phï hîp. Cã bèn h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n sau: 1.2.1.H×nh thøc NhËt ký- Sæ c¸i H×nh thøc nµy thÝch hîp víi c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp vµ ë nh÷ng doanh nghiÖp nhá sö dông Ýt tµi kho¶n kÕ to¸n. Theo h×nh thøc nµy, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®îc ph¶n ¸nh vµo mét quyÓn sæ gäi lµ NhËt ký-Sæ c¸i. Sæ nµy lµ sæ h¹ch to¸n tæng hîp duy nhÊt, trong ®ã kÕt hîp ph¶n ¸nh theo thêi gian vµ theo hÖ thèng. TÊt c¶ c¸c tµi kho¶n mµ doanh nghiÖp sö dông ®îc ph¶n ¸nh c¶ hai bªn nî vµ cã tren cïng mét vµi trang sæ. C¨n cø ghi vµo sæ lµ ghi mét dßng vµo nhËt ký sæ c¸i. S¬ ®å sè 1.1: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc nhËt ký sæ c¸i Chøng tõ gèc Sæ quü B¶ng tæng hîp chøng tõ Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt 16 NhËt ký Sæ c¸i B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra. 1.2.2.H×nh thøc chøng tõ ghi sæ H×nh thøc nµy thÝch hîp víi mäi lo¹i h×nh ®¬n vÞ, thuËn tiÖn cho viÖc ¸p dông m¸y tÝnh. Tuy nhiªn, viÖc ghi chÐp bÞ trïng lÆp nhiÒu nªn viÖc lËp b¸o c¸o dÔ bÞ chËm trÔ nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn thñ c«ng. Theo h×nh thøc nµy, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®· ®îc ph¶n ¸nh ë c¸c chøng tõ gèc ®îc ph©n lo¹i, tæng hîp lËp chøng tõ ghi sæ, sau ®ã sö dông chøng tõ ghi sæ ®Ó ghi sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ vµ sæ c¸i c¸c tµi kho¶n. S¬ ®å sè 1.2: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ Chøng tõ gèc Sæ quü Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ B¶ng tæng hîp chøng tõ gèc Chøng tõ ghi sæ B¶ng c©n B¸o Sæ c¸o c¸i tµi ®èi sè ph¸t Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt 17 B¶ng tæng hîp chi tiÕt Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra 1.2.3.H×nh thøc nhËt ký chøng tõ H×nh thøc nµy thÝch hîp víi doanh nghiÖp lín, sè lîng nghiÖp vô nhiÒu vµ ®iÒu kiÖn kÕ to¸n thñ c«ng, dÔ chuyªn m«n ho¸ c¸n bé kÕ to¸n tuy nhiªn ®ßi hái tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n ph¶i cao. MÆt kh¸c, nã kh«ng phï hîp víi viÖc sö dông kÕ to¸n m¸y. Theo h×nh thøc nµy, c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh dîc ph¶n ¸nh ë chøng tõ gèc ®Òu ®îc ph©n lo¹i ®Ó ghi vµo nhËt ký chøng tõ, cuèi th¸ng tæng hîp sè liÖu tõ c¸c sæ nhËt ký chøng tõ vµo sæ c¸i tµi kho¶n. S¬ ®å sè 1.3: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ Chøng tõ gèc vµ b¶ng ph©n bæ B¶ng kª NhËt ký chøng tõ B¸o c¸o Sætµi c¸ichÝnh 18 ThÎ vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt B¶ng tæng hîp chi Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra 1.2.4.H×nh thøc nhËt ký chung H×nh thøc nhËt ký chung ®îc sö dông réng r·i ë c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp cã quy m« lín, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp sö dông m¸y vi tinhsvaof trong c«ng t¸c kÕ to¸n. Sö dông nhËt ký chung ®Ó ghi chÐp tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh theo thêi gian vµ theo quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n,sau ®ã sö dông sè liÖu ë sæ nhËt ký chung ®Ó ghi sæ c¸i c¸c tµi kho¶n liªn quan. S¬ ®å sè 1.4: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc nhËt ký chung v tõ Chøng gèc NhËt ký chuyªn dïng NhËt ký chung Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt 19 B¶ng c©n ®èi tµi Sæ c¸i B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o kÕ to¸n Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra. 1.3.KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu lµ viÖc kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng nhãm, lo¹i vËt liÖu c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt, ®îc tiÕn hµnh ë c¶ kho vµ bé phËn kÕ to¸n theo tõng kho vµ tõng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n. H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu lµ mét c«ng viÖc cã khèi lîng lín vµ lµ kh©u h¹ch to¸n kh¸ phøc t¹p cña doanh nghiÖp.CÇn xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ quy m« ho¹t ®éng, khèi lîng vËt t, hµng ho¸,yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu mét c¸ch phï hîp.Thùc tÕ cã 3 ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu, tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong ba ph¬ng ph¸p sau: 1.3.1.Ph¬ng ph¸p thÎ song song: Theo ph¬ng ph¸p nµy, ë kho, hµng ngµy thñ kho c¨n cø vµo c¸c phiÕu nhËp, xuÊt kho ®Ó ghi vµo c¸c thÎ kho theo sè lîng, cuèi ngµy tÝnh sè tån kho ®îc trªn thÎ kho. §Þnh kú tÝnh vµ gi÷ phiÕu nhËp, 20 xuÊt kho cho kÕ to¸n. ThÎ kho ®îc më cho tõng mÆt hµng vµ ®îc ®¨ng ký t¹i phßng kÕ to¸n. ThÎ kho ®îc sö dông ®Ó theo dâi, ghi chÐp sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng vËt liÖu theo tõng kho hµng vÒ sè lîng. ë phßng kÕ to¸n hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú, c¨n cø vµo phiÕu nhËp xuÊt kho do thñ kho göi ®Õn, kÕ to¸n kiÓm tra vµ ghi sæ chi tiÕt hµng ho¸ vËt t theo tõng mÆt hµng vÒ sè lîng, gi¸ trÞ tiÒn. - ¦u ®iÓm: ViÖc ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu. - Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè lîng. H¬n n÷a, viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu chñ yÕu tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng lµm h¹n chÕ chøc n¨ng kiÓm tra kÞp thêi cña kÕ to¸n. - Ph¹m vi ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt liÖu, sè lîng c¸c nghiÖp vô nhËp-xuÊt Ýt, kh«ng thêng xuyªn vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n cßn h¹n chÕ. S¬ ®å sè 1.5: S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song: (1) Chøng tõ nhËp ThÎ kho (1) Chøng tõ xuÊt (3) (2) Sæ kÕ to¸n chi tiÕt (2) (4) B¶ng kª tæng hîp nhËp-xuÊt- 21 Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ghi cuèi th¸ng Ghi hµng ngµy §èi chiÕu, kiÓm tra. 1.3.2.Ph¬ng ph¸p sæ sè d Theo ph¬ng ph¸p nµy, viÖc ghi chÐp cña thñ kho gièng nh ph¬ng ph¸p thÎ song song. Cuèi th¸ng thñ kho c¨n cø vµo sè lîng tån kho cña tõng mÆt hµng trªn thÎ kho ®Ó ghi vµo sæ sè d råi chuyÓn cho kÕ to¸n. Sæ sè d do kÕ to¸n më cho tõng kho, dïng cho c¶ n¨m, cuèi mçi th¸ng giao cho thñ kho ghi mét lÇn. ë phßng kÕ to¸n, hµng ngµy c¨n cø vµo c¸c phiÕu nhËp, xuÊt kho do thñ kho chuyÓn ®Õn, kÕ to¸n ghi vµo b¶ng kª nhËp- xuÊttån cña tõng kho theo chØ tiªu gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo ®¬n gi¸ ®Ó ghi vµo cét sè tiÒn trªn sæ sè d. §èi chiÕu sè liÖu ë cét sè tiÒn trªn sæ sè d víi sè liÖu ë cét tån cuèi kú trªn b¶ng kª tæng hîp nhËp-xuÊt- tån ®Ó cã c¬ së ®èi chiÕu víi kÕ to¸n tæng hîp. S¬ ®å sè 1.6: S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ sè d (1) Chøng tõ nhËp ThÎ kho (5) (2) B¶ng kª nhËp (3) B¶ng luü kÕ nhËp (1) Chøng tõ xuÊt (2) Sæ sè d B¶ng kª xuÊt (3) (6) B¶ng luü kÕ nhËp-xuÊtSæ kÕ to¸n B¶ng luü kÕ xuÊt 22 (4) (4) Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra - ¦u ®iÓm: HiÖu suÊt c«ng t¸c cao, tr¸nh ®îc sù ghi chÐp trïng lÆp gi÷a thñ kho vµ phßng kÕ to¸n, gi¶m bít khèi lîng ghi chÐp kÕ to¸n, viÖc kiÓm tra ghi chÐp cña thñ kho ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn, ®¶m b¶o sè liÖu kÕ to¸n ®îc chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. - Nhîc ®iÓm: Do kÕ to¸n chØ theo dâi vÒ mÆt gi¸ trÞ nªn muèn biÕt sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m cña tõng lo¹i vËt liÖu vÒ mÆt hiÖn vËt, nhiÒu khi ph¶i xem sè liÖu trªn thÎ kho. H¬n n÷a viÖc kiÓm tra, ph¸t hiÖn sai sãt nhÇm lÉn gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n gÆp khã kh¨n. - Ph¹m vi ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã khèi lîng c¸c nghiÖp vô xuÊt- nhËp (chøng tõ nhËp xuÊt) nhiÒu, thêng xuyªn, nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu vµ víi ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n nhËp xuÊt, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n lµ t¬ng ®èi cao. 1.3.3.Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: Theo ph¬ng ph¸p nµy, viÖc ghi chÐp ë kho cña thñ kho còng ®îc tiÕn hµnh gièng nh ph¬ng ph¸p thÎ song song. T¹i phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp-xuÊt-tån kho cña tõng thø nguyªn vËt liÖu ë tõng kho dïng cho c¶ n¨m, nhng mçi th¸ng chØ ghi mét lÇn vµo 23 cuèi th¸ng. §Ó cã sè liÖu ghi vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, kÕ to¸n lËp b¶ng kª nhËp-xuÊt vËt liÖu trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËpxuÊt ®Þnh kú do thñ kho göi. Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn còng ®îc theo dâi c¶ vÒ chØ tiªu sè lîng vµ chØ tiªu gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho vµ sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp. - ¦u ®iÓm: Ph¬ng ph¸p nµy dÔ lµm, do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng nªn gi¶m bít ®îc khèi lîng ghi chÐp cho kÕ to¸n. - Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp cßn trïng lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n vÒ chØ tiªu hiÖn vËt, viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n còng tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng nªn h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra. - Ph¹m vi ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp cã khèi lîng nghiÖp vô nhËp xuÊt kh«ng nhiÒu, kh«ng bè trÝ riªng nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu nªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi chÐp theo dâi hµng ngµy. S¬ ®å sè 1.7: S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. (1) ThÎ kho Chøng tõ nhËp (2) B¶ng kª nhËp (1) Chøng tõ xuÊt (2) (4) (3) Ghi hµng ngµy Sæ ®èi chiÕu lu©n (3) B¶ng kª xuÊt Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ghi cuèi th¸ng 24 §èi chiÕu, kiÓm tra 1.4.KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu H¹ch to¸n tæng hîp vËt liÖu lµ viÖc ghi chÐp sù biÕn ®éng vÒ mÆt gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu trªn c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp. Trong hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn hµnh, nguyªn vËt liÖu thuéc nhãm hµng tån kho nªn h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu cã thÓ tiÕn hµnh theo mét trong hai ph¬ng ph¸p sau: Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. 