Nội dung

ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ §¸nh gi¸ ViÖn trî khi nµo cã t ¸c dông, khi nµo kh«ng, vµ t¹i sao Ngêi dÞch: NguyÔn ThÞ Thanh Minh NguyÔn ThÞ ViÖt Ph¬ng Hoµng Quèc Hïng Ph¹m Hång V©n NguyÔn §×nh Thä Vò §øc Dòng Ngêi hiÖu ®Ýnh: NguyÔn Quèc Th¾ng B¸o c¸o nghiªn cøu chÝ nh s¸ch cña Ng©n hµng ThÕ giíi ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ Ng© n hµng ThÕ giíi B×nh luËn vÒ cuèn §¸nh gi¸ viÖn trî: Khi nµo cã t¸c dông, khi nµo kh«ng, vµ t¹i sao Cuèn s¸ch tèt nhÊt vµ ®Çy ®ñ nhÊt vÒ ¶nh h†ëng cña viÖn trî. Mäi ng†êi quan t©m ®Õn mèi quan hÖ gi÷a c¸c n†íc giµu vµ n†íc nghÌo (ai mµ kh«ng?) ®Òu nªn ®äc. T«i hy väng tÊt c¶ nh÷ng c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm ph©n phèi viÖn trî ®Òu buéc c¸n bé qu¶n lý cña m×nh ph¶i ®äc cuèn s¸ch nµy. Alberto Alesina, Gi¸o s† kinh tÕ, §¹i häc Harvard NÕu c¸c nhµ tµi trî muèn nghiªm tóc sö dông viÖn trî ®Ó gióp ng†êi d©n tho¸t khái ®ãi nghÌo, hä cÇn ®äc cuèn s¸ch nµy tr†íc khi lµm bÊt kú ®iÒu g×. B»ng chøng cña t¸c gi¶ ®†a ra cho thÊy cã thÓ t¨ng c†êng hiÖu qu¶ viÖn trî lªn rÊt nhiÒu nhê nh÷ng thay ®æi ®¬n gi¶n nh†ng c¨n b¶n trong chÝnh s¸ch viÖn trî. Gi¸o s† Jan Willem Gunning, §¹i häc Oxford Gi¸m ®èc Trung t©m Nghiªn cøu Kinh tÕ ch©u Phi Cuèn §¸nh gi¸ viÖn trî lµ mét b†íc tiÕp theo trong qu¸ tr×nh ®æi míi t† duy cña Ng©n hµng ThÕ giíi vÒ chiÕn l†îc ph¸t triÓn vµ viÖn trî. §©y lµ mét b†íc ®i xa h¬n khái thÕ giíi chËt hÑp t©n cæ ®iÓn cña c¸c thÞ tr†êng hoµn h¶o. Shigeru Ishikawa, Gi¸o s† Danh dù, §¹i häc Hitotsubashi §¸nh gi¸ viÖn trî ®†a ra mét t×nh huèng tuyÖt vêi trong ®ã viÖn trî cã thÓ vµ ®· cã t¸c dông - ®ã lµ khi nã hç trî cho c¸c c¶i c¸ch trong chÝnh s¸ch vµ qu¶n lý nhµ n†íc lµ yÕu tè chñ ®¹o ®Ó t¨ng tr†ëng nhanh vµ gi¶m ®ãi nghÌo. Nh†ng ®ång thêi còng cã mét bi kÞch lµ mét phÇn rÊt lín viÖn trî vÉn ®ang bÞ l·ng phÝ. §¸nh gi¸ ch©n thùc vµ míi mÎ nµy vÒ viÖn trî nãi chung vµ viÖn trî cña Ng©n hµng ThÕ giíi lµ mét tµi liÖu quan träng cho nh÷ng ng†êi lµm chÝnh s¸ch liªn quan tíi c¶i c¸ch c¶i c¸ch c¸c c¬ quan quèc tÕ vµ viÖn trî. Nancy Birdsall, Thµnh viªn Cao cÊp, Quü Hoµ b×nh Carnegie Mét ph©n tÝch míi mÎ vÒ mét chñ ®Ò quan träng, viÕt mét c¸ch tinh tÕ, th¼ng th¾n vµ dòng c¶m. Robert Klitgaard, Gi¸o s† Cao cÊp vÒ Ph¸t triÓn vµ An ninh Quèc tÕ cña Ford, Gi¸m ®èc tr†êng Sau ®¹i häc RAND §¸nh gi¸ ViÖn trî lµ cuèn thø b¶y trong tËp B¸o c¸o Nghiªn cøu ChÝnh s¸ch víi dù ®Þnh mang ®Õn cho b¹n ®äc ®«ng ®¶o kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Ng©n hµng ThÕ giíi vÒ c¸c vÊn ®Ò chÝnh s¸ch ph¸t triÓn. C¸c b¸o c¸o nµy tæng kÕt nh÷ng ®iÒu ®†îc biÕt vµ ch†a biÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò nµy vµ gãp phÇn tranh luËn vÒ c¸c chÝnh s¸ch c«ng céng thÝch hîp cho c¸c n†íc ®ang ph¸t triÓn. Tham kh¶o m¹ng internet theo ®Þa chØ http://www.worldbank.org/research/aid/ ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ Môc lôc Lêi nãi ®Çu...................................................................................................................xiii Nhãm lµm b¸o c¸o ....................................................................................................... xv Tæng quan §æi míi t duy vÒ ®ång tiÒn vµ c¸c ý tëng viÖn trî............................ 1 M«i tr†êng quèc tÕ míi ........................................................................................... 