Bệnh học nội khoa: Phần 2 - Hồ Hoài Nam

pdf
Số trang Bệnh học nội khoa: Phần 2 - Hồ Hoài Nam 94 Cỡ tệp Bệnh học nội khoa: Phần 2 - Hồ Hoài Nam 920 KB Lượt tải Bệnh học nội khoa: Phần 2 - Hồ Hoài Nam 0 Lượt đọc Bệnh học nội khoa: Phần 2 - Hồ Hoài Nam 0
Đánh giá Bệnh học nội khoa: Phần 2 - Hồ Hoài Nam
4.7 ( 9 lượt)
Nhấn vào bên dưới để tải tài liệu
Đang xem trước 10 trên tổng 94 trang, để tải xuống xem đầy đủ hãy nhấn vào bên trên
Chủ đề liên quan

Nội dung

Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam BEÄNH MAÏCH VAØNH CAÙC THEÅ BEÄNH ÑAU THAÉT NGÖÏC (ÑTN) Gs Nguyeãn Huy Dung MUÏC TIEÂU : - Hieåu moái lieân heä sinh lyù beänh noäi taïi thoâng suoát giöõa xô vöõa ÑM vaønh , beänh maïch vaønh , suy vaønh töùc thieåu naêng vaønh , thieáu maùu cuïc boä cô tim vaø beänh danh taäp hôïp Beänh tim thieáu maùu cuïc boä (BTTMCB) trong ñoù bao goàm caû nhoài maùu cô tim (NMCT) vaø caùc theå ÑTN - Tieán haønh ñöôïc quy trình hoûi beänh vaø thaêm khaùm beänh nhaân ÑTN , chaån ñoaùn phaân bieät ñöôïc ÑTN oån ñònh , ÑTN khoâng oån ñònh , ÑTN bieán thaùi . TÖØ KHOAÙ : BTTMCB , BMV , caùn caân cung – caàu , TMCB cô tim thaàm laëng , NMCT , ÑTN oån ñònh , ÑTN bieán thaùi , nghieäm phaùp gaéng söùc , nghieäm phaùp stress . I – ÑAÏI CÖÔNG : 1 – Caùc beänh danh : - Beänh tim thieáu maùu cuïc boä (BTTMCB) – IHD laø beänh danh ñöôïc WHO chính thöùc khuyeán caùo . - Ñoù laø beänh maïch vaønh (BMV) , cuï theå laø thaønh maïch vaønh bò thöông toån (>90% do xô vöõa ÑM) . (Thaân MV naøo , nhaùnh MV naøo bò nhö theá seõ khoâng hoaøn thaønh toát chöùc naêng toát chöùc naêng chuyeån maùu , töùc “suy vaønh” hoaëc “thieåu naêng vaønh”) . Haäu quaû laø töøng vuøng nhoû (cuïc boä) cuûa cô tim töông öùng (voán do nhaùnh MV ñoù phuï traùch töôùi maùu) seõ bò giaûm cung caáp maùu mang oxi khi tónh vaø nhaát laø khi hoaït ñoäng , vuøng cô tim aáy bò TMCB (ischemia) . TMCB töøng vuøng cô tim laø coát loõi heä troïng nhaát cuûa beänh tim naøy neân teân goïi chính thoáng phaûi laø BTTMCB. - Söï thöïc BTTMCB laø moät beänh danh taäp hôïp,bao goàm hôn chuïc theå LS. Trong ñoù 2 beänh danh quen thuoäc nhaát laø NMCT vaø ÑTN . 