1.4.1.KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: Kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p ghi chÐp, ph¶n ¸nh thêng xuyªn liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp-xuÊt-tån kho c¸c lo¹i vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp xuÊt. Nh vËy, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng ®îc c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho sau khi ®· ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo ®èi tîng sö dông ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n. Ph¬ng ph¸p nµy tuy kh¸ phøc t¹p, mÊt nhiÒu thêi gian vµ ghi chÐp nhiÒu sæ s¸ch nhng l¹i ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gi¸ trÞ vËt liÖu sau mçi lÇn xuÊt. H¬n n÷a, gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho trªn tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc ë bÊt cø thêi ®iÓm nµo trong kú kÕ to¸n. 1.4.1.1.Chøng tõ sö dông: Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n qui ®Þnh (Q§ 1141/TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 cña Bé trëng Bé tµi chÝnh ), c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ vËt liÖu gåm cã: - PhiÕu nhËp kho (MÉu sè 01 - VT) - PhiÕu xuÊt kho (MÉu sè 02 - VT) - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (MÉu sè 03 - VT) 25 - Biªn b¶n kiÓm kª s¶n phÈm, vËt t, hµng ho¸ (MÉu sè 08 - VT) - Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho (MÉu sè 02 - BH) - Ho¸ ®¬n cíc phÝ vËn chuyÓn (MÉu sè 03 - BH) Ngoµi c¸c chøng tõ b¾t buéc ë trªn, doanh nghiÖp cßn sö dông c¸c chøng tõ híng dÉn sau: - Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t (MÉu sè 05 - VT) - PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (MÉu sè 04 - VT) - PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú (MÉu sè 07 - VT) C¸c chøng tõ b¾t buéc ph¶i ®îc lËp kÞp thêi ®óng mÉu quy ®Þnh vµ ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè nh»m ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý khi ghi sæ kÕ to¸n. Mäi chøng tõ kÕ to¸n vÒ vËt liÖu ph¶i ®îc tæ chøc lu©n chuyÓn theo tr×nh tù vµ thêi gian hîp lý, do kÕ to¸n trëng qui ®Þnh ®Ó phôc vô cho viÖc ph¶n ¸nh, ghi chÐp vµ tæng hîp sè liÖu kÞp thêi cña c¸c bé phËn, c¸ nh©n cã liªn quan. 1.4.1.2.Tµi kho¶n sö dông: §Ó tiÕn hµnh kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn cã ¸p dông luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: - Tµi kho¶n 152 “ Nguyªn liÖu, vËt liÖu ” . Néi dung: Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m nguyªn vËt liÖu trong kho cña doanh nghiÖp theo trÞ gi¸ vèn thùc tÕ. . KÕt cÊu: Bªn nî: + TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho do mua ngoµi, tù chÕ biÕn, thuª ngoµi gia c«ng, nhËn vèn gãp liªn doanh, ®îc cÊp trªn trªn cÊp hoÆc tõ c¸c nguån kh¸c. + TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. 26 Bªn cã: + TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho dïng cho s¶n xuÊt, thuª ngoµi gia c«ng, gãp vèn liªn doanh hoÆc nhîng b¸n. + ChiÕt khÊu, gi¶m gi¸ hµng mua ®îc hëng hoÆc gi¸ trÞ hµng mua tr¶ l¹i cho ngêi b¸n. + TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª. Sè d nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu tån kho. . Tµi kho¶n 152 “ Nguyªn liÖu vËt liÖu ” cã 6 tµi kho¶n cÊp 2: TK 1521- Nguyªn vËt liÖu chÝnh TK 1522- Nguyªn vËt liÖu phô TK 1523- Nhiªn liÖu TK 1524- Phô tïng thay thÕ TK 1526- ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n TK 1528- VËt liÖu kh¸c - Tµi kho¶n 151 “ Hµng mua ®ang ®i ®êng ” . Néi dung: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu ®· thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nhng cha vÒ nhËp kho. . KÕt cÊu cña tµi kho¶n 151 nh sau: Bªn nî: + Gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng. + KÕt chuyÓn gi¸ trÞ thùc tÕ hµng ®ang ®i ®êng ®Çu kú (Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Bªn cã: + Gi¸ trÞ hµng ®i ®êng ®· vÒ nhËp kho hoÆc chuyÓn giao cho c¸c ®èi tîng sö dông hay kh¸ch hµng. + KÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng ®i ®êng ®Çu kú (Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú). Sè d nî: Gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng cha vÒ nhËp kho. 27 Ngoµi c¸c tµi kho¶n chñ yÕu ë trªn, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c nh: TK 331,111,112,133,141,128,411... 1.4.1.3.Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: Theo quyÕt ®Þnh sè 149/2001/Q§-BTC ngµy 31-12-2001 cña Bé trëng Bé tµi chÝnh vÒ viÖc ban hµnh vµ c«ng bè bèn (04) chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam trong ®ã cã : - §æi tªn vµ sè hiÖu Tµi kho¶n 721-“ C¸c kho¶n thu nhËp bÊt thêng ” thµnh Tµi kho¶n 711 “ Thu nhËp kh¸c ”. - §æi tªn vµ sè hiÖu Tµi kho¶n 821 “ Chi phÝ bÊt thêng ” thµnh Tµi kho¶n 811 “ Chi phÝ kh¸c ”. a) KÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu ®èi víi doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ: KÕ to¸n tæng hîp t¨ng vËt liÖu +) T¨ng do mua ngoµi: + Trêng hîp hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ: C¨n cø vµo ho¸ ®¬n (GTGT), phiÕu nhËp kho kÕ to¸n ghi: Nî TK 152(chi tiÕt): gi¸ mua cha cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Nî TK 133(1331): thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK 111,112,331,311...: tæng gi¸ thanh to¸n. + Trêng hîp hµng vÒ cha cã ho¸ ®¬n: NÕu trong th¸ng hµng vÒ nhËp kho nhng ®Õn cuèi th¸ng vÉn cha nhËn ®îc ho¸ ®¬n, kÕ to¸n sÏ ghi gi¸ trÞ vËt liÖu theo gi¸ t¹m tÝnh. Khi nhËn ®îc ho¸ ®¬n sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh gi¸ t¹m tÝnh theo gi¸ thùc tÕ , theo sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ ho¸ ®¬n vµ gi¸ t¹m tÝnh. NÕu chªnh lÖch t¨ng th× ghi ®en, nÕu chªnh lÖch gi¶m th× ghi ®á cho sè chªnh lÖch. 28 Nî TK 152(chi tiÕt): Gi¸ cha cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Nî TK 133 (1331) : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK 331: Tæng gi¸ thanh to¸n + Trêng hîp hµng ®ang ®i trªn ®êng: nÕu trong th¸ng ®· nhËn ®îc ho¸ ®¬n mµ cuèi th¸ng hµng vÉn cha vÒ nhËp kho, kÕ to¸n ph¶n ¸nh : Nî TK 151 : Gi¸ mua cha cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Nî TK 133(1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK 111,112,331,311...Tæng gi¸ thanh to¸n. KÕ to¸n ph¶i më sæ theo dâi sè hµng ®ang ®i ®êng khi hµng vÒ. Sang th¸ng, khi hµng vÒ nhËp kho hoÆc giao cho bé phËn s¶n xuÊt, b¸n hµng...kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: NhËp kho Nî TK 621: ChuyÓn th¼ng xuèng bé phËn s¶n xuÊt Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642 : Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Nî TK 632 : Giao b¸n ngay Cã TK 151: Gi¸ trÞ hµng mua ®ang ®i ®êng theo gi¸ cha thuÕ - §èi víi vËt liÖu nhËp khÈu, kÕ to¸n cßn ph¶i ph¶n ¸nh sè thuÕ nhËp khÈu vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cña hµng nhËp khÈu. Nî TK 152: Nguyªn vËt liÖu Cã TK 333(3333): ThuÕ nhËp khÈu. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hµng nhËp khÈu: + NÕu vËt liÖu mua vÒ ®îc dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chän thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng 29 ph¸p khÊu trõ th× thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cña vËt liÖu ®îc khÊu trõ , kÕ to¸n ghi: Nî TK 133 (1331) : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ Cã TK 333(33312): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép cña hµng nhËp khÈu. + NÕu vËt liÖu nhËp vÒ ®îc dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay dÞch vô kh«ng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng th× thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép cña hµng nhËp khÈu ®îc tÝnh vµo gi¸ trÞ hµng mua. KÕ to¸n ghi: Nî TK 152 : Nguyªn vËt liÖu Cã TK 333(33312): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép + Khi mua nguyªn vËt liÖu dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô kh«ng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu mua ngoµi bao gåm tæng sè tiÒn ph¶i thanh to¸n cho ngêi b¸n (bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo) Nî TK 152 : Nguyªn liÖu, vËt liÖu. Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 111,112,331... C¸c chi phÝ thu mua,chi phÝ vËn chuyÓn,bèc dì,tiÒn thuª kho b·i...kÕ to¸n ghi Nî TK 152,151:Chi phÝ mua cha cã thuÕ Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 111,112,331: Tæng gi¸ thanh to¸n. - §èi víi nguyªn vËt liÖu mua vÒ dïng ®ång thêi cho s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ vµ kh«ng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng nhng kh«ng t¸ch riªng ®îc, kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu Nî TK 133: ThuÕ gÝ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ 30 Cã TK 111, 112, 331... Cuèi kú kÕ to¸n t¸ch vµ x¸c ®Þnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ trªn c¬ së ph©n bæ theo tû lÖ % sè doanh thu. Sè thuÕ ®Çu vµo ®îc tÝnh khÊu trõ theo tû lÖ (%) gi÷a doanh thu chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng so víi doanh thu trong kú. +) T¨ng do nhËp kho vËt liÖu tù chÕ hoÆc thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: Nguyªn vËt liÖu Cã TK 154(chi tiÕt- tù gia c«ng chÕ biÕn) Cã TK 154(chi tiÕt-thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn) +) T¨ng do nhËn vèn gãp liªn doanh, ®îc cÊp ph¸t, quyªn tÆng...kÕ to¸n ghi Nî TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu Cã 411: Nguån vèn kinh doanh +) T¨ng do thu håi vèn gãp liªn doanh,kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: Nguyªn vËt liÖu Cã TK 128: §Çu t ng¾n h¹n Cã TK 222:Gãp vèn liªn doanh +) T¨ng do ph¸t hiÖn thõa trong kiÓm kª, kÕ to¸n ph¶n ¸nh: Nî TK 152: Gi¸ trÞ cha cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 111,112,331: Sè ghi theo ho¸ ®¬n Cã TK 338 (3381) : Gi¸ trÞ vËt liÖu thõa (theo gi¸ cha thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng) - C¨n cø vµo c¸c nguyªn nh©n ®· x¸c ®Þnh ®Ó xö lý sè vËt liÖu thõa: 31 + NÕu do nhµ cung cÊp chuyÓn nhÇm vµ doanh nghiÖp ®ång ý mua l¹i th× ghi: Nî TK 338 (3381): Gi¸ trÞ hµng thõa cha cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hµng thõa Cã TK 331: Tæng gi¸ thanh to¸n + NÕu x¸c ®Þnh lµ do d«i thõa tù nhiªn, tríc ®©y h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 721 nhng theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh th× ®a vµo tµi kho¶n 711 sè hµng thõa: Nî TK 338 (3381): trÞ gi¸ hµng thõa Cã TK 711 + NÕu vËt liÖu thõa x¸c ®Þnh kh«ng ph¶i lµ cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n ph¶n ¸nh vËt liÖu thõa vµo tµi kho¶n ngoµi b¶ng: Nî TK002- VËt t, hµng ho¸ gi÷ hé. +) T¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i hoÆc thu håi vËt liÖu thõa ë kh©u s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi: Nî TK 152 : Nguyªn vËt liÖu Cã TK 412: Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i vËt liÖu Cã TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. KÕ to¸n tæng hîp gi¶m vËt liÖu: +) XuÊt kho vËt liÖu cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh : Tuú theo môc ®Ých sö dông, cuèi th¸ng c¨n cø vµo c¸c chøng tõ (PhiÕu xuÊt kho, b¶ng ph©n bæ vËt liÖu) gi¸ thùc tÕ xuÊt kho, kÕ to¸n ghi: Nî TK 621: Dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm Nî TK 627 : Dïng cho phôc vô qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng 32 Nî TK 641(6412) : Dïng cho nhu cÇu b¸n hµng Nî TK 642 (6422) : Dïng cho qu¶n lý doanh nghiÖp Nî TK 241 (2412,2413):Dïng cho x©y dùng c¬ b¶n,söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh. Cã TK 152 (chi tiÕt) +) XuÊt kho vËt liÖu ®Ó tù chÕ hoÆc thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ xuÊt kho kÕ to¸n ghi: Nî