Nội dung

12 HUAÁN LUYEÄN THEÅ THAO Ñaëc ñieåm phaûn xaï cuûa nam vaän ñoäng vieân khuyeát taät ñua xe laên taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh PGS.TS. Nguyeãn Quang Vinh Q TOÙM TAÉT: ABSTRACT: Baøi vieát öùng duïng thieát bò ño phaûn xaï cô theå T.K.K II - 1264 do Nhaät saûn xuaát kieåm tra treân 13 nam vaän ñoäng vieân (VÑV) khuyeát taät ñua xe laên taïi Tp. Hoà Chí Minh. Qua ñoù cung caáp thoâng tin veà phaûn xaï vaø söï taäp trung chuù yù cuûa khaùch theå nghieân cöùu. Töø khoùa: phaûn xaï, vaän ñoäng vieân khuyeát taät, ñua xe laên. thaønh phoá Hoà Chí Minh. Article on application of TKK II - 1264 body reflex measuring device, made by Japan, tested on 13 disabled male athletes in wheelchair racing in Ho Chi Minh City. Thereby providing information on reflexes and attention of the research object. Keywords: reflexes, disabled athletes, wheelchair racing. Ho Chi Minh City. 1. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Con ngöôøi coù 5 giaùc quan phaûn öùng vôùi moät loaïi kích thích ñaëc thuø, phuø hôïp vôùi tính chaát cuûa giaùc quan aáy. Vì vaäy coù 5 loaïi caûm giaùc vaän ñoäng: thính vaän ñoäng, thò vaän ñoäng… Trong caùc loaïi phaûn xaï aáy thì thính vaø thò vaän ñoäng laø hai phaûn xaï coù tính nhaïy caûm cao nhaát vaø coù vai troø quan troïng trong hoaït ñoäng theå duïc theå thao. Pheùp ño phaûn xaï laø phöông phaùp xaùc ñònh thôøi gian cuûa phaûn öùng vaän ñoäng. Thôøi gian phaûn xaï cho pheùp phaùn ñoaùn veà traïng thaùi hoaït ñoäng cuûa heä thaàn kinh trung öông vaø caùc cô quan phaân tích. Soá lieäu veà phaûn xaï cho ta ñaùnh giaù chính xaùc toác ñoä phaûn öùng xöû lyù caùc tình huoáng trong thi ñaáu. “Thôøi gian phaûn xaï laø chæ tieâu nhaïy caûm vaø ñaëc tröng cho tính höng phaán vaø tính linh hoaït cô naêng cuûa heä thaàn kinh trung öông cuõng nhö caùc cô quan caûm thuï vaø cô quan hieäu öùng”. Do ñoù phaûn xaï ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng quyeát ñònh thaønh tích thi ñaáu cuûa VÑV caùc moân toác ñoä trong ñoù coù ñua xe laên. Vôùi taàm quan troïng treân ñeà taøi nghieân cöùu: “Ñaëc ñieåm phaûn xaï cuûa nam vaän ñoäng vieân khuyeát taät ñua xe laên taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh”. Phöông phaùp nghieân cöùu: phöông phaùp kieåm tra chöùc naêng thaàn kinh, taâm lyù vaø phöông phaùp toaùn thoáng keâ. Khaùch theå nghieân cöùu: 13 nam VÑV khuyeát taät ñua xe laên taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. 2. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Chuùng toâi tieán haønh kieåm tra caùc test phaûn xaï ñôn vaø phaûn xaï löïa choïn treân 13 nam VÑV khuyeát taät ñua xe laên taïi TP.Hoà Chí Minh thu ñöôïc keát quaû taïi baûng 1. Soá lieäu taïi baûng 1 cho thaáy: Nhìn chung caùc chæ soá ms ôû hieäu öùng taùc ñoäng ñôn vaø phöùc coù söï oån ñònh, tuy giaù trò trung bình ms töông ñoái lôùn, cöôøng ñoä taäp trung chuù yù khi thöïc hieän phaûn xaï taêng khoâng ñaùng keå (hieäu soá döông), thaäm chí nhieàu VÑV coù cöôøng ñoä taäp trung chuù yù khi thöïc hieän phaûn xaï giaûm (hieäu soá aâm). Phaûn xaï taùc ñoäng ñôn: - Giaù trò trung bình: 158.92ms - Giaù trò nhoû nhaát: 158.92ms - Giaù trò lôùn nhaát: 259ms Phaûn xaï taùc ñoäng phöùc: - Giaù trò trung bình: 158.92ms - Giaù trò nhoû nhaát: 248ms - Giaù trò lôùn nhaát: 351.10ms Caùc giaù trò trung bình (min & max) cuûa phaûn xaï ñôn vaø phaûn xaï löïa choïn ñöôïc ghi dieãn qua bieåu ñoà 1. Giaù trò trung bình caøng nhoû coù nghóa laø thôøi gian phaûn xaï caøng nhanh. Ngöôïc laïi, giaù trò trung bình caøng lôùn thôøi gian phaûn xaï caøng chaäm. Hieän nay nhieàu nghieân cöùu cho raèng, ôû nhöõng VÑV coù trình ñoä cao, thôøi gian phaûn xaï trung bình laø 100 120ms, thaäm chí nhoû hôn. Soá % loãi phaûn xaï löïa choïn ñaùnh giaù söï phaân phoái chuù yù vaø ñoä chính xaùc cuûa phaûn xaï VÑV. Soá % loãi nhieàu nhaát laø: - Soá loãi 73.33% (coù 1 VÑV, chieám 7.69%) - Soá loãi 60% (coù 1 VÑV, chieám 7.69%) - Soá loãi 6.66% (coù 6 VÑV, chieám 46.15%) - Soá loãi 13.33% (coù 2 VÑV, chieám 15.38%) - Soá loãi 20% (coù 2 VÑV, chieám 15.38%) Nhìn chung, caùc VÑV coù söï phaân phoái taäp trung chuù SOÁ 6/2019 KHOA HOÏC THEÅ THAO 13 HUAÁN LUYEÄN THEÅ THAO Baûng 1. Keát quaû kieåm tra phaûn xaï cuûa nam VÑV khuyeát taät ñua xe laên taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh Phaûn xaï TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Ñôn Maõ soá VÑV VÑV 01 VÑV 02 VÑV 03 VÑV 04 VÑV 05 VÑV 06 VÑV 07 VÑV 08 VÑV 09 VÑV 10 VÑV 11 VÑV 12 VÑV 13 X Min Max Löïa choïn ms δ ms Hieäu δ % loãi 179.92 184.92 158.92 220.61 202.30 185.07 169.46 165.46 197.53 191 259 230.00 167.76 12.86 19.30 6.81 56.98 19.30 30.31 18.60 18.60 26.30 35.04 35.47 21.24 11.81 278.92 298.73 248.65 299.92 300.23 272.97 249.65 249.65 315.10 269.97 307.74 293.30 283.28 -51 -241 -292 -586 -520 -281 14 153 242 119 493 -75 251 49.62 72.17 82.17 70.94 70.04 50.64 72.17 72.12 75.51 60.97 83.59 56.37 86.87 6.66 20 73.33 13.33 6.66 6.66 6.66 6.66 6.66 13.33 20 13.33 60 193.23 23.41 284.90 - 59.54 69.48 19.48 158.92 259 6.81 56.89 248 315.10 -586 493 49.62 86.87 6.66 73.33 Bieåu ñoà 1. Giaù trò trung bình cuûa phaûn xaï ñôn vaø löïa choïn (ms) cuûa nam VÑV khuyeát taät ñua xe laên taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh Bieåu ñoà 2. Giaù trò trung bình (min & max) cuûa % loãi phaûn xaï löïa choïn cuûa nam VÑV khuyeát taät ñua xe laên taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh yù töông ñoái toát. Caùc giaù trò trung bình (min & max) cuûa % loãi phaûn xaï löïa choïn ñöôïc ghi dieãn qua bieåu ñoà 2. Ñoä leäch chuaån phaûn aùnh söï oån ñònh cuûa taäp trung chuù yù - ÔÛ phaûn xaï taùc ñoäng ñôn, phaûn aùnh coù ñoä leäch chuaån trung bình 23.41ms; trong ñoù min: 6.81ms vaø max laø: 56.98ms. - ÔÛ phaûn xaï taùc ñoäng phöùc, phaûn xaï coù ñoä leäch chuaån trung bình 68.48ms; trong ñoù min: 49.62 ms vaø max laø: 86.87 ms. Qua keát quaû tính ñoä leäch chuaån cho thaáy: nhìn chung VÑV khuyeát taät ñua xe laên chöa coù söï oån ñònh taäp trung chuù yù. Ñoä leäch chuaån so vôùi giaù trò trung bình töông ñoái lôùn, chöùng toû toác ñoä thôøi gian phaûn xaï coù nhieàu bieán ñoäng vaø trong quaù trình taäp trung chuù yù ñeå ñöa ra phaûn xaï coù söï phaân taùn. Cuøng vôùi keát quaû cuûa hieäu 10 laàn phaûn xaï ban ñaàu vaø 10 laàn phaûn xaï sau phaàn lôùn laø soá aâm, caøng chöùng toû söï phaân taùn chuù yù vaø cöôøng ñoä chuù yù cuõng nhö toác ñoä phaûn xaï bò giaûm. Chuùng ta seõ thaáy roõ ôû bieåu ñoà 3: Hieäu cuûa 10 phaûn xaï ban ñaàu vaø 10 phaûn xaï sau cuûa phaûn xaï löïa choïn Hieäu soá naøy phaûn aùnh cöôøng ñoä chuù yù vaø phaûn xaï cuûa VÑV, keát quaû ôû bieåu ñoà 4. - Keát quaû hieäu soá aâm phaûn aùnh cöôøng ñoä chuù yù giaûm vaø cöôøng ñoä phaûn xaï chaäm, khoâng oån ñònh. KHOA HOÏC THEÅ THAO SOÁ 6/2019 14 HUAÁN LUYEÄN THEÅ THAO Bieåu ñoà 3. Giaù trò trung bình (min & max) cuûa ñoä leäch chuaån phaûn xaï cuûa nam VÑV khuyeát taät ñua xe laên taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh Bieåu ñoà 4. Hieäu cuûa 10 phaûn xaï ban ñaàu vaø 10 phaûn xaï sau cuûa phaûn xaï löïa choïn cuûa nam VÑV khuyeát taät ñua xe laên taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh - Keát quaû hieäu soá döông phaûn aùnh cöôøng ñoä chuù yù vaø cöôøng ñoä phaûn xaï taêng veà cuoái. Ñaùnh giaù ñieàu naøy caàn phaûi xeùt toaøn dieän caùc chæ soá thu ñöôïc cuûa moãi VÑV Hieäu soá trung bình cuûa 13 VÑV: -59.54 ms Hieäu soá aâm lôùn nhaát: -586 ms Hieäu soá döông lôùn nhaát: 493 ms Nhìn chung cöôøng ñoä chuù yù vaø phaûn xaï cuûa VÑV giaûm. Nhö vaäy, keát quaû cuûa hieäu soá khaúng ñònh laàn nöõa söï phaân taùn chuù yù vaø phaûn xaï cuûa VÑV trong quaù trình kieåm tra. Keát quaû phaân tích vaø baûng 1 cho thaáy moät soá VÑV coù caùc chæ soá phaûn aùnh söï vöôït troäi. Trong soá VÑV ñöôïc kieåm tra cho thaáy 4 VÑV coù söï