2 – Xeáp loaïi caùc theå beänh trong BTTMCB : goàm nhieàu theå LS Theå LS ÑTN thöïc ra goàm 3 theå khaùc nhau : - ÑTN oån ñònh (ÑTNOÑ) - ÑTN khoâng oån ñònh (ÑTNKOÑ) - ÑTN bieán thaùi vôùi côn co thaét ÑMV lôùn beà maët , do Prinzmetal xaùc laäp töø 1959 . Ngoaøi ra coøn coù 2 theå ñaëc bieät khaùc : - Hoäi chöùng X : cuõng côn co thaét ÑM nhöng khoâng phaûi ôû MV lôùn nhö trong ÑTN bieán thaùi , maø ôû caùc nhaùnh type B xuyeân beà daøy cô tim - TMCB cô tim thaàm laëng : “thaàm laëng” vôùi nghóa laø hoaøn toaøn khoâng ñau cho neân khoâng xeáp vaøo 3 theå ÑTN keå treân , nhöng cuõng laø côn TMCB cô tim nhö vaäy . Ghi roõ ñöôïc nhöõng ñôït 5 – 7 phuùt (cuõng coù theå laâu hôn) ñoaïn ST cheânh xuoáng treân ñieän tim Holter 24 giôø , hoaëc treân ñieän tim nghieäm phaùp gaéng söùc . 70 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam 5 theå beänh keå treân laø caùc theå beänh “chöùc naêng” . Beân caïnh chuùng coù caùc theå beänh coù toån thöông thöïc theå laø hoaïi töû : NMCT ,cuõng goàm nhieàu theå : - NMCT coù ST cheânh leân - NMCT khoâng coù ST cheânh leân - NMCT thaàm laëng . Ngaøy nay , trong 5 theå chöùc naêng neâu treân , taùch tieâng ÑTNKOÑ , coøn laïi 4 goïi laø BTTMCB maïn . Môùi xaùc laäp laïi nhoùm “BTTMCB caáp” goïi laø “Hoäi chöùng vaønh caáp” bao goàm 4 theå beänh : - NMCT coù ST cheânh leân - NMCT khoâng coù ST cheânh leân - ÑTN khoâng oån ñònh - Ñoät töû do MV Ngoaøi ra BTTMCB coøn 2 theåû ñaëc bieät : - Loaïn nhòp tim do MV - Suy tim do MV (nhö vaäy bao goàm heát ñöôïc dieän BN coù beänh MV keå caû nhöõng ai chöa bao giôø traûi qua NMCT hay ÑTN bao giôø . 3 – Sinh lyù beänh : - Caùn caân cung – caàu : Ñieàu maø SLB nhaán maïnh tröôùc tieân chính laø TMCB cô tim , töùc laø söï töôùi maùu taïi 1 vuøng cô tim thoaùng bò thieáu huït .Trong töøng thôøi gian ngaén aáy , söï thieáu huït xaûy ra vì maát thaêng baèng caùn caân cung – caàu veà oxi : cung < caàu . - Caùc bieán ñoåi rieâng trong NMCT : Thieáu oxi moâ (hypoxia , anoxia) tuyeät ñoái hoaëc keùo daøi taïi moät vuøng cô tim laøm cho noù hoaïi töû laø do ÑMV töông öùng ñaõ bò taéc hoaøn toaøn trong voøng 4 giôø keå töø luùc khôûi phaùt côn ñau (thaáy ôû 95% BN bò NMCT) Söï taéc ngheõn ñoù thöôøng do huyeát khoái môùi sinh . Huyeát khoái naøy lieân quan ñeán hieän töôïng vieâm taïi choã , gaây bieán chöùng cuûa maûng xô vöõa : raïn , nöùt , vôõ , gaõy roài ñöùt rôøi ôû voû maûng xô vöõa vôùi keát voùn tieåu caàu xung quanh taïo ra moät “huyeát khoái traéng” , roài theâm caû hoàng caàu vaø huyeát caàu khaùc quaán trong tô huyeát taïo thaønh “huyeát khoái ñoû” hoaøn chænh , hoãn hôïp . Cuïc thuyeân taéc di ñoäng theo doøng maùu tôùi ñoaïn MV heïp hôn laøm giöõ noù laïi . Thöôøng coù theâm vai troø cuûa côn co thaét maïnh choïn ñuùng nhöõng khu vöïc ÑMV bò xô vöõa vaø/hoaëc bò huyeát khoái . Ñoâi khi coøn coù xuaát huyeát nhöõng taân maïch