Nội dung

BỆNH MẮT HỘT (Kỳ 3) IV. TIẾN TRIỂN, BIẾN CHỨNG VÀ ĐIỀU TRỊ CÁC BIẾN CHỨNG. Mắt hột có thể tự khỏi nếu ở thể nhẹ và không bị tiếp nhiễm. Nếu không được điều trị, bệnh diễn biến lâu ngày, tiếp nhiễm nhiều đợt sẽ dẫn đến nhiều biến chứng. 4.1. Ở mi: - Viêm toét bờ mi: Mắt đỏ, bờ mi đỏ, ướt và nhiều dử bám, lông mi bết dử. Điều trị: lau rửa bằng dung dịch kháng sinh, nước lá, tra thuốc kháng sinh tại mắt kết hợp điều trị tác nhân mắt hột. - Quặm: Do sẹo kết mạc co kéo uốn sụn thành lòng máng, cụp cả hàng lông mi vào trong chà lên bề mặt kết, giác mạc. Xưa kia, các thày thuốc ở ta hay dùng cách quyền mi tức là cặp gắp cho đến khi hoại tủ một vạt da dọc theo bờ mi. Cách làm này cũng khắc phục được ít nhiều hiện tượng lông mi chọc vào kết-giác mạc tuy nhiên do diện tích vạt da loại bỏ không chủ động được diện tích theo yêu cầu ở từng vị trí cho nên hay gây biến dạng mi hình dấu ^. Ngày nay quặm thường được mổ theo các phương pháp Panas, Cuenod-Nataff, Snellen ... đảm bảo cho hàng lông mi lên đều và bờ mi vẫn có được độ cong sinh lý. - Lông xiêu: Từng chiếc hoặc một vài lông mi cụp vào trong và chà vào giác mạc, điều trị bằng cách đốt điện hoặc bứng lông xiêu. 4.2. Lệ bộ: - Khô mắt do các tuyến lệ phụ ở kết mạc bị huỷ hoại. Khô mắt làm cho giác mạc bị mờ đục do bị khô và thiếu nguồn nuôi dưỡng. Cần rỏ mắt liên tục bằng nước mắt nhân tạo hoặc phẫu thuật chuyển ống Stenon. - Tắc lệ đạo : Do sẹo co kéo chít hẹp. Việc điều trị tắc lệ đạo đi dần từng bước: Bơm lệ đạo, nong bằng que nếu không kết quả thì tiến hành tiếp khẩu lệ mũi hoặc nối hồ lệ-miệng. 4.3. Kết mạc: - Sẹo co dúm kết mạc gây cạn các túi cùng đưa tới hạn chế vận nhãn. - Viêm kết mạc: Bản thân bệnh mắt hột là viêm kết mạc mãn tính. Bệnh gây giảm sức đề kháng làm cho dễ bội nhiễm vi khuẩn hoặc virus và như vậy lại phối hợp viêm kết mạc khác làm cho bệnh nặng thêm. Tăng tiết dử do viêm kết mạc làm cho bệnh nhân có cảm giác lèm nhèm liên tục. Việc điều trị cần phối hợp diệt tác nhân mắt hột với diệt vi khuẩn bội nhiễm. 4.4. Giác mạc: - Viêm loét giác mạc do hột vỡ, do lông quặm, lông xiêu, do giảm đề kháng dẫn đến bội nhiễm. Điều trị: loại bỏ nguyên nhân gây loét, kết hợp phác đồ điều trị viêm loét giác mạc. - Sẹo giác mạc: Sau pannus, sau loét để lại sẹo. Điều trị bằng điện phân Hydrocotison, Dionin xen kẽ. Ghép giác mạc nếu sẹo lớn và dầy gây mù loà ... - Loạn thị: Do hột ở giác mạc thành sẹo gây cho giác mạc lồi lõm (giống một cái gương không phẳng). Đây là kiểu loạn thị không đều, rất khó khắc phục. 4.5. Các chi tiết khác: - Glôcôm: Vùng có Trachoma thấy tỉ lệ glôcôm cao hơn. Vậy có phải mắt hột gây xơ hoá vùng bè, cản trở dẫn lưu thuỷ dịch.? - Mắt hột làm giảm sức đề kháng nói chung, con mắt dễ mắc các bệnh khác và khi bị chấn thương thì diễn biến nặng hơn những con mắt bình thường. V. ĐIỀU TRỊ VÀ DỰ PHÒNG Điều trị mắt hột hiện nay chủ yếu là dùng thuốc tiêu diệt tác nhân Chlamydia. Không sử dụng các thuốc sát trùng và các phương pháp cơ giới như day, kẹp hột. Các phương pháp cơ giới này không những khôngloại bỏ được tác nhân và tệ hơn nữa là chúng còn gây sang chấn cho kết mạc. Việc dùng thuốc phải đi đôi với vệ sinh môi trường để tránh tái nhiễm. Thuốc có tác dụng tốt nhất hiện nay là Azithromycin dùng đường uống với liều 01 viên 0,5g/ngày x 03 ngày liền. Nếu không có Azithromycin có thể dùng các kháng sinh họ Tetracyclin: Cloteraxyclin (Aureomicin), Oxytetraxyclin (Teramicin) dạng mỡ tra mắt theo 2 phác đồ: Liên tục: 1-2 lần /ngày trong 3-6 tháng liền, khỏi 70%. Gián đoạn: 1lần /ngày x 10 ngày / tháng x 3-6 tháng 2 lần/ngày x 5ngày / tháng x 3-6 tháng. Dự phòng: Có hai vấn đề cần quan tâm. * Chlamydia + vi khuẩn: Viêm nhiễm phối hợp làm cho bệnh nặng thêm, dử nhiều góp phần làm cho tái phát mạnh (ruồi có thể mang mầm bệnh đi xa 200m sau 30phút) * Chlamydia - Chlamydia: Tiếp nhiễm làm cho tổn thương chồng chất, sẹo ăn sâu vào tổ chức, biến chứng nặng nề hơn. Ở ngoài cơ thể, trong điều kiện nhiệt độ bình thường, tác nhân Chlamydia có khả năng sống được tới 23 ngày. Như vậy vấn đề là ngăn chặn lây truyền, hạn chế bội nhiễm, tiếp nhiễm. - Dùng nước sạch, không bơi, rửa ở hồ ao, giếng làng. - Dùng riêng khăn mặt, luôn giặt khăn bằng xà phòng và phơi nắng. - Giữ sạch mắt, không đưa tay bẩn lên mắt. - Diệt ruồi. - Đối với cán bộ y tế: Lưu ý khi tra thuốc không chạm vào mắt bệnh nhân. Rửa tay và sát trùng sau khi đã khám mắt có bệnh mắt hột.