Nội dung

nghiªn cøu - trao ®æi QU¶N Lý C¤NG Vµ HÖ THèNG KIÓM SO¸T CHIÕN L¦îC Vò ThÞ TuyÕt Mai* gµy nay, c¸c dÞch vô vµ ho¹t ®éng cña Nhµ n-íc ngµy cµng ®a d¹ng, phøc t¹p vµ nhiÒu th¸ch thøc, ®ßi hái n¨ng lùc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña c¸c c¸n bé nhµ n-íc cÇn ph¶i ®-îc n©ng cao ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña thÞ tr-êng. Nh÷ng ph-¬ng ph¸p qu¶n lý theo ph-¬ng ph¸p truyÒn thèng sÏ kh«ng cßn thÝch hîp trong m«i tr-êng ®Çy biÕn ®éng vµ th¸ch thøc. Nã ®ßi hái ph¶i cã sù qu¶n lý khÐo lÐo, s¾c bÐn vµ cã chiÕn l-îc. N ViÖc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh trong khu vùc c«ng, ®Æc biÖt trong ho¹t ®éng cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn cÇn ph¶i lµ mét qu¸ tr×nh qu¶n lý liªn tôc. Qu¸ tr×nh qu¶n lý nµy ®ái hái sù hîp t¸c, g¾n kÕt cña c¸c tæ chøc, c¸c c¬ quan, ban ngµnh vµ cña ng-êi d©n. NhÊt lµ hiÖn nay, khi sù ph¸t triÓn ®Çy biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè trong vµ ngoµi n-íc th× viÖc qu¶n lý t¹i c¸c cÊp chÝnh quyÒn cÇn ph¶i cã c¸i nh×n tæng thÓ, cã hÖ thèng vµ mang tÝnh chiÕn l-îc. Nh÷ng ®iÒu nµy ®ßi hái chÝnh quyÒn c¸c cÊp cÇn n¨ng ®éng, cã sù nh×n nhËn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch chiÕn l-îc. Sù viÖc cÇn ®-îc gi¶i quyÕt ®óng lóc vµ kÞp thêi ®Ó cã thÓ gi¶m thiÓu nh÷ng tæn thÊt, thiÖt h¹i vµ rñi ro cã thÓ x¶y ra sau ®ã. Sè 17 (11+12/2007) NhËn thøc râ vai trß qu¶n lý cña Nhµ n-íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa (XHCN) ë ViÖt Nam, §¹i héi lÇn thø X cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh ph¶i sím "c¶i c¸ch ph-¬ng thøc ho¹t ®éng cña Nhµ n-íc..." vµ coi ®ã lµ mét trong nh÷ng träng t©m chÝnh cña ch-¬ng tr×nh ®æi míi vµ nhiÖm vô chÝnh trÞ quan träng trong thêi gian tíi. Ngµy 06/2/2006, Thñ t-íng ChÝnh phñ ®· ký QuyÕt ®Þnh sè 30/Q§-TTg phª duyÖt §Ò ¸n §¬n gi¶n hãa thñ tôc hµnh chÝnh trªn c¸c lÜnh vùc qu¶n lý nhµ n-íc giai ®o¹n 2007-2010. §Ó gãp phÇn thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ ch-¬ng tr×nh c¶i c¸ch nªu trªn, bµi viÕt nµy sÏ tËp trung ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn liªn quan ®Õn qu¶n lý nhµ n-íc vµ qua ®ã giíi thiÖu ph-¬ng ph¸p hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc nh»m gióp c¸c nhµ qu¶n lý c«ng, ®Æc biÖt cho c¸c nhµ qu¶n lý t¹i c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng cã thªm mét c«ng cô qu¶n lý hiÖu qu¶. Bµi viÕt nµy bao gåm n¨m phÇn. * Vò ThÞ TuyÕt Mai, Nghiªn cøu sinh, ViÖn ChÝnh s¸ch vµ Qu¶n lý c«ng Flinders, §¹i häc Flinders, óc. qu¶n lý kinh tÕ pdfMachine A pdf writer that produces quality PDF files with ease! Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across nearly all Windows platforms, simply open the document you want to convert, click “print”, select the “Broadgun pdfMachine printer” and that’s it! Get yours now! 5 VEMR nghiªn cøu - trao ®æi PhÇn 1 ph©n tÝch nh÷ng h¹n chÕ trong qu¶n trÞ vµ ®iÒu hµnh t¹i chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng (cÊp huyÖn). PhÇn 2 ®-a ra kh¸i niÖm vÒ ph-¬ng ph¸p hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc. PhÇn 3 ph©n tÝch sù cÇn thiÕt cña hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc. PhÇn 4 giíi thiÖu M« h×nh hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc. PhÇn 5 ®-a ra c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc. 1. Nh÷ng h¹n chÕ trong qu¶n trÞ vµ ®iÒu hµnh t¹i c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng Trong nh÷ng n¨m qua, ViÖt Nam ®· tõng b-íc chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá, víi møc thu nhËp vµ tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, m«i tr-êng ph¸p lý kh«ng ®Çy ®ñ vµ thiÕu minh b¹ch, ®«i khi chång chÐo vµ triÖt tiªu lÉn nhau. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, cã nhiÒu vÊn ®Ò n¶y sinh trong suèt qu¸ tr×nh qu¶n lý, ch¼ng h¹n, lµm n¶y sinh nhiÒu mèi quan hÖ d©n sù trong viÖc triÓn khai vµ thùc hiÖn dù ¸n vµ dÇn dÇn bÞ "tiÒn tÖ ho¸", tõ ®ã, lµm n¶y sinh nh÷ng bÊt cËp, tiªu cùc vµ thÊt tho¸t vèn ®Çu t- ë c¸c kh©u, c¸c qui tr×nh cña dù ¸n, ch-¬ng tr×nh. §©y lµ nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n “nÝu kÐo” hÖ thèng qu¶n lý thiÕu minh b¹ch vµ kh«ng cã hiÖu qu¶. NhËn thøc ®-îc nh÷ng nh-îc ®iÓm nµy, ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu ®æi míi c¶ vÒ chøc n¨ng nhiÖm vô, c¬ cÊu tæ chøc lÉn c¬ chÕ vËn hµnh. ChÝnh phñ ®· më réng ph©n cÊp theo h-íng t¨ng quyÒn chñ ®éng cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp vµ më réng d©n chñ c¬ së, ph©n biÖt r¹ch rßi quyÒn qu¶n lý nhµ n-íc ë ®Þa ph-¬ng, quyÒn phª duyÖt, thÈm ®Þnh, quyÕt ®Þnh vµ qu¶n lý dù ¸n cho tõng cÊp. Mét sè chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®· quyÕt t©m h¬n trong c¶i c¸ch, thu hót vèn ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi vµ thóc ®Èy kinh tÕ t- nh©n, x©y dùng 6 qu¶n lý kinh tÕ QU¶N Lý C¤NG Vµ HÖ THèNG KIÓM SO¸T CHIÕN L¦îC mèi quan hÖ th©n thiÖn víi c¸c doanh nghiÖp, më réng c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n, ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, c¸c nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ cña ch-¬ng tr×nh c¶i c¸ch vµ ®æi míi trong qu¶n lý nhµ n-íc ®· chØ ra kh«ng Ýt nh÷ng yÕu kÐm tån t¹i nh-: bé m¸y cßn cång kÒnh, kÐm hiÖu lùc, kÐm hiÖu qu¶; ®Çu t- cßn nhiÒu thÊt tho¸t, kh«ng ®óng ®èi t-îng vµ l·ng phÝ vÉn th-êng xuyªn x¶y ra. Cung c¸ch qu¶n lý theo kiÓu mÖnh lÖnh hµnh chÝnh vµ phôc tïng ngµnh däc vÉn cßn tån t¹i, tiÕp tôc chi phèi quyÒn lùc cña nhiÒu c¸n bé l·nh ®¹o trong khu vùc nhµ n-íc. H¬n thÕ n÷a, m«i tr-êng x· héi ngµy cµng cã nhiÒu mèi quan hÖ vµ rµng buéc trong n-íc còng nh- víi ngoµi n-íc. Ch¼ng h¹n, sù tham gia vµ ¶nh h-ëng ngµy cµng t¨ng tõ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ còng nhtõ c¸c c«ng ty vµ tËp ®oµn n-íc ngoµi lµm viÖc vµ ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Hä lµ nh÷ng tæ chøc, c«ng ty ®éc lËp hoÆc Ýt phô thuéc vµo sù qu¶n lý cña nhµ n-íc, tuy nhiªn, cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr-êng. §©y còng lµ mét trong nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi vÊn ®Ò qu¶n lý cña ChÝnh phñ vµ cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng ®Ó lµm sao hoµn thµnh tèt c¶ hai chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n-íc vµ phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. §iÒu nµy ®ßi hái ViÖt Nam cÇn cã sù ®æi míi trong ph-¬ng c¸ch qu¶n lý cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n-íc vµ cña chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng. Qua nghiªn cøu cho thÊy, tõ tr-íc ®Õn nay c¸c tæ chøc, ban ngµnh vµ chÝnh quyÒn c¬ së th-êng ¸p dông ph-¬ng ph¸p truyÒn thèng trong qu¶n lý. §ã lµ h×nh thøc qu¶n lý dùa vµo ®¸nh gi¸ ®Çu ra cña mçi ch-¬ng tr×nh, dù ¸n hay lµ mét dÞch vô c«ng nµo ®ã Sè 17 (11+12/2007) pdfMachine A pdf writer that produces quality PDF files with ease! Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across nearly all Windows platforms, simply open the document you want to convert, click “print”, select the “Broadgun pdfMachine printer” and that’s it! Get yours now! QU¶N Lý C¤NG Vµ HÖ THèNG KIÓM SO¸T CHIÕN L¦îC thay v× tÝnh ®Õn nh÷ng t¸c ®éng vµ kÕt qu¶ sau nµy. Nh÷ng ®Çu ra nµy ®-îc mang so s¸nh víi môc tiªu hoÆc chØ tiªu ®Æt ra trong kÕ ho¹ch, nÕu v-ît hoÆc b»ng chØ tiªu kÕ ho¹ch th× ®-îc ®¸nh gi¸ lµ hoµn thµnh hoÆc v-ît chØ tiªu kÕ ho¹ch ®-îc giao, vµ ng-îc l¹i. Nh÷ng t¸c ®éng cña ch-¬ng tr×nh, dù ¸n hoÆc dÞch vô c«ng tíi c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi cña ng-êi d©n x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hoÆc sau khi thùc hiÖn dù ¸n, ch-¬ng tr×nh hoÆc dÞch vô c«ng ®ã kh«ng ®-îc tÝnh tíi. Ph-¬ng ¸n nµy chØ cã t¸c dông mang tÝnh thu nhËn th«ng tin ph¶n håi vÒ c«ng viÖc ®· ®-îc thùc hiÖn, chø kh«ng cã t¸c dông qu¶n lý vµ c¶i tiÕn c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Ph-¬ng ph¸p qu¶n lý truyÒn thèng cã mét sè c¸c h¹n chÕ kh¸c nh- sau: - ViÖc ®iÒu chØnh sai trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn th-êng ®-îc ph¸t hiÖn sau khi sù viÖc ®· x¶y ra. Sù chËm trÔ trong viÖc ®iÒu chØnh nh÷ng sai sãt sÏ ¶nh h-ëng ®Õn kÕt qu¶ thùc hiÖn vµ môc tiªu ®· ®-îc ®Ò ra. - ThiÕu tÇm nh×n chiÕn l-îc vµ qu¶n lý tæng thÓ. ViÖc qu¶n lý theo ph-¬ng ph¸p truyÒn thèng th-êng mang tÝnh chÊt ®èi phã, gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc th-êng nhËt trong ngµy, c¸c chØ tiªu môc tiªu x©y dùng mang tÝnh môc ®Ých vµ ng¾n h¹n. Bëi khi x©y dùng môc tiªu vµ chØ tiªu kh«ng dùa trªn nh÷ng ®¸nh gi¸ hiÖn t¹i vµ nguån lùc hiÖn cã mµ chØ mang tÝnh chÊt dù b¸o, nhËn ®Þnh cña mét sè ng-êi. ViÖc qu¶n lý mang tÝnh rêi r¹c m¹nh ai ng-êi ®ã lµm, kh«ng cã sù g¾n kÕt mét c¸ch hÖ thèng vµ tæng thÓ. - Ph-¬ng ph¸p nµy th-êng b¾t ®Çu víi viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ khi thùc hiÖn xong, hoÆc khi kÕt thóc mét n¨m kÕ ho¹ch th× ®-îc ®¸nh gi¸ xem cã hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®ã kh«ng vµ tõ ®ã lµm chØ tiªu ®Ó x©y dùng Sè 17 (11+12/2007) nghiªn cøu - trao ®æi VEMR kÕ ho¹ch n¨m sau. Qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch lµ qu¸ tr×nh ®ãng, kh«ng linh ho¹t vµ cßn ®¬n ®iÖu nªn nhiÒu khi chØ tiªu kh«ng phï hîp víi thùc tÕ. Nh÷ng biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kh«ng ®-îc ph¶n ¸nh ®Ó cã thÓ x©y dùng vµ thiÕt kÕ qui tr×nh, môc tiªu n¨ng ®éng vµ b¸m s¸t thùc tiÔn. §Æc biÖt, trong m«i tr-êng ®Çy biÕn ®éng th× viÖc thiÕt lËp nh÷ng chØ tiªu kÕ ho¹ch ¸p ®Æt b»ng nh÷ng con sè ®· kh«ng cßn phï hîp n÷a, mµ nã ®ßi hái ph¶i cã sù linh ho¹t mang tÝnh chiÕn l-îc ®Ó cã thÓ phï hîp víi sù biÕn ®éng cña m«i tr-êng xung quanh. Ngoµi ra, trong c«ng t¸c qu¶n lý c«ng, c¸c c«ng cô ®Þnh l-îng th-êng ®-îc dïng trong viÖc kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng c¸c c«ng tr×nh, dù ¸n. Tuy vËy, kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã thÓ ¸p dông cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô nµy, v× nhiÒu khi viÖc qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh vµ dù ¸n ®ã ®ßi hái c¶ mét qu¸ tr×nh vµ kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc ®Òu cã thÓ l-îng ho¸ ®Ó kiÓm so¸t h÷u hiÖu viÖc thùc hiÖn vµ chÊt l-îng cña qu¸ tr×nh ®ã. Do vËy, vÊn ®Ò quan träng lµ lµm thÕ nµo ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶, hµi hßa vµ ®¸p øng ®-îc lîi Ých cña tÊt c¶ c¸c bªn, c¸c ®èi t-îng trong x· héi, trong céng ®ång còng nh- sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ ®Êt n-íc. D-íi ®©y giíi thiÖu mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý nh»m hç trî cho c«ng t¸c qu¶n lý, l·nh ®¹o cña c¸c c¸n bé trong khu vùc nhµ n-íc. 2. Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc HÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc lµ mét c«ng cô gióp c¸c nhµ qu¶n lý thiÕt lËp, ®iÒu hµnh vµ duy tr× c¸c ®Þnh h-íng chiÕn l-îc, thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l-îc ®Æt ra mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ cho phÐp sù ®an xen, lång ghÐp, kÕt hîp vµ hîp t¸c gi÷a c¸c ban ngµnh, c¸c tæ chøc vµ ®¬n vÞ thùc hiÖn víi nhau. HÖ qu¶n lý kinh tÕ pdfMachine A pdf writer that produces quality PDF files with ease! Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across nearly all Windows platforms, simply open the document you want to convert, click “print”, select the “Broadgun pdfMachine printer” and that’s it! Get yours now! 7 VEMR nghiªn cøu - trao ®æi thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc cßn lµ c«ng cô ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ biÕt ®-îc thêi ®iÓm cÇn can thiÖp vµ ®iÒu chØnh cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, tõ ®ã, nh÷ng sai sãt vµ rñi ro cã thÓ ®-îc gi¶i quyÕt vµ ng¨n chÆn kÞp thêi, vµ nh÷ng môc tiªu chiÕn l-îc ®Ò ra ®-îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶. ViÖc kiÓm so¸t chiÕn l-îc ®-îc coi nh- lµ mét trong nh÷ng c«ng cô kiÓm so¸t, ®o l-êng phi tµi chÝnh nh»m kiÓm so¸t, ®iÒu hµnh vµ h-íng dÉn sù ph¸t triÓn cña mét tæ chøc, chÝnh quyÒn hoÆc mét ®¬n vÞ c«ng. §èi víi ho¹t ®éng cña chÝnh phñ th× c¸c chØ tiªu tµi chÝnh d-êng nh- kh«ng ph¶i lµ c¸c chØ tiªu chÝnh ®Ó cã thÓ ¸p dông vµ ra quyÕt ®Þnh cho viÖc lùa chän c¸c ph-¬ng ¸n ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña mét céng ®ång hay cña cña mét ®Þa ph-¬ng nµo ®ã. HÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc kh¸c víi hÖ thèng kiÓm so¸t b»ng ng©n s¸ch. HÖ thèng kiÓm so¸t b»ng ng©n s¸ch th-êng tËp trung vµo c¸c chØ tiªu tµi chÝnh trong ng¾n h¹n vµ kh«ng tÝnh ®Õn qu¸ tr×nh t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn hoÆc c¸c môc tiªu phi tµi chÝnh. 