Nội dung

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp Lêi nãi ®Çu NÒn s¶n xuÊt x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, kÕ to¸n ngµy cµng trë nªn quan träng vµ trë thµnh c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ cña doanh nghiÖp. §Ó ®iÒu hµnh qu¶n lý ®­îc toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh ë doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ nhÊt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c th«ng tin kinh tÕ vµ thi hµnh ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é kÕ to¸n, chÕ ®é qu¶n lý trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh vµ qu¸ tr×nh sö dông vèn. Ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ mét trong nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ®Æc thï cã chøc n¨ng t¹o ra TSC§ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× vËy, viÖc h¹ch to¸n ®óng ®¾n gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p trong viÖc gióp bé m¸y qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ph©n tÝch ®­a ra c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp mµ cßn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vèn ®Çu t­ XDCB hµng n¨m chiÕm kho¶ng 40% ng©n s¸ch Nhµ n­íc. MÆt kh¸c phÈm x©y l¾p mang tÝnh ®¬n chiÕc, kÕt cÊu phøc t¹p, chu kú s¶n xuÊt dµi, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp x©y l¾p mang tÝnh l­u ®éng réng lín nªn c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt. Do ®ã, mçi s¶n phÈm x©y l¾p ®Òu cã yªu cÇu vÒ tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc thi c«ng vµ biÖn ph¸p thi c«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng c«ng tr×nh cô thÓ. S¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n cã gi¸ trÞ lín, khèi l­îng c«ng tr×nh lín, thêi gian thi c«ng t­¬ng ®èi dµi. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp ë C«ng ty KiÕn tróc T©y Hå em chän ®Ò tµi: “ Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty KiÕn tróc T©y Hå” bµi lµm cña em chia lµm 3 phÇn. PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÕn tróc T©y Hå. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty KiÕn Tróc T©y Hå. 1 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp PhÇn I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §Ó ®¶m b¶o kÕ to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cÇn ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau: 1.1. Néi dung vµ b¶n chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong thêi kú nhÊt ®Þnh( th¸ng, quý, n¨m). Tøc chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp tiªu dïng trong mét thêi kú mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Nh­ vËy, chi phÝ lµ sù chuyÓn dÞch vèn, chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸. Nªn kÕ to¸n ph¶i tæng hîp c¸c thµnh phÇn chi phÝ cÊu t¹o nªn s¶n phÈm tõ nguyªn vËt liÖu, con ng­êi vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy ph¶i ®­îc ph©n lo¹i theo tõng tiªu thøc nhÊt ®Þnh trong tõng c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh, toµn bé chi phÝ s¶n phÈm x©y l¾p ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c yÕu tè sau: 1.2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Do chi phÝ s¶n xuÊt- kinh doanh cã nhiÒu lo¹i nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ nh»m t¹o thuËn lîi cho c«ng viÖc qu¶n lý h¹ch to¸n chi phÝ. Ph©n lo¹i chi phÝ nh»m lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau vµo tõng nhãm theo ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh. Trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau, tuy nhiªn lùa chän ph­¬ng ph¸p nµo do c¸ch qu¶n lý vµ h¹ch to¸n. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông cho mÝnh sao cho sö dông ph­¬ng ph¸p nµo ®Ó h¹ch to¸n c¸c chi phÝ kh«ng bÞ trïng l¾p. Sau ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ: a. Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ. §Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ 2 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp ®­îc ph©n theo yÕu tè. C¸ch ph©n lo¹i nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn l­u ®éng còng nh­ viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ ®­îc chia lµm 7 yÕu tè sau; -YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô…sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh ( lo¹i trõ gi¸ trÞ dông kh«ng hÕt nhËp kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu ®éng lùc). Trong x©y dùng th­êng bao gåm nguyªn liÖu chÝnh( nh­ S¾t, thÐp, xi m¨ng…) vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, n¨ng l­îng, ®éng lùc ®­îc sö dông trong kú( x¨ng, dÇu, ®iÖn n­íc, ®iÖn tho¹i…). -YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú, sè dïng kh«ng hÕt nhËp kho vµ phÕ liÖu thu håi. - YÕu tè tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng: Ph¶n ¸nh tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt . - YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§: Ph¶n ¸nh sè trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng vµ tiÒn phô cÊp l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn tÝnh vµo chi chÝ. - YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh(TSC§): Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu TSC§ ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh nh­ m¸y thi c«ng, ph©n x­ëng, m¸y mãc. - YÕu tè chi phÝ vµ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh to¸n bé chi phÝ vµ dÞch vô mua ngoµi trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt - kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ b»ng tiÒn: Gåm c¸c chi phÝ kh¸ch b»ng tiÒn ch­a ph¶n ¸nh ë c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. b. Ph©n theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ ®­îc ph©n theo kho¶n môc. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t­îng. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh gi¸ thµnh kho¶n môc gåm 5 môc chi phÝ sau: 3 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay viÖc thùc hiÖn lao vô dÞch vô nh­: G¹ch, gç, xi m¨ng, s¾t, thÐp… - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm toµn bé tiÒn l­¬ng ( tiÒn c«ng) vµ c¸c kho¶n phô cÊp mang tÝnh chÊt cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp x©y l¾p hay thùc hiÖn c¸c kho¶n lao vô dÞch vô cïng víi c¸c kho¶n trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh cho c¸c quü kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ còng cã thÓ lµ c«ng nh©n thuª ngoµi. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Gåm toµn bé c¸c chi phÝ cßn l¹i ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt sau khi ®· lo¹i trõ ®i chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp nãi trªn. c. Ph©n lo¹i theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ. Theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn, to¸n bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chia thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®­îc mua; cßn chi phÝ thêi kú lµ nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra tõ lîi nhuËn cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh. d. Ph©n theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh. §Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt- kinh doanh l¹i ®­îc ph©n theo quan hÖ víi khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh. Theo c¸ch nµy chi phÝ ®­îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ. - BiÕn phÝ lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè,vÒ tû lÖ so víi khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n chi vÒ nguyªn liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp…chi phÝ nµy tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× kh«ng thay ®æi - §Þnh phÝ lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi vÒ tæng sè so víi khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n nh­ c¸c chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ thuª mÆt 4 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp b»ng, ph­¬ng tiÖn kinh doanh…c¸c chi phÝ nµy khi tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi khi khèi l­îng cña s¶n phÈm thay ®æi. 1.3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p gi¸ thµnh cña s¶n phÈm ®­îc x¸c ®Þnh theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau th­êng lµ theo nguån sè liÖu hay thêi ®iÓm ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. V× vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã liªn quan tíi khèi l­îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. a. Gi¸ thµnh dù to¸n: Còng nh­ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc khi b­íc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nh­ng gi¸ nµy ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕ ®æi trong suèt thêi kú kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc vÒ chi phÝ hiÖn hµnh tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch. Nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc th­êng thay ®æi phï hîp víi ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®­îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh nµy ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc khi b­íc vµo s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së thùc tÕ kú tr­íc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n cña kú kÕ ho¹ch ®­îc tÝnh theo tõng c«ng tr×nh, hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh. MÆt kh¸c, gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng CT, HMCT ®­îc x¸c ®Þnh theo c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸( vÒ vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y…) cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh vµ dùa trªn mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu cã lîi nhuËn cao v× vËy doanh nghiÖp ph¶i lËp gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, dù kiÕn chØ tiªu h¹ gi¸ thµnh. Theo th«ng t­ 09/2000/TT- BXD ngµy 17/7/2000 th× gi¸ thµnh dù to¸n ®­îc ¸p dông theo c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh dù to¸n cña tõng CT, HMCT Gi¸ trÞ dù to¸n cña = tõng CT, HMCT sau thuÕ Thu nhËp - chÞu thuÕ tÝnh tr­íc ThuÕ - GTGT ®Çu ra b. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c«ng t¸c x©y l¾p (Zkh): kh¸c víi gi¸ thµnh dù to¸n c«ng t¸c x©y l¾p, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch dùa vµo nh÷ng ®Þnh møc chi phÝ néi bé 5 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp cña doanh nghiÖp, cho phÐp ta tÝnh to¸n ®óng nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch, tÝnh to¸n néi dung, kÕt qu¶ c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kü thuËt cÇn ph¶i thùc hiÖn sao cho chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ kh«ng v­ît qu¸ tæng chi phÝ s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c«ng t¸c x©y l¾p = Gi¸ thµnh dù to¸n c«ng t¸c x©y l¾p - Møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n ( TÝnh cho tõng c«ng tr×nh, HMCT). c. Gi¸ thµnh ®Êu thÇu x©y l¾p( Z®t) : Lµ mét lo¹i gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p do chñ ®Çu t­ ®­a ra ®Ó c¸c tæ chøc x©y l¾p dùa vµo ®ã tÝnh to¸n gi¸ thµnh cña m×nh (gi¸ dù thÇu c«ng t¸c x©y l¾p). VÒ nguyªn t¾c, gi¸ thµnh ®Êu thÇu do chñ ®Çu t­ ®­a ra chØ ®­îc nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ thµnh dù to¸n c«ng t¸c x©y l¾p. d. Gi¸ thµnh hîp ®ång c«ng t¸c x©y l¾p(Zh®): Lµ mét lo¹i gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p ghi trong hîp ®ång ®­îc ký kÕt gi÷a chñ ®Çu t­ vµ tæ chøc x©y l¾p sau khi ®· tho¶ thuËn giao nhËn thÇu. §ã còng chÝnh lµ gi¸ thµnh cña tæ chøc x©y l¾p th¾ng thÇu vµ ®­îc chñ ®Çu t­ tho¶ thuËn ký hîp ®ång giao thÇu. VÒ nguyªn t¾c: Zh® ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng Z®t. e, Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c x©y l¾p(Ztt): Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ mµ doanh nghiÖp x©y l¾p ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi l­îng x©y l¾p nhÊt ®Þnh. Nã ®­îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Gi¸ thµnh thùc tÕ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ trong ®Þnh møc mµ cã thÓ cßn bao gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ngoµi dù to¸n vµ c¶ nh÷ng kho¶n ph¸t sinh nh­: mÊt m¸t, hao hôt vËt t­, l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu…do nguyªn nh©n chñ quan vµ b¶n th©n doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ®­îc x¸c ®Þnh sau khi kÕ thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, dùa trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh x©y l¾p Bªn c¹nh ®ã, theo ph¹m vi cña chØ tiªu ®¸nh gi¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p l¹i chia ra gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh toµn bé. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm x©y l¾p chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc x©y dùng hay l¾p ®Æt s¶n phÈm x©y l¾p ( gåm chi phÝ NVL trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ 6 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp s¶n xuÊt chung). Gi¸ thµnh s¶n phÈm toµn bé x©y l¾p bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt x©y l¾p céng víi chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho s¶n phÈm x©y l¾p. ë C«ng ty KiÕn tróc T©y Hå tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt + cña s¶n phÈm Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp + Chi phÝ b¸n hµng Muèn ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt thi c«ng cña tæ chøc c«ng t¸c x©y l¾p ®ßi hái chóng ta ph¶i so s¸nh c¸c lo¹i gi¸ thµnh nãi trªn víi nhau nh­ng víi ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ thêi ®iÓm vµ c¸ch tÝnh to¸n trong qua tr×nh so s¸nh. Vµ sù so s¸nh nµy ph¶i ®­îc thÓ hiÖn trªn cïng mét ®èi t­îng x©y l¾p. Gi÷a n¨m lo¹i gi¸ thµnh nµy th­êng cã mèi quan hÖ vÒ mÆt l­îng nh­ sau: Zt  Zkh  Zh®  Z®t  Zdt 1.3.1. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng t¸c, s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh. VÒ thùc chÊt, chi phÝ s¶n phÈm x©y l¾p vµ gi¸ thµnh lµ hai mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh x©y l¾p. Chi phÝ x©y l¾p ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ x©y l¾p, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. TÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ( kú nµy hay kú tr­íc chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ tr­íc ®ã cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng tr×nh hay HMCT, khi s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸ch gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ë thêi ®iÓm bÊt kú nµo nh­ng cã liªn quan tíi khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. §­îc thÓ hiÖn trong mèi quan hÖ sau: Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n Chi phÝ ph¸t s¶n phÈm hoµn = xuÊt dë dang + thµnh sinh trong kú ®Çu kú 7 - Chi phÝ dë dang cuèi kú Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp 1.3.