TK 154(chi tiÕt liªn quan) Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho Cã TK 152 +) XuÊt kho vËt liÖu gãp vèn liªn doanh víi ®¬n vÞ kh¸c : C¨n cø vµo vèn gãp do héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸ vµ gi¸ thùc tÕ (gi¸ trÞ ghi sæ) kÕ to¸n x¸c ®Þnh sè chªnh lÖch vµ ghi sæ theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 128,222: Gi¸ trÞ vèn gãp Nî TK 412 : NÕu chªnh lÖch gi¶m ( Cã TK 412 : NÕu chªnh lÖch t¨ng) Cã TK 152 : Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho. +) XuÊt kho vËt liÖu ®Ó b¸n, cho vay: C¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ xuÊt kho, kÕ to¸n ghi: Nî TK 632: NÕu xuÊt b¸n Nî TK 138(1388): NÕu cho vay Cã TK 152 : Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu +) VËt liÖu gi¶m do mÊt m¸t, thiÕu hôt: Tuú theo tõng nguyªn nh©n ®· x¸c ®Þnh, kÕ to¸n ghi: - ThiÕu hôt trong ®Þnh møc: ®îc tÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Nî TK 642 Cã TK 152 Sè thiÕu hôt trong ®Þnh møc 33 - ThiÕu hôt ngoµi ®Þnh møc, do ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt g©y ra. Nî TK 111 Nî TK 334, 138(1388) Nî TK 642 Cã TK 152 - NÕu cha râ nguyªn nh©n, c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho kÕ to¸n ghi: Nî TK 152 : Sè thùc nhËp Nî TK 133(1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ngtheo ho¸ ®¬n Nî TK 138(1381): TrÞ gi¸ vËt liÖu thiÕu Cã TK 331 : Tæng gi¸ thanh to¸n. Khi t×m ®îc nguyªn nh©n xö lý sè vËt liÖu thiÕu: + NÕu do nhµ cung cÊp chuyÓn nhÇm, kÕ to¸n ghi gi¶m c«ng nî vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng: Nî TK 331: Tæng gi¸ thanh to¸n vËt liÖu thiÕu Cã TK 138(1381): TrÞ gi¸ vËt liÖu thiÕu Cã TK 133(1331): Gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. + NÕu b¾t båi thêng, hao hôt vît ®Þnh møc: Tríc ®©y h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 821 nhng theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh th× ®a vµo tµi kho¶n 811 sè hao hôt vît ®Þnh møc. Nî TK 138(1388): Sè b¾t båi thêng Nî TK 811: Hao hôt vît ®Þnh møc Cã TK 138(1381) Cã TK 133(1331): Gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 34 +) VËt liÖu gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i, c¨n cø vµo sè chªnh lÖch gi¶m kÕ to¸n ghi: Nî TK 412 Cã TK 152 Sè chªnh lÖch gi¶m b) KÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu ®èi víi doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: KÕ to¸n tæng hîp t¨ng vËt liÖu: - Khi mua vËt liÖu trong níc dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: KÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt t mua ngoµi theo gi¸ mua thùc tÕ bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo: Nî TK 152: Gi¸ mua cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Nî TK 151 : Gi¸ mua cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 111,112,331...Tæng gi¸ thanh to¸n. + §èi víi hµng mua ®ang ®i ®êng, sang th¸ng khi hµng vÒ nhËp kho kÕ to¸n ghi: Nî TK 152 :Nguyªn vËt liÖu Cã TK 151: Hµng ®ang ®i ®êng + §èi víi vËt liÖu nhËp khÈu , kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu nh¹p khÈu bao gåm tæng sè tiÒn thùc tÕ mua ghi: Nî TK 152:TrÞ gi¸ thùc tÕ Cã TK 333(3333): ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu Cã TK 333(33312): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép Cã TK 111,112,331... + C¸c chi phÝ ph¸t sinh trong kh©u mua: Nî TK 151,152 Cã TK 111,112,141... Chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh 35 - C¸c trêng hîp t¨ng do nhËn gãp vèn liªn doanh, do ®îc cÊp, biÕu tÆng,®¸nh gi¸ l¹i, thu håi vËt liÖu thõa ë kh©u s¶n xuÊt...:còng ®îc ®Þnh kho¶n t¬ng tù nh c¸c trêng hîp t¬ng øng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. - Trêng hîp t¨ng vËt liÖu do ph¸t hiÖn thõa trong kh©u kiÓm kª, c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho vµ biªn b¶n kiÓm kª kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: TrÞ gi¸ thùc tÕ Cã TK 111,112,331...Sè ghi theo hîp ®ång Cã TK 338(3381): TrÞ gi¸ vËt liÖu thõa C¨n cø vµo nguyªn nh©n xö lý sè vËt liÖu thõa, kÕ to¸n ghi: Nî TK 338(3381): Gi¸ trÞ vËt liÖu thõa Cã TK 331: NÕu ngêi b¸n chuyÓn nhÇm vµ doanh nghiÖp mua l¹i Cã TK 711: NÕu lµ d«i thõa tù nhiªn. HoÆc ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n 002 nÕu vËt liÖu thõa x¸c ®Þnh kh«ng ph¶i cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n tæng hîp gi¶m vËt liÖu: H¹ch to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp gi¶m vËt liÖu ®Òu ®îc ®Þnh kho¶n gièng c¸c ®Þnh kho¶n ë phÇn trªn. Riªng trêng hîp vËt liÖu thiÕu cha râ nguyªn nh©n ®îc ®Þnh kho¶n nh sau: Nî TK 152: Sè thùc nhËp(theo gi¸ cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng) Nî TK 138(1381): Gi¸ trÞ vËt liÖu thiÕu Cã TK 331: Tæng gi¸ thanh to¸n. Khi xö lý: Nî TK 331 Cã TK 138(1381) TrÞ gi¸ vËt liÖu thiÕu theo gi¸ cã thuÕ 36 S¬ ®å sè 1.8: S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn TK 151 TK152 TK 621 tiÕp NhËp kho hµng ®ang ®i ®êng XuÊt cho s¶n xuÊt trùc th¸ng tríc TK 111,112,331 627,641,642,241 TK NhËp kho vËt liÖu mua ngoµi (gi¸ cho s¶n thuª XuÊt NVL dïng xuÊt kinh doanh vµ x©y mua gåm c¶ thuÕ GTGT-theo dùng c¬ b¶n ph¬ng ph¸p trùc tiÕp) TK 154 NhËp kho vËt liÖu mua ngoµi (gi¸ XuÊt nguyªn vËt liÖu mua cha cã thuÕ GTGT-theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ) ngoµi gia c«ng TK331 TK133(1331) ThuÕ GTGT XuÊt tr¶ l¹i ngêi cung cÊp do kh«ng ®óng chÊt lîng TK 128,222 TK 333(3333) ThuÕ nhËp khÈu ph¶i nép 632,138(8) TK 154 NhËp kho vËt liÖu tù chÕ biÕn, thuª ngoµi gia c«ng XuÊt gãp vèn liªn doanh TK XuÊt b¸n cho vay TK 138(1381) TK 152 TK 621 trong Thu håi nguyªn vËt liÖu NVL ph¸t hiÖn Hao hôt 37 TK 711 TK 338(3381) 138(8) D«i thõa tù nhiªn TK 331 811 thiÕu khi kiÓm kª VËt liÖu thõa ®Þnh møc TK B¾t båi thêng ph¸t hiÖn khi kiÓm kª Ngêi b¸n chuyÓn TK Hao hôt ngoµi ®Þnh møc nhÇm TK133 TK 412 TK 412 VAT §¸nh gi¸ t¨ng §¸nh gi¸ gi¶m NVL 1.4.1.4.Sæ kÕ to¸n sö dông tæng hîp theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: §Ó tiÕn hµnh ghi chÐp sæ s¸ch vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt liÖu nhËp-xuÊt-tån kho, kÕ to¸n vËt liÖu t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c h×nh thøc cña kÕ to¸n. Mçi h×nh thøc cã hÖ thèng sæ s¸ch riªng, c¸ch thøc h¹ch to¸n riªng. NÕu ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ: Khi h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thu mua, nhËp nguyªn vËt liÖu vµ thanh to¸n víi ngêi b¸n ®îc thùc hiÖn trªn sæ s¸ch: + B¶ng kª sè 3-TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu,c«ng cô dông cô. B¶ng nµy lÊy sè liÖu tõ nhËt ký chøng tõ sè 1,2,5,6,10... (PhÇn ghi Nî TK 152,153 vµ ghi Cã c¸c TK liªn quan). + Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi b¸n-TK 331: Nguyªn t¾c ghi sæ nµy lµ mçi ngêi b¸n ghi trªn mét sæ hoÆc mét trang sæ, mçi ho¸ ®¬n ghi mét dßng theo thø tù thêi gian vµ ®îc theo dâi ®Õn lóc thanh to¸n. + NhËt ký chøng tõ sè 5: lµ sæ tæng hîp thanh to¸n víi ngêi b¸n vÒ viÖc mua tµi s¶n cè ®Þnh, nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ hoÆc 38 c¸c lao vô dÞch vô kh¸c vµ ®îc më cho mçi th¸ng mét tê, mçi ngêi b¸n ghi mét dßng. + NhËt ký chøng tõ sè 6: Ghi Cã TK 151 theo nguyªn t¾c ghi theo tõng chøng tõ ho¸ ®¬n vµ theo dâi liªn tôc cho ®Õn khi nhËn ®îc hµng. H¹ch to¸n nghiÖp vô xuÊt vËt liÖu ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng ph©n bæ sè 2. C¨n cø vµo b¶ng nµy ®Ó ghi vµo c¸c b¶ng kª sè 4,5,6. Cuèi th¸ng, sè liÖu tæng céng cña c¸c b¶ng kª nãi trªn ®îc ghi vµo nhËt ký chøng tõ sè 7. NÕu ¸p dông h×nh thøc nhËt ký chung: KÕ to¸n sö dông sæ nhËt ký chung, sæ nhËt ký chuyªn dïng, sæ c¸i c¸c t¸i kho¶n 152,153,331,621... NÕu ¸p dông h×nh thøc nhËt ký sæ c¸i: ChØ sö dông mét sæ duy nhÊt lµ sæ nhËt ký sæ c¸i. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp-xuÊt vËt liÖu kÕ to¸n lËp b¶ng chøng tõ gèc, sau ®ã lÊy sè liÖu ghi vµo nhËt ký sæ c¸i tµi kho¶n 152, 153... NÕu ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ: KÕ to¸n sö dông sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ, b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 152, 153... 1.4.2.KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú kh«ng theo dâi thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp-xuÊt kho vËt liÖu mµ chØ theo dâi, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng trªn tµi kho¶n kÕ to¸n tæng hîp kh«ng c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho mµ l¹i c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu tån kho ®Çu kú, nhËp trong kú vµ kÕt qu¶ kiÓm kª cuèi cïng ®Ó tÝnh. V× vËy, trªn tµi kho¶n tæng hîp kh«ng thÓ hiÖn râ gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng cho 39 tõng ®èi tîng vµ c¸c nhu cÇu kh¸c nhau... g©y khã kh¨n cho viÖc ph©n bæ vËt liÖu vµo kho¶n môc chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh. 1.4.2.1.Tµi kho¶n sö dông: -Tµi kho¶n 611” Mua hµng ” . Néi dung: tµi kho¶n nµy dïng ®Ó theo dâi t×nh h×nh thu mua, t¨ng, gi¶m nguyªn vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. . KÕt cÊu: Bªn nî: + KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ vËt t, hµng ho¸ tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ mua vµo trong kú. Bªn cã: + KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ kiÓm kª lóc cuèi kú. + TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ xuÊt trong kú. + TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t, hµng ho¸ ®· göi b¸n cha x¸c ®Þnh tiªu thô trong kú. + ChiÕt khÊu mua hµng, gi¶m gi¸ hµng mua, hµng mua tr¶ l¹i cho ngêi b¸n. . Tµi kho¶n 611 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc më thµnh hai tµi kho¶n cÊp 2: TK 6111-Mua nguyªn liÖu, vËt liÖu. TK 6112-Mua hµng ho¸. - Tµi kho¶n 152, 151: §©y lµ tµi kho¶n ph¶n ¸nh hµng tån kho, kh«ng dïng ®Ó theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt trong kú mµ chØ dïng ë ®Çu kú ®Ó kÕt chuyÓn sè ®Çu kú, sè cuèi kú ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho thùc tÕ cuèi kú. Ngoµi ra, kÕ to¸n còng sö dông c¸c tµi kho¶n kh¸c nh: TK 133, 331, 111... 40 Chøng tõ sö dông gièng nh trong ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 1.4.2.2.Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: KÕ to¸n tæng hîp mét sè nghiÖp vô chñ yÕu. a) §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ: §Çu kú kÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng ®i ®êng vµ vËt liÖu cuèi kú tríc sang tµi kho¶n 611, kÕ to¸n ghi: Nî TK 611 (6111) : Mua nguyªn vËt liÖu Cã TK 151 : Hµng mua ®ang ®i ®êng Cã TK 152 : Nguyªn vËt liÖu Trong kú khi mua nguyªn vËt liÖu, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n (GTGT) vµ c¸c chøng tõ kh¸c, kÕ to¸n ghi: Nî TK 611(6111) : Gi¸ mua cha thuÕ Nî TK 133 (1331) : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 111,112,331,311... : Tæng gi¸ thanh to¸n + C¸c kho¶n chiÕt khÊu ®îc hëng khi mua hµng, ghi: Nî TK 331 : Kho¶n gi¶m trõ Cã TK 711 : Sè gi¶m trõ gi¸ mua Cã TK 133 (1331) : Gi¶m trõ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. + Hµng mua tr¶ l¹i kh«ng ®óng hîp ®ång: Nî TK 111,112 : Thu l¹i b»ng tiÒn Nî TK 331 : Ghi gi¶m c«ng nî Cã TK 611(6111) : TrÞ gi¸ hµng tr¶ l¹i Cã TK 133 (1331) : Gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng + Ph¶n ¸nh chi phÝ thu mua: 41 Nî TK 611 (6111): Mua hµng Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 111,112,331... : Tæng gi¸ thanh to¸n. + Ph¶n ¸nh thuÕ nhËp khÈu : Nî TK 611 (6111) : Mua nguyªn vËt liÖu Cã TK 333(3333): ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu Cã TK 333(33312): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hµng nhËp khÈu Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vËt liÖu, kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt dïng trong kú nh sau: Gi¸ thùc tÕ vËt Gi¸ thùc tÕ + Gi¸ = thùc tÕ liÖu xuÊt dïng tån ®Çu kú Gi¸ thùc tÕ mua - mua vµo trong kú Gi¸ tån cuèi kú Khi kÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån cuèi kú, ghi: Nî TK 151: Gi¸ trÞ hµng ®i ®êng Nî TK 152 : Gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho Cã TK 611 (6111): Gi¸ trÞ vËt liÖu tån cuèi kú. Khi kÕt chuyÓn sè vËt liÖu ®Ó sö dông trong kú, ghi: Nî TK 621, 627, 641, 642: XuÊt dïng cho s¶n xuÊt Nî TK 632 : XuÊt b¸n Cã TK 611 (6111) : Gi¸ trÞ xuÊt sö dông. Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt liÖu thiÕu hôt, mÊt m¸t, ghi: + NÕu do nhµ cung cÊp chuyÓn nhÇm, kÐ to¸n ghi: Nî TK 331 : Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 138 (1381) : Gi¸ trÞ hµng thiÕu 42 Cã TK 133 (1331) : Gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. + Khi xö lý ghi: Nî TK 138 (1388) : B¾t båi thêng Nî TK 811 : Hao hôt vît ®Þnh møc Nî TK 611 : Hao hôt tù nhiªn tÝnh vµo chi phÝ thu mua Cã TK 138 (1381) : TrÞ gi¸ vËt liÖu thiÕu. Khi ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt liÖu thõa: C¨n cø vµo c¸c nguyªn nh©n t×m ®îc ®Ó xö lý, ghi: + Do nhµ cung cÊp chuyÓn nhÇm: Nî TK 338 (3381) Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 331 : Tæng gi¸ thanh to¸n. + Do d«i thõa tù nhiªn cã thÓ ph¶n ¸nh vµo thu nhËp bÊt thêng ( theo chÕ ®é kÕ to¸n míi lµ tµi kho¶n 711 “ Thu nhËp kh¸c ” ) hoÆc chi phÝ kinh doanh, ghi: Nî TK 338 (3381) Cã TK 711 : TÝnh vµo thu nhËp kh¸c Cã TK 642 : Ghi gi¶m chi phÝ kinh doanh. b) §èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp : Trong trêng hîp nµy, h¹ch to¸n vËt liÖu thu mua lµ theo gi¸ ®· cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. Do vËy kh«ng sö dông tµi kho¶n 133 ®Ó h¹ch to¸n, doanh nghiÖp chØ cÇn dïng ho¸ ®¬n mua b¸n th«ng thêng cã mét dßng ghi tæng gi¸ thanh to¸n. C¸c nghiÖp vô kÕt chuyÓn gi¸ trÞ tån cuèi kú tríc, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån cuèi kú, xuÊt sö dông trong kú ®îc ®Þnh kho¶n t¬ng tù nh theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. C¸c nghiÖp vô cßn l¹i ®îc ®Þnh kho¶n nh sau : 43 Trong kú mua nguyªn vËt liÖu, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n kÕ to¸n ghi: Nî TK 611 (6111) : Gi¸ mua cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 111, 112, 141, 331, 311... Gi¸ trÞ hµng mua tr¶ l¹i, kho¶n ®îc gi¶m gi¸ do kh«ng ®óng hîp ®ång ghi: Nî TK 111, 112 : Thu l¹i b»ng tiÒn Nî TK 138 (1381): Cha thu ®îc ngay Nî TK 331 : Trõ vµo nî Cã TK 611 (6111) C¸c trêng hîp thiÕu hôt mÊt m¸t, c¨n cø vµo nguyªn nh©n ghi: Nî TK 138( 1381) : B¾t båi thêng Nî TK 111, 112 : Thu l¹i b»ng tiÒn Nî TK 334 : Trõ vµo l¬ng Nî TK 331 : Do nhµ cung cÊp chuyÓn nhÇm... Cã TK 138(1381) S¬ ®å kÕ to¸n vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú(S¬ ®å sè 1.9-trang 36). 1.4.2.3.Sæ kÕ to¸n sö dông tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Theo ph¬ng ph¸p nµy, sæ kÕ to¸n sö dông nh trong ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn chØ kh¸c ë chç lµ kh«ng sö dông c¸c sæ cã liªn quan tíi gi¸ xuÊt kho cña vËt liÖu nh b¶ng kª sè 3. Ngoµi ra cßn sö dông nhËt ký chøng tõ sè 7- NhËp kho ghi Cã TK 611. S¬ ®å sè 1.9: S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª TK 152,151 ®Þnh kú TK 611(6111) TK 152,151 44 KÕt chuyÓn gi¸ trÞ thùc tÕ KÕt chuyÓn gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tån ®Çu kú nguyªn vËt liÖu tån cuèi kú TK 111,112 TK 111,112,331 Mua tr¶ tiÒn ngay(gi¸ mua bao Gi¶m gi¸ hµng mua, gåm c¶ thuÕ GTGT-theo ph¬ng tr¶ l¹i ph¸p trùc tiÕp) Mua tr¶ tiÒn ngay(gi¸ mua cha 621,627 TK cã thuÕ GTGT-ph¬ng ph¸p khÊu trõ) Cuèi kú kÕt chuyÓn sè xuÊt TK1331 dïng cho s¶n xuÊt, kinh doanh ThuÕ GTGT TK 154 VAT TK331,311 632 XuÊt thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn Sè tiÒn ®· Mua cha tr¶ tiÒn, thanh to¸n tr¶ tiÒn vay TK XuÊt b¸n TK 333(3333) ThuÕ nhËp khÈu ph¶i nép 111,138,334 TK ThiÕu hôt, mÊt m¸t TK 411 NhËn vèn gãp cæ phÇn TK 412 45 TK 412 §¸nh gi¸ t¨ng KÕt luËn ch¬ng 1: §¸nh gi¸ gi¶m Dùa trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë nhµ trêng, em ®· tËp hîp vµ hÖ thèng l¹i nh»m nªu lªn ®îc nh÷ng lý luËn chung nhÊt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó tr×nh bµy trong ch¬ng nµy.Néi dung chÝnh em ®· tr×nh bµy gåm cã: - Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nguyªn vËt liÖu nh: Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, c¸ch ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. - C¸c h×nh thøc sæ kÕ to¸n hiÖn nay ®ang ®îc ¸p dông. - C¸ch h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo 3 ph¬ng ph¸p lµ: Ph¬ng ph¸p thÎ song song,ph¬ng ph¸p sæ sè d, ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Nh vËy, cã thÓ thÊy nh÷ng néi dung ®· nªu trªn ®Òu nh»m phôc vô cho viÖc so s¸nh vµ nhËn biÕt ®îc sù sai kh¸c gi÷a thùc tÕ ho¹t ®éng t¹i n¬i thùc tËp víi nh÷ng chuÈn mùc mµ lý thuyÕt ®· ®îc häc vÒ ®Ò tµi ®ang nghiªn cøu. Nãi c¸ch kh¸c, phÇn lý luËn chung ®· hÖ thèng trong ch¬ng 1 lµ c¬ së gióp cho qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi t¹i xÝ nghiÖp ë c¸c ch¬ng tiÕp theo ®îc thuËn lîi h¬n. 46 CH¦¥NG 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu T¹i C«ng ty vËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. 2.1. Tæng quan vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn: 2.1.1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp: C«ng ty vËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ ( tªn giao dÞch lµ ELMACO ) lµ doanh nghiÖp trùc thuéc Bé th¬ng m¹i ®îc thµnh lËp ngµy 22/12/1971, theo quyÕt ®Þnh sè 820/ VTQ§ cña Bé trëng Bé vËt t. Sau khi s¸t nhËp Bé vËt t vµ Bé th¬ng m¹i theo quyÕt ®Þnh sè 388/H§BT, c«ng ty ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 613/TM/TCCB ngµy 28/5/1993 cña Bé trëng Bé th¬ng m¹i. C«ng ty tiÕn hµnh ho¹t ®éng theo ph¸p luËt níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, lµ mét ®¬n vÞ cã ®Çy ®ñ t c¸ch ph¸p nh©n, h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, ®îc tù chñ vÒ tµi chÝnh, ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. C«ng ty ®îc phÐp sö dông con dÊu riªng, ®îc ph©n cÊp qu¶n lý c¸n bé, ¸p dông h×nh thøc tr¶ l¬ng theo chÕ ®é chÝnh s¸ch quy ®Þnh. C«ng ty ®Æt trô së chÝnh t¹i 240 - 242 ®êng T«n §øc Th¾ng Hµ Néi. C«ng ty vËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ lu th«ng vËt t. H¬n mét thËp kû vËn ®éng vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng, ELMACO kh«ng ngõng ph¸t triÓn, tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh. §Æc biÖt lµ 15 n¨m ®æi míi kh«ng chØ lµ mét chÆng ®êng ®èi víi ELMACO, mµ cßn lµ nh÷ng t×m tßi, thö nghiÖm . §Õn nay, ELMACO ®· tù m×nh x¸c lËp ®îc thÕ ®øng trong kinh tÕ thÞ trêng mµ vÉn kh«ng ngõng ®æi míi nhiÒu mÆt ®Ó gi÷ 47 v÷ng thÕ ®øng ®ã vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÕ giíi ®ang toµn cÇu ho¸. MÆc dï con ®êng ph¸t triÓn cßn nhiÒu khã kh¨n, trë ng¹i vµ còng trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi hÕt søc phøc t¹p, nhng con ®êng mµ ELMACO ®· x¸c ®Þnh vÉn sÏ lµ môc tiªu phÊn ®Êu kh«ng hÒ mÖt mái. C¸c thÕ hÖ ®· x©y dùng vµ vun ®¾p cho sù trëng thµnh cña ELMACO trong ba m¬i n¨m qua vµ c¸c thÕ hÖ ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp nèi ch¾c ch¾n sÏ kh«ng xa rêi môc tiªu chiÕn lîc ®ã ®Ó nh×n thÊy mét ELMACO víi t c¸ch lµ mét tËp ®oµn s¶n xuÊt - th¬ng m¹i - dÞch vô ®a së h÷u theo ®Þnh møc XHCN kh«ng chØ trong lý thuyÕt mµ lµ thùc hiÖn sinh ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ trong nh÷ng thËp niªn tíi. So víi thêi kú ®Çu thµnh lËp, c¸c mÆt hµng vµ nguån hµng cña c«ng ty t¨ng gÊp nhiÒu lÇn, tho¶ m·n ë møc cao c¸c nhu cÇu vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Tríc kia vµo thêi kú thiÕu vèn, do mÆt hµng kinh doanh kh«ng n»m trong danh môc mÆt hµng chÝnh nªn bé chñ qu¶n vµ bé qu¶n lý vèn kh«ng quan t©m ®Çu t. V× thÕ, xÝ nghiÖp ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong kinh doanh. §øng tríc t×nh h×nh ®ã, xÝ nghiÖp thùc hiÖn ph¬ng ch©m “ th¬ng m¹i g¾n liÒn víi s¶n xuÊt ’’ vµ ph¶i ®i lªn b»ng chÝnh m×nh. C«ng ty ®· quyÕt ®Þnh chuyÓn ®æi m« h×nh tæ chøc, thay ®æi c¬ cÊu kinh doanh tõ th¬ng m¹i thuÇn tuý sang s¶n xuÊt kinh doanh th¬ng m¹i. Thùc hiÖn quyÕt ®Þnh trªn, ngµy 01 th¸ng 02 n¨m 1993, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn thuéc c«ng ty ®· ®îc thµnh lËp chÝnh thøc vµ ®Æt ®Þa ®iÓm t¹i sè 2 - ¸i Mé - Gia L©m - Hµ Néi. Thêi gian qua lµ thêi gian tËp dît ban ®Çu, song s¶n phÈm m¸y hµn cña xÝ nghiÖp ®· kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng. Cô thÓ lµ s¶n phÈm nµy ®· ®îc viÖn ®o lêng quèc gia kiÓm tra, cÊp dÊu chÊt lîng vµ ®¹t huy ch¬ng vµng trong héi trî triÓn l·m 48 hµng c«ng nghiÖp toµn quèc n¨m 1995, 1996. Nhê ®ã, xÝ nghiÖp ®· thùc hiÖn ®ãng gãp mét phÇn gi¸ trÞ doanh thu lín cho c«ng ty, lµm t¨ng thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, æn ®Þnh ®êi sèng, ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng vµ ®ãng gãp viÖc thùc hiÖn nghiªm chØnh nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ níc ®Çy ®ñ, kÞp thêi. - Chøc n¨ng cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ELMACO : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc C«ng ty vËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ, cã chøc n¨ng chÝnh lµ s¶n xuÊt vµ tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm c¸c lo¹i do chÝnh xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ra. Th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh, khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån vèn, vËt t, nh©n lùc vµ tµi nguyªn cña ®Êt níc ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, xuÊt khÈu. Cã kÕ ho¹ch ®Çu t thiÕt bÞ vµ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. - NhiÖm vô cña xÝ nghiÖp: Ph¶i s¶n xuÊt ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao ®Ó thay thÕ nh÷ng hµng ho¸ nhËp ngo¹i, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cã viÖc lµm thêng xuyªn vµ cã møc thu nhËp æn ®Þnh. Chñ yÕu lµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i m¸y hµn víi th«ng sè tõ 150A ®Õn 500A. §©y lµ s¶n phÈm ®· ®îc viÖn ®o lêng quèc gia kiÓm tra, cÊp dÊu chÊt lîng vµ ®¹t huy ch¬ng vµng trong héi trî triÓn l·m hµng c«ng nghiÖp toµn quèc n¨m 1995 vµ 1996. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn do Nhµ níc cÊp, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi Nhµ níc còng nh ®èi víi mçi c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp. 49 Sau ®©y lµ mét sè chØ tiªu xÝ nghiÖp ®· ®¹t ®îc trong n¨m gÇn ®©y: SS ChØ tiªu T §¬n vÞ 2001 2002 1 Tæng s¶n lîng C¸i 1.600 1.650 2 Tæng doanh thu ®ång 3.600.000.0 3.745.500.0 3 Tæng lîi nhuËn ®ång 00 00 4 Thu nhËp b×nh ®ång 23.762.000 24.804.630 5 qu©n ®ång 480.000 500.000 25.111.000 26.199.630 Nép ng©n s¸ch nhµ níc 2.1.2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp : - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh: Víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chÝnh lµ s¶n xuÊt kinh doanh thiÕt bÞ ®iÖn nªn mÆt hµng kinh doanh cña xÝ nghiÖp lµ thiÕt bÞ ®iÖn c¸c lo¹i. MÆt hµng s¶n xuÊt chñ yÕu hiÖn nay cña xÝ nghiÖp lµ c¸c lo¹i m¸y hµn víi th«ng sè tõ 150A ®Õn 500A . Tuy lµ mÆt hµng míi s¶n xuÊt nhng c¸c s¶n phÈm m¸y hµn cña xÝ nghiÖp ®· ®îc thÞ trêng chÊp nhËn c¶ vÒ mÉu m·, gi¸ c¶, chÊt lîng,... S¶n phÈm nµy cung cÊp cho c¸c nhµ m¸y, c«ng tr×nh thi c«ng ®Ó hµn g¾n c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc, c¸c s¶n phÈm vµ b¸n s¶n phÈm trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh trªn toµn quèc. Nã mang tÝnh chÊt võa lµ c«ng cô lao ®éng, võa lµ tµi s¶n v× trÞ gi¸ cña nã chiÕm tõ 1.000.000 ®ång/c¸i ®Õn 5.000.000 ®ång/c¸i. Ngoµi ra, xÝ nghiÖp cßn s¶n xuÊt nhiÒu thiÕt bÞ kh¸c nh : qu¹t chèng nãng ba pha, cÇu dao, ®ui ®Ìn c¸c lo¹i, ®Ìn cao ¸p. 50 S¬ ®å sè 2.1: S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ cña s¶n phÈm m¸y hµn. C¬ khÝ Khung m¸y L¾p r¸p Vá m¸y Cuén d©y Cuén s¬ cÊp L¾p thµnh m¸y hµn T«n Silie Cuén thø cÊp Ruét m¸y KiÓm tra KCS NhËp kho 2.1.3.C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn : - Tæ chøc s¶n xuÊt: XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn n»m trªn mét diÖn tÝch 20.000 2 nªn viÖc bè trÝ s¾p xÕp c¸c khu vùc lµ t¬ng ®èi thuËn lîi cho viÖc chuyÓn vËt liÖu, thµnh phÈm tõ kho nµy sang kho kia. Hay nãi c¸ch kh¸c, do viÖc s¾p xÕp c¸c khu vùc hîp lý, khoa häc nªn viÖc lu©n chuyÓn gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt ®¶m b¶o nhanh gän tõ kh©u ®a vËt liÖu vµo ®Õn kh©u cuèi cïng lµ t¹o ra s¶n phÈm hoµn 51 chØnh. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt, xÝ nghiÖp chØ thµnh lËp hai ph©n xëng ®Ó phï hîp víi quy m« hiÖn t¹i. §ã lµ ph©n xëng c¬ khÝ vµ ph©n xëng l¾p r¸p. Ph©n xëng c¬ khÝ cã nhiÖm vô gia c«ng c¸c lo¹i vËt liÖu nh s¾t, t«n, ... ®Ó t¹o nªn khung m¸y vµ vá m¸y. Ph©n xëng l¾p r¸p : cã nhiÖm vô cuèn d©y ®Ó t¹o nªn cuén s¬ cÊp, cuén thø cÊp cña m¸y. §ång thêi, tæ nµy cßn tËp hîp c¸c chi tiÕt cña m¸y ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm hoµn chØnh. - Tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý: + Toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp ®Òu chÞu sù chØ ®¹o thèng nhÊt cña ban gi¸m ®èc. Ban gi¸m ®èc chÞu tr¸ch nhiÖm chung vÒ mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ ®êi sèng cña c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp, cô thÓ :  Gi¸m ®èc: lµ ngêi ®iÒu hµnh, chØ ®¹o mäi ho¹t ®éng diÔn ra t¹i xÝ nghiÖp; lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc c«ng ty vÒ mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp theo c¸c ph¬ng ¸n vµ kÕ ho¹ch ®· ®îc C«ng ty duyÖt tæng thÓ.  Phã gi¸m ®èc: lµ ngêi gióp viÖc cho gi¸m ®èc, trùc tiÕp chØ ®¹o vÒ mÆt kü thuËt s¶n xuÊt vµ thay mÆt gi¸m ®èc gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc khi gi¸m ®èc v¾ng mÆt. + C¸c phßng ban gåm cã:  Phßng kÕ ho¹ch vËt t : lµ mét phßng chøc n¨ng cña xÝ nghiÖp, cã nhiÖm vô gióp gi¸m ®èc qu¶n lý toµn bé kh©u vËt t, kü thuËt vµ qu¶n lý kh©u b¸n thµnh phÈm kh©u thµnh phÈm, kho vËt t. X¸c ®Þnh tæng hîp nhu cÇu nguyªn vËt liÖu, tæ chøc khai th¸c vµ tiÕp nhËn, ®¶m b¶o ®¸p øng kÞp thêi tiÕn ®é s¶n xuÊt kinh doanh. 52 Ph¶i ®iÒu phèi ®îc kÕ ho¹ch cho s¶n xuÊt, æn ®Þnh tÊt c¶ c¸c kh©u trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ c©n ®èi ®îc lîng vËt t hµng ho¸ tån kho ®Ó kÞp thêi ®a ra kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hay tiªu thô. Phßng gåm 3 ngêi : Mét c¸n bé chuyªn khai th¸c vËt t nguyªn liÖu vÒ nhËp kho, mét c¸n bé thèng kª kÕ ho¹ch vËt t viÕt nhËp xuÊt vËt liÖu, mét c¸n bé thñ kho nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm.  Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh: cã nhiÖm vô gióp gi¸m ®èc qu¶n lý chÆt chÏ vËt t, tiÒn vèn, tµi s¶n cña xÝ nghiÖp vµ ®Çu t vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶, qu¶n lý vÒ gi¸ c¶, kiÓm tra thêng xuyªn bé phËn vËt t, tiªu thô ®Ó xem cã thùc hiÖn ®óng c¸c v¨n b¶n cña xÝ nghiÖp kh«ng. Phßng nµy cßn cã nhiÖm vô cung cÊp th«ng tin kinh tÕ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp cho ban gi¸m ®èc vµ phßng chøc n¨ng trªn c«ng ty.  Phßng KCS: cã nhiÖm vô kiÓm tra chÊt lîng vËt liÖu, s¶n phÈm hµng ho¸ tríc khi nhËp kho, qu¶n lý vµ kiÓm tra theo ®Þnh kú chÊt lîng cña s¶n phÈm do xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ra xem cã ®óng víi tiªu chuÈn kü thuËt hay kh«ng.  Ban b¶o vÖ: cã nhiÖm vô b¶o vÖ toµn bé tµi s¶n cña xÝ nghiÖp. +Bé phËn trùc tiÕp s¶n xuÊt gåm 2 ph©n xëng. §øng ®Çu ph©n xëng s¶n xuÊt lµ qu¶n ®èc ph©n xëng, gióp viÖc cho qu¶n ®èc ph©n xëng lµ 2 tæ trëng cña 2 tæ s¶n xuÊt trong ph©n xëng ( tæ c¬ khÝ vµ tæ l¾p r¸p ). +S¬ ®å tæ chøc bé m¸y ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn - ELMACO ( S¬ ®å sè 2.2- trang 53). 2.2.T×nh h×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn: 2.2.1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp: 53 Phßng kÕ to¸n thùc hiÖn c«ng viÖc kÕ to¸n cña ®¬n vÞ. Toµn bé kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp ®îc tËp trung thùc hiÖn t¹i phßng kÕ to¸n tõ kh©u tËp hîp sè liÖu ghi sæ kÕ to¸n ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh. ë ph©n xëng kh«ng tæ chøc bé phËn kÕ to¸n riªng mµ chØ bè trÝ c¸c nh©n viªn thèng kª lµm nhiÖm vô híng dÉn kiÓm tra h¹ch to¸n ban ®Çu, thu nhËn chøng tõ vµ ghi chÐp sæ s¸ch c¸c th«ng tin vÒ kinh tÕ mét c¸ch ®¬n gi¶n ®Ó chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n h¹ch to¸n. KÕ to¸n xÝ nghiÖp cã nhiÖm vô tËp hîp, tÝnh to¸n ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña nh©n viªn s¶n xuÊt kinh doanh, chÞu tr¸ch nhiÖm Tæng gi¸m ®èc C«ng më sæ s¸ch vµ ¸p dông ®óng chÕ ®é ho¸ty®¬n chøng tõ. Ph¬ng vËt liÖu ®iÖn vµ dông ph¸p kÕ to¸n xÝ nghiÖp ¸p dông lµ ph¬ng cô c¬ khÝ ph¸p kª khai thêng xuyªn. S¬ ®å sè 2.2: S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp Gi¸m ®èc XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn Phßng KÕ ho¹ch vËt t­ Kho vËt t­ Phã gi¸m ®èc XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn Phßng KCS Thµnh phÈm Ph©n x­ ëng Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n 54 Ban b¶o KÕ to¸n xÝ nghiÖp ®îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n chi tiÕt, ®¶m b¶o c¸c mÆt kÕ to¸n nµy ®îc tiÕn hµnh song song víi viÖc sö dông sè liÖu kiÓm tra ®îc thêng xuyªn. V× vËy, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c mÆt kÕ to¸n ®îc tiÕn hµnh kÞp thêi, phôc vô nh¹y bÐn c¸c yªu cÇu qu¶n lý, ®¶m b¶o sè liÖu chÝnh x¸c, tiÕn ®é c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn ®ång ®Òu ë tÊt c¶ c¸c phÇn kÕ to¸n. - Bé phËn kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp cã nhiÖm vô sau: + §«n ®èc kiÓm tra vµ thu nhËn ®Çy ®ñ kÞp thêi c¸c th«ng tin kinh tÕ cña xÝ nghiÖp. + Gióp gi¸m ®èc híng dÉn c¸c bé phËn trong xÝ nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu, phôc vô cho viÖc ®iÒu hµnh hµng ngµy mäi ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp. + Tham gia c«ng t¸c kiÓm kª tµi s¶n, tæ chøc b¶o qu¶n, lu tr÷ hå s¬, tµi liÖu kÕ to¸n theo quy ®Þnh. + Gióp gi¸m ®èc xÝ nghiÖp trong c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh nh: sö dông tµi s¶n - nguån vèn ®óng môc ®Ých, ®óng chÝnh s¸ch, phôc vô cho c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao. - Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp gåm 4 c¸n bé kÕ to¸n vµ cã c¬ cÊu tæ chøc nh sau: 55 + KÕ to¸n trëng kiªm kÕ to¸n tæng hîp: lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm chung vÒ chØ ®¹o h¹ch to¸n kinh tÕ cña xÝ nghiÖp, híng dÉn kiÓm tra c¸c bé phËn vÒ nghiÖp vô vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n. §ång thêi cã nhiÖm vô tæng hîp tÊt c¶ c¸c sè liÖu, b¶ng biÓu b¸o c¸o cña c¸c kÕ to¸n viªn t¹i xÝ nghiÖp. Sau ®ã ®Õn cuèi kú quyÕt to¸n, lËp b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh c¸c tµi kho¶n, lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. + KÕ to¸n vËt liÖu kiªm thñ quü: Thùc hiÖn theo dâi h¹ch to¸n t×nh h×nh t¨ng gi¶m nguyªn vËt liÖu, h¹ch to¸n toµn bé chøng tõ thu chi ph¸t sinh vµ kiÓm kª quü hµng ngµy. + KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt - tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. + KÕ to¸n tiÒn l¬ng, c«ng nî vµ tµi s¶n cè ®Þnh kiªm kÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô : cã nhiÖm vô tÝnh to¸n l¬ng, phô cÊp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, trÝch b¶o hiÓm theo chÕ ®é quy ®Þnh; h¹ch to¸n c¸c kho¶n c«ng nî ph¸t sinh thêng xuyªn; tÝnh khÊu hao vµ ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cho c¸c ®èi tîng liªn quan, theo dâi t×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh. S¬ ®å sè 2.3: S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n - tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. KÕ to¸n tr­ëng kiªm kÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n vËt liÖu kiªm thñ quü KÕ to¸n tËp KÕ to¸n tiÒn l­ hîp ¬ng,c«ng nî chi phÝ - vµ TSC§ kiªm TÝnh gi¸ kÕ to¸n thµnh s¶n thµnh phÈm phÈm 56 2.2.2. H×nh thøc sæ kÕ to¸n ®ang ¸p dông t¹i xÝ nghiÖp: HiÖn nay xÝ nghiÖp ®ang ¸p dông sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc “NhËt ký chøng tõ’’. Niªn ®é kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1/N ®Õn ngµy 31/12/N. §¬n vÞ tiÒn tÖ sö dông trong ghi chÐp lµ ViÖt Nam ®ång. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n xÝ nghiÖp ¸p dông lµ ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. XÝ nghiÖp tÝnh vµ nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµng tån kho cuèi kú : theo gi¸ thùc tÕ. S¬ ®å h×nh thøc kÕ to¸n xÝ nghiÖp ¸p dông ( S¬ ®å sè 2.4 – trang 55). 