Nội dung

1 DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI VÀ ĐƠN VỊ PHỐI HỢP CHÍNH 1. DANH SÁCH THÀNH VIÊN ThS. Trần Thị Thanh Thư – Chủ nhiệm đề tài ThS. Quách Khả Quang – Người phối hợp 2. ĐƠN VỊ PHỐI HỢP CHÍNH Khoa Vật lý – Trường Đại học Đồng Tháp 2 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................................10 PHẦN NỘI DUNG....................................................................................................... 15 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC TỔ CHỨC TỰ HỌC THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN 1.1. Một số khái niệm ................................................................................................... 15 1.1.1. Phương pháp ........................................................................................................ 15 1.1.2. Học tập ................................................................................................................ 15 1.1.3. Nhóm................................................................................................................... 16 1.1.4. Tự học.................................................................................................................. 16 1.1.5. Học theo nhóm.................................................................................................... 16 1.2. Đặc trưng của hoạt động học của sinh viên ở các trường Đại học............................ 16 1.3. Những vấn đề cơ bản về tự học theo nhóm.............................................................. 17 1.3.1. Đặc điểm của học theo nhóm ............................................................................. 18 1.3.2. Ưu thế của việc tự học theo nhóm ........................................................................ 18 1.3.3. Phân loại .............................................................................................................. 19 1.3.4. Nguyên tắc học tập theo nhóm ............................................................................. 21 1.3.5. Một số kĩ năng cần phải có trong khi làm việc theo nhóm ................................... 22 1.3.6. Thành lập nhóm ................................................................................................... 24 1.3.7. Cách làm việc theo nhóm ..................................................................................... 25 1.3.8. Các yêu cầu đối với một buổi làm việc theo nhóm ............................................... 26 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TỰ HỌC THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN KHOA VẬT LÝ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP 2.1. Đặc điểm học tập của sinh viên Khoa Vật lý ........................................................... 28 2.2. Phương pháp học tập được sử dụng trong sinh viên Khoa Vật lý............................. 29 2.3. Thực trạng tự học theo nhóm của sinh viên Khoa Vật lý ......................................... 32 2.3.1. Tình hình chung của việc tự học theo nhóm của sinh viên Khoa Vật lý................ 32 3 2.3.1.1. Quan niệm của sinh viên trong Khoa về hoạt động tự học theo nhóm................ 33 2.3.1.2. Cơ cấu tổ chức nhóm......................................................................................... 34 2.3.1.3. Kỹ năng làm việc nhóm.................................................................................... 34 2.3.1.4. Ý thức của thành viên nhóm ............................................................................. 41 2.3.1.5. Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm........................................................... 41 2.3.1.6. Các điều kiện khác ........................................................................................... 42 2.3.2. Đánh giá tổng quát thực trạng ............................................................................ 43 2.4. Nguyên nhân của thực trạng trên............................................................................. 44 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ VIỆC TỰ HỌC THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN KHOA VẬT LÝ – TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP 3.1. Các giải pháp .......................................................................................................... 46 3.1.1. Hình thành động cơ hoạt động nhóm.................................................................... 46 3.1.2. Tổ chức và quản lý hoạt động nhóm .................................................................... 47 3.1.3. Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm ......................................... 48 3.1.4. Phát huy vai trò của đội ngũ nhóm trưởng............................................................ 52 3.1.5. Tăng cường ứng dụng CNTT vào hoạt động tự học theo nhóm ............................ 53 3.1.6. Lựa chọn, sử dụng kết hợp các hình thức tự học theo nhóm ................................. 54 3.1.6.1. Chuẩn bị bài thuyết trình mang tính tổng hợp lý thuyết .................................... 54 3.1.6.2. Giải bài tập vật lý trong giáo trình bài giảng...................................................... 56 3.1.6.3. Thảo luận về các thí nghiệm và dụng cụ dạy học............................................... 57 3.1.6.4. Trao đổi về rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, soạn giáo án, tập giảng .................... 58 3.1.7. Đánh giá hoạt động nhóm .................................................................................... 58 3.2. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp............................. 59 PHẦN KẾT LUẬN ...................................................................................................... 