8 T† duy míi vÒ chiÕn l†îc ph¸t triÓn ...................................................................... 11 TiÒn còng quan träng - trong mét m«i tr†êng chÝnh s¸ch tèt................................ 15 ViÖn trî cã thÓ lµm bµ ®ì cho c¸c chÝnh s¸ch tèt ................................................. 19 TiÒn còng quan träng - trong mét m«i tr†êng thÓ chÕ tèt ..................................... 22 ViÖn trî cã thÓ lµm bµ ®ì cho c¸c thÓ chÕ hiÖu qu¶ ............................................. 24 TiÒn, nh†ng còng nhiÒu ý t†ëng h¬n ..................................................................... 26 1. TiÒn còng quan träng - Trong mét m«i trêng chÝnh s¸ch tèt........................... 32 C¸c n†íc kh¸c nhau - vËn mÖnh kh¸c nhau........................................................... 33 T¹i sao cã sù chªnh lÖch? ...................................................................................... 36 Víi c¸c n†íc cã c¬ chÕ qu¶n lý tèt........................................................................ 38 ViÖn trî ch†a †u tiªn c¸c n†íc cã c¬ chÕ qu¶n lý tèt............................................ 46 ViÖn trî cã träng ®iÓm........................................................................................... 48 2. ViÖn trî cã thÓ lµm bµ ®ì cho c¸c chÝnh s¸ch tèt................................................. 53 §ång tiÒn- lîi hay h¹i ®èi víi c¶i c¸ch? ............................................................... 54 ýthøc lµm chñ - tiÒn còng kh«ng thÓ mua ®†îc.................................................... 56 KhuyÕn khÝch c¶i c¸ch .......................................................................................... 60 NÕu cam kÕt - cung cÊp tiÒn, nÕu kh«ng cam kÕt - cung cÊp ý t†ëng .................. 65 3. TiÒn còng quan träng - Trong mét m«i trêng thÓ chÕ tèt ................................ 68 TÝnh bÊt ph©n ®Þnh? ............................................................................................... 70 Chi tiªu c«ng céng - ChÊt l†îng chø kh«ng ph¶i sè l†îng.................................... 83 C¸c nhµ tµi trî nªn lµm g×? .................................................................................... 88 4. ViÖn trî cã thÓ lµm bµ ®ì cho c¸c thÓ chÕ hiÖu qu¶............................................. 94 Cung øng c«ng céng tèt h¬n.................................................................................. 95 Cung øng c«ng céng kh«ng qua c¬ quan c«ng céng ........................................... 104 Lµm cho viÖn trî cã t¸c ®éng gióp dÞch vô c«ng céng tèt h¬n............................ 107 ix ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ §¸nh gi¸ ViÖn trî: khi nµo cã t¸c dông, khi nµo kh«ng, vµ t¹i sao 5. TiÒn, nhng còng cÇn nhiÒu ý tëng h¬n ........................................................... 115 ViÖt Nam: ®iÒu chØnh kh«ng cÇn tÝn dông........................................................... 117 Ph©n quyÒn vµ c¶i c¸ch gi¸o dôc ë En Xanva®o, Pakixtan vµ Braxin ................. 