Nội dung

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH HOAØNG ANH DUÕNG LAÄP KEÁ HOAÏCH KHÔÛI SÖÏ CHO CAÙC DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ VIEÄT NAM LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH - NAÊM 2008 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH HOAØNG ANH DUÕNG LAÄP KEÁ HOAÏCH KHÔÛI SÖÏ CHO CAÙC DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ VIEÄT NAM CHUYEÂN NGAØNH: QUAÛN TRÒ KINH DOANH MAÕ SOÁ: 60.34.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ GV HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC TS. PHAN THÒ MINH CHAÂU TP. HOÀ CHÍ MINH - NAÊM 2008 MUÏC LUÏC Phaàn môû ñaàu Trang Chöông I: CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VEÀ KHÔÛI SÖÏ DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ 04 1.1 Toång quan veà doanh nghieäp vöøa vaø nhoû 04 1.1.1 Khaùi nieäm veà doanh nghieäp vöøa vaø nhoû 04 1.1.2 Tieâu chí phaân loaïi DNVVN 04 1.2 Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà khôûi nghieäp 05 1.2.1 Ngöôøi khôûi nghieäp 05 1.2.2 Ñaëc tröng cuûa khôûi nghieäp 05 1.3 Cô sôû lyù luaän cuûa khôûi nghieäp 06 1.3.1 Laäp baûn keá hoaïch kinh doanh 06 1.3.1.1 Keá hoaïch marketing 08 1.3.1.2 Quaù trình phaùt trieån saûn phaåm 11 1.3.1.3 Teân doanh nghieäp vaø thöông hieäu haøng hoaù, dòch vuï 11 1.3.1.4 Keá hoaïch ñònh vò doanh nghieäp 12 1.3.1.5 Keá hoaïch nhaân söï 13 1.3.1.6 Choïn loaïi hình doanh nghieäp 15 1.3.1.7 Cô caáu toå chöùc doanh nghieäp 16 1.3.1.8 Keá hoaïch taøi chính vaø keá toaùn 17 1.3.1.9 Keá hoaïch baùn haøng 18 1.3.2 Ñaêng kyù kinh doanh 20 1.3.2.1 Cô sôû phaùp lyù vaø thuû tuïc ÑKKD 20 1.3.2.2 Trình töï thuû tuïc ÑKKD 20 1.3.3 Kinh nghieäm veà khôûi nghieäp ôû moät soá nöôùc 21 Chöông II: THÖÏC TRAÏNG VEÀ DOANH NGHIEÄP VAØ THAØNH LAÄP DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ ÔÛ VIEÄT NAM TRONG GIAI ÑOAÏN HIEÄN NAY 26 2.1 Vai troø cuûa DNVVN trong neàn kinh teá quoác daân 26 2.1.1 Vai troø kinh teá 26 2.1.2 Vai troø xaõ hoäi 28 2.2 Thöïc traïng veà caùc DNVVN vaø hoaït ñoäng khôûi nghieäp caùc DNVVN ôû Vieät Nam giai ñoaïn hieän nay 28 2.2.1 Thoâng tin chung veà DNVVN 28 2.2.1.1 Soá löôïng DNVVN ôû Vieät Nam 28 2.2.1.2 Quy moâ cuûa caùc DNVVN ôû Vieät Nam hieän nay 28 2.2.1.3 Söï phaân boá cuûa caùc DNVVN ôû Vieät Nam hieän nay 30 2.2.1.4 Hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc DNVVN 31 2.2.1.5 Caùc DNVVN Vieät Nam chöa chuù troïng vaøo chaát löôïng 31 2.2.2 Thöïc traïng khôûi nghieäp 32 2.2.2.1 Thöïc traïng trong vieäc laäp keá hoaïch kinh doanh 32 2.2.2.2 Thöïc traïng quaûn lyù, hoaït ñoäng cuûa DN sau khi hoaït ñoäng 34 2.2.2.3 Ñaêng kyù kinh doanh, thuû tuïc vaø chính saùch hoã trôï 38 Chöông III: ÑEÀ XUAÁT MOÂ HÌNH KHÔÛI NGHIEÄP VAØ CAÙC KIEÁN NGHÒ VEÀ THUÛ TUÏC ÑKKD VAØ CHÍNH SAÙCH HOÃ TRÔÏ DNVVN ÔÛ VIEÄT NAM TRONG THÔØI GIAN TÔÙI 43 3.1 Moâ hình keá hoaïch kinh doanh ñeå khôûi nghieäp DNVVN ôû Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay 43 3.1.1 Quan ñieåm phaùt trieån DNVVN 43 3.1.2 Laäp baûn keá hoaïch khôûi söï