phía döôùi maûng xô vöõa , ñoäi noù leân , laøm heïp theâm loøng ñoäng maïch . Ghi chuù: Tieán trieån cuûa vuøng hoaïi töû: Xuaát hieän 3 vuøng gaàn nhö ñoàng taâm va øloàng vaøo nhau tính töø ngoaøi vaøo laø vuøng TMCB , toån thöông , hoaïi töû Ba vuøng naøy phaùt trieån lieân tuïc , vaø laø quaù trình thuaän nghòch (tröø hoaïi töû , noù chæ seõ xô hoaù maø thoâi)ví duï TMCB lieân tuïc quay trôû laïi moâ bình thöôøng hay ngöôïc laïi chuyeån thaønh toån thöông ; Toån thöông thì laäp töùc hoaëc quay trôû laïi TMCB , hoaëc cheát ngay (hoaïi töû) .Caû ba vuøng ño ù, khi khôûi phaùt trieån ñeàu töø lôùp cô tim saùt noäi taâm maïc tieán tôùi lôùp cô tim saùt thöôïng taâm maïc . Giôø thöù nhaát coù theå baét ñaàu hoaïi töû , ñeå seõ trôû neân ”xuyeân thaønh”thöôøng ôû giôø thöù 6 71 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam Vuøng hoaïi töû vaø vuøng TMCB bao quanh seõ gaây ra : (1) trôû ngaïi co boùp Æ laøm giaûm chung cung löôïng taâm thaát (Suy tim) ; (2) gaây baát oån ñinh ñieän hoïc (Loaïn nhòp tim nhö nhòp nhanh treân thaát , rung thaát) hoaëc trôû ngaïi daãn truyeàn xung ñoäng ñieän (block) ; (3) gaây toan huyeát chuyeån hoaù do sinh nhieàu acid lactic trong hoaøn caûnh yeám khí Vuøng hoaïi töû naøy coù bieåu hieän “roái loaïn chuyeån ñoâïng vuøng” (giaûm ñoâïng , baát ñoâïng , loaïn ñoäng) , coù theå bò bieán chöùng cô hoïc (moûng , phình , vôõ, thuûng) , coù theå taïo huyeát khoái maët trong thaønh thaát , neáu böùt raseõ thaønh thuyeân taéc trong ñaïi tuaàn hoaøn (naõo , maïc treo , chi döôùi …) II – CHAÅN ÑOAÙN CAÙC THEÅ BEÄNH ÑAU THAÉT NGÖÏC : 1 – ÑTN OÅN ÑÒNH : - Laø theå beänh kinh ñieån töùc laø ñaõ ñöôïc moâ taû töø laâu nhaát , cuõng laø theå thöôøng gaëp nhaát . - Laø ÑTN gaéng söùc : xaûy ra nhöõng côn ñau khi gaéng söùc vaø neáu nghæ thì heát . Neáu ñieån hình , côn ñau nhö boùp ngheït hoaëc ñeø naëng sau xöông öùc , lan leân ñaùy coå , haøm döôùi , vai traùi hoaëc ra sau löng vuøng gian baû , coù theå xuoáng thöôïng vò … nhöng thöôøng moâ taû veà caùc ñau ngöïc kieåu ÑMV - “Ngöôõng gaéng söùc cho pheùp” : Côn ñau döôøng nhö khoâng xaûy ra neáu gaéng söùc nhoû hôn moät “ngöôõng cho pheùp” nhaát ñònh , vöôït ngöôõng ñoù laø bò côn ñau (moãi BN thöôøng töï bieát raát roõ). - Goïi laø oån ñònh vì “ngöôõng gaéng söùc cho pheùp” thöôøng khaù oån ñònh trong nhieàu naêm (neân cuõng goïi laø ÑTN maïn) 1.1 – Taàm quan troïng cuûa vieäc hoûi beänh : - Hoûi beänh tæ mæ vaø theo moät quy trình chaët cheõ veà caùc ñaëc ñieåm cuûa moãi