120 Camªrun: nguån tµi chÝnh cho y tÕ vµ viÖc cung cÊp dÞch vô.............................. 124 S¸ng kiÕn duy tu ®†êng bé ë ch©u Phi ................................................................ 126 KÕt luËn ............................................................................................................... 128 Phô lôc ....................................................................................................................... 133 §¸nh gi¸ t¸c dông cña viÖn trî ®èi víi t¨ng tr†ëng............................................. 133 Gi¶i thÝch vÒ thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c ch†¬ng tr×nh ®iÒu chØnh c¬ cÊu... 138 Ph©n tÝch tÝnh bÊt ph©n ®Þnh cña viÖn trî n†íc ngoµi.......................................... 143 T¸c ®éng cña tù do c«ng d©n vµ chÕ ®é d©n chñ tíi ho¹t ®éng cña chÝnh phñ.... 148 §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña nghiªn cøu ph©n tÝch....................................................... 152 Khung .............................................................................................................................. 1. 2. 3. 4. 5. 1.1 2.1 4.1 4.2 4.3 5.1 §Þnh nghÜa viÖn trî ...................................................................................... 7 TÝnh l†îng viÖn trî ...................................................................................... 9 §Þnh nghÜa vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tèt: chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ ........................... 14 Chøc n¨ng cña Uû ban Hç trî Ph¸t triÓn ................................................... 15 Quan ®iÓm cña c¸c bªn liªn quan vÒ møc ®é hiÖu qu¶ cña viÖn trî .......... 27 ViÖn trî vµ c¸c n†íc nghÌo m¾c nhiÒu nî................................................. 47 C¶i c¸ch chÕ ®é l†¬ng h†u......................................................................... 61 ViÖn trî vµ tËp quyÒn................................................................................. 97 Mét sù trçi dËy h÷u Ých cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ........................... 106 T¸i ®Þnh c† trong ph¸t triÓn ..................................................................... 110 C¶i c¸ch c¸c c¬ quan viÖn trî trong nh÷ng n¨m 1990 ............................. 131 H×nh ................................................................................................................................. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. x Dßng tµi chÝnh ®æ vµo c¸c n†íc ®ang ph¸t triÓn.......................................... 8 ODA so víi GNP, c¸c nhµ tµi trî chÝnh10 Kho¶ng c¸ch gi÷a m« h×nh vµ thùc tÕ ë Zambia, 1961-94 ........................ 10 T¨ng tr†ëng GDP tÝnh theo ®Çu ng†êi ë c¸c quèc gia cã thu nhËp thÊp nh†ng cã c¬ chÕ qu¶n lý tèt ................................................ 11 KÕt qu¶ ho¹t ®éng dù ¸n theo m«i tr†êng chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ .............. 16 ViÖn trî song ph†¬ng vµ quan hÖ thuéc ®Þa............................................... 17 BÇu cö, nhiÖm kú, vµ kh¶ n¨ng c¶i c¸ch thµnh c«ng ................................. 20 §Çu t† c«ng céng tõ mét ®«la cña doanh thu tõ thuÕ hay viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ..................................................................... 