doanh nghieäp 44 3.1.2.1 Phaân tích thò tröôøng 45 3.1.2.2 Xaây döïng caùc saûn phaåm, dòch vuï 48 3.1.2.3 Phaân tích taøi chính 50 3.1.2.4 Keá hoaïch nhaân söï vaø toå chöùc doanh nghieäp 55 3.1.2.5 Caùc chieán löôïc thöïc hieän 59 3.1.2.6 Laäp baûng toùm taét khôûi söï doanh nghieäp 63 3.2 Laøm thuû tuïc thaønh laäp doanh nghieäp 63 3.3 Moät soá kieán nghò nhaèm taïo ñieàu kieän phaùt trieån caùc DNVVN 63 3.3.1 Kieán nghò veà phaùp luaät 63 3.3.2 Chính saùch veà taøi chính, tín duïng 64 3.3.3 Chính saùch thò tröôøng 66 Phaàn keát luaän 68 Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc SÔ ÑOÀ, BAÛNG BIEÅU, COÂNG THÖÙC Trang SÔ ÑOÀ Sô ñoà 1.1: Moâi tröôøng marketing 10 Sô ñoà 3.1: Phaân khuùc, löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu 47 Sô ñoà 3.2: Quaù trình phaùt trieån saûn phaåm môùi 49 Sô ñoà 3.3: Tieán trình ñònh giaù baùn saûn phaåm 51 Sô ñoà 3.4: Hoaïch ñònh nguoàn nhaân löïc 56 Sô ñoà 3.5: Cô caáu toå chöùc doanh nghieäp ma traän 58 Sô ñoà 3.6: Cô caáu toå chöùc doanh nghieäp tröïc tuyeán 58 Sô ñoà 3.7: Cô cheá vaän haønh cuûa heä thoáng hoã trôï tín duïng 65 ÑOÀ THÒ Ñoà thò 1.1: Moái quan heä giöõa suaát sinh lôøi vaø ruûi ro 19 Ñoà thò 2.1: Soá löôïng DN ñang hoaït ñoäng ñeán 31/12 haøng naêm 29 Ñoà thò 2.2: Cô caáu voán cuûa DN ngoaøi quoác doanh 36 BAÛNG BIEÅU Baûng 2.1: Ñoùng goùp KVKT NQD ñeán giaù trò SX coâng nghieäp naêm 2006 27 Baûng 2.2: Cô caáu voán SX bình quaân haøng naêm cuûa KVTN so vôùi loaïi hình khaùc (%) 30 Baûng 2.3: Soá cô sôû KD phi noâng nghieäp phaân theo vuøng taïi thôøi ñieåm 32/12 haèng naêm 30 Baûng 2.4: Möùc laõi, loã cuûa caùc DN TP HCM naêm 2006 31 Baûng 3.1: Chi phí QC vaø baùn haøng döï tính coâng ty Minh Hieáu 60 COÂNG THÖÙC Coâng thöùc 1: Coâng thöùc quy trình Marketing 09 TÖØ VIEÁT TAÉT ASEAN- Toå chöùc caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ BCÑKT – Baûng caân ñoái keá toaùn BCKQHÑKD – Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh CMNN – Chöùng minh nhaân daân CT – Coâng thöùc DN – Doanh nghieäp DNNN – Doanh nghieäp nhaø nöôùc DNVVN – Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû DNTN – Doanh nghieäp tö nhaân ÑKKD – Ñaêng kyù kinh doanh ÑTNN – Ñaàu tö nöôùc ngoaøi FDI – Voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi GDP – Toång saûn phaåm quoác noäi G7 – Toå chöùc caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån KT – Kinh teá KV - Khu vöïc KVKT – Khu vöïc kinh teá NQD – Ngoaøi quoác doanh QBLTD – Quyõ baûo laõnh tín duïng SP- Saûn phaåm SX – Saûn xuaát SXKD – Saûn xuaát kinh doanh TLDN – Thaønh laäp doanh nghieäp VAT- Thueá giaù trò gia taêng VCCI – Phoøng coâng nghieäp vaø thöông maïi Vieät Nam WTO – Toå chöùc thöông maïi quoác teá LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi. Trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi giai ñoaïn (2001-2010) Vieät Nam ñaõ ñaët ra muïc tieâu ñaày tham voïng cho taêng tröôûng kinh teá, taïo coâng aên vieäc laøm vaø xoaù ñoùi giaûm ngheøo. Caùc doanh nghieäp tö nhaân vöøa vaø nhoû seõ ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu naøy. Noù seõ cung caáp moät phaàn quan troïng caùc khoaûn ñaàu tö môùi, goùp phaàn vaøo taêng tröôûng nhanh xuaát khaåu vaø ñöôïc mong ñôïi seõ taïo ra phaàn lôùn vieäc laøm môùi, coù naêng suaát lao ñoäng vaø thu nhaäp cao, keå caû ôû vuøng noâng thoân. Caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû vì vaäy ñöôïc coi laø vaán ñeà soáng coøn neáu Vieät Nam muoán giöõ toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao nhö hieän nay. Thôøi gian qua, khu vöïc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ñaõ ñaït ñöôïc moät böôùc tieán quan troïng caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng, nhöng vaãn coøn nhieàu haïn cheá caàn ñöôïc khaéc phuïc ñeå phaùt trieån maïnh vaø beàn vöõng. Ngoaøi nhöõng haïn cheá voán coù nhö thieáu voán, coâng ngheä laïc haäu, quaûn lyù yeáu keùm thì coøn toàn taïi maët haïn cheá laø khaâu khôûi söï doanh nghieäp. Khaâu naøy laø khaâu quan troïng khoâng ñöôïc ñaàu tö kyõ daãn ñeán doanh nghieäp khoâng phaùt trieån nhö mong muoán vaø coù theå daãn ñeán phaù saûn. Vieät Nam ñang trong thôøi kyø buøng noå kinh teá, ñaëc bieät laø kinh teá tö nhaân. Raát nhieàu baïn treû muoán laäp nghieäp vôùi caùc cô sôû kinh doanh rieâng nhöng laïi khoù khaên trong vieäc thaønh laäp, toå chöùc doanh nghieäp theo caùch khoa hoïc, caùc böôùc tieán haønh khaûo saùt, xaây döïng keá hoaïch kinh doanh ñeå haïn cheá thaáp nhaát ruûi ro. Nhieàu doanh nghieäp ñaõ hình thaønh nhöng hoaït ñoäng töï phaùt, khoâng coù hoaïch ñònh moät chieán löôïc phaùt trieån. Xuaát phaùt töø thöïc teá treân neân toâi choïn ñeà taøi “LAÄP KEÁ HOAÏCH KHÔÛI SÖÏ CHO CAÙC DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ VIEÄT NAM” 2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi: - Laøm roõ moät soá vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà khôûi nghieäp nhö khaùi nieäm doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, caùc lyù thuyeát kinh teá lieân quan ñeán khôûi nghieäp. - Phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng cuûa coâng taùc khôûi nghieäp caùc DNVVN ôû Vieät Nam thôøi gian qua vaø thöïc traïng veà chính saùch cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi khu vöïc DNVVN - Xaây döïng moät quy trình cho quaù trình khôûi nghieäp ñeå cho ngöôøi khôûi nghieäp coù cô sôû lyù thuyeát, naém ñöôïc caùc böôùc cuï theå trong quaù trình khôûi nghieäp. - Ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp ñoái vôùi chính saùch phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc, söï hoã trôï cuûa Chính phuû ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, nhaát laø trong coâng taùc khôûi nghieäp. Page 1 3. Ñoái töôïng, phaïm vi nghieân cöùu. - Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø caùc DNVVN Vieät Nam trong coâng taùc khôûi nghieäp. Nhaát laø vieäc nghieân cöùu thò tröôøng, choïn lónh vöïc kinh doanh, laäp keá hoaïch kinh doanh, ñònh höôùng saûn phaåm, ñònh höôùng thò tröôøng... - Phaïm vi nghieân cöùu taäp trung vaøo caùc DNVVN, caùc cô sôû kinh doanh nhoû ôû Vieät