Nội dung

lêi nãi ®Çu ViÖt Nam ®ang bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi, thêi kú ®Èy m¹nh CNH – H§H nh»m x©y dùng thµnh c«ng vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc ViÖt Nam XHCN. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam chuyÓn sang mét giai ®o¹n míi víi nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc. NÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, ®a h×nh thøc së h÷u lµm cho t×nh h×nh c¹nh tranh diÔn ra ngµy cµng gay g¾t h¬n. C¸c doanh nghiÖp muèn th¾ng thÕ trong c¹nh tranh vµ ®¹t ®îc môc tiªu cña m×nh th× ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã ®ñ chÊt lîng víi gi¸ c¶ hîp lý. Trong xu thÕ c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cïng víi sù khan hiÕm cña c¸c nguån lùc, viÖc gi¶m chi phÝ kinh doanh n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm lµ nhu cÇu bøc thiÕt cña bÊt cø ®¬n vÞ, tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh nµo. C¸c doanh nghiÖp nhµ níc, t nh©n, hé gia ®×nh kinh doanh, hîp t¸c x·, c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi hay liªn doanh ®Òu coi ®ã lµ nhiÖm vô chiÕn lîc ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn cho dï môc ®Ých cña mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã kh¸c nhau ngoµi môc ®Ých chung trªn lµ lîi nhuËn . §èi víi doanh nghiÖp nhµ níc, tríc ®©y trong thêi kú bao cÊp , hoµn toµn s¶n xuÊt theo mÖnh lÖnh, kÕ ho¹ch nhµ níc rãt xuèng. Sau ®¹i héi VI cña ®¶ng (1986) vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn, ph¸t triÓn ®êng lèi ®æi míi trong c¸c ®¹i héi VII vµ VIII, doanh nghiÖp nhµ níc ngµy cµng ®îc tù chñ h¬n. Do ®ã víi c¸c doanh nghiÖp nµy viÖc gi¶m chi phÝ kinh doanh kh«ng ngoµi môc ®Ých t¨ng lîi nhuËn ( víi doanh nghiÖp nhµ níc s¶n xuÊt kinh doanh), mang l¹i s¶n phÈm rÎ cã chÊt lîng tèt cho mäi ngêi 1 (víi doanh nghiÖp nhµ níc c«ng Ých) vµ tiÕt kiÖm chèng l·ng phÝ vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån lùc cu¶ quèc gia. Cßn víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c, qu¶n lý ®îc tèt c¸c chi phÝ còng ®Òu lµ tiÒn ®Ò cña h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nã t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cho doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸. Doanh nghiÖp nµo cã møc gi¸ hîp lý sÏ b¸n ®îc nhiÒu h¬n vµ tõ ®ã thu håi vèn nhanh vµ t¨ng lîi nhuËn. MÆt kh¸c nã gióp doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®îc c¸c nguån lùc cña m×nh ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ . Nh vËy cã thÓ nãi, víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lu«n ph¶i nghÜ ®Õn ph¬ng tr×nh kinh tÕ c¬ b¶n nhÊt, ®¬n gi¶n nhÊt nhng còng kh«ng dÔ gi¶i. §ã lµ : Lîi nhuËn = Doanh thu – Chi phÝ. §Ó t¨ng lîi nhuËn th× hoÆc lµ t¨ng doanh thu hoÆc gi¶m chi phÝ hoÆc møc t¨ng doanh thu ph¶i lín h¬n møc t¨ng chi phÝ. Trong ®ã viÖc gi¶m chi phÝ vÉn ®îc coi lµ linh hån, nh©n tè chÊt lîng cña ph¬ng tr×nh nµy. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ ®èi víi C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An nãi riªng. B»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë nhµ trêng vµ nhê sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o: Ph¹m V¨n Dòng, cïng c¸c c« chó trong C«ng ty em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “Mét sè biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng t¹i C«ng ty TNHH X©y Dùng vµ Th¬ng M¹i Hoµng An”. 2 KÕt cÊu cña ®Ò tµi: Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò ®îc tr×nh bµy trong 3 ch¬ng: Ch¬ng I : Lý luËn chung vÒ chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. Ch¬ng II : Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An Ch¬ng III : Mét sè biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng t¹i C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An Do tr×nh ®é lý luËn vµ thêi gian nghiªn cøu cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt, h¹n chÕ. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o, vµ c¸c c« chó trong C«ng ty ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Hµ néi, ngµy 27 th¸ng 02 n¨m 2006 Sinh viªn NguyÔn Hång V©n 3 Ch¬ng I Lý luËn chung vÒ Chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 4 1.1. Chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.1.1. Chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp a. Kh¸i niÖm Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu cña mét doanh nghiÖp lµ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh vµ tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm ®ã trªn thÞ trêng nh»m thu ®îc lîi nhuËn. Nhng bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× còng ®Òu ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra tríc hÕt lµ c¸c chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiªu hao c¸c vËt t nh: Nguyªn vËt liÖu, hao mßn m¸y mãc, thiÕt bÞ, c¸c c«ng cô dông cô, c¸c kho¶n chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng hay tiÒn c«ng cho ngêi lao ®éng. Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ vËt chÊt vµ lao ®éng mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt thêng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm nªn gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 5 Doanh nghiÖp ngoµi viÖc s¶n xuÊt, chÕ biÕn cßn ph¶i tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh nµy doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh nh: Chi phÝ vÒ bao gãi s¶n phÈm, chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n. Ngoµi ra ®Ó giíi thiÖu réng r·i s¶n phÈm cho ngêi tiªu dïng, còng nh ®Ó híng dÉn ngêi tiªu dïng hoÆc th¨m dß kh¶o s¸t thÞ trêng nh»m ®Ò ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cã tÝnh chÊt tèi u ®èi víi viÖc s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra c¸c chi phÝ vÒ nghiªn cøu, tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, giíi thiÖu hay b¶o hµnh s¶n phÈm. Ngoµi nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ sinh ho¹t, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cßn bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ phôc vô cho nh÷ng ho¹t ®éng cña bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh kinh doanh. Nh vËy, nh×n tõ gãc ®é doanh nghiÖp, cã thÓ thÊy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. §Ó ®¸nh gi¸ ®îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh tèt ®ßi hái doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh bï ®¾p, trang tr¶i ®îc toµn bé chi phÝ kinh doanh vµ thu ®îc lîi nhuËn cao. §iÒu nµy cho thÊy kh«ng ph¶i kho¶n môc chi phÝ nµo còng ®îc ®a vµo chi phÝ ho¹t ®éng mµ chóng ta ph¶i xÐt ®Õn tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña nã. Chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu quan träng. Qua xem xÐt chØ tiªu nµy cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc tr×nh ®é qu¶n lý kinh 6 doanh, t×nh h×nh sö dông vèn, tiÕt kiÖm chi phÝ cña doanh nghiÖp. Chi phÝ kinh doanh ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn mµ lîi nhuËn lµ môc tiªu kinh doanh, môc ®Ých cuèi cïng cña mçi doanh nghiÖp. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý chi phÝ, bëi lÏ mçi ®ång chi phÝ kh«ng hîp lý ®Òu lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Do ®ã h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh lµ mét ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp ®¹t ®îc môc tiªu cña m×nh vµ ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ®i lªn cña doanh nghiÖp. b. §Æc ®iÓm chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp Mçi doanh nghiÖp kinh doanh kh¸c nhau th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh¸c nhau. §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ cÇn tËp hîp nh»m phôc vô cho viÖc th«ng tin kiÓm tra chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n phÈm vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp. Tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n vµ më sæ chi tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong ngµnh s¶n xuÊt nãi chung vµ trong kinh doanh x©y l¾p nãi riªng thêng c¨n cø vµo: - §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm (viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, liªn tôc hay song song) - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ( s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t) 7 - §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp . - §Æc ®iÓm tæ chc bé m¸y qu¶n lý (hay yªu cÇu qu¶n lý ). - §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp Tæ chøc s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng cña c¸c doanh nghiÖp XDCB cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng so víi nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c nªn ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, bé phËn thi c«ng hay ®¬n ®Æt hµng. Trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay thêng tËp hîp chi phÝ theo c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt vµ quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng h¹ch to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc vµ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi gióp cho tæ chøc tèt c«ng t¸c chi phÝ. 1.1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp Chi phÝ ph¶i tr¶ trong n¨m tµi chÝnh bao gåm nhiÒu kho¶n chi phÝ. C¸c chi phÝ nµy kh¸c nhau vÒ néi dung kinh doanh, tÝnh chÊt cña chi phÝ, vai trß cña nã trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã tÝnh ®óng kÕt qu¶ tõng lo¹i ho¹t ®éng kinh doanh th× viÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo c¸c tiªu thøc lµ rÊt cÇn thiÕt. §Ó ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ngêi ta cã rÊt nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nhng vÒ mÆt c¬ b¶n ngêi ta dïng ba tiªu thøc chñ yÕu: 8 Mét lµ, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ chia thµnh c¸c yÕu tè kh¸c nhau, mçi yÕu tè chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cïng mét néi dung kÝnh tÕ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh tõ lÜnh vùc nµo. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh 5 lo¹i:  Chi phÝ vËt t mua ngoµi lµ toµn bé gi¸ trÞ vËt t mua ngoµi dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ…  Chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho nh÷ng ngêi tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; c¸c kho¶n chi phÝ trÝch nép theo l¬ng nh chi phÝ BHXH, BHYT, KPC§ mµ doanh nghiÖp ph¶i nép trong kú.  Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ toµn bé sè tiÒn khÊu hao c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trÝch trong kú.  Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô ®· sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú do c¸c ®¬n vÞ kh¸c ë bªn ngoµi cung cÊp nh: dÞch vô ®iÖn, níc…  Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn lµ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n ®· nªu trªn. Ph©n lo¹i c¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ nh trªn cã ý nghÜa lín trong qu¶n lý chi phÝ. Nã cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ 9 t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn ®Çu t cho kú sau. Hai lµ, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i g¸nh chÞu chi phÝ ®Ó ph©n chia chi phÝ s¶n xuÊt thµnh c¸c kho¶n môc kh¸c nhau. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh:  Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, dông cô s¶n xuÊt trùc tiÕp dïng vµo viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hµng hãa dÞch vô.  Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng, c¸c kho¶n chi BHXH, BHYT, KPC§ cña nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp.  Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c kho¶n chi phÝ ®îc sö dông ë c¸c ph©n xëng, bé phËn kinh doanh nh: TiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng cña qu¶n ®èc, nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ tµi s¶n cè ®Þnh thuéc ph¹m vi ph©n xëng, chi phÝ v©t liÖu, c«ng cô dông cô, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh á ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt.  Chi phÝ b¸n hµng bao gåm c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa, dÞch vô nh: Chi phÝ tiÒn l¬ng, phô cÊp tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n b¸n hµng, tiÕp thÞ, vËn 10 chuyÓn, b¶o qu¶n, c¸c chi phÝ khÊu hao ph¬ng tiÖn vËn t¶i, chi phÝ vËt liÖu, bao b×, c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (nh: B¶o hµnh s¶n phÈm, qu¶ng c¸o).  Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ c¸c chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp, c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung cña doanh nghiÖp nh: KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho bé m¸y qu¶n lý, chi phÝ c«ng cô dông cô, c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp (nh: TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng tr¶ cho Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban gi¸m ®èc, nh©n viªn c¸c phßng ban qu¶n lý), chi phÝ vËt liÖu, ®å dïng v¨n phßng, c¸c kho¶n thuÕ, lÖ phÝ, b¶o hiÓm, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi thuéc v¨n phßng doanh nghiÖp. C¸c kho¶n chi phÝ dù phßng gi¶m gÝa hµng tån kho, dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi, c«ng t¸c phÝ, c¸c chi phÝ giao dÞch, ®èi ngo¹i… C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm, qu¶n lý chi phÝ t¹i ®Þa ®iÓm ph¸t sinh ®Ó khai th¸c kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Ba lµ, ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh hai lo¹i: Chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi.  