Nội dung

TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 123 BLENDED LEARNING VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG Vũ Thị Thu Minh Trường Đại học Hùng Vương Tóm tắt: Blended learning là sự kết hợp cả E-Learning và hình thức đào tạo truyền thống nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Mô hình đào tạo kết hợp này có một số nội dung giảng dạy trực tiếp trên lớp và một số được dạy qua hệ thống E-Learning làm cho người học cảm thấy hứng thú hơn, tiếp thu được nhiều lợi ích hơn nhờ việc tận dụng tất cả ưu điểm của hình thức đào tạo truyền thống và E-Learning. Ở trường Đại học Hùng Vương với điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực vận hành hệ thống, đặc thù sinh viên của trường thì Blended Learning là một lựa chọn hợp lí. Từ khóa: E-Learning, Blended learning, giảng viên, sinh viên, cách mạng công nghiệp 4.0. Nhận bài ngày 12.02.2020; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 25.02.2020 Liên hệ tác giả: Vũ Thị Thu Minh; Email: minhvt@hvu.edu.vn 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 khiến giáo dục đại học đặt trước nhiều thách thức rất lớn. Trong đó, sự xuất hiện của các công nghệ mới đã làm thay đổi nền tảng sản xuất và đặt ra những yêu cầu mới về năng lực nhân sự. Từ đó đòi hỏi các trường đại học phải thay đổi chương trình đào tạo để đáp ứng được yêu cầu của nền công nghiệp 4.0. Và đổi mới phương pháp giảng dạy trở thành một yêu cầu tất yếu trong xu thế đó. Đổi mới nhằm hướng đến mục tiêu đào tạo một con người toàn diện, một công dân toàn cầu với những kỹ năng tự học suốt đời, kỹ năng làm việc trong môi trường hợp tác. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thôngELearning đã trở thành một xu thế học tập mới ở Việt Nam, môi trường học tập ELearning tạo ra cơ hội cho học viên khi tham gia các khóa học được tự do lựa chọn thời gian, trình độ và địa điểm thích hợp để học tập. Hệ thống E-Learning phân phối các nội dung học thông qua các công cụ điện tử hiện đại như máy tính, mạng Internet, Intranet,… trong đó, nội dung học được thể hiện dưới nhiều hình thức đa dạng và phong phú như text, audio, video, mô phỏng. Ngoài ra, không chỉ có người dạy và người học mà tất cả các học viên tham gia đào tạo qua E-Learning đều có thể dễ dàng giao tiếp với nhau qua hệ thống mạng máy tính dưới các hình thức như: email, thảo luận trực tuyến 124 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI (chat), diễn đàn (forum), hội thảo video… Trường Đại học Hùng Vương nằm trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam cũng khôngnằm ngoài xu thế đổi mới này. Với cơ sở vật chất, nguồn lực hiện có thì việc đưa E-learning vào áp dụng tại trường là điều không thể thiếu. Tuy nhiên không thể ngay lập tức sử dụng E-learning hoàn toàn mà việc sử dụng công nghệ kết hợp với phương thức dạy học truyền thống sẽ là sự lựa chọn tốt nhất đối với nhà trường. Việc kết hợp này được biết đến với tên gọi Blended Learning. 2. NỘI DUNG 2.1. Blended learning 2.1.1. Khái niệm Blended learning là việc sử dụng các phương pháp giảng dạy trong lớp học truyền thống cùng với việc sử dụng học tập trực tuyến cho cùng một đối tượng sinh viên cùng một nội dung trong cùng một khóa học [1]. Blended Learning xét về bản chất của nó sẽ được hiểu là mô hình học tập kết hợp, qua đó việc học trên lớp và việc học trực tuyến được tiến hành trong sự kết hợp và bổ trợ cho nhau. Với Blended Learning, sinh viên vẫn nhận được sự hướng dẫn trên lớp từ giảng viên và tham gia các hoạt động trên lớp truyền thống khác. Thêm