3. Sù cÇn thiÕt cña hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc C«ng cô kiÓm so¸t chiÕn l-îc cã nh÷ng ®Æc tÝnh nhÊt ®Þnh gióp chÝnh quyÒn c¬ së ®o l-êng vµ ®¸nh gi¸ tiÕn tr×nh vµ viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc, ch-¬ng tr×nh, dù ¸n trong thêi gian dµi. Cô thÓ hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: 1. Gióp c¸c nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý tr¶ lêi c¸c c©u hái nh-: Tæ chøc sÏ ®i theo h-íng nµo vµ tíi ®©u, lµm thÕ nµo ®Ó ®i tíi ®ã, vµ lµm g× ®Ó biÕt ®-îc lµ ®· ®i ®óng h-íng?. 2. Cung cÊp nh÷ng trî gióp trong viÖc ra quyÕt ®Þnh chän lùa chiÕn l-îc c¸c ch-¬ng 8 qu¶n lý kinh tÕ QU¶N Lý C¤NG Vµ HÖ THèNG KIÓM SO¸T CHIÕN L¦îC tr×nh dù ¸n theo c¸c chØ tiªu tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh. 3. Gióp c¸c nhµ qu¶n lý cã c¸c ph-¬ng ¸n qu¶n lý, kiÓm so¸t vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi tr-íc khi sù viÖc cã thÓ x¶y ra tåi tÖ h¬n. 4. H-íng dÉn c¸c nhµ qu¶n lý biÕt ®-îc khi nµo vµ lµm thÕ nµo cÇn ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng/thùc hiÖn ®Ó hiÖu qu¶ vµ ®óng h-íng. 5. Gióp ®o l-êng vµ ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ch-¬ng tr×nh, dù ¸n. 6. §¶m b¶o ch¾c ch¾n c¸c kÕt qu¶ vµ nh÷ng t¸c ®éng thùc tÕ phï hîp víi nh÷ng g× ®· ®Ò ra trong kÕ ho¹ch. 7. §-a ra c¸c th«ng tin vÒ tiÕn tr×nh thùc hiÖn. Sù cÇn thiÕt cña hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc cßn xuÊt ph¸t tõ sù biÕn ®éng vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ m«i tr-êng xung quanh. Do nh÷ng biÕn ®éng nµy, c¸c chiÕn l-îc vµ môc tiªu ®Æt ra cÇn cã sù ®iÒu chØnh hîp lý, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. Lý do c¬ b¶n kh¸c ®Ó thiÕt lËp hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc lµ ®-a ra nh÷ng th«ng tin, chØ dÉn cho c¸c nhµ qu¶n lý ®Ó cã thÓ biÕt ®-îc khi nµo cÇn ®iÒu chØnh vµ can thiÖp ®Ó cã thÓ ®¹t ®-îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra. ViÖc can thiÖp vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c cÊp bËc kh¸c nhau, b-íc ®Çu cã thÓ chØ lµ c¸c cuéc häp th¶o luËn víi c¸c c¸n bé l·nh ®¹o, ng-êi phô tr¸ch c¸c ch-¬ng tr×nh, dù ¸n; tiÕp theo cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ¸p lùc cho viÖc lùa chän c¸c ph-¬ng ¸n hµnh ®éng kh¸c; vµ cuèi cïng cã thÓ thay thÕ ban qu¶n lý ch-¬ng tr×nh hoÆc dù ¸n. 4. M« h×nh hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc Nghiªn cøu cho thÊy, viÖc qu¶n lý cã hiÖu qu¶ lµ viÖc qu¶n lý cã thÓ tiªn ®Þnh ®-îc Sè 17 (11+12/2007) pdfMachine A pdf writer that produces quality PDF files with ease! Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across nearly all Windows platforms, simply open the document you want to convert, click “print”, select the “Broadgun pdfMachine printer” and that’s it! Get yours now! nghiªn cøu - trao ®æi QU¶N Lý C¤NG Vµ HÖ THèNG KIÓM SO¸T CHIÕN L¦îC VEMR nh÷ng vÊn ®Ò vµ rñi ro cã thÓ x¶y ra h¬n lµ ph¶n øng ®èi phã víi nh÷ng hËu qu¶ ®· x¶y ra. HÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc ph¶i ®-îc vËn dông th-êng xuyªn hoÆc ®Þnh kú trong qu¸ tr×nh qu¶n lý. C¸c c©u hái th-êng trùc ®èi víi hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc: C¸i g× ®· lµm ®óng? C¸i g× ®· lµm sai? T¹i sao ®óng l-îc ®· ®Æt ra nh- trong kÕ ho¹ch kh«ng? Cã vµ t¹i sao sai? ViÖc thùc hiÖn vµ triÓn khai cã ®¶m b¶o hoµn thµnh ®-îc c¸c môc tiªu chiÕn thêi còng lµ bèn giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh hÖ thÓ c¶i thiÖn kÕt qu¶ nh- thÕ nµo? Do vËy, hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra liªn tôc, bao gåm bèn yÕu tè chÝnh: ®iÒu hµnh, qu¶n lý, thùc hiÖn vµ kiÓm so¸t (H×nh 1). Bèn yÕu tè nµy ®ång thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc. H×nh 1. M« h×nh bèn yÕu tè cña hÖ thèng qu¶n lý chiÕn l-îc 1. Qu¶n trÞ/§iÒu hµnh (§¶ng ñy, H§ND, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch). - §Þnh h-íng, chÝnh s¸ch, ng©n s¸ch, c¸c môc tiªu chiÕn l-îc. 2. Qu¶n lý 4. KiÓm tra - C¸c ho¹t ®éng rñi ro cao. - Xem xÐt c¶ th«ng tin tµi chÝnh vµ c¸c th«ng tin kh¸c. HÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc (C¸c c¸n bé trùc tiÕp qu¶n lý vµ gi¸m s¸t - UBND, tr-ëng/ phã phßng, ban ngµnh) - Nguån lùc (tµi chÝnh, con ng-êi) 3. Thùc hiÖn (C¸c c¸n bé trùc tiÕp thùc hiÖn) - C¸c cuéc häp, héi th¶o, th«ng b¸o c¸c quyÕt ®Þnh chiÕn l-îc. Nguån: Bryson (2004). Sè 17 (11+12/2007) qu¶n lý kinh tÕ pdfMachine A pdf writer that produces quality PDF files with ease! Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across nearly all Windows platforms, simply open the document you want to convert, click “print”, select the “Broadgun pdfMachine printer” and that’s it! Get yours now! 9 VEMR nghiªn cøu - trao ®æi QU¶N Lý C¤NG Vµ HÖ THèNG KIÓM SO¸T CHIÕN L¦îC 4.1. Qu¶n trÞ/®iÒu hµnh s¸ch cña Nhµ n-íc, chñ tr-¬ng cña §¶ng. Giai ®o¹n nµy nh»m x©y dùng ®Þnh Cô thÓ, t¹i cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng bao h-íng, môc tiªu chiÕn l-îc, vµ c¸c quyÕt gåm ®¶ng ñy, héi ®ång nh©n d©n, c¸c tæ chøc ®Þnh vÒ ng©n s¸ch. ViÖc ph©n bæ ng©n s¸ch quÇn chóng. Thµnh phÇn tham gia cã thÓ ®-îc dùa vµo c¸c môc tiªu chiÕn l-îc ®-îc ®Ò më réng ®Õn tÊt c¶ c¸c ®èi t-îng vµ tÊt c¶ ra. HÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc b¾t ®Çu c¸c thµnh phÇn liªn quan, trong ®ã, §¶ng cã víi c¸c môc tiªu chiÕn l-îc nh»m ®-a ra mét vai trß l·nh ®¹o vÒ chñ tr-¬ng, ®-êng lèi tiªu chuÈn ®Þnh h-íng c¬ b¶n mang tÝnh ph¸t triÓn cã sù tham gia cña ng-êi d©n vµ ®Þnh tÝnh còng nh- ®Þnh l-îng. C¸c môc v× d©n. tiªu chiÕn l-îc ®-îc coi nh- lµ mét nÒn t¶ng 4.2. Qu¶n lý c¨n b¶n cho c¸c yÕu tè, møc ®é kiÓm so¸t sau nµy. C¸c môc tiªu chiÕn l-îc ph¶i ®-îc s¾p xÕp theo thø tù -u tiªn vµ ®-îc chän läc cã sù tham gia cña nh÷ng ®èi t-îng cã liªn §©y lµ giai ®o¹n kÕt nèi gi÷a ®Þnh h-íng, chÝnh s¸ch vµ qu¶n trÞ ®Ó tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh vµ dù ¸n. ViÖc qu¶n lý nµy nh»m ®¶m b¶o kÕt qu¶ thùc hiÖn ph¶n quan. ¸nh ®óng c¸c chÝnh s¸ch, ®Þnh h-íng vµ c¸c C¸c môc tiªu chiÕn l-îc ®Æt ra cÇn c¸c môc tiªu chiÕn l-îc ®· ®-îc ®-a ra ë b-íc tiªu chuÈn sau: trªn. §©y lµ b-íc kiÓm so¸t quan träng cÇn Cô thÓ, râ rµng vµ cã thÓ ®o l-êng ®-îc tr¸nh ®-a ra c¸c môc tiªu chung chung vµ ®¶m b¶o c¸c nguån lùc ®-îc sö dông hîp lý vµ hiÖu qu¶. kh«ng râ rµng; Trong qui tr×nh nµy, cÇn ®-a ra c¸c ThiÕt lËp trªn c¬ së cã sù tham gia vµ ch-¬ng tr×nh thùc hiÖn cô thÓ vµ x¸c ®Þnh ai nhÊt trÝ cña c¸c ®èi t-îng liªn quan; lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm vµ ®¶m nhiÖm ThiÕt lËp theo h-íng dùa vµo kÕt qu¶ vµ t¸c ®éng; tõng c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Sù ph©n c«ng râ rµng cô thÓ sÏ gióp kh¾c phôc  C¸c chØ tiªu, môc tiªu ®-îc ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng võa chång chÐo, võa bá trèng c¸c b»ng c¶ ®Þnh l-îng vµ ®Þnh tÝnh; tµi chÝnh chøc n¨ng, vµ n©ng cao tr¸ch nhiÖm gi¶i vµ phi tµi chÝnh; tr×nh cña c¸c c¸n bé, c¸c c¬ quan thuéc S¾p xÕp c¸c môc tiªu vµ chØ tiªu theo ChÝnh phñ. §ång thêi, còng x¸c ®Þnh thêi thø tù -u tiªn, kh«ng ®-a c¸c h¹n chÕ vµo gian thùc hiÖn còng nh- yªu cÇu chÊt l-îng trong môc tiªu vµ chØ tiªu ®Ó phÊn ®Êu; cô thÓ cña tõng c«ng viÖc ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o  C¸c môc tiªu vµ chØ tiªu mang tÝnh c«ng viÖc ®-îc thùc hiÖn theo ®óng tiÕn ®é chiÕn l-îc dµi h¹n vµ ®i kÌm lµ c¸c ch-¬ng vµ yªu cÇu. Ng-êi tham gia vµ thùc hiÖn qui tr×nh hµnh ®éng ®Ó ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu vµ tr×nh nµy th-êng lµ chñ tÞch ñy ban nh©n chØ tiªu ®ã trong ng¾n h¹n. d©n (UBND), tr-ëng vµ phã phßng c¸c Nh÷ng ng-êi tham gia trong ban ®iÒu hµnh bao gåm c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh 10 qu¶n lý kinh tÕ phßng, ban ngµnh nÕu t¹i c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng. Sè 17 (11+12/2007) pdfMachine A pdf writer that produces quality PDF files with ease! Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across nearly all Windows platforms, simply open the document you want to convert, click “print”, select the “Broadgun pdfMachine printer” and that’s it! Get yours now! nghiªn cøu - trao ®æi QU¶N Lý C¤NG Vµ HÖ THèNG KIÓM SO¸T CHIÕN L¦îC VEMR 4.3. Thùc hiÖn t¹p vµ cÇn sù kÕt hîp ®ång bé cña c¸c cÊp, Giai ®o¹n nµy cã tÇm quan träng ®èi víi c¸c ngµnh, vµ c¸c ®Þa ph-¬ng. Do vËy, cÇn cã sù thµnh c«ng cña ch-¬ng tr×nh vµ dù ¸n. sù tËp trung hãa trong viÖc qu¶n lý vµ gi¶i §Ó thùc hiÖn ®-îc tèt giai ®o¹n nµy cÇn cã quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nµy. sù h-íng dÉn, qui tr×nh thùc hiÖn râ rµng, Qu¸ tr×nh thùc hiÖn hÖ thèng kiÓm so¸t cô thÓ vµ minh b¹ch vÒ ®iÒu g× nh©n viªn chiÕn l-îc sÏ ®-a l¹i nh÷ng th«ng tin cÇn ®-îc lµm vµ kh«ng ®-îc lµm, c¸c ho¹t ®éng thiÕt cho c¸c nhµ qu¶n lý ®Ó cã thÓ quyÕt vµ dÞch vô ®ã ®-îc thùc hiÖn nh- thÕ nµo vµ ®Þnh khi nµo th× hä cÇn can thiÖp vµo qu¸ t¹i sao, vµ nh÷ng trang thiÕt bÞ trî gióp, viÖc tr×nh thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu ®· ®Æt ¸p dông qui ®Þnh th-ëng hay xö ph¹t ra, kh«ng ®i chÖch ®Þnh h-íng vµ gi¶m thiÓu nghiªm minh. nh÷ng h¹n chÕ nªu trªn. Mét hÖ thèng kiÓm 4.4. KiÓm tra so¸t chiÕn l-îc hoµn h¶o kh«ng cho phÐp ®¸nh gi¸ c¸c môc tiªu vµ chiÕn l-îc ®Ò ra cã ViÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ ph¶i ®-îc tiÕn thÝch hîp vµ kh¶ thi trong thùc tÕ hay kh«ng hµnh ®Þnh kú vµ ph¶i ®-îc thùc hiÖn th«ng mµ cßn lµ mét qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh, qu¶n lý qua kiÓm to¸n. KiÓm to¸n c¶ vÒ mÆt tµi vµ gi¸m s¸t mang tÝnh cam kÕt, chÞu tr¸ch chÝnh vµ phi tµi chÝnh ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi nhiÖm vµ tr¸ch nhiÖm gi¶i tr×nh cao. Qua c¸c sai sãt vµ rñi ro ®· x¶y ra, ®ang x¶y ra ®ã, hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc nµy sÏ lµm vµ cã thÓ s¾p x¶y ra. gi¶m nh÷ng h¹n chÕ nªu trªn vµ gãp phÇn 5. C¸c nguyªn t¾c thùc hiÖn hÖ thèng kiÓm so¸t chiÕn l-îc §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng hÖ thèng kiÓm vµo c«ng cuéc ®æi míi, c¶i c¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n-íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN ë ViÖt Nam.  so¸t chiÕn l-îc, cÇn ®¶m b¶o mét sè nguyªn t¾c sau ®©y: 1. Sù thèng nhÊt, æn ®Þnh cña c¸c chÝnh s¸ch víi sù quyÕt t©m vµ cam kÕt thùc hiÖn Tµi liÖu tham kh¶o: lín. X©y dùng mét chÝnh quyÒn, mét tæ chøc  Bé Néi Vô (2001), “Ch-¬ng tr×nh Tæng thÓ c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh nhµ n-íc giai ®o¹n 2001-2010”.  Bryson, JM (2005), “Strategic planning and Management”, in Handbook of Public Administration, B. G. Peters & J. Pierre (editors), Sage Publications, London. ChÝnh phñ N-íc Céng hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam (2001), Tæ chøc, ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n-íc N-íc Céng hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n T- ph¸p, Hµ Néi. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2001), V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng lÇn IX, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2006), V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng lÇn X, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi. ®Ó cã thÓ thóc ®Èy vµ b¶o vÖ c¸c gi¸ trÞ cña céng ®ång còng nh- cña c¸c thµnh phÇn tham gia thay v× chØ x©y dùng mét b¶n kÕ ho¹ch ch¹y theo c¸c chØ tiªu t¨ng tr-ëng.  2. CÇn cã sù hîp t¸c, kÕt hîp ®an xen trong qu¶n lý ®Ó t¹o nªn sù thèng nhÊt. ChÝnh phñ còng cÇn cã kÕ ho¹ch tæng thÓ  mang tÝnh hÖ thèng, vµ cã chÝnh s¸ch ®Æc thï ®èi víi c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p vµ nh¹y c¶m  nh- ®Êt ®ai, m«i tr-êng, gi¸o dôc vµ y tÕ. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy ngµy cµng trë nªn phøc Sè 17 (11+12/2007) qu¶n lý kinh tÕ pdfMachine A pdf writer that produces quality PDF files with ease! Produce quality PDF files in seconds and preserve the integrity of your original documents. Compatible across nearly all Windows platforms, simply open the document you want to convert, click “print”, select the “Broadgun pdfMachine printer” and that’s it! Get yours now! 11