Nội dung

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu Xu thÕ chung cña thÕ giíi trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ khu vùc ho¸ c¸c nÒn kinh tÕ. Liªn minh Ch©u ¢u (EU) lµ mét ®iÓn h×nh vÒ xu thÕ nay, c¸c níc Ch©u ¢u ®· x©y dùng cho m×nh mét thÞ trêng chung víi mét ®ång tiÒn thèng nhÊt. NhËn thÊy tÝnh ®óng ®¾n cña xu thÕ nµy, ViÖt Nam ®· tÝch cùc tham gia vµo hiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸ (ASEAN) tõ 10 n¨m nay vµ s¾p tíi sÏ lµ khu vùc mËu ®Þch tù do ASEAN (AFTA) víi mÉu h×nh lµ EU kÕt hîp nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ ®Æc trng cña khu vùc §«ng Nam. Nh vËy, mét ®ßi hái mang tÝnh b¾t buéc lµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ph¶i c«ng khai ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp m×nh cho c¸c bªn quan t©m ®Ó tËn dông mäi nguån lùc kinh tÕ cã thÓ mang l¹i trong qu¸ tr×nh héi nhËp. KiÓm to¸n ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Ó ®¸p øng ®ßi hái kh¸ch quan ®ã. Do míi h×nh thµnh l¹i ph¶i ®¸p øng mét lîng rÊt lín kh¸ch hµng víi nh÷ng ®iÖu kiÖn kh¸c nhau nªn kiÓm to¸n ViÖt Nam ph¶i kh«ng ngõng häc hái vµ hoµn thiÖn m×nh. Ra ®êi trong ®iÖu kiÖn ®ã, C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam (VAE) ®îc thµnh lËp bëi nh÷ng ngêi cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc kiÓm to¸n vµ cã tÇm nh×n s¸ng suèt, ®· cã híng ®i ®óng ®¾n nh»m nh»m ®¸p øng nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Tuy míi ®îc thµnh lËp (2001) nhng c«ng ty ®· cã nh÷ng dÊu Ên tÝch cùc trong lßng kh¸ch hµng. Víi nh÷ng viÖc ®· lµm ®îc kÕt hîp víi ®êng lèi ph¸t triÓn ®óng ®¾n cña ban l·nh ®¹o c«ng ty, VAE nhÊt ®Þnh sÏ t¹o dùng ®îc th¬ng hiÖu cña m×nh trong thÞ trêng kiÓm to¸n ViÖt Nam. §îc thùc tËp t¹i c«ng ty kÕt hîp víi sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o §inh ThÕ Hïng vµ c¸c anh chÞ 1 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp trong phßng nghiÖp vô 3, em hy väng m×nh sÏ hiÓu thªm vÒ nghµnh nghÒ m×nh ®· lùa chän vµ tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc thùc tÕ bæ Ých. Nhê nh÷ng kiÕn thøc ®îc nhµ trêng trang bÞ vµ kinh nghiÖm thùc tÕ thu nhËn ®îc trong thêi gian ®Çu thùc tËp t¹i c«ng ty, em ®· phÇn nµo hiÓu ®îc vÒ tÇm quan träng cña kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c ®oanh nghiÖp. Do ®ã, em ®· chän ®Ò tµi “Hoµn thiÖn kiÓm to¸n thuÕ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam” lµm ®Ò t¹i thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh. §©y mét lµ kho¶n môc quan träng trong hÇu hÕt c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nªn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n sÏ ®Æc biÖt chó ý. MÆc dï ®©y lµ mét ®Ò tµi khã nhng víi næ lùc cña b¶n th©n céng víi sù chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o vµ c¸c b¸c, c¸c anh chÞ trong c«ng ty kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam, em hy väng m×nh sÏ hoµn thµnh ®Ò tµi cña m×nh mét c¸ch xuÊt s¾c. §Ò tµi cña em bao gåm 3 phÇn chÝnh: PhÇn1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n thuÕ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c doanh nghiÖp. PhÇn 2: Thùc tr¹ng kiÓm to¸n thuÕ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c«ng ty kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam. PhÇn 3: Mét sè nhËn xÐt vµ nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ do C«ng ty kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam thùc hiÖn. 2 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n thuÕ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c¸c doanh nghiÖp 1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ThuÕ 1.1.1. Kh¸i niÖm LÞch sö ph¸t triÓn cña loµi ngêi cho thÊy khi loµi ngêi cßn sèng hoang s¬ cha biÕt tËp hîp thµnh nh÷ng quÇn thÓ lín th× cha cã nhµ níc, cha cã thuÕ. Khi loµi ngêi ph¸t triÓn ®Õn thêi kú biÕt tËp hîp, thèng trÞ th× thuÕ ®· h×nh thµnh. X· héi cµng v¨n minh tiÕn bé th× thuÕ kho¸ cµng ph¸t triÓn vµ ph¬ng thøc ®¸nh thuÕ cµng tinh vi. Sù xuÊt hiÖn cña nhµ níc ®ßi hái c¬ së vËt chÊt ®Ó ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn cho nhµ níc tån t¹i vµ thùc hiÖn chøc n¨ng cña m×nh. Nhµ níc ®Þnh quyÒn lùc hiÕn ®Þnh ®Ó ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt cÇn thiÕt lµm c¨n cø ph©n phèi tæng s¶n phÈm x½ héi vµ thu nhËp quèc d©n thµnh quü tiÒn tÖ tËp trung cña nhµ níc. Sù xuÊt hiÖn s¶n phÈm thÆng d trong x· héi lµ c¬ së chñ yÕu t¹o kh¶ n¨ng va nguån thu ®Ó thuÕ tån t¹i va ph¸t triÓn. Nh vËy, thuÕ lµ kho¶n ®ãng gãp b¾t buéc ®îc nhµ níc quy ®Þnh thµnh luËt ®Ó mäi ngêi d©n ë trong diÖn nép thuÕ nép vµo ng©n s¸ch nhµ níc dïng chi tiªu cho nh÷ng viÖc c«ng Ých. Kho¶n ®ãng gãp nµy b»ng tiÒn chø kh«ng thÓ tr¶ b»ng hiÖn vËt hay dÞch vô vµ ®ãng gãp b»ng tiÒn trùc tiÕp. ThuÕ ph¸t sinh, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ra ®êi,tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nhµ níc. Tõ kh¸i niÖm trªn, ta thÊy thuÕ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - Do ph¸p luËt quy ®Þnh c¸c ®èi tîng nép thuÕ ph¶i nép. 3 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp - ThuÕ thu mét c¸ch vÜnh viÔn, kh«ng hoµn tr¶, kh«ng tr¶ l·i - Kh«ng cã ®èi phÇn hay ®Òn bï nhng ngîc l¹i mét phÇn sè thuÕ ®· nép cho ng©n s¸ch nhµ níc ®îc tr¶ vÒ cho ngêi d©n mét c¸ch gi¸n tiÕp qua nh÷ng tiÖn nghi cña x· héi nh y tÕ, trêng häc, ®êng x¸, vµ c¸c quü phóc lîi kh¸c. - ThuÕ lµ mét h×nh thøc ®iÒu tiÕt thu nhËp c«ng b»ng, tr¸nh t×nh tr¹ng ngêi cã thu nhËp qu¸ cao, ngêi cã thu nhËp qu¸ thÊp ®Ó gi¶m sù bÊt c«ng vµ chªnh lÖch trong x· héi. 1.1.2 Vai trß cña thuÕ trong nÒn kinh tÕ ThuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ níc.NÒn tµi chÝnh v÷ng ch¾c vµ lµnh m¹nh dùa vµo nguån thu tõ néi bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, trong ®ã thuÕ néi ®Þa ph¶i trë thµnh nguån thu chÝnh gãp phÇn t¨ng thu ng©n s¸ch. ThuÕ lµ c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó ph©n phèi ®iÒu tiÕt lîi tøc quèc d©n, thuÕ lµ c«ng cô quan träng ®Ó gãp phÇn tÝch cùc vµo gi¶m béi chi ng©n s¸ch, gi¶m l¹m ph¸t, tõng bíc gãp phÇn æn ®Þnh trËt tù x· héi vµ chuÈn bÞ ®IÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ l©u dµi. Víi nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, hÖ thèng thuÕ ph¶i ¸p dông thèng nhÊt, kh«ng ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Bao qu¸t hÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c nguån thu nhËp, mäi thu nhËp chÞu thuÕ. ThuÕ cÇn khai th¸c tõ thu nhËp quèc d©n do s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ thuÕ ph¶i gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc béi dìng vµ khai th¸c nguån thu thuÕ ngµy cµng ph¸t triÓn. 4 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp ThuÕ lµ c«ng cô qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« ThuÕ cã vai trß quan träng trong viÖc qu¶n lý, híng dÉn vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng ®ì nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã lîi cho quèc kÕ d©n sinh, víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Th«ng qua c«ng t¸c qu¶n lý c¸c ngµnh chÞu thuÕ, nhµ níc sÏ: KhuyÕn khÝch n©ng ®ì nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ cÇn thiÕt, lµm ¨n cã hiÖu qu¶ cao. Thu hÑp, kh«ng khuyÕn khÝch nh÷ng ngµnh nghÒ, mÆt hµng xa xØ, l·ng phÝ. ThuÕ gãp phÇn khuyÕn khÝch khai th¸c nguyªn liÖu, vËt t trong níc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng vµ xuÊt khÈu. Híng dÉn vµ khuyÕn khÝch hîp t¸c ®Çu t víi níc ngoµi vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nhËp khÈu ®ång thêi b¶o vÖ s¶n xuÊt néi ®Þa. ThuÕ gãp phÇn ®¶m b¶o b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi. HÖ thèng thuÕ ®îc ¸p dông th«ng nhÊt gi÷a c¸c ngµnh nghÒ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tÇng líp d©n c ®Ó ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng vµ c«ng b»ng x· héi. TÊt c¶ c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ choc kinh tÕ ®Òu cã nghÜa vô ®ãng thuÕ theo luËt thuÕ quy ®Þnh.Ngêi cã thu nhËp thuÕ cao ph¶i ®ãng thuÕ cao h¬n ngêi cã thu nhËp thÊp, tuy nhiªn ph¶i cho ngêi cã thu nhËp cao chÝnh ®¸ng ®îc hëng hiÖu qu¶ lao ®éng cña m×nh th× míi khuyÕn khich ®îc hä ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, tøc la c¬ quan thuÕ ph¶I tinh thue thu thuÕ theo luËt thuÕ quy ®Þnh, tr¸nh l¹m thu, tr¸nh trïng l¾p ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. 5 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Víi nh÷ng vai trß quan träng cña m×nh, thuÕ ®· trë thµnh vÊn ®Ò quan t©m cña bÊt cø ai trong x· héi vµ ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ kinh doanh. 1.1.3. Giíi thiÖu mét sè lo¹i thuÕ 1.1.3.1.ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng lµ s¾c thuÕ tiªu thô,do ngêi tiªu thô ph¶i tr¶ khi mua hµng ho¸, s¶n phÈm hay hëng thô c¸c dÞch vô. ThuÕ GTGT lµ lo¹i thuÕ gi¸n thu ®îc tÝnh trªn kho¶n gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸ dÞch vô ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lu th«ng ®Õn tiªu dïng. ¦u ®iÓm cña lo¹i thuÕ nµy lµ tÝnh thuÕ kh«ng cã sù trïng l¾p v× khi tÝnh thuÕ GTGT ph¶I nép, c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®îc khÊu trõ sè thuÕ GTGT ®· nép ë kh©u tríc. ViÖc khai, nép thuÕ vµ tÝnh thuÕ t¬ng ®èi ®¬n gi¶n. HiÖu n¨ng cña thuÕ (sè thu nhËp cña mét quèc gia cã thÓ thu ®îc do viÖc ¸p dông thuÕ GTGT) cao. §èi tîng nép thuÕ cã thÓ tù kiÓm so¸t nhau. KhuyÕt ®iÓm lµm t¨ng gi¸ c¶ tiªu thô, g©y ¶nh hëng ®Õn sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ v× chinh ngêi tiªu thô la ngêi ph¶I chÞu sè thuÕ ë giai ®o¹n mua hµng. §èi tîng chÞu thuÕ vµ kh«ng chÞu GTGT thuÕ Theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 2, nghÞ ®Þnh sè 79/2000/N§ - CP ngµy 29/12/2000 cña chÝnh phñ ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT lµ hµng ho¸ dÞch vô dïng cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ tiªu dïng ë ViÖt Nam. C¸c ®èi tîng hµng ho¸, dÞch vô kh«ng chÞu thuÕ GTGT theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 4 LuËt thuÕ GTGT, §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 79/2000/N§ - CP cña ChÝnh phñ vµ quy ®Þnh nªu t¹i môc II, 6 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp phÇn A Th«ng t sè 122/2000/TT - BTC ngµy 29/12/2000 vµ mét sè th«ng t bæ xung cña Bé tµi chÝnh. HiÖn nay c¸c ®èi tîng chÞu thuÕ ®îc quy ®Þnh míi nhÊt t¹i lu©t söa ®æi bæ xung mét sè ®iÒu LuËt thuÕ GTGT ngµy 17/6/2003 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/2004. §èi tîng nép thuÕ Theo quy ®Þnh t¹i luËt thuÕ GTGT, tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT ë ViÖt Nam, kh«ng ph©n biÖt ngµnh nghÒ, h×nh thøc tæ chøc kinh doanh ( gäi chung lµ c¬ së kinh doanh) vµ tæ chøc kinh doanh cã nhËp khÈu hµng ho¸ chÞu thuÕ GTGT ( gäi chung lµ ngêi nhËp khÈu ) ®Òu lµ ®èi tîng nép thuÕ GTGT. Tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô bao gåm: C¸c tæ chøc kinh doanh ®îc thµnh lËp vµ ®¨ng ký kinh doanh theo LuËt doanh nghiÖp, LuËt doanh nghiÖp nhµ níc vµ luËt hîp t¸c x·. C¸c tæ chøc kinh tÕ cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi – nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n vµ c¸c tæ chøc, ®¬n vÞ sù nghiÖp kh¸c. C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi tham gia hîp t¸c kinh doanh theo LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam, c¸c c«ng ty níc ngoµi vµ tæ chøc níc ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh ë ViÖt Nam kh«ng theo LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. C¸ nh©n, hé gia ®×nh s¶n xuÊt, kinh doanh, nhãm ngêi kinh doanh ®éc lËp vµ c¸c ®èi tîng kinh tÕ kh¸c. 7 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp C¨n cø tÝnh thuÕ C¨n cø tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ trÞ thuÕ vµ thuÕ suÊt thuÕ GTGT Gi¸ tÝnh thuÕ GTGT §èi víi hµng ho¸, dÞch vô do c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh b¸n ra lµ gi¸ b¸n cha cã thuÕ GTGT. §èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu lµ gi¸ nhËp t¹i cöa khÈu céng víi thuÕ nhËp khÈu. Gi¸ nhËp khÈu ®îc x¸c ®Þnh theo c¸c quy ®Þnh vÒ gi¸ tÝnh thuÕ nhËp khÈu. §èi víi hµng ho¸ dÞch vô dïng ®Ó trao ®æi, sö dông néi bé, biÕu, tÆng lµ gi¸ tÝnh thuÕ GTGT cña hµng ho¸, dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t¬ng ®¬ng t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh ho¹t ®éng nµy. §èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n kh«ng ph©n biÖt lo¹i tµi s¶n vµ hinh thøc cho thuª lµ gi¸ cho thuª cha cã thuÕ. Trêng hîp cho thuª theo h×nh thøc tr¶ tiÒn thuª tõng kú hoÆc tr¶ tríc tiÒn thuª cho mét thêi h¹n thuª th× thuÕ GTGT tÝnh trªn sè tiÒn tr¶ tõng kú hoÆc tr¶ tríc. §èi víi hµng ho¸ b¸n theo ph¬ng thøc tr¶ gãp tÝnh theo gi¸ b¸n cha cã thuÕ cña hµng ho¸ ®ã b¸n tr¶ mét lÇn, kh«ng tÝnh theo sè tiÒn tr¶ gãp tõng kú. §èi víi gia c«ng hµng ho¸ lµ gi¸ gia c«ng cha cã thuÕ ( bao gåm tiÒn c«ng, nhiªn liÖu, ®éng lùc, vËt liÖu phô vµ chi phÝ kh¸c ®Ó gia c«ng). §èi víi ho¹t ®éng x©y dùng, l¾p ®Æt lµ gi¸ x©y dùng, l¾p ®Æt cha cã thuÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay phÇn c«ng viÖc thùc hiÖn; trêng hîp x©y dùng, l¾p ®Æt c«ng tr×nh thùc hiÖn thanh to¸n theo tiÕn ®é h¹ng môc c«ng tr×nh, 8 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp phÇn c«ng viÖc hoµn thµnh bµn giao th× thuÕ GTGT tÝnh trªn phÇn gi¸ trÞ hoµn thµnh bµn giao. §èi víi hµng ho¸, dÞch vô cã tÝnh ®Æc thï ®îc dïng lo¹i chøng tõ thanh to¸n ghi gi¸ thanh to¸n lµ gi¸ ®· cã thuÕ GTGT, th× gi¸ cha cã thuÕ lµ c¨n cø tÝnh thuÕ ®îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ cã thuÕ chia cho ( 1+(%) thuÕ xuÊt cña hµng ho¸, dÞch vô ®ã). §èi víi c¸c ho¹t ®éng ®¹i lý, m«i giíi mua, b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô hëng hoa hång, gi¸ cha cã thuÕ lµm c¨n cø tÝnh thuÕ lµ tiÒn hoa hång thu tõ c¸c ho¹t ®éng nµy. ThuÕ suÊt thuÕ GTGT Cã c¸c møc thuÕ suÊt ®èi víi hµng ho¸ dÞch vô: 0%, 5%, 10%, 20% Theo LuËt söa ®æi bæ sung , mét sè ®IÒu LuËt thuÕ GTGT hiÖn nay th× chØ cã møc thuÕ: 0%, 5%, 10% Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp - ¸p dông víi c¸c ®èi tîng sau: C¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh lµ ngêi ViÖt Nam, tæ chøc c¸ nh©n lµ ngêi níc ngoµi t¹i ViÖt Nam cha thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ lµm c¨n cø tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p cÊu trõ thuÕ, c¬ së kinh doanh mua, b¸n vµng, b¹c, ®¸ quý, ngo¹i tÖ. - X¸c ®Þnh sè thuÕ ph¶i nép: = x = - Ph¬ng ph¸p khÊu trõ - ¸p dông víi c¸c ®èi tîng lµ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh doanh, doanh nghiÖp thµnh lËp theo LuËt doanh nghiÖp 9 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp nhµ níc, LuËt doanh nghiÖp, LuËt hîp t¸c x·, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh doanh kh¸c, trõ c¸c ®èi tîng ¸p dông tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp trªn GTGT ®· nãi ë trªn. - X¸c ®Þnh sè thuÕ ph¶i nép: = - Trong ®ã: ThuÕ GTGT ®Çu ra b»ng (=) gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ b¸n ra (x) thuÕ suÊt thuÕ GTGT cña hµng ho¸ dÞch vô ®ã. ThuÕ GTGT ®Çu vµo b»ng (=) tæng sè thuÕ GTGT ghi trªn ho¸ ®¬n GTGT mua hµng ho¸ dÞch vô, sè thuÕ ghi trªn chøng tõ nép thuÕ cña hµng nhËp khÈu ( hoÆc nép thay cho phÝ níc ngoµI ) vµ sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ theo tû lÖ % quy ®Þnh t¹i c¸c th«ng t theo th«ng t 122/2000/TT – BTC, th«ng t 82/2002/TT – BTC, th«ng t 102/2003/TT – BTC. Tõ 1/1/2004 thuÕ GTGT sÏ ¸p dông theo LuËt söa ®æi bæ sung mét sè LuËt thuÕ, nghÞ ®Þnh sè 158/2003/N§ - CP, th«ng t 120/2003/TT – BTC 12/12/2003 híng dÉn thi hµnh LuËt thuÕ GTGT. 10 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 1.1.3.2. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ThuÕ thu nhËp lµ lo¹i thuÕ trùc thu, ®¸nh trùc tiÕp vµo thu nhËp chÞu thuÕ cña doanh nghiÖp. §èi tîng nép thuÕ Lµ c¸c tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô cã thu nhËp trõ c¸c ®èi tîng sau: Hé gia ®×nh, c¸ nh©n, tæ hîp t¸c, hîp tac x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp tõ s¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trõ c¸c hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, cã thu nhËp cao theo quy ®Þnh( cã gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ trªn 90 triÖu ®ång/ n¨m vµ thu nhËp trªn 36 triÖu ®ång/ n¨m). C¨n cø tÝnh thuÕ C¨n cø tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt ThuÕ thu nhËp doanh ThuÕ suÊt thuÕ thu nghiÖp ph¶i nép nhËp doanh nghiÖp Thu nhËp chÞu = thuÕ x Thu nhËp chÞu thuÕ - Bao gåm thu nhËp tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ thu nhËp kh¸c, kÓ c¶ thu nhËp tõ ho¹t ®éng s¶n xu©t, kinh doanh dÞch vô ë níc ngoµi - X¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ: Thu nhËp chÞu thuÕ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô b»ng doanh thu trõ c¸c kho¶n chi phÝ hîp lý co lien quan ®Õn thu nhËp chÞu thuÕ. Thu nhËp chÞu thuÕ tõ ho¹t ®éng kh¸c bao gåm thu nhËp tõ chªnh lÖch mua, b¸n chøng kho¸n, quyÒn së h÷u, quyÒn sö 11 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp dông tµi s¶n, l·i vÒ chuyÓn nhîng, cho thuª, thanh lý tµi s¶n, tiÒn göi, cho vay vèn, b¸n ngo¹i tÖ thu c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ kh«ng x¸c ®Þnh ®îc chñ, … Doanh thu vµ chi phÝ hîp lý hîp lÖ ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®îc quy ®Þnh chi tiÕt t¹i Th«ng t sè 18/2002/TT – BTC ngµy 20/2/2002 cña bé tµi chÝnh vÒ viÖc híng dÉn chi tiÕt thi hµnh luËt thu nhËp doanh nghiÖp. ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (theo LuËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ngµy 10/5/1997). - ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ¸p dông ®èi víi c¬ së kinh doanh trong níc vµ tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi kinh doanh ë ViÖt Nam kh«ng theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam la 32%. - C¬ së s¶n xuÊt, x©y dùng, vËn t¶i ®ang nép thuÕ lîi tøc víi thuÕ suÊt 25%, nay nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp víi thuÕ suÊt 32% mµ dang cã khã kh¨n ®îc ¸p dông thuÕ suÊt 25% trong thêi h¹n 3 n¨m, kÓ tõ khi luËt cã hiÖu lùc. - C¬ së kinh doanh cã thu nhËp cao do lîi thÕ kh¸ch quan mang l¹i th× sau khi nép thuÕ thu nhËp theo thuÕ suÊt 32% mµ phÇn thu nhËp cßn l¹i so víi vèn chñ së h÷u hiÖn co cao h¬n 20% th× sè vît trªn 20% ph¶i nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp bæ sung víi møc thuÕ suÊt 25%. - §èi víi dù ¸n ®Çu t míi thuéc lÜnh vùc, ngµnh nghÒ, ®Þa bµn khuyÕn khÝch ®Çu t ®îc ¸p dông thuÕ suÊt 25%, 20%, 15% do chÝnh phñ quy ®Þnh. - ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi tham gia hîp 12 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp ®ång hîp t¸c kinh doanh theo møc thuÕ suÊt quy ®Þnh t¹i LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. - ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi tæ chøc, c¸ nh©n trong níc t×m kiÕm, th¨m dß khai th¸c dÇu khÝ lµ 50%, khai th¸c tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c th× cã thÓ ¸p dông møc thuÕ suÊt tõ 32% ®Õn 50% phï hîp víi tõng dù ¸n, tõng c¬ së kinh doanh. Trong n¨m 2003, Quèc héi ®· ban hµnh LuËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ngµy 17/7/2003 ¸p dông tõ ngµy 1/1/2004 trong ®ã cã söa ®æi vÒ møc thuÕ suÊt cña thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ( 28% ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, vµ tõ 28% ®Õn 50% ®èi víi c¸c c¬ së t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ c¸c tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c trªn, møc cô thÓ sÏ ®îc chÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt phï hîp víi tõng dù ¸n, tõng c¬ së kinh doanh). Kª khai thuÕ Hµng n¨m, c¬ së kinh doanh c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cña n¨m tríc vµ kh¶ n¨ng cña n¨m tiÕp theo tù kª khai doanh thu, chi phÝ, thu nhËp chÞu thuÕ theo mÉu cña c¬ quan thuÕ vµ nép cho c¬ quan thuÕ trùc tiÕp qu¶n lý chËm nhÊt lµ ngµy 25 th¸ng 1 n¨m tiÕp theo. Sau khi nhËn ®îc tê khai, c¬ quan thuÕ kiÓm tra, x¸c ®Þnh thuÕ t¹m nép c¶ n¨m, cã chia ra tõng quý ®Ó th«ng b¸o cho co së kinh doanh nép thuÕ. Nép thuÕ: C¬ së kinh doanh t¹m nép sè thuÕ hµng th¸ng ®Çy ®ñ, ®óng h¹n vµo ng©n s¸ch nhµ níc theo th«ng b¸o nép thuÕ cña c¬ quan thuÕ, thêi h¹n nép thuÕ hµng quý ®îc ghi trong th«ng b¸o chËm nhÊt kh«ng qu¸ ngµy cuèi quý. 13 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm chÊp hµnh nghiªm chØnh chÕ ®é kÕ to¸n, ho¸ ®¬n, chøng tõ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kª khai ®Çy ®ñ doanh thu, chi phÝ, thu nhËp theo ®óng chÕ ®é do bé tµi chÝnh quy ®Þnh, nép ®Çy ®ñ ®óng h¹n tiÒn thuÕ, c¸c kho¶n tiÒn ph¹t vµo ng©n s¸ch nhµ níc theo th«ng b¸o cña c¬ quan thuÕ. Tõ 1/1/2004, c¸c doanh nghiÖp sÏ ¸p dông theo LuËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp sè 09, ngµy 17/6/2003, NghÞ ®Þnh sè 164/2003/N§ - CP ngµy 22/12/2003 cña chÝnh phñ, Th«ng t sè 128/2003/TT – BTC ngµy 22/12/2003 cña bé tµi chÝnh quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. 1.1.3.3 ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n lµ lo¹i thuÕ thu vµo mét sè thu nhËp chÝnh ®¸ng cña c¸ nh©n. §©y lµ lo¹i thuÕ trùc thu, thu vao c¸ nh©n cã thu nhËp cao trªn khëi ®iÓm tÝnh thuÕ thu nhËp. §èi tîng nép thuÕ bao gåm: - C«ng d©n ViÖt Nam ë trong níc hoÆc ®i c«ng t¸c ë níc ngoµi cã thu nhËp. - C¸ nh©n lµ ngêi kh«ng mang quèc tÞch ViÖt Nam nhng ®Þnh c kh«ng thêi h¹n ë ViÖt Nam cã thu nhËp ( gäi lµ c¸ nh©n kh¸c ®Þnh c t¹i ViÖt Nam). - Ngêi níc ngoµi co thu nhËp t¹i ViÖt Nam: - Ngêi níc ngoµi lµm viÖc t¹i ViÖt Nam trong c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cña ViÖt Nam hoÆc cña níc ngoµi, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c chi nh¸nh c«ng ty níc ngoµi, c¸c c¸ nh©n hµnh nghÒ ®éc lËp. 14 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp - Ngêi níc ngoµi tuy kh«ng hiÖn diÖn ë ViÖt Nam nhng co thu nhËp ph¸t sinh t¹i ViÖt Nam trong c¸c trêng hîp nh: thu nhËp tõ chuyÓn giao c«ng nghÖ, tiÒn b¶n quyÒn. Thu nhËp chÞu thuÕ bao gåm thu nhËp thêng xuyªn vµ thu nhËp kh«ng thêng xuyªn. C¸c lo¹i thu nhËp nµy ®îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i th«ng t sè 05/2002/TT – BTC ngµy 17/1/2002 cña Bé tµI chÝnh. C¨n cø tÝnh thuÕ lµ thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt. §èi víi thu nhËo thêng xuyªn: Thu nhËp thêng xuyªn chÞu thuÕ lµ tæng thu nhËp cña tõng c¸ nh©n quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 2 NghÞ ®Þnh sè 78/2001/N§ - CP tÝnh b×nh qu©n trong n¨m. ThuÕ suÊt ®èi víi thu nhËp thêng xuyªn ¸p dông theo biÓu thuÕ lòy tiÕn tõng phÇn quy ®Þnh t¹i §iÒu 10 Ph¸p lÖnh thuÕ thu nhËp ®èi víi ngêi cã thu nhËp cao: BiÓu thuÕ ®èi víi thu nhËp thêng xuyªn cña c«ng d©n ViÖt Nam vµ c¸ nh©n ngêi kh«ng mang quèc tÞch ViÖt Nam nhng ®Þnh c kh«ng thêi h¹n t¹i ViÖt Nam: BiÓu 1: ThuÕ thu nhËp thêng xuyªn ®èi víi ngêi ViÖt Nam §¬n vÞ: ngh×n ®ång BËc Thu nhËp b×nh qu©n th¸ng/ ThuÕ suÊt (%) ngêi 1 ®Õn 0 2 3.000 Trªn 3.000 ®Õn 10 3 6.000 Trªn 6.000 ®Õn 20 4 9000 Trªn 9.000 ®Õn 30 12.000 15 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 5 Trªn 12.000 ®Õn 40 15.000 6 Trªn 15.000 50 §èi víi c¸ nh©n sau khi ®· nép thuÕ thu nhËp theo quy ®Þnh t¹i biÓu thuÕ nµy, nÕu phÇn thu nhËp cßn l¹i b×nh qu©n trªn 15 triÖu ®ång/ th¸ng th× thu bæ sung 30% sè vît trªn 15 triÖu ®ång. BiÓu thuÕ ®èi víi thu nhËp thêng xuyªn cña ngêi níc ngoµi c tró t¹i ViÖt Nam vµ c«ng d©n ViÖt Nam lao ®éng, c«ng t¸c ë níc ngoµi: BiÓu 2: ThuÕ thu nhËp thêng xuyªn ®èi víi ngêi níc ngoµi ë ViÖt Nam BËc Thu nhËp b×nh qu©n th¸ng/ ThuÕ suÊt (%) ngêi 1 ®Õn 0 2 8.000 Trªn 8.000 ®Õn 10 3 20.000 Trªn 20.000 ®Õn 20 4 50.000 Trªn 50.000 ®Õn 30 5 80.000 Trªn 80.000 ®Õn 40 120.000 6 Trªn 120.000 50 §èi víi ngêi níc ngoµi ë ViÖt Nam tõ 30 ngµy ®Õn 128 ngµy, ¸p dông thuÕ suÊt thèng nhÊt 25% trªn tæng sè thu nhËp. §èi víi ngêi ViÖt Nam co thêi gian lµm viÖc ë trong níc vµ ë níc ngoµi th× nép thuÕ theo biÓu t¬ng øng. §èi víi thu nhËp kh«ng thêng xuyªn. 16 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Thu nhËp th«ng thêng xuyªn chÞu thuÕ lµ sè thu nhËp cña tõng c¸ nh©n kh«ng ph©n biÖt ngêi ViÖt Nam hay ngêi níc ngoµi trong tõng lÇn ph¸t sinh thu nhËp theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 2 nghÞ ®Þnh sè 78/2001/N§ - CP cô thÓ: Thu nhËp vÒ quµ biÕu, quµ tÆng tõ níc ngoµi chuyÓn vÒ tÝnh trªn trÞ gi¸ quµ biÕu, tÆng tõng lÇn, kÓ c¶ truêng hîp ngêi nhËn lµ chñ doanh nghiÖp t nh©n. Thu nhËp vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ, thiÕt kÕ kü thuËt x©y dùng, thiÕt kÕ kü thuËt c«ng nghiÖp tÝnh theo gi¸ trÞ quyÕt ®o¸n tõng hîp ®ång, kh«ng ph©n biÖt sè lÇn chi tr¶. Thu nhËp vÒ tróng thëng xæ sè tÝnh theo tõng lÇn më vµ nhËn gi¶i thëng. ThuÕ suÊt ®èi víi thu nhËp kh«ng th¬ng xuyªn ThuÕ suÊt 5% trªn tæng thu nhËp ¸p dông ®èi víi: Thu nhËp vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ trªn 2 triÖu ®ång/ lÇn Thu nhËp vÒ quµ biÕu, quµ tÆng b»ng hiÖn vËt tõ níc ngoµi chuyÓn vÒ trªn 2 triÖu ®ång/lÇn. ThuÕ suÊt 10% trªn tæng sè thu nhËp ¸p dông ®èi víi thu nhËp vÒ tróng thëng xæ sè trªn 12,5 triÖu ®ång/ lÇn. Thu nhËp kh«ng thêng xuyªn ¸p dông biÓu thuÕ lòy tiÕn tõng phÇn,trõ thuÕ suÊt quy ®Þnh ë 2 môc trªn: BiÓu 3: ThuÕ thu nhËp kh«ng thêng xuyªn B Ëc Thu nhËp b×nh qu©n th¸ng/ ThuÕ suÊt(%) ngêi 1 ®Õn 0 2 2.000 Trªn 2.000 ®Õn 5 3 4.000 Trªn 4.000 ®Õn 10 10.000 17 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 4 Trªn 10.000 ®Õn 15 5 20.000 Trªn 20.000 ®Õn 20 30.000 6 Trªn 30.000 30 ThuÕ thu nhËp thùc hiÖn theo nguyªn t¾c khÊu trõ t¹i nguån. Tæ chøc, c¸ nh©n chi tr¶ thu nhËp cã nghÜa vô khÊu trõ tiÒn thuÕ thu nhËp ®Ó nép vµo ng©n s¸ch nhµ níc tríc khi chi tr¶ thu nhËp cho c¸ nh©n. C¸c trêng hîp kh¸c, c¬ quan thuÕ tæ chøc trùc tiÕp thu. 1.1.3.4. ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt lµ lo¹i thuÕ gi¸n thu, thuÕ ®îc thu ®èi víi mét sè mÆt hµng ®· ®îc liÖt kª vµo danh môc. ThuÕ ®· ®îc gép vµo trong gi¸ b¸n do ngêi tiªu thô ph¶i g¸nh chÞu khi mua hµng, nhng ®îc thu qua c¸c c¬ së ( tæ chøc, c¸ nh©n ) co s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thuéc diÖn chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. Môc ®Ých cña thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt: §©y lµ nguån thu quan träng cña nhµ níc, nã cã t¸c dông ®iÒu tiÕt thu nhËp, ®IÒu tiÕt h¹n chÕ s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu dïng mét sè mÆt hµng co tÝnh chÊt xa xØ, cã h¹i cho søc khoÎ. §èi tîng chÞu thuÕ ( ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 1, LuËt thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ngay 20/5/1998). Hµng ho¸, dÞch vô sau ®©y lµ ®èi tîng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. Hµng ho¸: Thuèc l¸ ®iÕu, x× gµ; Rîu; ¤ t« díi 24 chç ngåi; X¨ng c¸c lo¹i, nap-ta( maphtha), chÕ phÈm t¸i hîp ( reformade component ) vµ chÕ phÈm kh¸c ®Ó pha chÕ x¨ng; §iÒu hoµ 18 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp nhiÖt ®é c«ng suÊt tõ 90.000 BTU trë xuèng; bµi l¸; vµng m·; hµng m·. DÞch vô: Kinh doanh vò trêng, m¸t xa, ka-ra-«-kª Kinh doanh c¸c ca-si-n« (casino), trß ch¬I b»ng m¸y gi¾cpèt(jackpot); Kinh doanh vÐ ®Æt cîc ®ua ngùa, ®ua xe; Kinh doanh g«n (golf), b¸n thÎ héi viªn, vÐ ch¬i g«n. §èi tîng nép thuÕ §èi tîng nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n (gäi chung lµ c¬ së) s¶n xuÊt, nhËp khÈu hµng ho¸ vµ kinh doanh dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. C¨n cø tÝnh thuÕ tiªu thô ®Æc biªt C¨n cø tÝnh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt lµ gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt. Gi¸ tÝnh thuÕ: §èi víi hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc lµ gi¸ do c¬ së s¶n xuÊt b¸n ra t¹i n¬i s¶n xuÊt cha cã thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. §èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu lµ gi¸ tÝnh thuÕ nhËp khÈu céng thuÕ nhËp khÈu. §èi víi hµng ho¸ gia c«ng lµ gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng ho¸ s¶n xuÊt cïng lo¹i hoÆc t¬ng ®¬ng t¹i cïng thêi ®IÓm giao hµng. §èi víi dÞch vô gi¸ cung øng dÞch vô cha cã thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. §èi víi hµng ho¸ dÞch vô ®Ó trao ®æi hoÆc tiªu dïng néi bé, biÕu, tÆng lµ gi¸ tÝnh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cña hµng ho¸, dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t¬ng ®¬ng t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh ho¹t ®éng nµy. 19 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp §èi víi rîu s¶n xuÊt trong níc, kinh doanh ca-si-n«, trß ch¬I b»ng m¸y gi¾c- p«t, kinh doanh g«n, gi¸ tÝnh thuÕ do chÝnh phñ quy ®Þnh cô thÓ. ThuÕ suÊt tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô ®îc quy ®Þnh theo BiÓu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt X¸c ®Þnh sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép: = x C¬ së s¶n xuÊt, nhËp khÈu hµng ho¸, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn kª khai ®Çy ®ñ, ®óng thêi gian quy ®Þnh, ®óng mÉu tê khai theo híng dÉn cña Bé tµi chÝnh vµ chÞu trach nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc kª khai. Nép thuÕ: C¬ së s¶n xuÊt hµng ho¸, kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép thuÕ vµo ng©n s¸ch nhµ níc t¹i n¬i s¶n xuÊt, kinh doanh theo th«ng b¸o nép thuÕ cña c¬ quan thuÕ. Thêi h¹n nép thuÕ cña th¸ng ®îc ghi trong th«ng b¸o thuÕ chËm nhÊt kh«ng qu¸ 20 ngµy cña th¸ng tiÕp theo. C¬ së nhËp khÈu hµng ho¸ chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép thuÕ theo tõng lÇn nhËp khÈu. Thêi h¹n th«ng b¸o vµ thêi h¹n nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu thùc hiÖn theo thêi h¹n th«ng b¸o vµ nép thuÕ nhËp khÈu. Võa qua Quèc héi ®· ban hµnh LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµo ngµy 17/6/2003, LuËt nµy cã hiÖu lùc tõ ngay 1/1/2004 trong ®ã cã söa ®æi bæ sung vÒ ®èi tîng chÞu thuÕ vµ thay ®æi møc thuÕ su©t cña mét sè mÆt hµng chÞu thuÕ tiªu thu ®Æc biÖt, thêi h¹n nép thuÕ,…luËt ®îc híng dÉn thùc hiÖn chi tiÕt t¹i NghÞ ®Þnh 20 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp sè149/2003N§ - CP ngµy 04/12/2003 cña ChÝnh phñ, Th«ng t 119/2003/TT – BTC ngµy 12/12/2003. 