Nội dung

LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä lêi nãi ®Çu §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn VI (1986) ®· ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt quan träng trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam lµ chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu, bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc. QuyÕt ®Þnh träng ®¹i nµy ®· më ra mét c¸nh cöa míi, mét híng ®i míi cho c¶ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ t¹o ra c¸c c¬ héi cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi chñ thÓ kinh tÕ ®îc ph¸t triÓn, ®îc lµm chñ b¶n th©n m×nh, t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn cña toµn x· héi. trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc, cïng víi sù c¹nh tranh khèc liÖt vèn cã cña nã, c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i nãi riªng ®· thËt sù ph¶i vËn ®éng ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn b»ng chÝnh kh¶ n¨ng cña m×nh. Cã thÓ nãi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ huyÕt m¹ch cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi chøc n¨ng chÝnh lµ lu th«ng hµng ho¸ tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng, lµm trung gian, cÇu nèi trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, tho¶ m·n c¸c nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i thùc hiÖn mua b¸n, b¶o qu¶n vµ dù tr÷ hµng ho¸, mçi mét kh©u ®Òu ¶nh hëng ®Õn kÕt qña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chung nhng tiªu thô hµng ho¸ ®îc xem lµ kh©u quan träng cña mét doanh nghiÖp th¬ng m¹i tõ ®ã gãp phÇn t¸c ®éng ®Õn c¶ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. §Ó cã thÓ qu¶n lý, gi¸m ®èc mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 1 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä t×nh h×nh tiªu thô hµng ho¸ nãi riªng th× kÕ to¸n cã vai trß hÕt søc quan träng. NhËn thøc ®îc vai trß tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i, cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc häc tËp ë trêng vµ qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty ®iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y, em ®· lùa chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i C«ng ty §iÖn m¸y- xe ®¹p- xe m¸y”. §Ò tµi nµy cã ph¹m vi nghiªn cøu ë lý luËn chung vÒ nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i, kÕt hîp víi thùc tiÔn kinh doanh vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i doanh nghiÖp th¬ng m¹i nãi chung vµ t¹i c«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y nãi riªng. B¶n luËn v¨n nµy cã bè côc gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y. Ch¬ng III: Ph¬ng híng tæ chøc vµ c¸c biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp cô b¸n hµng t¹i c«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y. §Ó hoµn thµnh ®îc ®Ò tµi luËn v¨n cña m×nh, em ®· cã ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c anh, chÞ trong phßng kÕ to¸n cña c«ng ty vµ sù híng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o - TS. §Æng ThÞ Hoµ. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 2 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Víi thêi gian thùc tËp cã h¹n, kh¶ n¨ng lý luËn cïng tr×nh ®é hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ nªn b¶n luËn v¨n nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý, chØ b¶o cña c¸c thÇy c« còng nh tËp thÓ c¸n bé nh©n viªn phßng kÕ to¸n cña c«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y ®Ó gióp em cïng cè kiÕn thøc cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 3 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä ch¬ng i lý luËn chung vÒ nghiÖp vô b¸n hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i I. §Æc ®iÓm kinh doanh th¬ng m¹i vµ vai trß cña nghiÖp vô b¸n hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i. 1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay. Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i lµ viÖc thùc hiÖn mét hay nhiÒu hµnh vi th¬ng m¹i cña th¬ng nh©n lµm ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô gi÷a c¸c th¬ng nh©n víi nhau hoÆc gi÷a c¸c th¬ng nh©n cã liªn quan bao gåm viÖc mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô th¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i nh»m môc ®Ých lîi nhuËn hoÆc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi. Th¬ng nh©n cã thÓ lµ c¸ nh©n cã ®ñ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hay c¸c hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c hoÆc c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thµnh lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i cã chøc n¨ng tæ chøc vµ thùc hiÖn viÖc mua b¸n trao ®æi hµng ho¸, cung cÊp c¸c dÞch vô nh»m phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n. Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i lµ kh©u trung gian nèi liÒn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. * Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 4 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - VÒ ho¹t ®éng: Ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n lµ lu chuyÓn hµng ho¸ (Lu chuyÓn hµng ho¸ lµ sù tæng hîp c¸c ho¹t ®éng thuéc qu¸ tr×nh mua b¸n trao ®æi vµ dù tr÷ hµng ho¸ ). - VÒ hµng ho¸: Hµng ho¸ trong kinh doanh th¬ng m¹i gåm c¸c lo¹i vËt t, s¶n phÈm cã h×nh th¸i vËt chÊt vµ phi vËt chÊt mµ doanh nghiÖp mua vÒ víi môc ®Ých ®Ó b¸n. - VÒ ph¬ng thøc lu chuyÓn hµng ho¸: Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i cã 2 h×nh thøc lu chuyÓn chÝnh lµ b¸n bu«n, b¸n lÎ. - VÒ tæ chøc kinh doanh: cã thÓ theo nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau nh tæ chøc b¸n bu«n, b¸n lÎ, c«ng ty kinh doanh tæng hîp, c«ng ty m«i giíi, c«ng ty xóc tiÕn th¬ng m¹i... - VÒ sù vËn ®éng cña hµng ho¸; sù vËn ®éng cña hµng ho¸ kh«ng gièng nhau, tuú thuéc vµo nguån hµng vµ ngµnh hµng (hµng lu chuyÓn trong níc, hµng xuÊt nhËp khÈu..). Do ®ã chi phÝ thu mua vµ thêi gian lu chuyÓn hµng ho¸ còng kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i hµng. 2. vai trß cña nghiÖp vô b¸n hµng Trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i, b¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸ ®ång thêi thùc hiÖn quan hÖ trao ®æi, giao dÞch, thanh to¸n gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n. B¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i chñ yÕu lµ b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô. - XÐt vÒ b¶n chÊt kinh tÕ : qu¸ tr×nh b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn së h÷u vÒ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ. Thùc hiÖn nghiÖp vô kinh doanh nµy, ngêi b¸n (doanh nghiÖp ) mÊt Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 5 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ vµ ®îc quyÒn së h÷u vÒ tiÒn tÖ hay quyÒn ®ßi tiÒn cña ngêi mua. Ngêi mua (kh¸ch hµng) ®îc quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸, mÊt quyÒn së h÷u vÒ tiÒn tÖ hay cã nghÜa vô ph¶i tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n. - XÐt vÒ hµnh vi: Ho¹t ®éng b¸n hµng diÔn ra sù trao ®æi, tho¶ thuËn gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua, ngêi b¸n chÊp nhËn b¸n vµ xuÊt giao hµng; ngêi mua chÊp nhËn mua vµ tr¶ tiÒn hay chÊp nhËn tr¶ tiÒn. - XÐt vÒ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn: trong ho¹t ®éng b¸n hµng, vèn kinh doanh chuyÓn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt (hµng ho¸) sang h×nh th¸i tiÒn tÖ. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 6 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä * Vai trß cña nghiÖp vô b¸n hµng: - §èi víi x· héi: B¸n hµng lµ mét nh©n tè hÕt søc quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cho x· héi. NÕu b¸n ®îc nhiÒu hµng ho¸ tøc lµ hµng ho¸ ®îc chÊp nhËn, b¸n ®îc nhiÒu, do ®ã nhu cÇu míi ph¸t sinh cÇn cã hµng ho¸ míi cho nªn ®iÒu tÊt yÕu lµ cÇn t¸i s¶n xuÊt còng nh më réng s¶n xuÊt. - §èi víi thÞ trêng hµng ho¸: b¸n hµng thùc hiÖn qu¸ tr×nh trao ®æi gi¸ trÞ. ngêi cã gi¸ trÞ sö dông (ngêi s¶n xuÊt) lÊy ®îc gi¸ trÞ sö dông hµng ho¸ vµ ph¶i tr¶ b»ng gi¸ trÞ. - §èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i: Víi chøc n¨ng lµ trung gian nèi liÒn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng nªn doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã nhiÖm vô cung cÊp dÞch vô hµng ho¸ cho ngêi tiªu dïng. Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i, qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng ho¸ ®îc diÔn ra nh sau: Mua vµo- Dù tr÷ - B¸n ra, trong ®ã b¸n hµng ho¸ lµ kh©u cuèi cïng nhng l¹i cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn kh©u tríc ®ã. B¸n hµng quyÕt ®Þnh xem doanh nghiÖp cã nªn tiÕp tôc mua vµo hay dù tr÷ n÷a hay kh«ng? sè lîng lµ bao nhiªu?.... VËy b¸n hµng lµ môc ®Ých cuèi cïng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i cÇn híng tíi vµ rÊt quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Do ®ã thùc hiÖn tèt kh©u b¸n hµng sÏ gióp doanh nghiÖp th¬ng m¹i: + Thu håi vèn nhanh, quay vßng tèt ®Ó tiÕp tôc ho¹t ®éng kinh doanh. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 7 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä + §Èy m¹nh tèc ®é chu chuyÓn vèn lu ®éng  qu¶n lý vèn tèt gi¶m viÖc huy ®éng vèn tõ bªn ngoµi (l·i xuÊt cao). + Thùc hiÖn tèt qu¸ tr×nh chu chuyÓn hµng ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i, ®iÒu hoµ lîng hµng ho¸ mua vµo, d÷ tr÷ b¸n ra hîp lý. + X¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ kinh doanh ®Ó ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch kinh doanh cho n¨m tiÕp theo ®îc tèt h¬n. + Hoµn thµnh viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch nhµ níc còng nh thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n víi c¸c bªn liªn quan nh: ng©n hµng, chñ nî,... Cã thÓ thÊy r»ng nghiÖp vô b¸n hµng ®ãng vai trß quan träng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i nhÊt lµ trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay c¹nh tranh rÊt khèc liÖt. Do ®ã ®ßi hái mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m ra ®îc chç ®øng cho riªng m×nh trªn th¬ng trêng còng nh mçi doanh nghiÖp th¬ng m¹i cÇn ph¶i t×m ra ®îc biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh b¸n hµng ®Ó ®øng v÷ng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n trong thÞ trêng nµy. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i cÇn quan t©m tíi chÊt lîng hµng ho¸, gi¸ c¶, c¸c dÞch vô sau b¸n, chÝnh s¸ch thu hót kh¸ch hµng (qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, gi¶m gi¸..) NÕu trong kinh doanh, qu¸ tr×nh b¸n hµng ®îc thùc hiÖn tr«i ch¶y th× c¸c qu¸ tr×nh kh¸c còng sÏ ®îc thùc hiÖn tèt do chóng cã mèi quan hÖ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn nhau. II. ®Æc ®iÓm cña nghiÖp vô b¸n hµng 1. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng. a. Yªu cÇu qu¶n lý nghiÖp vô b¸n hµng. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 8 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä ë bÊt cø mét ho¹t ®éng nµo cña x· héi yªu cÇu qu¶n lý còng ®îc ®Æt ra hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt. ë ho¹t ®éng b¸n hµng, vÊn ®Ò qu¶n lý ®îc ®Æt ra víi bé phËn kÕ to¸n b¸n hµng lµ rÊt cÇn thiÕt. KÕ to¸n b¸n hµng cÇn h¹ch to¸n chi tiÕt t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng mÆt hµng tiªu thô, cÇn qu¶n lý tõng kh¸ch hµng vÒ sè lîng mua nh thanh to¸n c«ng nî, qu¶n lý doanh thu cña tõng kh¸ch hµng qua ®ã biÕt ®îc tõng mÆt hµng nµo tiªu thô nhanh hay chËm, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý xóc tiÕn ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch hîp lý. Ngoµi ra, nghiÖp vô b¸n hµng cã nhiÒu ph¬ng thøc b¸n hµng kh¸c nhau do ®ã hiÖu qu¶ kinh doanh cña tõng ph¬ng thøc còng kh¸c nhau do sè lîng, gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ ph¬ng thøc thanh to¸n... cña tõng ph¬ng thøc b¸n hµng. VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi nhµ qu¶n lý lµ ph¶i ghi chÐp, ®èi chiÕu , so s¸nh chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng thøc b¸n hµng hiÖu qu¶ nhÊt cho doanh nghiÖp m×nh. Do b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ tµi s¶n cña doanh nghiÖp tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i tiÒn tÖ, cho nªn qu¶n lý nghiÖp vô b¸n hµng ph¶i qu¶n lý c¶ hai mÆt tiÒn vµ hµng. TiÒn liªn quan ®Õn t×nh h×nh thu håi tiÒn b¸n hµng, t×nh h×nh c«ng nî vµ thu håi c«ng nî cña kh¸ch hµng.. ®iÒu nµy yªu cÇu kÕ to¸n còng nh thñ quü ph¶i qu¶n lý theo tõng kh¸ch hµng, tõng kho¶n nî tiÕp theo tõng nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. Hµng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n ra, dù tr÷ hµng ho¸ , c¸c kho¶n gi¶m trõ, chiÕt khÊu th- Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 9 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä ¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n.. §Ó ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc trong kinh doanh ph¶i cã th«ng tin vÒ t×nh h×nh hµng ho¸ b¸n ra, tr¶ l¹i ®Ó cã kÕ ho¹ch kinh doanh ë kú tiÕp theo mét c¸ch kÞp thêi. Thªm vµo ®ã kÕ to¸n ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch b¸n hµng vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®ã: gi¸ c¶, chi phÝ b¸n hµng, qu¶ng c¸o tiÕp thÞ... ®ång thêi ph¶i tÝnh to¸n vµ ®a ra kÕ ho¹ch vÒ ho¹t ®éng ®ã mét c¸ch hîp lý. b. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng C¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lu«n lu«n cÇn c¸c th«ng tin, sè liÖu chi tiÕt, cô thÓ vÒ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i th× cÇn ph¶i cã sè liÖu thèng kª vÒ ho¹t ®éng bµn hµng lµ ®Çu ra cña m×nh. Tõ nh÷ng th«ng tin nµy cã thÓ biÕt møc ®é tiªu thô, ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, lu©n chuyÓn hµng ho¸ ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh ngµy cµng ph¸t triÓn. Do ®ã, kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng cung cÊp c¸c sè liÖu liªn quan ®Õn t×nh h×nh tiªu thô hµng ho¸ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c ®Çy ®ñ t×nh h×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong kú. Ngoµi kÕ to¸n tæng hîp trªn tõng tµi kho¶n, kÕ to¸n b¸n hµng cÇn ph¶i theo dâi, ghi chÐp vÒ sè lîng, kÕt cÊu lo¹i hµng b¸n, ghi chÐp doanh thu b¸n hµng, thuÕ GTGT ®Çu ra cña tõng nhãm, mÆt hµng theo tõng ®¬n vÞ trùc thuéc. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 10 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - TÝnh to¸n gi¸ mua thùc tÕ cña tõng mÆt hµng ®· tiªu thô, nh»m x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. - KiÓm tra t×nh h×nh thu tiÒn b¸n hµng vµ qu¶n lý tiÒn b¸n hµng: ®èi víi hµng ho¸ b¸n chÞu cÇn ph¶i më sæ s¸ch ghi chÐp theo tõng kh¸ch hµng, l« hµng, sè tiÒn kh¸ch hµng nî, thêi h¹n vµ t×nh h×nh tr¶ nî. - Cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ t×nh h×nh b¸n hµng phôc vô cho viÖc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2. C¸c ph¬ng thøc b¸n. B¸n hµng lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn kinh doanh tõ h×nh th¸i hµng ho¸ sang h×nh th¸i tiÒn tÖ. §©y chÝnh lµ giai ®o¹n cuèi cïng vµ còng lµ kh©u quan träng nhÊt trong toµn bé qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã thÓ b¸n hµng theo c¸c ph¬ng thøc vµ h×nh thøc kh¸c nhau sau: a.B¸n bu«n B¸n bu«n lµ ph¬ng thøc b¸n hµng cho c¸c ®¬n vÞ. tæ chøc kinh tÕ kh¸c nh»m môc ®Ých tiÕp tôc chuyÓn b¸n hoÆc tiªu dïng cho s¶n xuÊt. Hµng ho¸ b¸n bu«n lµ hµng ho¸ vÉn n»m trong lÜnh vùc lu th«ng, cha ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng v× vËy gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ cha ®îc thùc hiÖn. Hµng thêng ®îc b¸n víi sè lîng lín. ¦u ®iÓm cña ph¬ng thøc nµy thêi gian thu håi vèn nhanh, cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy nhanh vßng quay cña vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 11 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Tuy nhiªn ph¬ng thøc nµy cã nhîc ®iÓm lµ chi phÝ lín, t¨ng nguy c¬ ø ®äng, d thõa hµng ho¸. Cã hai h×nh thøc b¸n bu«n chñ yÕu: * B¸n bu«n qua kho: Lµ ph¬ng thøc b¸n bu«n hµng ho¸ mµ trong ®ã hµng b¸n ph¶i ®îc xuÊt tõ kho b¶o qu¶n cña doanh nghiÖp, trong ph¬ng thøc nµy cã hai h×nh thøc. - B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp: C¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký kÕt, bªn mua cö c¸n bé ®Õn nhËn hµng t¹i kho cña doanh nghiÖp. Khi nhËn hµng xong, ngêi nhËn hµng ký nhËn vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ hµng ®ã ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. - B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc chuyÓn hµng: theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp xuÊt kho hµng ho¸, dïng ph¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh hoÆc ®i thuª ngoµi, chuyÓn ®Õn kho cña bªn mua hîc ®Þa ®iÓm quy ®Þnh trong hîp ®ång. Hµng ho¸ chuyÓn b¸n nhng vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp cho nªn hµng cha ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô vµ cha ký nhËn doanh thu. Hµng ho¸ chØ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô khi nhËn ®îc giÊy b¸o cña bªn mua nhËn ®îc hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc giÊy b¸o cã cña ng©n hµng bªn mua ®· thanh to¸n tiÒn hµng. Chi phÝ b¸n hµng do hai bªn tho¶ thuËn, nÕu doanh nghiÖp th¬ng m¹i chÞu ghi vµo chi phÝ b¸n hµng, nÕu bªn mua chÞu th× ph¶i thu tiÒn cña bªn mua. * B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng: Theo ph¬ng thøc nµy, doanh nghiÖp th¬ng m¹i sau khi mua hµng, nhËn hµng mua kh«ng ®a vÒ nhËp kho mµ chuyÓn b¸n th¼ng cho bªn Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 12 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä mua. Ph¬ng thøc nµy cã thÓ thùc hiÖn theo hai h×nh thøc sau: - B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp (cßn gäi lµ h×nh thøc giao tay ba): doanh nghiÖp th¬ng m¹i sau khi mua hµng, giao trùc tiÕp cho ®¹i diÖn cña bªn mua t¹i kho ngêi b¸n. Sau khi giao, nhËn, ®¹i diÖn bªn mua ký nhËn ®ñ hµng, bªn mua ®· thanh to¸n tiÒn hµng hoÆc chÊp nhËn nî, hµng ®îc x¸c nhËn lµ tiªu thô. - B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc chuyÓn hµng: Hµng ho¸ doanh nghiÖp mua cña nhµ cung cÊp kh«ng chuyÓn vÒ nhËp kho mµ göi ®i b¸n th¼ng. Hµng ®îc göi ®i vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp cho ®Õn khi nhËn ®îc th«ng b¸o chÊp nhËn thanh to¸n cña kh¸ch hµng th× quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ míi ®îc chuyÓn giao cho kh¸ch hµng, hµng ho¸ chuyÓn ®i míi ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. b. B¸n lÎ. B¸n lÎ lµ h×nh thøc b¸n hµng trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ .. Hµng ho¸ b¸n lÎ ®· ra khái lÜnh vùc lu th«ng vµ ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ®· ®îc thùc hiÖn. Khèi lîng kh¸ch hµng lín, khèi lîng hµng b¸n nhá, hµng ho¸ phong phó vÒ mÉu m·, chñng lo¹i vµ thêng xuyªn biÕn ®éng theo nhu cÇu thÞ trêng. ¦u ®iÓm: Doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng, do vËy cã thÓ n¾m b¾t nhanh nh¹y ®èi Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 13 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä víi sù thay ®æi cña nhu cÇu, sù thay ®æi cña thÞ hiÕu tiªu dïng, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p, ph¬ng ¸n thÝch hîp. Nhîc ®iÓm: Khèi lîng hµng ho¸ b¸n ra chËm, thu håi vèn chËm. c. Ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp: Theo ph¬ng thøc nµy, khi giao hµng cho ngêi mua th× hµng ho¸ ®îc coi lµ tiªu thô. Ngêi mua ph¶i thanh to¸n lÇn ®Çu ngay t¹i thêi ®iÓm mua mét phÇn sè tiÒn, sè tiÒn cßn l¹i ®îc tr¶ hµng th¸ng vµ ph¶i chÞu mét l·i suÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng thêng gi¸ b¸n tr¶ gãp thêng lín h¬n gi¸ b¸n theo ph¬ng thøc th«ng thêng. d. Ph¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý, ký göi: §èi víi hµng ho¸ nhËn ®¹i lý th× ®©y kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ cña doanh nghiÖp, nhng doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n, gi÷ g×n. Khi nhËn hµng ho¸ ®¹i lý, ký göi, kÕ to¸n ghi ®¬n tµi kho¶n 003 vµ ph¶i më sæ (thÎ) chi tiÕt ®Ó ghi chÐp ph¶n ¸nh cô thÓ theo tõng mÆt hµng. §¬n vÞ nhËn ®îc mét kho¶n hoa hång theo tØ lÖ khi b¸n ®îc hµng. 3. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n. C«ng t¸c b¸n hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã thÓ tiÕn hµnh theo nhiÒu ph¬ng thøc, h×nh thøc kh¸c nhau nhng viÖc b¸n hµng nhÊt thiÕt ph¶i g¾n víi viÖc thanh to¸n víi ngêi mua. ViÖc thanh to¸n víi ngêi mua ®îc tiÕn hµnh theo c¸c ph¬ng thøc chñ yÕu sau: - Thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt hoÆc ph¬ng thøc hµng ®æi hµng:ViÖc giao hµng vµ thµnh to¸n Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 14 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä tiÒn hµng ®îc thùc hiÖn ë cïng mét thêi ®iÓm vµ giao hµng ngay t¹i doanh nghiÖp, do vËy viÖc b¸n hµng ®îc hoµn tÊt ngay khi giao hµng vµ nhËn tiÒn. - Thanh to¸n chËm: H×nh thøc nµy cã ®Æc trng c¬ b¶n lµ tõ khi giao hµng tíi lóc thanh to¸n hµng cã mét kho¶n thêi gian nhÊt ®Þnh (tuú thuéc vµo hai bªn mua, b¸n). - Thanh to¸n qua ng©n hµng: cã hai h×nh thøc. + Thanh to¸n b»ng ph¬ng thøc chuyÓn kho¶n qua ng©n hµng víi ®iÒu kiÖn ngêi mua ®· chÊp nhËn thanh to¸n, viÖc b¸n hµng ®îc xem lµ ®· ®îc thùc hiÖn, doanh nghiÖp chØ cÇn theo dâi viÖc thanh to¸n víi ngêi mua. + Thanh to¸n b»ng ph¬ng thøc chuyÓn kho¶n qua ng©n hµng víi ®iÒu kiÖn ngêi mua cã quyÒn tõ chèi kh«ng thanh to¸n mét phÇn hoÆc toµn bé gi¸ trÞ hµng mua do khèi lîng hµng göi ®Õn cho ngêi mua kh«ng phï hîp víi hîp ®ång vÒ sè lîng hoÆc chÊt lîng vµ quy c¸ch: hµng ho¸ ®îc chuyÓn ®Õn cho ngêi mua nhng cha thÓ xem lµ b¸n hµng, doanh nghiÖp cÇn theo dâi t×nh h×nh chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn ®Ó xö lý trong thêi h¹n quy ®Þnh ®¶m b¶o lîi Ých cña doanh nghiÖp. 4. Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu Doanh thu ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ hîp lý cña c¸c kho¶n ®· thu vÒ hoÆc sÏ thu ®îc. Doanh thu ph¸t sinh tõ giao dÞch ®îc x¸c ®Þnh bëi tho¶ thuËn gi÷a doanh nghiÖp víi bªn mua hoÆc bªn sö dông tµi s¶n. Nã ®îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ hîp lý cña c¸c kho¶n ®· thu hoÆc sÏ thu ®îc Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 15 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä sau khi trõ c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Khi hµng ho¸ hoÆc dÞch vô ®îc trao ®æi ®Ó lÊy hµng ho¸ hoÆc dÞch vô kh¸c kh«ng t¬ng tù th× viÖc trao ®æi ®ã ®îc coi lµ mét giao dÞch t¹o ra doanh thu. Trêng hîp nµy doanh thu ®îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ hîp lý cña hµng ho¸ hoÆc dÞch vô nhËn vÒ sau khi ®iÒu chØnh c¸c kho¶n tiÒn hoÆc t¬ng ®¬ng tiÒn tr¶ thªm hoÆc thu nhËp thªm. Khi kh«ng x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ hîp lý cña hµng ho¸ hoÆc dÞch vô nhËn vÒ th× doanh thu ®îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ hîp lý cña hµng ho¸ hoÆc dÞch vô ®em trao ®æi, sau khi ®iÒu chØnh c¸c kho¶n tiÒn hoÆc t¬ng ®¬ng tr¶ thªm hoÆc thu thªm. Doanh thu b¸n hµng ®îc ghi nhËn khi ®ång thêi tho¶ m·n tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng ho¸ hoÆc s¶n phÈm cho ngêi mua. - Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh ngêi së h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸. - Doanh thu ®îc x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ch¾c ch¾n. - Doanh nghiÖp ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng. - X¸c ®Þnh ®îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 16 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh thêi ®iÓm chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng ho¸ cho ngêi mua trong tõng trêng hîp cô thÓ. Trong hÇu hÕt c¸c trêng hîp, thêi ®iÓm chuyÓn giao phÇn lín rñi ro trïng víi thêi ®iÓm chuyÓn giao lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hîp ph¸p hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸ cho ngêi mua. Trêng hîp doanh nghiÖp vÉn cßn chÞu phÇn lín rñi ro g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng ho¸ th× giao dÞch kh«ng ®îc coi lµ ho¹t ®éng b¸n hµng vµ doanh thu kh«ng ®îc ghi nhËn. Doanh nghiÖp cßn ph¶i chÞu rñi ro g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng ho¸ díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh: - Doanh nghiÖp cßn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®Ó ®¶m b¶o cho tµi s¶n ®îc ho¹t ®éng b×nh thêng mµ viÖc nµy kh«ng n»m trong c¸c ®iÒu kho¶n b¶o hµnh th«ng thêng. - Khi viÖc thanh to¸n tiÒn b¸n hµng cßn cha ch¾c ch¾n v× phô thuéc vµo ngêi mua hµng ho¸ ®ã. - Khi hµng ho¸ ®îc giao cßn chê l¾p ®Æt vµ viÖc l¾p ®Æt ®ã lµ mét phÇn quan träng cña hîp ®ång mµ doanh nghiÖp cha hoµn thµnh. - Khi ngêi mua cã quyÒn huû bá viÖc mua hµng v× mét lý do nµo ®ã ®îc nªu trong hîp ®ång vµ doanh nghiÖp cha ch¾c ch¾n vÒ kh¶ n¨ng hµng b¸n cã bÞ tr¶ l¹i hay kh«ng. NÕu doanh nghiÖp chØ cßn ph¶i chÞu mét phÇn nhá rñi ro g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng ho¸ th× viÖc b¸n hµng ®îc x¸c ®Þnh vµ doanh thu ®îc ghi nhËn. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 17 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Doanh thu b¸n hµng ®îc ghi nhËn chØ khi ®¶m b¶o lµ doanh nghiÖp nhËn ®îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch. Trêng hîp lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng cßn phô thuéc vµo yÕu tè kh«ng ch¾c ch¾n th× chØ ghi nhËn doanh thu khi yÕu tè kh«ng ch¾c ch¾n nµy ®· xö lý xong. NÕu doanh thu ®· ®îc ghi nhËn trong trêng hîp cha thu ®îc tiÒn th× khi x¸c ®Þnh kho¶n tiÒn nî ph¶i thu nµy lµ kh«ng thu ®îc th× ph¶i h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú vµ kh«ng ®îc ghi gi¶m doanh thu. Khi x¸c ®Þnh kho¶n ph¶i thu lµ kh«ng ch¾c ch¾n ®îc th× ph¶i lËp dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi mµ kh«ng ghi gi¶m doanh thu. C¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi khi x¸c ®Þnh thùc sù lµ kh«ng ®ßi ®îc th× bï ®¾p b»ng nguån dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi. Doanh thu vµ chi phÝ liªn quan tíi cïng mét giao dÞch ph¶i ®îc ghi nhËn ®ång thêi theo nguyªn t¾c phï hîp. C¸c chi phÝ bao gåm c¶ chi phÝ ph¸t sinh sau ngµy giao hµng (nh chi phÝ b¶o hµnh vµ chi phÝ kh¸c), thêng ®îc x¸c ®Þnh ch¾c ch¾n khi c¸c ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu ®îc tho¶ m·n. C¸c kho¶n tiÒn nhËn tríc cña kh¸ch hµng kh«ng ®îc ghi nhËn lµ doanh thu mµ ®îc ghi nhËn lµ mét kho¶n nî ph¶i tr¶ t¹i thêi ®iÓm nhËn tiÒn tríc cña kh¸ch hµng. Kho¶n nî ph¶i tr¶ vÒ sè tiÒn nhËn tríc cña kh¸ch hµng chØ ®îc ghi nhËn lµ doanh thu khi ®ång thêi tho¶ m·n 5 ®iÒu kiÖn quy ®Þnh ë trªn. III. ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ b¸n, gi¸ vèn hµng ho¸ 1. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ b¸n hµng ho¸. Gi¸ b¸n hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng nh©n tè cã t¸c ®éng lín ®Õn thÞ trêng. Gi¸ c¶ kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 18 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä cung, cÇu, do ®ã ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× vËy, ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i, viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n gi¸ b¸n mét c¸ch hîp lý sÏ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tiªu thô, tr¸nh ø ®äng vèn, h¹n chÕ thua lç, bï ®¾p chi phÝ vµ cã l·i. Gi¸ b¸n ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ b¸n = Gi¸ mua + ThÆng sè th¬ng m¹i Trong ®ã: = Gi¸ mua x Trong thùc tÕ kinh doanh, viÖc quyÕt ®Þnh mét møc gi¸ phï hîp lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p ®ßi hái nhµ kinh doanh ph¶i cã tÇm nh×n bao qu¸t, ph¶i cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t nghiªn cøu c¸c yÕu tè ®Ó quyÕt ®Þnh møc gi¸ cho phï hîp. ViÖc x¸c ®Þnh møc gi¸ ph¶i ®¹t c¸c môc tiªu sau: - Gi¸ b¸n ph¶i kÝch thÝch khèi lîng hµng ho¸ b¸n ra. - X¸c ®Þnh gi¸ b¸n ph¶i ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp thu ®îc lîi nhuËn. Gi¸ b¸n cao hay thÊp tuú thuéc vµo khèi lîng b¸n ra vµ ph¬ng thøc b¸n hµng, nhng ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c bï ®¾p ®îc c¸c chi phÝ bá ra vµ h×nh thµnh lîi nhuËn dù kiÕn, tuy nhiªn ph¶i phï hîp víi gi¸ c¶ thÞ trêng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ mua, gi¸ b¸n vµ c¸c chi phÝ liªn quan (nÕu cã) lµ gi¸ cha cã thuÕ. §èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph¬ng thøc trùc tiÕp th× gi¸ b¸n, gi¸ mua vµ c¸c chi phÝ liªn quan (nÕu cã) lµ gi¸ ®· cã thuÕ. 2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn hµng ho¸. