Nội dung

LỜI NÓI ĐẦU Từ khi nước ta chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế, từ cơ chế kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, cho đến nay đã đạt được nhiều thành tựu to lớn. Ở nước ta hiện nay nền kinh tế đang tồn tại các tổ chức xây lắp như: tổ tổ chức, xí nghiệp, tổ đội xây dựng… cùng với sự đổi mới cơ chế quản lý của Nhà nước trong những năm qua, các doanh nghiệp xây lắp cũng tìm tòi sáng tạo và áp dụng những phương thức quản lý khác nhau cho phù hợp với cơ chế thị trường, pháp luật của Nhà nước, điều kiện và đặc điểm của đơn vị mình. Trong các doanh nghiệp xây lắp tổ chức sản xuất kinh doanh hạch toán chi phí sản xuất xây lắp là một vấn đề trọng tâm của công tác hạch toán. Hạch toán chi phí sản xuất giúp các đơn vị nắm bắt được tình hình thực hiện các định mức về chi phí vật tư, nhân công… hạch toán chi phí sản xuất đúng đắn sẽ giúp các đơn vị, doanh nghiệp xây lắp xác định được chi phí sản xuất là tiết kiệm hay lãng phí để, từ đó đưa ra các biện pháp thích hợp hơn cho công tác quản lý trong đơn vị, doanh nghiệp của mình một cách đúng đắn và có nhiều hiệu quả hơn. Do mới chỉ là một sinh viên, việc tìm hiểu các thông tin đại chúng, tìm hiểu qua sách báo và giảng dạy của các thầy cô giáo… vẫn còn nhiều hạn chế về trình độ nên đề án này không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong được sự giúp đỡ của các thầy cô giáo và các bạn để đề án của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn Ths. Phạm Thành Long đã hướng dẫn em hoàn thành đề án này. PHẦN NỘI DUNG I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHI PHÍ SẢN XUẤT CHUNG TRONG DOANH NGHIỆP XÂY LẮP 1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh xây lắp Xây dựng cơ bản là ngành sản xuất vật chất quan trọng mang tính chất công nghiệp nhằm tạo ra cơ sở vật chất cho nền kinh tế quốc dân. Thông thường, công tác XDCB do các đơn vị xây lắp nhận thầu tiến hành. Ngành sản xuất có các đặc điểm sau: Sản phẩm xây lắp là các công trình, vật kiến trúc… Có quy mô lớn, kết cấu phức tạp, mang tính đơn chiếc, thời gian sản xuất dài…. Do vậy, việc tổ chức quản lý hạch toán nhất thiết phải có các dự toán thiết kế, thi công. Sản phẩm xây lắp được tiêu thụ theo giá dự toán hoặc giá thỏa thuận với chủ đầu tư từ trước, do đó tính chất hàng hóa của sản phẩm thể hiện không rõ. Sản phẩm xây lắp cố định tại nơi sản xuất, còn các điều kiện sản xuất phải di chuyển theo địa điểm đặt sản phẩm. Tổ chức sản xuất trong các doanh nghiệp xây lắp ở nước ta hiện nay phổ biến theo phương thức "khoán gọn" các công trình, hạng mục công trình, khối lượng hoặc công việc cho các đơn vị trong nội bộ doanh nghiệp (đội, xí nghiệp…). Trong giá khoán gọn, không chỉ có tiền lương mà còn có đủ các chi phí về vật liệu, công cụ, dụng cụ thi công, chi phí chung của bộ phận nhận khoán. Những đặc điểm hoạt động kinh doanh, đặc điểm sản phẩm, đặc điểm tổ chức sản xuất và quản lý ngành nói trên phần nào chi phối công tác kế toán trong các doanh nghiệp xây lắp, dẫn đến những khác biệt nhất định. Tuy nhiên về cơ bản, kế toán các phần hành cụ thể (TSCĐ, vật liệu, công cụ, chi phí nhân công…) trong doanh nghiệp xây lắp cũng tương tự như doanh nghiệp công nghiệp. 