Nội dung

Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 1. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y l¾p vµ ¶nh hëng ®Õn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: X©y l¾p lµ mét ngµnh s¶n xuÊt mang tÝnh c«ng nghiÖp nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Tuy nhiªn ngµnh x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n. - S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh hoÆc vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p. mang tÝnh ®¬n chiÕn. Mçi s¶n phÈm ®îc x©y l¾p theo thiÕt kÕ kü thuËt vµ gi¸ dù to¸n riªng. Do ®ã, ®ßi hái mçi s¶n phÈm tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt ph¶i lËp dù to¸n vÒ thiÕt kÕ thi c«ng vµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i tiÕn hµnh so s¸nh víi dù to¸n, lÊy dù to¸n lµm thíc ®o. - S¶n phÈm x©y l¾p ®îc tiªu thô theo gi¸ trÞ dù to¸n hoÆc gi¸ thanh to¸n víi ®¬n vÞ chñ thÇu, gi¸ nµy thêng ®îc x¸c ®Þnh trí khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt th«ng qua hîp ®ång giao nhËn thÇu. MÆt kh¸c s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng thuéc ®èi tîng lu th«ng, n¬i s¶n xuÊt ®ång thêi lµ n¬i tiªu thô s¶n phÈm v× vËy s¶n phÈm x©y l¾p lµ lo¹i hµng ho¸ cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt. 1 Thêi gian sö dông cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ l©u dµi vµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm x©y l¾p rÊt lín. §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i kiÓm tra chÆt chÏ chÊt lîng c«ng tr×nh ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng tr×nh vµ tuæi thä cña c«ng tr×nh theo thiÕt kÕ. Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cã ¶nh hëng lín tíi c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lµm cho ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng. §Ó ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i ®îc tæ chøc phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm trong x©y dùng c¬ b¶n vµ thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c chÕ ®é cña kÕ to¸n do Nhµ níc ban hµnh. 2. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 2.1. Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p: 2.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ x©y l¾p. Doanh nghiÖp x©y l¾p lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong ®ã qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng lµ sù kÕt hîp cña c¸c yÕu tè søc lao ®éng cña con ngêi, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n trong s¶n xuÊt còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp ph¶i chi ra nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt t¬ng øng chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ NVL, vµ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c yÕu tè chi phÝ trªn ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. VËy chi phÝ x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp 2 ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ x©y l¾p trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh x©y l¾p doanh nghiÖp ph¸t sinh rÊt nhiÒu kho¶n chi phÝ ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, chØ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p nh»m t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p míi ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. - Chi phÝ doanh nghiÖp bá ra ®Ó t¹o nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm bao gåm 3 bé phËn c, v, m. G=c+v+m c: lµ toµn bé gi¸ trÞ tù liÖu s¶n xuÊt ®· ®îc tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p nh khÊu hao TSC§, NVL, CC - DC. v: lµ chi phÝ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p t¹o ra s¶n phÈm. m: lµ gi¸ trÞ míi lao ®éng s¸ng t¹o ra. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, cvµ v lµ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®Ó t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p cña doanh nghiÖp. 2.1.2. - Ph©n lo¹i chi phÝ x©y l¾p * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung kinh tÕ cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, mçi lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mang mét néi dung kinh tÕ riªng, ngoµi ra kh«ng ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt mang mét néi dung kinh tÕ riªng, ngoµi ra kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n 3 xuÊt nµo, ë ®©u vµ môc ®Ých hoÆc t¸c dông cña chi phÝ nh thÕ nµo. Ta cã thÓ ph©n lo¹i nh sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Lµ toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n mµ doanh nghiÖp ®· sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ nh©n c«ng: Lµ toµn bé tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng ph¶i tr¶, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ c«ng cô, dông cô lµ phÇn gi¸ trÞ hao mßn cña c¸c lo¹i c«ng cô dông cô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p. - Chi phÝ hao TSC§: Lµ toµn bé sè tiÒn tÝnh khÊu hao TSC§ sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ vÒ c¸c dÞch vô bªn ngoµi sö dông vµo qu¸ tr×nh x©y l¾p cña doanh nghiÖp nh tiÒn ®iÖn tiÒn níc, ®iÖn tho¹i.. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p ë doanh nghiÖp ngoµi c¸c yÕu tão trªn vµ ®îc thanh to¸n b»ng tiÒn. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung kinh tÕ chØ râ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y l¾p doanh nghiÖp ph¶i ph©n bè ra c¸c lo¹i chi phÝ g×, nã lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, phôc vô viÖc lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, lµ c¬ së ®Ó tÝnh møc tiªu hao vËt chÊt vµ thu nhËp quèc d©n. 4 * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ kh«ng xÐt ®Õn néi dung kinh tÕ cña chi phÝ, tiªu thøc ph©n lo¹i nµy chØ râ chi phÝ doanh nghiÖp bá ra cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng, tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo kho¶n môc vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c kho¶n môc: - Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ chi phÝ vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt kÕt cÊu, vËt liÖu lu©n chuyÓn cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm x©y l¾p, kh«ng bao gåm chi phÝ vËt liÖu ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ m¸y thi c«ng. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt lîng cña nh©n c«ng trù tiÕp x©y l¾p cÇn thiÕt ®Ó hoµn chÝnh s¶n phÈm x©y l¾p, kho¶n môc nµy kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi phÝ tiÒn l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, nh©n viªn ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Lµ toµn bé chi phÝ sö dông xe, m¸y thi cong phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p c«ng tr×nh bao gåm: Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng, chi phÝ söa ch÷a lín söa ch÷a thêng xuyªn m¸y thi c«ng, chi phÝ nhiªn liÖu vµ ®éng lùc dïng cho m¸y thi c«ng vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¸y thi c«ng chi phÝ di chuyÓn, th¸o, l¾p m¸y thi c«ng. Kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng kh«ng bao gåm kho¶n trÝch BHXH, 5 BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y…. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ trùc tiÕp khai th¸c ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë tæ ®éi, c«ng trêng x©y dùng bao gåm: l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, khÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña tæ, ®éi vµ chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña tæ, ®éi. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ: - Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ chi phÝ liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ, nh÷ng chi phÝ nµy ®îc kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ gèc ®Î tËp hîp cho tõng ®è tîng chÞu chi phÝ. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ; nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo mét tiªu chuÈn thÝch hîp. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch hîp lý. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt gåm 3 lo¹i: - Chi phÝ cè ®Þnh: Lµ chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt hoÆc khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. 6 - Chi phÝ biÕn ®æi: Lµ nh÷ng thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ víi sù thay ®æi cña møc ®é ho¹t ®éng, cña khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp… - Chi phÝ hçn hîp: Lµ chi phÝ gåm c¸c yÕu tè ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸hc nµy cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, ph©n tÝch ®iÓm hoµ r¶i vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. Ngoµi ra c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trªn tuú thuéc vµo c¸c yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p cã thÓ ph©n lo¹i theo c¸c c¸ch kh¸c nhau, mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi quy tr×nh c«ng nghÖ, theo thÈm quyÒn vµ ra quyÕt ®Þnh. 2.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng lao ®éng vËt ho¸ vµ chi phÝ kh¸c biÓu hiÖn b»ng tiÒn mµ doanh nghiÖp x©y l¾p ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p, c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh theo quy ®Þnh s¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh toµn bé, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt c¸ biÖt, mçi h¹ng môc c«ng tr×nh, c«ng tr×nh hay khèi lîng x©y l¾p khi ®· hoµn thµnh ®Òu cã gi¸ riªng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ 7 doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh. 2.2.1. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. * Gi¸ thµnh dù to¸n. Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng x©y l¾p, thêi gian s¶n xuÊt thi c«ng dµi, mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc nªn mçi c«ng tr×nh, mçi h¹ng môc c«ng tr×nh ®Òu ph¶i lËp dù to¸n tríc khi s¶n xuÊt thi c«ng. Gi¸ thµnh dù to¸n lµ tæng chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, gi¸ dù to¸n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt vµ ®¬n gi¸ cña nhµ ní. Gi¸ dù to¸n lµ chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ dù to¸n vµ phÇn l·i ®Þnh møc. Gi¸ thµnh dù to¸n cña c«ng trinh, h¹ng môc c«ng tr×nh = Gi¸ trÞ dù to¸n c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh - L·i ®Þnh møc. * Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸, hiÖu ph¸p thi c«ng: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh = Gi¸ thµnh dù to¸n cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh - Møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch * Gi¸ thµnh thùc tÕ. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p gåm chi phÝ ®Þnh møc, vît ®Þnh møc vµ kh«ng ®Þnh møc nh c¸c kho¶n béi chi, l·ng phÝ vÒ vËt t, lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¸p cña ®¬n vÞ ®îc phÐp tÝnh 8 vµo gi¸ thµnh, gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p thùc hiÖn trong kú. Gi¸ thµnh khèi lîng x©y l¾p hoµn chØnh lµ gi¸ thµnh cña nh÷ng c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh ®¶m b¶o kü thuËt ®óng chÊt lîng thiÕt kÕ ®îc bªn chñ ®Çu t nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. Chi tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c toµn diÖn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thi c«ng mét c«ng tr×nh,h¹ng môc c«ng tr×nh. 2.2.2. Quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p = + Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ ®Ïa tËp hîp. Tuy nhiªn gi÷a chóng cã sù kh¸c nhau vÒ ph¹m vi, quan hÖ vµ néi dung, do ®ã cÇn ph¶i ph©n biÖt gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc x¸c ®Þnh theo mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) mµ kh«ng tÝnh ®Õn sè chi phÝ cã liªn quan ®Õn sè s¶n phÈm ®· hoµn thµnh hay cha. Ngîc l¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong thêi kú mµ kh«ng xÐt ®Õn nã ®îc chi ra vµo thêi kú nµo. Trong gi¸ thµnh cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú cã thÓ bao gåm c¶ nh÷ng chi phÝ ®· chi ra trong kú tríc (hoÆc trong nhiÒu kú tríc) ®ång thêi chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ chi ra trong kú nµy l¹i n»m trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kú sau. 9 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ nhng trong chØ tiÒu gi¸ thµnh th× bao gåm nh÷ng chØ tiªu g¾n víi s¶n phÈm hay khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh mµ kh«ng kÓ ®Õn viÖc chi phÝ ®ã ®· chi ra trong kú kinh doanh nµo. Nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ nãi ®Õn chi phÝ x©y l¾p tÝnh cho mét khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao còng cã nghÜa lµ thõa nhËn chi phÝ x©y l¾p ®Ó t¹o ra khèi lîng x©y l¾p ®ã cÇn chi phÝ x©y l¾p bá ra cha h¼n ®· hoµn toµn hîp lý vµ ®îc thõa nhËn. Nh vËy lµ cã sù kh¸c nhau song gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau tµi liÖu h¹ch to¸n chi phÝ x©y l¾p lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. NÕu nh x¸c ®Þnh viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ c«ng t¸c chñ yÕu trong h¹ch to¸n kÕ to¸n th× chi phÝ x©y l¾p cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn sù chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 3. NhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. NhiÖm vô chñ yÕu cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vµ ph¬ng ph¸p cña kÕ to¸n theo tr×nh tù logic, chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kiÓm tra c¸c kh©u h¹ch to¸n nh tiÒn l¬ng, vËt liÖu, TSC§ … x¸c ®Þnh sè liÖu cÇn thiÕt cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Cô thÓ ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: 10 - Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ kÞp thêi toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú kÕ to¸n. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vËt t lao ®éng, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ c¸c dù to¸n chi phÝ kh¸c ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, c¸c chi phÝ ngoµi kÕ ho¹ch trong thi c«ng. - TÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ kÞp gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, v¹ch ra kh¶ n¨ng vµ c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶. - X¸c ®Þnh ®óng ®¾n vµ bµn giao thanh to¸n kÞp thêi khèi lîng c«ng t¸c x©y dùng ®· hoµn thµnh. §Þnh kú kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ khèi lîng thi c«ng dë dang theo nguyªn t¾c quy ®Þnh. §¸nh gi¸ ®óng ®¾n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng bé phËn thi c«ng, ®éi x©y dùng … trong tõng thêi kú nh»m phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý cña l·nh ®¹o doanh nghiÖp. 11 4. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 4.1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ. 4.1.1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp nh»m ®¸p øng nhu cÇu kiÓm tra, gi¸m s¸t chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ho¹t ®éng, ®Æc ®iÓm cña tõng c«ng tr×nh thi c«ng vµ ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp míi t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó tæ chøc c«ng viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p cÇu ph¶i dùa vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - §Æc ®iÓm tæ chøc thi c«ng cña doanh nghiÖp - Quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt ra s¶n phÈm x©y l¾p - §Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ - Yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp Dùa vµo nh÷ng vÊn ®Ò trªn, ®èi tîng kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ lµ tõng bé phËn, tõng ®éi c«ng tr×nh, hay môc c«ng tr×nh… * Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 12 V× ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nhiÒu vµ kh¸c nhau do ®ã h×nh thµnh c¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau. Th«ng thêng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn theo 2 ph¬ng ph¸p chñ yÕu: - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nµo th× tËp hîp trùc tiÕp theo ®èi tîng ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho ®èi tîng mét c¸ch chÝnh x¸c, cung cÊp sè liÖu chÝnh x¸c cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh vµ cã t¸c dông t¨ng cêng kiÓm tra gi¸m s¸t chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ®èi tîng ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy víi c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu ph¶i thùc hiÖn chÆt chÏ, ph¶n ¸nh ghi chÐp cô thÓ râ rµng chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ. - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ gi¸n tiÕp. Theo ph¬ng ph¸p nµy chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ch to¸n ban ®Çu kh«ng thÓ ghi chÐp riªng cho tõng ®èi tîng ph¶i lùa chän ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, ¸p dông ph¬ng ph¸p chi phÝ gi¸n tiÕp ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau. + TËp hîp chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng. + X¸c ®Þnh hÖ sã ph©n bæ trªn c¬ së tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý theo c«ng thøc. HÖ sè ph©n bæ = + X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ 13 Chi phÝ s¶n xuÊt Tæng tiªu thøc HÖ sè cña tõng ®èi tîng tËp hîp = ph©n bæ cña ®èi tîng x ph©n bæ chi phÝ tËp hîp chi phÝ ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy tÝnh chÝnh x¸c phô thuéc vµo viÖc lùa chän tiªu chuÈn ph©n bè, do ®ã kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tr×nh ®é, yªu cÇu qu¶n lý vµ ®Æc ®iÓm chi phÝ ®Ó lùa chän. 4.1.2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, nã cã ý nghÜa quan träng lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n më c¸i b¶ng chi tiÕt tÝnh gi¸ thµnh vµ tæ chøc tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng phôc vô cho viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ph¶i dùa vµo c¬ së ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, c¸c lo¹i s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp x©y l¾p víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt x©y l¾p ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh hoÆc tõng khèi lîng c«ng nghÖ x©y l¾p cã thiÕt kÕ riªng (dù to¸n riªng) * Kú tÝnh gi¸thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú ph©n bæ kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm 14 ®Ó x¸c ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, chu kú tÝnh gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh nh sau: - NÕu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng th× thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh. - NÕu ®èi tîng gi¸ thµnh lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc quy ®Þnh thanh to¸n theo giai ®o¹n x©y dùng th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ theo giai ®o¹n x©y dùng hoµn thµnh. - NÕu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ nh÷ng h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc thanh to¸n ®Þnh kú theo khèi lîng tõng lo¹i c«ng viÖc trªn c¬ së gi¸ dù to¸n thi kú tÝnh gi¸ thµnh lµ theo th¸ng (quý) 4.1.3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi täng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi÷a ®èi tîng tÝnh gi¸ vµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã sù kh¸c nhau v× vËy cÇn ph¶i ph©n biÖt 2 vÊn ®Ò nµy, nÕu kh«ng cã sù ph©n biÖt gi÷a ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh víi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n môc ®Ých vµ giíi h¹n c«ng viÖc kiÓm tra c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo n¬i ph¸t sinh vµ theo c«ng dông cña c¸c chi phÝ. MÆt kh¸c còng kh«ng cho phÐp thùc hiÖn kiÓm tra s¶n xuÊt nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh, ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong s¶n xuÊt, v¹ch ra ph¬ng híng phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ c¨n cø kÕ to¸n më c¸c tµi kho¶n, sæ chi tiÕt, tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu, tËp hîp tµi liÖu chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng vµ viÖc x¸c ®Þnh ®èi tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø 15 ®Ó kÕ to¸n lËp c¸c b¶ng biÓu chi tiÕt tÝnh gi¸ thµnh vµ tæ chøc c«ng t¸c gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng. Gi÷a ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh l¹i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vÒ b¶n chÊt, chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp ®îc trong kú lµ c¬ së, c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. 4.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. 4.2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. §Ó ph¶n ¸nh chi tiÕt nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nh phiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt vËt t, theo h¹n møc, b¶ng ph©n bæ ®· giao cèt pha. KÕ to¸n ph¶n ¸nh trùc tiÕp trªn tµi kho¶n 621 "chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp". Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. - KÕt cÊu tµi kho¶n 621. Bªn nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL ®a vµo sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú h¹ch to¸n. Bªn Cã: + TrÞ gi¸ NVL sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho + KÕt chuyÓn, ph©n bæ trÞ gi¸ NVL thùc tÕ sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú vµo TK 154 "chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". TK nµy cuèi kú kh«ng cã sè d - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ Khi xuÊt kho NVL dïng trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p ghi 16 Nî TK 621 "Chi phÝ NVL trùc tiÕp" Cã TK 152 "nguyªn liÖu, vËt liÖu" Trêng hîp mua NVL ®a th¼ng vµo sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p. §èi víi ®¬n vÞ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ghi. Nî TK 621 "Chi phÝ NVL trùc tiÕp" gi¸ cha thuÕ. Nî TK 133 "ThuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ" Cã TK 111, 112, 331, gi¸ cha thanh to¸n. §èi víi ®¬n vÞ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ghi. Nî TK 621 "chi phÝ NVL trùc tiÕp" Cã TK 111, 112, 331 gi¸ thanh to¸n Trêng hîp chi phÝ lµ ®· giao, cèp pha khi xuÊt kho chia vµo sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p ghi. Nî TK 142: "Chi phÝ tr¶ tríc" Cã TK 153 "C«ng cô, dông cô" Cuèi th¸ng c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ gi¸o, cèp pha cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ghi. Nî TK 621 "Chi phÝ NVL trùc tiÕp" Cã TK 142 "chi phÝ tr¶ tríc Cuèi kú kiÓm kª x¸c ®Þnh NVL dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho ghi Nî TK 152 "nguyªn liÖu, vËt liÖu" Cã TK 621 "Chi phÝ NVL thùc tÕ sö dông cho tõng ®èi tîng. Cuèi kú tÝnh to¸n x¸c ®Þnh NVL thùc tÕ sö dông cho tõng ®èi tîng. 17 = + - Khi ®ã kÕ to¸n ghi. Nî TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" Cã TK 621 "Chi phÝ NVL trùc tiÕp" 4.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p nh: tiÒn l¬ng tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp gåm l¬ng cña c«ng nh©n trong danh s¸ch vµ c¶ tiÒn thu lao ®éng bªn ngoµi. TKSD 622 "chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" - KÕt cÊu cña TK 622 Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh x©y dùng bao gåm tiÒn l¬ng lao ®éng (ë ho¹t ®éng x©y l¾p bao gåm c¸c kho¶n trÝch tiÒn l¬ng vÒ BHXH, BHYT, KPC§) Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn nî TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" TK 622 kh«ng cã sè d cuèi kú - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n. C¨n cø vµo b¶ng tÝnh l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p ghi. TK 622 "Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" Cã TK 334 "ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn" Cã TK 331 " ph¶i tr¶ ngêi b¸n" Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ghi. Nî TK 154 " Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" Cã TK 622 "chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" 18 4.2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trùc tiÕp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ho¹t ®éng x©y l¾p ngoµi c¸c chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §Ó tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 "chi phÝ s¶n xuÊt chung" - KÕt cÊu TK 627 - Bªn Nî " C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ë qu¸ tr×nh thi c«ng ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: + C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung ë qu¸ tr×nh thi c«ng + KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cho qu¸ tr×nh thi c«ng vµo bªn nî TK 154. TK 627 kh«ng cã sè d vµ cã 6 TK cÊp 2. TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ®éi x©y dùng TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu TK 6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ nh©n viªn qu¶n lý ®éi thi c«ng vµ c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, ghi. Nî TK 627 (6271) " Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, bé phËn" Cã TK 334 " Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn" 19 Ki trÝch c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, nhana viªn qu¶n lý ®éi, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 ( 6271): " Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, bé phËn" Cã TK 338 ( 3382, 3383, 3384) " C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c" C¨n cø phiÕu xuÊt kho vËt liÖu ë tæ ®éi x©y l¾p ghi: Nî TK 627 ( 6272) "Chi phÝ vËt liÖu" Cã TK 152 "Nguyªn liÖu, vËt liÖu" Khi xuÊt c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt sö dông ë tæ ®éi ghi: Nî TK 627 ( 6273) " Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt" Cã TK 152 "c«ng cô dông cô" Khi tÝnh khÊu hao TSC§ dïng ë tæ ®éi x©y dùng, m¸y thi c«ng ghi. Nî TK 627 ( 6274) "Chi phÝ khÊu hao TSC§" Cã TK 214 "Hao mßn TSC§" Khi tÝnh dÞch vô mua ngoµi sö dông ë tæ ®éi x©y dùng vµ chi phÝ liªn quan ®Õn sö dông m¸y thi c«ng (söa ch÷a, ®iÖn níc…) ghi. Nî TK 627 ( 6277) " Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi" Nî TK 133 ( 1331) "ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ" Cã TK 111, 112, 331. Khi ph¸t sinh chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ë tæ ®éi x©y dùng ghi. Nî TK 627 (6278) " chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn" 20 Cã TK 111, 112. C¨n cø chi phÝ s¶n xuÊt chung tËp hîp cuèi kú kÕ to¸n ph©n bæ, kÕt chuyÓn cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tuú theo tõng doanh nghiÖp cã thÓ ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, ph©n bæ theo ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung. = x KÕ to¸n ghi: Nî TK 154 " Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" Cã TK 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung" 4.2.4. KÕ to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt x©y l¾p. ThiÖt h¹i trong ho¹t ®éng x©y l¾p gåm: - ThiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i, khi khèi lîng x©y l¾p kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng, quy c¸ch, mÉu m· thiÕt kÕ hoÆc ®¬n vÞ chñ ®Çu t thay ®æi thiÕt kÕ, chi phÝ thiÖt h¹i gåm: tiÒn c«ng ph¸ dì c¸c khèi lîng x©y l¾p bÞ háng vµ c¸c kho¶n chi phÝ vËt liÖu nh©n c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c ph¶i chi ®Ó lµm h¹ khèi lîng x©y l¾p bÞ háng ph¶i ph¸ ®i. - ThiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt do nguyªn nh©n bÊt thêng nh: Khi bÞ ma giã b·o lôt, h¶o ho¹n… c«ng nh©n ph¶i ngõng s¶n xuÊt. Chi phÝ thiÖt h¹i bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do nguyªn nh©n bÊt thêng (l¬ng khÊu hao…) víi nh÷ng kho¶n chi phÝ theo dù kiÕn, kÕ to¸n theo dâi trªn TK 335 "chi phÝ ph¶i tr¶" vµ ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm trong trêng hîp ngõng s¶n xuÊt bÊt thêng do kh«ng ®îc chÊp nhËnh nÕu mäi thÞet h¹i ph¶i ®îc theo dâi riªng. Mäi chi phÝ vÒ thiÖt h¹i do ngõng 21 s¶n xuÊt cuèi kú sau khi trõ ®i phÇn thu håi (nÕu do ®îc båi thêng), gi¸ trÞ thiÖt h¹i thËt sÏ ®îc trõ vµo thu nhËp nh kho¶n chi phÝ thêi kú. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ: §èi víi thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch, kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinh ghi. Nî TK 335 "chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh khi ngõng s¶n xuÊt" Cã TK 152, 214, 334. Ph©n bæ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú ghi: Nî TK 627 " Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" (chi tiÕt) Cã TK 335 "trÝch tríc chi phÝ vÒ ngõng s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch" Cuèi kÕt chuyÓn vµo bªn nî TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú, ghi: Nî TK 154 " chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" (chi tiÕt). Cã TK 335 "chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú" §èi víi thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt ngoµi kÕ ho¹ch, kÕ to¸n ghi gi¶ hci phÝ cã thÓ x¶y ra c¸c trêng hîp sau: NÕu thiÖt h¹i do chñ ®Çu t g©y ra (thay ®æi thiÕt kÕ) th× sè thiÖt ®ã do ®¬n vÞ chñ ®Çu t chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng. Nî TK 131 " Sè båi thêng thiÖt h¹i ph¶i thu cña chñ ®Çu t" Cã TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" (chi tiÕt) 22 NÕu thiÖt h¹i do c¸ nh©n g©y ra ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng vËt chÊt ghi: Nî TK 334 " Trõ vµo l¬ng" Nî TK 138 " Sè ph¶i thu" Cã TK 154 "chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" NÕu thiÖt h¹i do chñ doanh nghiÖp g©y ga nh sö dông kh«ng ®óng chñng lo¹i vËt liÖu, kh«ng ®óng thiÕt kÕ ghi Nî TK 821 "Chi phÝ bÊt thêng" Cã TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" Gi¸ trÞ vËt liÖu thu håi (nÕu cã) ghi Nî TK 152 "Gi¸ trÞ vËt liÖu thu håi" Cã TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" (chi tiÕt) 23 4.2.5. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p, chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Cuèi kú kÕ to¸n ph¶i tæng hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p kÕ to¸n sö dông TK 154 "Chi phÝ SXKD dë dang". TK nµy dïng h¹ch to¸n vµ tËp hîp chii phÝ SXKD phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, dÞch vô lao vô trong doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn trong h¹ch to¸n hµng tån kho. TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. - Néi dung kÕtcÊu TK 154 Bªn Nî + C¸c chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p c«ng tr×nh. + Gi¸ thµnh x©y l¾p cña nhµ thÇu phô hoµn thµnh bµn giao cho nhµ thÇu chÝnh cha ®îc x¸c ®Þnh tiªu thô trong kú. Bªn Cã: Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao. Sè d bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú TK 154 cã 4 tµi kho¶n cÊp 2 TK 1541: X©y l¾p 24 TK 1542: S¶n phÈm kh¸c TK 1543: DÞch vô TK 1544: Chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ Cuèi kú c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ghi: Nî TK 154: "Chi phÝ SXKD dë dang" Cã TK 622 "Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" Cuèi kú c¨n cø vµo chi phÝ SXC ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh: Nî TK 154 "Chi phÝ SXKD dë dang" Cã TK 627 "Chi phÝ SXC" Cuèi kú c¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ghi: Nî TK 632 "Gi¸ vèn hµng b¸n" Cã TK 154 "Chi phÝ SXKD dë dang" NÕu c«ng tr×nh hoµn thµnh chê b¸n hoÆc cha bµn giao ghi: Nî TK 155 "Thµnh phÇn" Cã TK 154 "Chi phÝ SXKD dë dang" 4.2.6. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p trong ®iÒu kiÖn thùc hiÖn kho¸n s¶n phÈm Trong doanh nghiÖp x©y l¾p ph¬ng thøc thanh to¸n kho¸n s¶n phÈm x©y l¾p cho c¸c ®¬n vÞ c¬ së, c¸c tæ ®éi thi c«ng lµ ph¬ng thøc qu¶n lý thÝch hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng. Nã g¾n lîi Ých vËt chÊt cña ngêi lao ®éng, tæ ®éi víi khèi lîng, chÊt lîng s¶n phÈm còng nh tiÕn ®é thi c«ng cña c«ng tr×nh, ®ång thêi më réng quyÒn tù chñ vÒ h¹ch to¸n kinh 25 doanh, lùa chän ph¬ng ph¸p tæ chøc lao ®éng, tæ chøc thi c«ng, ph¸t huy kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña tõng tæ ®éi. ViÖc kho¸n s¶n phÈm x©y l¾p cho c¸c tæ ®éi thi c«ng ®îc tiÕn hµnh theo 2 ph¬ng thøc: - Kho¸n gän c«ng tr×nh - h¹ng môc c«ng tr×nh - Kho¸n kho¶n môc chi phÝ Thùc hiÖn ph¬ng thøc kho¸n s¶n phÈm x©y l¾p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn nh sau: * Trêng hîp kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh - KÕ to¸n ë ®¬n vÞ nhËn kho¸n + NhËn tiÒn, vËt t do ®¬n vÞ giao kho¸n øng Nî TK 111, 112, 152 Cã TK 336 + Mua vËt t vÒ nhËp kho: Nî TK 152, 153 Nî TK 133 Cã TK 111, 112, 331 + XuÊt kho vËt t ®a vµo s¶n xuÊt, thi c«ng Nî TK 621 Cã TK 152 + MuaNVL chuyÓn th¼ng vµo s¶n xuÊt thi c«ng Nî TK 621 Nî TK 133 Cã TK 111, 112, 331 + Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVL Nî TK 154 Cã TK 621 + TÝnh l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt Nî TK 622 26 Cã TK 334 + NÕu ®¬n vÞ thuª lao ®éng bªn ngoµi Nî TK 622 Cã TK 111 + Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 154 Cã TK 622 + Chi phÝ thuéc chi phÝ SXC: Nî TK 627 Cã TK liªn quan (111, 112, 331…) Cuèi kú c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ SXC theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn chi phÝ SXC. Nî TK 154 Cã TK 627 + Khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao cho bªn giao kho¸n Nî TK 336 Cã TK 152 Cã TK 333 + Gi¸ thµnh thùc tÐ c«ng tr×nh bµn giao: Nî TK 632 Cã TK 154 - KÕ to¸n ë ®¬n vÞ giao kho¸n øng vËt t tiÒn vèn cho c¸c ®¬n vÞ giao kho¸n Nî TK 136 Cã TK 111, 112, 152 Ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ théc néi dung chi phÝ qu¶n lý 27 Nî TK 642 Cã TK liªn quan NhËn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh do bªn nhËn kho¸n bµn giao. Nî TK 154 Nî TK 632 Nî TK 133 Cã TK 136 Khi thanh to¸n cho bªn nhËn kho¸n Nî TK 136 Cã TK 111, 112 * Trêng hîp kho¸n kho¶n môc chi phÝ - KÕ to¸n ë ®¬n vÞ nhËn kho¸n T¹m øng vËt t tiÒn vèn cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n Nî TK 141 Cã TK 111, 112 NhËn b¶ng quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p ®· hoµn thµnh bµn giao: Nî TK 621, 622, 627 Nî TK 133 Cã TK 141 NÕu t¹m øng thiÕu, kÕ to¸n ph¶i thanh to¸n nèt sè thiÕu Nî TK 141 Cã TK 111, 112 NÕu t¹m øng thõa, kÕ to¸n thu håi sè t¹m øng thõa Nî TK 111, 112 Cã TK 141 4.2.7. Tæ chøc sæ s¸ch kÕ to¸n Sæ kÕ to¸n ghi chÐp, tËp hîp chi phÝ gåm 2 sæ kÕ to¸n: 28 - Sæ kÕ to¸n phôc vô cho kÕ to¸n tµi chÝnh lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp, tuú theo h×nh thøc kÕ to¸n mµ mçi doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông ®Ó t¹o ra hÖ thèng c¬ së kÕ to¸n phï hîp vÒ h×nh thøc, sæ nµo còng ®Òu cã sæ c¸i c¸c tµi kho¶n tæng hîp, mçi tµi kho¶n kÕ to¸n tµi chÝnh ®Òu më mét sæ c¸i. Víi kÕ to¸n tæng hîp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p th× kÕ to¸n më sæ tæng hîp cña TK 154 ®Ó tæng hîp toµn bé chi phÝ x©y l¾p vµ kÕt chuyÓn gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®ång thêi ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó theo dâi chi phÝ vµ gi¸ thµnh theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã lËp dù to¸n riªng. - Sæ kÕ to¸n phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ vÒ x©y l¾p tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ vµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh mµ kÕ to¸n chi phÝ më sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ theo ®èi tîng: VÒ tr×nh tù tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ x©y l¾p, kÕ to¸n tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän, tuú theo tõng m« h×nh doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông theo h×nh thøc sau: + NhËt ký chung + Chøng tõ ghi sæ + NhËt ký sæ c¸i + NhËt ký chøng tõ 4.3. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang S¶n phÈm x©y l¾p dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc x©y l¾p cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p 29 cha ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý ®· quy ®Þnh hoÆc ®· hoµn thµnh nhng cha ®¹t tiªu chuÈn quy ®Þnh ®Ó bµn giao. §¸nh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang lµ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ mµ s¶n phÈm dë dang ph¶i chÞu, viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý, chÝnh x¸c lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh bµn giao. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang tuú thuéc vµo ph¬ng thøc thanh to¸n khèi lîng x©y l¾p gi÷a doanh nghiÖp x©y l¾p víi ngêi giao thÇu. NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y dùng sau khi hoµn thµnh toµn bé th× gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p tõ khi khëi c«ng ®Õn thêi ®iÓm kiÓm kª ®¸nh gi¸. NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y dùng hoµn thµnh theo giai ®o¹n x©y dùng th× s¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p cha ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý ®· quy ®Þnh. Víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®îc tiÕn hµnh nh sau: - Cuèi kú kiÓm kª x¸c ®Þnh khèi lîng x©y l¾p dë dang vµ møc ®é hoµn thµnh. - C¨n cø vµo dù to¸n x¸c ®Þnh gi¸ dù to¸n cña khèi lîng x©y l¾p dë dang theo møc ®é hoµn thµnh. - TÝnh chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang. Chi phÝ cña = s¶n phÈm dë dang cuèi kú Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú Chi phÝ ph¸t + sinh trong x kú Gi¸ dù to¸n cña giai ®o¹n x©y + 30 Gi¸ dù to¸n cña giai Gi¸ dù to¸n cña giai ®o¹n l¾p hoµn thµnh ®o¹n x©y l¾p dë dang cuèi kú x©y l¾p dë 4.4. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸ch thøc, ph¬ng ph¸p sö dông ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®· tËp hîp cña kÕ to¸n theo c¸c kho¶n môc chi phÝ ®· quy ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp x©y l¾p c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, yªu cÇu qu¶n lý s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ®Ó lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®îc ¸p dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc. 4.4.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp §©y lµ ph¬ng ph¸p ®¬n gi¶n, dÔ ¸p dông, gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh bµn giao. Trêng hîp nÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm, khèi lîng x©y dùng hoµn thµnh theo giai ®o¹n x©y dùng th× ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao nh»m qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ dù to¸n. = + - 31 NÕu ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¶ mét c«ng tr×nh nhng yªu cÇu ph¶i tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng h¹ng môc c«ng tr×nh cã thiÕt kÕ, dù to¸n riªng th× trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ph¶i tÝnh to¸n ph©n bæ cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh theo tiªu chuÈn thÝch hîp. HÖ sè ph©n bæ = = x 4.4.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, c¸c dù to¸n chi phÝ ®îc duyÖt, nh÷ng thay ®æi ®Þnh møc vµ tho¸t ly ®Þnh møc ®· ®îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh, viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau: - C¨n cø vµo c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hiÖn hµnh vµ c¸c dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. - X¸c ®Þnh kho¶n chªnh lÖch chi phÝ s¶n xuÊt tho¸t ly ®Þnh møc. - Khi thay ®æi ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt tÝnh to¸n l¹i gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ sæ chi phÝ s¶n xuÊt tho¸t ly ®Þnh møc kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo c«ng thøc: =  Ph¬ng ph¸p nµy cã t¸c dông kiÓm tra thêng xuyªn, kÞp thêi t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc kü thuËt, ph¸t hiÖn kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ vît ®Þnh møc ®Ó cã biÖn ph¸p kÞp thêi, ph¸t huy kh¶ n¨ng tiÒm tµng, 32 phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. 4.4.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn nhËn thÇu, x©y l¾p theo ®¬n ®Æt hµng, khi cã ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng. Kú tÝnh gi¸ thµnh kh«ng phï hîp víi kú b¸o c¸o mµ khi hoµn thµnh khèi lîng c«ng viÖc x©y l¾p quy ®Þnh trong ®¬n ®Æt hµng míi tÝnh gi¸ thµnh. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng. Khi hoµn thµnh th× chi phÝ tËp hîp ®îc chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng, trêng hîp ®¬n ®Æt hµng cha hoµn thµnh th× chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang. 33 ch¬ng II thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p i 1. §Æc ®iÓm tæ chøc kinh doanh vµ c«ng t¸c kÕ to¸n ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I 1.1. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh 1.1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp x©y l¾p I - Tªn ®¬n vÞ: XÝ nghiÖp x©y l¾p I - Hµ Néi - Trô së giao dÞch cña xÝ nghiÖp x©y l¾p I 72/150 Thîng §×nh - Thanh Xu©n - Hµ Néi. XÝ nghiÖp x©y l¾p I lµ ®¬n vÞ x©y l¾p c«ng nghiÖp vµ d©n dông trùc thuéc c«ng ty x©y l¾p vµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. XÝ nghiÖp x©y l¾p I ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 230 Q§/TLNS§T do bé c«ng nghiÖp ban hµnh ngµy 20/5/1993 vµ ®îc uû ban kÕ ho¹ch nhµ níc cÊp giÊy phÐp kinh doanh sè 302826 ngµy 20/5/1995. TiÒn th©n cña xÝ nghiÖp x©y l¾p I lµ c«ng trêng thi c«ng x©y l¾p I ®îc thµnh lËp ngµy 13/10/2969. - Sù ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp x©y l¾p I ®îc chia thµnh c¸c giai ®o¹n. + Giai ®o¹n tõ tríc n¨m 1975 trong thêi kú võa x©y dùng chñ nghÜa x· héi, võa kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu níc, xÝ nghiÖp cÇn cã nhiÖm vô phôc vô x©y dùng quèc phßng nh thi c«ng ®êng b¬m x¨ng dÇu T72, tæng kho H÷u Lòng - L¹ng S¬n, s¬ t¸n m¸y mãc thiÕt bÞ cña nhµ m¸y ®Õn noi an toµn, cö c¸n bé ®i c«ng t¸c phôc vô chiÕn trêng, s½n sµng tiÕp øng cho tiÒn tuyÕn lín MiÒn Nam. §ång thêi ®îc bé c«ng nghiÖp n¨ng giao cho thi c«ng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nh: 34 Nhµ m¸y c¬ khÝ Hµ Néi, nhµ m¸y biÕn thÕ, nhµ m¸y ®iÖn, c¬ khÝ c«ng nghiÖp, nhµ m¸y thÐp liªn doanh ViÖt óc, trung t©m c«ng nghÖ quèc tÕ… + Thêi kú 1976 - 1986 giai ®o¹n ®Çu bíc vµo x©y dùng chñ nghÜa x· héi, trong ®iÒu kiÖn hoµn toµn ®éc lËp thèng nhÊt, xÝ nghiÖp vÉn ®îc giao c¸c nhiÖm vô x©y dùng c¸c nhµ m¸y, ®Çu t chiÒu s©u vµ më réng trong bé giao ®o¹n tõ 1987 tíi nay víi ®êng lèi ®æi míi cña §¶ng chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ quan niªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc, xÝ nghiÖp x©y l¾p I ®· tù t×m kiÕm viÖc lµm, tù h¹ch to¸n kinh tÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt xÝ nghiÖp x©y l¾p I ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh gi¶i quyÕt t¬ng ®èi ®ñ viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn doanh thu hµng n¨m ®Òu t¨ng, b×nh qu©n s¶n lîng ®Òu t¨ng tõ 30 - 40 tû ®ång, n¨m sau lu«n ®¹t cao h¬n n¨m tríc, ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho ng©n s¸ch nhµ níc vµ tÝch lòy lín cho xÝ nghiÖp. HiÖn nay xÝ nghiÖp ®ang thi c«ng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trong níc nh: §µi ph¸t thanh, trêng häc, v¨n phßng Bé thuû s¶n… Vµ c¶ c«ng tr×nh níc ngoµi t¹i ViÖt Nam nh c«ng tr×nh XUYOU Liªn doanh quèc tÕ, liªn doanh thÐp ViÖt Nam - óc, nhµ m¸y s¬n Th¸i Lan. Lîi nhuËn thu ®îc lu«n cã phÇn danh cho tÝch lòy ®Ó ®Çu t cho trang bÞ kü thuËt, ph¬ng tiÖn m¸y mãc ®Ó c¬ ®éng vµ tiªn tiÕn. XÝ nghiÖp lu«n hoµn thµnh vît møc c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt gi¶i quyÕt ®ñ viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng cho c«ng nh©n viªn gãp mét phÇn ng©n s¸ch nhµ níc. N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 KH 2001 TH tÝnh 35 KH 2002 TH KH TH Gi¸ trÞ tæng s¶n lîng Tæng doanh thu Nép ng©n s¸ch Lîi nhuËn Tæng quü l¬ng Thu nhËp b×nh Tr® 40.00 Tr® 0 30.00 Tr® Tr® Tr® Ng/th 0 1.727 650 6000 700 43.000 40.00 34.000 0 3400 36.65 1600 650 6200 750 9 1748 800 7930 800 1862 693 6210 750 47000 40.000 49.00 36.000 0 48.16 1.700 700 8.000 800 5 2.320 750 8.670 850 qu©n 1.1.2. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp x©y l¾p I Lµ mét doanh nghiÖp x©y l¾p nªn cã 2 ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu sau: + X©y dùng: C¸c c«ng tr×nh x©y dùng c«ng nghiÖp: nhµ m¸y, kho tµng, ®êng giao th«ng, ®êng ®iÖn cao, h¹ thÕ, ®êng èng cÊp tho¸t níc. C¸c c«ng tr×nh d©n dông nh : nhµ ë vµ kh¸ch s¹n, trêng häc … + S¶n xuÊt: Khung nhµ thÐp kiÓu khung kho TiÖp 720 m 2 -900 m2 c¸c kiÓu nhµ thÐp kh«ng theo tiªu chuÈn , c¸c bé phËn lÎ cña nhµ thÐp theo ®¬n ®Æt hµng, t«n tr¸ng kÏm vµ t«n mµu lîp m¸i ,®µ gi¸o thÐp,cèp pha,cét chèng thÐp. + XÝ nghiÖp ®· tham gia ®Êu thÇu nhiÒu c«ng tr×nh lín vµ ®· bµn giao nh÷ng c«ng tr×nh , h¹ng môc , cã chÊt lîng cao ®îc c¸c ®èi t¸c ®¸nh gi¸ cao - Nhµ m¸y s¶n xuÊt g¹ch Granit , c«ng ty Hång Hµ . - Nhµ m¸y L«ng Vò liªn doanh Hµn Quèc- ViÖt Nam . - ViÖc nghiªn cøu nu«i trång thuû s¶n . - Nhµ m¸y giÇy gia Phó Thuþ – Gia L©m . - Th¸p níc liªn doanh s¶n xuÊt « t« Hoµ B×nh . - X©y dùng tr¹m biÕn thÕ treo. 36 - S¶n xuÊt vµ l¾p dùng ®êng ®iÖn trêng 35KW Hoµ B×nh – S¬n La-Yªn B¸i, ®êng d©y 500KW Qu¶ng Nam. Nh vËy, s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp mang ®Æc ®iÓm cña xÝ nghiÖp x©y l¾p: ®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm x©y l¾p cã quy m« võa vµ lín mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi, chñng lo¹i yÕu tè ®Çu vµo ®a d¹ng ®ßi hái cã nguån vèn ®Çu t lín. §Ó ®¶m b¶o sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®µu t, xÝ nghiÖp ph¶i dùa vµo c¸c b¶n vÏ thiÕt kÕ dù to¸n x©y l¾p, gi¸ tróng thÇu, h¹ng môc c¸c c«ng tr×nh do bªn A cung cÊp ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt thi c«ng. Chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh theo tõng giai ®o¹n vµ so s¸nh víi gi¸ dù to¸n, gi¸ tróng thÇu lµ c¬ së ®Ó nghiÖm thu, x¸c ®Þnh gi¸ quyÕt to¸n ®Ó ®èi chiÕu thanh lý hîp ®ång. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp lµ qu¸ tr×nh thi c«ng sö dông c¸c yÕu tè vËt liÖu, nh©n c«ng m¸y thñ c«ng vµ c¸c yÕu tè kh¸c ®Ó t¹o nªn c«ng tr×nh. Cã thÓ tãm t¾t quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp x©y l¾p I nh sau: S¬ ®å quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm cña XNXL I nh sau: C¨n cø vµo dù to¸n ®­îc duyÖt, hå s¬ thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng, b¶n vÏ c«ng nghÖ quy ph¹m ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt tõng c«ng tr×nh. Sö dông c¸c yÕu tè chi phÝ ( vËt t­+ chi phÝ s¶n xuÊt chung…) ®Ó tiÕn hµnh tæ chøc thi c«ng x©y l¾p. 37 S¶n phÈm x©y l¾p ( c«ng tr×nh + h¹ng môc c«ng tr×nh) hoµn thµnh bµn giao ®­a vµo sö dông. 1.1.3- §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp x©y l¾p I XÝ nghiÖp x©y l¾p I lµ 1 trong 7 xÝ nghiÖp trùc thuéc c«ng ty x©y l¾p vµ s¶n xu©t c«ng nghiÖp, xÝ nghiÖp cã 15 ®éi trùc tiÕp s¶n xuÊt. Toµn xÝ nghiÖp cã 275 c«ng nh©n viªn trong ®ã nh©n viªn qu¶n lý lµ 41 ngêi cßn l¹i lµ c«ng nh©n bao gåm c«ng nh©n c¬ khÝ, c«ng nh©n x©y l¾p, c«ng nh©n hîp ®ång theo thêi vô, theo c«ng viÖc 200 – 300 ngêi. Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp vµ tÝnh chÊt tæ chøc s¶n xuÊt mang tÝnh chuyªn m«n ho¸ nªn m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp lµ m« h×nh trùc tuyÕn theo chiÒu däc. S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý . Gi¸m ®èc Khèi trùc tiÕp s¶n xuÊt ( 15 ®éi) Phã gi¸m Phã gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc phô phô tr¸ch ®èc kiªm tr¸ch s¶n bÝnghiÖp th ®¶ng §øng kü ®Çu lµ gi¸m ®èc khèi xÝ nghiÖp. Gi¸m ®èc xÝ thuËt khèi phÈm x©y uû. lµs¶n ngêi cã quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cao nhÊt , quyÕt ®Þnh phÈm c¬ l¾p. chØ ®¹o xuèng c¸c phßng ban . Gi¸m ®èc lµ ngêi ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña xÝ nghiÖp vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Phßng Tæ Phßng kÕ Phßng Tµi vµchøcqu¶n Hµnh lý, gióp cho gi¸m ®ècho¹ch lµ c¸ckü phã gi¸m ®èc chÝnh KÕ chÝnh thuËt. to¸n Phã gi¸m ®èc gióp gi¸m ®èc ®iÒu hµnh mét sè lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c«ng ty theo sù ph©n c«ng cña gi¸m ®èc ,tham mu cho gi¸m ®èc vµ trùc tiÕp qu¶n lý c¸c déi c«ng tr×nh ,c¸c phßng ban thuéc tr¸ch nhiÖm cña m×nh . Cô thÓ lµ : 38 - Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch khèi kü thuËt s¶n phÈm c¬ khÝ lµ ®éi trëng trùc tiÕp chØ huy mét xëng c¬ khÝ x©y dùng , lµ ngêi cã quyÒn tuyÓn dông lao ®éng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o kÕt qu¶ x©y dùng víi gi¸m ®èc . - Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt khèi x©y l¾p ®ång thêi lµ ®éi trëng trùc tiÐp chØ ®¹o mét ®éi x©y l¾p phô tr¸ch an toµn kü thuËt x©y l¾p cña toµn xÝ nghiÖp . - Phã gi¸m ®ãc kiªm BÝ Th §¶ng uû thñ trëng c¬ quan ®ång thêi còng lµ ngêi chØ ®¹o trùc tiÕp mét ®éi x©y l¾p , phô tr¸ch c«ng t¸c båi dìng n©ng cao tr×nh ®é c«ng nh©n ,®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng cña §¶ng bé trong xÝ nghiÖp. C¸c phßng ban chøc n¨ng cu¶ xÝ nghiÖp x©y l¾p I bao gåm : - Phßng tæ chøc hµnh chÝnh : cã chøc n¨ng tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng, tuyÓn dông ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn . ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc l·nh ®¹o xÝ nghiÖp vÒ c«ng t¸c tæ chøc nh©n sù , tham mu cho l·nh ®¹o xÝ nghiÖp vÒ c«ng t¸c s¾p xÕp c¸n bé c«ng nh©n theo kh¶ n¨ng , n¨ng lùc ®Ó ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o trong c«ng t¸c qu¶n lý còng nh trong s¶n xuÊt . Híng dÉn kiÓm tra c¸c ®éi vÒ qu¶n lý , sö dông lao ®éng theo bé lao ®éng vÒ chÊp hµnh c¸c chñ tr¬ng , chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ cña nhµníc. So¹n th¶o c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn c«ng t¸c tæ chøc c¸c quyÕt ®Þnh cung cÊp sè liÖu mét cÊch chÝnh x¸c vµ kÞp thêi - Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh: cã chøc n¨ng qu¶n lý tµi chÝnh ,h¹ch to¸n kÕ to¸n , kiÓm tra vµ ph©n tÝch ho¹t ®«ng 39 kinh tÕ . ChÊp hµnh c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña nhµ níc trong xÝ nghiÖp, sö dông ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn cña xÝ nghiÖp. Tæ chøc lu©n chuyÓn chøng tõ , kiÓm tra chøng tõ cËp nhËt lªn b¶ng kª vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n , th«ng qua sè liÖu ph¸t sinh ®Î vµo c¸c lo¹i sæ s¸ch chi tiÕt vµ tæng hîp theo ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª do nhµ níc ban hµnh , ®ång thêi lµm b¸o c¸o kÕ to¸n hµng quý , hµng n¨m b¸o c¸o víi nhµ níc . Liªn hÖ víi c¸c cÊp , c¸c ngµnh nh»m ®¶m b¶o vèn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh , tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n xÝ nghiÖp : Nép hå s¬ thanh quyÕt to¸n vay vèn ng©n hµng . . . c©n ®èi kiÓm tra cô thÓ c¸c chøng tõ hîp ph¸p ®Ó tr¶ thëng cho c«ng nh©n viªn chøc , trêng hîp chøng tõ kh«ng hîp lÖ cã quyÒn theo quy ®Þnh cña nhµ níc . - Phßng kÕ ho¹ch kü thuËt : cã chøc n¨ng lËp kÕ ho¹ch , ®iÒu ®éng s¶n xuÊt , ®Êu thÇu vµ chµo thÇu c¸c c«ng tr×nh , lËp hå s¬ nhËn thÇu , tham mu cho gi¸m ®èc vÒ mÆt kü thuËt , nhËn thiÕt kÕ trªn c¬ së ®ã lËp biÖn ph¸p thi c«ng cô thÓ cho tõng c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh . LËp c«ng nghÖ chi tiÕt ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt trong thèng kª ®Ó xö lý ®ång thêi gi¸m s¸t c«ng tr×nh thi c«ng , ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh .Thanh quyÕt to¸n c«ng tr×nh , nghiÖm thu , bµn giao cña c«ng ty víi chñ ®Çu t vµ ®¬n vÞ . Híng dÉn kiÓm tra c¸c ®éi vÒ c«ng t¸c x©y l¾p lËp ph¬ng ¸n kü thuËt an toµn, c¸c yÕu tè dù th¶o v¨n b¶n ®Êu thÇu vµ c¸c c«ng tr×nh ®Ò gi¸m ®èc . Kh¶o s¸t ®iÒu tra c¸c n¨ng lùc , lËp dù 40 to¸n thi c«ng giao cho c¸c ®¬n vÞ vµ tæ chøc cung øng vËt t theo ph©n c«ng cña xÝ nghiÖp . C¸c ®éi trùc tiÕp s¶n xuÊt : cã nhiÖm vô thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®îc giao, ®¶m b¶o ®óng thêi gian vµ tiÕn ®é quy ®Þnh . KÕt qu¶ thi c«ng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty . V× vËy viÖc duy tr× ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ lµ yªu cÇu quan träng vµ lµ nhiÖm vô chung cho tÊt c¶ c¸c phßng ban trong xÝ nghiÖp . Mèi quan hÖ gi÷a c¸c phßng ban: mÆc dï mçi phßng ban trong xÝ nghiÖp ®¶m nhËn mçi lÜnh vùc riªng nhng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc gi÷a c¸c phßng cã mèi quan hÖ víi nhau . Sau khi tróng thÇu ký kÕt ®îc hîp ®ång c¸n bé xÝ nghiÖp xuèng thùc ®Þa kh¶o s¸t ph©n tÝch , lËp b¸o c¸o vµ x©y dùng m« h×nh kiÕn tróc , sau ®ã chuyÓn hå s¬ xuèng phßng kÕ ho¹ch kü thuËt , c¸n bé thiÕt kÕ sÏ thiÕt kÕ c«ng tr×nh vµ lËp dù to¸n thiÕt kÕ , c¸c nh©n viªn cña phßng sÏ thùc hiÖn viÖc l¾p ®Æt ®¬n gi¸ c¸c lo¹i ®Ó lËp ra b¶ng dù to¸n c«ng tr×nh vÒ gi¸ trÞ sau ®ã sÏ tr×nh lªn gi¸m ®èc , c«ng tr×nh sÏ ®îc giao cho c¸c ®éi thi c«ng trùc tiÕp dùa vµo n¨ng lùc cña c¸c ®éi vµ tÝnh chÊt cña c«ng tr×nh . Sau khi phßng tæ chøc ®· hoµn thµnh c¸c thñ tôc giÊy tê dù to¸n sÏ ®îc chuyÓn xuèng phßng kÕ to¸n tµi chÝnh , phßng nµy sÏ lËp luËn chøng kinh tÕ ®Ó vay vèn ng©n hµng ®Çu t cho c«ng tr×nh . Tríc khi c¸c ®éi tiÕn hµnh thi c«ng xÝ nghiÖp sÏ lËp hîp ®ång giao kho¸n cïng vèi sù tham gia cña c¸c phßng ban cã liªn quan . 1.2.