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 19 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä TrÞ gi¸ hµng ho¸ ®îc ph¶n ¸nh trong kÕ to¸n tæng hîp (tµi kho¶n,sæ tæng hîp..) ph¶i ®îc ghi theo gi¸ trÞ thùc tÕ. Hµng ho¸ mua vµo ®îc ghi chÐp theo ®óng gi¸ trÞ mua vµo ghi trªn ho¸ ®¬n vµ c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì. Nhng hµng ho¸ xuÊt ra trong kú th× rÊt khã x¸c ®Þnh v× c¸c l« hµng cã gi¸ c¶ kh¸c nhau. V× vËy, kÕ to¸n thêng dïng gi¸ h¹ch to¸n vµ gi¸ thùc tÕ ®Ó tÝnh gi¸ hµng xuÊt ra trong kú vµ gi¸ trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú. . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn cña hµng b¸n theo gi¸ h¸ch to¸n. Gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ do doanh nghiÖp qui ®Þnh. Môc ®Ých cña viÖc sö dông gi¸ h¹ch to¸n lµ nh»m ®¬n gi¶n cho c«ng t¸c kÕ to¸n trong trêng hîp gi¸ hµng cã sù biÕn ®éng thêng xuyªn. V× vËy, gi¸ h¹ch to¸n kh«ng cã t¸c dông giao dÞch. Theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng ngµy kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho ®îc ghi theo gi¸ h¹ch to¸n. Cuèi th¸ng ®iÒu chØnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ hµng xuÊt khÈu theo c«ng thøc: = = x . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn cña hµng b¸n theo gi¸ thùc tÕ. Theo c¸ch nµy, kÕ to¸n chi tiÕt vµ kÕ to¸n tæng hîp ®Òu sö dông gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi chÐp. KÕ to¸n cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ®Ó tÝnh trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú vµ trÞ gi¸ hµng xuÊt trong kú: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 20 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä * Ph¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph¬ng ph¸p nµy, l« hµng nhËp kho theo gi¸ nµo th× xuÊt kho theo gi¸ ®ã, kh«ng quan t©m ®Õn thêi gian nhËp, xuÊt. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp ë nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i hµng ho¸ vµ cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng tõng l« hµng. - ¦u ®iÓm: RÊt chÝnh x¸c vµ kÞp thêi theo tõng lÇn nhËp. - Nhîc ®iÓm: phøc t¹p, tèn kÐm. * Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy th× hµng ho¸ xuÊt b¸n trong kú kh«ng ®îc tÝnh gi¸ ngay mµ ph¶i ®îi ®Õn cuèi kú, cuèi th¸ng míi ®îc tÝnh sau khi ®· tÝnh ®îc ®¬n gi¸ b×nh qu©n: = = §¬n gi¸ b×nh qu©n x - ¦u ®iÓm: gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho ®îc ph¶n ¸nh chÝnh x¸c. - Nhîc ®iÓm : §¬n gi¸ b×nh qu©n chØ ®Õn cuèi kú, cuèi th¸ng míi ®îc tÝnh. V× vËy, c«ng viÖc thêng dån vµo cuèi kú, ¶nh hëng ®Õn viÖc lËp b¸o c¸o cña kÕ to¸n. * Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc (FIFO): Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông víi gi¶ thiÕt l« hµng nµo mua vµo tríc sÏ ®îc xuÊt ra tríc, xuÊt hÕt sè nhËp tríc míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng l« hµng xuÊt. - ¦u ®iÓm: H¹ch to¸n hµng ho¸ xuÊt kho theo tõng lÇn nhËp. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 21 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - Nhîc ®iÓm: ¶nh hëng ®Õn chi phÝ, lîi nhuËn cña doanh nghiÖp nÕu gi¸ c¶ cña thÞ trêng cã sù biÕn ®éng. * Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc (LIFO). Ph¬ng ph¸p nµy gi¶ thiÕt hµng ho¸ xuÊt b¸n lµ nh÷ng hµng ho¸ ®îc mua vµo sau cïng. ¦u ®iÓm: H¹ch to¸n hµng xuÊt theo tõng lÇn nhËp. - Nhîc ®iÓm: Kh«ng chÝnh x¸c, ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. IV. ph¬ng ph¸p kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i 1. H¹ch to¸n ban ®Çu. H¹ch to¸n ban ®Çu lµ qu¸ tr×nh theo dâi, ghi chÐp, hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ trªn chøng tõ lµm c¬ së cho h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch to¸n chi tiÕt. NghiÖp vô b¸n hµng, thêng sö dông mét sè chøng tõ sau: - Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng (®èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp). - b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô. - B¶ng kª ho¸ ®¬n, chøng tõ hµng ho¸, dÞch vô b¸n ra. - PhiÕu xuÊt kho. - ThÎ kho. - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé. - C¸c chøng tõ gèc ph¶n ¸nh thu håi tiÒn c«ng nî: GiÊy b¸o Nî, b¸o Cã cña ng©n hµng, phiÕu chi tiÒn mÆt.... 2. VËn dông hÖ thèng tµi kho¶n ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 22 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä HÖ thèng tµi kho¶n lµ danh môc c¸c tµi kho¶n ®îc hÖ thèng ho¸ vµ ®îc kÕ to¸n sö dông trong c¸c nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸. HÖ thèng tµi kho¶n bao gåm c¸c quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ: sè lîng tµi kho¶n, ký hiÖu tµi kho¶n, tªn tµi kho¶n, kÕt cÊu tµi kho¶n.. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng sö dông c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau: a. Tµi kho¶n 511: doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô. * Néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 511. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp trong mét kú kÕ to¸n víi c¸c nghiÖp vô sau: B¸n hµng: b¸n s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ b¸n hµng ho¸ mua vµo. Cung cÊp: thùc hiÖn c«ng viÖc ®· tho¶ thuËn theo hîp ®ång trong mét kú hoÆc nhiÒu kú kÕ to¸n nh cung cÊp dÞch vô vËn t¶i, du lÞch... Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ toµn bé sè tiÒn thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc tõ c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô ph¸t sinh doanh thu nh b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng bao gåm c¶ c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã). Trêng hîp doanh nghiÖp cã doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô b»ng ngo¹i tÖ ra ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ thùc tÕ ph¸t sinh hoÆc tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 23 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä thÞ trêng ngo¹i tÖ ng©n hµng do ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô kinh tÕ. Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô thuÇn mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn trong kú kÕ to¸n cã thÓ thÊp h¬n doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô ghi nh©n ban ®Çu do c¸c nguyªn nh©n: doanh nghiÖp chiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng ®· b¸n cho kh¸ch hµng hoÆc hµng ®· b¸n bÞ tr¶ l¹i (do kh«ng ®¶m b¶o quy c¸ch phÈm chÊt ghi trong hîp ®ång kinh tÕ), vµ doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp tÝnh trªn doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp c¸c dÞch vô thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong mét kú kÕ to¸n. H¹ch to¸n tµi kho¶n nµy cÇn t«n träng mét sè quy ®Þnh sau: - Tµi kho¶n 511 “doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô” chØ ph¶n ¸nh doanh thu cña khèi lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· b¸n, dÞch vô ®· cung cÊp ®îc x¸c ®Þnh lµ ®· tiªu thô trong kú kh«ng ph©n biÖt doanh thu ®· thu tiÒn hay sÏ thu ®îc tiÒn. - KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c sau: + §èi víi s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ gi¸ b¸n cha cã thuÕ GTGT. + §èi víi s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 24 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä trùc tiÕp th× doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ tæng gi¸ thanh to¸n. + §èi víi s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt khÈu th× doanh thu b¸n hµng hoÆc cung cÊp dÞch vô lµ tæng gi¸ thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt khÈu ). + Nh÷ng doanh nghiÖp nhËn gia c«ng vËt t hµng ho¸ th× chØ ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô sè tiÒn gia c«ng thùc tÕ ®îc hëng, kh«ng bao giê gåm gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ nhËn gia c«ng. + §èi víi hµng ho¸ nhËn b¸n ®¹i lý, ký göi theo ph¬ng ph¸p b¸n ®Êu gi¸ hëng hoa hång th× chØ h¹ch to¸n vµo doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô phÇn hoa hång b¸n hµng mµ doanh nghiÖp ®îc hëng. + Trêng hîp b¸n hµng theo ph¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp th× doanh nghiÖp ghi nhËn doanh thu b¸n hµng theo gi¸ b¸n tr¶ ngay vµ ghi nhËn vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh vÒ phÇn l·i tÝnh trªn kho¶n ph¶i tr¶ nhng tr¶ chËm víi thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu ®îc x¸c nhËn. + Nh÷ng s¶n phÈm, hµng ho¸ ®îc x¸c nhËn lµ tiªu thô, nhng v× lý do vÒ chÊt lîng, vÒ quy c¸ch kü thuËt... nªn ngêi mua tõ chèi thanh to¸n, tr¶ l¬ng ngêi b¸n hoÆc yªu cÇu gi¶m gi¸ vµ ®îc doanh nghiÖp chÊp nhËn; hoÆc ngêi mua hµng víi khèi lîng lín ®îc chiÕt khÊu th¬ng m¹i th× c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng ®îc theo dâi riªng biÖt trªn c¸c tµi kho¶n 531 “Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i”: tµi kho¶n 532 Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 25 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä “Gi¶m gi¸ hµng b¸n”: tµi kho¶n 521 “ChiÕt khÊu th¬ng m¹i”. + Trêng hîp trong kú doanh nghiÖp ®· viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ doanh nghiÖp ®· thu tiÒn b¸n hµng nhng ®Õn cuèi kú vÉn cha giao hµng cho ngêi mua hµng th× trÞ gi¸ sè hµng nµy kh«ng ®îc coi lµ tiªu thô vµ kh«ng ®îc ghi vµo tµi kho¶n 511 mµ chØ h¹ch to¸n vµo bªn cã cña tµi kho¶n 131 “ph¶i thu cña kh¸ch hµng” vÒ kho¶n tiÒn ®· thu cña kh¸ch hµng. Khi thùc giao hµng cho ngêi mua sÏ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 511 vÒ gi¸ trÞ hµng ®· giao, ®· thu tríc tiÒn b¸n hµng, phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu. + §èi víi trêng hîp cho thuª tµi s¶n, cã nhËn tríc tiÒn cho thuª cña nhiÒu n¨m th× doanh thu cung cÊp dÞch vô ghi nhËn cña n¨m tµi chÝnh lµ sè tiÒn cho thuª ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së lÊy toµn bé tæng sè tiÒn thu ®îc chia cho sè n¨m thuª tµi s¶n. + §èi víi doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô cung cÊp dÞch vô ghi nhËn cña n¨m tµi chÝnh lµ sè tiÒn cho thuª ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së lÊy toµn bé tæng sè tiÒn thu ®îc chia cho sè n¨m thuª tµi s¶n. + §èi víi doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô theo yªu cÇu cña Nhµ níc trî cÊp, trî gi¸ theo quy ®Þnh th× doanh thu trî cÊp ®îc ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n 5114- doanh thu trî cÊp, trî gi¸. + Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy c¸c trêng hîp sau: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 26 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä . TrÞ gi¸ hµng ho¸, vËt t, b¸n thµnh phÈm xuÊt giao cho bªn ngoµi gia c«ng,chÕ biÕn. . TrÞ gi¸ thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm, dÞch vô cung cÊp gi÷a c¸c ®¬n vÞ néi bé (s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, dÞch vô tiªu thô néi bé). . Sè tiÒn thu ®îc vÒ nhîng b¸n, thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh. . TrÞ gi¸ s¶n phÈm hµng ho¸ ®ang göi b¸n, dÞch vô hoµn thµnh ®ang cung cÊp cho kh¸ch hµng nhng cha ®îc ngêi mua chÊp nhËn thanh to¸n. . TrÞ gi¸ hµng göi b¸n theo ph¬ng thøc göi b¸n ®¹i lý, ký göi (cha x¸c ®Þnh lµ tiªu thô). . C¸c kho¶n thu nhËp kh¸c kh«ng ®îc coi lµ doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô. * KÕt cÊu tµi kho¶n 511 .Bªn nî - Sè tiÒn tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép cña hµng ho¸, dÞch vô ®îc x¸c ®Þnh lµ ®· tiªu thô trong kú. - Sè thuÕ GTGT ph¶i nép tÝnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú. - Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú. - KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vµo tµi kho¶n 911 “ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh . Bªn cã. - Doanh thu b¸n s¶n phÈm , hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 27 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Tµi kho¶n 511 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chia thµnh 4 tµi kho¶n cÊp II. TK5111: Doanh thu b¸n hµng ho¸. TK5112: Doanh thu b¸n s¶n phÈm TK5112: Doanh thu cung cÊp dÞch vô. TK5114: Doanh thu trî cÊp trî gi¸. b. Tµi kho¶n 512:Doanh thu b¸n hµng néi bé. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña sè s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô trong néi bé doanh nghiÖp. Néi dung ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n512: . Bªn nî: - ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép. - TrÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n. - KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vµo tµi kho¶n 911 “x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ”. . Bªn cã: -Tæng doanh thu néi bé trong kú. TK512: kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chia lµ 3 tµi kho¶n cÊp II: TK5121: Doanh thu b¸n hµng ho¸. TK5122: Doanh thu b¸n thµnh phÈm. TK5123: Doanh thu b¸n dÞch vô. c. Tµi kho¶n 632 - gi¸ vèn hµng b¸n. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 28 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vèn cña hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú. Néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 632: . Bªn nî: - Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng ho¸ , s¶n phÈm, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú. - Ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng vît trªn møc b×nh thêng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng thÓ ph©n bæ kh«ng ®îc tÝnh vµo trÞ gi¸ hµng tån kho mµ ph¶i tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n cña kú kÕ to¸n. - Ph¶n ¸nh kho¶n hôt, mÊt m¸t cña hµng tån kho sau khi trõ (-) phÇn båi thêng do tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n g©y ra. - Ph¶n ¸nh chi phÝ tù x©y dùng, tù chÕ t¹o TSC§ vît trªn møc b×nh thêng kh«ng ®îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh tù x©y dùng, tù chÕ hoµn chØnh. - Ph¶n ¸nh chªnh lÖch gi÷a sè dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i trÝch lËp n¨m nay lín h¬n kho¶n trÝch lËp n¨m tríc. - Ph¶n ¸nh phÝ thu ph©n bæ cho hµng tiªu thô trong kú. . Bªn cã: - Ph¶n ¸nh kho¶n hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho cuèi n¨m n¨m d¬ng lÞch (31/12) (kho¶n chªnh lÖch gi÷a sè ph¶i lËp dù phßng n¨m nay nhá h¬n kho¶n ®· lËp dù phßng n¨m tríc). Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 29 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú sang TK 911”x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ”. - Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ ®· bÞ ngêi mua tr¶ l¹i. TK 632 “gi¸ vèn hµng b¸n” kh«ng cã sè d cuèi kú. d. Tµi kho¶n 531: Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ cña sè s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i vµ tõ chèi thanh to¸n do kh«ng ®óng quy c¸ch phÈm chÊt, hoÆc do vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ. Néi dung ghi chÐp cña tµi kho¶n 531: . Bªn nî: -TËp hîp doanh thu hµng ho¸ chÊp nhËn cho ngêi mua tr¶ l¹i trong kú (®· tr¶ l¹i tiÒn cho ngêi mua hoÆc tÝnh trõ vµo nî ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÒ hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô ®· b¸n ra). . Bªn cã: - KÕt chuyÓn sè doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. TK531 kh«ng cã sè d cuèi kú. e. Tµi kho¶n 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n. Gi¶m gi¸ hµng b¸n lµ kho¶n gi¶m trõ cho ngêi mua do hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch hoÆc l¹c hËu kh«ng hîp thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng víi gi¸ b¸n tho¶ thuËn. Néi dung ghi chÐp cña TK532: . Bªn nî: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 30 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - Kho¶n gi¶m gi¸ ®· chÊp nhËn víi ngêi mua. . Bªn cã: - KÕt chuyÓn sang TK liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn. f. Tµi kho¶n 521 - ChiÕt khÊu th¬ng m¹i. Tµi kho¶n dïng ®Ó ph¶n ¸nh chiÕt khÊu th¬ng m¹i mµ doanh nghiÖp ®· gi¶m trõ hoÆc thanh to¸n cho ngêi mua hµng hoÆc do viÖc ngêi mua ®· mua hµng (s¶n phÈm, hµng ho¸), dÞch vô víi khèi lîng lín theo tho¶ thuËn vÒ chiÕt khÊu th¬ng m¹i ®· ghi tªn trªn hîp ®ång kinh tÕ mua b¸n hoÆc c¸c cam kÕt mua b¸n hµng. H¹ch to¸n tµi kho¶n nµy cÇn t«n träng mét sè quy ®Þnh sau: - ChØ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i ngêi mua ®îc hëng ®· thùc hiÖn theo ®óng chÝnh s¸ch chiÕt khÊu th¬ng m¹i cña doanh nghiÖp quy ®Þnh. - Trêng hîp ngêi mua hµng nhiÒu lÇn míi ®¹t ®îc lîng hµng mua ®îc chiÕt khÊu th× kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i nµy ®îc ghi gi¶m trõ vµo “ho¸ ®¬n GTGT” hoÆc “Ho¸ ®¬n b¸n hµng lÇn cuèi”. Trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng tiÕp tôc mua hµng, hoÆc khi sè chiÕt khÊu th¬ng m¹i ngêi mua ®îc hëng lín h¬n sè tiÒn b¸n hµng ghi trªn ho¸ ®¬n lÇn cuèi cïng th× ph¶i chi tiÒn chiÕt khÊu th¬ng m¹i cho ngêi mua. Kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i trong trêng hîp nµy ®îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 521. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 31 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - Trêng hîp ngêi mua hµng víi sè lîng lín ®îc hëng chiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¸ b¸n ph¶n ¸nh trªn ho¸ ®¬n lµ gi¸ ®· gi¶m gi¸ (®· trõ chiÕt khÊu th¬ng m¹i) th× kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i nµy kh«ng ®îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 521. Doanh thu b¸n hµng ph¶n ¸nh theo gi¸ ®· trõ chiÕt khÊu th¬ng m¹i. - Ph¶i theo dâi chi tiÕt chiÕt khÊu th¬ng m¹i ®· thùc hiÖn cho tõng kh¸ch hµng vµ tõng lo¹i hµng b¸n nh: hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô. - Trong kú chiÕt khÊu th¬ng m¹i ph¸t sinh thùc tÕ ®îc ph¶n ¸nh vµo bªn nî tµi kho¶n 521 “ChiÕt khÊu th¬ng m¹i”. Cuèi kú, kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i ®îc kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 511 “Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô”, ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn cña khèi lîng s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô thùc tÕ thùc hiÖn trong kú h¹ch to¸n. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 521: . Bªn nî: Sè chiÕt khÊu th¬ng m¹i ®· chÊp nhËn thanh to¸n cho kh¸ch hµng. .Bªn cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè chiÕt khÊu th¬ng m¹i sang tµi kho¶n 521 “Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô ” ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn cña kú h¹ch to¸n. Tµi kho¶n 521 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chia lµm 3 tµi kho¶n cÊp II: - TK 5211 - ChiÕt khÊu hµng ho¸. - TK 5212 - ChiÕt khÊu thµnh phÈm. - TK 5213 - ChiÕt khÊu dÞch vô. g. Tµi kho¶n 3331 - ThuÕ GTGT ph¶i nép Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 32 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu ra, sè thuÕ GTGT ph¶i nép, sè thuÕ GTGT ®· nép vµ cßn ph¶i nép vµo ng©n s¸ch nhµ níc. TK3331 ®îc më cho 2 tµi kho¶n cÊp III: - Tµi kho¶n 33311 thuÕ GTGT ®Çu ra: - TK 33312 thuÕ GTGT cña hµng ho¸ nhËp khÈu. h. Tµi kho¶n 3387 - Doanh thu cha thùc hiÖn. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cha thùc hiÖn ®îc cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n. Doanh thu cha thùc hiÖn gåm cã: - Sè tiÒn nhËn ®îc tríc nhiÒu n¨m vÒ cho thuª tµi s¶n (cho thuª ho¹t ®éng). - Kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp theo cam kÕt víi gi¸ b¸n hµng tr¶ ngay. - Kho¶n l·i nhËn tríc khi vay vèn hoÆc mua c¸c c«ng cô nî (tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu, kú phiÕu....). * H¹ch to¸n tµi kho¶n nµy cÇn t«n träng mét sè quy ®Þnh sau: - Khi b¸n hµng, hoÆc cung cÊp dÞch vô theo ph¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp th× doanh thu ®îc ghi nhËn theo gi¸ b¸n tr¶ ngay t¹i thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu. Gi¸ b¸n tr¶ ngay ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch quy ®æi gi¸ trÞ danh nghÜa cña c¸c kho¶n sÏ thu ®îc trong t¬ng lai vÒ gi¸ trÞ thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu theo tØ lÖ l·i xuÊt hiÖn hµnh. PhÇn l·i b¸n hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp lµ chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n hµng tr¶ chËm tr¶ gãp víi gi¸ b¸n hµng tr¶ ngay ®îc Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 33 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä ghi nhËn vµo tµi kho¶n “Doanh thu cha thùc hiÖn”. Doanh thu cha thùc hiÖn sÏ ®îc ghi nhËn lµ doanh thu cña kú kÕ to¸n sau (TiÒn l·i ®îc ghi nhËn trªn c¬ së thêi gian vµ l·i xuÊt thùc tÕ tõng kú ). - Khi nhËn tríc tiÒn cho thuª tµi s¶n cña nhiÒu n¨m th× sè tiÒn nhËn tríc ®îc ghi nhËn lµ doanh thu cha thùc hiÖn. trong c¸c n¨m tµi chÝnh tiÕp sau sÏ ghi nhËn doanh thu phï hîp víi doanh thu tõng n¨m tµi chÝnh. * KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 3387 . Bªn nî: KÕt chuyÓn “Doanh thu cha ®îc thùc hiÖn ” sang tµi kho¶n “Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô” (tiÒn l·i, tiÒn b¶n quyÒn, cæ tøc vµ lîi nhuËn ®îc chia). . Bªn cã: Ghi nhËn doanh thu cha thùc hiÖn ph¸t sinh trong kú. Sè d bªn cã: Doanh thu cha thùc hiÖn ë thêi ®iÓm cuèi kú kÕ to¸n. Ngoµi c¸c kho¶n trªn, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô b¸n hµng kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n cã liªn quan nh: TK641 : chi phÝ b¸n hµng TK642 : Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp TK111 : TiÒn mÆt TK112 : TiÒn göi ng©n hµng TK131 : ph¶i thu kh¸ch hµng. ............. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 34 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ chuyÓn b¸n, göi b¸n ®¹i lý, ký göi, dÞch vô ®· hoµn thµnh nhng cha x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK157 Bªn nî: - TrÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm ®· göi cho kh¸ch hµng hoÆc göi b¸n ®¹i lý, ký göi. - TrÞ gi¸ dÞch vô ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng nhng cha ®îc chÊp nhËn thanh to¸n. - KÕt chuyÓn cuèi kú trÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm ®· göi ®i b¸n cha ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n (trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú). Bªn cã: - TrÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô ®· ®îc kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc ®· chÊp nhËn thanh to¸n. - TrÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô göi ®i bÞ tr¶ l¹i. - KÕt chuyÓn ®Çu kú trÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm ®· göi ®i b¸n cha ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n ®Çu kú (trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú). Sè d bªn nî: TrÞ gi¸ hµng ho¸, thµnh phÈm ®· göi ®i, dÞch vô ®· cung cÊp cha ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. 3. Tr×nh tù kÕ to¸n. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 35 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 36 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 37 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä B¸n hµng theo ph¬ng thøc ®¹i lý, göi hµng ho¸ §¬n vÞ giao ®¹i lý (göi hµng) 156 157 Hµng xuÊt kho göi ®¹i lý 632 KÕt chuyÒn gi¸ vèn hµng ®¹i lý khi tiªu thô 131 511 641 KÕt chuyÒn doanh Doanh thu b¸n phÝ hoa hång ®¹i thu thuÇn hµng lý trõ ngay vµo sè ph¶i thu 111,112 33311 911 thuÕ GTGT ph¶i nép sè tiÒn cßn l¹i ®· thu tõ ®¹i lý §¬n vÞ nhËn ®¹i lý, ký göi 911 551 331 111,112 KÕt chuyÓn Hoa hång Tæng gi¸ doanh thu ®¹i lý ®­îc h­ thanh to¸n thuÇn ëng 003 - NhËn thanh to¸n tiÒn giao ®¹i -B¸n lý Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh -Tr¶ l¹i 38 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 39 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä B¸n hµng tr¶ gãp, tr¶ chËm 911 511 111,112 KÕt chuyÓn Doanh thu theo doanh thu gi¸ b¸n thu tiÒn thuÇn ngay 515 Sè tiÒn thu ngay lÇn ®Çu 3387 131 KÕt chuyÓn Doanh thu ch­ tiÒn l·i b¸n a thùc hiÖn Tæng sè Sè tiÒn hµng (1) tiÒn cßn ®­îc ë c¸c ph¶i thu kú sau 33311 ThuÕ GTGT ph¶i nép 4. Sæ s¸ch kÕ to¸n §Ó ghi chÐp, hÖ thèng ho¸ th«ng tin kÕ to¸n, doanh nghiÖp ph¶i sö dông mét h×nh thøc kÕ to¸n nhÊt ®Þnh, phï hîp víi ®Æc ®iÓm, quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n hiÖn cã. HiÖn nay, c¸c h×nh thøc sæ s¸ch thêng ®îc ¸p dông lµ: NhËt ký sæ c¸i, NhËt ký chung, NhËt ký chøng tõ, Chøng tõ ghi sæ. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 40 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Trong mçi h×nh thøc sæ kÕ to¸n cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ sè lîng, kÕt cÊu, tr×nh tù ph¬ng ph¸p ghi chÐp vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c sæ kÕ to¸n. C¸c doanh nghiÖp tuú thuéc vµo qui m« , ®Æc ®iÓm, ph¬ng thøc ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh mµ cã sù lùa chän h×nh thøc kÕ to¸n phï hîp. Khi ®· cã sù lùa chän, doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña h×nh thøc ®ã. X©y dùng hÖ thèng sæ kÕ to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sÏ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n doanh nghiÖp. §èi víi c«ng t¸c b¸n hµng, hÖ thèng sæ kÕ to¸n gióp theo dâi, qu¶n lý hµng ho¸ b¸n ra chÝnh x¸c, kÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c nhµ qu¶n lý. a. S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng theo h×nh thøc NhËt ký sæ c¸i. Chøng tõ gèc (Ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu xuÊt kho) Sæ nhËt ký quü Sæ chi tiªt TK511,63 2 NhËt ký sæ c¸i c¸c TK 511,632... B¶ng tæng hîp chi tiÕt Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng B¸o c¸o tµi chÝnh §èi chiÕu, kiÓm tra Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 41 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä §Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ sö dông mét sæ kÕ to¸n tæng hîp gäi lµ NhËt ký sæ c¸i ®Ó kÕt hîp gi÷a c¸c nghiÖp vô kinh tÕ theo thø tù thêi gian, c¸c chøng tõ gèc sau khi ®îc ®Þnh kho¶n chÝnh x¸c ®îc ghi mét dßng ë NhËt ký sæ c¸i. ¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n, râ rµng, dÔ hiÓu, dÔ ®èi chiÕu, kh«ng cÇn lËp b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh c¸c tµi kho¶n. Nhîc ®iÓm: khã cho ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n, kh«ng thÝch hîp víi ®¬n vÞ cã quy m« võa vµ lín, cã nhiÒu ho¹t ®éng kinh tÕ sö dông nhiÒu tµi kho¶n. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 42 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä b. S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng theo h×nh thøc NhËt ký chung Chõng tõ gèc (Ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu xuÊt kho) Sæ quü NhËt ký thu tiÒn Sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n 632,511,5 31,532,52 NhËt ký chung Sæ c¸i tµi kho¶n 632,511 B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng B¸o c¸o tµi chÝnh §èi chiÕu, kiÓm tra. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 43 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Theo h×nh thøc nµy kÕ to¸n më sæ nhËt ký chung ghi chÐp, ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo thø tù thêi gian vµ quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n. ¦u ®iÓm: dÔ ghi chÐp, ®¬n gi¶n thuËn tiÖn cho c«ng viÖc ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n. Nhîc ®iÓm: cßn trïng lÆp trong kh©u ghi chÐp. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 44 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä c. S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ. §Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¶i c¨n cø vµo chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc cïng lo¹i, cïng kú ®Ó lËp chøng tõ ghi sæ sau ®ã ghi vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ tríc khi ghi vµo sæ c¸i. ¦u ®iÓm: râ rµng, dÔ hiÓu, dÔ ph¸t hiÖn sai sãt ®Ó ®iÒu ch×nh, thÝch hîp víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh sö dông tµi kho¶n cã khèi lîng nghiÖp vô nhiÒu, cã nhiÒu nh©n viªn kÕ to¸n, ®Ó kÕt hîp sö lý trong c«ng t¸c kÕ to¸n. Nhîc ®iÓm: ghi chÐp cßn trïng lÆp , khèi lîng ghi chÐp nhiÒu, viÖc ®èi chiÕu sè liÖu vµo cuèi th¸ng nªn kh«ng ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi cña th«ng tin kÕ to¸n. S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ nh sau: Chøng tõ gèc (ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu xuÊt) Sæ quü Chøng tõ ghi sæ Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ Sæ c¸i TK511,632,3331 .. B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¸o c¸o tµi chÝnh Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 45 Sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n 632,511 Líp: K31DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä B¶ng tæng hîp chi tiÕt Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra d. S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ §Æc ®iÓm: mäi nghiÖp vô kinh tÕ ®Òu c¨n cø vµo chøng tõ gèc sau khi ®· kiÓm tra, ph©n lo¹i ghi vµo c¸c nhËt ký chøng tõ liªn quan. Sæ nhËt ký chøng tõ kÕt hîp ghi chÐp tæng hîp víi chi tiÕt, kÕt hîp ghi theo hÖ thèng víi ghi theo thêi gian. . Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 46 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Sæ quü Bïi Xu©n Thä Chøng tõ gèc (ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu xuÊt kho) B¶ng ph©n bæ Sæ chi tiÕt c¸c TK511,632 B¶ng kª ghi nî c¸c sæ 8,10 NhËt ký chøng tõ sæ 8,10 Sæ c¸i tµi kho¶n 511,632,33 31 B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o tµi chÝnh Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 47 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 48 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä ch¬ng ii thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng t¹i c«ng ty ®iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y I. Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty §iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty §iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y C«ng ty §iÖn M¸y- Xe §¹p Xe M¸y cã tªn giao dÞch quèc tÕ lµ TODIMAX, lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc trùc thuéc Bé th¬ng m¹i, cã trô së chÝnh t¹i 229 phè Väng- Hµ Néi cã t c¸ch ph¸p nh©n vµ h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. TiÒn th©n cña c«ng ty lµ côc ®iÖn m¸y x¨ng dÇu Trung ¬ng thµnh lËp theo Q§711- NT ngµy 28/09/1966. §Õn th¸ng 1/1971, do ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ, chÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæng C«ng ty ®iÖn m¸y ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng chñ ®¹o kinh doanh toµn quèc vÒ mÆt hµng ®iÖn m¸y. Sang th¸ng 6 n¨m 1981, Tæng C«ng ty ®iÖn m¸y bÞ gi¶i thÓ, ®ång thêi thµnh lËp hai c«ng ty trung ¬ng lín thuéc Bé Th¬ng m¹i, ®ã lµ: - C«ng ty ®iÖn m¸y trung ¬ng ®ãng t¹i 163 §¹i La- Hai Bµ Trng- Hµ Néi. - C«ng ty xe ®¹p xe m¸y trung ¬ng ®ãng t¹i 21 ¸i méGia L©m- Hµ Néi. C¶ hai c«ng ty cïng chÞu sù chØ ®¹o cña Bé Th¬ng m¹i cho ®Õn th¸ng 12/1995, hai c«ng ty s¸t nhËp thµnh Tæng C«ng ty ®iÖn m¸y – xe ®¹p xe m¸y. Lóc nµy thÞ trêng tiªu thô cña C«ng ty ®· ®îc më réng ra níc ngoµi víi nhiÒu mÆt hµng kinh doanh kh¸ ®a d¹ng. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 49 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Ngµy 22/12/1995, c¨n cø vµo th«ng b¸o sè 11/TB ra ngµy 02/12/1995 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp l¹i Tæng C«ng ty ®iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y, Bé trëng Bé Th¬ng m¹i ®· ra Q§106/TM thµnh lËp C«ng ty ®iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y trªn c¬ së gi¶i thÓ Tæng C«ng ty §iÖn m¸y. Tr¶i qua thêi gian trªn 30 n¨m ho¹t ®éng cho ®Õn nay, C«ng ty ®· lín m¹nh vÒ mäi mÆt, qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc cña C«ng ty nh: Tµi s¶n, vèn, lao ®éng, sè lao ®éng toµn c«ng ty cã trªn 600 c¸n bé c«ng nh©n viªn, nguån vèn kh«ng ngõng gia t¨ng cho ®Õn n¨m 2002, vèn kinh doanh cña c«ng ty lµ 24 tû ®ång trong ®ã: - Vèn lu ®éng : 16 tû ®ång - Vèn cè ®Þnh : 8tû ®ång 2. NhiÖm vô t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh. NhiÖm vô chÝnh cña C«ng ty hiÖn nay lµ chuyªn kinh doanh c¸c mÆt hµng ®iÖn m¸y d©n dông: Xe g¾n m¸y, xe ®¹p, ®å ®iÖn tö d©n dông… §ång thêi thùc hiÖn nhiÖm vô kinh doanh ®a d¹ng hµng ho¸ vµ tæ chøc kinh doanh dÞch vô kinh tÕ kü thuËt nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña c¸c ®èi tîng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ quèc d©n, thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô chÝnh cña C«ng ty vµ ®ång thêi ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu thÞ trêng, c«ng ty ®· ®Ò ra cho phßng kinh doanh lµ: - Tæ chøc t×m nguån hµng ®iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y vµ mét sè mÆt hµng tiªu dïng kh¸c phôc vô b¸n bu«n b¸n lÎ. - Tæ chøc gia c«ng l¾p r¸p c¸c mÆt hµng th«ng thêng thuéc ph¹m vi kinh doanh cña c«ng ty. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 50 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - Thùc hiÖn liªn kÕt liªn doanh víi c¸c ®¬n vÞ trong vµ ngoµi níc ®Ó cã hµng ho¸ néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. 3. C¬ cÊu bé m¸y c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm C«ng ty lµ phøc t¹p nªn tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty ®îc thµnh lËp theo c¬ cÊu trùc tuyÕn chøc n¨ng. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 51 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä S¬ ®å bé m¸y c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Ban gi¸m ®èc Phßng tæ chøc hµnh chÝnh Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n Ban thanh tra b¶o vÖ Trung t©m kinh doanh xe ®¹p xe m¸y XÝ nghiÖ p kinh doanh hµng ®iÖn m¸y Chi nh¸nh Nam §Þnh Cöa hµng 92 Cöa hµng 163 Phßng kinh doanh xe ®¹p xe m¸y Chi nh¸nh TP Hå ChÝ Minh Cöa hµng 5 Phßng kinh doanh xe ®¹p xe m¸y Trung t©m kho Väng Cöa hµng S¬n Phßng kinh doanh xe ®¹p xe m¸y Trung t©m kho §øc Giang Cöa hµng 1 4. Mét sè ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y 4.1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 52 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n KÕ to¸n tr­ ëng KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n tiÒn mÆt KÕ to¸n theo dâi KD KÕ to¸n TSC§ ThuÕ KÕ to¸n Ng©n hµng KÕ to¸n c«ng nî Bé phËn kÕ to¸n c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Theo h×nh thøc kÕ to¸n tËp chung,theo h×nh thøc nµy ë mét sè ®¬n vÞ trùc thuéc nh©n viªn kÕ to¸n cã nhiÖm vô thèng kª, tËp hîp, kiÓm tra c¸c chøng tõ ban ®Çu, cuèi th¸ng lËp c¸c b¸o c¸o ®Ó nép cho phßng kÕ to¸n c«ng ty. Phßng kÕ to¸n C«ng ty cã nhiÖm vô tæ chøc, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c thu thËp, xö lý c¸c th«ng tin kÕ to¸n ban ®Çu, cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p, quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n phï hîp víi ®êng lèi ph¸t triÓn cña C«ng ty. - KÕ to¸n trëng: Lµ ngêi ®øng ®Çu bé m¸y kÕ to¸n cã nhiÖm vô chØ ®¹o, híng dÉn vµ kiÓm tra toµn bé c¸c ho¹t Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 53 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty, tham mu cho gi¸m ®èc c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh kÕ to¸n. - KÕ to¸n tæng hîp: Lµ ngêi tËp hîp sè liÖu ®Ó ghi vµo c¸c sæ tæng hîp, sau ®ã lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, lµ ngêi gióp viÖc chÝnh cho kÕ to¸n trëng. - KÕ to¸n tiÒn mÆt: LËp phiÕu thu, phiÕu chi theo lÖnh, tõ ®ã c¨n cø vµo c¸c phiÕu thu, phiÕu chi kÌm theo c¸c chøng tõ hîp lÖ ®Ó nhËp hoÆc xuÊt quü, ®èi chiÕu sè d trªn sæ quü víi sè tiÒn thùc cã t¹i quü. - KÕ to¸n theo dâi kinh doanh: Cã nhiÖm vô theo dâi nghiÖp vô mua hµng, tiªu thô hµng, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh. - KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh: Cã nhiÖm vô theo dâi ®¸nh gi¸ biÕn ®éng vÒ tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó trÝch khÊu hao ph©n bæ theo th¸ng. KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh kiªm lu«n theo dâi vÒ thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc. - KÕ to¸n ng©n hµng: Cã nhiÖm vô giao dÞch víi ng©n hµng, qu¶n lý theo dâi c¸c kho¶n tiÒn vay, tiÒn l·i göi, ®«n ®èc viÖc thanh to¸n ®óng kú h¹n, thêng xuyªn ®èi chiÕu sè d tiÒn göi víi ng©n hµng. - KÕ to¸n c«ng nî: Cã nhiÖm vô theo dâi c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c«ng nî cho tõng chñ nî nh»m thùc hiÖn tèt kû luËt thanh to¸n vÒ chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh. 4.2. Mét sè ®Æc ®iÓm tæ chøc kÕ to¸n t¹i c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 54 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä a) H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y §Ó phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t déng kinh doanh cña m×nh c«ng ty ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 55 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä H×nh thøc sæ s¸ch cña c«ng ty: H×nh thøc nhËt ký chøng tõ Chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng ph©n bæ NhËt ký Chøng tõ B¶ng kª ThÎ vµ c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt Sæ c¸i B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu b) Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n t¹i c«ng ty * Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho: c«ng ty thùc hiÖn theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho : lµ ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn * Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh theo ph¬ng ph¸p khÊu hao tuyÕn tÝnh; Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 56 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä c) ChÝnh s¸ch kÕ to¸n t¹i c«ng ty * Niªn ®é kÕ to¸n ®îc ®¨ng ký ngay tõ khi c«ng ty ®îc thµnh lËp vµ ®îc duy tr× ®Õn tËn b©y giê ®ã lµ theo n¨m d¬ng lÞch tõ 01/01 ®Õn 31/12/. * Kú b¸o c¸o kÕ to¸n hiÖn t¹i ë c«ng ty ®ã lµ: sau mçi quý kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu vµ lªn b¸o c¸o ®Ó chuyÓn cho kÕ to¸n trëng ký duyÖt, b¸o c¸o lªn c¸c cÊp qu¶n lý, c¸c tæ chøc cÇn thiÕt ®Õn nh÷ng th«ng tin kÕ to¸n. * HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty hiÖn nay bao gåm: - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh: + PhÇn I l·i lç + PhÇn II t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ níc. + PhÇn III thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ, thuÕ GTGT ®îc hoµn l¹i, thuÕ GTGT ®îc gi¶m, thuÕ GTGT hµng b¸n néi ®Þa. - B¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ (theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp). 5. Mét sè kÕt qu¶ mµ C«ng ty ®iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m võa qua. Do ¶nh hëng cña nÒn kinh tÕ khu vùc nªn viÖc kinh doanh, th¬ng m¹i, xuÊt nhËp khÈu gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Song víi sù nh¹y bÐn cña Ban gi¸m ®èc, c«ng ty ®· chØ ®¹o Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 57 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä s¸t sao c¸c phßng ban b¸m s¸t thÞ trêng, chñ ®éng t×m nguån hµng, kh¸ch hµng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô nh: xuÊt khÈu, nhËp khÈu vµ bu«n b¸n néi ®Þa nªn c«ng ty vÉn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Ta cã thÓ thÊy ®îc th«ng qua b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty qua hai n¨m 2001 vµ 2002 nh sau: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 58 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2001-2002 §¬n vÞ: TriÖu ®ång STT ChØ tiªu 1 Doanh thu b¸n hµng 2 C¸c kho¶n gi¶m trõ 3 4 5 6 7 8 N¨m 2001 2002 256.431 284.832 Chªnh lÖch Sè tiÒn % 28.401,8 11,07 1.665 ,8 1.985,7 320,7 19,26 DT Doanh thu thuÇn 254.766 282.847 28.081,1 11,02 TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n 241.639 ,1 267.607 25.968,8 10,74 13.127 ,8 15.239, 2.112,3 16,09 10.703 2.295 129 9,2 0,8 8,4 772,8 30 742,8 880,2 3 11.205 2.530,8 1.503,5 10,4 0,2 10,2 1.034 65,8 968,2 2.481,9 502 235,8 1.374,5 1,2 -0,6 1,8 261,2 35,8 225,4 1.601,7 4,69 10,27 1065,5 13,04 -75 21,42 33,79 119,3 30,34 181,97 0 880,2 0 2.481,9 1.601,7 181,97 Lîi nhuËn gép 10 11 Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ QLDN Lîi nhuËn tõ H§ KD + Thu nhËp H§TC + Chi phÝ H§TC Lîi nhuËn tõ H§TC + Thu nhËp H§BT + Chi phÝ H§BT Lîi nhuËn tõ H§BT Tæng lîi nhuËn tríc 12 13 thuÕ ThuÕ thu nhËp D N Lîi nhuËn sau thuÕ 9 N¨m Lîi nhuËn ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2002 so víi n¨m 2001 t¨ng mét lîng lµ: 1.503,5tr – 129tr = 1374,5tr, t¬ng øng víi tû lÖ t¨ng 1065,5%. * Nguyªn nh©n: + Do doanh thu b¸n hµng thay ®æi: N¨m 2002 so víi n¨m 2001 víi tæng doanh thu b¸n hµng t¨ng 284.832,8 – 256.431= 28.401,8(tr ®ång), t¬ng øng víi tû lÖ t¨ng 11,02% nªn lîi nhuËn còng t¨ng lªn mét lîng lµ 28.401,8 (tr ®ång). Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 59 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä + Do c¸c kho¶n gi¶m trõ thay ®æi: C¸c kho¶n gi¶m trõ bao gåm gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ TT§B vµ thuÕ xuÊt khÈu. C¸c kho¶n gi¶m trõ lµm gi¶m doanh thu b¸n hµng, do ®ã cã xu híng lµm gi¶m lîi nhuËn. N¨m 2002 so víi n¨m 2001, c¸c kho¶n gi¶m trõ t¨ng 1.985,7-1.665 = 320,7(tr ®ång), dÉn ®Õn lîi nhuËn còng gi¶m 320,7(tr ®ång). + Gi¸ vèn hµng b¸n thay ®æi: Gi¸vèn hµng b¸n n¨m 2002 so víi n¨m 2001 t¨ng 25.968,8 (tr ®ång), lµm cho lîi nhuËn gi¶m ®i 25.968,8(tr ®ång). + Do chi phÝ b¸n hµng thay ®æi: N¨m 2002 so víi n¨m 2001, chi phÝ b¸n hµng t¨ng 11.205 - 10.703 = 502(tr ®ång) lµm cho lîi nhuËn gi¶m ®i 502(tr ®ång). + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp thay ®æi : N¨m 2002 so víi n¨m 2001 chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp t¨ng 2.503,8 - 2.295 = 235,8 (tr ®ång) lµm cho lîi nhuËn gi¶m ®i 235,8(tr ®ång). Trªn ®©y ta ®· ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh lîi nhuËn cña c«ng ty qua sè liÖu tuyÖt ®èi cña hai n¨m liªn tôc. Ta còng nhËn thÊy mÆc dï ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty vÉn cã l·i nhng thuÕ TNDN vÉn b»ng kh«ng v× c¸c kho¶n lç tríc ®©y cña c«ng ty qu¸ lín, nhµ níc cho phÐp doanh nghiÖp dïng kho¶n lîi nhuËn nµy ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n lç trong vßng 5 n¨m. II. Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng t¹i c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 60 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä 1. §Æc ®iÓm nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c«ng ty §iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y 1.1. C¸c mÆt hµng kinh doanh t¹i C«ng ty * Doanh thu hµng chñ yÕu t¹i c«ng ty gåm doanh thu tõ c¸c mÆt hµng sau: - Xe g¾n m¸y míi 100% - §å ®iÖn tö gia dông. - Kim lo¹i mµu. - Ho¸ chÊt. - S« ®a. Trong ®ã chñ yÕu lµ mÆt hµng xe g¾n m¸y Trung Quèc chiÕm 70 % tæng doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô. * Doanh thu tõ cung cÊp dÞch vô chñ yÕu cña c«ng ty lµ: dÞch vô cho thuª nhµ cöa. 1.2. Ph¬ng thøc b¸n hµng Ph¬ng thøc b¸n hµng t¹i c«ng ty chñ yÕu lµ b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. 