vào đó, việc học sẽ được bổ sung các tài liệu học tập online (bao gồm e-book, hướng dẫn học, bài giảng điện tử,…) và các hoạt động học tập online mang tính tự định hướng nhằm nâng cao tinh thần tự học của sinh viên. 2.1.2. Mô hình của Blended learning Giảng viên dựa vào đặc thù môn học và sinh viên để lựa chọn một trong sáu mô hình học tập kết hợp (Blended Learning) như sau [2]: - Mô hình blended face - to - face (hướng dẫn trực diện trên lớp và kết hợp các phương tiện điện tử có kết nối Internet): mô hình này dựa trên mô hình lớp học truyền thống. Thời lượng học trực tiếp với giảng viên là bắt buộc đối với mô hình này và các hoạt động học trực tuyến được sử dụng để bổ trợ kiến thức cho người học. Đọc tài liệu, làm bài tập trắc nghiệm và các bài tập đánh giá khác đều được hoàn thành online, ở nhà. Mô hình cho phép sinh viên và giảng viên có nhiều thời gian để chia sẻ kiến thức, kĩ năng cũng như dành cho các hoạt động học tập đặc biệt như thảo luận và làm việc nhóm. Mô hình này cũng đặc biệt phù hợp với những lớp học đa dạng, sinh viên có sự phân khúc khác nhau về khả năng nhận thức. - Mô hình rotation (mô hình quay vòng/luân phiên): Thời gian biểu được thiết lập để các học sinh, sinh viên vừa có thời gian học tập trực tuyến (thông qua các thiết bị điện tử trong lớp học) và học trực tiếp với giáo viên. Phương pháp này bao gồm ba mô hình học tập nhỏ: station rotation (hoán đổi trạm), lab rotation (hoán đổi lớp học), individual rotation (quay vòng cá nhân). + Station rotation (hoán đổi trạm): yêu cầu sinh viên hoán đổi các trạm (trạm là các nhóm nhỏ học tập được giáo viên chia theo mục đích tìm hiểu các phần nhỏ trong bài TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 125 học) trong thời gian quy định theo hướng dẫn của giáo viên. + Lab rotation (hoán đổi lớp học): yêu cầu học sinh, sinh viên phải thay đổi địa điểm học tập xoay quanh khuôn viên trường. + Individual rotation (quay vòng cá nhân): cho phép một học sinh, sinh viên được luân phiên thay đổi các hình thức học tập khác nhau theo lịch học tập. Mô hình này phù hợp với giáo dục bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông hơn là giáo dục bậc đại học. - Mô hình flex: Mô hình này chủ yếu dựa trên hướng dẫn giảng dạy trực tuyến, các giảng viên không chỉ đưa ra những hướng dẫn mà còn đóng vai trò là người trực tiếp hướng dẫn sinh viên. Toàn bộ chương trình học được người học truy cập qua các phần mềm học tập trực tuyến. Giảng viên phải xây dựng hệ thống bài giảng online, các phương pháp đánh giá kiểm tra trực tuyến. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với các đối tượng vừa học vừa làm. - Mô hình lab school: Mô hình cho phép sinh viên được tham gia các lớp học trực tuyến toàn thời gian trong suốt khóa học. Các giảng viên sẽ không tham gia giảng dạy trực tiếp trên lớp mà thay vào đó là các trợ giảng đã được đào tạo tham gia giải đáp thắc mắc cho sinh viên trên lớp. - Mô hình self-blended: cho phép sinh viên được tham gia học các môn học không nằm trong chương trình học của họ. Sinh viên vẫn tham gia các lớp học truyền thống nhưng sau đó có thể đăng kí tham gia học các môn học khác và tự học. - Mô hình online driver: Mô hình này hoàn toàn trái ngược với mô hình học tập truyền thống. Sinh viên học tập từ xa và nhận hướng dẫn học tập thông qua nền tảng trực tuyến. Giảng viên là người thiết kế các bài giảng trực tuyến, các bài tập, bài đánh giá để sinh viên truy cập học tập trực tuyến. Sinh viên được giảng viên giải đáp thắc mắc qua việc hỏi đáp trực tuyến 2.1.3. Lợi