62 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 64 PHỤ LỤC..................................................................................................................... 66 4 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1: Bảng tổng hợp lấy ý kiến về mức độ cần thiết thực hiện các kỹ năng của sinh viên Khoa Vật lý – Trường Đại học Đồng Tháp. Bảng 2: Bảng tổng hợp đánh giá mức độ thực hiện các kỹ năng của sinh viên Khoa Vật lý – Trường Đại học Đồng Tháp. Bảng 3: Bảng kết quả khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp nâng cao hiệu quả tự học theo nhóm của sinh viên Khoa Vật lý – Trường Đại học Đồng Tháp. 5 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT GV : Giảng viên SV : Sinh viên ĐHSP : Đại học sư phạm NXB : Nhà xuất bản BT : Bình thường CT : Cần thiết KT : Khả thi ĐH : Đại học CNTT : Công nghệ thông tin NCKH : Nghiên cứu khoa học HN : Hà Nội 6 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Cao lãnh, ngày 30 tháng 05 năm 2012 TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI KH&CN CẤP CƠ SỞ Tên đề tài: Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả học nhóm của sinh viên khoa Vật lý Trường Đại học Đồng Tháp. Mã số: CS2011.01.59 Chủ nhiệm đề tài: ThS. Trần Thị Thanh Thư Tel.: 0919870206 ; E-mail: thudhdt@gmail.com Cơ quan chủ trì đề tài: Trường Đại học Đồng Tháp Cá nhân phối hợp thực hiện: ThS. Quách Khả Quang Thời gian thực hiện:Từ 06/2011 đến 05/2012 1) Mục tiêu + Tìm hiểu thực trạng tự học theo nhóm trong sinh viên Khoa Vật lý – Trường Đại học Đồng tháp. + Đề ra một số giải pháp để nâng cao hiệu quả việc tự học theo nhóm trong sinh viên Khoa Vật lý. + Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp thông qua phiếu điều tra. 2) Nội dung chính Chương 1: Cơ sở lý luận của việc tổ chức học nhóm trong sinh viên Chương 2:Thực trạng học nhóm trong sinh viên Khoa Vật lý, Trường ĐH Đồng Tháp 7 Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả học nhóm và khảo nghiệm mức khả thi của các giải pháp 3) Kết quả chính đạt được Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể tóm lược như sau : 1) Hệ thống hóa và góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận của phương pháp tự học theo nhóm trong sinh viên. 2) Phân tích thực trạng về phương pháp học tập theo nhóm trong sinh viên Khoa Vật lý – Trường Đại học Đồng, từ đó tìm ra nguyên nhân của thực trạng trên. 3) Đề xuất và lý giải một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả tự học theo nhóm trong sinh viên Khoa Vật lý. 4) Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp. 5) Đề tài có bài báo được nhận đăng ở tạp chí chuyên ngành. Chủ nhiệm đề tài Trần Thị Thanh Thư 8 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Cao lãnh, ngày 30 tháng 05 năm 2012 SUMMARY Project Title: Status and solutions to improve efficiency of group study of students in Physics Department of Dong Thap university. Code number: CS2011.01.59 Coordinator: Master Tran Thi Thanh Thu Implementing Institution: DongThap University Cooperating Institution(s): Master Quach Kha Quang Duration: from 06/ 2011 to 05/ 2012 1. Objectives - Find out the status self group study of students in Physics department of Dong Thap university. - Proposed some solutions to improve the self-study groups of physics students - Inspected the necessary and the feasibility of the methods. 2. Main contents Chapter 1: Theoretical foundation of the group study organization of student. Chapter 2: Status group study of physics student in Dog Thap university. Chapter 3: The solutions to improve efficiency of group study of students in Physics Department of Dong Thap university. 3. Results obtained Summary of research 9 1. Systematized and contributed more clearly the theoretical of the self group study method. 2. Analysized the situations of selt group study of the students in Physics Department in Dong Thap university and found the causes of those situations. 3. Promoded and explained the methods to improve the efficiency of selt group study. 4. Inspected the necessary and the feasibility of the method. 5. Published one paper in major journal. Author Tran Thi Thanh Thu 10 PHẦN MỞ ĐẦU 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU Đã có nhiều tác giả nghiên cứu về lĩnh vực tổ chức nhóm trong dạy học và cũng đạt được nhiều thành tựu đáng kể, như tác giả Lê Ngọc Diệp “Thiết kế phương án dạy học theo hình thức tổ chức các hoạt động nhóm phần “dòng điện trong các môi trường” trong chương trình điện học dành cho hệ ĐHSP Lý nhằm phát huy tính tích cực, tự chủ của sinh viên trong học tập”, Luận văn cao học. ĐHSP HN, 2010, tác giả đã nghiên cứu về hình thức tổ chức nhóm trong giảng dạy học phần điện học nhằm phát huy tính tích cực, nâng cao tính tích cực, tự chủ trong SV [6]. Tác giả Hồ Thị Bạch Phương với đề tài “Nâng cao hiệu quả dạy học Vật lý ở trường trung học phổ thông thông qua các biện pháp tổ chức hoạt động học hợp tác nhóm” đã nghiên cứu cách tổ chức dạy học theo nhóm ở trường phổ thông nhằm tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh, góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông [12]. Một số tác giả: Đỗ Thiết Thạch, Đặng Thành Hưng, Trần Thị Ngọc Lan, Vũ Thị Hằng, Nguyễn Thị Kim Dung, Đỗ Thị Kim Liên, Vũ Thị Sơn, Đoàn Thị Thanh Phương.. .cũng chỉ dừng lại ở mức độ nghiên cứu cách hướng dẫn cũng như định hướng cho HS tự lực học tập để chiếm lĩnh tri thức [7], [14], [15], [16], [18]. Với đề tài nghiên cứu khoa học của các sinh viên Trần Văn Ba (Chủ nhiệm ĐT), Đậu Thị Hồng Thắm, Đinh Thanh Tâm, Nguyễn Thị Phương Thúy, Phan Văn Thắng Khoa Quản lý, Học viện Quản lý giáo dục “Học tập theo nhóm trong sinh viên khoa Quản lý, Học viện Quản lý giáo dục: thực trạng và giải pháp” đã tìm hiểu về thực trạng tự học trong sinh viên của Khoa Quản lý và cũng đề ra một số giải pháp có hiệu quả và phù hợp với tình hình học tập của SV [5]. Các bài báo khoa học của các tác giả Nguyễn Thành Hải, Dịp Thị Thanh và Đoàn Thanh Hà, Hoàng Thị Huệ An v.v... trên các tạp chí khoa học cũng đề cập đến phương pháp học tập theo nhóm của SV đại học. Đến nay, chưa có tác giả nào nghiên cứu cụ thể về phương pháp tự học theo nhóm trong SV sư phạm ngành Vật lý [9], [10].