21 Thµnh c«ng trong c¸c dù ¸n cung cÊp n†íc n«ng th«n víi c¸c møc ®é tham gia kh¸c nhau cña ®èi t†îng thô h†ëng.................. 25 Sù ph©n bæ viÖn trî trªn thùc tÕ, 1996 vµ sù ph©n bæ tèi †u ®Ó gi¶m nghÌo............................................................................................ 26 ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ Môc lôc 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11 1.12 1.13 2.1 2.2 2.3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 4.1 4.2 4.3 5.1 5.2 5.3 Tö vong ë trÎ s¬ sinh ë mét sè n†íc, 1967 vµ 1994 .................................. 34 Qu¶n lý kinh tÕ vµ t¨ng tr†ëng ë mét sè n†íc ®ang ph¸t triÓn.................. 38 Tèc ®é t¨ng tr†ëng vµ møc thu nhËp ......................................................... 39 ViÖn trî vµ t¨ng tr†ëng ë mét sè n†íc ®ang ph¸t triÓn, 1970-1993 .......... 40 T¸c ®éng cËn biªn cña viÖc t¨ng viÖn trî thªm 1% GDP ®èi víi t¨ng tr†ëng..................................................................................... 41 T¨ng tr†ëng kinh tÕ vµ nghÌo khæ ............................................................. 43 Gi¶m tû lÖ tö vong trÎ s¬ sinh nhê l†îng viÖn trî t†¬ng ®†¬ng 1% GDP ................................................................................ 44 T¸c ®éng cËn biªn cña l†îng viÖn trî t†¬ng ®†¬ng 1% GDP tíi ®Çu t† t† nh©n ....................................................................................... 45 ViÖn trî song ph†¬ng, ®a ph†¬ng vµ NHTG tÝnh b×nh qu©n ®Çu ng†êi vµ møc thu nhËp ........................................................................ 46 ViÖn trî vµ d©n sè ...................................................................................... 47 Ph©n bæ viÖn trî song ph†¬ng 1970-1993 ................................................. 49 Ph©n bæ viÖn trî ®a ph†¬ng 1970-1993 ..................................................... 50 NghÌo khæ vµ chÝnh s¸ch, 113 n†íc ®ang ph¸t triÓn, 1996 ....................... 51 D¨mbia: ViÖn trî vµ chÝnh s¸ch................................................................. 56 Gana: ViÖn trî vµ chÝnh s¸ch..................................................................... 58 B«livia: ViÖn trî vµ chÝnh s¸ch.................................................................. 59 Ph©n bæ c¸c nguån viÖn trî, theo lo¹i h×nh vµ ngµnh ................................ 69 BÊt ph©n ®Þnh hoµn toµn............................................................................. 70 BÊt ph©n ®Þnh mét phÇn ............................................................................. 71 Mét ®«la viÖn trî vµ chi tiªu ChÝnh phñ .................................................... 73 ¦íc l†îng tõ mÉu nhiÒu n†íc ¦íc l†îng theo tõng n†íc vµ tõ mÉu nhá Mét ®«la viÖn trî vµ chi tiªu ®Çu t† c«ng céng ......................................... 76 ViÖn trî song ph†¬ng vµ chi tiªu cña ChÝnh phñ....................................... 76 Mét ®«la viÖn trî cho n«ng nghiÖp vµ chi tiªu cho n«ng nghiÖp............... 77 Mét ®«la viÖn trî cho gi¸o dôc, y tÕ vµ chi tiªu cho gi¸o dôc, y tÕ ........... 78 Chi tiªu cña ChÝnh phñ cho y tÕ tÝnh % GDP vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ ........ 