2. Đặc điểm chi phí sản xuất chung trong các doanh nghiệp xây lắp a. Khái niệm - Chi phí sản xuất chung là các chi phí sản xuất của đội, công trường xây dựng gồm: Lương của nhân viên quản lý đội xây dựng, các khoản trích theo tiền lương theo tỷ lệ quy định (19%) của nhân viên quản lý đội và nhân công trực tiếp tham gia xây lắp, chi phí khấu hao TSCĐ dùng chung cho hoạt động của đội, chi phí vật liệu, chi phí CCDC và các chi phí khác phát sinh trong kỳ liên quan đến hoạt động của đội… - Chi phí sản xuất của đơn vị xây lắp là toàn bộ về chi phí lao động sống và lao động vật hóa phát sinh trong quá trình sản xuất và cấu thành nên giá thành của sản phẩm xây lắp. b. Nội dung Chi phí sản xuất của đơn vị xây lắp gồm: - Chi phí NVL trực tiếp: là chi phí của các vật liệu chính, vật liệu phụ, vật cấu thành, giá trị thiết bị kèm theo vật liệu kiến trúc… cần thiết để tham gia cấu thành thực thể sản phẩm xây lắp. - Chi phí nhân công trực tiếp: Là các chi phí tiền lương chính, lương phụ, phụ cấp lương của nhân công trực tiếp tham gia xây lắp công trình. Không bao gồm các khoản trích theo tiền lương như KPCĐ, BHXH, BHYT của nhân công trực tiếp xây lắp. - Chi phí xây dựng máy thi công: Là chi phí cho các máy thi công nhằm thực hiện khối lượng công tác xây, lắp bằng máy. Chi phí sản xuất máy thi công bao gồm chi phí thường xuyên và chi phí tạm thời. - Chi phí thường xuyên sử dụng máy thi công gồm: lương chính, lương phụ của công nhân điều khiển máy, phục vụ máy… chi phí vật liệu và chi phí CCDC, chi phí khấu hao TSCĐ, chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí khác bằng tiền. - Chi phí tạm thời sử dụng máy thi công gồm: Chi phí sửa chữa lớn máy thi công (đại tu, trùng tu…); chi phí công trình tạm thời cho máy thi công (lều, lán, bệ, đường dây chạy máy…). Chi phí tạm thời để có thể phát sinh trước (được hạch toán vào TK 142) sau đó được phân bổ dần vào bên Nợ TK 623. Hoặc phát sinh sau nhưng phải tính trước vào chi phí xây lắp trong kỳ (do liên quan đến việc sử dụng thực tế máy thi công trong kỳ), trường hợp này phải tiến hành trích trước chi phí sử dụng TK 335 (ghi nợ TK 623, có TK 335). II. HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT CHUNG TRONG CÁC DOANH NGHIỆP XÂY LẮP 1. Tài khoản sử dụng - TK 627 - Chi phí sản xuất chung: TK này phản ánh các chi phí sản xuất của đội, công trường xây dựng gồm: Lương của nhân viên quản lý đội xây dựng, các khoản trích theo tiền lương theo tỷ lệ quy định (19%) của nhân viên quản lý đội và công nhân trực tiếp tham gia xây lắp, chi phí khấu hao TSCĐ dùng chung cho hoạt động của đội, chi phí vật liệu, chi phí công cụ dụng cụ và các chi phí khác phát sinh trong kỳ liên quan đến hoạt động của đội… TK này được mở chi tiết theo đội, công trường xây dựng… TK 627 có 6 TK cấp 2: - TK 6271 - Chi phí nhân viên phân xưởng: Phản ánh các khoản tiền lương, lương phụ, phụ cấp lương, phụ cấp lưu động phải trả cho nhân viên quản lý đội xây dựng,tiền ăn giữa ca của nhân viên quản lý đội xây dựng của công nhân xây lắp, khoản trích KPCĐ, BHXH, BHYT tính theo quy định hiện hành trên tiền lương phải trả cho công nhân trực tiếp xây lắp, nhân viên sử dụng máy thi công và nhân viên quản lý đội (thuộc biên chế của doanh nghiệp). TK 6272 - Chi phí vật liệu TK 6273 - Chi phí dụng cụ sản xuất TK 6274 - Chi phí khấu hao TSCĐ TK 6277 - Chi phí dịch vụ mua ngoài TK 6278 - Chi phí khác bằng tiền. - TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang: TK này dùng để tổng hợp chi phí sản xuất kinh doanh phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm xây lắp và áp dụng phương pháp hạch toán hàng tồn kho là kê khai thường xuyên. TK này được chi tiết theo đối tượng hạch toán chi phí. TK 154 có 4 TK cấp 2: - TK 1541 - Xây lắp: Dùng để tổng hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm xây lắp và phản ánh giá trị sản phẩm xây lắp dở dang cuối kỳ. - TK 1542 - sản phẩm khác: Dùng để tổng hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm khác và phản ánh giá trị sản phẩm khác dở dang cuối kỳ. - TK 1544 - Chi phí bảo hành xây lắp: Dùng để tổng hợp chi phí bảo hành công trình xây dựng, lắp đặt thực tế phát sinh trong kỳ và giá trị công trình bảo hành xây lắp còn dở dang cuối kỳ. Chứng từ, sổ sách kế toán chi phí sản xuất chung Sổ chi tiết chi phí sản xuất chung: Chứng từ Diễn giải SH Ngày Các khoản mục chi tiết TK đối ứng 6271 6272 6273 6274 6277 Tổng 6278 cộng Tổng cộng Cuối tháng kế toán lập bảng phân bố chi phí sản xuất để phục vụ việc tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp các thẻ tính giá thành sản phẩm. Bảng phân bổ chi phí sản xuất chung A - Tổng chi phí sản xuất chung phân bổ kỳ này (đồng) B - Tiêu thức phân bổ chi phí nhân công trực tiếp (đồng) C - Tỷ lệ phân bổ (đồng) ĐVT: Đồng Đối tượng phân bổ Tiêu thức phân bổ Số tiền 2 3 I. Hoạt động xây lắp Công trình A Công trình B II. Hoạt động khác Sản phẩm A Sản phẩm B Ngày……tháng…..năm 2006 Người lập bảng Kế toán trưởng (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, ghi rõ họ tên) 2. Phương pháp hạch toán a. Hạch toán chi phí NVL trực tiếp Chi phí NVL trực tiếp trong các doanh nghiệp xây lắp bao gồm trị giá NVL sử dụng phục vụ trực tiếp cho thi công tính theo giá thực tế khi xuất dùng (không bao gồm trị giá NVL của bên chủ đầu tư bàn giao). Chi phí NVL trực tiếp được phản ánh trên TK 621. Bên nợ: Phản ánh giá trị NVL xuất dùng trực tiếp cho hoạt động xây lắp Bên có: Phản ánh giá trị NVL xuất dùng không hết nhập kho - Kết chuyển hoặc tính phân bổ giá trị NVL thực tế sử dụng cho hợp đồng xây lắp trong kỳ vào TK 154. TK 621 cuối kỳ không có số dư. Phương pháp hạch toán cụ thể như sau: - Khi xuất kho NVL sử dụng phục vụ trực tiếp cho thi công Nợ TK 621 Trị giá NVL xuất dùng Có TK 152 - Trường hợp doanh nghiệp mua NVL đưa thẳng đến bộ phận thi công: + Trường hợp thuộc đối tượng chịu VAT và doanh nghiệp áp dụng VAT theo phương pháp khấu trừ: Nợ TK 621: Giá mua NVL chưa có VAT Nợ TK 133: VAT được khấu trừ Có TK 331, 111, 112…. tổng số tiền theo giá thanh toán. - Trường hợp doanh nghiệp áp dụng VAT theo phương pháp trực tiếp hoặc không phụ thuộc đối tượng chịu VAT. Nợ TK 621 Có TK 331, 111, 112… Tổng số tiền theo giá thanh toán - Nguyên vật liệu xuất dùng không hết, cuối kỳ nhập lại kho kế toán căn cứ vào phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ ghi: Nợ TK 152 Trị giá NVL nhập kho Có TK 621 - Cuối kỳ căn cứ vào kết quả bảng phân bổ NVL tính cho từng đối tượng sử dụng NVL theo phương pháp hoặc phân bổ, ghi: Nợ TK 154 Có TK 621 Chi phí NVL trực tiếp (chi tiết theo đối tượng) Sơ đồ hạch toán tổng hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp TK 152, 111, 331 Tập hợp chi phí NVLTT TK 621 TK 154 Kết chuyển chi phí NVLTT theo từng đối b. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp (NCTT) Chi phí NCTT là các chi phí lao động trực tiếp tham gia vào quá trình hợp đồng xây dựng bao gồm cả khoản phải trả cho người lao động trong biên chế của doanh nghiệp và cho người lao động thuê ngoài (không bao gồm các khoản tính trích theo lương). Chi phí nhân công trực tiếp được phản ánh trên TK 622 Bên nợ: Chi phí NCTT sản xuất sản phẩm xây lắp. Bên có: Kết chuyển chi phí NCTT sang bên nợ TK 154 TK 622 cuối kỳ không có số dư Phương pháp hạch toán cụ thể như sau: - Khi tính tiền lương phải trả cho công nhân trực tiếp xây lắp. Nợ TK 622 Tiền lương phải trả cho công nhân xây lắp - Khi tính số tiền phải trả nhân công thuê ngoài Có TK 3341 Nợ TK 622 Có TK 3342 Số tiền phải trả công nhân thuê ngoài - Cuối kỳ kết chuyển chi phí NCTT sang tài khoản 154 Nợ TK 154 Chi phí NCTT Có TK 622 Sơ đồ hạch toán tổng hợp chi phí TK 3341 TK 622 TK 154 Tiền lương phải trả cho CNTTSX trong doanh Kết chuyển TK 3342 Chi phí NCTT Tiền lương phải trả cho CNTTX thuê ngoài c. Kế toán chi phí sản xuất chung Chi phí sản xuất chung là những khoản chi phí phát sinh ở các đội sản xuất, bao gồm lương nhân viên quản lý đội, các khoản tính theo lương (KPCĐ, BHXH, BHYT) theo tỷ lệ quy định, chi phí khấu hao, chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí bằng tiền khác. Tài khoản phản ánh cho chi phí sản xuất chung là TK 627 Bên nợ: Tập hợp các chi phí phát sinh trong kỳ Bên có: Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung - Kết chuyển chi phí sản xuất chung sang bên nợ TK 154 Phương pháp hạch toán cụ thể như sau: - Tính tiền lương phải trả cho nhân viên quản lý tổ đội thi công. Nợ TK 627 Có TK 334 Tiền lương phải trả cho nhân viên - Khi tính trích các khoản theo lương (KPCĐ, BHYT, BHXH) Nợ TK 627 Có TK 338 (3382, 3383, 3384) Các khoản trích - Khi xuất công cụ dụng cụ, sử dụng phục vụ trực tiếp cho thi công: + Loại thi công 1 lần: Nợ TK 627 Có TK 153 Trị giá CCDC xuất dùng + Loại phân bổ nhiều lần Nợ TK 142 Có TK 153 Trị giá CCDC xuất dùng Hàng tháng phân bổ ghi Nợ TK 627 Có TK 142 Mức phân bổ hàng tháng - Khi trích khấu hao TSCĐ sử dụng phục vụ trực tiếp cho thi công ghi: Nợ TK 627 Khấu hao TSCĐ Có TK 214 Nợ TK 009: Số khấu hao đã trích - Khi có các khoản chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí bằng tiền phục vụ trực tiếp cho thi công: + Đối với doanh nghiệp nộp thuế VAT theo phương pháp khấu trừ Nợ TK 627: Chi phí theo giá chưa có thuế Nợ TK 133: Thuế VAT được khấu trừ Có TK 331, 111, 112, 141: Tổng số tiền theo giá thanh toán + Đối với doanh nghiệp chịu VAT theo phương pháp trực tiếp: Nợ TK 627 Tổng giá thanh toán - Cuối tháng kết chuyển CFSX sang TK 154: Có TK 311, 111, 112, 141 Nợ TK 154 Có TK 627 Chi phí sản xuất chung d) Kế toán chi phí máy thi công: Được hạch toán riêng thành khoản mục và được phản ánh trên TK 623, trong trường hợp doanh nghiệp xây lắp tiến hành xây lắp công trình hỗn hợp vừa bằng thủ công vừa bằng máy. TK 623: Chi phí sản xuất máy thi công Bên nợ: Tập hợp chi phí sử dụng máy thi công Bên có: Kết chuyển chi phí sử dụng máy thi công sang tài khoản liên quan Phương pháp hạch toán cụ thể như sau: - Khi tính lương phải trả cho nhân viên điều khiển máy thi công: Nợ TK 623: Tiền lương phải trả Có TK 334 - Khi xuất vật liệu sử dụng phục vụ cho máy thi công Nợ TK 623: Có TK 152 Trị giá vật liệu xuất dùng