Nội dung

Tiết 36: CÁCH LẬP Ý CỦA BÀI VĂN BIỂU CẢM A.Mục tiêu bài học: Giúp HS: - Tìm hiểu những cách lập ý đa dạng của bài văn biểu cảm để có thể mở rộng phạm vị kỹ năng làm văn biểu cảm - Tiếp xúc với nhiều dạng văn biểu cảm nhận ra cách viết của mỗi đoạn văn. B Chuẩn bị. - Thầy soạn bài và có một số bài văn mẫu. - Trò soạn bài và trả lời theo yêu cầu SGK. C. Các hoạt động dạy và học 1. Ổn định 2. Kiểm tra: Thế nào là từ đồng nghĩa? Cho VD và chỉ rõ những biểu thị của từ đó? Tác dụng sử dụng từ đồng nghĩa. Hoạt động 1 ?Tìm hiểu những cách lập ý. I. Những cách lập ý H- Đọc đoạn văn Đèn chiếu đoạn văn 1 văn biểu cảm Nhắc lại khái niệm về văn - Là VB viết ra nhằm biểu đạt biểu cảm? thường gặp của bài tình cảm, cảm xúc sự đánh giá của con người với TG Xq và khêu gợi đồng cảm… - Là người từng trải và nhạy cảm tác giả đã phát hiện ra - Qui luật của sự phát triển và quy luật gì của cuộc sống? đào thải (câu 1). D/c? - Sự bất tử của tre nứa 1 trong 4 Từ quy luật ấy tác giả khẳng biểu tượng của văn hoá cộng định điều gì? đồng: Cây đa, bến nước, sân đình, luỹ tre. ?Những câu nào nói lên 1 cách trực tiếp tình cảm về cây - Đoạn 3 tre Việt Nam qua cách đánh giá trực tiếp về cây tre? ?Việc liên tưởng đến tương lai - Dù cho sắt thép có nhiều văn hoá khơi gợi cảm xúc gì hơn, tre nứa vẫn là nhiềm vui, về cây tre? hạnh phúc của cuộc sống mới ?Đoạn văn đã lập ý bằng cách trong hoà bình nào? đTre trở thành biểu tượng cho con người Việt Nam: nhẫn nhịn, 1. Liên hệ hiện tại với ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm. tương lai Đèn chiếu đoạn văn 2 ?Đoạn văn này biểu đạt tình H - đọc đoạn văn 2 cảm gì? - Nhớ lại kỷ niệm thuở ấu thơ: ? Tác giá đã bộc lộ cảm xúc Niềm say mê, con gà đất. say mê con gà đất bằng cách - Nghĩ về con gà đất trong quá nào? khứ. Đoạn nào? - Nghĩ về hiện tại: Đồ chơi không ?Việc hồi tưởng quá khứ gợi phải vật vô tri, vô giác mà lên cảm xúc gì của tác giả? chúngcó linh hồn và niềm sung sướng của trẻ thơ. 2. Hồi tưởng quá khứ và suy nghĩ về hiện tại. Đèn chiếu đoạn 3,4 - Chủ yếu được bắt nguồn từ ký ? Tình cảm của người viết đối ức: thời gian còn học cô. Từ đó với cô giáo được bắt nguồn có cảm xúc mạnh mẽ, ấn tượng từ ký ức hay hiện tại? và sâu sắc: chẳng bao giờ quên. ?Tác giả dùng hình thức nào để bày tỏ tình cảm với cô - Tưởng tượng tình huống giáo? H - đọc đoạn 4. - Tình yêu đất nước và khát vọng Cảm xúc được thể hiện qua thống nhất đất nước. đoạn văn là gì? - Gián tiếp miêu tả về mùa thu biên giới. Cảm xúc ấy được biểu đạt bằng phương thức nào? - Dùng hình thức tưởng tượng ? Tác giả lập ý bằng cách tình huống giả định ở cực Bắc nào? nghĩ về cực Nam, ở núi nghĩa về Tác dụng? biển, nơi đầy chim nhớ về xứ cá Tình cảm khơi dậy trong lòng tôm. người đọc niềm tự hào và ý đ Thể hiện tình yêu đất nước, 3. Tưởng tượng tình thức trách nhiệm với Tổ quốc khát vọng huống, hứa hẹn, mong đ giá trị tư tưởng của văn biểu ước. cảm. Đèn chiếu đoạn văn 4 H - đọc ? Tình cảm của tác giả đối với Quan sát miêu tả hình ảnh mẹ từ mẹ được biểu đạt ntn? đó suy ngẫm. - Quan sát từ chi tiết đ nảy sinh cảm xúc đ nhà văn đã gợi tả bóng dáng, khuôn mặt người mẹ già với tất cả lòng thương cảm và hối hận vì mình đã thờ ơ, vô tình. 4. Quan sát và suy ngẫm. Hoạt động 2 II. Luyện tập Đề: lập ý trong quan hệ đối với con vật nuôi. 1. Hoàn cảnh nuôi mèo. a. Do nhà quá nhiều chuột. b. Do thích mèo đẹp, xinh. c. Do tình cờ nhặt được mèo con bị lạc hoặc có người cho. 2. Quá trình nuôi dưỡng và qua sát hoạt động sống của con mèo: a. Thái độ, cử chỉ của người nuôi và của con mèo. b. Mèo tập dượt bắt chuột và kết quả. c. Nhận xét: ngoan (hư), giỏi bắt chuột (lười). Không ăn vụng (thích ăn vụng). 3. Quá trình hình thành tình cảm của người với mèo. a. Ban đầu: Thấy thích vì xinh xắn, dễ thương (màu lông, màu mắt, tiếng kêu hình dáng…). b. Tiếp theo: Thấy quý yêu vì ngoan ngoãn bắt chuột. c. Về sau: Quấn quyết, gắn bó như một người bạn nhỏ. 4. Cảm nghĩ: a. Con mèo hình như cũng có một đời sống tình cảm. Nó biết cư xử tốt với người tốt, biết xả thân vì người tốt, góp phần diệt chuột. b. Càng yêu quý mèo càng ghét lũ bất lương bắt trộm mèo. D* V ề nhà: - Lập ý cho đề bài - c - cảm xúc về người thân. - Soạn bài tiếp theo.