côn ñau : tính chaát , vò trí , höôùng lan , ñoä daøi , caùc hoaøn caûnh gaây ra hoaëc chaám döùt côn ñau . Ví duï : ôû moät BN ÑTN oån ñònh coù theå thu thaäp : ñau coù tính chaát naëng/ñeø eùp/ngheït (“nhö khoâng thôû ñöôïc”)/ngheïn (nhöng “khoâng ôï ra ñöôïc”) ; BN khoâng roõ ñieåm cuï theå naøo ñau maø noùi ñau phía trong sau xöông öùc ; lan taän coå , haøm döôùi , vai hoaëc caùnh tay , keùo daøi 2 – 5 phuùt , sinh ra do gaéng söùc hoaëc caêng thaúng ñaàu oùc ; giaûm vaø heát nhôø nghæ tónh hoaëc ngaäm döôùi löôõi Trinitrin (taùc duïng daõn tónh maïch , giaûm tieàn taûi ) - Ñoâi khi coù theå keøm theo moät soá trieäu chöùng cuûa thaàn kinh töï chuû nhö toaùt moà hoâi, buoàn oùi , oùi , hoài hoäp , troáng ngöïc , khoù thôû , choùng maët …. - Cuõng nhôø hoûi beänh ñeå tham khaûo veà beänh söû , tieàn caên vaø caùc yeáu toá nguy cô . 1.2 – Chaån ñoaùn coøn döïa vaøo thaêm khaùm : bao goàm : - Thaêm khaùm LS vaø CLS (sinh hoaù , X –Quang …) chi tieát coøn giuùp tìm söï lan roäng cuûa XVÑM ôû nhöõng vuøng khaùc (naõo , thaän , caùc chi döôùi , ñoäng maïch chuû , …) , giuùp xeùt theâm veà nhöõng yeáu toá nguy cô XVÑM (ví duï toång keâ lipid ñeå ñieàu chænh neáu caàn ). - ECG : + Khoù laøm kòp trong côn ñau , nhöng raát coù giaù trò chaån ñoaùn . Ví duï : coù ST cheânh (hoaëc T vaønh hoaëc loaïn nhòp tim) 72 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam + Ngoaøi côn ñau laïi coù theå coù saün töø tröôùc nhöõng thay ñoåi ST , T , thaäm chí caû QS , nhöng chaúng ñai dieän cho côn ñau naøy cuûa theå beänh ÑTN ; ngöôïc laïi moät ECG ngoaøi côn maø bình thöôøng raát hay gaëp vaäy chaúng theå loaïi tröø chaån ñoaùn . - SA tim 2 chieàu Doppler : + Xeùt roái loaïn chuyeån ñoäng vuøng + Daøy thaát traùi , hôû van van tim chöùc naêng . + Taêng aùp ñoäng maïch phoåi + Phaân suaát toáng maùu EF bình thöôøng ≥ 55% hay ñaõ giaûm < 40% (Ví duï : moät BN ÑTN roõ maø EF < 50% thì ñoù laø chæ ñònh quyù cho can thieäp nong MV hay phaãu thuaät baéc caàu chuû – vaønh) - Moät thaêm khaùm ñaày ñuû nhieàu khi coøn caàn : a) Ñieän tim Holter (mang theo ngöôøi , ghi 24 giôø) b) Ñieän tim cuûa nghieäm phaùp gaéng söùc (NPGS): • Xe ñaïp hoaëc thaûm di ñoäng (neáu khoâng coù CCÑ nhö suy tim , heïp van ñoäng maïch chuû) , chæ söùc gaéng tôùi möùc laøm taêng taàn soá tim ñeán 85% cuûa möùc toái ña döï kieán cuûa löùa tuoåi . • Nghieäm phaùp gaéng söùc (+): 9 Döïa ñoaïn ST nheânh : ST môùi cheânh leân hoaëc cheânh xuoáng > 2mm ôû nhieàu ñaïo trình hoaëc ngay khôûi ñaàu NPGS . Caøng roõ NPGS (+) khi ST cheânh ñoù laâu trôû veà ñaúng ñieän sau NPGS . 