2.3.Thùc tr¹ng vÒ kÕ to¸n vËt liÖu t¹i xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn: 2.3.1.Tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý chung vÒ kÕ to¸n vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn: 2.3.1.1. §Æc ®iÓm ph©n lo¹i vËt liÖu: XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i m¸y hµn, ®Ìn cao ¸p, S¬ ®å sè 2.4: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ. Chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng ph©n 1 1 1 B¶ng Kª 2 NhËt ký chøng tõ 2 ThÎ vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt B¶ng tæng B¸o c¸o tµi chÝnh hîp chi tiÕt 57 3 4 5 Sæ5c¸i 6 6 6 Ghi chó: Ghi hµng ngµy. Ghi cuèi th¸ng. §èi chiÕu, kiÓm tra. qu¹t chèng nãng, cÇu dao, ®ui ®Ìn,... §Ó ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm th× mét sè vËt liÖu chÝnh nh: t«n silic, d©y Emay s¬ cÊp, ®ång thø cÊp,...®Òu ph¶i lµ vËt liÖu ngo¹i nhËp. Sè cßn l¹i nh : vÝt, bu l«ng, s¬n, que hµn,... xÝ nghiÖp nghiÖp mua tõ c¸c ®¬n vÞ trong níc. Tæng céng xÝ nghiÖp sö dông vµ chia thµnh tõng nhãm, tõng lo¹i trong ®ã vËt liÖu chÝnh thêng chiÕm tõ 60%  75%, vËt liÖu phô chiÕm tõ 25% 40% trong tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm vËt liÖu cña xÝ nghiÖp, kÕ to¸n vËt liÖu ®· tiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu trªn c¬ së c«ng dông cña tõng lo¹i vËt liÖu ®ã ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, nh»m gióp cho c«ng t¸c h¹ch to¸n ®îc chÝnh x¸c mét khèi lîng vËt liÖu cã nhiÒu chñng lo¹i. Do vËy, vËt liÖu ®îc sö dông ë xÝ nghiÖp ®îc ph©n lo¹i nh sau: - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu cña xÝ nghiÖp khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm, cã chiÕm tû träng tõ 6075 58 % trong tæng sè vËt liÖu ( nh: d©y Emay, t«n silic, ®ång thø cÊp, s¬ cÊp,... ). - Nguyªn vËt liÖu phô: Gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, chiÕm tû träng tõ 25% ®Õn 40% trong tæng sè vËt liÖu. VËt liÖu phô cã nh÷ng t¸c dông kh¸c nhau ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp nh:thÐp gãc, d©y bäc thuû tinh, trôc b¸nh xe, lËp lµ, bu l«ng,... - Nhiªn liÖu: ®îc dïng trùc tiÕp vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kü thuËt, nh dÇu ®iªzen, x¨ng,... - Phô tïng thay thÕ söa ch÷a: gåm vßng bi, d©y curoa,... dïng ®Ó thay thÕ c¸c ph¬ng tiÖn m¸y mãc thiÕt bÞ cho c¸c lo¹i xe, lo¹i m¸y dïng cho s¶n xuÊt. B»ng viÖc tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ë xÝ nghiÖp theo tõng cÊp díi ®©y th× ®· ®¶m b¶o ®îc mét trong nh÷ng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu - ®ã lµ ®ßi hái ph¶i theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho theo tõng thø, tõng lo¹i c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ . Tµi kho¶n 152 ®îc chi tiÕt thµnh. - Tµi kho¶n 1521 “ Nguyªn vËt liÖu chÝnh”: + Tµi kho¶n 1521.1 : §ång dÑt. + Tµi kho¶n 1521.2 : T«n silic. - Tµi kho¶n 1522 : VËt liÖu phô. + Tµi kho¶n 1522.1 : D©y thuû tinh. + Tµi kho¶n 1522.1 : Ghen vulong. - Tµi kho¶n 1523 : Nhiªn liÖu. + Tµi kho¶n 1523.1 : X¨ng. + Tµi kho¶n 1523.2 : DÇu. - Tµi kho¶n 1524 : Phô tïng thay thÕ. + Tµi kho¶n 1524.1 : VÝt. + Tµi kho¶n 1524.2 : Bul«ng. 59 TrÝch sæ danh ®iÓm vËt liÖu, c«ng cô dông cô cña xÝ nghiÖp: BiÓu sè 2.1: Sæ danh ®iÓm vËt liÖu, c«ng cô dông cô STT 1 Tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch §¬n vÞ vËt t tÝnh §¬n gi¸ Ghi chó I/. VËt liÖu chÝnh : 2 T«n silic Kg 3 §ång ®á Kg 4 D©y ®ång dÑt Kg 5 §éng c¬ 3 pha C¸i 6 .... II/. VËt liÖu phô : 18 LËp lµ C¸i 19 S¾t vu«ng Kg 20 VÝt C¸i 21 Bul«ng Bé 22 .... III/. Nhiªn liÖu 34 X¨ng LÝt 35 DÇu ®iªzen Hép 36 Dung m«i pha s¬n LÝt 37 .... 2.3.1.2. T×nh h×nh qu¶n lý nguyªn vËt liÖu : C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc kü thuËt, phßng kÕ ho¹ch vËt t cã nhiÖm vô x©y dùng kÕ ho¹ch vËt t, t×m c¸c nguån 60 cung øng, so s¸nh gi¸ c¶, chÊt lîng ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp cho bé phËn s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu ®óng vÒ sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i vµ ®óng tiÕn ®é. C¸n bé phßng vËt t ph¶i lu«n b¸m s¸t, kiÓm tra kho mét c¸ch thêng xuyªn, ®èi chiÕu sæ s¸ch víi thùc tÕ ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh, kÞp thêi gi¶i quyÕt, gi¶m thiÖt h¹i ®Õn møc thÊp nhÊt. VËt liÖu vÒ ®Õn xÝ nghiÖp, tríc khi nhËp kho sÏ ®îc nh©n viªn phßng KCS kiÓm tra chÊt lîng vÒ quy c¸ch, phÈm chÊt. NÕu ®ñ quy c¸ch, chÊt lîng, chñng lo¹i th× ngêi kiÓm tra ph¶i ký tªn ®ãng dÊu KCS, sau ®ã míi tiÕn hµnh nhËp kho. T¹i kho cña xÝ nghiÖp, thñ kho cã nhiÖm vô qu¶n lý nguyªn vËt liÖu xem cã ®óng quy c¸ch vÒ chñng lo¹i, chÊt lîng, cã ®Çy ®ñ sè lîng hay kh«ng ? Thñ kho chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé vÒ sè nguyªn vËt liÖu nhËp kho cña m×nh, nghiªm cÊm viÖc vay mîn nhËp hµng tríc. Hµng vÒ nhËp kho ph¶i cã ho¸ ®¬n chøng tõ, mäi viÖc ngoµi quy ®Þnh ph¶i xin ý kiÕn vµ ®îc sù ®ång ý cña gi¸m ®èc, ban l·nh ®¹o. Thñ kho cßn cã tr¸ch nhiÖm ghi chÐp cÈn thËn, n¾m ch¾c c¸c con sè ®Ó th«ng b¸o cho phßng vËt t, s¾p xÕp cho khoa häc vµ hîp lý. Song song víi sù qu¶n lý cña thñ kho, t¹i phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu c¨n cø vµo c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ ®Ó tiÕn hµnh tæng hîp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sè liÖu vÒ t×nh h×nh mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho nguyªn vËt liÖu; kiÓm tra t×nh h×nh mua vËt t vÒ sè lîng, chÊt lîng, gi¸ c¶,... nh»m cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi vËt liÖu cho s¶n xuÊt. VÒ bé phËn bèc v¸c vËn chuyÓn, lµm viÖc theo sù ®iÒu ®éng cña phßng kÕ ho¹ch vËt t vµ xÝ nghiÖp. Bèc v¸c vËn chuyÓn ph¶i ®¶m b¶o kÞp thêi theo tiÕn ®é. Phßng kÕ ho¹ch vËt t c¨n cø vµo yªu cÇu chÊt lîng cña s¶n phÈm cã nhiÖm vô t×m ra c¸c lo¹i vËt liÖu 61 ®¸p øng tiªu chuÈn ®Æt ra. C¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, phô tïng nÕu kh«ng thÓ xem xÐt chÊt lîng b»ng m¾t th× ph¶i sö dông c¸c c«ng cô kiÓm tra ®Ó thö hoÆc cho vµo m¸y ch¹y ®Ó ®¸nh gi¸. Nh vËy, cã thÓ nãi thñ kho qu¶n lý nguyªn vËt liÖu vÒ mÆt hiÖn vËt cßn kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu qu¶n lý vÒ mÆt gi¸ trÞ. 2.3.1.3. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu : §èi víi nh÷ng nguån cung cÊp kh¸c nhau th× viÖc ®¸nh gi¸ vËt liÖu còng kh¸c nhau. Do vËt liÖu lµ tµi s¶n lu ®éng nªn ®ßi hái ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ. Song, ®Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu cßn cã thÓ ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n. Nhng thùc tÕ t¹i XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn th× kÕ to¸n chØ sö dông gi¸ thùc tÕ ®Ó h¹ch to¸n. - §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËp kho : + Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu mua ngoµi nhËp kho ®îc tÝnh b»ng gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n tõng lÇn nhËp ( kh«ng bao gåm chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì ). §Õn cuèi th¸ng, khi ®· tËp hîp ®îc chi phÝ thu mua, kÕ to¸n sÏ ph©n bæ chi phÝ cho tõng lÇn nhËp. + Gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn : nh t«n silic, xÝ nghiÖp ®a ®i nhµ m¸y c¬ ®iÖn ViÖt - Hïng ®Ó gia c«ng th× gi¸ thùc tÕ cña cña vËt liÖu gia c«ng nhËp kho bao gåm gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®Ó ®a ®i gia c«ng céng víi chi phÝ thuª gia c«ng. + Gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña vËt liÖu do c«ng ty ®iÒu chuyÓn ®Ó s¶n xuÊt ®îc tÝnh b»ng gi¸ ghi trªn ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho cña c¸c cöa hµng chuyªn doanh cña c«ng ty. - §èi víi vËt liÖu xuÊt kho : Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho xÝ nghiÖp tÝnh theo gi¸ nhËp tríc xuÊt tríc. Theo ph¬ng ph¸p nµy, xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ 62 thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp. Sau ®ã, c¨n cø vµo sè lîng vËt liÖu xuÊt ra ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c : tÝnh theo ®¬n gi¸ nhËp tríc ®èi víi lîng vËt liÖu xuÊt kho thuéc lÇn nhËp tríc, sè cßn l¹i ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ c¸c lÇn nhËp sau. Cø nh thÕ, cuèi th¸ng kÕ to¸n tÝnh ra ®¬n gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån kho. VÝ dô minh ho¹ : T¹i mét doanh nghiÖp A, tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ cã sè liÖu : Tån ®Çu kú : 100 Kg vËt liÖu X - ®¬n gi¸ : 2.500 ®/Kg. Trong ®ã th¸ng 5/N, vËt liÖu X biÕn ®éng nh sau : Ngµy 3/5 : XuÊt 50 Kg ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm. Ngµy 4/5 : NhËp 80 Kg, gi¸ mua 2.200 ®/Kg. Ngµy 8/5 : XuÊt 100 Kg ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn. Ngµy 10/5 : XuÊt 20 Kg cho s¶n xuÊt. C¸ch tÝnh cô thÓ nh sau: ( Xem b¶ng sè 2.1: B¶ng tÝnh gi¸ vËt liÖu xuÊt kho theo gi¸ nhËp tríc-xuÊt tríc). B¶ng sè 2.1: B¶ng tÝnh gi¸ vËt liÖu xuÊt kho theo gi¸ nhËp tríc - xuÊt tríc. Chøng tõ SH NT DiÔn gi¶i NhËp SL §G XuÊt TT SL Tån §G TT 2.50 125.00 Tån ®Çu kú 3/5 4/5 XuÊt vËt 50 liÖu NhËp 80 0 0 SL 10 §G 2.50 TT 250.00 0 0 2.50 0 125.00 0 2.50 0 125.00 50 2.20 176.00 50 0 0 0 80 2.20 0 0 176.00 0 63 2.50 XuÊt 8/5 XuÊt 10/5 Céng ph¸t sinh 50 0 50 2.50 110.00 0 2.20 0 44.00 20 80 176.00 0 125.00 17 0 0 0 0 404.00 30 2.20 0 10 66.00 0 2.20 0 22.00 0 0 Tån cuèi kú 10 20.00 0 2.3.2. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu : 2.3.2.1. Thñ tôc nhËp kho : Khi cã nhu cÇu nhËp nguyªn vËt liÖu, phßng kÕ ho¹ch vËt t c¨n cø vµo t×nh h×nh sö dông vËt t vµ ®Þnh møc kü thuËt ®Ó lªn kÕ ho¹ch cung øng, dù tr÷ vËt t. Dùa trªn kÕ ho¹ch cung øng vËt t, phßng vËt t lÊy b¸o gi¸ vËt t, lËp b¶ng dù trï mua vËt t vµ chuyÓn qua gi¸m ®èc duyÖt, xin t¹m øng tiÒn mua vËt t t¹i phßng kÕ to¸n. Nh vËy, phßng kÕ ho¹ch vËt t chÞu tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, thu mua, dù tr÷ vµ cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho c¸c bé phËn sö dông. ViÖc thu mua nguyªn vËt liÖu ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a 2 bªn : xÝ nghiÖp vµ bªn cung cÊp. H×nh thøc thanh to¸n cã thÓ lµ tr¶ tiÒn tríc, tr¶ ngay b»ng tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, tiÒn t¹m øng hoÆc xÝ nghiÖp tr¶ theo h×nh thøc tr¶ chËm. Sau khi viÖc mua b¸n gi÷a 2 bªn ®îc tho¶ thuËn, c¸n bé phßng kÕ ho¹ch vËt t phô tr¸ch viÖc mua nguyªn vËt liÖu sÏ mang ho¸ ®¬n GTGT vÒ ®Ó lµm c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n. BiÓu sè 2.2: MÉu sè: 01- GTKT- 3LL 64 AT/01- B N0 :016 460 Ho¸ ®¬n ( gtgt ) Liªn 2 : Giao cho kh¸ch hµng Ngµy 10 th¸ng 6 n¨m 2003 §¬n vÞ b¸n hµng : C«ng ty TNHH H¶i V©n. §Þa chØ : 42 Linh Quang - Sè tµi kho¶n : ......... §iÖn tho¹i : ......................... M· sè : 01 - 00365445 - 1 Hä tªn ngêi mua hµng : TrÇn Kim Phi. §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. §Þa chØ : Sè 2 - ¸i Mé - Gia L©m - Hµ Néi - Sè tµi kho¶n : ...... H×nh thøc thanh to¸n : TiÒn mÆt. M· sè : 01 - 00106634 - 1. STT a Tªn hµng ho¸, dÞch vô b T«n silic 70 §¬n vÞ tÝnh c X 210 Kg Sè lîng §¬n gi¸ 1 2 970 13.500 Thµnh tiÒn 3 13.095.00 Céng tiÒn hµng 0 : 13.095.000 ThuÕ suÊt GTGT : 10 % TiÒn thuÕ GTGT : 1.309.500 Tæng céng tiÒn thanh to¸n : 14.404.500 Sè tiÒn b»ng ch÷ : Mêi bèn triÖu bèn tr¨m linh bèn ngh×n n¨m tr¨m ®ång./. 