1.1.3.5. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu ThuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu lµ lo¹i thuÕ thu vµo c¸c mÆt hµng dîc phÐp xuÊt khÈu, nhËp khÈu. Môc ®Ých cña thuÕ: t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ níc, b¶o vÖ hµng néi ®Þa vµ s¶n xuÊt trong níc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó s¶n phÈm s¶n xuÊt trong níc cã thÓ xuÊt khÈu víi gi¸ ®ñ c¹nh tranh. §èi tîng chÞu thuÕ : Lµ hµng ho¸ ®îc phÐp xuÊt khÈu, nhËp khÈu qua cña khÈu biªn giíi Viªt Nam, kÓ c¶ hµng ho¸ tõ thÞ trêng trong níc ®a vµo khu chÕ xuÊt vµ tõ khu chÕ xuÊt ®a ra thÞ tr¬ng trong níc. Hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cña c¸c tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®îc phÐp mua b¸n, trao ®æi, vay nî víi níc ngoµi. Hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cña c¸c tæ chøc kinh tÕ níc ngoµi, cña c¸c h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Hµng ho¸ t¹i hai môc trªn ®ù¬c phÐp xuÊt khÈu vµo c¸c khu chÕ xuÊt t¹i ViÖt Nam vµ hµng ho¸ cña c¸c xÝ nghiÖp trong khu chÕ xuÊt ®îc phÐp nhËp khÈu vµo thÞ trêng ViÖt Nam. Hµng ho¸ xuÊt, nhËp khÈu ®Ó lµm hµng mÉu, qu¶ng c¸o, dù héi chî triÓn l·m. Hµng viÖn trî hoµn l¹i vµ kh«ng hoµn l¹i. Hµng ho¸ vît qóa tiªu chuÈn hµnh lý ®îc miÔn thuÕ mang theo ngêi cña c¸ nh©n ngêi ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi khi xuÊt nhËp c¶nh qua c¶ khÈu, biªn giíi ViÖt Nam. Hµng lµ quµ biÕu, quµ tÆng vît qua tiªu chuÈn miÔn thuª cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ë níc ngoµi, ngêi ViÖt Nam ®Þnh c ë 21 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp níc ngoµi mang hoÆc göi vÒ cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ë ViÖt Nam vµ ngîc l¹i. Hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vît qua tiªu chuÈn miÔn thuÕ cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¬ quan ngo¹i giao níc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ cña c¸ nh©n ngêi níc ngoµi lµm viÖc t¹i c¸c tæ chøc nãi trªn hoÆc c¸c h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Hµng lµ tµi s¶n di chuyÓn vît qu¸ tiªu chuÈn miÔn thuÕ cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi xuÊt khÈu qua cöa khÈu, biªn giíi ViÖt Nam do hÕt thêi h¹n c tró vµ lµm viÖc t¹i ViÖt Nam vµ cña c¸ nh©n ngêi ViÖt Nam ®îc ChÝnh phñ ViÖt Nam cho phÐp xuÊt c¶nh ®Ó ®Þnh c ë ngíc ngoµi. §èi tîng kh«ng chÞu thuÕ: Hµng vËn chuyÓn qu¸ c¶nh hoÆc mîn ®êng qua biªn giíi ViÖt Nam, hµng chuyÓn khÈu theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Hµng viÖn trî nh©n ®¹o. C¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã hµng ho¸ thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ, khi xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®Òu ph¶i nhËp thuÕ xuÊt khÈu thuÕ nhËp khÈu. C¨n cø tÝnh thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu: Sè lîng tõng mÆt hµng ghi trong tê khai hµng xuÊt khÈu c¨n cø trªn hîp ®ång ngo¹i th¬ng vµ kÕt qu¶ kiÓm ho¸ hµng xuÊt nhËp khÈu. Gi¸ tÝnh thuÕ: ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ ghi trªn hîp ®ång mua b¸n cã ®ñ chøng tõ hîp lÖ vµ thanh to¸n qua ng©n hµng. §èi víi hµng xuÊt khÈu, gi¸ tÝnh thuÕ lµ gi¸ b¸n t¹i cöa khÈu (gi¸ FOB) kh«ng bao gåm phÝ vËn t¶I (F), phÝ b¶o hiÓm (I) tõ cöa khÈu ®i tíi cöa khÈu ®Õn. 22 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp §èi víi hµng nhËp khÈu, gi¸ tÝnh thuÕ lµ gi¸ thùc tÕ mua t¹i cöa khÈu nhËp (gi¸ CIF) gåm c¶ chi phÝ b¶o hiÓm tõ cöa khÈu ®i tíi cöa khÈu nhËp. CIF = C (gi¸ FOB cña hµng ho¸) + I + F ThuÕ suÊt cña mÆt hµng: ®îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i c¸c biÓu thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. X¸c ®Þnh sè thuÕ suÊt nhËp khÈu: = x x 1.1.4. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n thuÕ Trong kú kÕ to¸n, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã nghÜa vô thanh to¸n víi nhµ níc vÒ c¸c kho¶n ph¶i nép trong ®ã cã c¸c lo¹i thuÕ. H¹ch to¸n thanh to¸n víi nhµ níc ph¶i thùc hiÖn ®îc c¸c nhiÖm vô h¹ch to¸n sau: - TÝnh, kª khai ®óng c¸c kho¶n thuÕ, c¸c kho¶n ph¶i nép kh¸c cho nhµ níc theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi sè tiÒn cña c¸c kho¶n ph¶i nép t¹m thêi kª khai hoÆc sè chÝnh thøc theo møc duyÖt cña c¬ quan thuÕ, tµi chÝnh trªn hÖ th«ng b¶ng kª khai, sæ chi tiÕt c¸c kho¶n thanh to¸n vµ hÖ thèng ghi nhËt ký, sæ c¸i tæng hîp. - Gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô nhµ níc ®Ó ®¶m b¶o nép ®óng, nép ®ñ, nép kÞp thêi c¸c kho¶n ph¶i nép. Kª khai chÝnh x¸c khèi lîng s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi tîng trî gi¸ cña nhµ níc. Trêng hîp nép c¸c kho¶n b»ng ngo¹i tÖ th× viÖc ghi sæ tiÕn hµnh trªn c¬ së quy ®æi mét sè ngo¹i tÖ thµnh VN§ theo tû gi¸ thùc tÕ ë thêi ®iÓm nép. §Ó h¹ch to¸n thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc , kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 333-thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc. 23 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp C¸c sæ s¸ch, chøng tõ phôc vô cho kÕ to¸n thuÕ : Sæ C¸i tµi kho¶n 333, sæ chi tiÕt theo dâi c¸c lo¹i thuÕ, c¸c ho¸ ®¬n , b¶ng khai thuÕ... Sau ®©y lµ c¸ch thøc h¹ch to¸n mét sè lo¹i thuÕ thêng ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp. 1.1.4.1. H¹ch to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng * H¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ Tµi kho¶n sö dông : TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ. TK 3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép. S¬ ®å 1 : s¬ ®å h¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ TK111,112, TK152,156, TK154,632 TK911 TK511 TK111,112, Chó thÝch : 131 1.331 Gi¸ trÞ vËt t,211 hµng ho¸, TSC§, nhËp kho theo gi¸ thùc tÕ cha cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. (1)®Çu vµo ®îc khÊu trõ. (4) 2. ThuÕ GTGT 3. ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ níc. 4. Doanh thu b¸n hµng cha cã thuÕ GTGT TK133 TK3331 5. ThuÕ GTGT ph¶i nép 6. ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu(6) trõ víi thuÕ GTGT ph¶i nép (5) 7. Nép thuÕ GTGT vµo ng©n s¸ch nhµ níc. (2) TK111,1 12 * H¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. (7) Tµi kho¶n sö dông : TK 3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép (3) S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. 1.1.4.2. H¹ch to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. TK111,112, TK152,156, TK154,632 TK911 TK511 TK111,112, 331 Tµi kho¶n211sö dông : TK 3334-ThuÕ thu131 nhËp doanh nghiÖp. (1) (2) S¬ ®å 3 :S¬ ®å h¹ch to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. Chó thÝch : 1.Gi¸ trÞ vËtTK3331 t, hµng ho¸, TK642. TSC§ nhËp kho cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. 5 2. Doanh thu b¸n hµng, dÞch vô cã thuÕ GTGT ph¶i TK111,1 nép. 12 3. ThuÕ GTGT ph¶i (3) nép ng©n s¸ch nhµ níc. (4) 4. Nép thuÕ GTGT vµo ng©n s¸ch nhµ níc. 24 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TK111,112 TK3334 (2) TK421 (1) Chó thÝch : X¸c ®Þnh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép. Nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. 25 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 1.1.4.3. H¹ch to¸n thuÕ thu nhËp c¸ nh©n. Tµi kho¶n sö dông : TK3338 – C¸c lo¹i thuÕ kh¸c. S¬ ®å 4 : S¬ ®å h¹ch to¸n thu thu nhËp c¸ nh©n. TK3338 TK111,112 TK334 (1) TK138 8 (3) (2) (4) Chó thÝch : 1. X¸c ®Þnh thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ph¶i nép trõ thu nhËp ph¶i tr¶ ngêi lao ®éng. 2. Nép hé thu thu nhËp c¸ nh©n cho ngêi lao ®éng 3. Nép thu thu nhËp c¸ nh©n vµo ng©n s¸ch. 4. Thu tiÒn nép thuÕ hé ngêi lao ®éng. 1.1.4.4. H¹ch to¸n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. Tµi kho¶n sö dông : TK 3332. S¬ ®å 5 : S¬ ®å h¹ch to¸n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. TK 111,112 TK 3333 (4) TK 511,512 (2) TK 111,112,331 (1) TK 151,152, 153,156,2 11 (3) Chó thÝch : 1. X¸c ®Þnh doanh thu hµng ho¸ dÞch vô chÞu thuÕ tiªu ®Æc biÖt. 2. Thu tiªu thô ®Æc biÖt hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra. 3. Thu tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép cña hµng nhËp khÈu. 4. Nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. 26 TK 111,112 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 1.1.4.5. H¹ch to¸n thuÕ xuÊt nhËp khÈu. Tµi kho¶n sö dông : TK 3333- ThuÕ xuÊt nhËp khÈu. * H¹ch to¸n thuÕ nhËp khÈu. TK 111,112 - TK 3333 (2) TK 151,152,156,21 1 (1) Chó thÝch 1. X¸c ®Þnh sè thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép. 2. Nép thuÕ nhËp khÈu. 1.2. KiÓm to¸n thuÕ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh 1.2.1. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n lµ kh©u rÊt quan träng trong mäi cuéc kiÓm to¸n bëi ®ã chÝnh lµ nh÷ng c¬ së ®Ó cuéc kiÓm to¸n cã thÓ diÔn ra mét c¸ch cã hiÖu qu¶. V× vËy, ®©y lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c cuéc kiÓm to¸n. 1.2.1.1. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n tæng thÓ Tríc hÕt kiÓm to¸n cÇn ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn ph¶i ®¸nh gi¸ viÖc chÊp nhËn mét kh¸ch hµng míi hay tiÕp tôc kiÓm to¸n cho mét kh¸ch hµng cò cã lµm t¨ng rñi ro trong ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n viªn hay lµm tæn h¹i ®Õn uy tÝn cña C«ng ty kiÓm to¸n hay kh«ng. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt tíi: HÖ thèng kiÓm to¸n chÊt lîng: cÇn ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp cña kiÓm to¸n viªn vµ kh¶ n¨ng phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch tèt nhÊt, xem xÐt tíi tÝnh liªm chÝnh cña ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng, liªn l¹c víi kiÓm to¸n viªn tiÒn nhiÖm. §Ó biÕt ®îc thªm 27 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp th«ng tin cÇn quan t©m, kiÓm to¸n viªn cÇn nhËn diÖn lÝ do kiÓm to¸n cña kh¸ch hµng v× ®iÒu nµy ¶nh hëng tíi sè lîng b»ng chøng cÇn thu nhËp vµ møc ®é chÝnh x¸c cña c¸c kiÓm to¸n viªn ®a ra trong b¸o c¸o kiÓm to¸n. ViÖc nhËn diÖn lý do ®îc thùc hiÖn b»ng pháng vÊn, kinh nghiÖm hoÆc t×m hiÓu suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n. C«ng ty cÇn lùa chän ®éi ngò kiÓm to¸n viªn thÝch hîp. Nhãm kiÓm to¸n ph¶i cã nh÷ng ngêi cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t c¸c nh©n viªn míi cha cã kinh nghiÖm. §ång thêi hä còng lµ nh÷ng ngêi am hiÓu vÒ lÜnh vùc kinh doanh cña kh¸ch hµng hoÆc ®· cã kinh nghiÖm trong viÖc kiÓm to¸n ®èi víi kh¸ch hµng ®ã. §©y lµ vÊn ®Ò quan träng v× chÊt lîng cña kiÓm to¸n viªn ¶nh hëng rÊt lín ®Õn chÊt lîng c«ng viÖc kiÓm to¸n. TiÕp theo, hîp ®ång kiÓm to¸n ®îc thiÕt lËp. Trong ®ã cÇn x¸c ®Þnh môc tiªu, ph¹m vi kiÓm to¸n, quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña mçi bªn, h×nh thøc b¸o c¸o, thêi h¹n thùc hiÖn, c¸c ®iÒu kho¶n vÒ phÝ kiÓm to¸n vµ xö lý khi tranh chÊp hîp ®ång. Khi hîp ®ång ®· ®îc ký kÕt, c«ng viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n sÏ ®îc b¾t ®Çu. Thu nhËp th«ng tin c¬ së KiÓm to¸n viªn ph¶i thu thËp nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh, c«ng viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng, hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm to¸n néi bé, c¸c bªn liªn quan ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro vµ lªn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. §©y lµ nh÷ng th«ng tin ban ®Çu gióp cho kiÓm to¸n viªn cã nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ®¬n vÞ ®îc kiÓm to¸n, tõ ®ã cã thÓ ®a ra nh÷ng ®¸nh gi¸, nhËn xÐt thÝch hîp vÒ rñi ro, x¸c ®Þnh møc sai sãt träng yÕu cña doanh nghiÖp. ViÖc thu thËp th«ng tin c¬ së cã thÓ ®28 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp îc thùc hiÖn b»ng c¸c c¸ch: T×m hiÓu vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng, c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ®ã biÕt ®îc c¸c ®Æc thï cña doanh nghiÖp, c¸c chÝnh s¸ch ph¸p luËt ¶nh hëng ®Õn doanh nghiÖp. Riªng ®èi víi thuÕ ta cã thÓ hiÓu ®îc c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ mµ doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh. KiÓm to¸n viªn sÏ xem xÐt l¹i kÕt qu¶ cña cuéc kiÓm to¸n tríc vµ hå s¬ kiÓm to¸n chung. Qua ®ã kiÓm to¸n viªn cã thÓ t×m thÊy nh÷ng th«ng tin h÷u Ých vÒ sè liÖu vµ sù biÕn ®éng cña chóng trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn còng thÊy ®îc nh÷ng rñi ro thêng gÆp ®èi víi doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc híng kiÓm to¸n hîp lý. Th«ng qua tham quan nhµ xëng kiÓm to¸n viªn sÏ cã nh÷ng nhËn ®Þnh ban ®Çu vÒ phong c¸ch qu¶n lý cña Ban gi¸m ®èc, tÝnh hÖ thèng trong viÖc tæ chøc, s¾p ®Æt c«ng viÖc. KiÓm to¸n viªn còng cÇn nhËn diÖn ®îc c¸c bªn h÷u quan ®Ó bíc ®Çu dù ®o¸n vÒ vÊn ®Ò ph¸t sinh víi c¸c bªn h÷u quan ®Ó ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch kiÓm to¸n thÝch hîp. NÕu lÜnh vùc kinh doanh cña ®¬n vÞ lµ ®Æc thï, kiÓm to¸n viªn cÇn sö dông ®Õn ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia ®Ó ®¶m b¶o viÖc kiÓm to¸n diÔn ra hiÖu qu¶. Thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng Nh÷ng th«ng tin nµy sÏ ®îc thu thËp sau khi ®· thu thËp th«ng tin c¬ së, chóng gióp cho kiÓm to¸n viªn n¾m b¾t ®îc nh÷ng th«ng tin vÒ mÆt ph¸p lý ¶nh hëng ®Õn c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®îc thu thËp th«ng qua qu¸ tr×nh tiÕp xóc víi Ban Gi¸m ®èc C«ng ty kh¸ch hµng. C¸c th«ng tin bao gåm: GiÊy phÐp thµnh lËp vµ §iÒu lÖ C«ng ty, c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh, B¸o c¸o kiÓm to¸n, thanh tra hay kiÓm tra cña n¨m hiÖn hµnh hay trong vµi n¨m tríc, biªn b¶n c¸c cuéc häp cæ ®«ng, héi 29 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp ®ång qu¶n trÞ vµ Ban gi¸m ®èc, còng nh c¸c hîp ®ång, cam kÕt quan träng. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch Khi ®· cã ®îc c¸c th«ng tin c¬ së vµ th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch ®èi víi c¸c th«ng tin ®· thu thËp ®Ó hç trî cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vÒ b¶n chÊt, thêi gian vµ néi dung c¸c thñ tôc kiÓm to¸n sÏ ®îc sö dông cho viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn thêng sö dông 2 lo¹i thñ tôc ph©n tÝch c¬ b¶n: Ph©n tÝch ngang: lµ viÖc ph©n tÝch dùa trªn c¬ së so s¸nh c¸c trÞ sè cña cïng mét chØ tiªu trªn B¸o c¸o tµi chÝnh Ph©n tÝch däc: lµ viÖc ph©n tÝch dùa trªn c¬ së so s¸nh c¸c tû lÖ t¬ng quan cña c¸c chØ tiªu vµ kho¶n môc kh¸c nhau trªn B¸o c¸o tµi chÝnh §Ó t×m ra c¸c xu híng biÕn ®éng vµ c¸c thay ®æi cã tÝnh chÊt bÊt thêng kiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh ph©n tÝch: Ph©n tÝch s¬ bé B¸o c¸o tµi chÝnh: - So s¸nh sè liÖu n¨m nay víi sè liÖu n¨m tríc trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, ph©n tÝch c¸c tû suÊt vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n… - So s¸nh sè thuÕ trong kú (thuÕ ®Çu vµo, ®Çu ra, ®îc hoµn l¹i, ph¶i nép, ®· nép,…) víi sè thuÕ n¨m tríc ®Ó t×m ra c¸c biÕn ®éng bÊt thêng. Tuy nhiªn kiÓm to¸n viªn ph¶i ®Æt c¸c biÕn ®éng trong mèi t¬ng quan víi nh÷ng thay ®æi cña doanh thu, dÞch vô mua vµo… - So s¸nh sè thuÕ ph¶i nép cña doanh nghiÖp víi c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn t¬ng tù (vÒ ngµnh nghÒ, ®iÒu kiÖn kinh doanh…) ThuÕ GTGT ®Çu ra , ThuÕ GTGT ®Çu vµo , 30 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp - So s¸nh c¸c tû Doanh thu chÞu thuÕ Gi¸ trÞ hµng mua chÞu suÊt: thuÕ GTGT GTGT ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt Doanh thu hµng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ,… víi c¸c møc thuÕ suÊt ®Ó xem cã c¸c chªnh lÖch bÊt thêng kh«ng §¸nh gi¸ träng yÕu vµ rñi ro Víi nh÷ng th«ng tin thu thËp tõ 3 bíc trªn kiÓm to¸n viªn sÏ cã c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸, nhËn xÐt vÒ träng yÕu vµ rñi ro nh»m ®a ra kÕ ho¹ch thÝch hîp. §©y lµ thñ tôc phøc t¹p vµ hÕt søc quan träng ¶nh hëng lín tíi hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn ph¶i ®¸nh gi¸ ®îc møc träng yÕu cho toµn bé B¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph©n bæ møc ®¸nh gi¸ ®ã cho tõng kho¶n môc trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. Møc íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu chÝnh lµ nh÷ng sai sãt cã thÓ chÊp nhËn ®îc ®èi víi toµn bé B¸o c¸o tµi chÝnh. KiÓm to¸n viªn cÇn ph©n bæ møc íc lîng nµy cho tõng kho¶n môc trªn B¸o c¸o tµi chÝnh ®ã còng chÝnh lµ sai sè cã thÓ chÊp nhËn ®îc ®èi víi tõng kho¶n môc. ViÖc ph©n bæ gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®îc sè lîng b»ng chøng kiÓm to¸n thÝch hîp ph¶i thu thËp ®èi víi tõng kho¶n môc víi chi phÝ thÊp nhÊt cã thÓ mµ vÉn ®¶m b¶o tæng hîp c¸c sai sãt trªn B¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng vît qu¸ møc íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu. C¬ së ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ lµ b¶n chÊt cña c¸c kho¶n môc, rñi ro tiÒm tµng vµ rñi ro kiÓm so¸t ®îc ®¸nh gi¸ s¬ bé ®èi víi kho¶n môc, kinh nghiÖm kiÓm to¸n cña c¸c kiÓm to¸n viªn vµ chi phÝ kiÓm to¸n ®èi víi tõng kho¶n môc. KiÓm to¸n viªn cÇn x¸c ®Þnh ®îc rñi ro mong muèn, rñi ro cè h÷u vµ kiÓm so¸t tõ ®ã ®Ó tÝnh ®îc rñi ro ph¸t hiÖn. 31 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Trong khi thùc hiÖn ®¸nh gi¸ rñi ro ®èi víi kiÓm to¸n thuÕ, chóng ta cÇn t©m tíi c¸c sai sãt thêng gÆp ®èi víi tµi kho¶n nµy nh sau: - ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ Níc thêng bÞ ghi gi¶m trªn B¸o c¸o tµi chÝnh nhng l¹i bÞ ghi t¨ng trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hoÆc chi phÝ lu th«ng. - Mét sè kho¶n thuÕ thêng bÞ ph©n lo¹i sai hoÆc tr×nh bµy sai lÖch - ThuÕ bÞ doanh nghiÖp tÝnh sai do ¸p dông thuÕ suÊt sai mét c¸ch v« t×nh hoÆc cè ý. Rñi ro cô thÓ ®èi víi tõng kho¶n thuÕ sÏ ®îc tr×nh bµy trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n thuÕ. 1.2.1.2. LËp ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n lµ nh÷ng dù kiÕn chi tiÕt vÒ c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n, thêi gian hoµn thµnh vµ sù ph©n c«ng c«ng viÖc gi÷a c¸c kiÓm to¸n viªn còng nh dù kiÕn vÒ nh÷ng t liÖu, th«ng tin liªn quan cÇn sö dông vµ thu thËp. Träng t©m cña ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn ®èi víi bé phËn hay kho¶n môc ®îc kiÓm to¸n. Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña hÇu hÕt c¸c cuéc kiÓm to¸n ®îc thiÕt kÕ thµnh 3 phÇn: tr¾c nghiÖm c«ng viÖc, tr¾c nghiÖm ph©n tÝch, tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d. C¸c thñ tôc kiÓm to¸n ë c¸c h×nh thøc tr¾c nghiÖm sÏ ®îc kÕt hîp vµ s¾p xÕp l¹i theo mét ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®îc thiÕt kÕ cho tõng chu tr×nh hoÆc tõng tµi kho¶n ®Ó ®¸p øng ®îc c¸c môc tiªu kiÓm to¸n cña tõng kho¶n môc. Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n thuÕ ®îc thiÕt kÕ bao gåm: C¸c tµi liÖu yªu cÇu kh¸ch hµng chuÈn bÞ - Sæ c¸i tµi kho¶n 333 32 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp - Sæ chi tiÕt cña c¸c tµi kho¶n chi tiÕt 3331, 3332, … (nÕu cã) - Tê khai thuÕ theo mÉu cña c¬ quan thuÕ - Biªn b¶n quyÕt to¸n thuÕ c¸c n¨m tríc - C¸c tµi liÖu kh¸c liªn quan C¸c v¨n b¶n vÒ thuÕ ¸p dông riªng ®èi víi ®¬n vÞ: quyÕt ®Þnh vÒ miÔn, gi¶m thuÕ,… C¸c chøng tõ liªn quan Môc tiªu kiÓm to¸n Nh ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn, môc tiªu kiÓm to¸n thuÕ híng tíi bao gåm: tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh tu©n thñ, tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh tr×nh bµy C¸c thñ tôc kiÓm to¸n ¸p dông C¸c thñ tôc kiÓm to¸n sÏ ®îc kÕt hîp theo nh÷ng tr×nh tù nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o tho¶ m·n ®îc c¸c môc tiªu kiÓm to¸n. 1.2.2. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n Thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n lµ qu¸ tr×nh sö dông c¸c ph¬ng ph¸p kü thuËt kiÓm to¸n thÝch øng víi tõng ®èi tîng kiÓm to¸n cô thÓ ®Ó thu nhËp b»ng chøng kiÓm to¸n. §©y lµ mét qu¸ tr×nh chñ ®éng thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch vµ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n kÕt hîp víi kh¶ n¨ng cña kiÓm to¸n viªn ®Ó cã nh÷ng kÕt luËn x¸c ®¸ng vÒ møc ®é trung thùc vµ hîp lý cña B¸o c¸o tµi chÝnh. Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n thuÕ ®a ra chØ lµ nh÷ng chØ dÉn híng ®i cho kiÓm to¸n viªn trong viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n, c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®îc cßn phô thuéc vµo tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ nh÷ng xÐt ®o¸n chñ quan cña kiÓm to¸n viªn. Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n lµ s¶n phÈm ®îc lËp tõ nh÷ng hiÓu biÕt tríc khi thùc hiÖn kiÓm to¸n nªn nã chØ cã tÝnh híng dÉn, khi b¾t tay vµo 33 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp thùc hiÖn c«ng viÖc, kiÓm to¸n viªn sÏ b¾t gÆp nh÷ng vÊn ®Ò míi ph¸t sinh, do ®ã cÇn ph¶i t¨ng cêng hoÆc cã thÓ gi¶m bít c¸c thñ tôc kiÓm to¸n. VÝ dô: viÖc chän mÉu trong kiÓm to¸n chi tiÕt, sè mÉu cã thÓ tÝnh ®îc sÏ rÊt nhá, nhng theo xÐt ®o¸n vµ nhËn ®Þnh cña kiÓm to¸n viªn, cÇn tËp trung vµ më réng mÉu chän, th× kiÓm to¸n viªn sÏ t¨ng sè mÉu kiÓm to¸n lªn ®Ó t¨ng cêng sù ph¸t hiÖn. Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n còng cã thÓ sÏ ph¶i thay ®æi khi thùc hiÖn kiÓm to¸n nÕu viÖc lËp ch¬ng tr×nh ®ã ®îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng phï hîp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n. C¸c kiÓm to¸n viªn sÏ thùc hiÖn kÕt hîp c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®èi víi kiÓm to¸n thuÕ nh sau: 1.2.2.1. Xem xÐt sè d ®Çu kú §èi chiÕu sè d cuèi kú ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch, B¸o c¸o tµi chÝnh kú tríc, víi sè d ®Çu kú ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch, B¸o c¸o tµi chÝnh kú nµy. Thu thËp c¸c biªn b¶n quyÕt to¸n, b¶n x¸c nhËn vÒ thuÕ cña c¬ quan thuÕ ®Ó x¸c ®Þnh sè thuÕ cßn ph¶i nép cña kú tríc theo tõng lo¹i thuÕ: ThuÕ GTGT, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. §ång thêi ®èi chiÕu víi sè d ®Çu kú trªn b¶ng c©n ®èi, víi b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ sæ s¸ch cña n¨m nay. NÕu cã sù chªnh lÖch th× ph¶i ®iÒu chØnh theo sè ®· ®îc quyÕt to¸n víi c¬ quan thuÕ. 1.2.2.2. Xem xÐt sè ph¸t sinh trong kú LËp b¶ng tæng hîp sè ph¸t sinh trong kú c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép, ®èi chiÕu víi c¸c n¨m tríc xem cã biÕn ®éng bÊt thêng g× kh«ng, nÕu cã ph¶i ®i s©u vµo t×m hiÓu nguyªn nh©n. 34 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TiÕp theo thùc hiÖn kiÓm tra ®èi víi c¸c lo¹i thuÕ: * ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng: - ThuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ: ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ: KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn tÝnh to¸n thuÕ GTGT ®Çu vµo dùa trªn chi phÝ hµng ho¸ dÞch vô mua vµo ph©n theo c¸c lo¹i thuÕ suÊt. KiÓm to¸n viªn thu nhËp: B¶ng kª ho¸ ®¬n, chøng tõ hµng ho¸, dÞch vô mua vµo, c¸c ho¸ ®¬n b¸n hµng ho¸, dÞch vô cña ngêi cung cÊp. KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n c¸c ho¸ ®¬n theo sè mÉu chän cÇn thiÕt: KiÓm tra, ®èi chiÕu tõ b¶ng kª, tµi kho¶n kÕ to¸n tæng hîp ®Õn c¸c ho¸ ®¬n chøng tõ theo c¸c chØ tiªu gi¸ hµng ho¸ mua vµo cha cã thuÕ vµ thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. * ThuÕ GTGT ®Çu: KiÓm to¸n viªn c¨n cø vµo doanh thu chÞu thuÕ GTGT ®· ®îc ph©n lo¹i theo c¸c møc thuÕ suÊt ®Ó thùc hiÖn tÝnh to¸n l¹i thuÕ GTGT ®Çu ra. Thu thËp tê khai thuÕ GTGT, b¶ng kª ho¸ ®¬n chøng tõ hµng ho¸, ®Æc biÖt b¸n ra, th«ng b¸o nép thuÕ GTGT vµ c¸c ho¸ ®¬n b¸n hµng. KiÓm to¸n viªn kiÓm to¸n c¸c ho¸ ®¬n theo mÉu chän cÇn thiÕt: kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®èi chiÕu c¸c ho¸ ®¬n víi viÖc ghi chÐp trªn c¸c sæ chi tiÕt, b¶ng kª chi tiÕt vµ thuÕ suÊt ¸p dông cho tõng lo¹i hµng ho¸. TÝnh to¸n sè thuÕ ph¶i nép ng©n s¸ch Nhµ Níc Sè thuÕ GTGT ph¶i nép = ThuÕ GTGT ®Çu ra - ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. 35 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Trêng hîp hµng ho¸ mua vµo dïng ®ång thêi cho s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô chÞu thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT th× kiÓm to¸n viªn ph¶i kiÓm tra xem ®¬n vÞ cã h¹ch to¸n riªng thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng. NÕu kh«ng h¹ch to¸n riªng ph¶i kiÓm tra viÖc tÝnh to¸n sè thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ vµ kh«ng ®îc khÊu trõ t¬ng øng víi doanh thu tõng lo¹i ®îc thùc hiÖn trong kú. KiÓm to¸n viªn cÇn kiÓm tra viÖc h¹ch to¸n cña kÕ to¸n cña quy tr×nh h¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ xem viÖc h¹ch to¸n cã ®óng theo quy ®Þnh kh«ng. - ThuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: KiÓm to¸n viªn thu nhËp tê khai thuÕ GTGT th«ng b¸o nép thuÕ vµ c¸c hµng ho¸ b¸n hµng ho¸ dÞch vô cña ngêi cung cÊp, ho¸ ®¬n nhËp khÈu, ho¸ ®¬n b¸n hµng cña ®¬n vÞ ®Ó x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ph¶i nép (kiÓm to¸n viªn kiÓm to¸n c¸c ho¸ ®¬n theo mÉu chän cÇn thiÕt) Sau khi ®èi chiÕu kiÓm tra, tÝnh to¸n gi÷a ho¸ ®¬n víi c¸c sæ chi tiÕt, c¸c b¶ng kª, kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép trong kú, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n vµ tr×nh tù h¹ch to¸n kÕ to¸n thuÕ GTGT. * ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp KiÓm to¸n viªn sö dông kÕt qu¶ cña viÖc kiÓm to¸n doanh thu vµ chi phÝ ®Ó tÝnh to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép trong kú. KiÓm to¸n viªn cÇn lËp mét b¶ng kª chi tiÕt c¸c kho¶n phÝ cã thÓ kh«ng ®îc coi lµ hîp ph¸p (khÊu hao vît møc quy ®Þnh, tiÕp kh¸ch, qu¶ng c¸o vît møc quy ®Þnh, c¸c chi phÝ kh«ng ®¶m b¶o vÒ mÆt thñ tôc vµ c¸c chøng tõ mµ Nhµ Níc quy ®Þnh…). Tõ kÕt qu¶ ®ã, kiÓm to¸n viªn trao ®æi víi doanh 36 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp nghiÖp ®Ó dù b¸o cho hä biÕt vÒ kh¶ n¨ng sè ph¸t sinh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép sÏ ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh l¹i theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ Níc, vµ gîi ý cho doanh nghiÖp sè thuÕ dù phßng ph¶i nép. * ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n: Thu nhËp møc l¬ng b×nh qu©n vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c cña c¸c bé phËn, xem xÐt c¸ch tÝnh l¬ng cña ®¬n vÞ ®Ó t×m ra nh÷ng ngêi cã thu nhËp cao ph¶i tÝnh thuÕ thu nhËp. KiÓm to¸n viªn cÇn thu thËp b¶ng tæng hîp ph¶n ¸nh t×nh h×nh thu nép thuÕ thu nhËp c¸ nh©n, ®èi chiÕu víi sæ c¸i vµ B¸o c¸o tµi chÝnh. Xem xÐt viÖc tÝnh to¸n cña ®¬n vÞ cã phï hîp víi quy ®Þnh kh«ng, cã tÝnh ®ñ c¸c thu nhËp ph¶i tÝnh thuÕ kh«ng. KiÓm tra chän mÉu mét sè ®èi tîng, tÝnh to¸n l¹i sè thuÕ ph¶i nép theo luËt thuÕ quy ®Þnh vµ so s¸nh víi sè ®· tÝnh to¸n cña ®¬n vÞ. * ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt: Dùa trªn kÕt qu¶ kiÓm to¸n ®èi víi thu nhËp chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ suÊt thuÕ tiªu thô ®èi víi tõng lo¹i mÆt hµng, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh tÝnh to¸n l¹i sè thuÕ ph¶i nép, råi so s¸nh víi sè ®· tÝnh cña ®¬n vÞ ®îc tr×nh bµy trªn sæ c¸i vµ B¸o c¸o tµi chÝnh. KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®èi chiÕu gi÷a sè ®îc ghi nhËn trªn sæ s¸ch víi sè trªn b¶ng kª khai thuÕ ®Ó ®¶m b¶o thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®· ®îc kª khai ®Çy ®ñ ®óng kú. * ThuÕ xuÊt nhËp khÈu: Thu nhËp c¸c b¶ng kª khai thuÕ víi c¬ quan h¶i quan, th«ng b¸o nép thuÕ cña c¬ quan thuÕ ®Ó tÝnh ra sè thuÕ ph¶i nép. 37 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp KiÓm tra chi tiÕt tõ c¸c b¶ng kª khai tíi ghi chÐp trªn sæ s¸ch ®Ó ®¶m b¶o sè thuÕ ph¶i nép ®· ®îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. §èi víi kho¶n nép ®ang cã ý kiÕn tranh chÊp (ý kiÕn kh¸c nhau) gi÷a doanh nghiÖp vµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ Níc th× ph¶i nghiªn cøu kü, n¾m v÷ng c¸c quy ®Þnh cña Nhµ Níc, ý kiÕn cña doanh nghiÖp, cña c¬ quan Nhµ Níc ®Ó lµm râ ®óng sai vµ cã ý kiÕn t vÊn cho doanh nghiÖp vµ c¬ quan Nhµ Níc trùc tiÕp qu¶n lý vµ biÖn ph¸p gi¶i quyÕt. 