- §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p I 41 XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý, xÝ nghiÖp x©y l¾p I ¸p dông h×nh thøc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n h×nh thøc tËp trung, toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n ®îc thùc hiÖn ë phßng kÕ to¸n tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp tõ kh©u thu nhËp chøng tõ ®Õn kh©u ghi sæ vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh . XÝ nghiÖp ®· thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é kÕ to¸n vµ phôc vô kÞp thêi cho c¸c ®èi tîng cÇn th«ng tin . Bé m¸y kÕ to¸n ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I gåm 6 c¸n bé : - Ngêi ®øng ®Çu lµ kÕ to¸n trëng , kÕ to¸n trëng trùc tiÕp gióp gi¸m ®èc xÝ nghiÖp tæ chøc chØ ®¹o toµn bé c«ng t¸c thèng kª th«ng tin kinh tÕ vµ h¹ch to¸n kinh tÕ mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp . LËp vµ theo dâi kÕ ho¹ch tµi chÝnh, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ ho¹ch mua s¾m ®Çu t vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh kÕ ho¹ch thanh to¸n c«ng cô nî : ph¶i thu, ph¶i tr¶ néi bé, kh¸ch hµng c«ng ty vµ nhµ níc. KÕ to¸n trëng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm víi cÊp trªn vÒ viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt thÓ lÖ, chÕ ®é kÕ to¸n. - Phã phßng kÕ to¸n kiªm kÕ to¸n tæng hîp , kÕ to¸n ng©n hµng ( tiÒn göi vµ tiÒn vay) kÕ to¸n quü vµ thanh to¸n , kÕ to¸n c«ng nî vµ néi bé. Tæng hîp sè liÖu tõ c¸c bé phËn ®Ó lËp b¸o c¸o cÇn thiÕt cung cÊp kÞp thêi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp gióp gi¸m ®èc ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®em l¹i kÕt qu¶ kinh doanh tèt nhÊt cho xÝ nghiÖp, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh, b¶o qu¶n lu tr÷ hå s¬, chøng tõ . - KÕ to¸n b¸n hµng, theo dâi doanh thu, tiªu thô vµ lµ kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh chung cña xÝ 42 nghiÖp ®ång thêi kÕ to¸n ®éi c«ng tr×nh 2, 6, 7 vµ 10, xëng c¬ khÝ x©y dùng . H¹ch to¸n chi tiÕt vµ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cho c¸c ®èi tîng, lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè , kiÓm tra , gi¸m s¸t t×nh h×nh b¸n hµng , doanh thu . . . - KÕ to¸n thuÕ VAT ®ång thêi kÕ to¸n ®éi c«ng tr×nh 3, 4 vµ 8 cã nhiÖm vô tÝnh thuÕ ®Çu ra, ®Çu vµo, khÊu trõ thuÕ tõng ®éi, tõng c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh. Sau mçi c«ng tr×nh ph¶I lËp b¶n tæng hîp sè thuÕ vµ nép chuyÓn cho kÕ to¸n tæng hîp . - KÕ to¸n vËt t dông cô lao ®éng , kÕ to¸n ®éi c«ng tr×nh 5, 9, ®éi x©y l¾p ®iÖn sè 1, 2 vµ 3 lµ ngêi theo dâi nhËp , xuÊt , tån c¸c lo¹i vËt liÖu , c«ng cô - dông cô trong kú . §Þnh kú hµng n¨m ph¶i ghi sè liÖu tõ c¸c chøng tõ vµo sæ chi tiÕt, tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cuèi th¸ng lËp b¶ng t×nh h×nh nhËp xuÊt vËt liÖu vµ c«ng cô - dông cô , lËp chøng tõ vµ ghi sæ chuyÓn cho kÕ to¸n tæng hîp. - Thñ quü, kÕ to¸n b¶o hiÓm x· héi , quyÕt to¸n tiÒn l¬ng , thëng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn xÝ nghiÖp , quyÕt to¸n víi c¬ quan b¶o hiÓm cña Hµ Néi . Thªm vµo ®ã mçi ®éi c«ng tr×nh cña xÝ nghiÖp cã nhiÖm vô tËp hîp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh t¹i ®éi , cuèi mçi th¸ng mçi ®ît ph¶i chuyÓn c¸c chøng tõ trªn vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó kiÓm tra tÝnh ph¸p lý cña chøng tõ vµ h¹ch to¸n, ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trªn sæ s¸ch . KÕ to¸n tr­ëng S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p I KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n b¸n hµng, chi KÕ 43 to¸n thuÕ VAT KÕ to¸n vËt t­ dông cô Thñ quü gi¸ thµnh XÝ nghiÖp x©y l¾p I mÆc dï lµ ®¬n vÞ thuéc c«ng ty x©y l¾p vµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nhng lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¬ng ®èi phøc t¹p nªn xÝ nghiÖp x©y l¾p I ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ víi hÖ thèng tµi kho¶n , hÖ thèng sæ s¸ch chøng tõ ®îc ¸p dông thªo chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh hiÖn hµnh. HÖ thèng sæ s¸ch xÝ nghiÖp sö dông chñ yÕu lµ sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ , sæ c¸i, c¸c sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. T¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p I niªn ®é kÕ to¸n b¾t ®Çu tõ 01/ 01 ®Õn 31/ 12 hµng n¨m , kú kÕ to¸n trong xÝ nghiÖp x©y l¾p I lµ quý . XÝ nghiÖp x©y l¾p I tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ , nguyªn vËt liÖu nhËp theo gi¸ nµo th× xuÊt kho theo gi¸ ®ã , tµi s¶n cè ®Þnh ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I ®îc khÊu hao theo quý . Trªn c¬ së chøng tõ gèc kÕ to¸n cËp nhËt hµng ngµy sè liÖu b¶ng tæng hîp ghi vµo chøng tõ gèc vµ c¸c sæ kÕ to¸n liªn quan vµ ghi vµo chøng tõ sæ vµ sæ c¸i , cuèi kú kÕ to¸n ghi vµo tæng hîp chi tiÕt bÈng c©n ®èi sè ph¸t sinh tõ ®ã ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh . Do nhu cÇu ngµy cµng cao vÒ viÖc cung cÊp th«ng tin nhanh nh¹y kÞp thêi ®· ¸p dông kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh . V× vËy phÇn nµo ®· ¸p øng ®îc nhu cÇu sö dông th«ng tin cña c¸c ®èi tîng vµ gi¶m ®¸ng kÓ phÇn nµo c«ng viÖc kÕ to¸n . 44 S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ cña xÝ nghiÖp x©y l¾p I B¶ng tæng hîp chøng tõ gèc Chøng tõ gèc Chøng tõ ghi sæ Sæ quü Sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt B¼ng tæng hîp chi tiÕt Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ Sæ c¸i B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi chó: - Ghi hµng ngµy: - Ghi cuèi th¸ng: - §èi chiÕu kiÓm tra: 2. KÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p 2.1. §Æc ®iÓm vÒ chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i XÝ nghiÖp x©y l¾p I 2.1.1. §Æc ®iÓm vÒ chi phÝ x©y l¾p 45 Khi nhËn thÇu ®îc mét c«ng tr×nh xÝ nghiÖp ®Òu thùc hiÖn c¬ chÕ giao kho¸n cho c¸c ®éi trùc tiÕp thi c«ng th«ng qua hîp ®ång giao kho¸n víi gi¸ trÞ giao kho¸n nh sau: Møc chi phÝ kho¸n víi tû lÖ 89% - 89,5% tæng gi¸ trÞ hîp ®ång, sè cßn l¹i xÝ nghiÖp chi cho c¸c kho¶n kh¸c: - Nép kinh phÝ qu¶n lý cÊp trªn - Nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ VAT - TiÒn sö dông vèn ng©n s¸ch vµ l·i vay ng©n hµng - Chi phÝ qu¶n lý cña xÝ nghiÖp - TrÝch lËp c¸c quü cña xÝ nghiÖp C¸c ®éi nhËn kho¸n lËp biÖn ph¸p thi c«ng tæ chøc thi c«ng, chñ ®éng cung øng vËt t m¸y mãc thiÕt bÞ, nh©n c«ng ®¶m b¶o tiÕn ®é chÊt lîng, an toµn lao ®éng vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó b¶o hµnh c«ng tr×nh. C¸c ®éi nhËn kho¸n ®îc vay vèn cña xÝ nghiÖp, thay mÆt xÝ nghiÖp qu¶n lý sö dông vèn ®óng môc ®Ých. Hµng th¸ng, hµng quý ®éi ph¶i b¸o c¸o gi¸ trÞ s¶n lîng thùc hiÖn vÒ phßng qu¶n lý s¶n xuÊt. Khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®éi cïng xÝ nghiÖp bµn giao quyÕt to¸n thuÕ víi nhµ níc, thanh lý hîp ®ång néi bé xÝ nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu vµ lu©n chuyÓn chøng tõ nh»m ph¶n ¸nh ®©ú ®ñ kh¸ch quan, chÝnh x¸ckÞp thêi mäi ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t sinh. Cuèi mçi quý ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª khèi lîng x©y l¾p dë dang, x©y dùng ®Þnh møc ®¬n gi¸, lËp kÕ ho¹ch th¸ng vÒ vËt t, m¸y mãc thiªt bÞ, nh©n c«ng, tiÕn ®é, biÖn ph¸p thi c«ng c«ng tr×nh. 2.1.2. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I 46 X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, phï hîop víi yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, phôc vô cho c«ng tr×nh tÝnh gi¸ thµnh ë xÝ nghiÖp chÝnh v× thÕ ë xÝ nghiÖp viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc quan t©m vµ coi träng ®óng møc. S¶n phÈm chñ yÕu cña xÝ nghiÖp lµ c«ng tr×nh x©y dùng vµ l¾p ®Æt ®ßi hái qu¸ tr×nh thi c«ng l©u, thêi gian sö dông l©u dµi. V× thÕ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc x¸c ®Þnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. 47 2.1.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong xÝ nghiÖp x©y l¾p I Do dù to¸n c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n lËp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh vµ ph©n tÝch theo tõng kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I còng ®îc tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng dông cña chi phÝ, viÖc ph©n lo¹i nµy nh»m so s¸nh kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c kho¶n môc chi phÝ víi gi¸ thµnh dù to¸n vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch ®¸nh g¸i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp, gåm c¸c chi phÝ sau: - Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm, s¾t, thÐp, xi m¨ng, c¸t, sái… chiÕm tû träng lín kho¶ng 70 - 75%) trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm: TiÒn l¬ng c«ng nh©n c¸c ®éi (c¸n bé c«ng nh©n viªn cha trong biªn chÕ) l¬ng c«ng nh©n thuª ngoµi theo hîp ®ång vô. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ dïng ®Ó qu¶n lý, phôc vô s¶n xuÊt bao gåm. + Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý + Chi phÝ NVL qu¶n lý + Chi phÝ c«ng cô - dông cô qu¶n lý + Chi phÝ khÊu hao TSC§ + Chi phÝ m¸y thi c«ng 2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I. Sö dông sè liÖu thu ®îc tõ viÖc x©y dùng nhµ lµm viÖc Bé thuû s¶n. 2.2.1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp 48 * Chøng tõ sö dông: Chøng tõ ®îc sö dông trong kÕ to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p I gåm giÊy ®Ò nghÞ t¹m øng tiÒn, ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu nhËp, xuÊt kho. * Tµi kho¶n sö dông. §Ó h¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621 "Chi phÝ NVL trùc tiÕp" TK 152 "Nguyªn liÖu, vËt liÖu" TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" Vµ c¸c TK thanh to¸n kh¸c nh TK 111, TK 112, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nh phiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc b¶ng ph©n bæ ®· gi¸o cèp pha… KÕ to¸n ph¶n ¸nh tæng hîp trªn TK 621 "Chi phÝ NVL trùc tiÕp" TK nµy ph¶n ¸nh chi phÝ NVL sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p cña doanh nghiÖp x©y l¾p. - KÕt cÊu TK 621. Bªn Nî: Gi¸ trÞ thùc tÕ NVL ®a vµo sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú h¹ch to¸n. Bªn Cã: + Gi¸ trÞ NVL kh«ng hÕt nhËp l¹i kho + KÕt chuyÓn NVL thùc tÕ sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú. TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ §èi víi ngµnh x©y l¾p nãi chung vµ XNXL I nãi riªng, chi phÝ NVL trùc tiÕp chiÕm tû träng rÊt lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, nªn viÖc sö dông vËt t tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, h¹ch to¸n NVL chÝnh x¸c hay kh«ng cã ¶nh hëng lín ®Õn quy m« gi¸ thµnh. Do ®Ým viÖc t¨ng cêng qu¶n lý NVL, h¹ch to¸n, 49 chÝnh x¸c ®Çy ®ñ chi phÝ nµy gãp phÇn ®¶m b¶o hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm vËt t nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt dÉn ®Õn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®ång thêi gãp phÇn quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh møc tiªu hao NVL trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Dùa vµo dù to¸n c«ng tr×nh, lËp b¶ng giao kho¸n cho ®éi trùc tiÕp tù tæ chøc kh¶o s¸t thi c«ng sau ®ã ®éi trëng dùa vµo b¶ng giao kho¸n cña phßng kÕ ho¹ch nghiªn cøu lËp biÖn ph¸p thi c«ng, tÝnh to¸n xem cÇn mua lo¹i vËt t nµo tríc th× ®i lÊy giÊy b¸o gi¸ hoÆc ký hîp ®ång mang vÒ råi xem t¹m øng tiÒn ®Ó chuyÓn tr¶ cho kh¸ch hµng. Khi ®· thanh to¸n c¸c thñ tôc xem xÐt, x¸c nhËn cña phßng kÕ ho¹ch, kÕ to¸n trëng vµ gi¸m ®èc sÏ viÕt phiÕu chi cho ®éi c«ng tr×nh vµ ®Þnh kho¶n ngay trªn chøng tõ ®ã. Nî TK 141 Cã TK 111 Sau khi nhËn ®îc tiÒn nh©n viªn cña phßng kÕ ho¹ch kü thuËt vµ chñ nhiÖm c«ng tr×nh chyÓn ®Õn cho kh¸ch hµng. Tuy nhiªn do nhu cÇu sö dông vËt t lín nªn nhiÒu khi xÝ nghiÖp ph¶i mua chÞu hoÆc thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n. Sau khi xuÊt hµng giao cho xÝ nghiÖp, bªn b¸n hµng sÏ chuyÓn ho¸ ®¬n ®Õn, tuú theo tõng trêng hîp hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ hay hµng vÒ tríc ho¸ ®¬n vÒ sau kÕ to¸n ®Þnh kho¶n ngay trªn phiÕu nhËp kho. B¶ng 2.1. PhiÕu nhËp kho PhiÕu nhËp kho Sè: 01 50 Ngµy 2/12/2003 Nî TK 152 Cã TK 111 Hä tªn ngêi giao hµng: ¤ng TuÊn Theo ho¸ ®¬n sè: Ngµy 2/12/2003 cña cöa hµng sè 29 NT NhËp t¹i kho: §éi CT6 STT Tªn, quy c¸ch vËt t phi §VT Sè lîng §¬n gi¸ Thµnh 1 ThÐp 10 Kg 447,5 3880 tiÒn 1763.300 2 TF10 ThÐp phi 18 TF Kg 815,0 4000 326.000 3 18 G¹ch ®Æc G§ Viªn 10670 295 3147650 18143950 NhËp 2/12/2003 Phô tr¸ch cung tiªu Ngêi giao hµng Thñ kho Ghi chó: Hµng vÒ tríc ho¸ ®¬n vÒ sau §Ó thuËn lîi cho viÖc x©y dùng c«ng tr×nh tr¸nh viÖc vËn chuyÓn tèn kÐm, c¸c lo¹i vËt t ®Òu ®îc hîp ®ång víi nhµ cung cÊp vµ ®îc chuyÓn th¼ng tíi ch©n c«ng tr×nh, sau ®ã thñ kho, c¸n bé phßng kü thuËt sÏ kiÓm tra sè lîng còng nh chÊt lîng theo ®óng hîp ®ång råi thiÕt lËp biªn b¶n nghiÖm thu, chuyÓn ho¸ ®¬n lªn phßng kÕ to¸n. Khi hµng nhËp kho thñ kho chuyÓn thÎ kho lªn phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n viÕt phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt ®ång thêi hoµn t¹m øng. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n. 51 Nî TK 153 : 8143950 Cã TK 331 : 8143950 §ång thêi: Nî TK 331 : 8143950 Cã TK 141 : 8143950 B¶ng 2.2. PhiÕu xuÊt kho PhiÕu xuÊt kho Sè: 27 Ngµy 2/12/2002 Nî TK 621 Cã TK 152 Hä tªn ngêi nhËp hµng Lý do xuÊt kho: Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n XuÊt kho t¹i: §éi c«ng tr×nh 6 STT Tªn, quy c¸ch vËt Sè lîng §¬n gi¸ Thµnh 1 ThÐp 10 Kg 447,5 3880 tiÒn 1763.300 2 TF10 ThÐp phi 18 TF Kg 815,0 4000 326.000 Viªn 10670 295 3147650 18143950 3 t phi §VT 18 G¹ch ®Æc G§ Tæng céng XuÊt kho ngµy /2/12/2002 Phô tr¸ch cung tiªu Ngêi giao hµng Thñ kho C¨n cø vµo ®¬n hoÆc phiÕu xuÊt kho kÕ to¸n tÝnh ®îc toµn bé chi phÝ NVL trùc tiÕp cña c«ng nh©n vµ tiÕn hµnh ®Þnh kho¶n 52 Nî TK 621 : 8143950 Cã TK 152: 8142950 §ång thêi lËp b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc, ë ®©y lµ b¶ng kª chøng tõ. 53 B¶ng 2.3. B¶ng kª chøng tõ §éi c«ng tr×nh 6 B¶ng kª chøng tõ Tõ ngµy 1/12/2003 ®Õn 31/12/2003 Nhµ ba tÇng Bé thuû s¶n Ngµ Chøng y 2/12 2/12 tõ 2/12 DiÔn gi¶i Sè tiÒn TK Nî TK Cã Kho sè 2 CH Minh chiÕn - 29 1.875.000 2.400.000 621 621 152 331 8.143.950 12.418.950 621 152 NT Kho sè 1 Tæng céng NhËp 31/12/2003 KÕ to¸n trëng (§· ký) C¨n cø vµo b¶ng kª chøng tõ kÕ to¸n lËp chøng tõ ghi sæ vµ vµo sæ chi tiÕt TK 621. Cã 3 chøng tõ ghi sæ cÊu lËp - Chøng tõ ghi sæ cho hµng nhËp - Chøng tõ ghi sæ cho hµng xuÊt - Chøng tõ ghi sæ kÕt chuyÓn sang TK 154 54 B¶ng 2.4. chøng tõ ghi sæ më cho hµng nhËp kho Chøng tõ ghi sæ §¬n vÞ: XNXL I §éi: CT 6 Sè: Chøng tõ TrÝch yÕu Sè Ngµy 1 2 2/12 2/12 Sè liÖu TK Nî Cã Mua NVL (xi m¨ng) Mua vËt t 152 152 Sè tiÒn (®ång) Nî Cã Ghi chó 331 1.875.00 1.875.00 331 0 8.143.95 0 8.143.95 0 10.018.9 0 10.018.9 50 50 Céng KÌm theo 1 chøng tõ gèc Ngêi lËp (Ký, ghi râ hä tªn) KÕ to¸n trëng ( Ký, ghi râ hä tªn) B¶ng 2.5. chøng tõ ghi më cho hµng xuÊt kho chøng tõ ghi sæ §¬n vÞ: XNXL I §éi: CT 6 Sè: 5 Chøng tõ TrÝch yÕu Sè Ngµy 1 2/12 XuÊt kho xi m¨ng Sè liÖu TK Nî Cã 621 152 Sè tiÒn (®ång) Nî Cã 1.875.00 1.875.00 2 3 621 621 0 2.400.00 8.143.95 0 2.400.00 8.143.95 0 12.418.9 0 12.418.9 50 50 2/12 3/12 Mua c¸t vµng XuÊt kho vËt t Céng 55 331 152 Ghi chó KÌm theo 1 chøng tõ gèc Ngêi lËp KÕ to¸n trëng (Ký, ghi râ hä tªn) ( Ký, ghi râ hä tªn) B¶ng 2.6. Chøng tõ ghi sæ kÕt chuyÓn chi phÝ NVL sang TK 154 chøng tõ ghi sæ §¬n vÞ: XNXL I §éi: CT 6 Sè: 5 Chøng tõ Sè Ngµy Sè liÖu TK Nî Cã TrÝch yÕu KÕt chuyÓn Ghi chó vµo chi phÝ SXKD dë 1 Sè tiÒn (®ång) Nî Cã dang cuèi kú (quý/ 154 621 12.418.9 12.418.9 50 50 2003) Céng 12.418.9 50 12.418.9 50 KÌm theo 1 chøng tõ gèc Ngêi lËp KÕ to¸n trëng (Ký, ghi râ hä tªn) ( Ký, ghi râ hä tªn) B¶ng 2.7: Sæ C¸i tµi kho¶n 621 Sè d dÇu n¨m Sæ c¸i tµi kho¶n Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (TK 621) N¨m 2003 Ghi cã c¸c Quý 1 Quý 2 Quý 3 TK§¦ 56 Quý 4 Luü kÕ TK 152 - NVL 8.747.341.0 13.338.627.8 9.866.720.0 7.331.807.3 39.284.496.2 06 29 12 57 04 8.747.341.0 13.338.627.8 9.866.720.0 7.331.807.3 39.284.496.2 Céng Nî 06 29 12 57 04 ph¸t sinh Cã 8.747.341.0 13.338.627.8 9.866.720.0 7.331.807.3 39.284.496.2 06 29 12 Sè d cuèi Nî quý Cã 57 57 04 B¶ng 2.8. Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 621 §éi: CT6 sæ chi tiÕt tµi kho¶n TK 621 §èi tîng: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Tõ 1/12/2003 ®Õn 31/12/2003 Ngµy Sè DiÔn gi¶i TK liÖu 01 12 02 - CT 56 57 øng Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n ®èi Sè tiÒn Nî TK621 152 2.700.000 152 10.088.00 12 05 - 58 152 12 07 - Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n 0 25.476.36 59 152 4 858.450 12 0- 12 Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n 60 152 7.650.000 12 - 61 152 1.020.000 12 18 - Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n 62 Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n 152 5.657.520 ……. ……… Céng ph¸t sinh 12 …... …….. Cã TK 621 ……. ………. 412.911.2 412.911.2 54 K/C chÝ NVL vµo 54 154 chi phÝ SXKD dë dang Sè d cuèi kú Ngµy 31/12/2003 Ngêi lËp biÓu KÕ to¸n trëng 58 Gi¸m ®èc Tõ c¸c chøng tõ ghi sæ cuèi quý kÕ to¸n ®a lªn m¸y ®Ó tËp hîp vµo sè c¸c TK 621 2.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp * Chøng tõ sö dông: Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp XNXL I cã sö dông mét sè chøng tõ sau: - B¶ng chÊm c«ng - B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng - Hîp ®ång lµm kho¸n…. * TK sö dông: XNXL I sö dông TK 622 " chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp' h¹ch to¸n, ngoµi ra cßn sö dông mét sè TK liªn quan nh TK 334, TK 111, TK112… - KÕt cÊu TK 622 Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn Nî TK 154 TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ: Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ë xÝ nghiÖp ®îc tËp hîp vµ ph©n bæ trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p kh«ng ph©n biÖt c«ng nh©n trong danh s¸ch hay thuª ngoµi. HiÖn nay XNXL I ®ang ¸p dông 2 h×nh thøc tr¶ l¬ng, l¬ng s¶n phÈm (l¬ng kho¸n) vµ l¬ng thêi gian. 59 L¬ng thêi gian ®îc ¸p dông cho bé m¸y qu¶n lý, chØ ®¹o ti c«ng c«ng tr×nh cã ®Þnh møc hao phÝ nh©n c«ng theo tõng khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh vµ ®îc kho¸n theo hîp ®ång lµm kh¸on. Dùa vµo dù to¸n xÝ nghiÖp lËp ®îc bªn A chÊp nhËn, phßng kÕ ho¹ch kü thuËt tiÕn h¹nh bãc t¸ch ®Þnh møc lao ®éng cÇn thiÕt ký hîp ®ång giao kho¸n víi ®éi trùc tiÕp thi c«ng. C¸c ®éi nµy ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt lîng, tiÕn ®é thi c«ng vµ thèng kª ghi chÐp mäi chi phÝ ph¸t sinh vÒ phßng kÕ to¸n. Chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ c¸c b¶ng chÊm c«ng vµ hîp ®ång lµm kho¸n. Trªn hîp ®ång lµm kho¸n ph¶i ghi râ tªn c«ng tr×nh, néi dung c«ng viÖc giao kho¸n ®¬n vÞ tÝnh, khèi lîng, ®¬n gi¸, thêi gian… Dùa vµo hîp ®ång, khèi lîng c«ng viÖc sÏ ®îc giao cho tõng ®éi vµ ®éi trëng sÏ ®«n ®èc lao ®éng cña m×nh, thùc hiÖn viÖc giao ®óng tiÕn ®é, ®óng yªu cÇu vµ ®¶m b¶o chÊt lîng ®ång thêi lu«n theo dâi t×nh h×nh lao ®éng cña tõng c«ng nh©n ®Ó ch©m c«ng. B¶ng 2.9. B¶ng chÊm c«ng B¶ng chÊm c«ng Th¸ng 12/2003 Bé phËn: §é CT6 STT Hä vµ tªn Ngµy Tæng sè Sè c«ng Tæng tiÒn trong c«ng tr×nh l¬ng cÊp theo cÊp bËc bËc 25000 550.000 th¸ng 1 Ph¹m ThÞ Hoa 1,2,3…31 xxxxxx x 60 22 c«ng 2 §µo V¨n Minh 3 NguyÔn V¨n Ca 4 Lª Thu Trang 5 Lª ViÖt §øc 6 TrÇn V¨n S¬n …………. x x x x x x x x x x xxxxx 22 c«ng 25000 550.000 xxxxx 22 c«ng 25000 550.000 xxxxx 22 c«ng 25000 440.000 xxxxx 22 c«ng 25000 440.000 xxxxx 22 c«ng 25000 440.000 ………. ……….. ………. ……. 26.660.00 0 Ngêi duyÖt Ngêi chÊm c«ng (§· ký) (§· ký) Cuèi th¸ng b¶ng chÊm c«ng kÌm theo hîp ®ång lµm kho¸n ®îc göi lªn phßng tµi chÝnh kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp, kÕ to¸n tiÒn l¬ng tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi chiÕu c¸c b¶ng chÊm c«ng vµ hîp ®ång lµm kho¸n chuyÓn vÒ, sau ®ã tÝnh tiÒn l¬ng cho tõng c«ng nh©n s¶n xuÊt, kÕ to¸n lËp b¶ng thanh to¸n l¬ng vµ tiÕn hµnh ®Þnh kho¶n. Nî TK 622: 26.660.000 (Chi tiÕt cho ®éi c«ng tr×nh 6) Cã TK 334: 26.660.000 61 B¶ng 2.10. Hîp ®ång lµm kho¸n §¬n vÞ: XNXL I hîp ®ång lµm kho¸n C«ng tr×nh: Nhµ lµm viÖc A11 Bé Thuû s¶n H¹ng môc c«ng tr×nh - PhÇn x©y dùng tÇng 1 Sè Thêi gian liÖu Néi dung ®Þnh c«ng viÖc møc 1 IB 2 S¶n xuÊt l¾p 22/1 KP2 ®Æt ThÐo h×nh V¸n khu«n gç …….. ……… Khèi l- §¬n Thµnh îng gi¸ tiÒn 4 9763 5 20075 6 195952 Kg m3 7702 15330 3 187 35637 1441 546325 …… ……… 7 ……… 9 …….. §VT 3 TÊn Sè c«ng Ban KÕt ®Çu thóc 7 8 tÕ 9 ………. ………. ……. thùc .. 742465 2 Ngµy 6/12/2003 Ngêi nhËn kho¸n (§· ký) C¸n bé ®Þnh møc (X¸c nhËn ®Þnh møc ®¬n gi¸) §ång ý nghiÖm thu khèi lîng trªn gi¸ trÞ Ngêi giao kho¸n (§· ký) KÕ to¸n Thñ trëng (§· ký (§· ký) B¶ng 2.11. B¶ng thanh to¸n l¬ng B¶ng thanh to¸n l¬ng Th¸ng 12/2003 Tªn c«ng tr×nh: Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n §éi c«ng tr×nh 6 STT Hä vµ t ªn Sè tiÒn ®îc lÜnh 1 Ph¹m ThÞ Hoa 550.000 2 §µo V¨n Minh 550.000 3 NguyÔn V¨n Ca 550.000 62 Ký tªn 4 5 6 Lª Thu Trang Lª ViÖt §øc TrÇn V¨n S¬n …… Céng 440.000 440.000 440.000 26.660.000 Ngêi lËp (Ký vµ ghi râ hä tªn) §éi trëng (Ký vµ ghi râ hä tªn) B¶ng 2.12. Chøng tõ ghi sæ TK 622 chøng tõ ghi sæ §¬n vÞ: XNXL I §éi CT 6 Sè: Chøng Sè liÖu tõ S Ngµ TK è y 31/1 2 TrÝch yÕu Sè tiÒn (®ång) Nî Cã Nî Cã 62 11 26.660.0 36.660.0 2 1 00 00 26.660.0 36.660.0 00 00 Tr¶ l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt Céng KÌm theo 1 chøng tõ gèc Ngêi lËp KÕ to¸n trëng (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) 63 Ghi chó KÕ to¸n lËp chøng tõ ghi sæ, vµo sæ chi tiÕt TK 622, vµ chøng tõ ghi sæ kÕ to¸n ghi vµo sæ c¸c TK 622. Cuèi kú kÕt chuyÓn sang TK 154. Nî TK 154 (c«ng tr×nh nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n) Cã TK 622 64 B¶ng 2.13: Chøng tõ ghi sæ kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng Chøng tõ ghi sæ §¬n vÞ: XNXL I §éi: CT 6 Sè: Chøng Sè liÖu tõ S Ngµ TK è TrÝch yÕu Sè tiÒn (®ång) Nî Cã Nî Cã y 31/1 Tr¶ l¬ng c«ng 2 nh©n 15 62 26.660.0 36.660.0 trùc tiÕp s¶n 4 2 00 00 26.660.0 36.660.0 00 00 Ghi chó xuÊt Céng KÌm theo 1 chøng tõ gèc Ngêi lËp KÕ to¸n trëng (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) B¶ng 2.14. Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 622 §éi c«ng tr×nh 6 Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 622 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Tõ 1/12/2003 ®Õn 31/12/2003 Ngµ Sè y liÖu DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn Nî CT TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ 31/1 2 42 cho c«ng nh©n x©y dùng vµ kÕt cÊu c«ng tr×nh nhµ 3 tÇng BTS 65 334 26.660.0 00 Cã Céng ph¸t sinh 26.660.0 00 26.660.0 00 KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 36.660.0 154 vµo chi phÝ SXKD dë 00 dang D cuèi kú Ngµy 31/12/2003 Ngêi lËp biÓu KÕ to¸n trëng B¶ng 2.15: Sæ c¸i tµi kho¶n 622 Gi¸m ®èc Sè d ®Çu n¨m: Sæ c¸i tµi kho¶n Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 622 N¨m 2003 Ghi cã c¸c Quý 1 Quý 2 Quý 3 Quý 4 - 15262759 23781119 26239947 21287121 8657.094.8 ph¶i tr¶ CNV Céng Nî 90 15262759 94 23781119 12 26239947 65 21287121 61 8657.094.8 90 94 12 65 61 15262759 23781119 26239947 21287121 8657.094.8 90 94 12 65 61 TK§¦ TK 334 ph¸t Cã sinh Sè d Nî cuèi Cã Luü kÕ quý 2.2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung * Chøng tõ sö dông: Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung, xÝ nghiÖp x©y l¾p I sö dông mét sè chøng t õ sau: 66 - B¶ng thanh to¸n l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý - B¶ng chi tiÕt khÊu hao TSC§… * TK sö dông: XNXL I sö dông TK 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung" ®Ó tËp hîp, ngoµi ra cßn cã c¸c tµi kho¶n thanh to¸n nh TK 111, TK 331 vµ c¸c TK kh¸c. - KÕt cÊu TK 627 Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo TK 154 TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc tËp hîp theo tõng yÕu tè chi phÝ, sau ®ã ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh víi tiªu thøc thÝch hîp ®ã lµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 627 cã 6 TK cÊp 2 TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý TK 6273: Chi phÝ CC - DC qu¶n lý TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§, m¸y thi c«ng TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ho¹t ®éng x©y l¾p lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan tíi viÖc tæ chøc phôc vô vµ qu¶n lý thi c«ng cña c¸c ®é thi c«ng x©y l¾p vµ ë c¸c c«ng trêng x©y dùng: ë XNXL I chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ kho¶n môc chi phÝ tæng hîp bao gåm nhiÒu néi dung chi phÝ kh¸c nhau vµ ®Òu cã mèi quan hÖ gi¸n tiÕp víi c¸c ®èi tîng x©y l¾p. C¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc 67 nh ho¸ ®¬n, b¶ng thanh to¸n l¬ng, b¶ng chi tiÕt khÊu hao TSC§ ®Ó ghi vµo b¶ng kª chøng tõ, tõ ®ã lµm c¬ së ®Ó ghi vµo chøng tõ ghi sæ. - Chi phÝ nh©n viªn quan lý gåm tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p vµ nh©n viªn qu¶n lý, hµng th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«gn tõ c¸c phßng ban ®Ó tÝnh l¬ng cho c¸c bé phËn gi¸n tiÕp, sau ®ã kÕ to¸n sÏ lËp b¶ng thanh to¸n l¬ng cho c¸c bé phËn qu¶n lý gi¸n tiÕp c«ng tr×nh vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ nh©n viªn qu¶n lý. - Chi phÝ vËt liÖu, CC - DC qu¶n lý lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng cÊu thµnh nªn s¶n phÈm x©y l¾p nhng trong qu¸ tr×nh thi c«ng ph¶i chi ra kho¶n chi phÝ nµy, kÕ to¸n ®Þnh kho¶n. Nî TK 627,6273 Cã TK 152, 153 - Chi phÝ khÊu hao TSC§ chi phÝ m¸y thi c«ng Ph¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ ë ®¬n vÞ lµ ph¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n (ph¬ng ph¸p khÊu hao ®êng th¼ng). Møc khÊu hao ®îc trÝch mçi kú ®ã víi c¸c TSC§ sö dông cho viÖc thi c«ng c«ng tr×nh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c«ng thøc Møc khÊu hao = C¸c lo¹i chi phÝ m¸y mãc thiÕ bÞ nh m¸y thi c«ng, c«ng pha, gi¸n gi¸o, v¸n khu«n… ®Òu ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. Do m¸y mãc thiÕt bÞ dïng cho thi c«ng c¸c c«ng tr×nh kh«ng ®ñ nªn xÝ nghiÖp ph¶i thuª ngoµi, tiÒn 68 thuª m¸y mãc thiÕt bÞ kÓ c¶ tiÒn c«ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn ®Òu h¹ch to¸n vµ TK 6274 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi gåm c¸c kho¶n nh chi phÝ ®iÖn níc, cíc phÝ ®iÖn tho¹i… phôc vô cho thi c«ng c«ng tr×nh vµ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c nh chi phÝ l·i vay, chi phÝ tiÕp kh¸ch… C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ khÊu hao, ho¸ ®¬n mua hµng… kÕ to¸n ghi vµo b¶ng kª chøng tõ, sau ®ã ghi vµo chøng tõ ghi sæ, sæ chi tiÕt TK 627 råi ghi vµo sæ c¸i TK 627 ®Ó cuèi kú kÕt chuyÓn sang TK 154 tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ghi. Nî TK 6277, 6278 Cã TK 111, 112, 331… 69 B¶ng 2.16: B¶ng kª chøng tõ §éi C«ng tr×nh 6 B¶ng kª chøng tõ Tõ ngµy 1/9/2003 ®Õn ngµy 31/12/2003 Nhµ 3 tÇng Bé Thuû s¶n Ngµ Chøng DiÔn gi¶i y 8/9 tõ 07711 VËt liÖu ®iÖn - 6 Hµng 29/9 0 19516 Ch¸o 100 Thanh Xu©n 30/9 5 BLT9 Tr¶ l¬ng sè tiÒn nh©n viªn 30/9 8/10 PPCN 03122 qu¶n lý BHXH, l·i vay… Lª ThÞ §¨c 15 Bµ Trng 14/1 4 10428 Bu ®iÖn Quan Nh©n 0 20/1 8 80787 104 Quan Nh©n 0 31/1 5 BLT10 Chi tr¶ l¬ng nh©n viªn 0 21/1 09501 qlý ®éi 198 T©y S¬n 1 23/1 4 09024 Sè 8 NguyÔn KhuyÕn TK Nî TK 2.318.300 6277 Cã 1111 409.091 6274 1111 3.900.000 6271 1111 1.409.760 776.000 6277 6277 1111 1111 45.450 6277 1111 630.000 6277 1111 3.900.000 6271 1111 727.500 6277 1111 1.833.300 6277 1111 500.000 6277 1111 3.900000 6271 1111 1 2 29/1 07631 C«ng ty phô tïng Hoµ 1 0 30/1 BTL11 Ph¸t Chi tr¶ l¬ng NVQL ®éi 1 7/12 10429 104 Quan Nh©n 45.455 6277 1111 21/1 9 35576 104 Quan Nh©n 45.455 6277 1111 70 2 27/1 6 BPCPN 104 Quan Nh©n 2 31/1 46411 2 31/1 2 31/1 13.200 6277 1111 Thuª Ðp cäc bª t«ng cèt 78.078.00 6277 1111 2 BTL12 thÐp Chi tr¶ l¬ng NVQL ®éi 0 3.900.000 6271 1111 XNBB L·i vay BHXH 15.767.80 6278 1111 Tæng céng 0 118.472.5 2 43 Ngµy 31/12/2003 KÕ to¸n trëng (§· ký) 71 B¶ng 2.17. B¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung B¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Th¸ng 12/2003 A. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ trong kú lµ 180.051.451 B. Tiªu thøc ph©n bæ (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp) C. Tû lÖ ph©n bæ §èi tîng ph©n bæ Chi phÝ nh©n Chi phÝ s¶n c«ng trùc tiÕp xuÊt chung C«ng tr×nh nhµ m¸y ®ãng tµu ph©n bæ 82.201.541 H¶i D¬ng C«ng tr×nh nhµ 3 tÇng Bé Thuû 97.849.910 s¶n Céng 180.051.451 LËp ngµy 31/12/2003 Ngêi lËp b¶ng KÕ to¸n tr- ëng B¶ng 2.18: Chøng tõ ghi sæ TK 627 §¬n vÞ: XNXL I Chøng tõ ghi sæ §éi: CT6 Sè: Ngµy 31/12/2003 Chøng tõ TrÝch yÕu Sè liÖu 72 Sè tiÒn (®ång) Ghi TK S Ngµy Nî Cã Nî Cã chó è 31/1 Chi tr¶ chi phÝ 2 dÞch vô mua 11 627 805.14 805.14 1 ngoµi Céng 5 5 805.14 805.14 5 5 KÌm theo 1 chøng tõ gèc KÕ to¸n trëng Ngêi lËp (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) B¶ng 2.19: Chøng tõ ghi sæ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung §¬n vÞ: XNXL I Chøng tõ ghi sæ §éi: CT6 Sè: Chøng tõ TrÝch yÕu Sè liÖu Sè tiÒn TK (®ång) Nî Cã Sè Ngµy Nî 31/1 KÕt chuyÓn vµo chi phÝ s¶n xuÊt 2 154 kinh doanh dë dang cuèi kú Céng Cã 62 805.1 805.1 7 45 45 805.1 805.1 45 KÌm theo 1 chøng tõ gèc Ngêi lËp (Ký, ghi râ hä tªn) 45 KÕ to¸n trëng (Ký, ghi râ hä tªn) B¶ng 2.20: Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 627 Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 627 73 Ghi chó Chi phÝ s¶n xuÊt chung Tõ 1/12/1/2003 ®Õn 31/12/2003 Ngµ y Sè liÖu CT 7/12 10429 9 21/1 35576 2 6 27/1 BPCPN 2 31/1 46411 2 2 31/1 BTL12 2 31/1 XNBB 2 Sè tiÒn TK§¦ Nî Sè d ®Çu kú 104 Quan Nh©n 111 45.455 104 Quan Nh©n 111 45.455 104 Quan Nh©n 111 13.200 ThuÕ Ðp cäc bª t«ng cèt thÐp Chi tr¶ l¬ng NVQL 111 L·i vay, BHXH 111 78.078.0 00 3.900.00 0 15.767.8 00 97.849.9 10 DiÔn gi¶i 111 Céng ph¸t sinh K/c chi phÝ SXC vµo chi phÝ SXKD dë dang D cuèi kú 154 Cã 97.849.9 10 97.849.9 10 Ngµy 31/12/2003 Ngêi lËp biÓu KÕ to¸n trëng 74 Gi¸m ®èc B¶ng 2.21: Sæ C¸i TK 627 Sè d ®Çu n¨m sæ c¸i tµi kho¶n 627 chi phÝ s¶n xuÊt chung Ghi cã c¸c TK§¦ 1388 - ph¶i thu kh¸c 141 - T¹m øng Céng Nî ph¸t Cã sinh sè d cuèi kú Quý 1 Quý 2 Quý 3 Quý 4 9913409 57 12730315 23 127.697.8 61 2.392.400 2.890.095.1 04 9913409 57 9913409 57 12730315 23 12730315 23 127.697.8 61 127.697.8 61 2.890.095.1 04 2.890.095.1 04 Luü kÕ 2.392.400 5.282.165.4 45 5.282.165.4 45 5.282.165.4 45 Nî Cã * KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ x©y l¾p cuèi kú toµn xÝ nghiÖp §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë XNXL I lµ tõng c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh, v× vËy chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn c«ng tr×nh nµo th× tËp hîp cho c«ng tr×nh ®ã tõ khi khëi c«ng cho ®Õn khi hoµn thµnh. Sau khi ®· cã sè liÖu kÕ to¸n ë c¸c kh©u vÒ chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÐp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn toµn bé vµo bªn nî Tk 154 "chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" ®ång thêi theo dâi cho tõng c«ng tr×nh trªn tê khai chi tiÕt chi phÝ c«ng tr×nh ®ã, tõ c¸c tê khai chi tiÕt ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña mçi c«ng tr×nh theo tõng yÕu tè chi phÝ lµm c¬ së cho viÖc lËp b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 75 Tõ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®· ®îc ghi chuyÓn tõ b¶ng kª chøng tõ, chøng tõ ghi sæ, kÕ to¸n tÝnh to¸n vµ tæng hîp chi phÝ cho tõng c«ng tr×nh sau ®ã chuyÓn sang bªn nî TK 154 "chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" Cô thÓ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp trong n¨m 2003 cña c«ng tr×nh lµm viÖc Bé thuû s¶n lµ: Chi phÝ NVL trùc tiÕp 982.920406 (®) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 63.518.811 (®) Chi phÝ s¶n xuÊt chung 118.472.543 (®) 76 S¬ ®å h¹ch to¸n chi hÝ t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p I TK 141, 111, TK 621 112 NVL mua ngoµi KÕt chuyÓn dïng trùc tiÕp cho chi phÝ NVL s¶n xuÊt trùc tiÕp TK154 TK154 Gi¸ thµnh c«ng tr×nh hoµn thµnh TK 334,338 TK 622 TiÒn c«ng tr¶ KÕt chuyÓn chi c«ng nh©n trùc phÝ nh©n c«ng tiÕp s¶n xuÊt trùc tiÕp TK 627 TK 334, 241 TËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng TK 334, 338,331 TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n s¶n xuÊt chung B¶ng 2.22. B¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt B¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt N¨m 2003 §¬n vÞ: 1000 ®ång Kho¶n môc TK 621 TK 622 TK 627 Céng §èi tîng sö dông C«ng tr×nh nhµ lµm 982.920.4 63.518.8 118.472.5 1.164.911.7 viÖc Bé Thuû s¶n 06 11 77 43 60 Sè liÖu nµy ®îc ghi chuyÓn vµo sæ c¸i TK 154 chi tiÕt cho c«ng tr×nh nhµ lµm viÖc Bé Thuû s¶n vµo cuèi kú theo ®Þnh kho¶n sau. Nî TK 154: 1.164.911.760 Cã TK 621: 982.920.406 Cã TK 622: 63.518.811 Cã TK 627: 118.472.543 2.3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I S¶n phÈm lµm dë cña xÝ nghiÖp lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh mµ ®Õn cuèi kú h¹ch to¸n cßn ®ang thi c«ng cha hoµn thµnh bµn giao hÕt toµn bé c«ng viÖc. §Ó phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý vµ phï hîp víi kú h¹ch to¸n nªn kú ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ®îc xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh vµo thêi ®iÓm cuèi quý cña n¨m, nÕu trong th¸ng, quý cã khèi lîng thùc tÕ hoµn thµnh th× vÉn tiÕn hµnh nghiÖm thu bµn giao. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p chÝnh lµ chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng, quý cña c«ng t×nh ®ã ®îc tËp hîp trªn c¸c sæ chi tiÕt. §Ó x¸c ®Þnh khèi lîng dë dang ®Õn cuèi n¨m c¸n bé kü thuËt ®éi trëng c«ng tr×nh sÏ cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh khèi lîng thi c«ng dë dang, møc tiªu hao tõng kho¶n chi phÝ, tõng lo¹i vËt liÖu ®· cÊu thµnh nªu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh c¨n cø vµo b¶n vÏ thi c«ng, phiÕu tÝnh gi¸ thµnh, cña tõng h¹ng môc trong tæng c«ng tr×nh hoµn thµnh. Sau khi nhËn ®îc khèi lîng dë dang kÌm theo b¶ng tæng hîp chi phÝ vµ phiÕu tÝnh gi¸ thµnh tõ phßng kÕ ho¹ch kü thuËt göi 78 sang, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi kú theo c«ng thøc. =x 79 B¶ng 2.23: B¶ng tæng hîp chi phÝ B¶ng tæng hîp chi phÝ C«ng tr×nh: Nhµ lµm viÖc Bé thuû s¶n §¬n vÞ tÝnh: §ång STT Kho¶n môc 1 Chi phÝ NVL trùc tiÕp 2 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 3 Chi phÝ s¶n xuÊt chung Céng Sè tiÒn 982.920.406 63.518.811 118.472.543 1.164.911.760 B¶ng 2.24: BiÓu thanh to¸n khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh BiÓu thanh to¸n khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh PhÇn x©y dùng nhµ lµm viÖc 3 tÇng A11 Dù ¸n ph¸t triÓn thuû s¶n Bé Thuû s¶n STT Néi dung c«ng §V 1 2 viÖc §ãng cäc 100m §æ bª t«ng m3 3 mãng L¾p ®Æt 4 thÐp V¸n khu«n gç, 100m cèt TÊn Khèi lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 30,66 191,26 2.283.965 70.026.367 414.807 79.335.987 25,06 4.243.790 106.349.377 15,33 525.759 8.059.885 3 cäc Céng 1.100.000.0 00 80 Tæng gi¸ trÞ dù to¸n x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao trong kú lµ 1.100.000.000 - Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang ®Çu kú lÊy s¶n lîng ë b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm quý II céng chi phÝ thùc tÕ dë dang cuèi kú 250.000.000 Gi¸ trÞ dù to¸n vÒ khèi lîng x©y l¾p dë dang theo kiÓm kª lµ 313.500.000 C¨n cø vµo s¶n lîng trªn t¹i c«ng tr×nh nhµ lµm viÖc Bé Thuû s¶n chi phÝ thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p dë dang ë cuèi kú ®îc tÝnh nh sau: = x 313.500.000 2.4. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I Do ®Æc ®iÓm cña c«ng tr×nh x©y l¾p lµ thêi gian thi c«ng dµi nªn kú tÝnh gi¸ thµnh cña xÝ nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh lµ hµng quý. Cuèi quý sau khi ®· tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh ®îc c¸c sè liÖu tæng hîp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang, ta x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh theo c«ng thøc sau. = + Trong ®ã chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh bao gåm chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, sè liÖu cña c«ng tr×nh nhµ lµm viÖc Bé Thuû s¶n. chi phÝ thùc tÕ dë dang ®Çu kú: 250.000.000 Chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú: 1.164.911.760 Chi phÝ thùc tÕ dë dang cuèi kú: 313.813.114 Tõ ®ã tÝnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm tiªu thô 81 = + = ( 250.000.000 + 1.164.911.760 - 313.813.114)+ 96.754.300 = 1.101.098.646 + 96.754.300 = 1.197.852.946 Khi c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh bµn giao bªn A chÊp nhËn thanh to¸n, kÕ to¸n c¨n cø vµo gi¸ thnµh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, hoµn thµnh so s¸nh víi gi¸ vèn tiªu thô trong kú vµ ph©n bæ chi phÝ gi¸n tiÕp sÏ ®îc tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc x©y dùng th«ng qua chØ tiªu (l·i) lç theo c«ng thøc: L·i (lç) = Doanh thu tiªu thô sau thuÕ ë c«ng tr×nh nhµ lµm viÖc Bé Thuû s¶n ta cã: Doanh thu tiªu thô sau thuÕ (doanh thu thuÇn): 1.675.600.000 L·i = 1.675.600.000 - 1.197.852.946 = 477.747.054 KÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 911: 477.747.054 Cã TK 421: 477.747.054 Cuèi n¨m c¨n cø vµo sè liÖu trªn b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt n¨m, kÕ to¸n ®èi chiÕu kiÓm tra sù khíp ®óng c¸c sè liÖu trªn b¶ng tæng hîp nµy víi c¸c b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, sau khi tÝnh to¸n c¸c sè liÖu tæng hîp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ thùc tÕ khèi lîng x©y l¾p dë dang, kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cña n¨m b¸o c¸o. B¶ng 2.25: Sæ c¸i TK 154 Sè d ®Çu n¨m sæ c¸i tµi kho¶n 154 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang 82 N¨m 2003 Ghi cã Quý 4 Luü kÕ c¸c TK §¦ 1388 - 1.024.998.0 1.024.998.00 Ph¶i 00 0 kh¸c 621 Quý 1 Quý 2 Quý 3 thu - 8.747.341.0 13.338.627.8 9.866.720.0 7.331.807.3 39.284.496.2 CPNVL TT 06 622 - 1.526.275.9 29 2.378.111.99 12 2.623.994.7 57 2.128.712.1 04 8.657.094.86 CPNCTT 90 627 - CP 991.340.957 9 1.273.031.52 12 127.697.861 65 2.892.487.5 1 6.433.657.84 kh¸c 3 04 5 b»ng tiÒn Céng Nî ph¸t Cã sinh Sè d Nî cuèi Cã kú 83 B¶ng 2.26: Sæ ghi tiÕt tµi kho¶n 154 §éi c«ng tr×nh 6 Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 154 §èi tîng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Tõ 1/12/2003 ®Õn 31/12/2003 C«ng tr×nh nhµ lµm viÖc Bé Thuû s¶n Ngµ y Sè liÖu DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn Nî Cã CT Sè d ®Çu kú 31/1 2 31/1 2 31/1 943.858.9 38 K/c CPNVL vµ CPSXKD dë 39 dang K/c CPNC 40 dang K/C CPSXC vµ CPSXKD dë 2 vµ CPSXKD dë dang Céng ph¸t sinh Sè d cuèi kú 621 93 412.911.2 622 54 26.660.00 627 0 97.849.91 0 Ngµy 31/12/2003 Ngêi lËp b¶ng KÕ t o¸n trëng 84 Gi¸m ®èc Ch¬ng III Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thÞªn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p XÝ nghiÖp x©y l¾p I 1. Nh÷ng u ®iÓm. Tõ khi ra ®êi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ XNXLI ®· kh«ng ngõng lín m¹nh vµ kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng. Trong c¬ chÕ thÞ trêng xÝ nghiÖp ph¶i t×m kiÕm viÖc lµm, gi÷a lóc c¬ chÕ c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t xÝ nghiÖp vÉn th¬ng xuyªn cã viÖc lµm vµ t¹o ra thu nhËp æn ®Þnh cho c«ng nh©n viªn. §iÒu nµy øng tá xÝ nghiÖp ®· kh«ng ngõng ®æi míi vÒ c¶ c«ng t¸c qu¶n lý vµ c¶ trong viÖc x©y dùng chÕ t¹o s¶n phÈm. XNXLI lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc nhng sè vèn ®îc nhµ níc cÊp qu¸ Ýt so víi nhu cÇu vÒ vèn cña doanh nghiÖp. V× vËy doanh nghiÖp ph¶i tù xoay së lÊy vèn b»ng c¸ch ®i vay hoÆc tù huy ®éng vèn, trong ®ã ®i vay lµ chñ yÕu. Tuy nhiªn vèn vay ®· ®îc sö dông cã môc ®Ých nªn ®· t¨ng lîi nhuËn hµng n¨m, xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh râ lµ ph¶i ®i vay ®Ó ®Çu t, d¸m ®i vay mµ kh«ng chê vèn nhµ níc cÊp miÔn lµ ph¶i tÝnh to¸n ®óng ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ hoµn ®îc vèn, ®iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ tæng s¶n lîng, doanh thu lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp ngµy cµng t¨ng tæng s¶n lîng, doanh thu, lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp ngµy cµng t¨ng. 85 VÒ tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp. Phßng kÕ to¸n gåm 6 ngêi thùc hiÖn mét ngêi kiªm nhiÒu phÇn viÖc. C¸c nh©n viªn kÕ to¸n ®Òu lµ nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é n¨ng lùc, cã kinh nghiÖm, nhiÖt t×nh, ch¨m chØ, xøng ®¸ng lµ c¸nh tay ®¾c lùc cña bé m¸y qu¶n lý xÝ nghiÖp. MÆt kh¸c, xÝn nghiÖp ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sè nªn thuËn lîi cho viÖc ¸p dông m¸y vi tÝnh do ®ã ®· gi¶m ®¸ng kÓ phÇn hµnh c«ng viÖc kÕ to¸n ®¸p øng ®îc nhu cÇu th«ng tin nhanh chãng, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. Phßng kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp ®· x©y dùng hÖ thèng sæ s¸ch, c¸ch thøc ghi chÐp ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n khoa häc, hîp lý, gi¶m bít khèi lîng ghi chÐp. HÖ thèng kÕ to¸n nãi chung vµ c¸c chøng tõ ban ®Çu sö dông cho viÖc h¹ch to¸n ®óng chÕ ®é cña nhµ níc. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ phï hîp nhÊt víi t×nh h×nh ®Æc ®iÓm cña xÝ nghiÖp vµ ®óng víi chÕ ®é quy ®Þnh ®èi víi ngµnh x©y dùng c¬ b¶n. §èi tîng kÕ to¸n chi phÝ ®îc xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh lµ c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ quy tr×nh s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp. 86 Trong chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, xÝ nghiÖp còng ¸p dông theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n: C¸c kho¶n chi phÝ tÝnh theo l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p (BHXH, BHYT, KPC§) kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp mµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ho¹t ®éng x©y l¾p. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë ë xÝ nghiÖp lµ chÝnh x¸c do xÝ nghiÖp ®· x¸c ®Þnh ®îc tÇm quan träng cña viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë ®Ó tõ ®ã tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c. MÆt kh¸c ®©y lµ mét chØ tiªu lµm c¨n cø x¸c ®Þnh møc tiªu hao NVL, nh©n c«ng, m¸y mãc so víi thùc tÕ ®· tiªu hao ®Ó biÕt ®îc ®· sö dông tiÕt kiÖm l·ng phÝ NVL, tõ ®ã lµm c¬ së ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c kÕt qu¶ vµ t×n h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ë xÝ nghiÖp lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp phï hîp víi s¶n xuÊt thi c«ng mang tÝnh ®¬n chiÕc, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ còng lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn vµ cung cÊp sè liÖu kÞp thêi. 2. Nh÷ng mÆt tån t¹i. Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n cña XNXLI vÉn cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò cÇn kh¾c phôc do sù thay ®æi cña chÕ ®é kÕ to¸n vµ c¶ nh÷ng h¹n chÕ do chñ quan cña xÝ nghiÖp. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh 3 yÕu tè. - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. 87 §èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nh XNXLI lµ cha hîp lý, v× trong x©y l¾p cã mét yÕu tè chi phÝ rÊt lín lµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, bao gåm: + Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng. + Chi phÝ thêng xuyªn m¸y thi c«ng, ®éng lùc. + TiÒn l¬ng cho cho c«ng nh©n viªn ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng. + C¸c chi phÝ kh¸c cña m¸y thi c«ng. V× vËy xÝ nghiÖp tÝnh chi phÝ nµy vµo chi phÝ SXC lµ kh«ng hîp lý lµm cho lo¹i chi phÝ nµy trë nªn rÊt lín khiÕn cho qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ kh«ng chÝnh x¸c, h¹ch to¸n chi phÝ SXC phøc t¹p vµ cha hîp lý ®èi víi ngµnh x©y dùng c¬ b¶n. ViÖc h¹ch to¸n nh vËy mÆc dï kh«ng lµm thay ®æi gi¸ thµnh s¶n phÈm nhng lµm thay ®æi tû träng chi phÝ vËt liÖu vµ chi phÝ SXC trong c¬ cÊu gi¸ thµnh vµ lµm ¶nh hëng tíi c«ng t¸c qu¶n lý vËt t, g©y khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh møc chi phÝ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. ViÖc tæ chøc ghi sæ cña xÝ nghiÖp t¬ng ®èi ®Çy ®ñ nhng cßn cha më sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ ®Ó ®èi chiÕu sè liÖu víi b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh. 3. Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XNXLI. 3.1. Néi dung hoµn thiÖn. 88 C«ng viÖc ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c kho¶n môc chi phÝ cho phï hîp víi c«ng dông cña c¸c lo¹i chi phÝ nµy nh»m phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm ®îc ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp cÇn t×m tßi vËn dông vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a khi ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh hiÖn hµnh nh vËn dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho hîp lý, tæ chøc h¹ch to¸n nãi chung theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, thèng nhÊt tÝnh to¸n ®Çy ®ñ kÞp thêi, cung cÊp sè liÖu mét c¸ch kh¸ch quan cho viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Ph¹m vi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh chØ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh, kh«ng ®îc nhÇm lÉn nh÷ng kho¶n chi phÝ cña ho¹t ®éng kh¸c vµo kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. 3.1.1. Hoµn thiÖn kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu. 89 ViÖc hoµn thiÖn kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu nh»m môc ®Ých kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p cña chøng tõ, ph¸t hiÖn ng¨n chÆn kÞp thêi nh÷ng hiÖn tîng vi ph¹m chÝnh s¸ch, chÕ ®é tµi chÝnh. Trong doanh nghiÖp, kÕ to¸n trëng ph¶i quy ®Þnh tr×nh tù thêi gian lu©n chuyÓn chøng tõ, ®Ó chøng tõ kÕ to¸n trë thµnh c¬ së ph¸p lý cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n th× chøng tõ kÕ to¸n ph¶i ®¸p øng yªu cÇu sau: chøng tõ ph¶i lËp theo mÉu thèng nhÊt ®îc quy ®Þnh trong chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu, ph¶i ®îc b¶o qu¶n n¬i an toµn, lu tr÷ theo thêi h¹n nhµ níc quy ®Þnh vµ ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý cña tõng chøng tõ. 3.1.2. Hoµn thiÖn vËn dông hÖ thçng tµi kho¶n kÕ to¸n. HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ bé phan¹ cÊu thµnh quan träng nhÊt trong toµn bé hÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp x©y l¾p. HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n x©y l¾p cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ theo tõng ®èi tîng nh»m phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp x©y l¾p. Sö dông ®óng tµi kho¶n theo quy ®Þnh cña nhµ níc ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i vËn dông mét c¸ch hîp lý hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n x©y l¾p tuú theo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp, néi dung c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh mµ kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n ph¶n ¸nh. V× vËy kÕ to¸n cÇn ph¶i hiÓu râ néi dung vµ yªu cÇu cña mçi tµi kho¶n ®Ó tr¸nh vËn dông sai gióp cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p qu¶n lý th«ng tin mét c¸ch râ rµng h¬n. 3.1.3. Hoµn thiÖn sæ kÕ to¸n. 90 Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n c¸c chÕ ®é thÓ lÖ kÕ to¸n cña nhµ níc vµ quy m« ®Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh thi c«ng yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n … ®Ó lùa chän vËn dông bé sæ kÕ to¸n. Bé sæ kÕ to¸n lµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn ®Ó ngêi kÕ to¸n ghi chÐp hÖ thèng ho¸ th«ng tin tõ chøng tõ ban ®Çu tho tõng ®èi tîng, sæ kÕ to¸n cung cÊp nh÷ng sè liÖu quan träng vµ chñ yÕu nhÊt ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. Tæ chøc bé sæ kÕ to¸n mét c¸ch tr×nh tù: më sæ kÕ to¸n, ghi sæ kÕ to¸n, söa ch÷a sai xãt trªn sæ kÕ to¸n, kho¸ sæ kÕ to¸n. Ph¶i x©y dùng mèi liªn hÖ gi÷a c¸c sæ trong qu¸ tr×nh ghi chÐp, tæng hîp ®èi chiÕu sè liÖu ®ång thêi theo dâi tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. 3.1.4. Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét phÇn hµnh kÕ to¸n quan träng nhÊt trong c«ng t¸c kÕ to¸n ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. ViÖc tËp hîp ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ vµ hîp lý sÏ gãp phÇn lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chuÈn x¸c, t¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, trung thùc cho c¸c nhµ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh mét c¸ch kÞp thêi cã hiÖu qu¶, gãp phÇn t¹o chç ®øng cho doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. §Ó c«ng viÖc ®îc tiÕn hµnh tèt h¬n vµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao, th× viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i dùa vµo nh÷ng nguyªn t¾c sau: - Ph¶i dùa trªn th«ng t nghÞ ®Þnh cña Bé tµi chÝnh vÒ hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n. 91 - Thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh vÒ biÓu mÉu kÕ to¸n, tµi kho¶n sö dông. - Phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ kh«ng tr¸i víi quy ®Þnh chung. - §¶m b¶o ®îc tÝnh kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n. 3.2. Ph¬ng híng hoµn thiÖn. Mét sè ph¬ng híng nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Ph©n lo¹i chi phi s¶n xuÊt, xÝ nghiÖp nªn sö dông thªm tµi kho¶n "chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng" ®Ó kh«ng ph¶i tÝnh chung vµo TK 627. ViÖc ph©n lo¹i nh vËy sÏ gióp cho viÖc thanh to¸n chi phÝ SXC bít cång kÒnh do ph¶i céng c¶ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ ®ång thêi gióp cho viÖc qu¶n lý chi phÝ râ rµng hiÖu qu¶ h¬n. - H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp, vËt liÖu mua vÒ ®îc xuÊt dïng ngay cho c«ng tr×nh c¨n cø vµo chøng tõ cña ®éi ®a vÒ kÕ to¸n h¹ch to¸n th¼ng vµo TK 621 nhng thùc tÕ cã nhiÒu vËt t cha ®a vµo s¶n xuÊt thi c«ng mµ c¸i n»m l¹i c«ng tr×nh. §Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm nµy xÝ nghiÖp ph¶i x©y dùng quy chÕ qu¶n lý vµ lu chuyÓn chøng tõ thanh to¸n gi÷a c¸c ®éi thi c«ng víi phßng kÕ to¸n. - H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, xÝ nghÖp nªn thùc hiÖn viÖc trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cho c«ng nh©n, nÕu trong kú bÊt giê sè c«ng nh©n nghØ phÐp nhiÒu th× kh«ng ¶nh hëng tíi gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú., 92 - XÝ nghiÖp nªn më ræ chi tiÕt m¸y thi c«ng cho tõng c«ng tr×nh vµ cho tõng th¸ng ®Ó thuËn lîi cho viÖc kÕ to¸n tæng hîp vµ viÖc theo dâi chi phÝ cho c¸c kho¶n môc. - XÝ nghiÖp nªn më TK 621 chi tiÕt thµnh tiÓu kho¶n cÊp 3 ®Ó theo dâi chi tiÕt chi phÝ ph¸t sinh cho tõng c«ng tr×nh. 4. Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp x©y l¾p I. Lµ mét sinh viªn víi tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ nhËn thøc nhÊt ®Þnh em xin ®a ra nh÷ng ý kiÕn sau víi hy väng sÏ gióp Ých phÇn nµo cho c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XNXL I hoµn thiÖn h¬n. * VÒ ph©n lo¹i chÝnh x¸c møc chi phÝ cho tõng c«ng tr×nh, hay môc c«ng tr×nh xÝ nghiÖp cÇn ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo 4 kho¶n môc chi phÝ: chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung… 93 - Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ chi phÝ vÒ NVL thùc tÕ sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p nh NVL chÝnh, vËt liÖu phô vËt liÖu kh¸c cho tõng c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh bao gåm c¶ chi phÝ cèp pha, ®¸ gi¸o ®îc sö dông nhiÒu lÇn vµ kh«ng bao gåm gi¸ trÞ thiÕt bÞ cÇn l¾p cña bªn giao thÇu, gi¸ trÞ sö dông cho c«ng t¸c qu¶n lý ®éi c«ng tr×nh ph¸t sinh c¸c chøng tõ mua b¸n vËt t víi thêi ®iÓm kÕ to¸n h¹ch to¸n thêng kh«ng ®ång nhÊt víi nhau v× cã nh÷ng chøng tõ ph¸t sinh nhng mét thêi gian l©u míi ®îc chuyÓn nªn phßng kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n. V× vËy c«ng t¸c theo dâi h¹ch to¸n chi phÝ NVL ë xÝ nghiÖp cha chÝnh x¸c vµ kÞp thêi lµm ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Do vËy xÝ nghiÖp ph¶i x©y dùng quy chÕ qu¶n lý vµ lu chuyÓn chøng tõ thanh to¸n gi÷a c¸c ®éi thi c«ng víi phßng kÕ to¸n. Yªu cÇu c¸c chñ c«ng tr×nh sau khi ph¸t sinh chøng tõ ph¶i nép ngay vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n kÞp thêi, ®¶m b¶o theo dâi chÆt chÏ vÒ sè lîng vËt t xuÊt, nhËp kho. * VÒ h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. HiÖn nay xÝ nghiÖp kh«ng thùc hiÖn viÖc trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. NÕu cã kho¶n ph¸t sinh nµy kÕ to¸n h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 622 Cã TK 334 94 NÕu trong kú bÊt ngê cè sè c«ng nh©n nghØ phÐp nhiÒu th× chi phÝ c«ng nh©n trùc tiÕp sÏ t¨ng lªn trong khi n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m kÐo theo sù biÕn ®éng vÒ gi¸ thµnh trong kú t¨ng lªn ¶nh hëng tíi kÕt qu¶ h¹ch to¸n. Do ®ã ®Ó h¹n chÕ møc thÊp nhÊt sù biÕn ®éng vÒ chi phÝ s¶n xuÊt còng nh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong kú kÕ to¸n th× xÝ nghiÖp nªn thùc hiÖn trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng. S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng TK 334 TK 335 TiÒn l­¬ng nghØ phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ TK 622 TrÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch * VÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Trong chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn chó ý ®Õn kho¶n môc chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, ®©y lµ kho¶n môc míi ®îc Bé x©y dùng ®a vµo ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. Trªn c¬ së më riªng mét tµi kho¶n nµo ®ã ®Ó ph¶n ¸nh. V× ®©y lµ mét kho¶n môc cã khè lîng gi¸ trÞ lín nªn më thªm TK 623 "Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng" ®Ó dÔ bÒ kiÓm so¸t còng nh ®¸nh gi¸ t×nh h×nh m¸y mãc thi c«ng nãi chung. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh, c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý ho¹t ®éng x· héi cña xÝ nghiÖp cã hiÖu qu¶ h¬n. * Sæ kÕ to¸n tæng hîp, sæ kÕ to¸n chi tiÕt 95 ViÖc më sæ chi tiÕt võa ®Ó thuËn lîi cho viÖc kÕ to¸n tæng hîp võa ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi chi phÝ co c¸c kho¶n môc. ë xÝ nghiÖp ®· më sæ chi tiÕt theo tõng kho¶n môc chi phÝ, tuy nhiªn ®Ó tËp hîp chi phÝ sö dông cho m¸y thi c«ng xÝ nghiÖp cÇn më sæ chi tiÕt m¸y thi c«ng cho tõng c«ng tr×nh Sæ chi tiÕt m¸y thi c«ng Sæ chi tiÕt m¸y thi c«ng Chøng tõ DiÔn Sè Ngµ gi¶i y TK ®èi øng 623 C¸c kho¶n môc chi tiÕt 623 623 623 623 623 1 2 8 3 4 7 Cén g Céng §èi víi c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp xÝ nghiÖp cÇn më sæ ®¨ng ký chøng tõ gih sæ ®Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian, sæ nµy võa ®Ó ®¨ng ký c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, qu¶n lý chøng tõ ghi sæ võa ®Ó kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu víi tæng sè tiÒn mµ kÕ to¸n ®· ghi trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n. Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ cho c¶ n¨m. Cuèi mçi th¸ng kÕ to¸n céng tæng sè tiÒn ph¸t sinh lµm c¨n cø ®èi chiÕu víi b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh 96 Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ Bé (Së)…. §¬n vÞ…. N¨m… Chøng tõ ghi sæ SH Ngµy 1 th¸ng 2 Céng Chøng tõ ghi sæ Sè tiÒn Sè liÖu Ngµy th¸ng 4 5 3 Céng Sè tiÒn 6 luü Th¸ng tõ ®Ç kÕ quý Ngµy…. th¸ng…...