9 Cuõng döïa vaøo “khoâng theå gaéng söùc hôn 2 phuùt” , haï HA , daáu hieäu suy tim . c) Caùc nghieäm phaùp stress (NP stress) khaùc . “NPGS” vöøa neâu cuõng laø NP stress , laïi coù NP stress döôïc lyù . Taêng coâng taûi cho tim (töùc taêng caàu oxi) , thay vì baèng gaéng söùc theå löïc thì ôû ñaây laø baèng thuoác : ví duï tieâm TM Dipyridamol hoaëc Adenosin , hoaëc truyeàn TM lieàu cao Dobutamin . Coøn vieäc ghi nhaän keát quaû coù theå thoâng qua caùc bieán ñoåi cuûa ECG , SA tim , hoaëc cuûa xaï hình tim . d) Chuïp MV : Chuïp MV töông phaûn (chöõ cuõ goïi laø caûn quang) ñaõ trôû thaønh cô baûn cho haàu heát BN beänh maïch vaønh treân theá giôùi vì nay ñaõ khaù an toaøn (tai bieán naëng vaø töû vong chæ 0,1 – 0,2%) . Vaø vì khaû naêng lôùn: 9 Chæ ñònh chuïp MV cho nhöõng tröôøng hôïp keát quaû NP stress baát thöôøng roõ , nhöõng BN ñieàu trò ñuùng , ñaày ñuû vaãn khoâng ñôõ , cuõng nhö nhoùm nguy cô cao khaùc (ví duï ÑTNKOÑ khaùng trò , ÑTN sau NMCT …) 9 Xaùc ñònh ñoä bít heïp loøng ÑMV , xeáp ra ñöôïc nhoùm BN bít heïp > 70% (ñöôøng kính loøng ÑM) töùc heïp naëng ñeå xeùt tieáp chæ ñònh can thieäp . 9 Noùi chung khoâng chuïp MV chæ ñeå bieát maø ñaõ saün saøng nong MV hay phaãu baéc caàu , ñeå xaùc ñònh vò trí phaûi can thieäp , soá choã vaø möùc ñoä can thieäp . 9 Loaïi tröø beänh MV cho ngöôøi mang trieäu chöùng bò nhaàm laãn . 2 – ÑTN BIEÁN THAÙI : - Coù moät soá ñaëc ñieåm : côn ñau ngaãu phaùt , keùo daøi hôn , coù theå chæ xuaát hieän khi ñi tôùi moät ñòa ñieåm nhaát ñònh , hoaëc vaøo giôø nhaát ñònh thaäm chí nöûa ñeâm veà saùng . 73 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam - Neáu laøm ñöôïc ECG trong côn ñau , thaáy ñoaïn ST cheânh leân (nhö trong NMCT vaäy , nhöng chæ thoaùng qua möôi phuùt cuøng côn ñau) , neáu duøng thuoác daõn MV ví duï ñoái khaùng Calci / caùc nitrat thì ñoaïn ST laäp töùc trôû veà ñaúng ñieän vaø coù theå keøm loaïn nhòp tim - Men CPK vaøs troponin T khoâng taêng . - Veà cô theå beänh , ÑMV coù theå coù hoaëc khoâng coù maûng xô vöõa . - Hieám khi tieán trieån thaønh NMCT hoaëc ñoät töû . 