1.2.2.3. Xem xÐt sè ®· nép Nhµ Níc trong kú b¸o c¸o LËp b¶ng kª chi tiÕt c¸c kho¶n ®· nép vÒ thuÕ trong kú b¸o c¸o §èi chiÕu sè liÖu gi÷a sæ s¸ch kÕ to¸n (sè ®· ®îc kiÓm tra) víi sè liÖu trªn B¸o c¸o tµi chÝnh ®Ó xem cã chªnh lÖch kh«ng, nÕu cã cÇn t×m nguyªn nh©n. §èi chiÕu sè liÖu trªn víi sè ®· nép trªn biªn b¶n x¸c nhËn cña c¬ quan qu¶n lý thuÕ. Thùc hiÖn viÖc kiÓm tra chi tiÕt nép tiÒn: ®èi chiÕu kiÓm tra ghi chÐp sæ s¸ch víi chøng tõ kÕ to¸n (phiÕu chi, uû nhiÖm chi, giÊy nép tiÒn vµo ng©n s¸ch Nhµ Níc), nh»m x¸c ®Þnh xem viÖc ghi chÐp cã ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ cã chøng tõ hîp lÖ chøng minh kh«ng. Xem xÐt viÖc nép thuÕ cã ®óng thêi h¹n theo quy ®Þnh kh«ng 1.2.2.4. Xem xÐt sè cßn ph¶i nép t¹i thêi ®iÓm cuèi kú NÕu viÖc kiÓm to¸n sè ph¶i nép ph¸t sinh trong kú, sè ®· thùc hiÖn trong kú ®· ®îc ®¶m b¶o ®îc yªu cÇu ®óng ®¾n, chÝnh x¸c th× c«ng viÖc cßn l¹i cÇn lµm lµ chØ kiÓm tra viÖc 38 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp tÝnh to¸n, c©n ®èi gi÷a sè d ®Çu kú, sè ph¸t sinh trong kú ®Ó x¸c ®Þnh ®îc ®óng sè cßn ph¶i nép t¹i thêi ®iÓm cuèi kú. Sau khi ®· thùc hiÖn nh÷ng thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt, kiÓm to¸n viªn sÏ cã ®îc nh÷ng chªnh lÖch ®èi víi nh÷ng th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp hoÆc ph¸t hiÖn. Tõ ®ã tæng hîp, t×m nguyªn nh©n vµ ®a ra híng xö lý thÝch hîp. 1.2.3. KÕt thóc kiÓm to¸n Víi c¸c kÕt qu¶ thu ®îc tõ kiÓm to¸n thuÕ, kiÓm to¸n viªn sÏ ®a kÕt qu¶ vµ b»ng chøng vµo hå s¬ kiÓm to¸n, cïng víi kÕt qu¶ cña c¸c phÇn hµnh kh¸c ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c kÕt luËn trong B¸o c¸o kiÓm to¸n. Tríc khi ®a ra B¸o c¸o kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn mét sè thö nghiÖm bæ sung cã tÝnh chÊt tæng qu¸t: Xem xÐt c¸c kho¶n c«ng nî ngoµi dù kiÕn: ®©y lµ c¸c kho¶n c«ng nî mµ cho ®Õn thêi ®iÓm kho¸ sæ vÉn cha thÓ x¸c ®Þnh lµ cã ch¾c ch¾n x¶y ra kh«ng vµ sè tiÒn lµ bao nhiªu, vÝ dô: c¸c sù kiÖn cha xÐt xö lý do vi ph¹m quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp cña tranh chÊp. nî nµy, kiÓm to¸n viªn cÇn trao ®æi víi c¸c nhµ qu¶n lý, yªu cÇu hä cung cÊp th gi¶i tr×nh lµ ®· c«ng bè ®Çy ®ñ c¸c kho¶n c«ng nî ngoµi dù kiÕn, pháng vÊn c¸c luËt s, xem xÐt c¸c biªn b¶n häp gi¸m ®èc, héi ®ång qu¶n trÞ. Xem xÐt c¸c sù kiÖn x¶y ra sau ngµy kÕt thóc niªn ®é: cã hai lo¹i sù kiÖn x¶y ra lµ c¸c sù kiÖn cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn B¸o c¸o tµi chÝnh ®ßi hái ph¶i ®iÒu chØnh B¸o c¸o tµi chÝnh lµ sù kiÖn kh«ng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn B¸o c¸o tµi chÝnh nhng cÇn ph¶i c«ng bè trªn ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. KiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn: kiÓm tra toµn bé c¸c nghiÖp vô x¶y ra t¹i thêi ®iÓm giao cña c¸c kú quyÕt to¸n, xem xÐt c¸c biÖn ph¸p nhµ qu¶n lý ¸p dông ®Ó ®¶m b¶o mäi sù kiÖn x¶y ra sau 39 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp ngµy kÕt thóc niªn ®é ®Òu ®îc x¸c minh, ®äc vµ so s¸nh c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh ®Þnh kú gÇn nhÊt cña doanh nghiÖp, pháng vÊn c¸c luËt s… Xem xÐt vÒ gi¶ ®Þnh ho¹t ®éng liªn tôc: khi kiÓm to¸n nhÊt lµ khi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ c«ng viÖc, kiÓm to¸n viªn cÇn ®Ò pháng kh¶ n¨ng gi¶ ®Þnh ho¹t ®éng liªn tôc kh«ng ®îc thùc hiÖn, kh¶ n¨ng nµy cã thÓ x¶y ra, kiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt nh»m thu thËp b»ng chøng ®Ó ®¶m b¶o gi¶ ®Þnh nµy sÏ kh«ng bÞ vi ph¹m (trong vßng 12 th¸ng kÓ tõ ngµy ký B¸o c¸o). NÕu vÉn cßn nghi vÊn, kiÓm to¸n viªn sÏ ph¶i xem xÐt ®Õn ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ®Ó ®a ra tõng lo¹i ý kiÕn trong B¸o c¸o kiÓm to¸n. Khi cÇn thiÕt, kiÓm to¸n viªn cÇn nªu râ gi¶ ®Þnh ho¹t ®éng liªn tôc cña doanh nghiÖp lµ kh«ng ®óng ®¾n, chÝnh sù c«ng bè nµy gióp kiÓm to¸n viªn h¹n chÕ ®îc tr¸ch nhiÖm ph¸p lý. Cuèi cïng, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®¸nh gi¸ tæng qu¸t l¹i c¸c kÕt qu¶ thu thËp ®îc: KiÓm to¸n viªn sÏ ¸p dông thñ tôc ph©n tÝch ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®ång bé vµ x¸c thùc cña c¸c th«ng tin tµi chÝnh thu thËp ®îc gióp kiÓm to¸n viªn ®a ra kÕt luËn tæng qu¸t vÒ tÝnh trung thùc hîp lý cña toµn bé B¸o c¸o tµi chÝnh, ®ång thêi ®a vµo ®ã còng chØ ra nh÷ng ®iÓm yªu cÇu kiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n bæ sung. §¸nh gi¸ sù ®Çy ®ñ cña c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n: kiÓm to¸n viªn cÇn rµ so¸t l¹i c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n, c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n ®· thu thËp tr×nh bµy trªn giÊy tê lµm viÖc xem chóng cã ®¸p øng ®îc c¸c môc tiªu kiÓm to¸n ®Ò ra. Tæng hîp c¸c sai sãt ph¸t hiÖn ®îc: tõ c¸c sai sãt ph¸t hiÖn ®îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn sÏ tæng hîp, 40 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp ®¸nh gÊnhh tíi B¸o c¸o tµi chÝnh, ®Ò nghÞ bót to¸n ®iÒu chØnh. KiÓm to¸n viªn cÇn trao ®æi víi ®¬n vÞ vÒ viÖc ®iÒu chØnh ®Ó tõ ®ã quyÕt ®Þnh xem cã ®iÒu chØnh kh«ng vµ ¶nh hëng cña viÖc kh«ng ®iÒu chØnh tíi ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn trong B¸o c¸o kiÓm to¸n. Yªu cÇu ®¬n vÞ cung cÊp th gi¶i tr×nh cña ban Gi¸m ®èc, kiÓm tra c¸c c«ng bè trong thuyÕt minh B¸o c¸o tµi chÝnh vµ xem xÐt c¸c th«ng tin kh¸c trong b¸o c¸o thêng niªn. Sau khi ®· thùc hiÖn c¸c bíc trªn, kiÓm to¸n viªn sÏ ®a ra ý kiÕn chÝnh thøc cña m×nh trong B¸o c¸o kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn cã thÓ ®a ra mét trong bèn lo¹i ý kiÕn tuú thuéc vµo kÕt qu¶ cña cuéc kiÓm to¸n. ý kiÕn chÊp nhËn toµn phÇn: khi kiÓm to¸n viªn cho r»ng B¸o c¸o tµi chÝnh ®· ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ vµ phï hîp víi chuÈn mùc hay chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn: khi kiÓm to¸n cho r»ng B¸o c¸o tµi chÝnh chØ ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý nÕu kh«ng bÞ ¶nh hëng bëi yÕu tè ngo¹i trõ hoÆc tuú thuéc mµ kiÓm to¸n viªn ®a ra trong B¸o c¸o kiÓm to¸n. ý kiÕn b¸c bá: khi cã sù bÊt ®ång nghiªm träng víi Gi¸m ®èc ®¬n vÞ vÒ viÖc lùa chän vµ ¸p dông chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hay cã sù kh«ng phï hîp cña c¸c th«ng tin trong B¸o c¸o tµi chÝnh, ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. ý kiÕn tõ chèi: khi ph¹m vi kiÓm to¸n bÞ giíi h¹n nghiªm träng hoÆc thiÕu th«ng tin liªn quan ®Õn mét sè lîng lín c¸c kho¶n môc tíi møc kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ thu thËp ®îc b»ng chøng kiÓm to¸n ®Çy ®ñ vµ thÝch hîp. 41 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 42 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp PhÇn II KiÓm to¸n thuÕ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty KiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam 2.1 Kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty KiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam 2.1.1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam. 2.1.1.1 Hoµn c¶nh ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam. NÒn kinh tÕ níc ta ®ang ph¸t triÓn víi mét tèc ®é rÊt cao, víi nhiÒu ngµnh nghÒ, lÜnh vùc míi mÎ. Cïng sù ph¸t triÓn ®ã lµ sù ®Çu t m¹nh mÏ kh«ng nh÷ng cña nh÷ng nhµ ®Çu t trong níc mµ cßn cã c¶ sù ®Çu t cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi trªn mäi lÜnh vùc. Nhu cÇu tÊt yÕu cña nh÷ng nhµ qu¶n lý, nhµ ®Çu t lµ ®ßi hái nh÷ng th«ng tin tµi chÝnh, kÕ to¸n chÝnh x¸c, kh¸ch quan, kÞp thêi nhÊt ®Ó phôc vô cho nhu cÇu qu¶n lý vµ ®Çu t cña m×nh. M« h×nh c¸c c«ng ty KiÓm to¸n ®éc lËp ra ®êi (vµo th¸ng 5/1991) ®· gãp phÇn gióp c¸c nhµ qu¶n lý, nh÷ng ngêi quan t©m ®Õn th«ng tin tµi chÝnh kÕ to¸n cã ®îc nh÷ng th«ng tin ®óng ®¾n vµ kh¸ch quan nhÊt phôc vô cho nhu cÇu qu¶n trÞ vµ ®Çu t. Cho ®Õn nay víi h¬n 14 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, trªn thÞ trêng kiÓm to¸n cña ViÖt Nam ngµy cµng cã nhiÒu c¸c c«ng ty KiÓm to¸n ®éc lËp víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®îc thµnh lËp, tõ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cho ®Õn c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty hîp danh, c«ng ty 100% vèn níc ngoµi… C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam ®îc thµnh lËp bëi nh÷ng ngêi cã tÇm nh×n s¸ng suèt, lßng quyÕt t©m, víi nh÷ng kinh nghiÖm l©u n¨m trong nghµnh kiÓm to¸n. MÆt kh¸c sù ra ®êi cña c«ng ty còng lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan 43 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp nh»m ®¸p øng nhu cÇu mµ thÞ trêng cßn rÊt thiÕu c¶ vÒ sè lîng c¸c c«ng ty KiÓm to¸n vµ chÊt lîng kiÓm to¸n. 2.1.1.2 C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn chÝnh cña c«ng ty C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam ra ®êi ngµy 21/12/2001 vµ ho¹t ®éng kinh doanh theo: -LuËt Doanh nghiÖp sè 13/1999/QH 10 ngµy 12 th¸ng 6 n¨m 1999 cña Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. -GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh c«ng ty cæ phÇn sè: 0103000692.  Tªn c«ng ty: C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam. Tªn giao dÞch : Vietnam Auditing and Evaluation Join Stock Company. Tªn viÕt t¾t: VAE., JSC.  Vèn ®iÒu lÖ: 2.000.000.000(VND).  Ngêi ®¹i diÖn theo luËt ph¸p cña c«ng ty: - ¤ng NguyÔn §×nh Thíi Chøc danh: Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ  C«ng ty ®· nhiÒu lÇn thay ®æi ®Þa ®iÓm trô së chÝnh nh: -2001-2002: §Æt trô së t¹i nhµ kh¸ch cña Ban c¬ yÕu ChÝnh phñ. Trong giai ®o¹n nµy c«ng ty gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do míi thµnh lËp, kh¸ch hµng cha nhiÒu, trô së kinh doanh cha thuËn lîi. Tuy vËy nhng víi lßng quyÕt t©m cña c¸c nhµ l·nh ®¹o, c«ng ty vÉn ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®i lªn, t¹o ®îc uy tÝn víi kh¸ch hµng. - 2002-2005: §Æt trô së t¹i sè 54 ®êng Giang V¨n Minh – Ba §×nh – Hµ Néi. T¹i ®©y c«ng ty ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn t¬ng ®èi v÷ng ch¾c, kh¼ng ®Þnh ®îc tªn tuæi cña m×nh. -Míi ®©y nhÊt (ngµy 24/1/2005) c«ng ty ®· quyÕt ®Þnh chuyÓn vÒ: 44 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TÇng 11, toµ nhµ S«ng §µ, 165 CÇu GiÊy – Hµ Néi §iÖn tho¹i: 844.2670492 844.2670491 Email : vae_co@fpt.vn ViÖc thay ®æi trô së chÝnh nh»m môc ®Ých t¨ng cêng h¬n n÷a ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng. Tuy mçi lÇn chuyÓn ®Þa ®iÓm lµ rÊt khã kh¨n vµ vÊt v¶ nhng víi nç lùc cña toµn thÓ c«ng ty vµ ®Æc biÖt lµ cña ban gi¸m ®èc, c«ng ty ®· kh«ng ngõng cè g¾ng ®Ó t×m ®Þa ®iÓm phï hîp vµ thuËn lîi cho viÖc kinh doanh. Vµ nç lùc ®ã ®· ®îc ®Òn ®¸p khi c«ng ty ®· t×m ®îc mét ®Þa ®iÓm phï hîp vµ l©u dµi. Ch¾c ch¾n sau khi ®· “an c” råi th× c«ng ty sÏ ngµy cµng ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ t¹o dùng dîc uy tÝn cña m×nh. Ngoµi trô së chÝnh t¹i Hµ Néi, c«ng ty cßn cã hai v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i thÞ x· S¬n La vµ Hµ Giang. KÕ ho¹ch s¾p tíi cña c«ng ty lµ më v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i §µ N½ng vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 2.1.1.3 Môc tiªu ho¹t ®éng cña c«ng ty: Môc tiªu ho¹t ®éng cña c«ng ty ®îc x©y dùng nh»m n©ng cao chÊt lîng dÞch vô tèt nhÊt, chiÕm ®îc c¶m t×nh cña kh¸ch hµng: -Gãp phÇn lµm trong s¹ch nÒn tµi chÝnh quèc gia, gióp c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã mét b¶ng khai tµi chÝnh ®óng ®¾n, ®îc tr×nh bµy hîp lý, t¹o lßng tin cho c¸c nhµ ®Çu t -T¨ng cêng tÝch luü ph¸t triÓn kinh doanh -Kh«ng ngõng n©ng cao lîi Ých cña c¸c cæ ®«ng -Thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi Ng©n s¸ch Nhµ Níc 2.1.1.4. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: 45 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp BiÓu 2.1. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh N¨m 2004 ChØ tiªu Doanh thu BH, cung cÊp DV 1. Doanh thu thuÇn N¨m 2002 N¨m 2003 (9 th¸ng ®Çu 2.267.273.3 n¨m) 2.148.840.32 33 2.267.273.3 6 2.148.840.32 33 633.529.663 1.633.743.6 6 313.271.670 1.835.568.65 70 6 5.993.147 10.112.217 12.796.733 0 0 559.451.384 0 0 522.930.114 1.120.925.7 0 0 366.594.729 1.481.770.66 73 0 0 0 1.120.925.7 0 0 0 0 1.481.770.66 73 0 2.150.315.190 2.150.315.190 2. Gi¸ vèn 960.890.830 3. LN gép 1.189.424.360 4. Doanh thu ho¹t ®éng TC 5. 6. 7. 8. Chi phÝ ho¹t ®éng TC Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ QLDN Lîi nhuËn ho¹t ®éng KD 9. Thu nhËp kh¸c 10. Chi phÝ kh¸c 11. Lîi nhuËn kh¸c 12. Lîi nhuËn tríc thuÕ 635.966.123 12.190.000 9.000.000 3.190.000 639.156.123 T×nh h×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¨ng rÊt nhanh vµ ®Òu. Lîi nhuËn tríc thuÕ n¨m 2003 so v¬Ý n¨m 2002 t¨ng gÇn gÊp ®«i, mét con sè rÊt lÝ tëng ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. Tuy n¨m 2004 cha ®îc quyÕt to¸n nhng ®Õn hÕt quÝ 3 lîi nhuËn tríc thuÕ ®· vît qua con sè cña n¨m 2003, ®©y lµ mét tÝn hiÖu ®¸ng mõng cña c«ng ty. Víi uy tÝn vµ nç lùc cña toµn thÓ c«ng ty th× c«ng ty sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ v¬n lªn tÇm cao míi. 46 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 2.1.2 §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty 2.1.2.1 DÞch vô c«ng ty cung cÊp cho kh¸ch hµng * DÞch vô KiÓm to¸n vµ thuÕ C«ng viÖc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh ®îc thùc hiÖn theo c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ ®îc chÊp nhËn t¹i ViÖt Nam vµ c¸c quy chÕ kiÓm to¸n ®éc lËp hiÖn hµnh ë ViÖt Nam. C«ng viÖc kiÓm to¸n bao gåm kiÓm tra trªn cë së chän mÉu c¸c ghi chÐp kÕ to¸n, nh÷ng b»ng chøng liªn quan ®Õn c¸c sè liÖu, th«ng tin ®îc tr×nh bµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. C«ng ty còng ®ång thêi ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕ ho¹ch vµ quyÕt ®Þnh träng yÕu cña Ban gi¸m ®èc trong qu¸ tr×nh lËp B¸o c¸o tµi chÝnh vµ xem xÐt c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n ®îc ¸p dông cã nhÊt qu¸n qua c¸c niªn ®é hay kh«ng? Cã ®îc tr×nh bµy ®Çy ®ñ hay kh«ng? C¸c dÞch vô cô thÓ bao gåm:  KiÓm to¸n ®éc lËp B¸o c¸o tµi chÝnh.  KiÓm to¸n x¸c nhËn b¸o c¸o sè lîng, tû lÖ néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm  Xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.  LËp hÖ thèng kÕ to¸n, híng dÉn thùc hiÖn cho c¸c doanh nghiÖp.  Cung cÊp dÞch vô kÕ to¸n, t vÊn kÕ to¸n cho kh¸ch hµng: DÞch vô nµy gióp ®¬n vÞ kh¸ch hµng hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n m×nh th«ng qua c¸c t vÊn vÒ viÖc: Hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n. +X©y dùng qui tr×nh lËp sæ +X©y dùng qui tr×nh ghi chÐp sæ +X©y dùng qui tr×nh lËp b¸o c¸o tµi chÝnh -X©y dùng c¸c qui chÕ kiÓm so¸t. +Qui chÕ qu¶n lý quÜ vµ chi tiªu 47 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp +Qui chÕ qu¶n lý ho¸ ®¬n vµ chøng tõ +Qui chÕ qu¶n lý c«ng nî +Qui chÕ qu¶n lý hµng tån kho T vÊn cho kh¸ch hµng vÒ viÖc lËp kÕ ho¹ch nép thuÕ. Hoµn thiÖn chøng tõ kÕ to¸n ®¶m b¶o tÝnh hîp lý, hîp lÖ, hîp ph¸p lµm c¬ së quyÕt to¸n thuÕ. Híng dÉn lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ cho n¨m tµi chÝnh theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. TËp huÊn gi¶i ®¸p th¾c m¾c vÒ nh÷ng thay ®æi c¸c s¾c thuÕ theo chÕ ®é liªn quan tíi c¸c lÜnh vùc cña ®¬n vÞ.  Híng dÉn cho kh¸ch hµng vÒ viÖc kª khai thuÕ .  LËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh * DÞch vô KiÓm to¸n x©y dùng c¬ b¶n C«ng viÖc kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t hoµn thµnh sÏ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c v¨n b¶n ph¸p qui cña nhµ níc, c¸c v¨n b¶n híng dÉn cña Bé ngµnh, ®Þa ph¬ng vÒ qu¶n lý ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. Sè liÖu kiÓm to¸n sÏ ®îc kiÓm to¸n viªn cïng víi kh¸ch hµng cña c«ng ty vµ c¸c bªn B trao ®æi thèng nhÊt tríc khi ph¸t hµnh chÝnh thøc. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh t vÊn cho kh¸ch hµng lËp b¸o c¸o vèn ®Çu t c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh theo ®óng qui ®Þnh cña nhµ níc. Khi cÇn thiÕt, kiÓm to¸n viªn sÏ phèi hîp cïng kh¸ch hµng gi¶i tr×nh, b¶o vÖ b¸o c¸o quyÕt to¸n tríc c¬ quan vµ ®¬n vÞ cã thÈm quyÒn. C¸c dÞch vô chÝnh cña kiÓm to¸n x©y dùng c¬ b¶n:  KiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t XDCB h×nh thµnh cña c¸c c«ng tr×nh, dù ¸n  KiÓm to¸n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ quyÕt to¸n c«ng tr×nh.  KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m cña c¸c ban 48 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp qu¶n lý dù ¸n. KiÓm to¸n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tuyÖt ®èi quyÕt to¸n vèn  ®Çu t theo th«ng t sè 12/2000/TT-BKH cña Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t ngµy 15/9/2000 híng dÉn ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. * DÞch vô KiÓm to¸n dù ¸n  KiÓm to¸n ®éc lËp c¸c dù ¸n.  So¸t xÐt hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.  KiÓm so¸t tÝnh tu©n thñ cña dù ¸n.  Híng dÉn qu¶n lý dù ¸n. * DÞch vô ®Þnh gi¸ tµi s¶n Trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay, xu híng cæ phÇn ho¸ ®ang ®îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. ViÖc cæ phÇn ho¸ sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n, n¨ng ®éng h¬n. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ tµi s¶n l¹i gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p. ChÝnh v× vËy, viÖc c«ng ty kiÓm to¸n VAE më ra dÞch vô ®Þnh gi¸ tµi s¶n sÏ gióp cho viÖc cæ phÇn ho¸ diÔn ra dÔ dµng h¬n vµ chÝnh x¸c h¬n. C¸c dÞch vô ®Þnh gi¸ tµi s¶n c«ng ty cung cÊp:  §¸nh gi¸ tµi s¶n vèn gãp liªn doanh.  §¸nh gi¸ tµi s¶n, vèn cæ phÇn ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp. §¸nh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp, chuyÓn nhîng, thuª, mua tµi  s¶n. * DÞch vô t vÊn kinh doanh C¸c dÞch vô cung cÊp bao gåm:  T vÊn vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ hiÖn hµnh.  T vÊn vÒ lùa chän h×nh thøc kinh doanh. 49 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp  T vÊn vÒ qu¶n lý s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc.  §µo t¹o vµ héi th¶o.  Ph©n tÝch kÕ ho¹ch kinh doanh. * DÞch vô t vÊn ®Çu t Bao gåm c¸c dÞch vô cô thÓ sau:  T vÊn t×m hiÓu, ®¸nh gi¸ thÞ trêng, ®Þnh híng ®Çu t.  T vÊn lËp tæng dù to¸n, quyÕt to¸n, b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh.  T vÊn thÈm ®Þnh tæng dù to¸n, dù to¸n.  T vÊn lËp hå s¬ mêi thÇu, dù thÇu.... * DÞch vô chuyÓn ®æi b¸o c¸o tµi chÝnh theo chuÈn mùc KÕ to¸n quèc tÕ Gåm hai lo¹i dÞch vô chi tiÕt:  DÞch vô chuyÓn ®æi b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp phôc vô cho môc tiªu hîp nhÊt kÕt qu¶ kinh doanh víi c«ng ty mÑ theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ.  DÞch vô so¸t xÐt B¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc chuyÓn ®æi theo th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ phôc vô cho môc tiªu hîp nhÊt kÕt qu¶ ho¹t ®éng víi c«ng ty mÑ. 2.1.2.2 Kh¸ch hµng cña c«ng ty Kh¸ch hµng cña c«ng ty rÊt ®a d¹ng vµ phong phó thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Trong ®ã cã c¶ dù ¸n do ChÝnh phñ c¸c níc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ tµi trî. Cô thÓ lµ: +C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc: ®iÓn h×nh lµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña tæng c«ng ty Bu chÝnh ViÖt Nam, tæng c«ng ty Than ViÖt Nam, tæng c«ng ty DÖt may ViÖt Nam, tæng c«ng ty Hãa chÊt ViÖt Nam… +C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi: C«ng ty khÝ C«ng nghiÖp B¾c ViÖt Nam (100% vèn níc ngoµi), C«ng ty 50 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Glass Tech International INC (100% vèn níc ngoµi), c«ng ty liªn doanh chÕ t¹o xe m¸y LiFAN, c«ng ty liªn doanh KOLA - Hµn Quèc… +C¸c dù ¸n do chÝnh phñ c¸c níc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ tµi trî: Dù ¸n hç trî doanh nghiÖp võa vµ nhá – SMITH – STIFFTING – CHLB §øc, Dù ¸n hç trî vµ ®æi míi doanh nghiÖp, Dù ¸n gi¶m nghÌo c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c – nhãm c¸c tæ chøc NhËt B¶n, Dù ¸n häc bæng ICCO… 2.1.3 §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty 2.1.3.1 §éi ngò nh©n viªn cña c«ng ty HiÖn t¹i c«ng ty cã 70 nh©n viªn chÝnh thøc, trong ®ã cã 20 céng t¸c viªn lµ c¸c Gi¸o s, nh÷ng ngêi cã kinh nghiÖm l©u n¨m trong ngµnh KiÓm to¸n; 10 KiÓm to¸n viªn cã b»ng cÊp Quèc gia, 1 ngêi cã b»ng ACCA. Cô thÓ: - C¸n bé cã tr×nh ®é TiÕn sü : 01 - C¸n bé cã tr×nh ®é Th¹c sü : 07 - C¸n bé cã tr×nh ®é KiÓm to¸n viªn Quèc gia : 10 - C¸n bé cã tr×nh ®é KiÓm to¸n viªn : 12 - C¸n bé cã tr×nh ®é Kü s X©y dùng : 10 - C¸n bé cã tr×nh ®é Kü s Kinh tÕ XD : 06 - C¸n bé cã tr×nh ®é cö nh©n Tµi chÝnh-KT : 25 - C¸n bé cã thêi gian c«ng t¸c trªn 15 n¨m : 07 - C¸n bé cã thêi gian c«ng t¸c trªn 10 n¨m : 12 - C¸n bé cã thêi gian c«ng t¸c trªn 5 n¨m : 08 - C¸n bé cã thêi gian c«ng t¸c díi 5 n¨m : 08 Ngoµi ®éi ngò nh©n viªn t¹i trô së chÝnh, C«ng ty cßn cã 6 nh©n viªn thuéc v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i thÞ x· Hµ Giang vµ 3 nh©n viªn thuéc v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i thÞ x· S¬n La. TÊt c¶ c¸c nh©n viªn cña C«ng ty t¹i c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn ®Òu cã 51 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp thêi gian c«ng t¸c trªn 5 n¨m. Do nhu cÇu kh«ng ngõng më réng quy m« ho¹t ®éng còng nh n©ng cao chÊt lîng dÞch vô, nªn vµo n¨m 2005 c«ng ty sÏ tuyÓn thªm kho¶ng 30 nh©n viªn cã tr×nh ®é cö nh©n, tèt nghiÖp c¸c chuyªn ngµnh KÕ to¸n, KiÓm to¸n, X©y dùng. 2.1.3.2 Bé m¸y tæ chøc cña c«ng ty C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ cã m« h×nh nh sau: 52 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp S¬ ®å 1.1. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty kiÓm to¸n vµ ®Þnh gi¸ ViÖt Nam. Héi ®ång qu¶n trÞ Ban KiÓm so¸t Héi ®ång Khoa häc Tæng Gi¸m ®èc Gi¸m ®èc T­vÊn - §Þnh gi¸ Gi¸m ®èc KiÓm to¸n - Tµi chÝnh Gi¸m ®èc KiÓm to¸n - §Çu t­ C¸c v¨n phßng ®¹i diÖn C¸c bé phËn chøc n¨ng Phßng KiÓm to¸n §Çu at­X©y dùng I Phßng KiÓm to¸n §Çu t­X©y dùng II Phßng KiÓm to¸n Tµi chÝnh I Phßng KiÓm to¸n Tµi chÝnh II Phßng T­vÊn Tµi chÝnh, KÕ to¸n, ThuÕ Phßng §Þnh gi¸ DN - TS Phßng T­vÊn §Çu t­ 53 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Héi ®ång qu¶n trÞ: Lµ c¬ quan qu¶n lý cña C«ng ty, cã toµn quyÒn nh©n danh C«ng ty ra quyÕt ®Þnh vÒ méi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn môc ®Ých, quyÒn lîi cña C«ng ty nh: ChiÕn lîc ph¸t triÓn cña C«ng ty, quyÕt ®Þnh c¸c gi¶i ph¸p vµ ph¬ng ¸n ®Çu t….( trõ nh÷ng vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng). - Tæng gi¸m ®èc: Do Héi ®ång qu¶n trÞ bæ nhiÖm, lµ ngêi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña C«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Héi ®ång qu¶n trÞ vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô ®îc giao. Tæng gi¸m ®èc cã quyÒn quyÕt ®Þnh vÒ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng hµng ngµy cña C«ng ty nh: tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh, nªu ra ph¬ng ¸n ®Çu t; ph¬ng ¸n thiÕt lËp c¬ cÊu tæ chøc, quy chÕ qu¶n lý néi bé C«ng ty. - Héi ®ång khoa häc: Lµ bé phËn tham mu, nghiªn cøu vµ lµ bé phËn ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n qu¶n lý còng nh kinh doanh cña C«ng ty. - Ban kiÓm so¸t: Trëng Ban kiÓm so¸t do Ban kiÓm so¸t bÇu ra vµ ph¶i lµ cæ ®«ng. QuyÒn vµ nhiÖm vô cña trëng Ban kiÕm so¸t do ®iÒu lÖ C«ng ty quy ®Þnh. - Díi Tæng gi¸m ®èc lµ c¸c gi¸m ®èc c¸c phßng ban nh»m qu¶n lý, ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn díi sù chØ ®¹o cña Tæng gi¸m ®èc. Nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty lµ tù nguyÖn, b×nh ®¼ng, d©n chñ…. 2.1.3.3. C¸c phßng ban: Trong c«ng ty bao gåm c¸c phßng ban sau: 54 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp - Phßng kÕ to¸n hµnh chÝnh: cã 6 nh©n viªn: 4 nh©n viªn kÕ to¸n: 1 kÕ to¸n trëng, 1 kÕ to¸n tæng hîp, 1 kÕ to¸n viªn vµ 1 thñ quü, cã nhiÖm vô qu¶n lÝ tµi chÝnh theo chÝnh s¸ch hiÖn hµnh, thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n qu¸ tr×nh kinh doanh vµ tham mu cho gi¸m ®èc vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty. Ngoµi ra cßn 1 nh©n viªn lÔ t©n vµ mét l¸i xe. - Phßng NghiÖp vô I vµ phßng NghiÖp vô III: cã vÞ trÝ, vai trß vµ chøc n¨ng nh nhau, lµm ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng cña c«ng ty nh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, ®Þnh gi¸, t vÊn.....HiÖn nay, phßng NghiÖp vô I cã 16 nh©n viªn, cßn phßng NghiÖp vô III cã 18 nh©n viªn - Phßng NghiÖp vô II: víi 15 nh©n viªn, phßng cã chøc n¨ng kiÓm to¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµ c¸c chøc n¨ng kh¸c liªn quan ®Õn vÊn ®Ò x©y dùng c¬ b¶n. Ngoµi c¸c phßng ban chuyªn m«n, c«ng ty cßn cã c¸c tæ chøc ®oµn thÓ nh c«ng ®oµn, §oµn thanh niªn.....víi c¸c phong trµo ho¹t ®éng rÊt s«i næi vµ 2 chi nh¸nh ë Hµ Giang vµ S¬n La. Nh vËy, cã thÓ thÊy r»ng, mÆc dï lµ mét C«ng ty míi ®îc thµnh lËp nhng b»ng sù nç lùc, nh÷ng cè g¾ng, nhiÖt t×nh cïng víi tr×nh ®é ®· ®îc ®µo t¹o cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn, C«ng ty ®· dÇn tõng bíc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh. 2.2.2 Thùc tÕ kiÓm to¸n thuÕ trong KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh do C«ng ty KiÕm to¸n vµ §Þnh gi¸ ViÖt Nam thùc hiÖn. 2.2.2.1. Giíi thiÖu kh¸ch hµng. 55 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp §Ó m« t¶ ®Çy ®ñ vÒ kiÓm to¸n thuÕ em chän mÉu 2 kh¸ch hµng lµ hîp doanh TH vµ c«ng ty CL. Së dÜ em chän hai kh¸ch hµng nµy bëi v× nã cã thÓ béc lé ®Çy ®ñ c¸c lo¹i thuÕ mÆt kh¸c nã cßn bæ sung cho nhau . 2.2.2.2. TiÕp cËn kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn c«ng viÖc tríc kiÓm to¸n. §Ó thu hót thªm kh¸ch hµng, n©ng cao nguån vèn chñ së h÷u còng nh lîi nhuËn cña VAE, h¬n n÷a ®Ó c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n kh¸c. VAE lu«n chñ ®éng t×m ®Õn kh¸ch hµng mµ C«ng ty dù kiÕn lµ sÏ cung cÊp dÞch vô vµ nh÷ng kh¸ch hµng míi. Th«ng qua th chµo hµng, C«ng ty giíi thiÖu vÒ m×nh, vÒ uy tÝn vµ chÊt lîng c¸c lo¹i dÞch vô mµ C«ng ty sÏ cung cÊp cho kh¸ch hµng. NÕu kh¸ch hµng chÊp nhËn th× hä sÏ ph¸t Th mêi kiÓm to¸n. Sau khi nhËn ®îc Th mêi kiÓm to¸n, VAE xóc tiÕn gÆp gì Ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng vµ ®i tíi tho¶ thuËn ký kÕt Hîp ®ång kiÓm to¸n. §Ó ®i tíi ký kÕt hîp ®ång kiÓm to¸n th× kiÓm to¸n viªn ph¶i ®¸nh gi¸ liÖu cã chÊp nhËn kh¸ch hµng ®ã hay kh«ng b»ng ch¸ch kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh xem xÐt tÝnh ®éc lËp cña kiÓm to¸n viªn, kh¶ n¨ng phôc vô tèt kh¸ch hµng cña C«ng ty, tÝnh liªm chÝnh cña ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng vµ cã thÓ liªn l¹c víi kiÓm to¸n viªn tiÒn nhiÖm ®Ó ®¸nh gi¸ C«ng ty cã thÓ chÊp nhËn kiÓm to¸n cho kh¸ch hµng hay kh«ng. §iÒu nµy ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn uy tÝn cña C«ng ty kiÓm to¸n. Do vËy, c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ cho mét cuéc kiÓm to¸n ph¶i ®îc lµm hÕt søc cÈn thËn. Hîp doanh TH vµ C«ng ty CL ®Òu lµ kh¸ch hµng quen thuéc cña VAE nªn viÖc tiÕp cËn víi c¸c kh¸ch hµng nµy ®Ó 56 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp ®i ®Õn ký kÕt Hîp ®ång kiÓm to¸n cã thÓ gi¶n lîc tèi ®a c¸c c«ng viÖc trong kh©u tiÕp cËn kh¸ch hµng. §¹i diÖn cña hai bªn sÏ xóc tiÕn gÆp gì ®Ó trao ®æi vµ còng lµ ®Ó ®Ò xuÊt yªu cÇu cña m×nh. Hîp ®ång kiÓm to¸n ®îc ký gi÷a VAE (bªn B) vµ c«ng ty CL (bªn A) bao gåm nh÷ng ®iÒu kho¶n quan träng sau : - Néi dung dÞch vô : Bªn B nhÊt trÝ cung cÊp cho bªn A dÞch vô kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh cho kú 31/12/2004 - LuËt ®Þnh vµ ChuÈn mùc : DÞch vô trªn ®îc tiÕn hµnh theo ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam, ChuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ ®îc chÊp nhËn t¹i ViÖt Nam vµ qui chÕ KiÓm to¸n ®éc lËp hiÖn hµnh t¹i ViÖt Nam. C¸c chuÈn mùc nµy ®ßi hái bªn B ph¶i lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®Ó ®¹t ®îc sù ®¶m b¶o r»ng BCTC cña bªn A kh«ng cßn chøa ®ùng nh÷ng sai sãt träng yÕu. C«ng viÖc kiÓm to¸n bao gåm viÖc kiÓm tra trªn c¬ së thö nghiÖm c¸c b»ng chøng liªn quan ®Õn nh÷ng kho¶n môc vµ nh÷ng th«ng tin trong BCTC. C«ng viÖc kiÓm to¸n còng bao gåm viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng chÝnh s¸ch kÕ to¸n ®îc ¸p dông, c¸c íc tÝnh vµ quyÕt ®Þnh träng yÕu cña Ban gi¸m ®èc bªn A còng nh viÖc ®¸nh gi¸ tr×nh bµy tæng thÓ trªn BCTC. - Tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña c¸c bªn: + Tr¸ch nhiÖm cña bªn A : ChÞu tr¸ch nhiÖm lËp vµ ph¶n ¸nh trung thùc t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty m×nh : cung cÊp tµi liÖu ®Çy ®ñ , kÞp thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho KTV trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. 57 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp + Tr¸ch nhiÖm cña bªn B : Thùc hiÖn kiÓm to¸n theo nguyªn t¾c trung thùc , ®éc lËp , kh¸ch quan, tu©n theo LuËt ®Þnh vµ ®óng víi kÕ ho¹ch ®Ò ra. - B¸o c¸o kiÓm to¸n: Sau khi hoµn thµnh kiÓm to¸n , bªn B sÏ cung cÊp cho bªn A: + B¸o c¸o kiÓm to¸n cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc ngµy 31/12/2004 + Th qu¶n lý (nÕu cã) sÏ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng ®iÓm cßn tån t¹i vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt cña KTV nh»m c¶i tiÕn hÖ thèng kÕ to¸n vµ HTKSNB. + Sè lîng B¸o c¸o kiÓm to¸n vµ Th qu¶n lý (nÕu cã) ®îc lËp - Ph¬ng thøc thùc hiÖn : Qui ®Þnh thêi gian thùc hiÖn. - PhÝ dÞch vô vµ ph¬ng thøc thanh to¸n: + PhÝ kiÓm to¸n cha bao gåm VAT. + Ph¬ng thøc thanh to¸n - Cam kÕt thùc hiÖn vµ thêi h¹n hoµn thµnh: + Hai bªn cam kÕt thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n ®· ghi trong Hîp ®ång. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, nÕu cã khã kh¨n, hai bªn th«ng b¸o cho nhau kÞp thêi ®Ó còng bµn biÖn ph¸p gi¶i quyÕt. Trêng hîp cÇn ®iÒu chØnh Hîp ®ång th× cÇn ph¶i ®îc sù thèng nhÊt b»ng v¨n b¶n cña hai bªn. + Mäi th«ng tin ph¶i ®îc th«ng b¸o trùc tiÕp cho mçi bªn theo ®Þa chØ ®· ghi trong Hîp ®ång. + BCKT sÏ ®îc bªn B hoµn thµnh, ký vµ ph¸t hµnh trong thêi gian nhanh nhÊt vµ nép cho bªn A kÓ tõ sau ngµy bªn A cung cÊp ®Çy ®ñ tµi liÖu cho bªn B. 58 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp - HiÖu lùc, thêi h¹n hîp ®ång : + Hîp ®ång nµy cã hiÖu lùc sau khi hai bªn ®· ký. + Hîp ®ång nµy ®¶m b¶o cã gi¸ trÞ cho ®Õn khi thanh lý hîp ®ång. + Sè lîng b¶n Hîp ®ång ®îc lËp. Sau khi Hîp ®ång ®· ®îc ký kÕt, VAE yªu cÇu C«ng ty kh¸ch hµng cung cÊp c¸c BCTC nh BC§KT , b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh cña n¨m 2003 vµ cam kÕt cña Ban gi¸m ®èc C«ng ty kh¸ch hµng trong viÖc lËp BCTC cña C«ng ty t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc n¨m vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña n¨m 2003 theo ChuÈn mùc KÕ to¸n ViÖt Nam, chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ vµ c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cña ViÖt Nam. Sau khi nhËn ®îc c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt, VAE tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Th«ng thêng mét nhãm kiÓm to¸n sÏ bao gåm: Mét chñ phÇn hïn , mét chñ nhiÖm kiÓm to¸n, mét kiÓm to¸n viªn cao cÊp , mét kiÓm to¸n viªn vµ mét hoÆc hai trî lý kiÓm to¸n. 2.2.2.3. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n * Thu thËp th«ng tin c¬ së vµ th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña C«ng ty kh¸ch hµng §Ó thu thËp th«ng tin c¬ së vµ th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña C«ng ty kh¸ch hµng kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i t×m hiÓu vÒ: Ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng ; KÕt qu¶ kiÓm to¸n tríc vµ hå s¬ kiÓm to¸n chung; C¸c bªn liªn quan; GiÊy phÐp thµnh lËp vµ §iÒu lÖ cña C«ng ty; C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o kiÓm to¸n, thanh tra hay kiÓm tra cña n¨m hiÖn hµnh hay trong vµi n¨m tríc; Biªn b¶n cuéc häp 59 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp cæ ®«ng, Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban gi¸m ®èc; C¸c hîp ®ång vµ cam kÕt quan träng.  VÒ hîp doanh TH : §©y lµ kh¸ch hµng ®îc C«ng ty kiÓm to¸n tõ n¨m 2002. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp : Hîp doanh thµnh lËp dùa trªn hîp ®ång hîp t¸c kinh ®oanh gi÷a doanh nghiÖp nhµ níc T vµ C«ng ty H cña Hµn Quèc, ho¹t ®éng theo LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam , cã thêi h¹n ho¹t ®éng ban ®Çu lµ 10 n¨m vµ ®îc kÐo dµi thêi gian ho¹t ®éng lµ 15 n¨m. Trô së ®Æt t¹i QuËn Hoµng Mai, Hµ Néi . LÜnh vùc ho¹t ®éng cña hîp doanh: S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nhùa cao cÊp phôc vô c«ng nghiÖp xe m¸y, ®iÖn tö, « t«. Tæng sè vèn ph¸p ®Þnh, vèn ®Çu t cña hîp doanh lµ 1 triÖu USD trong dã phÝa ViÖt Nam gãp 30%,70% cßn l¹i phÝa Hµn Quèc gãp.  VÒ C«ng ty CL : §©y lµ kh¸ch hµng ®îc VAE kiÓm to¸n tõ n¨m 2003. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp: Lµ doanh nghiÖp nhµ níc , lµ ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp thuéc Tæng c«ng ty thuèc lµ ViÖt Nam ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp nhµ níc. Trô së ®Æt t¹i: QuËn Thanh Xu©n, Hµ Néi. LÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh: Chuyªn s¶n xuÊt vµ kinh doanh c¸c s¶n phÈm thuèc l¸ ®iÕu. * T×m hiÓu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. §©y lµ phÇn c«ng viÖc quan träng trong mäi cuéc kiÓm to¸n kh«ng kÓ kh¸ch hµng ®ã thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp hay thµnh phÇn kinh tÕ nµo. KiÓm to¸n viªn ph¶i cã sù hiÓu 60 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp biÕt ®Çy ®ñ vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n vµ ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian, ph¹m vi cña c¸c cuéc kh¶o s¸t ph¶i thùc hiÖn. §Ó t×m hiÓu vÒ HTKSNB cña kh¸ch hµng, Kتm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu vÒ m«i trêng kiÓm so¸t, vÒ qui tr×nh kÕ to¸n ... cña kh¸ch hµng.  T×m hiÓu vÒ m«i trêng kiÓm so¸t. - Hîp doanh TH : Ban ®iÒu phèi cã nhiÖm vô ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña hîp doanh gåm cã : ¤ng Lee Young Kyea-Trëng ban ®iÒu phèi, «ng Ph¹m Thanh Hoµng - phã ban ®iÒu phèi, kÕ to¸n trëng hîp doanh lµ bµ NguyÔn BÝch Thuû. Trëng ban ®iÒu phèi cña hîp doanh cã quyÒn quyÕt ®Þnh mäi ho¹t ®éng cña hîp doanh. Phã ban ®iÒu phèi cã nhiÖm vô gióp trëng ban ®iÒu phèi hoµn thµnh c«ng viÖc. KÕ to¸n trëng hîp doanh lµ ngêi cã tr×nh ®é rÊt cao, liªm khiÕt vµ t vÊn cho gi¸m ®èc vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña Hîp doanh. - C«ng ty CL : Ban gi¸m ®èc gåm «ng NguyÔn Hång S¬n Gi¸m ®èc, bµ Vò Thu Ph¬ng - Phã gi¸m ®èc , kÕ to¸n trëng lµ «ng Lª Thanh Hµ.  T×m hiÓu vÒ qui tr×nh kÕ to¸n - Hîp doanh TH: §¬n vÞ tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam. H×nh thøc sæ kÕ to¸n lµ NhËt ký chung. HiÖn nay ®¬n vÞ ®· ¸p dông 4 chuÈn mùc kÕ to¸n ®ît 1 vµ 6 chuÈn mùc kÕ to¸n ®ît 2. *C«ng ty CL: Tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam, ®ång thêi tu©n thñ nh÷ng qui ®Þnh vÒ qu¶n lý tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty. H×nh thøc sæ kÕ to¸n lµ NhËt ký chøng tõ. 61 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp HiÖn nay ®¬n vÞ ®· ¸p dông 4 chuÈn mùc kÕ to¸n ®ît 1 vµ 6 chuÈn mùc kÕ to¸n ®ît 2. * LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Sau khi t×m hiÓu vÒ c¸c th«ng tin c¬ së, th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý vµ HTKSNB trong c¸c C«ng ty kh¸ch hµng, VAE tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n . KÕ ho¹ch kiÓm to¸n bao gåm nh÷ng néi dung sau : - Thêi gian thùc hiÖn kiÓm to¸n. - Nhãm kiÓm to¸n : + Phô tr¸ch chung. + KiÓm so¸t chÊt lîng. + KiÓm to¸n viªn chÝnh. + Trî lý KTV. + Nh©n viªn kh¸c. - Ph©n c«ng nhiÖm vô cña nhãm kiÓm to¸n. - Chi phÝ kiÓm to¸n vµ ph¬ng tiÖn lµm viÖc. - Nh÷ng yªu cÇu liªn quan ®Õn cuéc kiÓm to¸n cÇn sù hç trî cña kh¸ch hµng : Tµi liÖu chÝnh vµ tµi liÖu bæ sung ®èi víi tõng phÇn hµnh kiÓm to¸n cô thÓ . Sau ®ã, kÕ ho¹ch nµy sÏ ®îc phæ biÕn cho toµn bé ®oµn kiÓm to¸n . Mçi KiÓm to¸n viªn sÏ ®¶m nhiÖm c¸c kho¶n môc cô thÓ. ViÖc kiÓm to¸n thuÕ cña kh¸ch hµng sÏ ®îc thùc hiÖn theo ch¬ng tr×nh thiÕt kÕ mÉu c¶u VAE phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ . Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n mÉu cña VAE vÒ kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ. * Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi kho¶n thuÕ gi¸ trÞ gi¸ t¨ng 62 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Kh¸ch hµng: N¨m tµi chÝnh: Ngêi lËp: Ngêi so¸t xÐt: Ngµy: Ngµy: Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi kho¶n thuÕ 010 ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (vat) Tríc hÕt ph¶i ®äc kü Biªn b¶n quyÕt ®Þnh cña n¨m tríc v¸ c¸c c«ng v¨n liªn quan ®Õn thuªs gi÷a kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ ®Ó lu ý nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc biÖt vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang víng m¾c. Lu ý: TÊt c¶ c¸c c«ng viÖckiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn ph¶i thÓ hiÖn râ hoÆc chØ ra c¸c néi dung sau: 1. Môc tiªu cña c¸c c«ng viÖc ®· thùc hiÖn; 2. C¸c c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn ®· n»m trong kÕ ho¹ch kiÓm tra vµ ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n ®îc chän ®Ó kiÓm tra; 3. KÕt qu¶ c«ng viÖc kiÓm to¸n; 4. KÕt luËn Môc tiªu: Th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ rµ so¸t nhanh viÖc ghi chÐp chøng tõ sæ s¸ch, kiÓm to¸n viªn ph¶i c©n nh¾c vµ lùa chän môc tiªu kiÓm to¸n. Môc tiªu ph¶i ®¶m b¶o c¸c c¬ s¬ dÉn liÖu liªn quan ®Õn tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh chÝnh x¸c vµ tÝnh tr×nh bµy cô thÓ lµ: - C¸c kho¶n thuÕ VAT cã ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ kh«ng ? - ThuÕ VAT ®Çu ra cã phï hîp víi doanh thu kh«ng; ThuÕ VAT ®Çu vµo cã phï hîp víi chi phÝ kh«ng ? 63 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp - X¸c ®Þnh xem sè d thuÕ VAT cßn ph¶i nép, ®îc hoµn l¹i tr×nh bµy trªn B¸o c¸o tµi chÝnh lµ hîp lý vµ ®îc tÝnh to¸n theo ®óng luËt thuÕ vµ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh cña Nhµ níc. Ngêi Thñ tôc kiÓm to¸n thùc hiÖn I 1 Tham chiÕu KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t KiÓm tra x¸c ®Þnh xem C«ng ty thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ theo v¨n b¶n ph¸p qui nµo; ViÖc nghiªn cøu vµ thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh 2 thuÕ ®ã cña C«ng ty nh thÕ nµo. Tr×nh tù kª thai vµ nép thuÕ cña C«ng ty II 1 cã thùc hiÖn ®óng kh«ng. Ph©n tÝch so¸t xÐt Ph©n tÝch tû träng sè d thuÕ VAT cßn ph¶i nép cuèi kú trªn tæng sè thuÕ ph¶i nép Ng©n s¸ch; So s¸nh víi n¨m tríc vÒ tæng 2 sè thuÕ ph¸t sinh trong kú. Ph©n tÝch nh÷ng biÕn ®éng vÒ thuÕ do thay ®æi quy luËt thuÕ cña Nhµ níc; Do thay ®æi c¬ cÊu s¶n phÈm kinh doanh cña C«ng ty. III KiÓm tra chi tiÕt KiÓm tra thuÕ VAT ®Çu ra 1 LËp b¶ng tæng hîp vÒ biÕn ®éng cña VAT ph¶i tr¶ theo tõng th¸ng. Ph©n tÝch sù 2 biÕn ®éng gi÷a c¸c th¸ng so víi doanh thu. ®èi chiÕu gi÷a sè thuÕ VAT ph¶i nép hµng th¸ng trªn Sæ c¸i víi b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh 3 doanh tõng th¸ng. §èi chiÕu gi÷a nghiÖp vô trªn Sæ c¸i víi c¸c 4 tê chi tiÕt kª khai thuÕ hµng th¸ng. KiÓm tra ®èi chiÕu víi phÇn doanh thu, xem xÐt mét sè vÊn ®Ò sau: a/TËp hîp doanh thu theo tõng lo¹i thuÕ suÊt VAT b/TËp hîp c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu 64 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp theo tõng lo¹i thuÕ suÊt(*) c/TÝnh ra doanh thu chÞu thuÕ theo tõng lo¹i thuÕ suÊt. d/TÝnh ra sè thuÕ VAT ph¶i nép. e/§èi chiÕu tæng sè thuÕ VAT ph¶i nép víi sè thuÕ VAT trªn phÇn II cña B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. (*) §èi víi c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu (gi¶m gi¸, chiÕt khÊu, hoa hång, doanh thu bÞ tr¶ l¹i, khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng…) th× cÇn: -Xem xÐt kü tÝnh chÊt cña tõng lo¹i; ®èi chiÕu víi luËt thuÕ vµ c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cã liªn quan ®Ó xem cã phï hîp kh«ng, nÕu lµ nh÷ng kho¶n ®Æc biÖt th× 5 ph¶i cã sù phª ®uyÖt cña c¬ quan thuÕ. Trªn sæ doanh thu chän mét sè kho¶n doanh thu ®Ó kiÓm tra: §èi chiÕu v¬i ho¸ ®¬n. kiÓm tra c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. KiÓm tra viÖc tÝnh thuÕ VAT trªn ho¸ ®¬n. §èi chiÕu viÖc tÝnh thuÕ VAT trªn ho¸ ®¬n víi chÝnh s¸ch kÕ to¸n cña C«ng ty 6 vµ c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ níc. §èi chiÕu gi÷a c¸c bót to¸n nép thuÕ trªn Sæ c¸i TK thuÕ, doanh thu, phiÕu chi tr¶ 7 thuÕ vµ phiÕu thu cña C¬ quan thuÕ. §èi chiÕu víi phÇn kiÓm tra tÝnh ®óng kú cña doanh thu ®Ó t×m ra c¸c kho¶n doanh thu ghi sãt hoÆc thõa. NÕu lµ sè lín th× ph¶i ®iÒu chØnh doanh thu vµ thuÕ 8 VAT ph¶i tr¶. LËp b¶ng tÝnh thuÕ VAT cho c¶ n¨m, sau ®ã ®èi chiÕu víi sæ thuÕ ph¶i tr¶ mµ 65 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp c«ng ty ®· tÝnh vµ ®· h¹ch to¸n. 9 NÕu viÖc tÝnh thuÕ VAT cña C«ng ty phøc t¹p, ph¶i cã sù so¸t xÐt cña chuyªn gia vÒ thuÕ cña C«ng ty hoÆc tham kh¶o ý kiÕn cña c¬ quan thuÕ. 10 NÕu cã vÊn ®Ò ®ang cã tranh c·i gi÷a kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ, ph¶i th¶o luËn víi kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ cã híng xö lý. KiÓm tra thuÕ VAT ®Çu vµo 1 LËp b¶ng tæng hîp vÒ biÕn ®éng cña thuÕ VAT ®Çu vµo theo tõng th¸ng. Ph©n tÝch sù biÕn ®éng gi÷a c¸c th¸ng so víi chi phÝ. 2 §èi chiÕu gi÷a sè thuÕ VAT ®Çu vµo hµng th¸ng trªn Sæ c¸i víi B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh tõng th¸ng (phÇn III cña B¸o c¸o tµi chÝnh). 3 §èi chiÕu gi÷a nghiÖp vô trªn sæ c¸i víi c¸c tê chi tiÕt kª khai thuÕ hµng th¸ng. 4 KiÓm tra ®èi chiÕu víi phÇn kiÓm to¸n hµng tån kho, kiÓm to¸n TSC§ vµ kiÓm to¸n chi phÝ; xem xÐt viÖc tÝnh thuÕ cã phï hîp víi tû lÖ thuÕ suÊt kh«ng; ®èi chiÕu víi luËt thuÕ vµ c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cã liªn quan ®Ó xem cã phï hîp kh«ng. 5 §èi chiÕu víi phÇn kiÓm tra tÝnh ®óng kú cña chi phÝ ®Ó t×m ra c¸c kho¶n chi phÝ sãt hoÆc thõa. NÕu lµ lµ sè lín th× ph¶i ®iÒu chØnh chi phÝ vµ thuÕ VAT ®Çu 6 vµo. NÕu cã vÊn ®Ò ®ang cã tranh c·i gi÷a kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ, ph¶i th¶o luËn víi kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ vÒ híng xö lý. KÕt luËn Trªn c¬ së kiÓm tra tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô träng yÕu vµ c¸c nghiÖp vô kh«ng träng 66 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp yÕu, theo ý kiÕn cña t«i c¸c ghi chÐp kÕ to¸n vÒ c¸c kho¶n thuÕ VAT lµ ®Çy ®ñ vµ hîp lý. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt ®· ®îc thùc hiÖn, ®îc ghi chÐp trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc theo c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cña h·ng vµ cung cÊp ®Çy ®ñ b»ng chøng cho kÕt luËn ®a ra. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c sai sãt vµ yÕu ®iÓm còng nh c¸c kiÕn nghÞ ®· ®îc nªu ra ®Ó ®a vµo th qu¶n lý göi cho khach hµng. C¨n cø trªn c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ c¸c qui tr×nh kiÓm to¸n ®· thùc hiÖn, chóng t«i thÊy cã ®ñ tin tëng kÕt luËn r»ng sè d kho¶n thuÕ VAT ph¶i nép…………………cña C«ng ty trªn sæ b¸o c¸o kÕ to¸n lµ ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ hîp lý cho kú ho¹t ®éng tõ ngµy……. ®Õn ngµy……… * Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi kho¶n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Kh¸ch hµng: Ngêi lËp: Ngµy: N¨m tµi chÝnh: Ngêi so¸t xÐt: Ngµy: Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi kho¶n thuÕ 010 ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Tríc hÕt ph¶i ®äc kü Biªn b¶n quyÕt to¸n thuÕ cña n¨m tríc vµ c¸c c«ng v¨n liªn quan ®Õn gi÷a kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ ®Ó lu ý nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc biÖt vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang víng m¾c. 67 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Lu ý: TÊt c¶ c¸c c«ng viÖc kiÓm tra ®îc thùc hiÖn ph¶i thÓ hiÖn râ hoÆc chØ ra c¸c néi dung sau: 1. Môc tiªu cña c¸c c«ng viÖc ®· thùc hiÖn; 2. C¸c c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn ®· n»m trong kÕ ho¹ch kiÓm tra vµ ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n ®îc chän ®Ó kiÓm tra; 3. KÕt qu¶ c«ng viÖc kiÓm to¸n; 4. KÕt luËn Môc tiªu: Th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ rµ so¸t nhanh viÖc ghi chÐp chøng tõ sæ s¸ch, kiÓm to¸n viªn ph¶i c©n nh¾c vµ lùa chän môc tiªu kiÓm to¸n. Môc tiªu ph¶i ®¶m b¶o c¸c c¬ s¬ dÉn liÖu liªn quan ®Õn tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh chÝnh x¸c vµ tÝnh tr×nh bµy cô thÓ lµ: - C¸c kho¶n thuÕ VAT cã ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ kh«ng ? - ThuÕ VAT ®Çu ra cã phï hîp víi doanh thu kh«ng; ThuÕ VAT ®Çu vµo cã phï hîp víi chi phÝ kh«ng ? - X¸c ®Þnh xem sè d thuÕ VAT cßn ph¶i nép, ®îc hoµn l¹i tr×nh bµy trªn B¸o c¸o tµi chÝnh lµ hîp lý vµ ®îc tÝnh to¸n theo ®óng luËt thuÕ vµ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh cña Nhµ níc. Ngêi Thñ tôc kiÓm to¸n thùc hiÖn I KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t 1 KiÓm tra x¸c ®Þnh xem C«ng ty thùc Tham chiÕu hiÖn nghÜa vô thuÕ theo v¨n b¶n ph¸p qui nµo; ViÖc nghiªn cøu vµ thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh thuÕ ®ã cña C«ng ty nh 68 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp thÕ nµo. 2 Tr×nh tù kª thai vµ nép thuÕ cña C«ng ty cã thùc hiÖn ®óng kh«ng. II Ph©n tÝch so¸t xÐt 1 Ph©n tÝch nh÷ng biÕn ®éng vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp so víi n¨m tríc, t×m nguyªn nh©n cña nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng 2 Ph©n tÝch nh÷ng biÕn ®éng vÒ thuÕ do thay ®æi luËt thuÕ cña Nhµ níc; Do thay ®æi c¬ cÊu s¶n phÈm kinh doanh cña C«ng ty. I KiÓm tra chi tiÕt II 1 LËp b¶ng tæng hîp vÒ biÕn ®éng cña TK thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i tr¶ tõ ®Çu n¨m ®Õn cuèi n¨m (chi tiÕt tõng nghiÖp vô) 2 §èi chiÕu kiÓm tra phiÕu chi tr¶ thuÕ vµ phiÕu thu cña c¬ quan thuÕ. 3 LËp b¶ng tÝnh thuÕ ®éc lËp, sau ®ã ®èi chiÕu víi sè thuÕ c«ng ty ®· t¹m tÝnh: - Kª khai mét b¶ng danh s¸ch c¸c chi phÝ cã thÓ coi lµ kh«ng hîp lý khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (khÊu hao vît, tiÒn thëng, chi phÝ giao dÞch tiÕp kh¸ch, trî cÊp cho ngêi níc ngoµi, c¸c kho¶n b¶o hiÓm trÝch vît, thuÕ thu nhËp c¸ nh©n tr¶ hé ngêi lao ®éng, chi phÝ thiÖt h¹i, ph¹t hîp ®ång kinh tÕ, ph¹t thuÕ…vµ c¸c 69 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp chi phÝ kh¸c kh«ng ®ñ chøng tõ hîp lÖ) - Dù phßng sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp mµ c«ng ty sÏ ph¶i nép thªm, trao ®æi v¬Ý kh¸ch hµng xem cã ®iÒu chØnh kh«ng vµ híng xö lý. 4 Xem c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn hoµn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp do t¸i ®©u t. (nÕu cã) 5 NÕu viÖc tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cña c«ng ty phøc t¹p ph¶i cã sù so¸t xÐt vÒ thuÕ cña chuyªn gia thuÕ cña c«ng ty hoÆc tham kh¶o ý kiÕn cña c¬ quan thuÕ. KÕt luËn Trªn c¬ së kiÓm tra tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô träng yÕu vµ c¸c nghiÖp vô kh«ng träng yÕu, theo ý kiÕn cña t«i c¸c ghi chÐp kÕ to¸n vÒ c¸c kho¶n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ ®Çy ®ñ vµ hîp lý. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt ®· ®îc thùc hiÖn, ®îc ghi chÐp trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc theo c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cña h·ng vµ cung cÊp ®Çy ®ñ b»ng chøng cho kÕt luËn ®a ra. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c sai sãt vµ yÕu ®iÓm còng nh c¸c kiÕn nghÞ ®· ®îc nªu ra ®Ó ®a vµo th qu¶n lý göi cho kh¸ch hµng. C¨n cø trªn c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ c¸c qui tr×nh kiÓm to¸n ®· thùc hiÖn, chóng t«i thÊy cã ®ñ tin tëng kÕt luËn r»ng sè d kho¶n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép………………cña C«ng ty 70 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp trªn sæ s¸ch vµ b¸o c¸o kÕ to¸n lµ ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ hîp lý cho kú ho¹t ®éng tõ ngµy……. ®Õn ngµy……… * Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi kho¶n thuÕ nhËp khÈu Kh¸ch hµng: Ngêi lËp: Ngµy: N¨m tµi chÝnh: Ngêi so¸t xÐt: Ngµy: Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi kho¶n thuÕ 010 ThuÕ nhËp khÈu Tríc hÕt ph¶i ®äc kü Biªn b¶n quyÕt ®Þnh cña n¨m tríc v¸ c¸c c«ng v¨n liªn quan ®Õn thuÕ gi÷a kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ ®Ó lu ý nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc biÖt vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang víng m¾c. Lu ý: TÊt c¶ c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn ph¶i thÓ hiÖn râ hoÆc chØ ra c¸c néi dung sau: 1. Môc tiªu cña c¸c c«ng viÖc ®· thùc hiÖn; 2. C¸c c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn ®· n»m trong kÕ ho¹ch kiÓm tra vµ ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n ®îc chän ®Ó kiÓm tra; 3. KÕt qu¶ c«ng viÖc kiÓm to¸n; 4. KÕt luËn Môc tiªu: Th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ rµ so¸t nhanh viÖc ghi chÐp chøng tõ sæ s¸ch, kiÓm to¸n viªn ph¶i c©n nh¾c vµ lùa chän môc tiªu kiÓm to¸n. Môc tiªu ph¶i ®¶m b¶o c¸c c¬ së dÉn liÖu liªn quan ®Õn tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh chÝnh x¸c vµ tÝnh tr×nh bµy cô thÓ lµ: 71 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp - C¸c kho¶n thuÕ nhËp khÈu cã ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ kh«ng ? - X¸c ®Þnh xem sè d thuÕ nhËp khÈu cßn ph¶i nép, ®îc hoµn l¹i tr×nh bµy trªn B¸o c¸o tµi chÝnh lµ hîp lý vµ ®îc tÝnh to¸n theo ®óng luËt thuÕ vµ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh cña Nhµ níc. Thñ tôc kiÓm to¸n I KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t 1 KiÓm tra qui chÕ kiÓm so¸t c¸c kho¶n Ngêi thùc hiÖn Tham chiÕu thuÕ xuÊt nhËp khÈu, qui tr×nh kª khai lµm thñ tôc H¶i quan vµ nép thuÕ. II Ph©n tÝch so¸t xÐt 1 So s¸nh sè thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép trong n¨m víi n¨m tríc, víi c¬ cÊu hµng nhËp khÈu trong kú. I KiÓm tra chi tiÕt II 1 LËp b¶ng tæng hîp vÒ sù biÕn ®éng cña TK thuÕ nhËp khÈu ph¶i tr¶ cña c¸c th¸ng trong n¨m. Gi¶i thich sù biÕn ®éng cña thuÕ nhËp khÈu ph¶i tr¶ so víi sù biÕn ®éng cña hµng nhËp khÈu. 2 KiÓm tra chän mÉu ®èi víi c¸c l« hµng nhËp khÈu lín vÒ: - KiÓm tra bé chøng tõ nhËp khÈu: Hîp ®ång kinh tÕ, VËn ®¬n ®êng biÓn, Ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, phiÕu ®ãng gãi, giÊy chøng nhËp xuÊt xø, tê khai h¶i quan, giÊy phÐp nhËp khÈu… - §èi chiÕu vÒ tªn, sè lîng, gi¸ gi÷a c¸c chøng tõ trªn. - §èi chiÕu thuÕ suÊt gi÷a tê khai H¶i 72 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp quan víi BiÓu thuÕ nhËp khÈu. - §èi chiÕu sè thuÕ ®îc tÝnh trªn tê khai h¶i quan víi sè tiÒn ghi vµo tµi kho¶n hµng nhËp kh©u vµ TK thuÕ nhËp khÈu ph¶i tr¶. 3 NÕu lµ hµng miÔn thuÕ nhËp khÈu th× ph¶i kiÓm tra ®èi chiÕu gia tªn hµng, sè lîng, gi¸ c¶ (nÕu cã) trªn danh môc hµng miÔn thuÕ nhËp khÈu cña Bé Tµi chÝnh duyÖt víi bé chøng tõ nhËp khÈu 4 NÕu lµ hµng miÔn thuÕ nhËp khÈu th× ph¶i kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a tªn hµng, sè lîng suÊt cho s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu, sè lîng hµng xuÊt khÈu, kÌm theo bé chøng tõ hµng xuÊt khÈu. - KiÓm tra thuÕ ®îc hoµn l¹i víi c«ng v¨n chÊp thuËn hoµn thuÕ nhËp khÈu cña c¬ quan cã thÈm quyÒn, phiÕu thu hoÆc giÊy b¸o cã sè tiÒn thuÕ hoµn l¹i. - KiÓm tra h¹ch to¸n hoµn l¹i thuÕ nhËp khÈu (ghi gi¶m trÞ NVL hay gi¶m gi¸ vèn hµng b¸n). 5 KiÓm tra, ®èi chiÕu c¸c bót to¸n nép thiÕu trªn Sæ c¸i TK thuÕ nhËp khÈu ph¶i tr¶, c¸c phiÕu chi tr¶ thuÕ vµ phiÕu thu cña h¶i quan 6 Kª khai mét b¶n danh s¸ch c¸c kho¶n cã thÓ lµm t¨ng sè thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép so víi sè ®· tÝnh vµ h¹ch to¸n,. 7 Dù phßng sè thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép thªm. 73 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 8 NÕu viÖc tÝnh thuÕ phøc t¹p th× cÇn mêi chuyªn gia thuÕ cña C«ng ty so¸t xÐt hoÆc tham kh¶o ý kiÕn cña h¶i quan. 9 NÕu cã vÊn ®Ò ®anh tranh c·i gi÷a C«ng ty vµ h¶i quan ph¶i th¶o luËn víi kh¸ch hµng vµ h¶i quan vÒ híng gi¶i quyÕt. KÕt luËn Trªn c¬ së kiÓm tra tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô träng yÕu vµ c¸c nghiÖp vô kh«ng träng yÕu, theo ý kiÕn cña t«i c¸c ghi chÐp kÕ to¸n vÒ c¸c kho¶n thuÕ nhËp khÈu lµ ®Çy ®ñ vµ hîp lý. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt ®· ®îc thùc hiÖn, ®îc ghi chÐp trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc theo c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cña h·ng vµ cung cÊp ®Çy ®ñ b»ng chøng cho kÕt luËn ®a ra. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c sai sãt vµ yÕu ®iÓm còng nh c¸c kiÕn nghÞ ®· ®îc nªu ra ®Ó ®a vµo th qu¶n lý göi cho kh¸ch hµng. C¨n cø trªn c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ c¸c qui tr×nh kiÓm to¸n ®· thùc hiÖn, chóng t«i thÊy cã ®ñ tin tëng kÕt luËn r»ng sè d kho¶n thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép………………cña C«ng ty trªn sæ s¸ch vµ b¸o c¸o kÕ to¸n lµ ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ hîp lý cho kú ho¹t ®éng tõ 74 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp ngµy……. ®Õn ngµy……… * Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi kho¶n thuÕ thu nhËp c¸ nh©n Kh¸ch hµng: Ngêi lËp: Ngµy: N¨m tµi chÝnh: Ngêi so¸t xÐt: Ngµy: Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi kho¶n thuÕ 010 ThuÕ thu nhËp khÈu c¸ nh©n Tríc hÕt ph¶i ®äc kü Biªn b¶n quyÕt ®Þnh cña n¨m tríc v¸ c¸c c«ng v¨n liªn quan ®Õn thuÕ gi÷a kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ ®Ó lu ý nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc biÖt vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang víng m¾c. Lu ý: TÊt c¶ c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn ph¶i thÓ hiÖn râ hoÆc chØ ra c¸c néi dung sau: 1. Môc tiªu cña c¸c c«ng viÖc ®· thùc hiÖn; 2. C¸c c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn ®· n»m trong kÕ ho¹ch kiÓm tra vµ ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n ®îc chän ®Ó kiÓm tra; 3. KÕt qu¶ c«ng viÖc kiÓm to¸n; 4. KÕt luËn Môc tiªu: 75 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ rµ so¸t nhanh viÖc ghi chÐp chøng tõ sæ s¸ch, kiÓm to¸n viªn ph¶i c©n nh¾c vµ lùa chän môc tiªu kiÓm to¸n. Môc tiªu ph¶i ®¶m b¶o c¸c c¬ së dÉn liÖu liªn quan ®Õn tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh chÝnh x¸c vµ tÝnh tr×nh bµy cô thÓ lµ: - C¸c kho¶n thuÕ thu nhËp khÈu cã ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ kh«ng ? - X¸c ®Þnh xem sè d thuÕ thu nhËp khÈu cßn ph¶i nép, ®îc hoµn l¹i tr×nh bµy trªn B¸o c¸o tµi chÝnh lµ hîp lý vµ ®îc tÝnh to¸n theo ®óng luËt thuÕ vµ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh cña Nhµ níc. Thñ tôc kiÓm to¸n I KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t 1 KiÓm tra qui chÕ kiÓm so¸t c¸c kho¶n Ngêi thùc hiÖn Tham chiÕu thuÕ thu nhËp c¸ nh©n cña C«ng ty thùc hiÖn nh thÕ nµo II Ph©n tÝch so¸t xÐt 1 So s¸nh biÕn ®éng vÒ thuÕ thu nhËp khÈu c¸ nh©n ph¶i nép trong n¨m so víi n¨m tríc,so víi biÕn ®éng vÒ lao ®éng, nh÷ng thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng vµ thu nhËp …..®Ó x¸c ®Þnh sè ngêi ph¶i nép thuÕ thu nhËp trong n¨m. II 1 IKiÓm tra chi tiÕt LËp b¶ng tæng hîp vÒ sù biÕn ®éng cña thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ph¶i tr¶ cña c¸c th¸ng trong n¨m. Gi¶i thÝch 76 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp sù biÕn ®éng cña thuÕ thu nhËp so víi sù biÕn ®éng cña møc l¬ng 2 So¸t xÐt kü bót to¸n ®iÒu chØnh thuÕ thu nhËp cuèi n¨m. 3 Tæng hîp l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña tõng ngêi cho c¶ n¨m nh»m: TÝnh l¹i sè thu nhËp chÞu thuÕ cña tõng ngêi (b×nh qu©n th¸ng). §èi chiÕu sè thuÕ thu nhËp ph¶i nép cña tõng ngêi c¶ n¨m víi sè thuÕ ®· tÝnh l¹i trong n¨m. X¸c ®Þnh sè thuÕ nép thõa, nép thiÕu cña tõng ngêi. 4 KiÓm tra viÖc h¹ch to¸n thuÕ thu nhËp c¸ nh©n xem thuÕ thu nhËp c¸ nh©n cã ®îc khÊu trõ tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng hay ngêi lao ®éng tù nép thuÕ. 5 §èi chiÕu cac kho¶n thu nhËp chÞu thuÕ ®ang cã vÊn ®Ò tranh c·i gi÷a kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ, ph¶i tiÕn hµnh trao ®æi víi kh¸ch hµng vµ c¬ quan thuÕ vÒ gi¶i ph¸p thùc hiÖn. KÕt luËn Trªn c¬ së kiÓm tra tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô träng yÕu vµ c¸c nghiÖp vô kh«ng träng yÕu, theo ý kiÕn cña t«i c¸c ghi chÐp kÕ to¸n vÒ c¸c kho¶n thuÕ thu nhËp lµ ®Çy ®ñ vµ hîp lý. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cÇn thiÕt ®· ®îc thùc hiÖn, ®- 77 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp îc ghi chÐp trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc theo c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cña h·ng vµ cung cÊp ®Çy ®ñ b»ng chøng cho kÕt luËn ®a ra. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c sai sãt vµ yÕu ®iÓm còng nh c¸c kiÕn nghÞ ®· ®îc nªu ra ®Ó ®a vµo th qu¶n lý göi cho kh¸ch hµng. C¨n cø trªn c¸c c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ c¸c qui tr×nh kiÓm to¸n ®· thùc hiÖn, chóng t«i thÊy cã ®ñ tin tëng kÕt luËn r»ng sè d kho¶n thuÕ thu c¸ nh©n ph¶i nép………………cña C«ng ty trªn sæ s¸ch vµ b¸o c¸o kÕ to¸n lµ ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ hîp lý cho kú ho¹t ®éng tõ ngµy……. ®Õn ngµy……… 2.2.3. Thùc hiÖn kiÓm to¸n Sau khi kÕ ho¹ch ®· ®îc phæ biÕn cho c¸c thµnh viªn cña ®oµn kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn ®Õn kh¸ch hµng vµ b¾t ®Çu thùc hiÖn kiÓm to¸n. Qu¸ tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ ®îc kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh theo tr×nh tù cña ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n mÉu. 2.2.3.1. KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t. Do ®©y ®Òu lµ kh¸ch hµng l©u n¨m nªn thñ tôc nµy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i kiÓm tra kü. TiÕp theo c«ng viÖc kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t kiÓm to¸n viªn b¾t ®Çu ®i ®Õn thñ tôc ph©n tÝch so¸t xÐt . Trong phÇn nµy kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy sè thuÕ ph¶i nép cuèi kú trªn b¸o c¸o tµi chÝnh , còng nh trªn tê kª khai thuÕ 78 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp cuèi n¨m; So s¸nh sè thuÕ ph¶i nép n¨m tríc lµ kh«ng cã biÕn ®æi lín nªn kiÓm to¸n viªn cã thÓ bá qua thñ tôc nµy chuyÓn ngay sang thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt. 2.2.3.2. Thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt §Çu tiªn trong thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt , KTV ph¶i thu thËp th«ng tin chung vÒ thuÕ cña C«ng ty kh¸ch hµng. * Hîp doanh TH: 79 B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp Join stock com VAE Công ty kiểm toán và định giá Việt Nam Viet Nam Auditing and Estimate company Khách hàng : Hîp doanh TH Người lập : Ngày : 15/03/2005 …..NĐH……… Ngày :……………… Kỳ …….31/12/2004 Nội dung : Ghi chú hệ thống về Người soát xét : Ngày : ……………... …………….. thuế Người soát xét : ……………. C¸c lo¹i thuÕ mµ ®¬n vÞ ph¶i nép bao gåm: ThuÕ GTGT : Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ : khÊu trõ thuÕ. C¸c mÆt hµng cña hîp doanh chÞu thuÕ GTGT nh sau: Khu«n Ðp nhùa : 5% C¸c s¶n phÈm nhùa , hµng ho¸ kh¸c vµ gia c«ng : 10% ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. Hîp doanh thùc ra kh«ng ph¶i nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp mµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp sÏ do c¸c bªn hîp ®oanh chi tr¶ dùa trªn phÇn lîi nhuËn ®îc ph©n chia. PhÝa C«ng ty H cña Hµn Quèc sÏ ph¶i nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp víi møc thuÕ 25% vµ thuÕ suÊt chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi lµ 7% trªn phÇn lîi nhuËn ®îc chia (70%) lîi nhuËn. ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n. Do doanh nghiÖp chÞu thuÕ thu nhËp c¸ nh©n cho ngêi lao ®éng ®èi víi kho¶n thu nhËp ®o hîp oanh chi tr¶ tÝnh vµo c...