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n nh­ ®· nªu trªn nªn viÖc qu¶n lý vÒ ®Çu t­ x©y dùng rÊt khã kh¨n, phøc t¹p. TiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m hµng ®Çu mµ trong ®ã c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o ph¸t huy tèi ®a t¸c dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi víi qu¶n lý s¶n xuÊt hÕt søc ®­îc coi träng, nhiÖm vô chñ yÕu ®Æt ra cho c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ: - X¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©m bæ chi phÝ , ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Tæ chøc, ghi chÐp, ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c mäi chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thi c«ng theo tõng ®Þa ®iÓm, tõng ®è t­îng ph¶i chÞu chi phÝ, theo néi dung kinh tÕ vµ c«ng dông cña chi phÝ. - X¸c ®Þnh gi¸ trÞ x©y l¾p dë dang cuèi kú vµ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú mét c¸ch chÝnh x¸c ®Ó kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm. - TÝnh to¸n, ph©n lo¹i c¸c chi phÝ phôc vô cho viÖc tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh nhanh chãng, khoa häc. - Ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc trong s¶n xuÊt ®Ó t×m c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn còng nh­ ph¸t hiÖn c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m phÊn ®Êu kh«ng ngõng tiÕt kiÖm CPSX vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. - X¸c ®inh kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña tõng c«ng tr×nh, HMCT, tõng bé phËn s¶n xuÊt…trong thêi kú nhÊt ®Þnh, chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý vµ l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp. 8 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ kh©u träng t©m quan träng trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. §èi víi DNXL kh©u nµy cµng ®­îc quan t©m ®¾c biÖt v× t×nh chÊt ®Æc thï cña ngµnh XDCB. Trªn ®©y lµ mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh SPXL cho tÊt c¶ c¸c CT, HMCT mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn trong kú, tõ ®ã tÝnh ®­îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn ph¹m vi toµn doanh nghiÖp. 1.4. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. 1.4.1. §èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. X¸c ®Þnh ®èi t­îng chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn quan träng cña kÕ to¸n trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tæ chøc kÕ to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n kÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong tõng c«ng tr×nh, HMCT, hay giai ®o¹n c«ng viÖc ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, hay chi tiÕt tõng c«ng tr×nh theo yªu cÇu thùc tÕ qu¶n lý cña C«ng ty. ViÖc ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm tra ph©n tÝch chi phÝ cña phßng kÕ ho¹ch trong C«ng ty, hay phßng kü thuËt. Cã thÓ nãi, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n chia theo tõng giai ®o¹n lµ do sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong qu¸ tr×nh x©y l¾p. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ nh÷ng ph¹m vi, giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®­îc tËp hîp phôc vô cho viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t, tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n, phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng doanh nghiÖp cÇn c¨n cø vµo c¸c yªu cÇu sau : - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. - Môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 9 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp - Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng lµ qu¸ tr×nh thi c«ng l©u dµi, phøc t¹p, do ®Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt x©y dùng lµ ®¬n chiÕc, cè ®Þnh vµ còng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ kÕ to¸n, ®èi t­îng tËp hîp chi phi s¶n xuÊt x©y l¾p th­êng lµ c«ng tr×nh, HMCT, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng viÖc hoµn thµnh …tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ. 1.4.2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p viÖc ph©n lo¹i chi phÝ vµ tËp hîp chi phÝ ®óng, chÝnh x¸c ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i theo dâi s¸t tõng chi phÝ, sù biÕn ®æi cña chi phÝ, ph©n lo¹i chi phÝ theo tõng kho¶n môc chi phÝ. C«ng ty KiÕn tróc T©y Hå ph©n chi phÝ theo môc ®Ých chi phÝ, ph­¬ng ph¸p nµy tr¸ch ®­îc sù lËp ®i lËp l¹i cña chi phÝ, cô thÓ kÕ to¸n dïng c¸c tµi kho¶n chi phÝ vµ néi dung chi phÝ nh­ sau. a. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVL). §Ó h¹ch to¸n kho¶n môc CP NVLTT , kÕ to¸n më tµi kho¶n 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”.Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ NVL chÝnh, VL phô, c¸c cÊu kiÖn hoÆc c¸c bé phËn rêi,VL lu©n chuyÓn tham gia trùc tiÕp cÊu thµnh s¶n phÈm nh­ c¸t sái, g¹ch, gç, s¾t, thÐp, cèp pha… Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt cho tõng CT, HMCT, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ NVLTT. - C¸c lo¹i vËt liÖu sö dông cho CT, HMCT nµo th× ph¶i ghi trøc tiÕp cho CT, HMCT ®ã trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc cã liªn quan theo sè l­îng thùc tÕ sö dông vµ gi¸ thùc tÕ xuÊt kho. - Trong ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ tÝnh ®­îc trøc tiÕp th× kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp cho c¸c ®èi t­îng sö dông theo c¸c tiªu thøc hîp lý nh­ tû lÖ ®Þnh møc tiªu hao. - Cuèi kú h¹ch to¸n khi c«ng tr×nh hoµn thµnh ph¶i kiÓm kª sè vËt liÖu lÜnh vÒ ch­a sö dông hÕt ë c«ng tr­êng vµ ph¶i ®¸nh gi¸ phÕ liÖu thu håi theo tõng ®èi t­îng sö dông. 10