Nam. 4. Phöông phaùp ngieân cöùu: Luaän vaên keát hôïp caùc phöông phaùp thoáng keâ- khaûo saùt, phaân tích- toång hôïp- so saùnh ñoái chöùng vaø coi troïng phöông phaùp ñuùc keát thöïc tieãn vaø nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm veà laäp nghieäp phuø hôïp vôùi Vieät Nam. Do ñeà taøi taäp trung vaøo vieäc thaønh laäp doanh nghieäp neân yeáu toá Marketing ñöôïc chuù troïng phaân tích, ñeà caäp. Treân nhöõng soá lieäu, baùo caùo phaân tích ñöa ra nhöõng nhaän ñònh veà xu höôùng phaùt trieån. 5. Toång quan veà caùc nghieân cöùu coù lieân quan. Moät soá nhöõng nghieân cöùu veà DNVVN ôû Vieät Nam nhö: - Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, Hieän traïng vaø nhöõng kieán nghò giaûi phaùp, Leâ Vieát Thaùi 5/2000. - Ñeà taøi nghieân cöùu khía caïnh phaùp lyù cuõng nhö caùc chính saùch taùc ñoäng ñeán doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, ñoåi môùi cô cheá vaø chính saùch hoã trôï phaùt trieån DNVVN Vieät Nam ñeán naêm 2005. Nguyeãn Cuùc 2001, ñeà taøi taäp trung phaân tích veà phaân loaïi DNVVN. - Ñeà taøi khôûi nghieäp cuûa taùc giaû Voõ Minh Sang 2005 chuû yeáu taäp trung phaân tích thöïc traïng quaûn lyù DNVVN…. Nhöng chöa ñeà caäp nhieàu ñeán trình töï cuõng nhö phöông phaùp khôûi döïng moät doanh nghieäp theo caùch khoa hoïc nhaát. Chính vì vaäy ñeà taøi naøy ra ñôøi giuùp ñi saâu vaøo xaây döïng moät quy trình khôûi nghieäp nhöõng DNVVN, nhöõng cô sôû kinh doanh nhoû. 6. Keát caáu cuûa luaän vaên. Ñeà taøi ñöôïc trình baøy thaønh 3 chöông, tröø phaàn môû ñaàu vaø phaàn keát luaän. CHÖÔNG I. Cô sôû lyù thuyeát veà khôûi söï doanh nghieäp vöøa vaø nhoû CHÖÔNG II. Thöïc traïng veà DNVVN vaø khôûi söï DNVVN ôû Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay. CHUÔNG III. Moâ hình keá hoaïch khôûi nghieäp vaø moät soá kieán nghò veà thuû tuïc ÑKKD vaø chính saùch hoã trôï DNVVN ôû Vieät Nam Page 2 LÔØI CAÛM ÔN Trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi, vôùi tö caùch laø giaùo vieân höôùng daãn, TS. Phan Thò Minh Chaâu ñaõ taän tình höôùng daãn vaø ñaõ coù nhieàu yù kieán ñoùng goùp ñeå ñeà taøi ñi ñuùng höôùng vaø giaûi quyeát ñöôïc nhöõng vaán ñeà thieát thöïc. Qua ñaây, toâi xin traân troïng göûi lôøi caûm ôn ñeán TS. Phan Thò Minh Chaâu, ngöôøi ñaõ taän tình höôùng daãn giuùp toâi hoaøn thaønh ñeà taøi luaän vaên toát nghieäp cao hoïc naøy. Trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi, toâi cuõng nhaän ñöôïc söï giuùp ñôõ veà nhöõng thoâng tin boå ích cuûa caùc caù nhaân, doanh nghieäp, ñaõ tham vaán vaø traû lôøi baûng hoûi ñieàu tra cho quaù trình nghieân cöùu. Qua ñaây, toâi xin chaân thaønh caûm ôn ñeán caùc Doanh nghieäp ñaõ tham gia traû lôøi baûng ñieàu tra, caùc caù nhaân ñaõ tham vaán, ñoùng goùp yù kieán, quyù ñoïc giaû. Ñeà taøi nghieân cöùu treân ñoái töôïng laø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, vôùi söï phaân taùn, ña daïng vaø phöùc taïp cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu cuøng vôùi quy moâ raát nhoû cuûa cuoäc ñieàu tra, do ñoù, söï ñaùnh giaù cuõng