ích của Blended learning đối với giảng viên và sinh viên - Đối với sinh viên + Blended Learning tạo môi trường tích cực và chủ động hơn trong học tập thông qua việc tương tác: sinh viên - sinh viên để học hỏi lẫn nhau, sinh viên - giảng viên qua việc hướng dẫn của giảng viên ở cả trên lớp và qua mạng [2]. + Giờ học lý thuyết sinh động hơn nhờ các hiệu ứng hình ảnh, âm thanh, đồ hoạ, mô phỏng,… trên máy tính. Ngoài ra, kỹ năng xã hội của sinh viên cũng được nâng cao đáng kể do tính tương tác cao giữa các thành viên trong lớp. Đây là một yếu tố kích thích sự hứng thú, nâng cao động cơ học tập, đồng thời tăng khả năng hợp tác và làm việc của sinh viên [3]. + Sinh viên có môi trường học tập thoải mái, tiện lợi hơn. Học ở trường, học ở nhà, quán café, học ở các địa điểm công cộng có thiết bị kết nối Internet. + Blended learning đem lại cho sinh viên những kỹ năng mềm như: tự tìm kiếm thông tin, tương tác và chắt lọc thông tin để có những nguồn kiến thức tin cậy nhất trang TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 126 bị cho bản thân. Đây cũng là điều mà nhà trường, khoa chuyên môn cần trang bị cho sinh viên của mình trước khi đưa sinh viên hòa nhập với môi trường lao động đầy cạnh tranh và năng động [2]. - Đối với giảng viên + Blended learning giúp giảng viên sáng tạo hơn, chủ động hơn trong quá trình giảng dạy. Giảng viên phải thiết kế giáo án dựa trên nhu cầu học tập của sinh viên gồm: phong cách, sở thích và khả năng học tập. Do vậy, những chương trình giảng dạy sẽ là những sản phẩm học tập tốt nhất phục vụ cho nhu cầu học tập của mỗi sinh viên. + Áp dụng Blended learning cho phép giảng viên tích hợp được nhiều công cụ truyền đạt thông tin như: bài giảng PowerPoint, text, video sinh động,… cho những nội dung đơn thuần cần truyền đạt, giúp giảng viên có nhiều thời gian tập trung hơn vào các nội dung mang tính gợi mở, phát triển các kỹ năng thuyết trình, làm việc nhóm của sinh viên thông qua các hoạt động trên lớp,… [2], [3]. + Giảng viên đại học ngoài yêu cầu đứng lớp còn có áp lực rất lớn là dành thời gian cho nghiên cứu khoa học, tham gia hội thảo, tư vấn nghề nghiệp,… Do đó, Blended learning giải quyết mâu thuẫn thời gian đứng lớp và nghiên cứu khoa học của các giảng viên đại học. 2.2. Khả năng áp dụng Blended learning tại trường Đại học Hùng Vương 2.2.1. Cơ sở vật chất Đối với Blended learning, phương thức học tập truyền thống trên lớp vẫn cần được đảm bảo. Tuy nhiên, việc triển khai các hoạt động trên lớp theo mô hình này đòi hỏi các lớp học hiện đại hơn (có thiết bị điện tử kết nối Internet) để sinh viên tham gia các hoạt động tự tìm hiểu trên lớp theo sự sắp xếp của giảng viên. Bằng việc lấy người học làm trung tâm, Blended learning đòi hỏi sinh viên ngoài việc tìm hiểu bài trước ở nhà, ý thức chủ động khai thác nguồn thông tin và tài liệu trên lớp là hết sức quan trọng. Điều này hoàn toàn có thể đáp ứng tại Trường Đại học Hùng Vương khi hiện nay tại cơ sở 1 Việt Trì trường có 4 phòng máy tính có đầy đủ mạng Internet, headphone, máy chiếu; 1 phòng Tin học chuyên ngành tốc độ cao có đầy đủ trang thiết bị hiện đại. Và phòng ghi hình hiện đại của nhà trường: Phòng máy tính Phòng ghi hình TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 127 2.2.2. Đội ngũ Để vận hành và triển khai được hệ thống Blended learning rất cần tới đội ngũ giảng viên, đội ngũ hỗ trợ. Trường đại học Hùng Vương có đội ngũ cán bộ, giảng viên, kỹ thuật viên thành thạo công nghệ thông tin. Rất nhiều các giảng viên trong trường đã được tiếp cận với hệ thống E-Learning