65 Ngêi mua hµng KÕ to¸n tr ëng Thñ tr - ëng ®¬n vÞ ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) BiÓu sè 2.3: MÉu sè: 01- GTKT - 3LL AT/01- B N0 :016 462 Ho¸ ®¬n ( gtgt ) Liªn 2 : Giao cho kh¸ch hµng Ngµy 12 th¸ng 6 n¨m 2003 §¬n vÞ b¸n hµng : C«ng ty TNHH H¶i V©n. §Þa chØ : 42 Linh Quang - Sè tµi kho¶n : ......... §iÖn tho¹i : ......................... M· sè : 01 - 00365445 - 1 Hä tªn ngêi mua hµng : TrÇn Kim Phi. §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. §Þa chØ : Sè 2 - ¸i Mé - Gia L©m - Hµ Néi - Sè tµi kho¶n : ...... H×nh thøc thanh to¸n : TiÒn mÆt. M· sè : 01 - 00106634 - 1. STT a Tªn hµng ho¸, dÞch vô b T«n silic 70 250 §¬n vÞ tÝnh c X Kg Sè lîng §¬n gi¸ 1 2 1.250 13.500 Thµnh tiÒn 3 16.875.0 00 Céng tiÒn hµng : 16.875.000 66 ThuÕ suÊt GTGT : 10 % TiÒn thuÕ GTGT : 1.687.500 Tæng céng tiÒn thanh to¸n : 18.562.500 Sè tiÒn b»ng ch÷ : Mêi t¸m triÖu n¨m tr¨m s¸u m¬i hai ngh×n n¨m tr¨m ®ång./. Ngêi mua hµng KÕ to¸n tr ëng Thñ trëng ®¬n vÞ ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) BiÓu sè 2.4: MÉu sè: 01- GTKT - 3LL AT/01- B Ho¸ ®¬n ( gtgt ) N0 :016466 Liªn 2 : Giao cho kh¸ch hµng Ngµy 13 th¸ng 6 n¨m 2003 §¬n vÞ b¸n hµng : C«ng ty c¬ ®iÖn TrÇn Phó. §Þa chØ : 21 Hµm Long - Sè tµi kho¶n : ......... §iÖn tho¹i : ......................... M· sè : 01 - 00365445 - 1 Hä tªn ngêi mua hµng : TrÇn Kim Phi. §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. §Þa chØ : Sè 2 - ¸i Mé - Gia L©m - Hµ Néi - Sè tµi kho¶n : ...... H×nh thøc thanh to¸n : Mua chÞu - M· sè : 01 - 00106634 - 1. STT Tªn hµng ho¸, §¬n vÞ dÞch vô tÝnh Sè lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 67 a b c 1 2 S¾t vu«ng Kg 500 10.000 3 5.000.00 Céng tiÒn hµng 0 : 5.000.000 ThuÕ suÊt GTGT : 10 % TiÒn thuÕ GTGT : 500.000 Tæng céng tiÒn thanh to¸n : 5.500.000 Sè tiÒn b»ng ch÷ : N¨m triÖu n¨m tr¨m ngh×n ®ång./. Ngêi mua hµng KÕ to¸n tr ëng Thñ tr - ëng ®¬n vÞ ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) VËt liÖu ®Õn xÝ nghiÖp tríc khi nhËp kho sÏ ®îc nh©n viªn phßng KCS kiÓm tra chÊt lîng, quy c¸ch, sè lîng nguyªn vËt liÖu. KÕt qu¶ kiÓm tra sÏ ®îc ghi vµo biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t. BiÓu sè 2.5: §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. MÉu sè : 05 - VT Bé phËn : Phßng KHVT Ban hµnh theo Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT Ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t Ngµy 11 th¸ng 6 n¨m 2003 68 C¨n cø vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng sè 016460 ngµy 10 th¸ng 6 n¨m - 2003 cña C«ng ty TNHH H¶i V©n. Ban kiÓm nghiÖm gåm cã : - ¤ng, bµ : Lª Hång Nguyªn ¤ng, bµ : Lª Minh MÉn - Trëng ban. - Uû viªn. ¤ng, bµ : TrÇn Kim Phi - Uû viªn. ¤ng, bµ : NguyÔn Quang Hïng - Uû viªn. §· kiÓm nghiÖm vËt t sau : - Tªn hµng ST ho¸, T ký m· vËt A t B T«n silic 1 70X210 Sè lîng vËt t §¬n Sè lîng vÞ theo tÝnh chøng tõ C 1 chÊt 2 Kg 970 970 Sè lîng vËt t ®óng quy kh«ng ®óng Ghi c¸ch phÈm quy c¸ch phÈm chÊt 3 - chó 4 0 ý kiÕn cña ban kiÓm nghiÖm : §· ®¹t tiªu chuÈn nhËp kho C¸n bé kü thuËt Thñ kho Trëng ban C¸n bé mua vËt t ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. MÉu sè : ( Ký, hä tªn ) BiÓu sè 2.6: 05 - VT 69 Bé phËn : Phßng KHVT Ban hµnh theo Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT Ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t Ngµy 12 th¸ng 6 n¨m 2003 C¨n cø vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng sè 016462 ngµy 12 th¸ng 6 n¨m - 2003 cña C«ng ty TNHH H¶i V©n. Ban kiÓm nghiÖm gåm cã : - ¤ng, bµ : Lª Hång Nguyªn ¤ng, bµ : Lª Minh MÉn - Trëng ban. - Uû viªn. ¤ng, bµ : TrÇn Kim Phi - Uû viªn. ¤ng, bµ : NguyÔn Quang Hïng - Uû viªn. §· kiÓm nghiÖm vËt t sau : - Tªn hµng ST ho¸, T ký m· vËt A t B T«n silic 1 70X250 Sè lîng vËt t §¬n Sè lîng vÞ theo tÝnh chøng tõ C 1 chÊt 2 Kg 1.250 1.250 Sè lîng vËt t ®óng quy kh«ng ®óng Ghi c¸ch phÈm quy c¸ch- chó phÈm chÊt 3 4 0 ý kiÕn cña ban kiÓm nghiÖm : §· ®¹t tiªu chuÈn nhËp kho C¸n bé kü thuËt Thñ kho Trëng ban C¸n bé mua vËt t ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) 70 BiÓu sè 2.7: §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. MÉu sè : 05 - VT Bé phËn : Phßng KHVT Ban hµnh theo Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT Ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t Ngµy 14 th¸ng 6 n¨m 2003 C¨n cø vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng sè 016466 ngµy 13 th¸ng 6 n¨m - 2003 cña C«ng ty c¬ ®iÖn TrÇn Phó. Ban kiÓm nghiÖm gåm cã : - ¤ng, bµ : Lª Hång Nguyªn ¤ng, bµ : Lª Minh MÉn - Trëng ban. - Uû viªn. ¤ng, bµ : TrÇn Kim Phi - Uû viªn. ¤ng, bµ : NguyÔn Quang Hïng - Uû viªn. §· kiÓm nghiÖm vËt t sau : - Tªn hµng ST ho¸, T ký m· vËt A t B 1 S¾t vu«ng Sè lîng vËt t §¬n Sè lîng vÞ theo tÝnh chøng tõ C 1 chÊt 2 Kg 500 500 Sè lîng vËt t ®óng quy kh«ng ®óng Ghi c¸ch phÈm quy c¸ch- chó phÈm chÊt 3 4 0 ý kiÕn cña ban kiÓm nghiÖm : §· ®¹t tiªu chuÈn nhËp kho 71 C¸n bé kü thuËt Thñ kho Trëng ban C¸n bé mua vËt t ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) Sau khi nguyªn vËt liÖu ®îc kiÓm tra vÒ chÊt lîng, thñ kho cho nhËp kho nh÷ng nguyªn liÖu ®¹t yªu cÇu vµo kho. Sau ®ã, c¸n bé cung øng cña phßng kÕ ho¹ch vËt t c¨n cø vµo ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n (BiÓu sè 2.2, 2.3, 2.4) , biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t (BiÓu sè 2.5, 2.6, 2.7) vµ sè lîng thùc nhËp ®Ó viÕt phiÕu nhËp kho. PhiÕu nhËp kho ®îc lËp thµnh 3 liªn cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña thñ kho (ngêi nhËp), phô tr¸ch cung tiªu, ngêi giao hµng, kÕ to¸n trëng vµ thñ trëng ®¬n vÞ. Liªn 1 : Lu t¹i phßng kÕ ho¹ch vËt t. Liªn 2 : Giao cho thñ kho ®Ó ghi vµo thÎ kho. Liªn 3 : Giao cho ngêi giao hµng ®Ó lµm c¬ së thanh to¸n. §èi víi nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt thu håi vÒ kho còng ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra, kiÓm nghiÖm sau ®ã míi nhËp kho. VËt liÖu sau khi hoµn thµnh c¸c thñ tôc nhËp kho sÏ ®îc thñ kho s¾p xÕp vµo ®óng n¬i quy ®Þnh, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc, hîp lý cho viÖc b¶o qu¶n, tiÖn cho c«ng t¸c theo dâi t×nh h×nh nhËp - xuÊt tån kho. ( Xem biÓu sè 2.8, 2.9, 2.10 - PhiÕu nhËp kho ) 2.3.2.2. Thñ tôc xuÊt kho : 72 Trªn thùc tÕ, viÖc thu mua vµ nhËp kho vËt liÖu do phßng kÕ ho¹ch vËt t c¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña tõng th¸ng, tõng quý ®Ó lªn kÕ ho¹ch. Cung øng vËt t, nghiÖp vô xuÊt kho ph¸t sinh khi cã phiÕu yªu cÇu cña bé phËn s¶n xuÊt vÒ tõng lo¹i vËt liÖu cã quy c¸ch, sè lîng theo yªu cÇu cña s¶n phÈm. Bé phËn kÕ ho¹ch cung tiªu sÏ lËp phiÕu xuÊt kho cho tõng lo¹i vËt liÖu t¬ng øng víi tõng ®èi tîng sö dông. C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho ®îc duyÖt cho bé phËn sö dông yªu cÇu, thñ kho xuÊt vËt liÖu. Khi xuÊt, thñ kho vµ ngêi ký x¸c nhËn vÒ sè lîng thùc xuÊt vµo phiÕu. PhiÕu xuÊt kho ®îc lËp thµnh 3 liªn : Liªn 1 : Lu t¹i phßng vËt t. Liªn 2 : Giao cho thñ kho ®Ó ghi vµo thÎ kho. Liªn 3 : Giao cho ngêi lÜnh vËt t. ( Xem biÓu sè 2.11, 2.12, 2.13 - PhiÕu xuÊt kho ) 73 BiÓu sè 2.8: §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. MÉu sè : 01- VT §Þa chØ : Gia L©m. Ban hµnh theo Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT Ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh. PHIÕu nhËp kho Sè 25 Ngµy 11 th¸ng 6 n¨m 2003 Nî : 152 ( 1521 ) Cã : 111 Hä tªn ngêi giao hµng : Anh Hïng. Theo H§ sè 016460 ngµy 10 th¸ng 6 n¨m 2003 cña C«ng ty TNHH H¶i V©n. NhËp t¹i kho : XN-SX thiÕt bÞ ®iÖn. ST T a 1 Tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch vËt t b T«n silic 70X210 Céng tiÒn hµng : M· sè c §¬n vÞ tÝnh Sè lîng Theo chøng d tõ 1 Kg 970 Thùc §¬n Gi¸ Thµnh tiÒn nhËp 2 3 970 13.500 4 13.095.00 0 13.095.000 ThuÕ suÊt GTGT : 10 % - TiÒn thuÕ GTGT : 1.309.500 74 Tæng céng tiÒn thanh to¸n : 14.404.500 Sè tiÒn b»ng ch÷ : Mêi bèn triÖu bèn tr¨m linh bèn ngh×n n¨m tr¨m ®ång. NhËp ngµy 11 th¸ng 6 n¨m 2003 Ngêi lËp phiÕu ngêi giao hµng Thñ kho KÕ to¸n trëng thñ trëng ®¬n vÞ ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) BiÓu sè 2.9: §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. MÉu sè : 01- VT §Þa chØ : Gia L©m. Ban hµnh theo Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT Ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh. PHIÕu nhËp kho Sè 26 Ngµy 12 th¸ng 6 n¨m 2003 Nî : 152 ( 1521 ) Cã : 331 Hä tªn ngêi giao hµng : Anh Hïng. Theo H§ sè 016462 ngµy 12 th¸ng 6 n¨m 2003 cña C«ng ty TNHH H¶i V©n. NhËp t¹i kho : XN-SX thiÕt bÞ ®iÖn. 75 ST T a 1 Tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch vËt t b T«n silic 70X250 Céng tiÒn hµng : M· sè c §¬n vÞ tÝnh Sè lîng Theo chøng d tõ 1 Kg 1.250 Thùc §¬n Gi¸ Thµnh tiÒn nhËp 2 3 1.250 13.500 4 16.875.00 0 16.875.000 ThuÕ suÊt GTGT : 10 % - TiÒn thuÕ GTGT : 1.687.500 Tæng céng tiÒn thanh to¸n : 18.562.500 Sè tiÒn b»ng ch÷ : Mêi t¸m triÖu n¨m tr¨m s¸u m¬i hai ngh×n n¨m tr¨m ®ång. NhËp ngµy 12 th¸ng 6 n¨m 2003 Ngêi lËp phiÕu ngêi giao hµng Thñ kho KÕ to¸n trëng thñ trëng ®¬n vÞ ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) BiÓu sè 2.10: §¬n vÞ : XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. MÉu sè : 01- VT 76 §Þa chØ : Gia L©m. Ban hµnh theo Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT Ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh. PHIÕu nhËp kho Sè 27 Ngµy 14 th¸ng 6 n¨m 2003 Nî : 152 ( 1522 ) Cã : 331 Hä tªn ngêi giao hµng : ChÞ Thñy. Theo H§ sè 016466 ngµy 13 th¸ng 6 n¨m 2003 cña C«ng ty c¬ ®iÖn TrÇn Phó. NhËp t¹i kho : XN-SX thiÕt bÞ ®iÖn. ST T Tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch vËt t a b 1 S¾t vu«ng M· sè c §¬n vÞ tÝnh Sè lîng Theo chøng d tõ 1 Kg 500 Thùc §¬n Gi¸ Thµnh tiÒn nhËp 2 3 4 500 10.000 5.000.000 Céng tiÒn hµng : 5.000.000 ThuÕ suÊt GTGT : 10 % - TiÒn thuÕ GTGT : 500.000 Tæng céng tiÒn thanh to¸n : 5.500.000 Sè tiÒn b»ng ch÷ : N¨m triÖu n¨m tr¨m ngh×n ®ång./. 77 NhËp ngµy 14 th¸ng 6 n¨m 2003 Ngêi lËp phiÕu ngêi giao hµng Thñ kho KÕ to¸n trëng thñ trëng ®¬n vÞ ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) 78 BiÓu sè 2.11: C«ng ty VËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ MÉu sè : 02- VT XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. ( Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh ) PhiÕu xuÊt kho Ngµy 13 th¸ng 6 n¨m 2003 Nî : 621 Cã : 152 ( 1521 ) Hä tªn ngêi nhËn hµng : ChÞ ót. Lý do xuÊt kho : Phôc vô cho s¶n xuÊt. XuÊt t¹i kho : XN-SX thiÕt bÞ ®iÖn. ST T a 1 Tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch vËt t b T«n silic 70X210 Céng tiÒn hµng : M· sè c §¬n vÞ tÝnh Sè lîng Theo yªu d cÇu 1 Kg 800 Thùc §¬n Gi¸ Thµnh tiÒn xuÊt 2 3 800 13.375 4 10.700.00 0 10.700.000 Céng thµnh tiÒn ( b»ng ch÷ ) : Mêi triÖu b¶y tr¨m ngh×n ®ång ./. 