Nội dung

BEÄNH VAØ SÖÏ XUAÁT HIEÄN DÒCH Boä moân Dòch teã Khoa Y teá Coâng coäng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. HCM 1 Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Muïc Tieâu Baøi Giaûng Sau khi hoïc xong baøi naøy, hoïc vieân coù theå: 1. Lieät keâ ñöôïc 4 giai ñoaïn trong quaù trình phaùt trieån cuûa moät beänh. 2. Lieät keâ ñöôïc 3 thaønh phaàn cuûa daây chuyeàn laây. 3. Moâ taû ñöôïc nhöõng öùng duïng cuûa lòch söõ töï nhieân vaø daây chuyeàn laây trong lónh vöïc phoøng ngöøa. 4. Lieät keâ ñöôïc caùc hình thöùc cuûa 1 vuï dòch, vaø caùch xaùc ñònh moät tröôøng hôïp beänh. 2 Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Söùc khoûe - Beänh Söùc khoûe laø gì? “Moät tình traïng hoaøn toaøn thoaûi maùi veà theå chaát, tinh thaàn vaø xaõ hoäi chöù khoâng chæ ñôn thuaàn laø khoâng coù beänh hay taøn taät (WHO,1948) Hieän töôïng söùc khoûe laø gì? Beänh vaø nhöõng hieän töôïng lieân quan ñeán beänh 3 (huùt thuoác laù, maïi daâm, ma tuùy..) Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Nguyeân nhaân gaây beänh Beänh thöôøng do nhieàu yeáu toá gaây neân, hieám khi do 1 nguyeân nhaân taïo thaønh. Yeáu toá quyeát ñònh söùc khoûe: yeáu toá xaõ hoäi, kinh teá, vaên hoùa, moâi tröôøng 4 Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Nguyeân nhaân gaây beänh Yeáu toá Ví duï Taâm lyù Stress, thaát nghieäp, moái quan heä Sinh hoïc Vi khuaån, vi ruùt, vaät kí sinh Moâi tröôøng beân ngoaøi Khí haäu, tieáng oàn, böùc xa cöïc tím, Tai naïn ergonomics Hoùa chaát Söï kieän baát ngôø, taùc duïng cuûa röôïu, ma tuùy Thuoác laù, buïi, chaát phuï gia trong thöïc phaåm Duøng thuoác noäi tieát ñeå döôõng thai ôû phuï nöõ hay xaûy thai ->taêng nguy cô K aâm ñaïo ôû beù gaùi Duøng thuoác noäi tieát ngöøa maõn kinh vaø phoøng loaõng xöông -> K noäi maïc töû cung 5 Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Nguyeân nhaân gaây beänh Beänh lao Vi truøng lao? Ngheøo ñoùi? Moâi tröôøng soáng chaät troäi? Nghieän röôïu? HIV/AIDS? 6 Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh Dieãn tieán töï nhieân cuûa beänh treân moät caù nhaân theo thôøi gian maø khoâng coù baát kì söï can thieäp naøo. Baét ñaàu: tieáp xuùc/phôi nhieãm yeáu toá nguy cô, tích tuï taùc nhaân gaây beänh trong tuùc chuû Keát thuùc: hoài phuïc, taøn taät hay töû vong. 7 Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh Haäu quaû söùc khoûe khoâng daãn ñeán töû vong (ICF) – (WHO,1980) Beänh Khieám khuyeát Giaûm khaû naêng Taøn taät Toån haïi/khoâng bình Haïn cheá, thieáu huït khaû Söï thieät thoøi baét nguoàn töø thöôøng veà caáu truùc, naêng thöïc hieän hoaït ñoäng khieám khuyeát, giaûm giaû chöùc naêng taâm lyù, maø bình thöôøng vôùi ngöôøi naêng->haïn cheá, caûn trôû sinh lyù khaùc hoaøn thaønh vai troø bình thöôøng Baïi lieät Lieät chaân Khoâng coù khaû naêng ñi laïi Thaát nghieäp, khoù tìm vieäc Toån thöông naõo Trí oùc chaäm Khoù khaên trong hoïc taäp Coâ laäp xaõ hoäi International classification of impairments, disabilities and handicaps. A manual of classification relating to the 8 consequence of disease. Geneva, World Health Organization, 1980 Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh Tieáp xuùc Thôøi ñieåm thoâng thöôøng cuûa chaån ñoaùn Trieäu chöùng baét ñaàu Nhöõng bieán ñoåi beänh lyù CAÛM BEÄNH BAÙN NHIEÃM LAÂM SAØNG BEÄNH LAÂM SAØNG HOÀI PHUÏC, TAØN PHEÁ, CHEÁT 9 Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh Giai ñoaïn caûm nhieãm Coù söï tích tuï cuûa taùc nhaân gaây beänh hay tuùc chuû tieáp xuùc vôùi yeáu toá taïo thuaän lôïi cho söï xuaát hieän beänh Moät ngöôøi cholesterol cao, uoáng röôïu bia, huùt thuoác laù, coù loái soáng tónh taïi,, tuoåi cao, giôùi, tieàn söû gia ñình coù nguy cô maéc beänh tim maïch. 10