oån ñònh nhaát laø: VÑV 07, VÑV 08, VÑV 10 vaø VÑV 13. Trong soá 13 VÑV ñöôïc kieåm tra, coù moät soá VÑV phaûn aùnh söï khoâng oån ñònh trong quaù trình thöïc hieän nhöõng phaûn xaï maëc duø khoâng ñaùng keå: * VÑV 03 coù thôøi gian phaûn xaï nhanh nhaát, nhöng maéc nhieàu loãi nhaát vaø hieäu soá aâm phaûn aùnh cöôøng ñoä taäp trung chuù yù vaø phaûn xaï giaûm ôû phaûn xaï löïa choïn, caùc chæ soá phaûn aùnh söï khoâng oån ñònh ôû möùc ñoä nhaát ñònh. * VÑV 04 phaûn xaï chaäm hôn so vôùi ñoàng ñoäi, hieäu soá cuûa ms löïa choïn laø soá aâm lôùn nhaát. Giaù trò ñoä leäch chuaån trung bình töông ñoái cao. * VÑV 01 cuõng laø moät trong soá nhöõng ngöôøi ñöôïc kieåm tra coù caùc chæ soá phaûn aùnh söï oån ñònh (ñoä leäch chuaån cuûa hieäu öùng taùc ñoäng ñôn laø 12.86 vaø phöùc laø 49.62). Tuy nhieân trong quaù trình phaûn xaï, cöôøng ñoä chuù yù cuõng bieåu hieän giaûm (hieäu soá ms cuûa phaûn xaï löïa choïn laø -51). Cho ñeán nay ôû Vieät Nam chöa coù coâng trình naøo nghieân cöùu treân VÑV khuyeát taät ñua xe laên. Do vaäy ñeå coù caùc chæ soá chuaån xaùc ñaït tieâu chuaån ñaùnh giaù cuõng nhö nhöõng nhaän ñònh chính xaùc veà caùc chöùc naêng taâm lyù, caàn phaûi coù söï nghieân cöùu saâu vaø toaøn dieän hôn nöõa. 3. KEÁT LUAÄN Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy chæ soá ms ôû hieäu öùng taùc ñoäng ñôn vaø phöùc coù söï oån ñònh, caùc VÑV coù söï phaân phoái taäp trung chuù yù töông ñoái toát. Tuy nhieân VÑV khuyeát taät ñua xe laên chöa coù söï oån ñònh taäp trung chuù yù. Keát quaû cho thaáy 4 VÑV coù söï oån ñònh nhaát laø: VÑV 07, VÑV 08, VÑV 10 vaø VÑV 13 vaø caùc VÑV coøn laïi coù söï khoâng oån ñònh trong quaù trình thöïc hieän nhöõng phaûn xaï maëc duø khoâng ñaùng keå. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Nguyeãn Thò Tuyeát (2005), “Moät soá caùch huaán luyeän taâm lyù”, Thoâng tin khoa hoïc TDTT, Vieän Khoa hoïc TDTT, Haø Noäi (1). 2. Nguyeãn Thò Tuyeát (2000), “Caùc test taâm lyù ñaùnh giaù trình ñoä taäp luyeän VÑV”, Thoâng tin khoa hoïc TDTT, Vieän Khoa hoïc TDTT, Haø Noäi (6). 3. Phaïm Ngoïc Vieãn (1991), Taâm lyù hoïc theå duïc theå thao, Nxb TDTT Haø Noäi. Nguoàn baøi baùo: Nguyeãn Thanh Ñeà, Nguyeãn Quang Vinh (2015), “Nghieân cöùu ñaùnh giaù naêng löïc theå chaát cuûa ngöôøi khuyeát taät luyeän taäp theå duïc theå thao taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh”, Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc caáp thaønh phoá. (Ngaøy Toøa soaïn nhaän ñöôïc baøi: 4/10/2019; ngaøy phaûn bieän ñaùnh giaù: 15/11/2019; ngaøy chaáp nhaän ñaêng: 8/12/2019) SOÁ 6/2019 KHOA HOÏC THEÅ THAO