chæ ñaït ñöôïc ôû möùc ñoä haïn heïp. Hôn nöõa, soá lieäu toång quan phuïc vuï cho ñeà taøi cuõng coù phaàn chöa thöïc söï môùi nhaát. Do vaäy, ñeà taøi coù theå coù nhöõng nhaän ñònh, ñaùnh giaù chöa phuø hôïp neân mong söï ñoùng goùp cuûa quyù Thaày coâ, Hoäi ñoàng phaûn bieän vaø quyù ñoïc giaû, nhaát laø caùc doanh nghieäp ñeå ñeà taøi hoaøn thieän hôn vaø tieáp tuïc ñöôïc phaùt trieån veà sau. Toâi xin cam ñoan luaän vaên naøy laø do toâi nghieân cöùu vaø thöïc hieän. Caùc soá lieäu trong ñeà taøi trung thöïc. Traân troïng Hoaøng Anh Duõng. Page 3 CHÖÔNG I. CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VEÀ KHÔÛI SÖÏ DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ. 1.1 TOÅNG QUAN VEÀ VEÀ DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ. 1.1.1 Khaùi nieäm veà doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Doanh nghieäp laø toå chöùc kinh teá coù teân rieâng, coù taøi saûn, coù truï sôû giao dòch oån ñònh ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät nhaèm muïc ñích thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh.1 Theo nghò ñònh 90/2001/NÑ- CP, doanh nghieäp vöøa vaø nhoû laø doanh nghieäp coù cô sôû saûn xuaát kinh doanh ñoäc laäp, ñaêng kyù kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù kinh doanh khoâng quaù 10 tyû ñoàng vaø coù soá lao ñoäng thöôøng xuyeân trung bình haøng naêm khoâng quaù 300 lao ñoäng. Trong cuoán “caùch thöùc toå chöùc vaø vaän haønh caùc doanh nghieäp nhoû” Clifford M. Baumback ñöa ra ñònh nghóa “Doanh nghieäp nhoû laø moät doanh nghieäp ñöôïc quaûn lyù moät caùch chuû ñoäng bôûi caùc chuû nhaân cuûa noù, mang ñaëc tröng caù nhaân cao, phaïm vi hoaït ñoäng cuûa noù chuû yeáu taïi ñòa phöông, vaø chuû yeáu phuï thuoäc vaøo nguoàn voán ñòa phöông ñeå trang traûi taøi chính cho söï taêng tröôûng cuûa noù”ù. Ñaây laø nhöõng ñaëc tröng cô baûn laøm naûy sinh phaàn lôùn nhöõng khoù khaên vaø nhöõng nhu caàu ñaëc bieät cuûa DNVVN. 1.1.2 Tieâu chí phaân loaïi DNVVN. ÔÛ moãi nöôùc, do muïc tieâu phaùt trieån vaø ñieàu kieän khaùc nhau neân tieâu chí phaân loaïi cuõng khaùc nhau. Thoâng thöôøng coù hai nhoùm tieâu chí phoå bieán duøng ñeå phaân loaïi DNVVN: Tieâu chí ñònh tính vaø tieâu chí ñònh löôïng. 1.1.2.1 Nhoùm tieâu chí ñònh tính. Döïa treân ñaëc tính cô baûn cuûa DNVVN nhö: Chuyeân moân hoaù thaáp, ít ñaàu moái quaûn lyù, möùc ñoä phöùc taïp cuûa quaûn lyù thaáp. 1.1.2.2 Nhoùm tieâu chí ñònh löôïng. Nhoùm naøy söû duïng caùc tieâu chí nhö soá voán, soá lao ñoäng, giaù trò taøi saûn, doanh thu, lôïi nhuaän… 1.1.2.3 Tieâu chí veà soá lao ñoäng Tieâu chí veà soá lao ñoäng ñöôïc ña soá caùc nöôùc aùp duïng ñeå phaân loaïi DNVVN. Tuy nhieân, soá löôïng lao ñoäng ñeå phaân loaïi doanh nghieäp ôû moãi nöôùc coù moät tieâu chí khaùc nhau tuøy vaøo söï phaùt trieån quy moâ kinh teá cuûa töøng nöôùc. Ví duï nhö ôû Ñöùc, möùc quy ñònh coù theå dao ñoäng töø 200 ñeán 500 lao ñoäng tuøy theo töøng bang, töøng ngaønh ngheà khaùc nhau, ôû Vieät Nam laø döôùi 300 lao ñoäng. 1 Ñieàu 4, Luaät doanh nghieäp nöôùc CHXHCNVN Page 4