cũng như đã từng thiết kế bài giảng, thu hình bài giảng để gửi tới sinh viên trong quá trình tự học. Tuy nhiên các hoạt động này còn mang tính cá nhân chưa được thực hiện tập trung có hệ thống. Với cơ sở vật chất và đội ngũ hiện nay, Trường đại học Hùng Vương có đầy đủ điều kiện để thực hiện giảng dạy theo hình thức B-Learning với mục đích nâng cao chất lượng đào tạo và sự hài lòng của sinh viên đối với chương trình dạy học. 2.2.3. Sinh viên Đánh giá mặt bằng chung của sinh viên Đại học Hùng Vương về tinh thần tự giác trong việc nghiên cứu tài liệu cũng như tự học còn chưa cao. Nhận thức của sinh viên trong một lớp học phần cũng đa dạng. Do vậy việc triển khai học tập trực tuyến hoàn toàn đối với một học phần nào đó là chưa phù hợp. Sinh viên cần có sự hướng dẫn trực tiếp của giảng viên kết hợp với đó là các hình thức học tập online như: giao bài tập về nhà, làm các bài tập trắc nghiệm cũng như nghiên cứu tài liệu online,… sẽ là phương pháp phù hợp nhất đối với sinh viên. 3. KẾT LUẬN Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã ảnh hưởng rất lớn tới nền giáo dục đặc biệt là giáo dục đại học. Nó đòi hỏi giáo dục đại học cần có những thay đổi về tư duy đào tạo, cách thức trao đổi và truyền thụ kiến thức. Mặt khác sự bùng nổ của cách mạng 4.0 cũng kéo theo những yêu cầu về năng lực nhân sự, không chỉ với những người có bằng cấp mà cả những người là công nhân trình độ thấp. Do vậy, trường đại học phải thay đổi chương trình đào tạo của mình để đem lại cho sinh viên các kỹ năng, kiến thức lẫn tư duy sáng tạo. Và học để cạnh tranh chứ không phải để lấy bằng cấp. Mục tiêu của giáo dục phải là tạo ra lực lượng lao động có kiến thức, kỹ năng thích ứng cao với sự biến đổi nhanh của xã hội. Xu hướng đào tạo E-Learning sẽ là xu hướng tất yếu trong giáo dục. Và trường đại học Hùng Vương không nằm ngoài xu thế này. Với cơ sở vật chất, nguồn lực và trình độ nhận thức đa dạng của sinh viên thì việc sử dụng kết hợp dạy học truyền thống cùng với dạy học online sẽ là những bước đi đúng đắn để thực hiện mục tiêu đào tạo của trường. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. 2. Martha Cleveland-Innes, Dan Wilton (2018), Guide to Blended learning, - Athabasca University, p.2. Đàm Quang Vinh, Nguyễn Thị Hải Yến (2017), “Xu hướng áp dụng mô hình Blended learning trong đào tạo đại học và khả năng triển khai tại trường Đại học Kinh tế quốc dân”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc gia “Đào tạo trực tuyến trong thời kỳ cách mạng công 128 3. TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI nghiệp 4.0” - Trường Đại học Kinh tế quốc dân, tr.25. Trần Huy Hoàng, Nguyễn Kim Đào (2014), “Tổ chức hoạt động dạy học theo B-learning đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo sau 2015”, - Tạp chí Trường Đại học Văn Hiến, số 05, (11/2014). BLENDED LEARNING AND ITS APPLICABILITY AT HUNG VUONG UNIVERSITY Abstract:Blended learning is a combination of both E-Learning and traditional forms of training to achieve the highest efficiency. This combined training model has taught a number of content directly at the classroom and some through E-Learning system to make learners feel more excited, to gain more benefits by taking advantage of all advantages of traditional training and E-Learning. At Hung Vuong University, with the facilities and human resources for operating the system and characteristics of students, Blended Learning is a reasonable choice. Keywords:E-Learning, Blended learning, lecturers, students, industrial revolution 4.0