79 XuÊt ngµy 13 th¸ng 6 n¨m 2003. Thñ trëng ®¬n vÞ kÕ to¸n trëng Phô tr¸ch cung tiªu ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) Ngêi nhËn ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) BiÓu sè 2.12: C«ng ty VËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ MÉu sè : 02- VT XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. ( Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh ) PhiÕu xuÊt kho Ngµy 14 th¸ng 6 n¨m 2003 Nî : 621 Cã : 152 ( 1521 ) Hä tªn ngêi nhËn hµng : ChÞ ót. Lý do xuÊt kho : Phôc vô cho s¶n xuÊt. XuÊt t¹i kho : XN-SX thiÕt bÞ ®iÖn. ST T Tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch vËt t M· sè §¬n vÞ tÝnh Sè lîng Theo yªu cÇu Thùc §¬n Gi¸ Thµnh tiÒn xuÊt 80 a b T«n silic 1 70X250 Céng tiÒn hµng : c d 1 2 3 Kg 1.000 1.000 13.420 4 13.420.00 0 13.420.000 Céng thµnh tiÒn ( b»ng ch÷ ) : Mêi ba triÖu bèn tr¨m hai m¬i ngh×n ®ång ./. XuÊt ngµy 14 th¸ng 6 n¨m 2003. Thñ trëng ®¬n vÞ kÕ to¸n trëng Phô tr¸ch cung tiªu ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) Ngêi nhËn ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) BiÓu sè 2.13: C«ng ty VËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ MÉu sè : 02- VT XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. ( Q§ sè 1141- TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh ) PhiÕu xuÊt kho Ngµy 16 th¸ng 6 n¨m 2003 Nî : 627 Cã : 152 ( 1522 ) 81 Hä tªn ngêi nhËn hµng : ChÞ ót. Lý do xuÊt kho : Phôc vô cho s¶n xuÊt. XuÊt t¹i kho : XN-SX thiÕt bÞ ®iÖn. Tªn, nh·n ST hiÖu, quy T c¸ch vËt t a b 1 S¾t vu«ng M· sè c §¬n vÞ tÝnh Sè lîng Theo yªu d cÇu 1 Kg 380 Thùc §¬n Gi¸ Thµnh tiÒn xuÊt 2 3 4 380 9.947,4 3.780.012 Céng tiÒn hµng : 3.780.012 Céng thµnh tiÒn ( b»ng ch÷ ) : Ba triÖu b¶y tr¨m t¸m m¬i ngh×n kh«ng tr¨m mêi hai ®ång./. XuÊt ngµy 16 th¸ng 6 n¨m 2003. Thñ trëng ®¬n vÞ kÕ to¸n trëng Phô tr¸ch cung tiªu ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) Ngêi nhËn ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) 2.3.2.3. KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu . H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu lµ viÖc h¹ch to¸n kÕt hîp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n nh»m môc ®Ých theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho tõng lo¹i vËt liÖu c¶ vÒ sè lîng, chñng lo¹i, chÊt lîng, gi¸ trÞ. Nguyªn vËt liÖu sö dông ë xÝ nghiÖp ®a d¹ng, nghiÖp vô nhËp xuÊt diÔn ra thêng xuyªn, hµng ngµy. V× thÕ, 82 nhiÖm vô cña kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu lµ rÊt quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc. - Chøng tõ sæ s¸ch sö dông : §Ó cã thÓ tæ chøc thùc hiÖn ®îc toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu nãi riªng, tríc hÕt ph¶i dùa trªn c¬ së chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn nhËp - xuÊt nguyªn vËt liÖu. Chøng tõ kÕ to¸n lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. Thùc tÕ t¹i XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn, chøng tõ kÕ to¸n ®îc sö dông trong phÇn hµnh kÕ to¸n vËt liÖu bao gåm : + PhiÕu nhËp kho ( MÉu sè 01- VT ) + Ho¸ ®¬n GTGT ( MÉu sè 01- GTGT ) + Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t ( mÉu sè 05 - VT ) + PhiÕu xuÊt kho ( MÉu sè 01- VT ) Sæ s¸ch ®îc sö dông chñ yÕu lµ : thÎ kho, sæ tæng hîp nhËp xuÊt - tån kho nguyªn vËt liÖu. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu : ë xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ¸p dông ph¬ng ph¸p thÎ song song ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. Tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ vµ qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ë xÝ nghiÖp ®îc tiÕn hµnh nh sau : + T¹i kho : Hµng ngµy, c¨n cø vµo phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt nguyªn vËt liÖu thñ kho tiÕn hµnh ph©n lo¹i cho tõng thø nguyªn vËt liÖu. Trªn c¬ së ®èi chiÕu sè liÖu thùc nhËp, thùc xuÊt thñ kho ghi vµo thÎ kho theo chØ tiªu sè lîng ( BiÓu sè 2.14 ). Cuèi th¸ng, thñ kho ph¶i tÝnh ra sè vËt liÖu tån kho trªn thÎ kho. Thñ kho còng thêng xuyªn kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu tån kho ghi trªn thÎ kho vµ sè vËt liÖu thùc tÕ cßn l¹i ë trong kho ®Ó ®¶m b¶o sæ s¸ch vµ hiÖn vËt lu«n khíp nhau. Mçi lo¹i nguyªn vËt liÖu ®îc më riªng mét thÎ kho. 83 Cuèi th¸ng, thñ kho cïng kÕ to¸n ®èi chiÕu thÎ kho vµ thÎ kÕ to¸n ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt cña xÝ nghiÖp ®îc chÆt chÏ. + T¹i phßng kÕ to¸n : KÕ to¸n vËt liÖu ë xÝ nghiÖp sö dông thÎ kÕ to¸n chi tiÕt ( do kÕ to¸n lËp ) ®Ó theo dâi t×nh h×nh nhËp xuÊt - tån kho. ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt do kÕ to¸n vËt liÖu lËp ®îc më cho tõng thø, tõng lo¹i vËt liÖu. ThÎ nµy còng ph¶n ¸nh tÝnh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho nhng theo c¶ chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ ( BiÓu sè 2.15 ). Cuèi th¸ng, kÕ to¸n xuèng díi kho ®Ó lÊy phiÕu nhËp - xuÊt vËt liÖu, khi xuèng díi kho kÕ to¸n kiÓm tra c¸c ho¸ ®¬n nhËp xuÊt. C¨n cø vµo c¸c phiÕu nhËp, xuÊt ®Ó ®èi chiÕu víi thÎ kho cña thñ kho råi ký x¸c nhËn vµo thÎ kho. KÕ to¸n vËt liÖu c¨n cø vµo thÎ kÕ to¸n chi tiÕt cña tõng lo¹i vËt liÖu, sau ®ã tiÕn hµnh ghi vµo sæ tæng hîp nhËp - xuÊt - tån ( BiÓu sè 2.16 ) ®Ó tÝnh ra sè vËt liÖu tån cuèi th¸ng vµ ®èi chiÕu sè liÖu víi kÕ to¸n tæng hîp. 2.3.3. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu : HiÖn nay ë xÝ nghiÖp ®ang vËn dông h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ, h¹ch to¸n vËt liÖu tån kho theo ph¬ng thøc kª khai thêng xuyªn. §©y lµ h×nh thøc kÕ to¸n ®îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n chi tiÕt, b¶o ®¶m c¸c mÆt kÕ to¸n nµy ®îc tiÕn hµnh song song vµ viÖc sö dông sè liÖu, kiÓm tra sè liÖu ®îc thêng xuyªn. Do ®ã, kÕ to¸n ®îc tiÕn hµnh kÞp thêi, nh¹y bÐn víi yªu cÇu qu¶n lý. T¹o mét lèi lµm viÖc míi cã tÝnh rµng buéc lÉn nhau. Cô thÓ nguyªn vËt liÖu ®îc xÝ nghiÖp h¹ch to¸n nh sau : 2.3.3.1.Chøng tõ sæ s¸ch sö dông trong kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu : 84 Khi tiÕn hµnh h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nh ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c ®Ó ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. Do ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ, ®ång thêi phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu nªn c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu ë xÝ nghiÖp ®· sö dông c¸c lo¹i sæ : - §èi víi vËt liÖu nhËp kÕ to¸n sö dông c¸c sæ sau : + NhËt ký chøng tõ sè 1 + NhËt ký chøng tõ sè 2 + NhËt ký chøng tõ sè 5 BiÓu sè 2.14 : Bé th¬ng m¹i Sè thÎ : C«ng ty vËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ Ngµy lËp thÎ : 6/2003 XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn Thñ kho : TrÇn Kim Phi §Þa ®iÓm : Gia L©m ThÎ kho Tªn vËt t : T«n silic 70 X 210. Quy c¸ch : §¬n vÞ tÝnh : Kg Hîp ®ång ®· ký : Chøng tõ DiÔn gi¶i NhËp XuÊt Tån 85 Ngµ NhË y p Ghi XuÊt chó Tån ®Çu th¸ng 10/6 6: 200 970 13/6 NhËp mua b»ng 18/6 TM 800 2.050 19/6 XuÊt cho s¶n ..... ..... 1.170 xuÊt NhËp kho XuÊt kho 370 2.420 1.820 600 ..... ..... ..... 4.850 4.210 840 ..... Céng ph¸t sinh Tån kho cuèi th¸ng 86 - 87 - BiÓu sè 2.15 : Bé th¬ng m¹i C«ng ty vËt liÖu ®iÖn vµ dông cô c¬ khÝ XÝ nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt Tªn, quy c¸ch vËt t : T«n silic 70 Ngµy lËp thÎ : 6/2003 Ngêi lËp thÎ : TrÇn Kim Phi S T T Chøng tõ NhË p XuÊt NhËp DiÔn gi¶i Tån ®Çu th¸ng 970 §G 210 XuÊt TT SL §G Tån TT 13.50 13.095.0 0 00 13/6 200 970 XuÊt cho s¶n xuÊt NhËp kho SL 200 NhËp mua b»ng tiÒn mÆt 10/6 18/6 SL X 200 600 2.05 0 13.50 27.675.0 0 00 LuËn v¨n tèt nghiÖp NguyÔn Thanh B×nh - C®kt2 - K2 13.00 0 13.50 0 2.600.0 00 8.100.0 00 §G TT 13.00 2.600.0 0 00 13.00 2.600.0 0 00 13.50 13.095.0 0 00 370 13.50 0 4.995.0 00 2.42 0 13.50 32.670.0 0 00 G hi ch ó ... 19/6 XuÊt kho ... ... Céng ph¸t sinh Tån cuèi th¸ng 4.85 0 65.475.0 00 1.82 0 13.50 24.570.0 0 00 4.21 0 56.735.0 00 600 840 13.50 0 8.100.0 00 11.340.0 00 88 - 89 - BiÓu sè 2.16 : B¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt- tån nvl, CCDC. Th¸ng 6 n¨m 2003 ®ång. STT Tªn vËt t 1 2 3 16 17 18 I,VËt liÖu chÝnh : T«n silic 70 210 Tån ®Çu th¸ng SL GT 28.500.00 0 X §ång ®á D©y ®ång dÑt ....................... .. II,VËt liÖu phô : S¾t vu«ng Ghen quang dÇu D©y thuû tinh SL 2.600.000 485 0 50 250.000 500 71 390.500 223 200 100 30 115 11.990.20 0 1.200.00 0 880 45.000 122 2.070.000 300 LuËn v¨n tèt nghiÖp NguyÔn Thanh B×nh - C®kt2 - K2 NhËp GT 362.250.5 00 65.475.0 00 2.500.0 00 1.226.5 00 101.050.0 00 10.648.0 00 183.00 0 5.400.0 §¬n vÞ tÝnh : XuÊt SL 4.210 462 287 651 107 325 GT 330.200.22 0 56.735.00 0 2.310.00 0 1.578.50 0 Tån cuèi th¸ng SL GT 60.550.280 840 11.340.000 88 440.000 7 38.500 97.880.51 0 7.867.10 0 160.500 15.159.690 329 3.980.900 45 67.500 5.850.00 90 1.620.000 00 0 22.026.5 21 132.50 0 36.00 0 24.050.00 0 132.500 ....................... ... III, Nhiªn liÖu : 25 26 X¨ng Dung m«i pha s¬n ....................... ... IV,C«ng cô dông cô: 2.582.450 5 15.000 25 12 7.000.200 34 K×m hµn - - 90 35 KhÈu trang - - 100 55.000.20 0 1.890.00 0 220.00 0 25 15 80 100 45.000 51.289.27 0 1.680.00 0 220.00 0 558.971 - - 2 6.000 10.711.130 10 - 210.000 - ....................... ..... Céng : 50.072.85 0 540.327.2 21 503.420.00 0 86.980.071 90 + NhËt ký chøng tõ sè 10 ( phÇn ghi Cã TK 141 ) - §èi víi vËt liÖu xuÊt, kÕ to¸n sö dông : + B¶ng ph©n bæ sè 2 ( Ph©n bæ NVL, CCDC ) Ngoµi ra, ®Ó tËp hîp chi phÝ, lªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, kÕ to¸n vËt liÖu cßn sö dông mét sè b¶ng kª vµ nhËt ký chøng tõ kh¸c. 2.3.3.2. Tµi kho¶n sö dông : Do quy tr×nh s¶n xuÊt còng nh t×nh h×nh, ®Æc ®iÓm vËt liÖu ë xÝ nghiÖp nªn xÝ nghiÖp ®· ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n nhËp- xuÊt vËt liÖu. §Ó h¹ch to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi, kÕ to¸n ë xÝ nghiÖp ®· ¸p dông c¸c tµi kho¶n sau : - Tµi kho¶n 152 “ Nguyªn liÖu, vËt liÖu ” : Tµi kho¶n nµy cã kÕt cÊu ®· nªu nh ë phÇn lý luËn. §Ó phï hîp víi ®Æc ®iÓm vËt liÖu vµ ®Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu ë xÝ nghiÖp, tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp 2 nh sau : + TK 1521 : Nguyªn vËt liÖu chÝnh ( §ång dÑt, t«n silic,...) + TK 1522 : VËt liÖu phô ( D©y thñy tinh, ghen vulong,... ) + TK 1523 : Nhiªn liÖu ( X¨ng, dÇu, .... ) + TK 2524 : Phô tïng thay thÕ ( VÝt, bul«ng ,... ) - Tµi kho¶n 1331 “ thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ”. - Tµi kho¶n 331 “ Ph¶i tr¶ ngêi b¸n ”_§èi víi nh÷ng ngêi b¸n hµng cã quan hÖ thêng xuyªn víi c«ng ty ®Òu ®îc theo dâi chi tiÕt. - Tµi kho¶n 111 “ TiÒn mÆt ”. - Tµi kho¶n 112 “ TiÒn göi ng©n hµng ”. - Tµi kho¶n 114 “ T¹m øng ”. - Tµi kho¶n 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ”. Ngoµi ra, kÕ to¸n vËt liÖu cßn sö dông mét sè tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh : TK241, TK 627, TK 641, TK 642,... 2.3.3.3. P...