Chi phÝ cè ®Þnh: Lµ c¸c chi phÝ kh«ng thay ®æi (hoÆc thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ) theo sù thay ®æi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, thuéc lo¹i chi phÝ nµy bao gåm: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh (theo thêi gian); chi phÝ 11 tiÒn l¬ng tr¶ cho c¸n bé, nh©n viªn qu¶n lý, chuyªn gia, l·i tiÒn vay ph¶i tr¶, chi phÝ cho thuª tµi chÝnh, v¨n phßng.  Chi phÝ biÕn ®æi: Lµ c¸c chi phÝ thay ®æi trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña quy m« s¶n xuÊt. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp, chi phÝ hoa hång b¸n hµng, chi phÝ dÞch vô ®îc cung cÊp (nh: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn ®iÖn tho¹i…) Do ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i chi phÝ nªu trªn khi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cµng t¨ng th× chi phÝ cè ®Þnh tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cµng gi¶m. Riªng ®èi víi chi phÝ biÕn ®æi, viÖc t¨ng hoÆc gi¶m hay kh«ng thay ®æi khi tÝnh chi phÝ nµy cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cßn phô thuéc vµo t¬ng quan biÕn ®æi gi÷a quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæng chi phÝ biÕn ®æi cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc xu híng biÕn ®æi cña tõng lo¹i chi phÝ theo quy m« kinh doanh, tõ ®ã doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc s¶n lîng hoµ vèn còng nh quy m« kinh doanh hîp lý ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. 1.1.2.Gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.1.2.1. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong s¶n xuÊt kinh doanh chÝ phÝ míi lµ mÆt thø nhÊt thÓ hiÖn sù hao phÝ ®· chi ra. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, chi phÝ ph¶i ®îc xem xÐt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi mÆt thø hai còng lµ mÆt c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §ã lµ, kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc biÓu hiÖn díi 12 h×nh th¸i tiÒn tÖ, quan hÖ so s¸nh ®ã ®· h×nh thµnh nªn chØ tiªu “Gi¸ thµnh s¶n phÈm”. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hay mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Cã nhiÒu lo¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cïng s¶n phÈm nhng do tr×nh ®é qu¶n lý kh¸c nhau, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ã sÏ kh¸c nhau. ChÝnh v× vËy mµ gi¸ thµnh s¶n phÈm mang tÝnh c¸ biÖt ®èi víi tõng doanh nghiÖp. Trong c«ng t¸c qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau:  Gi¸ thµnh lµ thíc ®o møc hao phÝ vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn lùa chän s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã, doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m b¾t ®îc nhu cÇu thÞ trêng, gÝa c¶ thÞ trêng vµ møc hao phÝ s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm ®ã. Trªn c¬ së nh vËy míi x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm ®ã ®Ó lùa chän vµ quyÕt ®Þnh khèi lîng s¶n xuÊt tèi u.  Gi¸ thµnh lµ mét c«ng cô quan träng cña doanh nghiÖp ®Ó kiÓm so¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, xem xÐt hiÖu qu¶ c¸c biÖn ph¸p tæ chøc, kü thuËt. Th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, doanh nghiÖp cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ chi phÝ bá vµo s¶n phÈm, ph¸t hiÖn vµ t×m ra c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn ph¸t sinh chi phÝ kh«ng hîp lý ®Ó cã biÖn ph¸p lo¹i trõ. 13  Gi¸ thµnh cßn lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm, t¹o cho doanh nghiÖp cã ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. 1.1.2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong ph¹m vi s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cã thÓ ph©n biÖt gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh toµn bé. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm vµ dÞch vô bao gåm:  Chi phÝ vËt t trùc tiÕp  Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp  Chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm ®· tiªu thô gåm toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh gåm:  Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm  Chi phÝ b¸n hµng  Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp §øng trªn gãc ®é kÕ ho¹ch ho¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cßn ®îc chia thµnh:  Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ViÖc x¸c ®Þnh gÝa thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng tríc khi bíc vµo chu kú s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ ®îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gÝa thµnh cña doanh nghiÖp.  Gi¸ thµnh ®Þnh møc: §îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc tÝnh 14 trªn c¬ së c¸c chi phÝ hiÖn hµnh vµ chi phÝ ®¬n vÞ s¶n phÈm. Nã lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng trong s¶n xuÊt gióp cho viÖc ®¸nh gÝa ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.  Gi¸ thµnh thùc tÕ: §îc x¸c ®Þnh khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ®· hoµn thµnh vµ ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së lîng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh trong kú. Gi¸ thùc tÕ ph¶n ¸nh tæng hîp kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó x©y dùng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho kú sau, ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ngµy cµng s¸t thùc vµ hîp lý. 1.1.2.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. *Ph¬ng ph¸p thø nhÊt: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n : Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n khÐp kÝn, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu, chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh t¬ng øng phï hîp víi ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX, kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú hµng 15 th¸ng (quý) phï hîp víi kú b¸o c¸o . VÝ dô tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®iÖn, níc, b¸nh kÑo, than quÆng, kim lo¹i ... . Trêng hîp cuèi kú cã nhiÒu s¶n phÈm dë dang & kh«ng æn ®Þnh, cÇn tæ chøc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p thÝch hîp. Trªn c¬ së sè liÖu CPSX ®· tËp hîp trong kú & chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®· x¸c ®Þnh, tÝnh gi¸ Z kho¶n môc chi phÝ theo thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh cho tõng c«ng thøc: Q Z = C + D®k - Dck Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tÝnh nh sau: z= Trong ®ã: Z, z: Tæng gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, lao vô s¶n xuÊt thùc tÕ. C: Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú theo tõng ®èi tîng. D®k, Dck: Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú & cuèi kú. Q: S¶n lîng s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Trêng hîp cuèi kú kh«ng cã s¶n phÈm dë dang hoÆc cã nhng Ýt & æn ®Þnh nªn kh«ng cÇn tÝnh chi phÝ cña s¶n phÈm dë th× tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú còng ®ång thêi lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh: Z = C. *Ph¬ng ph¸p thø hai: Ph¬ng ph¸p hÖ sè: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo hÖ sè ¸p dông ®èi víi nh÷ng DN trong cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cïng sö dông mét lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhng kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau nh DN s¶n xuÊt 16 ho¸ chÊt, c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, c«ng nghiÖp nu«i ong. Khi ®ã ®èi tîng tËp hîp CPSX lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy muèn tÝnh ®îc gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm ph¶i c¨n cø vµo tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó x¸c ®Þnh cho mçi lo¹i s¶n phÈm mét hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh, trong ®ã lÊy lo¹i s¶n phÈm cã hÖ sè b»ng 1 lµm s¶n phÈm tiªu chuÈn. C¨n cø vµo s¶n lîng thùc tÕ hoµn thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm & hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh quy íc cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®Ó quy ®æi s¶n lîng thùc tÕ ra s¶n lîng tiªu chuÈn (s¶n phÈm cã hÖ sè b»ng1). Gäi Hi lµ hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh quy íc cña s¶n phÈm i Qi lµ s¶n lîng s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm i TÝnh quy ®æi s¶n lîng thùc tÕ ra s¶n lîng tiªu chuÈn Q = ∑Qi x Hi Trong ®ã Q: Tæng s¶n lîng thùc tÕ hoµn thµnh quy ®æi ra s¶n lîng s¶n phÈm tiªu chuÈn. TÝnh tæng gi¸ thµnh & gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm D®k + C - Dck Zi = x QiHi Q zi = Zi Qi *Ph¬ng ph¸p thø ba: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ. 17 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tû lÖ ¸p dông thÝch hîp ®èi víi doanh nghiÖp mµ cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®îc nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i, víi nhiÒu chñng lo¹i phÈm cÊt, quy c¸ch kh¸c nhau nh s¶n xuÊt nhãm èng níc víi nhiÒu kÝch thíc ®êng kÝnh & ®é dµi kh¸c nhau, s¶n xuÊt quÇn ¸o dÖt kim víi nhiÒu cì sè kh¸c nhau, s¶n xuÊt chÌ h¬ng víi nhiÒu phÈm cÊp kh¸c nhau. Trong trêng hîp nµy, ®èi tîng tËp hîp CPSX lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña nhãm s¶n phÈm, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh sÏ lµ tõng quy c¸ch s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm ®ã. §Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho tõng quy c¸ch cña s¶n phÈm cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh hÖ sè hoÆc ph¬ng ph¸p tû lÖ. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p tû lÖ ph¶i c¨n cø vµo tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®Ó tÝnh ra tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh. Tiªu chuÈn ph©n bæ thêng lµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ thµnh ®Þnh møc. Sau ®ã tÝnh gi¸ thµnh cho tõng thø s¶n phÈm. C¸ch tÝnh nh sau: Tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh Gi¸ thµnh thùc tÕ c¶ nhãm s¶n phÈm (theo = tõng kho¶n môc) tõng kho¶n môc Gi¸ thµnh thùc tÕ Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ (theo tõng kho¶n môc) = Tiªu chuÈn ph©n bæ cña tõng lÖ tÝnh gi¸ thµnh môc) x Tû tõng qui c¸ch (theo tõng kho¶n kho¶n môc. 18 S¶n phÈm chÝnh cßn thu ®îc s¶n phÈm phô. VÝ dô nhµ m¸y ®êng cung mét qui tr×nh c«ng nghÖ ngoµi s¶n phÈm chÝnh lµ ®¬ng kÝnh, cßn thu ®îc s¶n phÈm phô lµ rØ ®êng; n«ng trêng ch¨n nu«i lîn thÞt th× ngoµi s¶n phÈm chÝnh lµ s¶n lîng lîn thÞt, cßn cã s¶n phÈm phô lµ ph©n bãn. Trong qui tr×nh s¶n xuÊt, kªt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng qui ®Þnh, cßn cã s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc, mµ c¸c kho¶n thiÖt h¹i nµy kh«ng ®îc tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh. §èi víi c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt phô cã cung cÊp s¶n phÈm hoÆc lao vô lÉn cho nhau, cÇn lo¹i trõ ra khái gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, lao vô phôc vô cho s¶n xuÊt chÝnh hoÆc b¸n ra ngoµi. Trong c¸c trêng hîp nµy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm chÝnh, s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm lao vô phôc vô cho c¸c bé phËn kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt phô. Muèn tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, ph¶i lÊy tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc tËp hîp lo¹i trõ chi phÝ cña s¶n phÈm phô, chi phÝ thiÖt h¹i s¶n phÈm háng kh«ng ®îc tÝnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ phôc vô lÉn nhau trong néi bé c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt phô. C«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm lµ: Z = C + D®k - Dck - Clt Trong ®ã: Z: Lµ tæng gi¸ thµnh cña ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. C: Lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tæng hîp. 19 D®k vµ Dck: Lµ chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. Clt: Lµ chi phÝ cÇn lo¹i trõ ra khái tæng gi¸ thµnh cña c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §Ó ®¬n gi¶n tÝnh to¸n chi phÝ lo¹i trõ (Clt) thêng ®îc tÝnh nh sau: §èi víi s¶n phÈm phô cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc cã thÓ lÊy gi¸ b¸n phô trõ lîi nhuËn ®Þnh møc. §èi víi s¶n phÈm háng tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ nh ®èi víi s¶n phÈm hoµn thµnh hoÆc c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh xö lý cña l·nh ®¹o. §èi víi s¶n phÈm hoÆc lao vô s¶n xuÊt phô cung cÊp lÉn nhau cã thÓ tÝnh theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ kÕ ho¹ch, hoÆc tÝnh theo chi phÝ ban ®Çu. *Ph¬ng ph¸p thø t: Ph¬ng ph¸p céng chi phÝ: Ph¬ng ph¸p céng chi phÝ ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã qui tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, qu¸ tr×nh chÕ biÕn s¶n phÈm qua nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt (bíc chÕ biÕn) cã s¶n phÈm dë dang nh: Doanh khai th¸c, dÖt, nhuém, c¬ khÝ, chÕ t¹o, may m¨c. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ qui tr×nh c«ng nghÖ cña tõng giai ®o¹n ( tõng bíc chÕ biÕn). §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë c¸c bíc chÕ biÕn gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ë bíc cuèi cïng lµ tæng chi phÝ ®· ph¸t sinh ë c¸c bíc chÕ biÕn vµ tÝnh nh sau: NÕu gäi C1, C2.....Cn lµ chi phÝ tæng hîp ®îc ë giai ®o¹n s¶n xuÊt. 20 Z = D®k + C1 + C2 + ... + Cn - Dck z = z/Qtp *Ph¬ng ph¸p thø n¨m: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh liªn hîp: Lµ kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kh¸c nhau nh kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p hÖ sè, ph¬ng ph¸p tû lÖ, ph¬ng ph¸p céng chi phÝ, ph¬ng ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh liªn hîp ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ho¸ chÊt, dÖt kim, ®ãng giÇy, may mÆc. *Ph¬ng ph¸p thø s¸u: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: Ap dông: Doanh nghiÖp x©y dùng ®îc ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hoµn chØnh. ztt= z®m  chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc  chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh møc. 1.2. Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp Trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m v× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chØ tiªu chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp, nh÷ng ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp n¾m ®îc chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng bé phËn, tõng kho¶n môc, tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô còng nh toµn bé 21 ho¹t ®éng kinh doanh cña toµn bé doanh nghiÖp. Qua ®ã ®Ó ®¸nh gi¸ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp. Cßn vÒ chØ tiªu gi¸ thµnh, ®©y lµ thíc ®o hao phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, lµ c¨n cø x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã, doanh nghiÖp cÇn n¾m ®îc nhu cÇu thÞ trêng, gi¸ c¶ vµ møc hao phÝ s¶n xuÊt tiªu thô s¶n phÈm ®ã. Trªn c¬ së nh vËy míi x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ cña s¶n phÈm ®ã vµ quyÕt ®Þnh khèi lîng s¶n xuÊt ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a. Th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, doanh nghiÖp cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ chi phÝ bá vµo s¶n xuÊt, t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kü thuËt s¶n xuÊt. Ph¸t hiÖn vµ t×m ra c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c chi phÝ ph¸t sinh kh«ng hîp lý ®Ó cã biÖn ph¸p lo¹i trõ. Gi¸ thµnh lµ c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ®èi víi tõng s¶n phÈm. 1.2.2. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó qu¶n lý tèt chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §Ó ®¶m b¶o ph¸t huy t¸c dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi víi doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã sù tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ 22 s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸, tæ chøc qu¶n lý vµ s¶n xuÊt hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ ®¶m b¶o cho sù tån t¹i l©u dµi cña doanh nghiÖp. Riªng ®èi víi ngµnh XDCB viÖc h¹ch to¸n ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®ñ gi¸ thµnh cµng trë nªn quan träng vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh bëi sù t¸c ®éng cña nh÷ng ®Æc ®iÓm nh gi¸ c¶ biÕn ®éng trong nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cña x©y dùng, nhu cÇu c«ng nh©n kh¸c nhau, nhu cÇu x©y dùng c¬ b¶n kh«ng nh nhau. Th«ng qua chØ tiªu gi¸ thµnh ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy sù s¸ng t¹o, t×m tßi ph¬ng ¸n gi¶i quyÕt c«ng viÖc cã hiÖu qu¶. §Ó ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n kinh tÕ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu: - Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . TÝnh to¸n chÝnh x¸c, ph©n bæ kÞp thêi gi¸ thµnh x©y l¾p theo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh . - Ph©n bæ hîp lý c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt liÖu, lao ®éng sö dông m¸y, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ gi¸n tiÕp, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n môc chi phÝ chªnh lÖch ngoµi ®Þnh møc, ngoµi kÕ ho¹ch, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa kÞp thêi. 23 - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ, theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, v¹ch ra c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh tÝnh to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. KÞp thêi lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ vµ lËp gi¸ thµnh theo quy ®Þnh cña c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn. 1.2.3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Víi c¸c yªu cÇu trªn, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm c¸c chØ tiªu sau: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Quy ®Þnh tr×nh tù c«ng viÖc, ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng, tõng s¶n phÈm chi tiÕt. 1.3. TiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.3.1. ý nghÜa cña gi¶m chi phÝ kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng C¬ chÕ thÞ trêng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam ®· ®Èy c¸c doanh nghiÖp tõ chç ®îc bao cÊp hoµn toµn sang viÖc h¹ch to¸n ®éc lËp lêi ¨n lç chÞu theo ®óng quy luËt cña thÞ trêng. Tõ chç chØ lo lµm kÕ ho¹ch kh«ng ph¶i lo ®Çu vµo, ®Çu ra còng kh«ng ph¶i tr¶ lêi c©u hái s¶n xuÊt kinh doanh c¸i g×? 24 Nh thÕ nµo? Cho ai? c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ®· ph¶i tr¶ lêi c©u hái nµy vµ ph¶i xem xÐt, phËn tÝch ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò nµy mét c¸ch kü lìng. Muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng víi sù c¹nh tranh quyÕt liÖt th× doanh nghiÖp ph¶i tù kh¼ng ®Þnh m×nh. C¬ chÕ thÞ trêng khã b¸n h¬n mua th× sù c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó b¸n ®îc hµng lµ ®iÒu tÊt yÕu. §Ó cã søc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ trêng doanh ngiÖp cÇn ®æi míi, c¶i tiÕn s¶n xuÊt kinh doanh, më réng n©ng cÊp trang thiÕt bÞ cò, tæ chøc l¹i bé m¸y qu¶n lý cò vµ ®iÒu quan träng h¬n lµ doanh nghiÖp cÇn cã h¹ch to¸n thu chi mét c¸ch chÝnh x¸c vµ cã c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n kÞp thêi. §Ó ®¹t ®îc c¸c ®iÒu kiÖn trªn doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã c¸c th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt. Th«ng tin kinh tÕ nµy cã hai lo¹i: +Th«ng tin phôc vô bªn ngoµi + Th«ng tin phôc vô bªn trong C¸c th«ng tin phôc vô bªn ngoµi chñ yÕu phôc vô c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc, c¬ quan chñ qu¶n do ®ã mang tÝnh b¾t buéc thèng nhÊt kiÓm tra ®îc, Ngoµi ra c¸c th«ng tin kinh tÕ phuc vô cho nhiÒu ®èi tîng kh¸c nhau: b¹n hµng , kh¸ch hµng… Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i hiÓu biÕt hÕt søc râ rµng vÒ b¶n th©n m×nh th× míi cã c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. VÒ b¶n chÊt th× ho¹t ®éng qu¶n trÞ chi phÝ kinh doanh lµ qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ do vËy bé m¸y qu¶n trÞ cÇn n¾m râ c¸c th«ng tin hÕt søc quan träng ¶nh hëng trùc tiÕp tíi c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ Nh vËy, cã thÓ nãi th«ng tin bªn trong ®Æc biÖt quan träng hay qu¶n trÞ chi phÝ kinh doanh lµ c«ng cô chñ yÕu cung cÊp th«ng tin kinh tÕ bªn trong bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp lµm c¬ së cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ nªn nã trë thµnh mét c«ng cô chñ yÕu kh«ng thÓ thiÕu cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Qu¶n trÞ lµ quan träng do vËy khi ra quyÕt ®Þnh mµ 25 qu¶n trÞ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c vµ cã hiÖu qu¶ cña quyÕt ®Þnh ®Ò ra. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã cÇn ph¶i tÝnh ®Õn c¸c vÊn ®Ò chi phÝ kinh doanh mµ b¶n chÊt nã lµ m« t¶ c¸c qu¸ tr×nh cã ý nghÜa kinh tÕ diÔn ra trong kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn cã nhiÒu doanh nghiÖp cïng ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc th× doanh nghiÖp ngoµi viÖc c¹nh tranh víi nhau b»ng chÊt lîng cßn c¹nh tranh c¶ vÒ gi¸ c¶ mµ ®Êu thÇu trong x©y dùng lµ mét ®iÓn h×nh. VÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i gi¶m tèi ®a c¸c kho¶n chi phÝ ®Ó h¹ gi¸ thµnh mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng ®Ó cã thÓ c¹nh tranh, tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng. Muèn chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, mét vÊn ®Ò quan träng mµ bÊt cø doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµo còng ph¶i quan t©m lµ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. H¹ thÊp chi phÝ kh«ng nh÷ng chøng tá hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mµ cßn lµ nguån tÝch luü chñ yÕu cho nÒn kinh tÕ. Con ®êng duy nhÊt ®Ó doanh nghiÖp ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ ph¶i thêng xuyªn c¶i tiÕn mÉu m· cho phï hîp víi thÞ hiÕu cña thÞ trêng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ h¹ ®îc gi¸ thµnh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh lµ con ®êng c¬ b¶n ®Ó t¨ng doanh lîi, nã còng lµ tiÒn ®Ò ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng kÓ c¶ trong vµ ngoµi níc, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt cho ngêi lao ®éng. Ta cã thÓ thÊy ý nghÜa cô thÓ cña viÖc h¹ gi¸ thµnh lµ:  H¹ gi¸ thµnh sÏ trùc tiÕp lµm t¨ng lîi nhuËn, nÕu gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp so víi gi¸ b¸n trªn thÞ trêng th× doanh nghiÖp cã thÓ thu ®îc lîi nhuËn trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm 26 cµng cao. MÆt kh¸c, gÝa thµnh s¶n phÈm thÊp th× doanh nghiÖp cã thÓ h¹ ®îc gi¸ b¸n nhê ®ã mµ t¨ng khèi lîng tiªu thô, thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn.  H¹ gi¸ thµnh lµ c¬ së cho doanh nghiÖp gi¶m bít lîng vèn lu ®éng ®· sö dông vµo s¶n xuÊt, khi h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tøc lµ doanh nghiÖp ®· tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ qu¶n lý. NghÜa lµ víi khèi lîng s¶n xuÊt nh cò doanh nghiÖp chØ cÇn mét lîng v«n Ýt h¬n. Trong ®iÒu kiÖn ®ã doanh nghiÖp cã thÓ rót bít vèn lu ®éng trong s¶n xuÊt hoÆc më réng t¨ng thªm khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô. ViÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn th«ng qua hai chØ tiªu: møc h¹ gÝa thµnh vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh. Khi xem xÐt viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn kÕt hîp c¶ hai chØ tiªu nµy vµ chØ xem xÐt cho nh÷ng s¶n phÈm so s¸nh ®îc. n Mz = ∑[(s i =1 Mz Tz = n ∑(S i1 i1 x ) – (S Zi1 i1 x Zio)] x Zio i ) =1 Trong ®ã: Mz: Møc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng hãa so s¸nh ®îc Zi0: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ kú b¸o c¸o Zi1: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm kú kÕ ho¹ch 27 Si1: Sè lîng s¶n phÈm kú kÕ ho¹ch Tz: Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm so s¸nh ®îc Nh vËy, trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c ngµnh nghÒ sÏ mang l¹i sù tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi. Nã sÏ lµm t¨ng tæng sè lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi còng lµm t¨ng ng©n s¸ch nhµ níc th«ng qua thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy tiÕt kiÖm chi phÝ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò quan t©m cña c¸c nhµ s¶n xuÊt mµ nã cßn lµ mèi quan t©m cña tõng ngµnh vµ toµn x· héi. 1.3.2. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp §Ó qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c nhµ qu¶n lý kh«ng chØ cÇn ph¶i n¾m v÷ng néi dung, b¶n chÊt vµ kÕt cÊu cña c¸c kho¶n môc trong chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn ph¶i thÊy ®îc c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Cã nhiÒu nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan t¸c ®éng ®Õn chi phÝ, song cã thÓ quy l¹i mét sè nh©n tè chñ yÕu sau: a. Nh©n tè tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®îc sö dông ngµy cµng nhiÒu t¹o nªn kh¶ n¨ng lín cho viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp nµo n¾m b¾t vµ øng dông kÞp thêi c¸c thµnh tùu tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xu©t sÏ cã ®îc 28 nhiÒu lîi thÕ trong c¹nh tranh, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gÝa thµnh vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. b. Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp NÕu tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i mµ qu¶n lý l¹i kh«ng tèt th× chi phÝ kh«ng cã xu híng gi¶m mµ cßn cã xu híng t¨ng lªn. Do vËy, ph¶i tæ chøc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt sao cho hîp lý, bè trÝ c¸c kh©u s¶n xuÊt ¨n khíp víi nhau sÏ h¹n chÕ sù l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu, n¨ng lîng ®iÖn lùc. MÆt kh¸c, tæ chøc lao ®éng khoa häc sÏ t¹o ra sù kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý lo¹i trõ ®îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, l·ng phÝ giê m¸y, thóc ®Èy viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng dÉn ®Õn gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Æc biÖt bé m¸y qu¶n lý ph¶i lµ nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é chuyªn m«n, n¨ng lùc qu¶n lý, n¨ng lùc s¸ng t¹o sÏ gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng ¸n s¶n xuÊt tèi u lµm cho lîng chi phÝ bá ra hîp lý nhÊt; ph©n c«ng bè trÝ lao ®éng ®óng ngµnh, ®óng n¨ng lùc lao ®éng sÏ lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß cña qu¶n lý tµi chÝnh còng ¶nh hëng rÊt lín tíi kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc tæ chøc ®Çy ®ñ vèn, ®¶m b¶o kÞp thêi víi chi phÝ sö dông vèn thÊp nhÊt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp tËn dông ®îc c¸c c¬ héi kinh doanh cã hiÖu qu¶. ViÖc ph©n phèi, sö dông hîp lý, t¨ng cêng kiÓm tra gi¸m s¸t sö dông vèn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn sö dông vèn kinh doanh tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ cao, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®îc vèn kinh doanh cña doanh 29 nghiÖp. Tõ ®ã cã t¸c ®éng ®Õn viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt gãp phÇn tÝch cùc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. c. Nh©n tè thuéc ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«i trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp Trong nhiÒu trêng hîp, ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«i trêng kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp khã kh¨n hay thuËn lîi còng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh. Ch¼ng h¹n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, nguån