3 – ÑTN KHOÂNG OÅN ÑÒNH : Baûn chaát :80% coù huyeát khoái môùi sinh ôû maûng xô vöõa cuûa MV . Ñoù chính laø caùi neàn cô theå beänh vaø sinh lyù beänh aån phía döôùi theå beänh ÑTN khoâng oån ñònh (ÑTNKOÑ) LS : + Theo doõi LS thaáy ÑTNKOÑ thöôøng voán laø moät ÑTN gaéng söùc coù ngöôõng gaéng söùc cho pheùp, maø BN töï bieát roõ, boãng maát tính oån ñònh , cöù suït thaáp töøng naác , thaäm chí tôùi möùc coù côn ñau ôû möùc gaéng theå löïc toái thieåu . Trong ñoù noåi roõ söï naëng leân , taêng leân daàn (crescendo) veà 1 , 2 hoaëc caû 3 maët : taàn soá xaûy côn , ñoä daøi côn , cöôøng ñoä ñau (maø nguyeân do cuûa ñau “crescendo” cuõng chính laø do huyeát khoái ñang sinh ra vaø ñang lôùn theâm nhö ñaõ neâu treân ) + ÑTNKOÑ coøn bao goàm ÑTN vôùi côn ñau ngöïc bò laàn ñaàu tieân hoaëc sau bao naêm lui beänh khoâng coù côn ñau boãng laàn ñaàu buøng taùi phaùt (denovo) + Hoaëc voán laø moät ÑTN gaéng söùc boãng chuyeån thaønh ñau ngöïc caû khi nghæ tónh : goïi laø caáp tính neáu ñang dieãn ra töø 48 giôø , goïi laø baùn caáp neáu töø 48 giôø chöa coù côn môùi . CLS : + ECG : ñang côn ñau ñoaïn ST thöôøng cheânh xuoáng [hoaëc khoâng cheânh leân hoaëc nhö trong NMCT khoâng ST↑ maø NMCT naøy thöôøng cuõng khoâng Q] + Caùc chaát ñaùnh daáu tim (nhaát laø Troponin T) khoâng taêng Tieán trieån : + Neáu ÑTNKOÑ khoâng ñöôïc ñieàu trò thì moät tæ leä cao (10 – 20%) tieán trieån thaønh NMCT (vì huyeát khoái môùi sinh laø cô sôû ñeå ÑTNKOÑ deã chuyeån thaønh NMCT ) + Bôûi vaäy coù nhöõng ÑTNKOÑ goïi laø : • Hoäi chöùng tieàn NMCT • Hoäi chöùng doïa NMCT • Hoäi chöùng trung gian + Ñöôïc ñieàu trò , soá chuyeån sang NMCT haï xuoáng coøn 5 – 7% Chaån ñoaùn phaân bieät : + Caàn ñaëc bieät phaân bieät töø ñaàu vaø töøng naác (theo quy trình chaån ñoaùn vaø xöû trí töøng naác HCVC) vôùi hai theå beänh sau : • NMCT khoâng ST↑ (döïa vaøo coù taêng Troponin) • NMCT kinh ñieån (coù ñoäng hoïc ECG (caû ST , T , Q) ñoäng hoïc chaát ñaùnh daáu tim , ñoä daøi côn ñau thöôøng vöôït 20 – 30 phuùt) 74 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam + Vôùi ÑTN Prinzmetal(ST↑ nhöng veà bình thöôøng sau 15 phuùt cuûa côn ñau) + Vieâm maøng ngoaøi tim caáp (coù SA tim) + Boùc taùch ñoäng maïch chuû (SA qua thöïc quaûn , CT xoaén oác ) + Thuyeân taéc ñoäng maïch phoåi + Ngoaøi ra cuõng phaân bieät vôùi ñau ngöïc döõ do nhöõng beänh lyù trong loàng ngöïc nhöng ôû ngoaøi heä tim maïch : vieâm suïn öùc – söôøn (hoäi chöùng Tietze), ñau khôùp baû caùnh tay , vieâm daây thaàn kinh gian söôøn (khaùm doïc bôø döôùi xöông söôøn , hoäi chöùng reã thaàn kinh ngöïc , beänh Zona (Herpes Zoster) vuøng ngöïc + Caáp cöùu ngoaïi khoa vuøng buïng : loeùt daï daøy taù traøng , vieâm daï daøy , soûi maät , thöïc quaûn traøo ngöôïc hoaëc co thaét . + Nhöõng kieåu ñau tröôùc ngöïc cuûa roái loaïn thaàn kinh töï chuû hoaëc ñau do suy nhöôïc thaàn kinh-tuaàn hoaøn (neuro-circulatry asthenia) , hoaëc ñau do taâm lyù (psychogenic) thöôøng ngaén hôn moät giaây hoaëc laïi raát keùo daøi , khoâng thaønh côn , khoâng keøm bieán ñoåi ECG . Moät quy taéc : chæ ñöôïc ghi chaån ñoaùn naøy sau khi ñaõ loaïi tröø khaû naêng caùc beänh lyù khaùc . 