86 Sù tham gia cña ng†êi h†ëng lîi vµ thµnh c«ng dù ¸n .............................. 98 Tù do c«ng d©n vµ x¸c suÊt thÊt b¹i c¸c dù ¸n cña NHTG ........................ 99 Chi phÝ vµ lîi Ých khi thªm mét tuÇn c«ng cho c«ng t¸c ph©n tÝch.......... 113 ViÖt Nam: viÖn trî vµ chÝnh s¸ch............................................................. 119 Pakistan: Tû lÖ nhËp häc cña trÎ em g¸i tõ 5 ®Õn 8 tuæi .......................... 122 Camªrun: Thay ®æi vÒ møc sö dông c¸c trung t©m y tÕ, 1990-1991 ....... 125 H×nh khung...................................................................................................................... 2 3 Tæng viÖn trî ODA vµ viÖn trî chÝnh thøc ®· ®iÒu chØnh cña OECD.......... 9 C¸c thÓ chÕ, chÝnh s¸ch vµ t¨ng tr†ëng...................................................... 14 B¶ng ................................................................................................................................. 1.1 Thu nhËp ®Çu ng†êi thùc tÕ so víi Mü ...................................................... 35 xi ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ §¸nh gi¸ ViÖn trî: khi nµo cã t¸c dông, khi nµo kh«ng, vµ t¹i sao 2.1 3.1 3.2 §Æc ®iÓm cña c¸c ch†¬ng tr×nh ®iÒu chØnh c¬ cÊu thµnh c«ng vµ thÊt b¹i 59 ViÖn trî trong tæng chi tiªu ®Çu t† ë hai n†íc ch©u Phi (phÇn tr¨m) ........ 80 §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña dù ¸n khi c¸c nguån viÖn trî lµ bÊt ph©n ®Þnh ...... 81 B¶ng phô lôc ................................................................................................................... A.1.1 A.1.2 A.2.1 A.3.1 A.3.2 A.4.1 A.4.2 A.5.1 xii ¦íc l†îng t¸c ®éng cña viÖn trî ®èi víi t¨ng tr†ëng .............................. 136 C¸c n†íc trong b¶ng sè liÖu..................................................................... 137 Dù tÝnh kÕt qu¶ cña viÖc ®iÒu chØnh vèn vay ........................................... 142 T¸c ®éng cña viÖn trî n†íc ngoµi ®èi víi tæng chi tiªu, chi tiªu th†êng xuyªn vµ chi ®Çu t†, 1971-1990...................................... 146 T¸c dông cña tÝn dông †u ®·i ®èi víi chi tiªu ngµnh cña chÝnh phñ, 1971-1990........................................................................ 147 §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c nh©n tè phi qu¶n lý quyÕt ®Þnh tíi lîi suÊt kinh tÕ cña c¸c dù ¸n chÝnh phñ............................................. 150 T¸c ®éng cña c¸c chØ tiªu vÒ tù do c«ng d©n ®èi víi lîi suÊt kinh tÕ cña c¸c dù ¸n chÝnh phñ, cã ®èi chøng víi c¸c biÕn sè vÒ kinh tÕ vµ dù ¸n... 151 T¸c ®éng cña ESW ®èi víi kÕt qu¶ dù ¸n vµ møc sinh lêi kinh tÕ........... 155 ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ Lêi nãi ®Çu T rong viÖn trî n†íc ngoµi kiÕn thøc còng kh«ng kÐm phÇn quan träng so víi tiÒn b¹c. Gióp c¸c n†íc vµ c¸c céng ®ång h×nh thµnh kiÕn thøc cÇn thiÕt cho ph¸t triÓn lµ vai trß c¬ b¶n cña viÖn trî. Vµ viÖn trî còng lµ mét lÜnh vùc cÇn häc hái liªn tôc khi c¸c bµi häc thµnh c«ng vµ thÊt b¹i trë nªn râ rµng. §¸nh gi¸ viÖn trî lµ ®ãng gãp cho qu¸ tr×nh häc hái kh«ng ngõng nµy. Cuèn s¸ch gãp phÇn vµo viÖc “®æi míi t† duy vÒ viÖn trî” mµ céng ®ång quèc tÕ ®ang tiÕn hµnh - ®æi míi t† duy theo hai nghÜa. Thø nhÊt, víi viÖc kÕt thóc chiÕn tranh l¹nh, cã nh÷ng ng†êi ®Æt vÊn ®Ò lµ liÖu cã cÇn thiÕt ph¶i viÖn trî hay kh«ng trong mét thÕ giíi mµ c¸c thÞ tr†êng vèn liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau. Víi xu h†íng nµy, chóng t«i ®· chøng minh ®†îc r»ng viÖn trî tõ n†íc giµu sang n†íc nghÌo vÉn cã vai trß cña nã. Thø hai, c¸c n†íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n†íc ph¸t triÓn ®Òu ®ang xem xÐt l¹i vai trß cña viÖn trî d†íi ¸nh s¸ng cña m« h×nh ph¸t triÓn míi. ViÖn trî h÷u hiÖu cã thÓ gióp ph¸t triÓn thÓ chÕ vµ c¶i c¸ch chÝnh s¸ch lµ c¸c yÕu tè tèi quan träng cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Trong suèt 50 n¨m qua dï ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng nh†ng sù nghÌo khæ trªn thÕ giíi vÉn lµ mét vÊn ®Ò nghiªm träng. Nghiªn cøu vÒ viÖn trî, t¨ng tr†ëng vµ gi¶m nghÌo khæ cung cÊp nh÷ng b»ng chøng quan träng ®Ó chóng ta t¨ng c†êng hiÖu qu¶ cña viÖn trî. B¸o c¸o nµy tãm t¾t nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu gÇn ®©y cña Ng©n hµng ThÕ giíi vÒ hiÖu qu¶ viÖn trî. C«ng tr×nh nghiªn cøu gèc ®· hoÆc s¾p ®†îc c«ng bè trªn c¸c t¹p chÝ chuyªn m«n. Cßn b¸o c¸o nµy cã môc ®Ých phæ biÕn c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cho c¸c ®èi t†îng ®éc gi¶ réng h¬n. CÇn nhÊn m¹nh r»ng cã nh÷ng khÝa c¹nh quan träng trong hîp t¸c ph¸t triÓn mµ c«ng tr×nh nghiªn cøu nµy ch†a ®Ò cËp ®Õn. B¸o c¸o nµy chØ h¹n chÕ ë nh÷ng lÜnh vùc mµ chóng t«i cã nh÷ng ph¸t hiÖn míi. ViÖn trî th«ng qua c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau nh»m cung cÊp tiÒn cña vµ nh÷ng ý t†ëng. Cã hai chñ ®Ò chÝnh ®†îc nªu trong b¸o c¸o nµy. Chñ ®Ò thø nhÊt lµ viÖn trî muèn cã hiÖu qu¶ ph¶i ®óng lóc, vµ chñ ®Ò thø hai lµ nã ®ßi hái ph¶i kÕt hîp tiÒn vµ ý t†ëng mét c¸ch hîp lý. X¸c ®Þnh viÖn trî ®óng lóc rÊt quan träng ®Ó gióp c¸c n†íc c¶i thiÖn chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña m×nh. Khi c¸c n†íc c¶i c¸ch c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña m×nh, viÖn trî ®óng lóc cã thÓ gióp t¨ng c†êng Ých lîi cña c¶i c¸ch vµ duy tr× sù ñng hé cña c«ng chóng. Còng t†¬ng tù nh† thÕ, ë cÊp ®Þa ph†¬ng khi c¸c céng ®ång tù tæ chøc l¹i víi nhau ®Ó c¶i thiÖn dÞch vô th× viÖn trî ®«i khi cã thÓ quyÕt ®Þnh ®Õn thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c s¸ng kiÕn nµy. xiii ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ §¸nh gi¸ ViÖn trî: khi nµo cã t¸c dông, khi nµo kh«ng, vµ t¹i sao VÒ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c nhau, chóng t«i thÊy viÖn trî cã t¸c ®éng lín – nh†ng chØ ë c¸c n†íc cã thu nhËp thÊp vµ cã c¬ chÕ qu¶n lý tèt.Tr†íc khi c¸c n†íc tiÕn hµnh c¶i c¸ch, tµi chÝnh cã rÊt Ýt t¸c dông. Do ®ã, c¸c nhµ tµi trî ph¶i dùa vµo c¸c c«ng cô cña m×nh ®Ó hç trî ph¸t triÓn trong m«i tr†êng bÞ bãp mÐo – vµ b¸o c¸o xem xÐt chi tiÕt khi nµo viÖn trî cã t¸c dông vµ khi nµo th× kh«ng. §Ó cã t¸c ®éng lín h¬n ®èi víi viÖc gi¶m nghÌo khæ trªn ph¹m vi toµn cÇu th«ng qua ph¸t triÓn c«ng b»ng vµ bÒn v÷ng, viÖn trî n†íc ngoµi ®ßi hái ph¶i cã sù hîp t¸c ba bªn gi÷a c¸c n†íc nhËn viÖn trî, c¸c c¬ quan viÖn trî vµ c¸c n†íc tµi trî. N†íc nhËn viÖn trî cÇn ph¶i h†íng vÒ c¸c chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ tèt. Sù tham gia tÝch cùc cña x· héi d©n sù cã thÓ gióp duy tr× ®†îc c¬ chÕ qu¶n lý tèt ë c¸c n†íc ®ang ph¸t triÓn. May m¾n lµ nhiÒu n†íc nghÌo ®ang tiÕn hµnh c¸c cuéc c¶i c¸ch nghiªm tóc vÒ chÝnh s¸ch vµ qu¶n lý nhµ n†íc, do ®ã m«i tr†êng ®· t¹o nhiÒu thuËn lîi cho viÖn trî cã hiÖu qu¶ trong hµng thËp kû qua. C¸c c¬ quan ph¸t triÓn cÇn chuyÓn träng t©m khái môc tiªu tæng l†îng gi¶i ng©n vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng dù ¸n mét c¸ch côc bé sao cho viÖn trî cã hiÖu qu¶ cao h¬n. C¸c c¬ quan nµy cÇn ph¶i ®†îc ®¸nh gi¸ theo møc ®é ph©n bæ c¸c nguån lùc cña m×nh, c¶ nguån kiÕn thøc vµ tµi chÝnh, víi môc ®Ých khuyÕn khÝch c¶i c¸ch chÝnh s¸ch vµ ®æi míi thÓ chÕ nh»m c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng†êi d©n. RÊt may lµ c¸c c¬ quan ®a ph†¬ng vµ song ph†¬ng ®ang tù ®æi míi vµ hîp t¸c víi nhau ®Ó ho¹t ®éng trë nªn hiÖu qu¶ h¬n. Cuèi cïng, d©n chóng cña c¸c n†íc tµi trî cÇn tiÕp tôc ñng hé viÖn trî. RÊt tiÕc lµ t¹i thêi ®iÓm viÖn trî ®†îc coi lµ hiÖu qu¶ nhÊt nh† hiÖn nay th× l†îng viÖn trî l¹i gi¶m sót vµ ®ang ë møc thÊp nhÊt. B¸o c¸o nµy cã môc ®Ých kªu gäi c¸c n†íc tµi trî tiÕp tôc cung cÊp viÖn trî vµ tham gia tÝch cùc vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn vµ hîp t¸c ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ h¬n cã nghÜa lµ c¶i thiÖn cuéc sèng cña hµng tr¨m triÖu ng†êi d©n: b÷a ¨n ®†îc ®Çy ®ñ h¬n, con c¸i khoÎ m¹nh h¬n, nhiÒu trÎ em ®†îc tíi tr†êng h¬n. §©y lµ nh÷ng môc tiªu ®¸ng ®Ó chóng ta phÊn ®Êu – vµ nÕu ®†îc qu¶n lý tèt th× viÖn trî cã thÓ ®ãng gãp rÊt nhiÒu. Joseph E. Stiglitz Phã chñ tÞch cao cÊp phô tr¸ch kinh tÕ ph¸t triÓn Chuyªn viªn kinh tÕ tr†ëng Ng©n hµng ThÕ giíi Th¸ng 11-1998 xiv ÀAÁNH GIAÁ VIÏÅN TRÚÅ Nhãm lµm b¸o c¸o B¸o c¸o nghiªn cøu chÝnh s¸ch nµy do David Dollar vµ Lant Pritchett thuéc Nhãm Nghiªn cøu ph¸t triÓn viÕt. §©y lµ ®Ønh cao cña ch†¬ng tr×nh nghiªn cøu vÒ hiÖu qu¶ viÖn trî do Lyn Squire khëi x†íng vµ gi¸m s¸t. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu lµm tiÒn ®Ò cho b¸o c¸o nµy lµ cña c¸c t¸c gi¶ nh† Craig Burnside, Claus Deiningger, Shanta Devarajan, William Easterly, Deon Filmer, Jonathan Isham, Dani Kaufmann, Elizabeth King, Jennie Litvack, Luis Serven, Lyn Squire, Vinaya Swaroop vµ Jakob Svensson. C¸c t¸c gi¶ ®· sö dông nhiÒu vµ trÝch dÉn c¸c ®¸nh gi¸ vµ nghiªn cøu cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong Ng©n hµng ThÕ giíi. HÇu hÕt c¸c nghiªn cøu nÒn ®· ®†îc tr×nh bµy vµ th¶o luËn ë héi th¶o Quü ®Çu t† h¶i ngo¹i NhËt B¶n (OECF) - Ng©n hµng ThÕ giíi “TÇm nh×n Hîp t¸c Ph¸t triÓn míi cho thÕ kû XXI” (Tokyo, th¸ng 9-1997). C¸c t¸c gi¶ còng ghi nhËn nh÷ng hç trî nghiªn cøu quý b¸u cña Mita Chakraborty, Charles Chang, Giuseppe Iarossi vµ Pablo Zoido-Lobaton vµ nh÷ng hç trî hµnh chÝnh tuyÖt vêi cña Emily Khine, Kari Labrie vµ Raquel Luz. Lawrence MacDonald ®· gióp ®ì rÊt tËn t×nh trong suèt qu¸ tr×nh chuÈn bÞ b¸o c¸o. Bruce Ross-Larson cïng Jessica Moore vµ Sharifah Albukhary ®· hiÖu ®Ýnh l¹i b¸o c¸o tr†íc khi xuÊt b¶n. Nh÷ng ý kiÕn trong b¸o c¸o nghiªn cøu chÝnh s¸ch nµy kh«ng nhÊt thiÕt ph¶n ¸nh quan ®iÓm cña Héi ®ång Qu¶n trÞ Ng©n hµng ThÕ giíi hay cña c¸c chÝnh phñ mµ Héi ®ång ®¹i diÖn. xv