1.2.1. Ph¬ng thøc b¸n bu«n: Lµ mét h×nh thøc kh«ng thÓ thiÕu ®îc. Nã chiÕm tû träng lín trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ t¹i Cöa hµng. Víi h×nh thøc nµy gióp cho hµng ho¸ tiªu thô nhanh v× khèi lîng b¸n lín, tr¸nh sù tån ®äng hµng ho¸. MÆt hµng víi h×nh thøc b¸n nµy C«ng ty sÏ më réng ®îc quan hÖ hîp t¸c kinh doanh víi nhiÒu b¹n hµng kh¸c nhau. Tõ ®ã cã thÓ më réng quy m« kinh doanh, t¨ng søc c¹nh tranh vµ uy tÝn trªn thÞ trêng. HiÖn nay h×nh thøc b¸n bu«n chñ yÕu t¹i C«ng ty lµ b¸n bu«n qua kho. C«ng ty cã kho hµng lín ®Æt t¹i sè 229 phè Väng vµ Trung t©m kho §øc Giang. Khi cã nghiÖp vô b¸n hµng, phßng Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 61 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä nghiÖp vô cña c«ng ty sÏ viÕt ho¸ ®¬n vµ xuÊt hµng t¹i kho nµy. Tuú theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång ®· ký kÕt mµ c«ng ty cã thÓ vËn chuyÓn hµng ®Õn cho kh¸ch hµng hoÆc kh¸ch hµng trùc tiÕp ®Õn kho cña c«ng ty lÊy hµng. Cíc vËn chuyÓn do 2 bªn tho¶ thuËn. Nh÷ng mÆt hµng kinh doanh cña c«ng ty ngoµi mÆt hµng chñ ®¹o lµ xe g¾n m¸y míi 100%, cßn cã nh÷ng mÆt hµng nh: §å ®iÖn gia dông, ®å ®iÖn tö thêng ®îc kh¸ch hµng mua víi khèi lîng lín. Do vËy, nh»m ®Èy m¹nh tiªu thô, c«ng ty ®· ¸p dông mét lo¹t nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p khuyÕn m¹i, gi¶m gi¸, tæ chøc tèt dÞch vô tríc, trong vµ sau b¸n. 1.2.2. Ph¬ng thøc b¸n lÎ M¹ng líi b¸n lÎ cña c«ng ty n»m r¶i r¸c t¹i Hµ Néi, Nam §Þnh, Thµnh phè Hå ChÝ minh. VÝ dô nh t¹i Hµ Néi cã: Cöa hµng sè 92 Hai Bµ Trng, Kièt sè 3 Chî M¬, cöa hµng sè 1 t¹i 139 T©y S¬n... Nh»m phôc vô ®«ng ®¶o c¸c tÇng líp d©n c trong ®Þa bµn kinh doanh . Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 62 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä a. Ph¬ng thøc b¸n lÎ thu tiÒn trùc tiÕp. Theo h×nh thøc b¸n hµng nµy, nh©n viªn b¸n hµng hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt vÒ sè hµng ®· nhËn ®Ó b¸n ë quÇy hµng b¸n lÎ. Nh©n viªn b¸n hµng trùc tiÕp thu tiÒn cña kh¸ch hµng vµ giao hµng cho kh¸ch. NghiÖp vô b¸n hµng hoµn thµnh trùc diÖn víi ngêi mua vµ thêng kh«ng cÇn lËp chøng tõ cho nghiÖp vô b¸n hµng. Tuú thuéc vµo c¸c yªu cÇu qu¶n lý hµng ho¸ b¸n lÎ ë c¸c quÇy hµng, cuèi ca, cuèi ngµy nh©n viªn b¸n hµng kiÓm kª lîng hµng b¸n hiÖn cßn ë quÇy hµnh vµ dùa vµo quan hÖ c©n ®èi hµng lu©n chuyÓn (hµng hiÖn cã) trong ca, trong ngµy ®Ó x¸c ®Þnh sè lîng hµng b¸n ra cña tõng mÆt hµng, lËp b¸o c¸o b¸n hµng lµm chøng tõ kÕ to¸n. TiÒn b¸n hµng ngµy nh©n viªn b¸n hµng kª vµo giÊy nép tiÒn ®Ó nép cho thñ quü cña doanh nghiÖp. Trong h×nh thøc nµy, ngêi b¸n hµng lËp "B¸o c¸o b¸n hµng" vµ "GiÊy nép tiÒn" göi ®Õn phßng kÕ to¸n. KÕ to¸n sÏ lËp ho¸ ®¬n GTGT cho tõng nhãm hµng cã cïng møc thuÕ suÊt. "B¸o c¸o b¸n hµng" vµ "Ho¸ ®¬n GTGT" lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n ghi sæ kÕ to¸n. b. B¸n hµng thu tiÒn tËp trung. Theo h×nh thøc nµy, nghiÖp vô thu tiÒn cña kh¸ch vµ giao hµng cho kh¸ch t¸ch rêi nhau. Mçi quÇy hµng hoÆc liªn quÇy hµng bè trÝ nh©n viªn thu ng©n lµm nhiÖm vô thu tiÒn hoÆc mua hµng cña kh¸ch, viÕt ho¸ ®¬n cho kh¸ch hµng ®Ó kh¸ch hµng nhËn hµng ë quÇy hµng do nh©n viªn b¸n hµng giao. Cuèi ca, cuèi ngµy, nh©n viªn thu ng©n lµm giÊy nép tiÒn b¸n hµng; nh©n viªn b¸n hµng c¨n cø vµo vµo ho¸ ®¬n giao hµng cho kh¸ch hoÆc kiÓm kª hµng ho¸ cßn tån quÇy Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 63 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä ®Ó x¸c ®Þnh lîng hµng ho¸ b¸n trong ngµy, trong ca vµ lËp b¸o c¸o b¸n hµng. H×nh thøc b¸n hµng thu tiÒn tËp trung tæ chøc phï hîp ë quy m« b¸n lÎ lín nh quÇy b¸ch ho¸ lín. KÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo "B¸o c¸o b¸n hµng" vµ "GiÊy nép tiÒn" do ngêi b¸n hµng göi ®Õn ®Ó lËp ho¸ ®¬n GTGT cho tõng nhãm hµng cã cïng møc thuÕ suÊt vµ ghi sæ kÕ to¸n. 1.3. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n. 1.3.1. Ph¬ng thøc thanh to¸n b»ng tiÒn göi ng©n hµng Trêng hîp c«ng ty b¸n hµng cho kh¸ch hµng theo h×nh thøc b¸n bu«n th× thêng ®îc kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng tiÒn göi ng©n hµng (chñ yÕu lµ tiÒn ViÖt Nam) Khi nhËn ®îc giÊy b¸o cã cña ng©n hµng, kÕ to¸n ph¶n ¸nh sè doanh thu cña hµng b¸n, ghi Cã TK 511 vµ ghi Nî TK 1121, ®ång thêi ph¶n ¸nh vµo b¶ng kª sè 2 vµ kÌm theo ho¸ ®¬n thuÕ GTGT. 1.3.2. Ph¬ng thøc thanh to¸n tr¶ chËm §Ó khuyÕn khÝch b¸n hµng vµ t¨ng doanh thu, c«ng ty ®· thùc hiÖn biÖn ph¸p b¸n hµng theo ph¬ng thøc thanh to¸n tr¶ chËm. KÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng khi thùc hiÖn viÖc giao hµng cho kh¸ch hµng vµo bªn Cã TK 511 vµ ®ång thêi kÕ to¸n ghi bªn Nî TK 131. §Ó theo dâi c«ng nî kÕ to¸n më sæ chi tiÕt theo dâi c«ng nî cho tõng kh¸ch hµng vµ h¹ch to¸n vµo cuèi th¸ng. 2.Thùc tr¹ng kÕ to¸n b¸n hµng t¹i c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 64 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä 2.1. C¸c lo¹i chøng tõ sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông * H¹ch to¸n ban ®Çu: Tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh kÞp thêi ®Çy ®ñ vµ trung thùc c¸c sè liÖu kÕ to¸n. Dùa trªn c¬ së c¸c nghiÖp vô kinh tÕ thùc tÕ ph¸t sinh ë c«ng ty, kÕ to¸n tiÕn hµnh tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu. ViÖc h¹ch to¸n ban ®Çu bao gåm: - X¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c lo¹i chøng tõ cÇn sö dông cho tõng bé phËn, c¸c chøng tõ cÇn ph¶i ®îc sö dông vµ ghi chÐp theo ®óng quy ®Þnh cña bé Tµi chÝnh ban hµnh. NÕu cÇn thiÕt cã thÓ x©y dùng mét sè lo¹i chøng tõ cho phï hîp. - Quy ®Þnh ngêi ghi chÐp c¸c chøng tõ: ViÖc ghi chÐp ph¶i ®Çy ®ñ vµ vÒ néi dung lÉn tÝnh hîp ph¸p. - Quy ®Þnh tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ ban ®Çu tõ c¸c bé phËn lªn phßng kÕ to¸n. Tõ ngµy 1/1/1999, thuÕ GTGT lÇn ®Çu tiªn ®îc ¸p dông t¹i níc ta. Theo híng dÉn cña Bé Tµi chÝnh, kÓ tõ quý I n¨m 1999, c«ng ty ®· ¸p dông hÖ thèng sæ s¸ch míi vµo c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ m×nh vµ ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. V× vËy, trong nghiÖp vô b¸n hµng, c¸c chøng tõ sö dông cho viÖc h¹ch to¸n ban ®Çu t¹i c«ng ty bao gåm: + Hãa ®¬n GTGT; + PhiÕu xuÊt kho; + PhiÕu thu tiÒn mÆt, giÊy b¸o cã. + Hîp ®ång cho thuª nhµ cöa. 2.2. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 65 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä §Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô b¸n hµng kÕ to¸n c«ng ty sö dông c¸c tµi kho¶n sau: - TK 511 “Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô’’; Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt nh sau: - TK 511.1 – Doanh thu b¸n hµng ho¸: dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng c¸c lo¹i xe m¸y, bãng ®Ìn, d©y ®iÖn ho¸ chÊt… Tuy nhiªn c«ng ty kh«ng ph¶n ¸nh tõng lo¹i mÆt hµng mµ chØ ph¶n ¸nh tæng hîp doanh thu cña c¸c lo¹i mÆt hµng trªn. - TK 511.3 “Doanh thu cung cÊp dÞch vô” ph¶n ¸nh thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng cho thuª nhµ, cho thuª kho. - TK 512: “ Doanh thu néi bé” cã 3 TK cÊp II: TK 512.1: “Doanh thu b¸n hµng ho¸” TK 512.2: “Doanh thu b¸n thµnh phÈm” TK 512.3: “doanh thu cung cÊp dÞch vô” TK 512 ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô trong néi bé c«ng ty. - TK 131: “Ph¶i thu cña kh¸ch hµng” TK nµy ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh c«ng nî vµ t×nh h×nh thanh to¸n c«ng nî ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÒ tiÒn b¸n hµng ho¸, thµnh phÈm vµ dÞch vô. - TK 531 “hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i”: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ cña sè hµng ho¸ dÞch vô ®· tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do kh«ng ®óng quy c¸ch phÈm chÊt hoÆc do vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ. - TK 532 “ gi¶m gi¸ hµng b¸n” - TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng víi gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 66 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - TK 632 “ Gi¸ vèn hµng b¸n. TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú. - TK 111 “tiÒn mÆt” TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc thu chi b»ng tiÒn mÆt cña c«ng ty - TK 112 “TiÒn göi ng©n hµng” TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc thu chi, thanh to¸n qua ng©n hµng b»ng tiÒn göi ng©n hµng gi÷a c«ng ty víi kh¸ch hµng vµ ngîc l¹i. 2.3. Tr×nh tù kÕ to¸n b¸n bu«n, b¸n lÎ t¹i C«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y S¬ ®å tµi kho¶n h¹ch to¸n doanh thu, gi¸ vèn, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i t¹i C«ng ty. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 67 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 68 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä 2.4. VÝ dô minh ho¹ 2.4.1. KÕ to¸n b¸n bu«n. B¸n bu«n lµ b¸n hµng víi sè lîng lín khi cã kh¸ch hµng yªu cÇu mua hµng, phßng kÕ ho¹ch tiÕn hµnh x¸c ®Þnh sè hµng tån kho t¹i thêi ®iÓm mua hµng vµ viÕt phiÕu xuÊt kho. PhiÕu nµy ®îc lËp lµm 3 liªn, phßng kinh doanh gi÷ 1 liªn gèc lµm c¨n cø theo dâi sè hµng xuÊt kho, cßn hai liªn lµm c¨n cø ®Ó phßng kÕ to¸n viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng. Thñ kho gi÷ 1 phiÕu xuÊt kho lµm chøng tõ gèc ®Ó lªn thÎ kho. Ho¸ ®¬n b¸n hµng ®îc lËp thµnh 3 liªn trong ®ã 1 liªn phßng kÕ to¸n lu lµm chøng tõ gèc vµo sæ chi tiÕt TK511, 2 liªn cßn l¹i giao cho kh¸ch hµng ®Ó thanh to¸n. Ho¸ ®¬n GTGT ®îc lËp thµnh 3 liªn t¬ng øng víi ho¸ ®¬n b¸n hµng. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT kÕ to¸n ghi vµo sæ chi tiÕt TK 632, sau ®ã ph¶n ¸nh trªn b¶ng kª sæ 1 vµ sæ chi tiÕt TK 511.1. Ho¸ ®¬n thuÕ GTGT sè 0100108897 ngµy 13/12/2002.c«ng ty b¸n cho anh NguyÔn V¨n S¬n §/C Kièt sè 5 Chî M¬ sè lîng hµng: 1000 mÐt d©y ®iÖn lo¹i PHILIP cña Hµ Lan víi gi¸ 75.000 ®ång/mÐt vµ 75bãng ®Ìn COMPATS víi gi¸ 1,2 triÖu ®ång/ bãng.Tæng gi¸ trÞ b¸n hµng cho anh S¬n lµ 165 triÖu ®ång cha cã thuÕ GTGT.Trong ®ã thuÕ GTGT lµ 10%. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 69 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Ho¸ ®¬n GTGT Liªn 3 (dïng ®Ó thanh to¸n) Ngµy 13/12/2002 §¬n vÞ b¸n: C«ng ty §iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y Hµ Néi §Þa ChØ: 229 Phè Väng §T: 04868955 M· sè 01 GTKT – 3LL Ký hiÖu: AA/ 98 Sè 032880 Sè TK 196012345 M· sè : 0100108897 Hä tªn ngêi mua: NguyÔn v¨n S¬n §¬n vÞ: Kièt sè 5 Chî M¬ §Þa chØ: Kièt sè 5 Chî M¬ H×nh thøc thanh to¸n: TiÒn mÆt STT 1 2 Tªn hµng ho¸, dÞch §¬n vô vÞ tÝnh D©y ®iÖn cuén MÐt cao cÊp Hµ Lan Bãng ®Ìn COMPATS ChiÕc Sè TK M· sè : Sè lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1.00 0 75.000 75.000.000 75 1.200.00 90.000.000 0 Céng tiÒn hµng 165.000.000 ThuÕ suÊt GTGT : 16.500.000 10% : TiÒn thuÕ GTGT: Tæng céng tiÒn thanh to¸n: 181.500.000 Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: ngh×n ®ång ch½n Ngêi mua Mét tr¨m t¸m mèt triÖu, n¨m tr¨m KÕ to¸n trëng Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 70 Thñ trëng ®¬n vÞ Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä (Ký, ghi râ hä, tªn) (Ký, ghi râ hä, tªn) (Ký, ghi râ hä, tªn) T¹i c«ng ty ®îc h¹ch to¸n nh sau: + Ghi nhËn doanh thu: Nî TK111.1 : 181,5 Cã TK 511.1 : 165 Cã TK 333.1 : 16,5 + KÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632: 147,5tr Cã TK 156: 147,5tr 2.4.2. KÕ to¸n b¸n lÎ Theo trêng hîp nµy khi cã kh¸ch hµng yªu cÇu mua hµng víi sè lîng nhá hoÆc ®¬n chiÕc th× nh©n viªn b¸n hµng sÏ ghi “ho¸ ®¬n b¸n lΔ c¸c ho¸ ®¬n b¸n lÎ nµy sau ®ã ®îc kÕ to¸n ghi vµo b¶ng kª chi tiÕt b¸n hµng. Khi nhËn kÌm phiÕu thu tiÒn (trêng hîp kh¸ch hµng thanh to¸n ngay b»ng tiÒn mÆt) kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu vµo c¸c sæ chi tiÕt b¸n hµng, ghi cã TK511, ghi nî TK 111 ®ång thêi ph¶n ¸nh vµo b¶ng kª sè 1, c¸c trêng hîp sau t¬ng tù nh trêng hîp b¸n bu«n. Theo ho¸ ®¬n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ dÞch vô: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 71 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Ho¸ ®¬n GTGT Liªn 3 (dïng ®Ó thanh to¸n) Ngµy 4/11/2002 §¬n vÞ b¸n: C«ng ty §iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y Hµ Néi §Þa ChØ: 229 Phè Väng §T: 04868955 Hä tªn ngêi mua: Bïi thÞ Thu §¬n vÞ: TT Y TÕ S«ng M· S¬n La §Þa chØ: TT Y TÕ S«ng M· S¬n La H×nh thøc thanh to¸n: TiÒn mÆt STT 1 M· sè 01 GTKT – 3LL Ký hiÖu: AA/ 98 Sè 032880 Sè TK 196012345 M· sè : 0100108897 Sè TK M· sè XX Tªn hµng ho¸, dÞch §¬n Sè l- §¬n gi¸ Thµnh tiÒn vô vÞ îng tÝnh Xe m¸y Trung Quèc ChiÕc 01 9.188.30 9.188.300 S¶n xuÊt míi 100% 0 TR TH 100C SK 00541 SM 200006684 Céng tiÒn hµng 9.188.300 ThuÕ suÊt GTGT : 918.830 10% : TiÒn thuÕ GTGT: Tæng céng tiÒn thanh to¸n: 10.107.130 Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: Mêi triÖu mét tr¨m linh b¶y ngµn mét tr¨m ba m¬i ®ång Ngêi mua KÕ to¸n trëng Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 72 Thñ trëng ®¬n vÞ Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp (Ký, ghi râ hä, tªn) Bïi Xu©n Thä (Ký, ghi râ hä, tªn) (Ký, ghi râ hä, tªn) T¹i c«ng ty kÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 111: 10.107.130 Cã TK 511: 9.188.300 Cã TK 333.1: 918.830 2.4.3. KÕ to¸n b¸n hµng néi bé Trong thùc tÕ, khi c¸n bé c«ng nh©n viªn lµm viÖc trong c«ng ty cã nhu cÇu mua bÊt cø mét sè mÆt hµng nµo th× c«ng nh©n ph¶i lµm ®¬n vµ tr×nh lªn Gi¸m ®èc c«ng ty phª duyÖt, sau ®ã chuyÓn ®¬n ®· ®îc phª duyÖt ra khèi cöa hµng vµ ®îc mua víi gi¸ u ®·i. Khi ph¸t sinh nghiÖp vô kÕ to¸n h¹ch to¸n ghi vµo bªn nî TK 111 vµ bªn cã TK 512; TK 333.1. §ång thêi ghi vµo b¶ng kª sè 1. Cô thÓ : b¸n mét xe m¸y míi 100% cho anh Minh c«ng nh©n l¾p r¸p t¹i trung t©m l¾p r¸p xe m¸y ngµy 21/12/2002 Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp – tù do - h¹nh phóc §¬n xin mua xe m¸y KÝnh göi : Ban gi¸m ®èc ; phßng kinh doanh xe m¸y Tªn t«i lµ : Ph¹m V¨n Minh . HiÖn ®ang c«ng t¸c t¹i xëng l¾p r¸p xe m¸y thuéc c«ng ty. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 73 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä T«i lµm giÊy nµy . §Ò nghÞ c«ng ty vµ phßng kinh doanh xe m¸y duyÖt b¸n cho t«i 01 chiÕc xe JL110-12 ®Ó phôc vô viªc ®i l¹i vµ lµm viªc cña gia ®×nh theo gi¸ néi bé . T«i xin c¶m ¬n! Hµ néi 21/12/2002 Ngêi viÕt giÊy Minh Gi¸m ®èc c«ng ty ®ång Ph¹m v¨n Minh Cho ®ång chÝ Minh mua 01 chiÕc xe nãi trªn víi gi¸ 7.100.000 §ång Ký tªn: Gi¸m ®èc c«ng ty ý duyÖt TrÇn Ngäc S¬n Ho¸ ®¬n GTGT Liªn 3 (dïng ®Ó thanh to¸n) Ngµy 21/12/2002 §¬n vÞ b¸n: C«ng ty §iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y Hµ Néi §Þa ChØ: 229 Phè Väng §T: 04868955 Hä tªn ngêi mua: Ph¹m V¨n Minh §¬n vÞ: Xëng l¾p r¸p xe m¸y §Þa chØ: Sè 25 Cèng VÞ Ba §×nh Hµ Néi H×nh thøc thanh to¸n: TiÒn mÆt STT 1 M· sè 01 GTKT – 3LL Ký hiÖu: AA/ 98 Sè 032880 Sè TK 196012345 M· sè : 0100108897 Sè TK M· sè XX Tªn hµng ho¸, dÞch §¬n Sè l- §¬n gi¸ Thµnh tiÒn vô vÞ îng tÝnh Xe m¸y Trung Quèc ChiÕc 01 7.100.00 7.100.000 Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 74 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä S¶n xuÊt míi 100% JL 110 -12 SK 00541 SM 200006684 0 Céng tiÒn hµng 7.100.000 ThuÕ suÊt GTGT : 710.000 10% : TiÒn thuÕ GTGT: Tæng céng tiÒn thanh to¸n: 7.810.000 Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: B¶y triÖu t¸m tr¨m mêi ngµn ®ång Ngêi mua (Ký, ghi râ hä, tªn) KÕ to¸n trëng (Ký, ghi râ hä, tªn) Thñ trëng ®¬n vÞ (Ký, ghi râ hä, tªn) Sau khi nhËn ®îc phiÕu thu, kÕ to¸n thùc hiÖn h¹ch to¸n nh sau Tr×nh tù h¹ch to¸n: Nî TK 111.1 :7.810.00 ® Cã TK 512 : 7.100.000 ® (gi¸ u ®·i cho c«ng nh©n viªn trong c«ng ty ) Cã TK 333.1 : 710.000 ® Theo sè liÖu t¹i sæ c¸i TK 512 quý IV n¨m 2002 nh sau : Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 75 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä §¬n vÞ: C«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Hµ Néi §Þa chØ: 229 Phè Väng Sæ c¸i TK 512 Quý IV n¨m 2002 Sè d ®Çu Quý Nî Cã 0 0 §¬n vÞ: triÖu ®ång Ghi nî c¸c TK ®èi øng cã víi TK nµy 111 Quý IV 8.039,7 Céng ph¸t sinh Sè d cuèi kú Nî Cã Nî Cã 8.039,7 8.039,7 0 0 Cuèi quý IV n¨m 2002 doanh thu b¸n hµng néi bé t¹i C«ng ty ®îc h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 111: 8.843,87tr Cã TK 512 : 8.039,7tr Cã TK 333.1: 803,97tr 2.4.4. KÕ to¸n b¸n dÞch vô (cho thuª nhµ kho b·i) Khi nghiÖp vô ph¸t sinh kÕ to¸n thùc hiÖn ghi vµo bªn cã Tk 511.3, TK 333.1 vµ ghi vµo bªn Nî cña TK 111,131, ®ång thêi ghi vµo b¶ng kª sè 1 vµ sæ chi tiÕt thanh to¸n víi kh¸ch hµng. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 76 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Theo ho¸ ®¬n sè: 022595 ngµy 25/12/2002 ho¸ ®¬n cho thuª nhµ cöa cña C«ng ty cho Trêng PTTH Ph¬ng Nam, Ho¸ ®¬n GTGT Liªn 3 (dïng ®Ó thanh to¸n) Ngµy 25/12/2002 §¬n vÞ b¸n: C«ng ty §iÖn m¸y xe ®¹p xe m¸y Hµ Néi §Þa ChØ: 229 Phè Väng §T: 04868955 M· sè 01 GTKT – 3LL Ký hiÖu: AA/ 98 Sè 032880 Sè TK 196012345 M· sè : 0100108897 Hä tªn ngêi mua: NguyÔn V¨n B¾c §¬n vÞ: Trêng PTTH Ph¬ng Nam §Þa chØ: Trêng PTTH Ph¬ng Nam H×nh thøc thanh to¸n: TiÒn mÆt STT 1 Tªn hµng ho¸, dÞch vô §¬n Sè lvÞ îng tÝnh Thuª c¬ së dËy häc Phßng 40 ThuÕ suÊt GTGT : 56.681.409 10% Sè TK M· sè XX §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 141.703.3 566.814.09 52 0 TiÒn thuÕ GTGT: Tæng céng tiÒn thanh to¸n: 623.495.499 Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: S¸u tr¨m hai ba triÖu bèn tr¨m chÝn n¨m ngh×n bèn t¨m chÝn chÝn ®ång. Ngêi mua KÕ to¸n trëng Thñ trëng ®¬n vÞ (Ký, ghi râ hä, tªn) (Ký, ghi râ hä, tªn) (Ký, ghi râ hä, tªn) Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 77 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 78 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä KÕ to¸n h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 111: 623.495.499 Cã TK 333.1: 56.681.409 Cã TK 511.3: 566.814.090 Theo sè liÖu tæng hîp cuèi quý cña sæ chi tiÕt TK 511.3: ( Sæ chi tiÕt sè 3 “ doanh thu cung cÊp dÞch vô”) (B¶ng ngang trang bªn) Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 79 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 80 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä KÕ to¸n h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 111: 623.459.499. Nî TK 131: 2.416.240.500. Cã TK 511.3: 8.039.700.000. Cã TK 333.1: 803.970.000 2.4.5. KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ a. KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n Khi cã kh¸ch hµng quen, cã quan hÖ mua b¸n víi c«ng ty l©u n¨m vµ mua víi sè lîng lín th× c«ng ty còng thùc hiÖn viÖc gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch hµng ®ã. Tuy nhiªn, viÖc gi¶m gi¸ nµy thùc hiÖn ngay t¹i khi tho¶ thuËn khi ký hîp ®ång víi kh¸ch hµng vµ tríc khi viÕt ho¸ ®¬n GTGT, nªn sù gi¶m gi¸ nµy kh«ng lµm gi¶m doanh thu b¸n hµng. b. KÕ to¸n vÒ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Khi kh¸ch hµng kh«ng chÊp nhËn thanh to¸n vµ ®Ò nghÞ tr¶ l¹i sè hµng ®· xuÊt b¸n. Sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®îc c«ng ty chÊp nhËn th× kÕ to¸n h¹ch to¸n nh sau: 1, Ph¶n ¸nh doanh thu hµng b¸n tr¶ l¹i: Nî TK 531: Nî TK 33311: Cã TK 111,112,131: 2, Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Nî TK 156: Cã TK 632: Theo phiÕu nhËp kho hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i trong quý Quý IV/ 2002 t¹i kho cña c«ng ty nh sau: C«ng ty bãng ®Ìn phÝch níc r¹ng ®«ng nhËp tr¶ 150 bãng ®Ìn compats víi gi¸: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 81 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä 2.793.761/Bãng kh«ng kÓ thuÕ GTGT .C«ng ty ®· thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n: PhiÕu nhËp kho hµng b¸n tr¶ l¹i Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 82 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä §¬n vÞ: C«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Hµ Néi MÉu sè:01-VT Ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141TC/QD/CDKT Ngµy 1/11/95- cña bé tµi chÝnh §Þa chØ: 229 Phè Väng PhiÕu nhËp kho Ngµy 16/12/ 02 Nî TK: 156 Cã TK: 632 Hä tªn ngêi giao hµng: C«ng ty bãng ®Ìn phÝch níc R¹ng §«ng- Thîng §×nh – Thanh Xu©n - Hµ Néi. Theo hîp ®ång sè 1277 ngµy 16/12 n¨m 2002 cña c«ng ty vÒ nhËn l¹i hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i cña c«ng ty bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng. NhËp t¹i kho: 229- Phè Väng Tªn nh·n hiÖu STT quy c¸ch phÈm M· sè chÊt hµng ho¸ 01 Bãng ®Ìn Sè lîng Theo §¬n vÞ C«ng tÝnh 08TQ ChiÕ Compast lo¹i ty 150 T/N §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 150 2.793.76 419.064.150 c 1 1000W Céng 150 150 2.793.76 419.064.150 1 Phô tr¸ch b¸n hµng Ký, ghi râ hä tªn Ngµy nhËn 16/12/02 Thñ kho Ngêi giao hµng Ký, ghi râ hä tªn Ký, ghi râ hä tªn T¹i c«ng ty kÕ to¸n h¹ch to¸n nh sau: NV1: Ph¶n ¸nh doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Nî Tk 531 : 419.064.150(2.793.761*150) Nî TK3331 : Cã TK 1121 : 41.906.415 460.970.565 NV2: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 83 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Nî TK156 : Bïi Xu©n Thä 401.064.150 Cã TK632 : 401.064.150 Trong quý IV kÕ to¸n tËp hîp ®îc tæng doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i theo sè liÖu cña Sæ c¸i TK 531 lµ: 885,7 triÖu. Cuèi kú kÕ to¸n thùc hiÖn kÕt chuyÓn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®Ó gi¶m trõ vµo doanh thu b¸n hµng trong kú theo sè liÖu cña Sæ c¸i TK 531: §¬n vÞ: C«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Hµ Néi §Þa chØ: 229 Phè Väng Sæ c¸i TK 531 Quý IV n¨m 2002 Sè d ®Çu quý Nî Cã 0 0 §¬n vÞ:triÖu ®ång Ghi cã c¸c TK ®èi øng Nî víi TK nµy 112.1 131 111 Nî Céng ph¸t sinh Cã Nî Sè d cuèi kú Cã Quý IV 460.970.565 366, 635850 110 885,7 885,7 0 0 T¹i C«ng ty ®îc h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 511: 885,7 Tr Cã TK531: 885,7 Tr 2.4.6. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n t¹i c«ng ty a. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 84 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä §Ó h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n, kÕ to¸n sö dông Tk 632 “Gi¸ vèn hµng b¸n ’’ TK nµy kh«ng ®îc më chi tiÕt cho tõng hµng ho¸. Ngoµi ra c«ng ty cßn sö dông c¸c TK liªn quan kh¸c: 156, … b. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn hµng ho¸ xuÊt b¸n t¹i c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y C«ng ty sö dông ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn cho tõng lo¹i hµng ho¸ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n ph¶i tÝnh ®îc gi¸ mua b×nh qu©n cña tõng lo¹i hµng ho¸ lu©n chuyÓn trong kú theo c«ng thøc: §¬n gi¸ mua b×nh qu©n cña hµng hãa lu©n chuyÓn trong kú = Gi¸ trÞ mua hµng tån ®Çu kú + Sè lîng hµng hãa tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng hãa xuÊt = kho Sè lîng hµng hãa xuÊt kho TrÞ gi¸ mua hµng hãa NhËp trong kú Sè lîng hµng hãa nhËp trong kú §¬n gi¸ * b×nh qu©n VÝ dô: Trong quý IV/2002 c«ng ty nhËp mét l« hµng 2725 xe m¸y LOCIN Trung Quèc víi gi¸ ghi trªn hãa ®¬n lµ 7.102.000 (Bao gåm c¶ thuÕ nhËp khÈu) ,vµ sè lîng tån kho cña ngµy 31/09/2002(QuýIII) lµ 125 chiÕc t¹i kho cña c«ng ty 229 phè Väng víi gi¸ cña thanh to¸n lµ 7.000.200 v× vËy víi gi¸ xuÊt kho ®îc tÝnh nh sau: §¬n gi¸ b×nh qu©n: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 85 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä 7.102.000 * 2.725+125 * 7.000.200 = 7.097.535 125 + 2.725 Nh vËy gi¸ xuÊt kho cña mét chiÕc xe m¸y trong quý IV n¨m 2002 lµ: 7.097.535 ®ång Trong quý IV xuÊt cho Trung t©m kinh doanh xe m¸y xe ®¹p 25 ¸i Mé Gia L©m nhËn 950 chiÕc xe cïng lo¹i víi gi¸ ®· ®îc tÝnh nh trªn. Tæng gi¸ trÞ hµng xuÊt kho: Theo phiÕu xuÊt kho hµng b¸n t¹i kho 229 Phè Väng nh sau: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 86 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä §¬n vÞ: C«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Hµ Néi MÉu sè:02-VT Ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141TC/QD/CDKT Ngµy 1/11/95- cña bé tµi chÝnh §Þa chØ: 229 Phè Väng PhiÕu xuÊt kho Ngµy 12/12/ 02 Nî TK: 632 Cã TK: 156 Hä vµ tªn: Trung t©m kinh doanh Xe m¸y 25 ¸i Mé- CtL Hµ Néi. Lý do xuÊt: Hµng xuÊt b¸n XuÊt t¹i kho: Kho hµng 229- phè Väng. STT 01 DiÔn gi¶i XuÊt Xe g¾n m¸y Locin Trung Quèc §¬n Sè lîng M· sè vÞ Y/C T/X tÝnh 09T Chi 100 950 Q Õc 0 Céng 100 0 §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 7.097.5 35 6.742.685.2 50 950 7.097.5 35 6.742.685.2 50 XuÊt ngµy 12/12/02 Phô tr¸ch kinh doanh < Ký, ghi râ hä tªn> Phô tr¸ch b¸n hµng < Ký, ghi râ hä tªn> Ngêi nhËn Thñ kho < Ký, ghi râ hä tªn> < Ký, ghi râ hä tªn> TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho : 950 x 7.097.535 = 6.742.658.250 Tr×nh tù h¹ch to¸n: Nî TK 156 : 6.742.685.250(950*7.097.535) Cã TK 632 : 6.742.685.250 Trong quý IV c«ng ty cßn dïng tiÒn mÆt ®Ó nhËp mét l« hµng nh sau: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 87 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - bãng ®Ìn compats víi trÞ gi¸ vèn 60.654,2 triÖu - mét l« d©y ®iÖn c¸p têng cña th¸i Lan víi trÞ gi¸ 22,5triÖu - Mét l« xe g¾n m¸y LiFan sè lîng 2.050 chiÕc víi tæng trÞ gi¸ lµ: 14.545,514475 triÖu §îc biÕt toµn bé sè hµng trªn ®Õn cuèi quý IV ®· ®îc b¸n hÕt VËy tæng gi¸ vèn hµng b¸n thùc tÕ cña c«ng ty trong quý IV n¨m 2002 lµ: 6.742,68525tr +14.545,51475tr + 60.654,2tr + 22,5tr = 81.964,9 triÖu Xem b¶ng kª sè 8: Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh (B¶ng ngang trang bªn) 88 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Sæ c¸i TK 632 §¬n vÞ: C«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Hµ Néi §Þa chØ: 229 Phè Väng Sæ c¸i TK 632 Quý IV n¨m 2002 Sè d ®Çu quý Nî Cã 0 0 § ¬n vÞ:triÖu ®ång Ghi cã c¸c TK ®èi øng Nî víi TK nµy 155 156 153 Nî Céng ph¸t sinh Cã Nî Sè d cuèi kú Cã Quý IV 60.676,7 6.742,685.250 419,064 81.964,9 81.964,9 0 0 Cuèi quý IV n¨m 2002 gi¸ vèn hµng b¸n ®îc C«ng ty h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 632: 81.964,9 Tr. Cã TK 156: 81.964,9 Tr. 2.4.7. KÕ to¸n x¸c ®Þnh qu¶ tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch vô KÕt qu¶ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô t¹i C«ng ty ®îc x¸c ®Þnh nh sau: KQ H§ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô = DTT vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Gi¸ vèn hµng b¸n - 89 - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý DN Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä ViÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë c«ng ty ®îc tiÕn hµnh vµo cuèi mçi quý a. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông §Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô, c«ng ty sö dông TK 911 “ X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh” Tµi kho¶n nµy kh«ng ®îc më chi tiÕt. Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông TK 421 “ L·i cha ph©n phèi ’’ ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ l·i t¹i c«ng ty . b. Tr×nh tù h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô. Theo b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh quý IV/2002 vµ sæ c¸i TK 911 Sæ c¸i TK 911: §¬n vÞ: C«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Hµ Néi §Þa chØ: 229 Phè Väng Sæ c¸i TK 911 Quý IV n¨m 2002 Sè d ®Çu quý Nî Cã 0 0 §¬n vÞ:triÖu ®ång Ghi cã c¸c TK ®èi øng Nî víi TK nµy 421 632 6428 Nî Céng ph¸t sinh Cã Nî Sè d cuèi kú Cã Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 90 Quý IV 13.,555,263 81.964,9 5.508,064 101.208,2 101.208,2 0 0 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh quý IV, n¨m 2002 PhÇn I: lç, l·i §¬n vÞ : TriÖu ®ång STT 1 ChØ tiªu MS Quý IV N¨m 2002 Doanh thu b¸n hµng 01 101.714,04 284.832,8 2 885,7 1.985,7 2 C¸c kho¶n gi¶m trõ 03 3 DT Doanh thu thuÇn 10 100.828,34 282.847,1 11 2 81.964,9 240.607,8 20 21 22 30 31 32 40 41 42 50 60 70 80 18.863,442 4.723,3 784,763 13.355,379 2,584 2,584 415,7 28,78 386,92 13.744.883 0 13.744,883 42.239,3 11.205 2.530,8 28.503,5 10,4 0,2 10,2 1034 65,8 968,2 29.481,9 0 29.481,9 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n Lîi nhuËn gép Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ QLDN Thu nhËp tõ H§KD Thu nhËp tõ H§TC Chi phÝ tõ H§TC Lîi nhuËn tõ H§TC Thu nhËp H§BT Chi phÝ H§BT Lîi nhuËn tõ H§BT Lîi nhuËn tríc thuÕ ThuÕ thu nhËp D N Lîi nhuËn sau thuÕ 1, KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn: * VÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô Nî Tk 511: 93.674,342tr Cã Tk 911: 93.674,342tr * VÒ doanh thu néi bé: Nî TK 512: 8.039,7 tr Cã TK 911: 8.039,7 tr Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 91 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä 2, Cuèi kú s¶n xuÊt kinh doanh kÕ to¸n thùc hiÖn viÖc kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n sang TK 911 ®Ó thùc hiÖn x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng Nî TK 911 : 81.964,9 tr Cã TK 632 : 81.964,9 tr 3, Cuèi kú s¶n xuÊt kinh doanh kÕ to¸n thùc hiÖn