75 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam HOÂ HAÁP 76 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam • • BEÄNH PHOÅI TAÉC NGHEÕN MAÏN TÍNH CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE- COPD • Pgs.Ts Traàn Vaên Ngoïc NOÄI DUNG • I. ÑÒNH NGHÓA II. SINH BEÄNH HOÏC III. SINH LYÙ BEÄNH IV. LAÂM SAØNG V. CAÄN LAÂM SAØNG I. ÑÒNH NGHÓA COPD : Beänh ñöôøng hoâ haáp nhoû ñaëc tröng bôûi taéc ngheõn thoâng khí ( do VPQM hay KPT). Söï taéc ngheõn naày thöôøng tieán trieån, coù theå taêng ñaùp öùng cuûa ñöôøng hoâ haáp vaø coù phuïc hoài moät phaàn. + Daïng Pink puffer ( KPT laø chuû yeáu ) : + Daïng Blue bloater ( VPQM laø chuû yeáu ): Toån thöông PQ vaø tieåu PQ Co thaét PQ Taêng tieát nhaày Phaù huûy thaønh pheá nang N.truøng N.truøng hoâ haáp (thænh thoaûng) Taéc ngheõn coù hoài phuïc tieåu PQ vaø PQ nhoû Toån thöông lieân N.truøng lieân tuïc tuïc vaø taùi ñi hay taùi ñi taùi laïi taùi laïi(t.laù) VPQM KPT Phaù huûy thaønh pheá nang Toån thöông lieân tuïc N.truøng lieân tuïc & taùi phaùt & taùi ñi taùi laïi VPQM & KPT • 77 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam II. GIAÛI PHAÃU BEÄNH : 1. Ñöôøng hoâ haáp lôùn: + Nieâm maïc PQ: taêng ÑTB vaø Lympho T / ngöôøi huùt thuoác laù. + TB ñôn nhaân vôùi cytokins TNF-alpha vaø IL-1ß. + Neutroplil keát hôïp vôùi ñaøm muû, giaûi phoùng elastase vaø cathepsin G --> ly giaûi protein vaø gaây baøi tieát raát maïnh. • 2. Ñöôøng hoâ haáp nhoû : + Vieâm ,xô hoaù vaø daày thaønh PQ Æ taêng SCÑT + C.saûn TB ñaøi , taêng TB ñôn nhaân vaø TB tieát nhaày, + Phì ñaïi cô trôn Æ heïp loøng PQ + phuø neà vaø thaâm nhieãm TB.( taùi caáu truùc ñöôøng thôû ) + Giaûm surfactant Æ taêng SCBM Æ heïp hay xeïp ñöôøng thôû. + Maát choã dính ôû caùc tieåu PQ gaây xoaén vaø heïp ñöôøng thôû / COPD. + Tích tuï TB vieâm ñôn nhaân ôû PQ taän Æ phaù huûy sôïi ñaøn hoài ôû tieåu PQ hoâ haáp, oáng pheá nang Æ xoaén vaën vaø chít heïp PQ 3. Nhu moâ phoåi : + KPT : giaõn baát hoài phuïc tuùi pheá nang + phaù huõy caùc thaønh cuûa noù + 2 daïng KPT : (1) KPT trung taâm tieåu thuøy ( centro- lobular emphysema). (2) KPT toaøn tieåu thuøy( panlobular emphysema) . Thay ñoåi caáu truùc Roái loaïn heä