tµi nguyªn còng nh ®iÒu kiÖn khai th¸c cã ¶nh hëng quan träng tíi kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh. Nguån tµi nguyªn phong phó, ®iÒu kiÖn khai th¸c thuËn lîi th× chi phÝ khai th¸c sÏ thÊp vµ ngîc l¹i. d. ChÊt lîng s¶n phÈm ChÊt lîng s¶n phÈm ¶nh hëng nhiÒu ®Õn chi phÝ kinh doanh. Do ®Æc ®iÓm cña c¸c s¶n phÈm x©y dùng lµ lµm theo ®¬n ®Æt hµng lµ chñ yÕu do ®ã ®ßi hái nh÷ng ngêi tiÕn hµnh s¶n xuÊt ph¶i n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng ®ång thêi tr¸nh ®îc nh÷ng sai sãt cã thÓ ph¶i ph¸ ®i lµm l¹i võa g©y l·ng phÝ võa g©y tèn kÓ c¶ thêi gian vµ tiÒn b¹c. §Ó lµm tèt viÖc nµy ®ßi hái nh÷ng nhµ qu¶n lÝ kh«ng ngõng c¶i tiÕn, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý con ngêi nh»m h¹ thÊp chi phÝ, n©ng cao chÊt läng s¶n phÈm , ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Nh vËy cã thÓ thÊy chÊt lîng s¶n phÈm ¶nh háng 30 kh«ng nhá ®Õn viÖc h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. e. Nh©n tè gi¸ c¶ ThÞ trêng kh«ng chØ lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua vµ b¸n mµ nã cßn thÓ hiÖn quan hÖ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ. Do thÞ trêng ®îc coi lµ m«i trêng kinh doanh. Nã lµ n¬i tËp trung ®Çy ®ñ nhÊt nh÷ng g× mµ con ngêi ®· vµ sÏ cÇn ®¸p øng cung cÇu vÒ hµng ho¸ vµ thÞ trêng cßn lµ yÕu tè quan träng nhÊt trùc tiÕp quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ c¶. Mµ ®Æc biÖt lµ gi¸ c¶ thÞ trêng nã l¹i cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Khi gi¸ c¶ thÞ trêng t¨ng lªn lµm chi phÝ kinh doanh còng t¨ng theo dÉn ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm còng t¨ng. Ngîc l¹i, khi gi¸ c¶ thÞ trêng gi¶m xuèng sÏ lµ ®iÒu kiÖn h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh do ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm còng gi¶m. Trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng lu«n biÕn ®éng, gi¸ c¶ hµng ho¸ tiªu thô còng biÕn ®éng theo. Sù thay ®æi cña gi¸ c¶ hµng ho¸ sÏ lµn ¶nh hëng ®Õn chØ tiªu tû suÊt chi phÝ v× nã ¶nh hëng ®Õn doanh sè b¸n. Sù ¶nh hëng cña gi¸ c¶ hµng ho¸ tiªu thô ®Õn tØ suÊt chi phÝ lµ mét nh©n tè kh¸ch quan do sù ®iÒu tiÕt cña thÞ trêng. ViÖc x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña gi¸ ®Õn tæng møc phÝ vµ tØ suÊt phÝ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ sá tÝnh to¸n chi tiÕt. Tãm l¹i, cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng ®Õn viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Mçi nh©n tè cã ph¹m vi vµ møc ®é t¸c ®éng kh¸c nhau, lµm sao h¹n chÕ ¶nh hëng tiªu cùc, ph¸t huy tÝch cùc nh»m cã biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 31 Ch¬ng II Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 32 ë c«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i hoµng an 2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ C«ng ty TNHH XD vµ th¬ng m¹i Hoµng An 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Tªn c«ng ty: c«ng ty tnhh x©y dùng vµ th¬ng m¹i hoµng an Tªn giao dÞch: hoang an construction and trading company limited Tªn viÕt t¾t: HOANG AN C& TCO., LTD Trô së chÝnh: Sè 10, ngâ 358/55/20, phè Bïi X¬ng Tr¹ch, QuËn Thanh Xu©n, Thµnh phè Hµ Néi C«ng ty Hoµng An C& TCO., LTD thµnh lËp ngµy 16/ 09/ 2003 theo quyÕt ®Þnh sè 10457/Q§-TC víi tªn “C«ng ty TNHH XD vµ TM Hoµng An”, giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh sè: 0102009898 cÊp ngµy 16/ 09/ 2003 t¹i së kÕ ho¹ch ®Çu t thµnh phè Hµ Néi. C«ng ty ®îc thµnh lËp trªn c¬ së tù nguyÖn cïng gãp vèn cña c¸c thµnh viªn lµ c¸c «ng NguyÔn Ngäc L¬ng, NguyÔn H÷u ChÝnh, NguyÔn Ngäc TuÊn, ®îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña LuËt doanh nghiÖp ®· ®îc Quèc héi níc CHXHCN ViÖt Nam kho¸ X kú häp thø V th«ng qua ngµy 10/ 02/ 1999. 2.1.2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña c«ng ty 33 Lµ mét doanh nghiÖp míi ®îc thµnh lËp, dï cßn rÊt míi nhng c«ng ty lu«n ®i ®Çu trong c«ng t¸c ®æi míi ph¬ng ph¸p kinh doanh, phong c¸ch phôc vô kh¸ch hµng, nghiªn cøu khai th¸c triÖt ®Ó kh¶ n¨ng vµ tiÒm lùc s½n cã ®Ó më réng thÞ trêng, t×m kiÕm vµ thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c l©u dµi víi c¸c b¹n hµng trong vµ ngoµi níc. Víi ph¬ng ch©m “ §¬n vÞ giái mét nghÒ, C«ng ty ®a ngµnh nghÒ”, C«ng ty TNHH XD vµ TM Hoµng An lu«n ®æi míi ®¸p øng mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. C«ng ty ho¹t ®éng kinh doanh trªn c¸c lÜnh vùc:  Kh¶o s¸t thiÕt kÕ thi c«ng x©y dùng nÒn mãng c¸c c«ng tr×nh d©n dông vµ c«ng nghiÖp  Bu«n b¸n vËt liÖu x©y dùng, nguyªn vËt liÖu, thiÕt bÞ, linh kiÖn phôc vô cho ngµnh n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp  X©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng thuû lîi  S¶n xuÊt bao b×, in bao b×  Trang trÝ néi, ngo¹i thÊt c«ng tr×nh  VËn t¶i hµng ho¸ vµ vËn chuyÓn hµnh kh¸ch ( bao gåm c¶ vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch )  Bu«n b¸n, l¾p ®Æt hÖ thèng thang m¸y, hÖ thèng m¸y ®iÒu hoµ kh«ng khÝ  DÞch vô kü thuËt: Söa ch÷a, b¶o dìng, b¶o hµnh, b¶o tr×, cung cÊp linh kiÖn, thiÕt bÞ phô tïng thay thÕ cña hÖ thèng thang m¸y, hÖ thèng m¸y ®iÒu hoµ kh«ng khÝ 34  Bu«n b¸n linh kiÖn ®iÖn, ®iÖn tö, ®iÖn l¹nh, giÊy vµ vËt t ngµnh giÊy, m¸y mãc thiÕt bÞ ®ång bé vµ phô tïng thay thÕ phôc vô cho ngµnh x©y dùng, giao th«ng vËn t¶i  S¶n xuÊt giÊy vµ c¸c s¶n phÈm tõ giÊy  S¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng  XuÊt nhËp khÈu c¸c mÆt hµng C«ng ty kinh doanh  §Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña c«ng ty  C«ng ty c¨n cø vµo ph¬ng híng nhiÖm vô vµ c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cña Nhµ níc vµ c¨n cø vµo nhu cÇu thÞ trêng ®Ó chñ ®éng ®Ò ra kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch cã hiÖu qu¶.  Trªn c¬ së c¸c luËn chøng kinh tÕ kü thuËt, dù ¸n ®Çu t, C«ng ty tæ chøc nhËn thÇu x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh d©n dông c«ng nghiÖp.  Tæ chøc qu¶n lý chÆt chÏ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ tiÒn vèn, vËt t trang thiÕt bÞ, lùc lîng lao ®éng… ®¹t hiÖu qu¶ tèt nhÊt. 2.1.3. Tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý kÕ to¸n Tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh §Ó t¨ng cêng bé m¸y qu¶n lý cã hiÖu lùc, ®¶m b¶o qu¶n lý chÆt chÏ trªn tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo m« h×nh trùc tiÕp tham mu víi cÊp trªn. ViÖc qu¶n lý cña c«ng ty do Gi¸m ®èc cña c«ng ty trùc tiÕp ®iÒu hµnh bao gåm c¸c phßng ban vµ c¸c ®éi s¶n xuÊt. Sè c¸n bé nh©n viªn thuéc c¬ quan 35 c«ng ty hiÖn nay cã kho¶ng tõ 20 ®Õn 25 ngêi, c«ng ty hiÖn ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch u tiªn nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc qu¶n lý vµ cã søc khoÎ bè trÝ ®iÒu hµnh c¸c dù ¸n träng ®iÓm. S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty Ban Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc 1 Phßn g tæ chøc c¸n bé Phã gi¸m ®èc 2 Phßn g thiÕt bÞ kü thuËt Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n Phã gi¸m ®èc 3 chicccchÝ nh Phßn g kinh doan h Phßn g kinh tÕ kÕ ho¹c h C¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý c«ng ty nh sau: Ban Gi¸m ®èc: Lµ c¬ quan qu¶n lý c«ng ty, cã toµn quyÒn nh©n danh c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn liªn quan ®Õn môc ®Ých, quyÒn lîi cña c«ng ty. Phã gi¸m ®èc 1: Lµ ngêi phô tr¸ch vÒ kü thuËt s¶n xuÊt vµ x©y dùng, trùc tiÕp theo dâi c¸c phßng vËt t, kÕ ho¹ch, kü thuËt thiÕt bÞ. 36 Phã gi¸m ®èc 2: Lµ ngêi lµm c«ng t¸c tham mu cho gi¸m ®èc vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, trùc tiÕp theo dâi phßng tµi chÝnh- kÕ to¸n, phßng kinh doanh. Phã gi¸m ®èc 3: Lµ ngêi ®iÒu hµnh néi chÝnh phô tr¸ch ®êi sèng vËt chÊt cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, trùc tiÕp theo dâi c¸c phßng tæ chøc c¸n bé vµ lao ®éng, phßng hµnh chÝnh b¶o vÖ.  NhiÖm vô c¸c phßng ban Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: §¶m nhiÖm c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng, theo dâi thi ®ua, c«ng t¸c v¨n th, tiÕp kh¸ch, b¶o vÖ tµi s¶n. Ngoµi ra cßn lµm c«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng, qu¶n lý theo dâi bæ sung nh©n viªn cña toµn c«ng ty. Phßng tµi chÝnh – kÕ to¸n: Cã nhiÖm vô h¹ch to¸n tµi vô còng nh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Tæ chøc thùc hiÖn viÖc ghi chÐp, xö lý, cung cÊp sè liÖu vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, tµi chÝnh, ph©n phèi vµ gi¸m s¸t vèn, gi¸m s¸t vµ híng dÉn nghiÖp vô ®èi víi nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n trong c«ng ty. X©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm, ký kÕt hîp ®ång s¶n xuÊt, quyÕt to¸n s¶n lîng, tham gia ®Ò xuÊt víi gi¸m ®èc c¸c quy chÕ qu¶n lý kinh tÕ ¸p dông néi bé. Phßng thiÕt bÞ kü thuËt: Phô tr¸ch vÊn ®Ò x©y dùng vµ qu¶n lý c¸c quy tr×nh trong s¶n xuÊt, nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ míi ®a vµo s¶n xuÊt, tæ chøc híng dÉn nh»m n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n, t¨ng kh¶ n¨ng nghiÖp vô cho c¸c kü thuËt viªn. Ngoµi ra cßn cã nhiÖm vô cung cÊp nguyªn vËt liÖu 37 cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm, ®iÒu hµnh mäi ph¬ng tiÖn thiÕt bÞ ®îc giao cho toµn c«ng ty. Phßng kinh doanh: Ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tríc, trong vµ sau khi s¶n xuÊt, thiÕt lËp mèi quan hÖ víi c¸c cÊp, lËp toµn bé hå s¬ dù to¸n c«ng tr×nh, ®Þnh gi¸ vµ lËp phiÕu gi¸ thanh to¸n, lµm tham mu b¶o ®¶m tÝnh ph¸p lý cña mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, kiÓm tra b¶n vÏ thiÕt kÕ, tæng hîp khèi lîng c«ng tr×nh, b¸m s¸t kÕ ho¹ch, tiÕn ®é, biÖn ph¸p thi c«ng vµ tham gia nghiÖm thu. Nh vËy, mçi phßng ban trong c«ng ty ®Òu cã chøc n¨ng nhiÖm vô riªng nhng gi÷a chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ díi sù ®iÒu hµnh cña ban gi¸m ®èc c«ng ty nh»m ®¹t lîi Ých cao nhÊt cho c«ng ty. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An lµ ®¬n vÞ thi c«ng x©y l¾p nªn viÖc tæ chøc s¶n xuÊt ph¶i chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n. S¶n phÈm cña c«ng ty chñ yÕu lµ c¸c c«ng tr×nh d©n dông. S¶n xuÊt mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt dµi. Ho¹t ®éng x©y l¾p tiÕn hµnh ngoµi trêi chÞu ¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, ¶nh hëng ®Õn viÖc qu¶n lý tµi s¶n, vËt t, m¸y mãc dÔ bÞ h háng vµ ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é thi c«ng. Do vËy, vÊn ®Ò sinh ho¹t cho ngêi c«ng nh©n vµ an ninh cho ngêi lao ®éng còng nh ph¬ng tiÖn m¸y mãc rÊt ®îc c«ng ty quan t©m. §Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn x©y dùng vµ ®¶m b¶o æn ®Þnh cho 38 ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ty tæ chøc bé m¸y qu¶n lý s¶n xuÊt ngµy cµng gän nhÑ mµ vÉn mang l¹i hiÖu qu¶ cao. HiÖn nay, viÖc tæ chøc s¶n xuÊt thµnh c¸c ®éi s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý gióp cho c«ng ty trong viÖc qu¶n lý lao ®éng vµ ph©n c«ng lao ®éng cña c«ng ty thµnh nhiÒu vÞ trÝ kh¸c nhau víi nhiÒu c«ng tr×nh kh¸c nhau cã hiÖu qu¶. C¬ cÊu s¶n xuÊt cña c«ng ty gåm c¸c ®éi s¶n xuÊt mçi ®éi s¶n xuÊt cã ®éi trëng qu¶n lý. Ngoµi c¸c ®éi nµy cßn cã ®éi xe c¬ giíi cã nhiÖm vô b¶o dìng phôc håi c¸c lo¹i xe, m¸y, ®¶m b¶o vËn chuyÓn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ ®Õn n¬i cÇn thiÕt, phôc vô trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. VÒ tæ chøc lao ®éng XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña ngµnh X©y dùng c¬ b¶n, mçi c«ng tr×nh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, ®¬n vÞ x©y l¾p ph¶i di chuyÓn vËt t, lao ®éng theo mÆt b»ng vµ vÞ trÝ thi c«ng mµ vÞ trÝ thi c«ng thêng r¶i r¸c kh¾p n¬i c¸ch xa trô së c«ng ty. Do vËy, sè lao ®éng trong c«ng ty thêng thay ®æi theo khèi lîng c«ng viÖc mµ c«ng ty nhËn thÇu. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty C«ng ty tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n theo m« h×nh mét phßng kÕ to¸n trung t©m cña c«ng ty, bao gåm c¸c bé phËn c¬ cÊu phï hîp víi c¸c kh©u c«ng viÖc, c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n, thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty. Phßng Tµi chÝnh – kÕ to¸n cña c«ng ty thu nhËn, kiÓm tra s¬ bé chøng tõ ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng 39 cña tæ, ®éi vµ göi nh÷ng chøng tõ kÕ to¸n ®ã vÒ ®Ó h¹ch to¸n vµ xö lý. Tõ ®ã, ®a ra c¸c th«ng tin tµi chÝnh, kÕ to¸n tæng hîp, chi tiÕt ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña c«ng ty. TÊt c¶ c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n trong c«ng ty ®Òu tu©n thñ chung mét hÖ thèng kÕ to¸n ®· ban hµnh theo Q§1864/1998/Q§-BTC ngµy 16/12/1998 vµ c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n ®· ®îc ban hµnh. H×nh thøc sæ kÕ to¸n t¹i c«ng ty: H×nh thøc kÕ to¸n ®îc C«ng ty ¸p dông lµ h×nh thøc “Chøng tõ ghi sæ”. C«ng ty nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n: Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n cña c«ng ty cã 3 ngêi, ®¶m nhiÖm c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c nhau: S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty KÕ to¸n tr­ëng tr­ëng KÕ to¸n tæng hîp (phã phßng KÕ to¸n vËt t­, TSC§ KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn KÕ to¸n thanh to¸n KÕ to¸n thanh to¸n tiÒn l­ ¬ng Thñ quü KÕ to¸n trëng: ChÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n ®¬n gi¶n, gän nhÑ phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý, híng dÉn, chØ ®¹o, kiÓm tra c«ng viÖc do kÕ to¸n viªn thùc hiÖn vµ chÞu tr¸ch 40 nhiÖm tríc ban gi¸m ®èc vµ cÊp trªn vÒ th«ng tin tµi chÝnh kÕ to¸n. KÕ to¸n tæng hîp: tæng hîp chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. KÕ to¸n vËt t, TSC§: Theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån cña vËt liÖu, x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho tõng c«ng tr×nh. Theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng cña TSC§, vËt t, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c t×nh h×nh TSC§, khÊu hao TSC§. KÕ to¸n thanh to¸n: Thùc hiÖn thanh to¸n khèi lîng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh vµ theo dâi c¸c kho¶n c«ng nî. KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn: Thùc hiÖn c¸c phÇn liªn quan ®Õn c¸c nghiÖp vô ng©n hµng, cïng thñ quü ®i rót tiÒn, chuyÓn tiÒn, vay vèn tÝn dông, lËp c¸c kÕ ho¹ch vay vèn tÝn dông vµ lËp c¸c phiÕu thu, phiÕu chi. KÕ to¸n l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng: Thanh to¸n sè l¬ng ph¶i tr¶ trªn c¬ së tiÒn l¬ng c¬ b¶n vµ tiÒn l¬ng thùc tÕ víi tû lÖ % quy ®Þnh hiÖn hµnh, kÕ to¸n tiÒn l¬ng tÝnh ra sè tiÒn BHXH, BHYT, KPC§. C¨n cø vµo b¶ng duyÖt quü l¬ng cña c¸c ®éi vµ cña khèi gi¸n tiÕp cña c«ng ty, kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp b¶ng thanh to¸n l¬ng, kiÓm tra b¶ng chÊm c«ng. Thñ quü: TiÕn hµnh thu, chi t¹i c«ng ty c¨n cø vµo c¸c chøng tõ thu, chi ®· ®îc phª duyÖt, hµng ngµy c©n ®èi c¸c kho¶n thu, chi vµo cuèi ngµy, lËp b¸o c¸o quü, cuèi th¸ng b¸o c¸o tån quü tiÒn mÆt. 2.2. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty. 2.2.1. T×nh h×nh sö dông vèn vµ nguån vèn cña c«ng ty 41 Vèn lµ linh hån cña doanh nghiÖp. Mét c«ng ty muèn chíp ®îc c¬ héi trong kinh doanh th× cÇn ph¶i ®¶m b¶o vÒ vèn. V× vËy, ®ßi hái c«ng ty ph¶i biÕt c¸ch sö dông sao cho hîp lý ®Ó mét ®ång vèn bá ra thu ®îc lîi nhuËn tèi ®a. BiÓu 1: T×nh h×nh sö dông vèn vµ nguån vèn cña c«ng ty §¬n vÞ tÝnh: ®ång N¨m 2003 ST T 1 ChØ tiªu Vèn lu ®éng Vèn b»ng tiÒn 6 21 C¸c kho¶n ph¶i thu 4 5 6 Hµng tån kho TSL§ kh¸c Vèn cè ®Þnh Tæng nguån vèn 1 73 8 3 1901745 0,03 - 0 - 42 2 - 1 6 -49,6 6,98 8 - - 0 90 -1901745 14388948 61794572 100 41217450 100 90 93440825 41,3 22569797 84,0 74 82 - 2 38204947 61,8 27971727 100 3 Sè tiÒn Tû Tû lÖ trän (%) g (%) 45,4 14368205 26865608 43,4 42958108 10,4 14 7 4 28968156 4,68 14599951 3,54 9 3 Chªnh loch Tû Tû trän trän Sè tiÒn Sè tiÒn g g (%) (%) 22592075 36,5 13247993 32,1 73 2 N¨m 2004 01 10233219 40 20577301 1 0 1,09 0,09 -26,1 49,7 3 -33,3 100 8 Nî ph¶i tr¶ 35218660 56,6 17158531 41,4 08 9 Nî ng¾n h¹n 10 Nî dµi h¹n 11 Nî kh¸c 12 Nguån vèn 19 1 92 - - 18060128 51,2 41275845 6,63 41275845 9,96 89 0 8 0 0 6 6 0 0 0 0 0 0 0 0 26971730 43,3 24274557 58,5 0 0 - 0 0 -10 0 0 100 CSH 30 7 27 8 26971730 3 Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy tæng vèn kinh doanh ®Çu n¨m 2004 cña c«ng ty lµ 6179457282®, ®Õn cuèi n¨m th× tæng vèn kinh doanh cña C«ng ty lµ 4121745090®. Nh vËy, trong n¨m 2004 tæng vèn kinh doanh cña C«ng ty ®· gi¶m 2057730192 ® t¬ng øng víi -33,3% ®i s©u ph©n tÝch tõng kho¶n môc ta thÊy: Tæng Vèn lu ®éng gi¶m 934408252® t¬ng øng víi 41,36% trong ®ã: Vèn b»ng tiÒn cña C«ng ty cuèi n¨m 2004 so víi ®Çu n¨m gi¶m 143682058® t¬ng øng víi –49,6%. §iÒu nµy cho thÊy kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty ®· gi¶m. Gi¸ trÞ c¸c kho¶n ph¶i thu ®Õn cuèi n¨m 2004 so víi n¨m 2003 gi¶m 2256979790® t¬ng øng víi - 84,01%. §iÒu nµy cho thÊy c¸c kho¶n vèn bÞ chiÕm dông cña doanh nghiÖp ®· gi¶m rÊt nhiÒu vµ tû träng c¸c kho¶n ph¶i thu gi¶m ®i kh¸ nhiÒu trªn tæng vèn lu ®éng. Gi¸ trÞ hµng tån kho cña C«ng ty ®Õn cuèi n¨m 2004 lµ 0® so víi ®Çu n¨m ®· gi¶m 1901745®. 43 Tµi s¶n lu ®éng kh¸c, sè cuèi n¨m 2004 t¨ng 1438894801® so víi ®Çu n¨m. Gi¸ trÞ Vèn cè ®Þnh cña C«ng ty cuèi n¨m 2004 lµ 2797172774®, gi¶m 1023321940® so víi n¨m 2003 hay gi¶m 26,1% . Tæng nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh gi¶m 1327517485®. §iÒu nµy cã thÓ lµ do trong n¨m c«ng ty ®· tiÕn hµnh b¸n mét sè tµi s¶n cè ®Þnh. Qua b¶ng trªn ta thÊy tæng nguån vèn cña C«ng ty ®· gi¶m 2057730192® t¬ng øng víi - 33,3% so víi n¨m 2003. Tæng nî ph¶i tr¶ gi¶m ®i 1806012889® hay –51,28%% trong ®ã: Riªng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n ®· ®îc c«ng ty thanh to¸n hÕt hay gi¶m 100%. MÆc dï nî ng¾n h¹n chiÕm tû träng kh«ng nhiÒu nhng viÖc thanh to¸n hÕt nî ng¾n h¹n ®· gióp c«ng ty gi¶m kho¶n nî ph¶i tr¶ ®i rÊt nhiÒu. C¸c kho¶n nî dµi h¹n cña c«ng ty kh«ng thay ®æi v× c«ng ty kh«ng sö dông nguån vèn vay dµi h¹n. Nguån vèn chñ së h÷u ®· gi¶m 269717303® øng víi 10% cho thÊy dÊu hiªu ph¸t triÓn cha ®îc tèt cña C«ng ty. Ngoµi ra c¸c kho¶n kh¸c kh«ng biÕn ®éng nªn kh«ng cã ¶nh hëng g×. 2.2.2. KÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty trong thêi gian qua Sau hai n¨m kÓ tõ ngµy thµnh lËp, C«ng ty ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu kh¶ quan chøng tá con ®êng mµ c«ng ty lùa chän lµ ®óng ®¾n. 44 BiÓu 2: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty n¨m 2003 - 2004 § ¬n vÞ tÝnh: ®ång So s¸nh TL(% TT Tªn chØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 Chªnh lÖch ) 1 Doanh thu thuÇn 74102611 196980746 122878135 165, 2 3 4 5 Lîi nhuËn 17 25 08 8 tríc 12098199 767566532 646584542 534, thuÕ 0 4 ThuÕ vµ c¸c 88284155 533463956 445179801 504, kho¶n ph¶i nép 3 Lîi nhuËn sau 32697835 234102576 201404741 615, thuÕ Thu nhËp b×nh qu©n ngêi lao ®éng 9 750 850 Qua b¶ng kÕt qu¶ trªn ta thÊy doanh thu cña c«ng ty n¨m 2004 t¨ng 12287813508® so víi n¨m 2003, t¬ng øng víi tû lÖ t¨ng lµ 165,8%. Lîi nhuËn ®¹t ®îc cña c«ng ty n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 víi tû lÖ t¨ng lµ 615,9% t¬ng øng víi sè tiÒn lµ 201404741®. NghÜa vô nép víi ng©n s¸ch nhµ níc t¨ng 504,3% víi sè tiÒn lµ 445179801®. §©y lµ mét bíc tiÕn thùc sù quan träng cña c«ng ty. Lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp, lÊy thu bï 45 chi, kinh doanh cã l·i nªn thu nhËp cña ngêi lao ®éng tuy cha cao song tõng bíc ®îc c¶i thiÖn. Ngêi lao ®éng cã c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh, ®îc sù quan t©m s©u s¾c cña ®oµn thÓ quÇn chóng vµ ®îc t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó chøng tá m×nh. Nh÷ng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trªn phÇn nµo ®· nãi lªn sù phÊn ®Êu nç lùc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty ®Æc biÖt lµ ®éi ngò l·nh ®¹o giµu kinh nghiÖm, n¨ng ®éng s¸ng t¹o, sù ®oµn kÕt phèi hîp nhÞp nhµng trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ khi ký hîp ®ång, lËp kÕ ho¹ch ®Õn tæ chøc thi c«ng vµ nghiÖm thu c«ng tr×nh. 2.3. Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty. 2.3.1. C«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ë C«ng ty  §èi tîng tËp hîp chi phÝ Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë C«ng ty ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, mét bé phËn cña h¹ng môc c«ng tr×nh, nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh. Mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh bµn giao ®Òu ®îc më riªng nh÷ng tê kª chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng ®· cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt, cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh nghiÖp, phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc kÞp thêi, chÝnh x¸c. 46 * Néi dung c¸c kho¶n môc chi phÝ Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh, néi dung c¸c kho¶n môc bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho thi c«ng x©y l¾p nh: VËt liÖu x©y dùng: Lµ gi¸ thùc tÕ cña c¸t, ®¸, sái, s¾t, thÐp, xi m¨ng… VËt liÖu kh¸c: Bét mµu, ®inh, d©y … Nhiªn liÖu: x¨ng, dÇu diezel… VËt kÕt cÊu: Bª t«ng ®óc s½n… ThiÕt bÞ g¾n liÒn víi vËt kiÕn tróc nh: ThiÕt bÞ vÖ sinh, th«ng giã, ¸nh s¸ng, thiÕt bÞ sëi Êm … (kÓ c¶ c«ng xi m¹, b¶o qu¶n thiÕt bÞ). Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm tiÒn l¬ng, phô cÊp cña c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia c«ng t¸c thi c«ng x©y dùng vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ dông cô gåm: TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng x©y l¾p kÓ c¶ c«ng nh©n phô. C¸c kho¶n phô cÊp theo l¬ng nh phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê, phô cÊp tr¸ch nhiÖm, chøc vô… TiÒn l¬ng phô cña c¸c c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng x©y l¾p. C¸c kho¶n chi BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¸y thi c«ng nh: 47 TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y mãc thi c«ng, kÓ c¶ c«ng nh©n phôc vô m¸y vµ c¸c kho¶n phô cÊp theo l¬ng, kÓ c¶ kho¶n tiÒn ¨n gi÷a ca cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ m¸y thi c«ng. Chi phÝ vÒ c«ng cô dông cô dïng cho m¸y mãc thi c«ng. Chi phÝ vÒ s÷a ch÷a, b¶o tr×, ®iÖn níc cho m¸y thi c«ng, tiÒn thuª TSC§, chi phÝ tr¶ tríc cho nhµ thÇu. Chi phÝ qu¶n lý m¸y thi c«ng. Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ c¸c chi phÝ trùc tiÕp kh¸c (trõ nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp kÓ trªn) vµ c¸c chi phÝ vÒ tæ chøc, qu¶n lý phôc vô s¶n xuÊt x©y l¾p, c¸c chi phÝ cã tÝnh chÊt chung cho ho¹t ®éng x©y l¾p g¾n liÒn víi tõng ®¬n vÞ thi c«ng nh tæ, ®éi, c«ng trêng thi c«ng, bao gåm: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Gåm tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, phô cÊp l¬ng, phô cÊp lu ®éng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng… Chi phÝ vËt liÖu: Gåm chi phÝ vËt liÖu cho ®éi x©y dùng nh vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a, b¶o dìng tµi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô dông cô thuéc ®éi x©y dùng qu¶n lý vµ sö dông, chi phÝ l¸n tr¹i t¹m thêi. Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt x©y l¾p: Gåm c¸c chi phÝ vÒ c«ng cô dông cô dïng cho thi c«ng nh cuèc xÎng, dông cô cÇm tay, xe ®Èy, v¸n khu©n vµ c¸c lo¹i c«ng cô dông cô dïng cho s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ®éi x©y dùng. 48 Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Gåm c¸c chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi x©y dùng. * §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh x©y l¾p lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ cÇn ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ theo n¨m. §èi víi c¸c c«ng tr×nh ®îc giao (hay chØ ®Þnh thÇu): C¨n cø vµo b¶n thiÕt kÕ kü thuËt vµ khèi lîng c«ng viÖc chñ yÕu, ®¬n gi¸ do c¬ quan Nhµ níc ban hµnh th× Phßng kÕ ho¹ch lËp dù to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ dù to¸n c«ng tr×nh. Gi¸ dù to¸n ®îc sö dông ®Ó hai bªn xem xÐt, ký hîp ®ång (bªn chØ ®Þnh vµ bªn ®îc chØ ®Þnh). §èi víi c«ng tr×nh tham gia dù thÇu: Khi nhËn ®îc th«ng tin mêi thÇu th× C«ng ty cïng víi c¸c phßng ban liªn quan tiÕn hµnh kh¶o s¸t, x¸c ®Þnh khèi lîng thi c«ng, biÖn ph¸p thi c«ng ®Ó lËp hå s¬ dù thÇu, x¸c ®Þnh râ gi¸ dù thÇu. Trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu Phßng Tµi chÝnh – kÕ to¸n tuú theo t×nh h×nh cã thÓ thay ®æi gi¸ trÞ dù thÇu trong ph¹m vi cho phÐp mét c¸ch hîp lý. NÕu tróng thÇu th× gi¸ trÞ dù thÇu lµ c¬ së ký kÕt hîp ®ång, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hîp ®ång. Trong qu¸ tr×nh lËp vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, c«ng ty lÊy gi¸ trÞ dù to¸n lµm gi¸ trÞ s¶n lîng kÕ ho¹ch do ®ã trong kÕt cÊu gi¸ thµnh s¶n xuÊt kÕ ho¹ch c«ng tr×nh gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu Chi phÝ nh©n c«ng 49 Chi phÝ m¸y thi c«ng Chi phÝ s¶n xuÊt chung * Ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh Do ho¹t ®éng trong ngµnh x©y l¾p, s¶n phÈm mang tÝnh ®¬n chiÕc, cã sù kh¸c biÖt vÒ nhiÒu mÆt: §Æc ®iÓm vÒ chñng lo¹i, sè vËt liÖu, thêi gian tiªu hao. Nªn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch ë C«ng ty lµ theo tõng c«ng tr×nh cô thÓ, ®¶m b¶o tÝnh to¸n gi¸ thµnh chÝnh x¸c, s¸t víi thùc tÕ. Tríc hÕt dùa vµo b¶n vÏ kü thuËt hoÆc thiÕt kÕ thi c«ng ®Ó x¸c lËp vèn ®Çu t x©y dùng vµ qu¶n lý chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh. Nh÷ng c«ng tr×nh thiÕt kÕ kü thuËt theo tõng ®ît th× tæng dù to¸n ®îc lËp theo tõng ®ît. C¨n cø vµo ®Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n cña tõng ®Þa ph¬ng, ®Þnh møc hao phÝ nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng cho mét khèi lîng ®¬n vÞ. B¶ng tÝnh tiÒn l¬ng ngµy c«ng bao gåm l¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng theo cÊp bËc do phßng Tµi chÝnh – kÕ to¸n lËp. B¶ng cíc gi¸ nguyªn vËt liÖu x©y dùng cña ®Þnh møc giai ®o¹n x©y dùng c¬ b¶n cña ®Þa ph¬ng n¬i cã c«ng tr×nh mµ chi phÝ ®ang thi c«ng t¹i thêi ®iÓm tÝnh to¸n. Ngoµi ra cßn c¨n cø vµo tæ chøc mÆt b»ng thi c«ng, cù ly, cÊp ®êng tõ nh÷ng c¨n cø ®ã vµ khèi lîng thi c«ng theo kÕ ho¹ch tÝnh c¸c kho¶n môc hay c«ng tr×nh. KÕ ho¹ch gi¸ thµnh n¨m ®îc lËp trªn c¬ së tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c¸c c«ng tr×nh ®ang xem xÐt trong n¨m vµ kÕ ho¹ch chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 50 2.3.2. T×nh h×nh c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty §Ó thÊy râ t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An, ®¸nh gi¸ ®îc cô thÓ ®©u lµ nguyªn nh©n chÝnh ¶nh hëng, nh÷ng nh©n tè tÝch cùc, nh÷ng tån t¹i cÇn ®îc gi¶i quyÕt. Do c¸c c«ng ty x©y dùng cã nhiÒu c«ng tr×nh kh¸c nhau nªn em chØ thùc hiÖn ph©n tÝch mét c«ng tr×nh lµ c«ng tr×nh Ðp cäc Trung t©m th¬ng m¹i Th¨ng Long. Gi¸ thµnh quyÕt to¸n ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo chi phÝ chung vµ chi phÝ trùc tiÕp trong gi¸ trÞ quyÕt to¸n. Trong khi ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh trong mét c«ng tr×nh thùc hiÖn cÇn ph¶i ®i s©u ph©n tÝch chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ë c«ng tr×nh ®ã. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch nµy phï hîp víi tÝnh chÊt lµ chi phÝ chung, phï hîp víi ®Æc ®iÓm x©y dùng c¬ b¶n cã chu kú s¶n xuÊt dµi, mét sè chi phÝ thuéc nhãm chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bá ra mét lÇn cho c¶ qu¸ tr×nh thi c«ng, phï hîp víi ®Æc ®iÓm c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh x©y dùng ®ã lµ hai bé phËn: KÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p riªng biÖt vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. BiÓu 3: Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh c«ng tr×nh TTTM- Th¨ng Long § ¬n vÞ tÝnh: VN§ DiÔn gi¶i 1 A 2 Chi phÝ vËt liÖu KÕ ho¹ch (dù to¸n) Thùc tÕ 3 653162450 4 597527553 51 So víi kÕ ho¹ch Møct¨ng(+) TûlÖ Møc h¹ (-) % 5=4–3 6=5/3 -556348967 -8,51 B C D E F G 0 nh©n 310245563 3 299046858 138858956 2 24614257 825507388 2 169946172 129146675 6 23019133 758880828 0 151547013 Gi¸ thµnh toµn 842502005 bé G = E + F 4 774035529 3 Chi phÝ c«ng Chi phÝ m¸y Chi phÝ chung Gi¸ thµnh SX E=A+B+C+D Chi phÝ QLDN -11198705 -3,6 -97122806 6,994 -1595124 -6,48 -666265602 -8,07 -18399159 10,82 -684664761 -8,12 Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy c«ng ty ®· hoµn thµnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n xuÊt. ë c«ng tr×nh nµy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch gi¶m 684.664.761 ®ång t¬ng øng víi tû lÖ h¹ lµ 8,12%. Tû lÖ h¹ lµ kh¸ cao, v× thÕ C«ng ty ®· tiÕt kiÖm ®îc lîng chi phÝ kh¸ lín cho qu¸ tr×nh thi c«ng mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh mét sù cè g¾ng nç lùc cña tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty, sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o, phÊn ®Êu kh«ng ngõng nghØ. C«ng ty ®· thùc sù quan t©m ®Õn viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tõng bíc thµnh c«ng, ®©y lµ thµnh tÝch cÇn ph¸t huy. Tuy nhiªn ®Ó ®¸nh gi¸ xem C«ng ty ®· ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña m×nh cha, c¸c mÆt m¹nh yÕu trong c¸ch thøc qu¶n lý tõng kho¶n môc chi phÝ th× ta cÇn ®i s©u ph©n tÝch c¸c kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.  Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu Kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu phu thuéc vµo hai yÕu tè lµ khèi lîng vËt t tiªu hao vµ gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng. §¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vÒ tiªu hao mét sè vËt liÖu chÝnh cña 52 c«ng tr×nh nµy, cã thÓ xem qua sù biÕn ®éng vÒ ®Þnh møc tiªu hao trong ®¬n gi¸ chi tiÕt. BiÓu 4: §Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong ®¬n gi¸ chi tiÕt c«ng tr×nh §¬n vÞ tÝnh: VN§ TT 1 2 3 Kho¶n môc ®¸ khan 4*6 §¸ d¨m ®Öm Xi m¨ng PC40 4 5 6 7 8 ThÐp tÊm thÐp h×nh Que hµn DÇu b«i tr¬n Bu l«ng 9 M28*105 Tµ vÑt 14*22 10 §¨ng t¬ Tiªu hao ®Þnh So s¸nh thùc tÕ/kÕ møc ®¬n vÞ 3 M M3 Kg Kg Kg Kg Kg C¸i gç Than h C¸i KÕ Thùc ho¹ch T¨ng(+) Tû lÖ ho¹ch 0,883 1,30 469,45 tÕ 0,723 1,21 468,1 gi¶m(-) -0.16 -0.09 -1.34 % -18,1 -8,7 -0,3 3,6 1,56 0,165 0,52 0,62 1 3,54 1,57 0,165 0,5 0,62 -0,06 +0,01 0 -0,02 0 -1,7 +0,6 0 -0,039 0 0,14 0,14 0 0 0,032 0,03 -0,02 -6,25 Qua biÓu 4 ta thÊy viÖc qu¶n lý ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu cña C«ng ty thùc hiÖn t¬ng ®èi tèt, tiªu hao nguyªn vËt liÖu thùc tÕ cã xu híng gi¶m xuèng so víi kÕ ho¹ch. §¹t ®îc ®iÒu ®ã lµ C«ng ty ®· qu¶n lý chÆt chÏ nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt do vËy ®· tiÕt kiÖm ®îc nguyªn vËt liÖu, h¹n chÕ ®îc lîng nguyªn vËt liÖu tiªu hao. VÒ kh©u qu¶n lý thùc hiÖn ®Þnh møc, C«ng ty tiÕn hµnh theo dâi gi÷a viÖc 53 xuÊt nguyªn vËt liÖu ®em sö dông vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë tõng bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt, xÝ nghiÖp trªn c¬ së ®ã ph¸t hiÖn nh÷ng bé phËn kh«ng hoµn thµnh ®Þnh møc kÕ ho¹ch. X¸c ®Þnh sè chi phÝ t¨ng lªn do kh«ng hoµn thµnh ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu vµ thùc hiÖn khÊu trõ vµo l¬ng cña bé phËn ®ã. §èi víi bé phËn hoµn thµnh tèt ®Þnh møc, sö dông tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu th× C«ng ty cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vËt chÊt kÞp thêi.  Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng Qua biÓu 3 ta thÊy chi phÝ nh©n c«ng thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch gi¶m 11198705 ®ång t¬ng øng víi tû lÖ h¹ 3,6%. C«ng ty ®· hoµn thµnh kÕ ho¹ch vÒ kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng, ®©y lµ mét nç lùc lín cÇn ph¸t huy. Xem xÐt cô thÓ nguyªn nh©n thùc tÕ do: Gi¸ thµnh c«ng tr×nh ®îc lËp trªn c¬ së khèi lîng c«ng t¸c vµ ®¬n gi¸ Nhµ níc ban hµnh. C«ng ty ®· sö dông ®¬n gi¸ do së x©y dùng thµnh phè Hµ Néi lËp trong ®ã ®¬n gi¸ c«ng nh©n kh¸ cao nh tiÒn l¬ng b×nh qu©n thî bËc 3,5/7 lµ 35 ngh×n ®ång/ngµy cha kÓ c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ ®îc hëng theo quy ®Þnh vÒ lao ®éng trong biªn chÕ cña Nhµ níc. Trong khi ®ã ®¬n gi¸ tiÒn c«ng b×nh qu©n c«ng nh©n tay nghÒ 3,5/7 trªn thÞ trêng trong thêi gian thi c«ng c«ng tr×nh thêng thÊp h¬n ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng tr×nh ë xa. Cã nh÷ng n¬i gi¸ thuª lao ®éng chØ ë møc 15 – 20 ngh×n ®ång/ngµy. Sù chªnh lÖch qu¸ lín vÒ ®¬n gi¸ tiÒn c«ng lao ®éng lµ lý do c¬ b¶n nhÊt lµm gi¶m chi phÝ nh©n c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. 54 Lùa chän c«ng nh©n phï hîp víi yªu cÇu c«ng viÖc kÕt hîp víi h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian, gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh tríc ®©y ®· gi¶m ®¸ng kÓ kho¶n môc chi phÝ nµy. Tuy nhiªn, ph¶i xem xÐt yªu cÇu vÒ mÆt kü thuËt cña c«ng tr×nh ®ã cã ®¶m b¶o kh«ng. MÆt kh¸c, ®Ó h¹n chÕ sù biÕn ®éng cña chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, C«ng ty ®· ¸p dông biÖn ph¸p kho¸n c«ng nh©n cho c¸c ®éi s¶n xuÊt, tû lÖ giao kho¸n thêng lµ 112%. Víi ph¬ng ph¸p nµy mét mÆt t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, mÆt kh¸c n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm, tay nghÒ tr×nh ®é c«ng nh©n viªn tæ, ®éi. T¹i c¸c tæ, ®éi phô thuéc l¹i thùc hiÖn ph©n chia theo l¬ng cho tõng tæ c¨n cø vµo ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng theo tõng c«ng viÖc cña quy tr×nh c«ng nghÖ t¹o ra s¶n phÈm, thùc hiÖn tr¶ l¬ng theo doanh thu ®èi víi bé phËn qu¶n lý. §iÒu nµy ®· g¾n liÒn l¬ng víi thµnh qu¶ lao ®éng cña tõng c¸n bé, c«ng nh©n viªn, n©ng cao chÊt lîng c«ng tr×nh, tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh. Mét nguyªn nh©n n÷a lµ do C«ng ty trong nh÷ng n¨m võa qua ®· ®a vµo mét lîng lín m¸y mãc thiÕt bÞ, thay thÕ nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc cho c«ng nh©n viªn ®¶m b¶o chÊt lîng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt.  Kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng Qua sè liÖu biÓu 3 ta thÊy c«ng ty ®· hoµn thµnh kÕ ho¹ch kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng. Chi phÝ m¸y thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch gi¶m 97122806 ®ång t¬ng øng víi tû lÖ h¹ 6,994%. Ta 55 ph¶i ghi nhËn r»ng gÇn ®©y C«ng ty ®· quan t©m chó ý nhiÒu h¬n tíi vÖc gi¶m chi phÝ m¸y thi c«ng. §ã lµ do: C«ng ty ®· gia t¨ng ¸p dông h×nh thøc kho¸n gän cho c¸c tæ, ®éi trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý thi c«ng, x¾p xÕp mÆt b»ng thi c«ng vµ ph¬ng tiÖn thi c«ng hîp lý. Chi phÝ m¸y mãc gi¶m ë ®©y cã phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá tõ viÖc sö dông m¸y mãc cã hiÖu qu¶, bè trÝ hîp lý, khai th¸c tËn dông c«ng suÊt m¸y thi c«ng. Do mÆt b»ng thi c«ng t¬ng ®èi tèt nªn C«ng ty ®· tËn dông tèt viÖc sö dông m¸y mãc thay thÕ lao ®éng thñ c«ng nªn ®· ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng ph¶i ®¶m b¶o vÖ sinh m«i trêng xung quanh nhng víi m¸y mãc hiÖn ®¹i nªn ®· gi¶m ®îc mét lîng kh¸ nhiÒu. Cßn mét yÕu tè n÷a lµ C«ng ty ®· biÕt thuª ngoµi mét sè lo¹i m¸y mãc thi c«ng víi gi¸ dù to¸n ®· ®îc lËp t¬ng ®èi s¸t víi gi¸ thùc tÕ. Nhê vËy ®· gi¶m ®îc kho¶n môc chi phÝ nµy. Tuy nhiªn, còng cÇn hÕt søc chó ý tíi sù biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ trêng kh«ng ®Ó gi¸ dù to¸n thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ ph¶i thuª lµm ®én kho¶n chi phÝ nµy lªn vµ ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý m¸y thuª tr¸nh ph¶i ®Òn bï do h háng… Nhng gi¸ thuª trªn thÞ trêng hiÖn nay lµ kh¸ cao nªn còng kh«ng gióp nhiÒu cho C«ng ty khi ph¶i thi c«ng nh÷ng c«ng tr×nh ë xa, thêi tiÕt níc ta kh«ng thuËn lîi cho viÖc b¶o qu¶n m¸y víi thêi gian thi c«ng dµi…  Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung Qua biÓu 3 ta thÊy gi¸ thµnh thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch gi¶m 1595124 ®ång t¬ng øng víi tû lÖ h¹ lµ 6,48%. Nh vËy, C«ng ty 56 ®· hoµn thµnh kÕ ho¹ch vÒ kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung. Cã thÓ do hai nguyªn nh©n sau ®©y: Do c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch cha s¸t víi thùc tÕ. Thêi gian thi c«ng c«ng tr×nh ë vµo kho¶ng 7 th¸ng vµ ®Þa ®iÓm c«ng tr×nh l¹i trong ®Þa bµn Hµ Néi nªn trong qu¸ tr×nh thi c«ng kh«ng ph¸t sinh thªm nhiÒu lo¹i chi phÝ nh: Giao dÞch, tiÕp kh¸ch ®Þa ph¬ng, chi phÝ ®i l¹i, c«ng t¸c phÝ cho c¸n bé qu¶n lý ngoµi kÕ ho¹ch. §Ó tiÕt kiÖm chi phÝ nµy ngoµi viÖc lªn kÕ ho¹ch qu¶n lý chÆt chÏ, C«ng ty vµ ®éi s¶n xuÊt ®· cã biÖn ph¸p ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng. Víi c«ng tr×nh nµy, chi phÝ chung chiÕm tû träng nhá do ®· tiÕt kiÖm mét sè kho¶n nh: TiÕp kh¸ch, ¨n ë, ®i l¹i, c«ng t¸c phÝ, phÝ ®iÖn tho¹i ®· chi tiªu hîp lý. C«ng ty trong qu¸ tr×nh thi c«ng ph¶i chuyÓn c«ng nh©n, m¸y mãc cÇn thiÕt ®Õn ch©n c«ng tr×nh. Chi phÝ cho c«ng t¸c nµy ®· ®îc qu¶n lý tèt, ®· ¸p dông h×nh thøc thuª mét sè m¸y mãc t¹i ngay gÇn n¬i thùc hiÖn c«ng tr×nh nªn ®· gi¶m ®îc chi phÝ. Nhng viÖc di chuyÓn m¸y mãc vµ x©y lÒu l¸n cho c«ng nh©n vÉn lµ mét vÊn ®Ò t¬ng ®èi khã ®èi víi C«ng ty, lµm sao ph¶i tæ chøc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n.  Kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp C«ng ty ®· hoµn thµnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh toµn bé c¶ vÒ møc h¹ vµ tû lÖ h¹, víi møc h¹ gi¶m 684.664.761 ®ång t¬ng øng víi tû lÖ h¹ lµ 8,12%. Nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ do chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®· gi¶m. 57 BiÓu 5: Ph©n tÝch chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cña c«ng tr×nh §¬n vÞ tÝnh: VN§ TT 1 2 3 4 5 6 7 Néi dung chi phÝ QLDN Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý Chi phi vËt liÖu ®å dïng QL Chi phÝ c«ng cô ®å dïng VP Chi phÝ khÊu hao TSC§ ThuÕ vµ lÖ phÝ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Céng Gi¸ trÞ 41932671 17914897 3937340 43901341 4331074 25592710 14746998 151547013 Tû träng% 27,67 11,82 2,6 28.97 2,86 16,89 9,19 100 Theo sè liÖu biÓu 3 ta thÊy chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp thùc tÕ gi¶m so víi kÕ ho¹ch lµ 18.399.159 ®ång t¬ng øng víi tû lÖ h¹ lµ 10,82%. Cã thÓ nãi ®ã còng lµ dÊu hiÖu cho thÊy c«ng t¸c qu¶n lý kho¶n môc chi phÝ nµy lµ rÊt tèt. Qua biÓu 5 ta thÊy kho¶n môc chi phÝ b»ng tiÒn chiÕm tû träng kh«ng cao trong chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®îc thµnh qu¶ nh vËy ph¶i kÓ ®Õn viÖc c«ng ty ®· kh¾c phôc ®îc sù thiÕu vèn lu ®éng trong s¶n xuÊt mÆc dï chi phÝ l·i vay Ng©n hµng hiÖn nay lµ rÊt cao. §iÒu nµy cã ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn viÖc tham gia ®Êu thÇu vµ th¾ng thÇu, kh¶ n¨ng t¨ng lîi nhuËn vµ n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. Theo biÓu 3 th× gi¸ thµnh toµn bé c«ng tr×nh theo kÕ ho¹ch lµ 8425020054 ®ång cßn thùc tÕ lµ 7740355293 ®ång. Nh vËy, 58 so víi kÕ ho¹ch th× gi¸ thµnh toµn bé thùc tÕ ®· gi¶m 684.664.761 ®ång t¬ng øng víi tû lÖ h¹ lµ 8,12%. Ta cã thÓ thÊy r»ng c«ng ty ®· hoµn thµnh tèt nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh vµ tû lÖ h¹ lµ kh¸ cao. Thùc sù cho thÊy hä ®· quan t©m s¸t sao vµ nghiªm tóc trong qu¸ tr×nh thi c«ng. TÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ m¸y thi c«ng ®Òu h¹ víi ®¸nh gi¸ lµ tèt. Cã thÓ nãi khã cã c«ng tr×nh nµo cã ®îc tû lÖ h¹ gi¸ thµnh cao nh vËy vµ thùc sù ®©y lµ mét thµnh c«ng rÊt ®¸ng khÝch lÖ cña c«ng ty. ViÖc qu¶n lý chÆt chÏ, tiÕt kiÖm chi phÝ, thùc hiÖn ®ång bé c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý, ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng h¬n n÷a vµ tæ chøc tèt viÖc cung øng vËt t ®· gióp cho c«ng ty ®¹t ®îc môc tiªu h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch xuÊt s¾c. 2.3.3. §¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c qu¶n lý, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm  Nh÷ng u ®iÓm: C«ng ty ®· thùc sù quan t©m ®Õn c«ng t¸c h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm: Qu¸ tr×nh thi c«ng ®îc tæ chøc khoa häc, tæ chøc mÆt b»ng thi c«ng hîp lý, ®¬n gi¶n ho¸ dÇn bé m¸y qu¶n lý t¹i c«ng trêng. C«ng ty còng quan t©m gi¸o dôc ®éi ngò lao ®éng cã ý thøc tiÕt kiÖm chi phÝ, tinh thÇn thi ®ua s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt. Do ®ã ®¹i bé phËn c¸c c«ng tr×nh cã møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu thÊp h¬n dù to¸n, chi phÝ sö dông m¸y gi¶m t¬ng ®èi, chi phÝ s¶n xuÊt chung gi¶m râ rÖt. §©y lµ mét thµnh tÝch næi bËt cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn C«ng ty. MÆt kh¸c, b»ng h×nh thøc t¨ng cêng h¬n m¸y mãc, gi¶m lao ®éng hîp ®ång, sö dông lao ®éng thuª ngoµi, ®Æc biÖt lµ 59 biÖn ph¸p kho¸n viÖc ®èi víi c¸c ®éi s¶n xuÊt buéc c¸c ®éi ph¶i t×m mäi c¸ch n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng mµ cô thÓ lµ h¹ch to¸n chi phÝ chÝnh x¸c, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Ngoµi ra mét ®iÓm ph¶i kÓ ®Õn lµ c«ng t¸c khuyÕn khÝch ph¸t huy s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ChÕ ®é tiÒn l¬ng, tiÒn thëng hîp lý cña C«ng ty ®· khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng nh©n viªn t×m tßi ®Ò xuÊt s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt mµ ®©y lµ mét u ®iÓm cÇn ph¸t huy. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®èi víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®Æc biÖt lµ trong c«ng t¸c lËp dù to¸n chi phÝ vµ thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ. C«ng t¸c qu¶n lý ë C«ng ty ®· chó träng híng vµo tiÕt kiÖm tõng kho¶n môc chi phÝ trong ®ã ®Æc biÖt lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ sö dông m¸y vµ nh©n c«ng. NÕu nh trong nh÷ng n¨m tríc ®©y, viÖc t×m nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p lµ mét th¸ch thøc lín. Nhng hiªn nay, C«ng ty ®· kh¾c phôc ®îc tõ kh©u lùa chän nguån hµng cho ®Õn kh©u lùa chän ph¬ng thøc thanh to¸n, ph¬ng thøc vËn chuyÓn bèc dì t¹i ch©n c«ng tr×nh… ®a ra ¸p dông hiÖu qu¶ lµm gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ thu mua vµ ®¶m b¶o cung cÊp thêng xuyªn ®Çy ®ñ nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt. §Ó gi¶m khèi lîng nguyªn vËt liÖu tiªu hao, c¸c biÖn ph¸p cña C«ng ty híng vµo gi¶m hao hôt trong kh©u vËn chuyÓn, b¶o qu¶n vµ hao hôt trong kh©u thu mua bµn 60 giao, thùc hiÖn ®óng ®Þnh møc sö dông kh«ng ®Ó x¶y ra hiÖn tîng l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu. Chi phÝ nh©n c«ng còng lµ mét kho¶n môc mµ C«ng ty cã sù ®iÒu chØnh hîp lý vµ ®· thu ®îc kÕt qu¶ kh¶ quan. B»ng ph¬ng ph¸p kho¸n lµ chñ yÕu vµ thuª nh©n c«ng ngoµi th× chi phÝ nh©n c«ng ®· gi¶m ®i. C«ng ty ®· tiÕt kiÖm ®îc ®¸ng kÓ chi phÝ, ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm, thu nhËp cña c«ng nh©n ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn. ViÖc ®a m¸y mãc thiÕt bÞ míi vµo sö dông, c¬ giíi ho¸ c¸c c«ng viÖc ®· lµm thùc sù thay ®æi t×nh h×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ m¸y mãc t¨ng vÒ tû träng nhng vÉn hoµn thµnh ®îc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®Ò ra.  Nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc: Trong c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch gi¸ thµnh mÆc dï c¸c kho¶n môc chi phÝ thùc tÕ ®Òu h¹ thÊp so víi kÕ ho¹ch nhng vÉn cßn cã thÓ ®¹t ®îc tèt h¬n n÷a ®Æc biÖt lµ ®èi víi kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ chi phÝ nh©n c«ng cha s¸t víi thùc tÕ ph¸t sinh t¹i c«ng trêng. Gi¸ nguyªn vËt liÖu trong dù to¸n ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ vµ hå s¬ ®iÒu chØnh mµ Nhµ níc ban hµnh nhng trªn thùc tÕ th× hÖ sè nµy cßn mét kho¶ng c¸ch so víi sù biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ trêng. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng viÖc lËp kÕ ho¹ch thu mua dù tr÷ nguyªn vËt liÖu ®Æc biÖt lµ c¸c nguyªn vËt liÖu chñ yÕu cßn cha ®îc quan t©m ®óng møc dÉn ®Õn gi¸ thµnh thùc tÕ c¸c c«ng tr×nh cßn lªn xuèng theo sù biÕn ®éng gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu trªn thÞ trêng. Qu¸ tr×nh cung cÊp 61 nguyªn vËt liÖu cßn gÆp khã kh¨n. ViÖc thu vµ cÊp ph¸t nguyªn vËt liÖu ngay t¹i ch©n c«ng tr×nh cã thuËn lîi lµ gi¶m chi phÝ dù tr÷, b¶o qu¶n nhng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng phô thuéc qu¸ lín vµo thÞ trêng. §Æc biÖt vµo mïa kh«, mïa x©y dùng thêng x¶y ra c¸c c¬n sèt gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu. Mét sè c«ng tr×nh ¸p dông ph¬ng ph¸p kho¸n ®èi víi chi phÝ nh©n c«ng nhng ë nh÷ng c«ng tr×nh nµy chi phÝ nh©n c«ng so víi kÕ ho¹ch vÉn cao bëi v× cha cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c bé phËn cung øng vËt t, ®éi s¶n xuÊt. Cha t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng lµm viÖc dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng cha cao. MÆt kh¸c, ®èi víi ph¬ng ph¸p kho¸n tån t¹i hai nhîc ®iÓm c¬ b¶n lµ tr×nh ®é kü thuËt vµ ý thøc tæ chøc lao ®éng cña c«ng nh©n thuª ngoµi thÞ trêng mµ sè lao ®éng thuª ngoµi thêng lµ lao ®éng phæ th«ng cã tr×nh ®é tay nghÒ thÊp lµm viÖc theo kinh nghiÖm, kh«ng cã kiÕn thøc c¬ b¶n do ®ã ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái kü thuËt cao hä kh«ng lµm ®îc hoÆc lµm l·ng phÝ vËt liÖu, giê m¸y thi c«ng. Ta còng biÕt r»ng phÇn lín c¸c lao ®éng thuª ngoµi lµ n«ng d©n c¸c tØnh l©n cËn Hµ Néi t×m viÖc, do vËy chØ rµng buéc víi C«ng ty trong c¸c hîp ®ång ng¾n h¹n. Khi vµo mïa vô n«ng nghiÖp, hä tù ý bá vÒ g©y c¶n trë cho viÖc ®Èy m¹nh tiÕn ®é thi c«ng vµ kÐo dµi thêi gian x©y dùng lµm t¨ng chi phÝ qu¶n lý c«ng tr×nh còng nh chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Lùc lîng lao ®éng cha ®îc bè trÝ hîp lý, cha thùc sù tinh gi¶m. C«ng ty cha khai th¸c cã hiÖu qu¶ lùc lîng lao ®éng thuª ngoµi trªn thÞ trêng, lao ®éng t¹i ®Þa ph¬ng. 62 VÒ kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung C«ng ty ®· kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®Ò ra. Do c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch cha s¸t víi thùc tÕ. Thêi gian thi c«ng c«ng tr×nh t¬ng ®èi dµi nªn trong qu¸ tr×nh thi c«ng thêng ph¸t sinh thªm nhiÒu lo¹i chi phÝ lµm ¶nh hëng ®Õn viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty. ViÖc qu¶n lý vµ sö dông c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ vµ tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c cha cã hiÖu qu¶, ®©y lµ mét nh©n tè t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc khai th¸c sö dông m¸y mãc cha hiÖu qu¶ nhiÒu th¸ng ho¹t ®éng rÊt Ýt trong khi ®ã C«ng ty vÉn ph¶i tÝnh khÊu hao, qu¶n lý vµ tr¶ l·i vay Ng©n hµng. C«ng ty cha quan t©m ®óng møc ®Õn c«ng t¸c h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. C«ng t¸c lËp dù to¸n gi¸ thµnh chØ dõng l¹i ë møc tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ trÞ dù to¸n mµ kh«ng x¸c ®Þnh chØ tiªu h¹ gi¸ thµnh, møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch trong tõng c«ng tr×nh. 63 Ch¬ng III ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng t¹i C«ng ty tnhh x©y dùng vµ th¬ng m¹i hoµng an 64 3.1. Ph¬ng híng kinh doanh cña c«ng ty trong thêi gian tíi Ph¬ng híng hay chiÕn lîc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ã. NÕu chiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh lµ ®Þnh híng, lµ môc tiªu cña c«ng ty cÇn ®¹t tíi th× c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó biÕn nh÷ng “kh¸t väng” Êy thµnh hiÖn thùc. V× vËy, chóng ta cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt chiÕn lîc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, coi ®ã nh lµ mét kim chØ nam cho viÖc t×m kiÕm gi¶i ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng ty thÓ hiÖn trªn c¸c ph¬ng diÖn chñ yÕu: 3.1.1. §Þnh híng ph¸t triÓn cña c«ng ty X©y dùng vµ ph¸t triÓn C«ng ty trë thµnh C«ng ty m¹nh lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ lµm thíc ®o chñ yÕu cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, söa ch÷a thiÕt bÞ thi c«ng… Ph¸t huy mäi nguån lùc ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh, gi¶i quyÕt ®ñ viÖc lµm vµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ngêi lao ®éng. 3.1.2. Môc tiªu ph¸t triÓn cña c«ng ty Trªn c¬ së nh÷ng ®Þnh híng ph¸t triÓn, C«ng ty ®· ®a ra nh÷ng môc tiªu thùc hiÖn nh sau: + PhÊn ®Êu trë thµnh C«ng ty m¹nh toµn diÖn víi nhiÒu ngµnh nghÒ, s¶n phÈm, cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao. 65 + PhÊn ®Êu gi¸ trÞ t¨ng trëng kinh tÕ hµng n¨m vÒ lîi nhuËn ®¹t tõ 15-20%. + B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn ®iÒu lÖ ®Õn hÕt n¨m 2010 ®¹t gi¸ trÞ 10 tû ®ång. + §¶m b¶o ®ñ viÖc lµm cho c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty + Thu nhËp b×nh qu©n t¨ng tõ 10-15%. + Tæ chøc khai th¸c sö dông tèi ®a c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i thuû, bé s½n cã ®Ó vËn chuyÓn vËt t thiªt bÞ phôc vô c¸c c«ng tr×nh. 3.2. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña c«ng ty 3.2.1. Nh÷ng thuËn lîi cña c«ng ty + MÆc dï c«ng ty míi ®îc thµnh lËp, nhng l·nh ®¹o c«ng ty l¹i lµ nh÷ng ngêi cã kinh nghiÖm l©u n¨m trong ngµnh x©y dùng, v× vËy c«ng ty cã kh¸ nhiÒu kinh nghiÖm trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. §ã lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së v÷ng ch¾c t¹o ®iÒu kiÖn trong kinh doanh. + §îc sù gióp ®ì cña Bé X©y dùng vµ c¸c ngµnh chøc n¨ng nh: Ng©n hµng, tæ chøc Tµi chÝnh tÝn dông, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng… + C«ng ty cã tinh thÇn ®oµn kÕt, ph¸t huy tinh thÇn c¸ch m¹ng vît qua mäi thö th¸ch, h¨ng h¸i thi ®ua liªn tôc hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao. + C¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty ®Òu lµ nh÷ng ngêi cã kinh nghiÖm, nhiÖt t×nh vµ cã ®Çy ®ñ tr×nh ®é chuyªn m«n ®Ó phôc vô cho c«ng ty. 66 C«ng ty ®· x©y dùng ®îc ®Þnh híng ph¸t triÓn lµ ®æi míi ph¬ng thøc qu¶n lý ®iÒu hµnh, ®Çu t thiÕt bÞ, c«ng nghÖ tiÕn tiÕn, ®µo t¹o con ngêi nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu cao nhÊt cña kh¸ch hµng, C«ng ty cam kÕt thùc hiÖn dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c: - Kh«ng ngõng ph¸t triÓn, ®Çu t ®æi míi, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®a d¹ng vµ tæng hîp cña kh¸ch hµng. - Lu«n quan t©m vµ liªn hÖ chÆt chÏ víi kh¸ch hµng, ®¶m b¶o cung cÊp c¸c s¶n phÈm, dÞch vô tèt nhÊt, nhanh nhÊt. - X©y dùng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¶m b¶o ®ñ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. - Thêng xuyªn ch¨m lo c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ngêi lao ®éng. 3.2.2. Nh÷ng khã kh¨n cña c«ng ty Thø nhÊt lµ: NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®em l¹i cho C«ng ty nhiÒu thuËn lîi, thêi c¬ míi, nhng ®ång thêi còng xuÊt hiÖn nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc. Xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, héi nhËp kinh tÕ ViÖt Nam víi khu vùc vµ quèc tÕ sÏ lµm t¨ng søc Ðp c¹nh tranh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc t×m kiÕm vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, t×m kiÕm thÞ trêng cho c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp sÏ cßn hÕt søc khã kh¨n do ph¶i c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t. Thø hai lµ: Sù biÕn ®éng bÊt thêng cña gi¸ nguyªn vËt liÖu g©y khã kh¨n cho c«ng ty trong viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch gÝa thµnh c¸c c«ng tr×nh, nhÊt lµ trong n¨m 2003 vµ 2004 gi¸ nguyªn vËt liÖu t¨ng, gi¶m nhanh ®Õn bÊt ngê. 67 Thø ba lµ: Ho¹t ®éng cña c«ng ty cã tÝnh chÊt lu ®éng, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i thêng xuyªn di chuyÓn m¸y mãc, c«ng cô, ngêi lao ®éng. Tõ ®©y lµm n¶y sinh nh÷ng khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý chi phÝ còng nh lµm ph¸t sinh thªm mét sè chi phÝ phô lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm. Thø t lµ: Qu¸ tr×nh x©y dùng thêng chÞu ¶nh hëng nhiÒu cña ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu nªn dÔ bÞ gi¸n ®o¹n g©y ø ®äng vèn. Thø n¨m lµ: S¶n phÈm hoµn thµnh theo tõng ®¬n ®Æt hµng, do ®ã ph¶i lËp dù to¸n tríc vÒ gi¸ thµnh, tÝnh to¸n cÈn thËn tríc khi tham gia ®Êu thÇu. Thø s¸u lµ: ViÖc phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn nghiÖp vô víi ®éi s¶n xuÊt ®«i lóc, ®«i chç cßn cha chÆt chÏ cha nhÞp nhµng. 3.3. Mét sè biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i hoµng an. Trªn c¬ së nghiªn cøu vÒ mÆt lý luËn vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý – lËp vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty. §Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ßi hái ph¶i ¸p dông ®ång bé nhiÒu biÖn ph¸p, cã sù phèi hîp nhiÒu cÊp, nhiÒu mÆt trong toµn bé ho¹t ®éng cña c«ng ty. Song do kh¶ n¨ng cã h¹n vµ giíi h¹n cña ®Ò tµi, em xin nªu mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh sau: 3.3.1. TiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu 68 Mét c«ng tr×nh x©y dùng cÇn rÊt nhiÒu nguyªn nhiªn vËt liÖu do vËy phßng kÕ ho¹ch cÇn lµm tèt h¬n chøc n¨ng t vÊn trong c«ng t¸c cung øng nguyªn vËt liÖu, x¸c ®Þnh gi¸ c¶ mét sè lo¹i chÝnh, quy trÇn gi¸ ®Ó kh«ng ®éi nµo mua víi gi¸ cao h¬n (trõ nh÷ng c«ng tr×nh do bªn A cung cÊp). Nh÷ng c«ng tr×nh thi c«ng trªn ®Þa bµn tØnh kh¸c th× tËn dông nguyªn vËt liÖu cña ®Þa ph¬ng ®Ó gi¶m chi phÝ. §Ó gi¶m gi¸ thµnh vËt liÖu c«ng ty nªn ®Æt mua khèi lîng lín nguyªn vËt liÖu thêng dïng ë møc b×nh qu©n n¨m. ViÖc nµy sÏ gióp c«ng ty tiÕt kiÖm chi phÝ th«ng qua gi¶m chiÕt khÊu, kh«ng ph¶i øng tiÒn tríc, ®ång thêi chñ ®éng vÒ nguyªn vËt liÖu. Hµng n¨m C«ng ty sö dông nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu, ch¼ng h¹n: Víi vËt liÖu Xi m¨ng th× sè lîng b×nh qu©n cho c«ng t¸c x©y l¾p trùc tiÕp kh«ng kÓ do bªn A cung cÊp kho¶ng trªn 100 tÊn. Do c¸c c«ng tr×nh thi c«ng n»m ë c¸c ®Þa bµn kh¸c nhau nªn viÖc cung øng t¬ng ®èi phùc t¹p. Song thÞ trêng vËt liÖu phong phó, nhiÒu lo¹i nÕu nh tËn dông tèt th× ®©y lµ mét thuËn lîi. VÝ dô: Xi m¨ng Hoµng Th¹ch gi¸ 830 ®ång/kg t¹i kho ngêi b¸n, 850 ®ång/kg t¹i ch©n c«ng tr×nh. Xi m¨ng BØm S¬n: cña Vinaximex gi¸ 770 ®ång/kg t¹i kho ngêi b¸n, cßn t¹i ch©n c«ng tr×nh lµ 850 ®ång/kg. Cña c«ng ty vËt t kü thuËt gi¸ 790 ®ång/kg t¹i kho ngêi b¸n, 830 ®ång/kg t¹i ch©n c«ng tr×nh. NÕu mua víi sè lîng lín tõ 25 tÊn trë lªn th× ®îc gi¶m 50 ®ång/kg. 69 MÆt kh¸c, c¸c lo¹i Xi m¨ng trªn ®Þa bµn cã tÝnh chÊt t¬ng tù nhau nhng gi¸ thµnh t¬ng ®èi kh¸c biÖt. ChØ tÝnh riªng trªn ®Þa bµn Hµ Néi, c«ng ty ®· sö dông trªn 45 tÊn. Nh vËy, viÖc lùa chän ®óng nguån cung øng nguyªn vËt liÖu sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ to lín cho c«ng t¸c h¹ gi¸ thµnh. Ch¼ng h¹n nÕu chän Xi m¨ng PC30 (BØm S¬n) cña C«ng ty Vinaximex th× møc tiÕt kiÖm lµ: (830 – 770) x 45.000 – 50 x 45.000 = 4.950.000 ®ång so víi Xi m¨ng Hoµng Th¹ch. (790 – 770) x 45.000 + 50 x 45.000 = 3.150.000 ®ång so víi Xi m¨ng cña c«ng ty vËt t. Th«ng qua viÖc ký hîp ®ång víi sè lîng lín ë møc sö dông b×nh qu©n hµng n¨m, giao hµng nhiÒu ®ît, gióp C«ng ty chñ ®éng trong viÖc cung øng nguån hµng; mÆt kh¸c gióp c«ng ty tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ dù tr÷, b¶o qu¶n. C«ng ty cã thÓ xem xÐt t¬ng tù víi c¸c nguyªn vËt liÖu kh¸c nh: S¾t, thÐp, sái, ®¸. 3.3.2. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc gi¶m chi phÝ nh©n c«ng Khi tiÕn hµnh mét c«ng tr×nh cÊn rÊt nhiÒu nh©n c«ng v× vËy c«ng ty nªn xem xÐt tiÕn hµnh x©y dùng biÓu ®å nh©n lùc hîp lý tríc khi khëi c«ng c«ng tr×nh, tõ ®ã x¸c ®Þnh sè lao ®éng cÇn thiÕt, biÕt ®îc t×nh h×nh thõa thiÕu ®Ó chñ ®éng ®iÒu tiÕt. Bè trÝ ®óng ngêi, ®óng viÖc, tr¸nh sù chång chÐo. Víi nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái yªu cÇu vÒ mÆt kü thuËt, mü thuËt th× nhÊt thiÕt ph¶i ®îc nh÷ng ngêi cã tay nghÒ cao ®¶m 70 nhiÖm. Ngîc l¹i, nh÷ng c«ng viÖc gi¶n ®¬n kh¸c th× lao ®éng phæ th«ng còng cã thÓ lµm ®îc. HiÖn nay, thÞ trêng lao ®éng cã rÊt nhiÒu lao ®éng nhµn dçi ®ang cÇn viÖc do ®ã c«ng ty cã thÓ thuª hä lµm theo thêi vô. Cho nªn c«ng ty cÇn ph¶i x©y dùng c¸c ®éi khung, nh÷ng ®éi nµy bao gåm c¸c c«ng nh©n cã tay nghÒ cao, n»m trong biªn chÕ, cßn sè lao ®éng gi¶n ®¬n th× tiÕn hµnh thuª ngoµi theo nhu cÇu riªng cña tõng c«ng tr×nh thi c«ng. Sè lao ®éng gi¶n ®¬n nµy chØ chÞu sù trùc tiÕp chØ ®¹o cña tæ trëng tæ ®éi chø kh«ng rµng buéc vÒ mÆt hµnh chÝnh víi c«ng ty. ViÖc lµm nµy sÏ gãp phÇn lµm gi¶m quü l¬ng, qua ®ã trùc tiÕp h¹ gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Tuy nhiªn h¹n chÕ c¨n b¶n khi sö dông lao ®éng thuª ngoµi lµ c«ng nh©n cã tr×nh ®é thÊp, ý thøc kû luËt kÐm. §Ó kh¾c phôc h¹n chÕ nµy cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p: - Cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o båi dâng tay nghÒ cho ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt nßng cèt lµ nh÷ng lao ®éng lµm viÖc l©u n¨m ë c«ng ty, cã kÕ ho¹ch ®iÒu ®éng xuèng phô tr¸ch ®éi. - ë tõng ®éi s¶n xuÊt trùc tiÕp cÇn ph¶i ph©n tæ s¶n xuÊt thµnh nh÷ng nhãm nhá, ë mçi nhãm cö mét ngêi phô tr¸ch. Sö dông h×nh thøc khen thëng, kû luËt b»ng tiÒn ®èi víi nhãm trëng ®Ó g¾n tr¸ch nhiÖm cña hä trong viÖc ®iÒu hµnh lao ®éng trong nhãm, tr¸nh l·ng phÝ mÊt m¸t vËt liÖu vµ tù ý bá viÖc cña c«ng nh©n 71 3.3.3. T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu ®Ó gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh Gi¸ nguyªn vËt liÖu tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh bao gåm: Gi¸ mua, chi phÝ vËn chuyÓn, ®ãng gãi, b¶o qu¶n… Trong gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm kho¶ng tõ 80 – 85%, do ®ã viÖc gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã ý nghÜa rÊt lín tíi c«ng t¸c h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Tuy nhiªn, ®Ó qu¶n lý tèt chi phÝ nguyªn vËt liÖu th× C«ng ty cÇn nç lùc phÊn ®Êu trªn tÊt c¶ c¸c mÆt, c¸c kh©u sau: + Trong thiÕt kÕ kü thuËt, ph¶i cã ph¬ng ¸n sö dông nguyªn vËt liÖu hîp lý, lùa chän nguyªn vËt liÖu cã gi¸ thµnh h¹ nhng vÉn ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt. Nªn sö dông nguyªn vËt liÖu trong níc thay thÕ nhËp khÈu, nguyªn vËt liÖu ®Þa ph¬ng ®Ó gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn võa cã lîi cho c«ng ty võa kÝch thÝch s¶n xuÊt trong níc. + Trong qóa tr×nh lËp dù to¸n, ph¶i x¸c ®Þnh ®îc nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu, x©y dùng ®Þnh møc nguyªn vËt liÖu trªn c¬ së ®¬n gi¸ cña Nhµ níc vµ phï hîp víi thùc tiÔn, s¸t víi gi¸ c¶ thÞ trêng nh»m h¹n chÕ biÕn ®éng tiªu cùc. §ång thêi trong qu¸ tr×nh thi c«ng, ph¶i x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p cung øng nguyªn vËt liÖu thÝch hîp. + Coi träng c«ng t¸c b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu, cÇn cã sù gi¸m s¸t chÆt chÏ, thêng xuyªn kiÓm tra, kiÓm so¸t, tr¸nh cÊp thõa kh«ng ®óng chñng lo¹i. Thùc hiÖn chÕ ®é khen thëng c¸ nh©n, tËp thÓ cã thµnh tÝch trong c«ng t¸c tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu ®ång thêi xö lý nghiªm tóc nh÷ng vi ph¹m. 72 + Ph¸t huy chÕ ®é kho¸n c«ng viÖc, h¹ng môc cho c¸c ®éi s¶n xuÊt ®ång thêi ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hoµn thµnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, rót kinh nghiÖm. 3.3.4. T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vµ khai th¸c TSC§ BÊt kÓ mét c«ng ty x©y dùng nµo còng ®ßi hái c«ng ty ph¶i mua s¾m nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cã gi¸ trÞ lín do ®ã ®Ó tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm th× ®ßi hái c«ng ty ph¶i qu¶n lý vµ khai th¸c tèt c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nµy. Mçi c«ng tr×nh ®ßi hái nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ kh¸c nhau nhng c«ng ty kh«ng thÓ ®ñ vèn ®Ó mua s¾m hÕt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ v× vËy c«ng ty cã thÓ ®i thuª m¸y mãc ë ngoµi, cßn nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ mµ c«ng ty ®· ®Çu t mua th× ph¶i sö dông cho hÕt khÊu hao vµ c«ng suÊt cña nã. Khi c«ng ty cha cã c«ng tr×nh ®Ó sö dông m¸y mãc nµy mµ c«ng ty kh¸c cÇn ta cã thÓ cho thuª tr¸nh t×nh tr¹ng m¸y mãc ®Ó kh«ng. §Ó m¸y mãc ho¹t ®éng hÕt c«ng suÊt th× ®ßi hái ph¶i cã c«ng nh©n chuyªn vËn hµnh m¸y mãc thiÕt bÞ vµ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ. Ph¶i cã sæ theo dâi TSC§ cho tõng bé phËn tr¸nh t×nh tr¹ng tÝnh nhiÒu lÇn cho mét TSC§ vµ tµi s¶n ®· khÊu hao hÕt råi mµ vÉn ®îc tÝnh khÊu hao. 3.3.5. Kh¾c phôc khã kh¨n vÒ vèn dµi h¹n t¹o ®iÒu kiÖn ®Çu t §èi víi mét c«ng ty ho¹t ®éng trong ngµnh x©y dùng ®ßi hái mét lîng vèn rÊt lín vµ l©u dµi ®Ó kh¾c phôc ®îc khã kh¨n vÒ lîng vèn dµi h¹n nµy ®ßi hái c«ng ty ph¶i lùa chän ph¬ng thøc huy ®éng vèn cã hiÖu qu¶ nh: * Tõ nguån vèn vay: 73 - §a d¹ng ho¸ c¸c kªnh vay vèn nh»m tr¸nh lÖ thuéc vµo mét sè Ýt ng©n hµng khi cã thêi c¬ kinh doanh ®Õn. - §¨ng ký vay vèn tõ c¸c quü hç trî ph¸t triÓn - §èi víi nh÷ng kÕ ho¹ch ®Çu t vµo d©y truyÒn c«ng nghÖ hoÆc c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng ty nªn chó träng ®Õn h×nh thøc thuª tµi chÝnh tá ra rÊt cã hiÖu qu¶ ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ®ang thiÕu vèn. * Tõ nguån vèn tù cã: C«ng ty cã thÓ t¨ng tû träng vèn tù cã b»ng c¸ch: - T¨ng cêng kinh doanh cã hiÖu qu¶ nh»m t¨ng lîi nhuËn rßng - TiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ dÇn mét sè thµnh viªn nh»m kªu gäi vèn tõ bªn ngoµi ®Çu t vµo c«ng ty. - T¨ng cêng qu¶n lý tµi chÝnh hiÖu qu¶ nh»m môc tiªu ®Çu t c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi tõ c¸c quü, c¸c kho¶n vèn lu ®éng cha cÇn ®Õn vµo chøng kho¸n ng¾n h¹n, dµi h¹n cã lîi. * Tõ nguån liªn doanh: Víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t lín th× c«ng ty cã thÓ tiÕn hµnh kªu gäi gãp vèn liªn doanh nh»m gi¶m g¸nh nÆng vÒ vèn. 3.3.6. KiÓm so¸t chÆt chÏ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn.Trong ®ã chi phÝ b»ng tiÒn chiÕm tû träng lín nhÊt gåm c¸c kho¶n chi tr¶ l·i vay ®Çu t, l·i vay vèn lu ®éng vµ c¸c chi phÝ kh¸c. Ngoµi viÖc tÝnh to¸n, dù trï c¸c kho¶n vay vèn sao cho phï hîp víi l·i suÊt, tr¸nh ®îc møc l·i suÊt cao vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng thanh to¸n, C«ng ty cÇn kiÓm so¸t c¸c chi phÝ ho¹t 74 ®éng cña bé phËn qu¶n lý b»ng c¸ch kho¸n chi theo c«ng viÖc cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn c¨n cø vµo nhu cÇu chi tiªu cÇn thiÕt ®· lËp kÕ ho¹ch vµ c¨n cø vµo møc chi kú tríc ®Ó ®iÒu chØnh cho phï hîp, ®Ó ®¶m b¶o bé m¸y ho¹t ®éng tÝch cùc vµ tiÕt kiÖm chi phÝ cho C«ng ty. CÇn qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n chi b»ng tiÒn phôc vô ®èi ngo¹i, giao dÞch. §Ó gi¶m l·i vay ng©n hµng t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó lµm t¨ng nhanh tèc ®é vßng quay cña vèn, tËn dông c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi nh: B¶o hiÓm x· héi, quü l¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, tiÒn khÊu hao cha sö dông ®Õn. KÕt luËn Níc ta hiÖn ®ang lµ mét trong nh÷ng níc nghÌo. ChiÕn tranh ®· tµn ph¸ ®Êt níc trong h¬n mét tr¨m n¨m. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng, kiÕn thiÕt ®Êt níc l¹i gÆp ph¶i nh÷ng khã 75 kh¨n, vÊp ph¶i nh÷ng sai lÇm nªn cµng lµm cho nÒn kinh tÕ bÞ tôt hËu víi thÕ giíi. N¨m 1986, §¶ng ta ®· quyÕt ®Þnh ®óng khi chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ chÕ ®é bao cÊp sang nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng. HiÖn nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cßn non trÎ cña níc ta, c¸c doanh nghiÖp ®ang ph¶i chÞu mét søc Ðp rÊt nÆng nÒ cña sù c¹nh tranh. S¶n phÈm cña mçi mét doanh nghiÖp lµm ra ph¶i cã ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng, nÕu kh«ng muèn bÞ “tiªu diÖt”. BÊt kÓ mét doanh nghiÖp nµo nÕu nh muèn s¶n phÈm cña m×nh cã søc c¹nh tranh cao trªn thÞ trêng th× viÖc t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ yÕu tè rÊt cÇn thiÕt. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt lu«n ph¸t sinh víi mu«n h×nh mu«n vÎ, v× thÕ x¸c ®Þnh mét ph¬ng ph¸p qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp lu«n lµ môc tiªu cña c¸c nhµ qu¶n trÞ. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng suy nghÜ ®ã, ngay tõ khi vÒ thùc tËp t¹i C«ng ty em ®· tÝch cùc t×m hiÓu t×nh h×nh qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt còng nh ph¬ng ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty. Nh×n chung C«ng ty ®· rÊt cè g¾ng trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, lËp còng nh ®Ò ra mét sè ph¬ng ph¸p nh»m lµm h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Do tr×nh ®é vµ thêi gian nghiªn cøu cßn h¹n chÕ, h¬n n÷a vÊn ®Ò qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p ®ßi hái ph¶i héi tô ®îc rÊt nhiÒu kiÕn thøc kh«ng chØ vÒ mÆt lý luËn mµ cßn c¶ vÒ mÆt thùc tiÔn nªn chuyªn ®Ò cña em thùc sù cßn rÊt nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt 76 mong nhËn ®îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o, cïng toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. Em biÕt bµi viÕt nµy cha thÓ gãp mét phÇn dï lµ nhá bÐ vµo viÖc t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty còng nh viÖc qu¶n lý chi phÝ gi¸ thµnh chung, nhng viÖc nghiªn cøu vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh thùc sù lµ mong muèn cña em. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o : Ph¹m V¨n Dòng cïng c¸c c« chó anh chÞ Phßng tµi chÝnh – kÕ to¸n cña C«ng ty ®· tËn t×nh chØ b¶o vµ gióp ®ì em ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy. 77 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. §iÒu lÖ qu¶n lý vµ ®Çu t x©y dùng.. 2. Gi¸o tr×nh “ Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ doanh nghiÖp th¬ng m¹i” cña trêng §¹i häc Th¬ng M¹i xuÊt b¶n n¨m 2003. 3. Gi¸o tr×nh “Kinh tÕ vµ qu¶n trÞ kinh doanh x©y dùng” cña trêng §H X©y dùng Hµ Néi xuÊt b¶n n¨m 2002. 4. Gi¸o tr×nh “ Tµi chÝnh doanh nghiÖp th¬ng m¹i” trêng ®¹i häc th¬ng m¹i. 4. Mét sè vÊn ®Ò vÒ c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh trong t×nh h×nh hiÖn nay 2002. 5. Qu¶n trÞ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp – Hµ Néi 6. T¹p chÝ “Doanh nghiÖp” 7. T¹p chÝ “Tµi chÝnh” 8. T¹p chÝ “X©y dùng” 9. Cïng mét sè tµi liÖu kh¸c cã liªn quan. 78 Môc LôC Lêi nãi ®Çu Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 1.1. Chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.1.1. Chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp a. Kh¸i niÖm b. §Æc ®iÓm chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.1.2.1. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1.2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1.2.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 1.2. Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.2.2. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.3. TiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.3.1. ý nghÜa cña gi¶m chi phÝ kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng 1.3.2. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp a. Nh©n tè tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ b. Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp c. Nh©n tè thuéc ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«i trêng kinh 79 Tran g 1 4 4 4 4 4 6 7 10 10 11 12 17 17 18 19 19 19 22 22 23 24 doanh cña doanh nghiÖp d. ChÊt lîng s¶n phÈm e. Nh©n tè gi¸ c¶ Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An 2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 2.1.2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña c«ng ty 2.1.3. Tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý kÕ to¸n 2.2. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty 2.2.1. T×nh h×nh sö dông vèn vµ nguån vèn cña C«ng ty 2.2.2. KÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty trong thêi gian qua 2.3. Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty 2.3.1. C«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty 2.3.2. T×nh h×nh c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty 2.3.3. §¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c qu¶n lý, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm + Nh÷ng u ®iÓm + Nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc Ch¬ng 3: Ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng t¹i C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An 3.1. Ph¬ng híng kinh doanh cña c«ng ty trong thêi gian tíi 3.1.1. §Þnh híng ph¸t triÓn cña c«ng ty 3.1.2. Môc tiªu ph¸t triÓn cña c«ng ty 3.2. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña C«ng ty 3.2.1. Nh÷ng thuËn lîi cña C«ng ty 3.2.2. Nh÷ng khã kh¨n cña c«ng ty 3.3. Mét sè biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ 80 24 24 26 26 26 27 28 33 33 35 36 37 40 47 47 48 51 51 52 52 52 52 53 54 thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An 3.3.1. TiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu 3.3.2. Hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc gi¶m chi phÝ nh©n c«ng 3.3.3. T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu ®Ó gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh 3.3.4. T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vµ khai th¸c TSC§ 3.3.5. Kh¾c phôc khã kh¨n vÒ vèn dµi h¹n t¹o ®iÒu kiÖn ®...