viÖc kÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng sang TK 911 ®Ó thùc hiÖn viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh : Nî TK 911 : 4.723,3 tr Cã TK 642.8 : 4.723,3 tr 4, Cuèi kú s¶n xuÊt kinh doanh kÕ to¸n thùc hiÖn viÖc kÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp sang TK 911 ®Ó thùc hiÖn viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh : Nî TK 911 : 784,763 tr Cã TK 642.8 : 784,763 tr. 5, Cuèi kú s¶n xuÊt kinh doanh kÕ to¸n thùc hiÖn viÖc kÕt chuyÓn lîi nhuËn trong kú tõ TK 911 sang TK 421 §¬n vÞ: C«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y Hµ Néi §Þa chØ: 229 Phè Väng Sæ c¸i TK 421 Quý IV n¨m 2002 Sè d ®Çu quý Nî Cã 0 0 §¬n vÞ:triÖu ®ång Ghi cã c¸c TK ®èi øng Nî víi TK nµy Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 92 Quý IV Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä 911 13.355,379 Nî Cã Nî Sè d cuèi kú Cã Nî TK 911: 13.335,379tr 4.723,3 - Céng ph¸t sinh 13.355,379 13,355,379 0 0 (101.714,042 - 81.964,9 7 84,763-885,7 ) Cã TK 421 : 13.355,379. tr. 3. Sæ kÕ to¸n: HÖ thèng sæ kÕ to¸n t¹i c«ng ty cã liªn quan ®Õn kh©u tiªu thô gåm c¸c sæ chÝnh sau: - Sæ tæng hîp: sæ c¸i TK 511, TK 632, TK 911... vµ c¸c TK cã liªn quan. - Sæ chi tiÕt: Gåm sæ chi tiÕt theo dâi TK 131, TK 641, TK 642 Sæ chi tiÕt sè 4 theo dâi TK 131 - "Ph¶i thu cña kh¸ch hµng" Sæ chi tiÕt sè 3 theo dâi TK 5111 - "Doanh thu b¸n hµng" Sæ chi tiÕt sè 3 theo dâi TK 5113 - "Doanh thu cung cÊp dÞch vô" - NhËt ký chøng tõ sè 8. - B¶ng kª sè 8 - B¶ng kª sè 1 - B¶ng kª sè 2 Sæ kÕ to¸n ®îc më chi tiÕt cho tõng niªn ®é kÕ to¸n theo mÉu quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh, tuy nhiªn cã mét sè Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 93 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä mÉu sæ kÕ to¸n chi tiÕt cöa hµng tù më theo quy ®Þnh cña C«ng ty cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm, quy m« kinh doanh nh»m cung cÊp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi, cã hÖ thèng c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh tiªu thô hµng ho¸ cho ban l·nh ®¹o cöa hµng. ViÖc ghi sæ kÕ to¸n do kÕ to¸n trëng ph©n c«ng cho tõng bé phËn phô tr¸ch kh¸c nhau, c¨n cø ghi sæ lµ c¸c chøng tõ gèc, c¸c b¶ng kª chi tiÕt cã liªn quan. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 94 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 95 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 96 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 97 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 98 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 99 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh Bïi Xu©n Thä 100 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä Ch¬ng III Ph¬ng híng tæ chøc c¸c biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y I. NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña c«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y 1. Nh÷ng ®iÓm m¹nh cña c«ng ty trong c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. C«ng ty §iÖn m¸y Xe ®¹p Xe m¸y lµ mét doanh nghiÖp lín cña Nhµ níc ho¹t ®éng trªn mét ®Þa bµn réng, trªn 30 n¨m thµnh lËp ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ lín m¹nh ngµy cµng n©ng cao ®îc uy tÝn trªn thÞ trêng mÆc dï, ®· cã t¸c ®éng kh¸ch quan vµ chñ quan. C«ng ty ®· vît qua nh÷ng khã kh¨n vµ ®ang ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®ãng gãp ngµy cµng nhiÒu vµo ng©n s¸ch nhµ níc. Môc tiªu lîi nhuËn cña c«ng ty ®Æt lªn hµng ®Çu, coi ®©y lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó C«ng ty tån t¹i trªn thÞ trêng. - VÒ hÖ thèng chøng tõ sæ s¸ch: c«ng ty ®· thùc hiÖn ®óng chÕ ®é ghi sæ cña nhµ níc ®· ban hµnh ghi sæ theo chÕ ®é sæ NhËt ký chøng tõ, thùc hiÖn viÖc trÝch khÊu hao theo ®óng tØ lÖ hµng th¸ng - Ph¬ng thøc b¸n hµng: t¹i c«ng ty t¬ng ®èi nhanh chãng vµ thuËn tiÖn, c«ng ty ®· bíc ®Çu cËp nhËt ho¸ ®îc nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c b¸n hµng Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 101 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä - H×nh thøc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n: Do bu«n b¸n th¬ng m¹i cho nªn viÖc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n theo h×nh thøc kÕ to¸n ph©n t¸n lµ rÊt phï hîp cho c«ng t¸c qu¶n lý còng nh viÖc thùc hiÖn th«ng tin kÕ to¸n - VÒ ¸p dông phÇn mÒm kÕ to¸n : Tõ n¨m 1997 c«ng ty ®· ¸p dông hÖ thèng phÇn mÒm kÕ to¸n vµo c«ng t¸c kÕ to¸n do ®ã ®· gi¶m ®îc thêi gian lµm b¸o c¸o kÕ to¸n còng nh c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n ®ång thêi cung cÊp kÞp thêi chÝnh x¸c c¸c th«ng tin vÒ kÕ to¸n cho ban l·nh ®¹o ®Ó ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh chiÕn lîc. 2. Nh÷ng tån t¹i hiÖn nay cña c«ng ty. Thø nhÊt: vÒ h¹ch to¸n doanh thu cho thuª nhµ cöa. H¹ch to¸n tiÒn cho thuª nhµ vµo tµi kho¶n doanh thu b¸n hµng lµm cho doanh thu trong kú t¨ng lªn, do ®ã viÖc x¸c ®Þnh kªt qu¶ b¸n hµng kh«ng ®îc chÝnh x¸c vµ cã thÓ lµm ¶nh hëng ®Õn quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ cña c«ng ty HiÖn t¹i doanh thu cho thuª nhµ cöa C«ng ty ®ang h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 111.1,112.1,131 Cã TK 511.3 Cã TK 333.1 Thø hai: VÒ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cho tõng mÆt hµng. C«ng ty trong kú kinh doanh rÊt nhiÒu mÆt hµng nhng hiÖn nay vÉn cha thùc hiÖn x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cho tõng mÆt hµng, dÞch vu. NÕu c«ng ty thùc hiÖn x¸c ®Þnh riªng kÕt qu¶ Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 102 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä cho tõng mÆt hµng, dÞch vô sÏ gióp c«ng ty cã quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®óng ®¾n h¬n. Thø ba: VÒ h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n. C«ng ty thùc hiÖn viÖc ghi sæ theo h×nh thøc: nhËt ký chøng tõ, qu¸ phøc t¹p mÊt rÊt nhiÒu thêi gian cho c«ng viÖc thùc hiÖn ghi sæ. Thø t: VÒ chiÕt khÊu th¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng b¸n HiÖn nay C«ng ty cha cã nh÷ng quyÕt ®Þnh cô thÓ b»ng v¨n b¶n cho viÖc "chiÕt khÊu th¬ng m¹i" vµ "gi¶m gi¸ hµng b¸n" ¸p dông ®èi víi tõng ®èi tîng kh¸ch hµng. Nªn cha khuyÕn khÝch ®îc hä mua hµng víi sè lîng lín, vµ dÇn dÇn ®a nh÷ng kh¸ch hµng míi trë thµnh nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng, thµnh nh÷ng ®èi t¸c quan träng, tin cËy cña C«ng ty. Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 103 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä II. Sù cÇn thiÕt vµ yªu cÇu cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i KÕ to¸n ®îc xem lµ mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ - tµi chÝnh quan träng trong mäi chÕ ®é kinh tÕ x· héi, nã cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña nhµ níc còng nh cña b¶n th©n mçi doanh nghiÖp. Khi nÒn kinh tÕ x· héi cµng ph¸t triÓn th× chøc n¨ng vµ yªu cÇu cña kÕ to¸n ngµy cµng ®îc më réng vµ n©ng cao. C¸c c¬ së thùc tiÔn ®· chØ ra r»ng mäi sù thiÕu sãt, tån t¹i trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ®Òu dÉn ®Õn sù tr× trÖ trong kh©u thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, lóc ®ã kÕ to¸n kh«ng thÓ thùc hiÖn ®óng ®¾n, ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh ®ã lµ cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ tµi chÝnh mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c cho nhµ qu¶n lý kh«ng gi¸m s¸t ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kinh tÕ - tµi chÝnh, t¹o ra c¸c sai sãt trong qu¶n lý tõ ®ã lµm n¶y sinh c¸c tiªu cùc trong kinh doanh. Nh vËy ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn ®îc c«ng t¸c qu¶n lý th× viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n lµ mét néi dung quan träng. §èi víi mçi doanh nghiÖp th× lu th«ng hµng ho¸ lµ chøc n¨ng chÝnh mµ trong ®ã tiªu thô hµng ho¸ lµ kh©u vËn ®éng cuèi cïng, nã cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét chu kú kinh doanh. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ trong mét doanh nghiÖp th¬ng m¹i, kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 104 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä chiÕm tû träng lín nhÊt vµ cã vÞ trÝ quan träng nhÊt trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, trªn thùc tÕ hiÖn nay c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ nãi riªng cßn thô ®éng, míi chØ dõng l¹i ë møc ghi chÐp, cung cÊp th«ng tin s½n cã mµ cha cã sù t¸c ®éng thùc sù tíi qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸. Tríc nh÷ng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c«ng viÖc cña ngêi lµm kÕ to¸n kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh, tæng hîp sè liÖu tõ c¸c chøng tõ, vµo sæ s¸ch kÕ to¸n mµ cßn ph¶i biÕt ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c sè liÖu, c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n, th«ng qua ®ã ®Ó cã nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt gióp nhµ qu¶n trÞ cã thÓ ®a ra ®îc c¸c quyÕt ®Þnh, c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp vµ ®óng ®¾n nhÊt cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc hoµn thµnh c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ nãi riªng ®èi víi mét doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ mét ®iÒu v« cïng quan träng. Tríc hÕt hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ qu¶n lý chÆt chÏ h¬n qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸, ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi doanh thu hµng b¸n, t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi mua… tõ ®ã cã thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng tæn thÊt trong kinh doanh, ®Èy nhanh kh¶ n¨ng thu håi vèn vµ kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn vèn ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c hiÖu qu¶ kinh doanh cña ®¬n vÞ. Hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ sÏ lµm cho c¸c tµi liÖu kÕ to¸n cung cÊp cã ®é chÝnh x¸c cao h¬n, gióp c¸c nhµ Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 105 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä qu¶n trÞ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp tõ ®ã cã thÓ ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh, nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña ®¬n vÞ vµ nh÷ng biÕn ®æi cña m«i trêng kinh doanh. Tãm l¹i hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ sÏ cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o kÕ to¸n doanh nghiÖp, gióp cho kÕ to¸n thùc hiÖn tèt chøc n¨ng vèn cã cña m×nh vµ phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2. Yªu cÇu cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Ó phï hîp vµ ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña c¬ chÕ qu¶n lý míi, nhµ níc ta ®· kh«ng ngõng thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p quan träng nh»m c¶i c¸ch vµ hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n nhê ®ã mµ hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng ®æi míi nh»m thÝch øng, phï hîp víi ®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ míi, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ - tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay vµ trong thêi gian s¾p tíi. Song víi sù vËn ®éng vµ ®æi míi kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· n¶y sinh rÊt nhiÒu c¸c nghiÖp vô míi mµ b¶n th©n c¸c nhµ kinh tÕ kh«ng thÓ lêng tríc ®îc trong qu¸ tr×nh x©y dùng chÕ ®é kÕ to¸n. MÆt kh¸c, khi ®îc ¸p dông vµo tõng m« h×nh doanh nghiÖp cô thÓ th× chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cßn n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò ®ßi hái cÇn ph¶i cã sù hoµn thiÖn cho phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, cã vËy míi ph¸t huy ®- Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 106 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä îc tèt nhÊt vai trß vµ chøc n¨ng cña m×nh ®èi víi doanh nghiÖp. Nh ®· ®Ò cËp ë trªn, trong hÖ thèng kÕ to¸n cña mét doanh nghiÖp th¬ng m¹i th× kÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ cã vÞ trÝ quan träng nhÊt. §Ó cã thÓ thùc hiÖn tèt môc tiªu cuèi cïng cña mét doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ lîi nhuËn th× ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ ph¶i ®îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý, lu«n lu«n ®îc cËp nhËt víi thùc tÕ vµ ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý luËn trªn cïng t×nh h×nh thùc tÕ c«ng t¸c nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ t¹i C«ng ty §iÖn m¸y - xe ®¹p - xe m¸y, em nhËn thÊy r»ng ®Ó cã thÓ ®æi míi vµ hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt cÇn ph¶i tu©n thñ tèt c¸c yªu cÇu c¬ b¶n sau: 2.1. Yªu cÇu phï hîp Mçi doanh nghiÖp thuéc mét lo¹i h×nh cô thÓ, mang nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng, ®Æc ®iÓm qu¶n lý, tæ chøc kinh doanh riªng vµ cã nh÷ng yªu cÇu qu¶n lý riªng nªn khi vËn dông chÕ ®é kÕ to¸n ph¶i ®¶m b¶o sao cho phï hîp víi chÕ ®é hiÖn hµnh, võa phï hîp víi b¶n th©n doanh nghiÖp. Yªu cÇu nµy trong hÖ thèng kÕ to¸n ®· trë thµnh mét nguyªn t¾c, v× vËy khi hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n cÇn ph¶i t«n träng nguyªn t¾c nµy. §èi víi nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ th× yªu cÇu nµy ph¶i ®îc thÓ hiÖn râ nÐt ë sù phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ. 2.2. Yªu cÇu chÝnh x¸c vµ kÞp thêi Khoa KÕ to¸n - Tµi chÝnh 107 Líp: K31- DK1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Bïi Xu©n Thä C«ng t¸c kÕ to¸n cã nhiÖm vô c¬ b¶n lµ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ cho c¸c nhµ l·nh ®¹o ®Ó tõ ®ã cã thÓ ra c¸c quyÕt ®Þnh cho sù ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy th«ng tin cung cÊp ®ßi hái ph¶i cã mét ®é chÝnh x¸c cao, cã tÝnh cËp nhËt, nhanh chãng, kÞp thêi ®Ó tõng bíc n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n, hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý. H¬n n÷a trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hiÖn nay víi sù bïng næ th«ng tin vµ sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng th× yªu cÇu nµy cµng trë nªn quan träng. 2.3. Yªu cÇu thèng nhÊt Yªu cÇu nµy ®Æt ra nh»m d¶m b¶o sù tËp trung, thèng nhÊt trong qu¶n lý tõ l·nh ®¹o c«ng ty tíi c¸c c¬ së, ®¶m b¶o sù tu©n ...