nhaøy loâng Vieâm ñöôøng thôû Ñöôøng thôû bò haïn cheá Aûnh höôûng toaøn thaân Sinh beänh hoïc III. BEÄNH SINH COPD : 1. BÒNH SINH CUÛA VIEÂM PHEÁ QUAÛN MAÕN: 78 Beänh hoïc noäi khoa Hoà Hoaøi Nam a.Söï suy yeáu lôùp truï loâng: + Hít chaát ñoäc haïi Æ giaûm CN lôùp b.moâ truï loâng. + Thuoác laù : gaây tích tuï TB vieâm trong phoåi : ÑTB taêng 10 laàn vaø ñöôïc hoaït hoaùÆ GP chaát hoaù öùng ñoäng loâi keùo BC haït vaøo n.maïc hoâ haáp. + BC haït ñöôïc hoïat hoùa : + GP TGHH Æ taêng sinh tuyeán döôùi n.maïc vaø TB ñaøi; Æ taêng SX ñaøm nhaày vaø co thaét PQ + GP protease vaø chaát oxy hoaùÆ toån thöông bieåu moâ + Giaûm c.naêng lôùp truï loângÆ toån thöông thöïc theå vaø cô cheá taùi taoï ngaøy caøng giaûm daàn b.Nhieãm truøng: + Do maát c.naêng cuaû lôùp truï loâng vaø söï cö truù cuaû VK. + Söï giaûm IgA / ñöôøng hoâ haáp taïo ñieàu kieän cho VK cö truù . Moät soá VK taán coâng IgA coøn laïi baèng men Protease. + Virus vaø mycoplasma gaây ñoäc boä maùy truï loâng Æ taïo ñieàu kieän cö truù cuaû VK gaây bònh. + Ñeå phaân bieät söï cö truù vaø nhieãm truøng cuaû vi khuaån caàn döïa vaøo laâm saøng, tìm khaùng theå vaø ñaùnh giaù quaù trình bònh döôùi khaùng sinh ñieàu trò c.Taéc ngheõn ñöôøng thôû + Do vieâm daày lôùp nieâm maïc vaø öù ñoïng ñaøm nhôùt ôû ñöôøng hoâ haáp nhoû. + Moät soá tröôøng hôïp coù taêng ñaùp öùng khoâng ñaëc hieäu cuaû PQ ñoái vôùi caùc kích thích vaø gaây co thaét PQ. + Söï taêng ñaùp öùng coù theå baãm sinh hay maéc phaûi. Æ TAÙI CAÁU TRUÙC ÑÖÔØNG THÔÛ : 9 Taêng sinh moâ ñeäm & döôùi nieâm maïc ( phuø, laéng ñoïng proteoglycan , collagen) 9 Taêng vi maïch PQ 9 Taêng kích thöôùc & soá löôïng tuyeán nieâm maïc 9 Taêng khoái löôïng cô trôn ( phì ñaïi vaø taêng saûn ) d.Caùc bieán chöùng : - KPT trung taâm tieåu thuøy: Do phaù huûy tröïc tieáp caáu truùc phoåi bôûi caùc chaát oxy hoaù ( coù nhieàu trong thuoác laù ) hoaëc baát hoaït caùc chaát öùc cheá protease ( ñaëc bieät alpha 1 Pi ) bôûi caùc chaát oxy hoaù naày gaây thieáu alpha 1 Pi . + 90% phaù huûy nhu moâ phoåi do caùc protease ( ña soá laø elastase ) töø Neutrophile, ÑTB. ÔÛ ngöôøi huùt thuoác noàng ñoä elastase taêng gaáp 10 laàn . + Söï maát caân baèng protease- anti protease seõ daãn ñeán KPT. - Taêng aùp ÑMP : + Do giaûm toång dieän tích cuûa m/m phoåi vaø giaûm oxy maùu + Möùc ñoä taêng aùp phuï thuoäc vaøo söï phaù huûy döôøng m/m vaø giaûm thoâng khí pheá nang gaây giaûm O2 pheá nang vaø gaây co maïch. 79
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.