Nội dung

Tạp chí Khoa học và Phát triển 2010: Tập 8, số 2: 359 - 365 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI NH÷NG §ÆC §IÓM NH¢N C¸CH S¸NG T¹O NæI BËT CñA SINH VI£N TR¦êNG §¹I HäC N¤NG NGHIÖP Hμ NéI The Characteristics of Creative Highlights by Students of Hanoi University of Agriculture Đặng Thị Vân Khoa Sư phạm và Ngoại ngữ, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội Địa chỉ email tác giả liên lạc: vanspkt@gmail.com TÓM TẮT Hoạt động sáng tạo được thực hiện bởi nhân cách sáng tạo. Hoạt động học tập ở đại học là một hoạt động mang tính trí tuệ cao, vì thế sinh viên phải là một chủ thế sáng tạo. Một số phẩm chất nhân cách sáng tạo nổi bật đó là: Động cơ thành đạt, nhu cầu thành đạt, tự khẳng định, hứng thú nghề, óc tưởng tượng và tính mạo hiểm. Kết quả nghiên cứu cho thấy, sinh viên Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội bước đầu hình thành các phẩm chất nhân cách sáng tạo nhưng thể hiện chưa thực sự rõ ràng và đồng đều. Hai trong số sáu phẩm chất được thể hiện khá rõ ở sinh viên đó là nhu cầu thành đạt và hứng thú nghề. Tuy nhiên các phẩm chất cơ bản của nhân cách sáng tạo như tính mạo hiểm, óc tưởng tượng thì sinh viên bộc lộ một cách chưa rõ nét. Xác định và phấn đấu hoàn thiện nhân cách sáng tạo là nhiệm vụ thiết yếu của mỗi sinh viên. Từ khóa: Động cơ thành đạt, hứng thú nghề, nhân cách, nhân cách sáng tạo, nhu cầu thành đạt, óc tưởng tượng, tính mạo hiểm. SUMMARY Creative activities are carried out by creative people. Learning activities in universities are an activity of high intelligence, so students must be an owner of creation. There are number of outstanding qualities of human creativity including: motivation for success, needs to success, selfaffirmed, interesting in career, imagination and mental adventure. Result of study showed that students of Hanoi University of Agriculture have initially formed the qualities of human creativity, but it isn't really clear and equal. Two of the six qualities are which show quite clearly in student are needs to achieve and interesting in career. However, the basic qualities of human creativity such as adventure, mind imagine don't expose clearly. Identifying and striving to improve the creative personality is essential duties of each student. Key words: As of adventure, computer adventure, engine success and needs to achieve, exciting career, mind imagine, personality, personality creation. 1. §ÆT VÊN §Ò Ho¹t ®éng s¸ng t¹o ®−îc thùc hiÖn bëi nh÷ng nh©n c¸ch s¸ng t¹o. C¸c nhμ t©m lý häc rÊt coi träng viÖc nghiªn cøu nh©n c¸ch s¸ng t¹o. Theo Luk (1976), viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò h¹t nh©n nμy (nh©n c¸ch s¸ng t¹o) sÏ gióp chóng ta gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn l¹i trong t©m lý häc s¸ng t¹o. T¸c gi¶ nhÊn m¹nh, nh÷ng con ng−êi s¸ng t¹o thÓ hiÖn sù nç lùc m¹nh mÏ h¬n nh÷ng ng−êi kh¸c ®Ó thμnh c«ng. 359 Những đặc điểm nhân cách sáng tạo nổi bật của sinh viên Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội Cattell (1940) nghiªn cøu nh©n c¸ch dùa trªn 16 yÕu tè, bao gåm tÝnh hßa ®ång; trÝ th«ng minh; tÝnh æn ®Þnh c¶m xóc; nguyÖn väng n¾m quyÒn lùc; tÝnh l¹c quan; kiªn ®Þnh; tÝnh t¸o b¹o, dòng c¶m; tÝnh nh¹y c¶m vμ ãc thÈm mü, tÝnh hoμi nghi, tÝnh lý t−ëng hãa, m¬ méng; tÝnh s¾c s¶o, l·o luyÖn, l¸u lØnh; tÝnh −u t−; tÝnh cÊp tiÕn; tÝnh ®éc lËp, tù chñ; tÝnh kiÒm chÕ, kh¶ n¨ng tù ®iÒu khiÓn b¶n th©n, sù c¨ng th¼ng néi t©m (nç lùc cao, th«i thóc). T¸c gi¶ §øc Uy (2005) nhËn ®Þnh: “Thêi ®¹i míi, ch¼ng h¹n, ®ßi hái con ng−êi ph¶i m¹o hiÓm, vËy ë nhμ s¸ng t¹o tøc con ng−êi s¸ng t¹o ë cÊp ®é, tr×nh ®é cao h¬n con ng−êi b×nh th−êng, anh ta ph¶i tá ra vμ ph¶i cã tÝnh m¹o hiÓm, nh− mét ®Æc tÝnh, phÈm chÊt hay nÐt tÝnh c¸ch mμ ë ng−êi b×nh th−êng kh«ng hoÆc Ýt khi biÓu hiÖn do h×nh thμnh kh«ng æn ®Þnh, kÐm ph¸t triÓn". Nghiªn cøu cña mét sè nhμ t©m lý häc X« viÕt cho thÊy, ®Æc ®iÓm cña c¸c chuyªn gia s¸ng t¹o nh− sau: Hä cã tÝnh môc ®Ých vμ kiªn tr×, cã n¨ng lùc tiÕn hμnh c«ng viÖc tõ ®Çu ®Õn cuèi, say mª víi c«ng viÖc, t«n träng ý kiÕn cña ®ång nghiÖp, thËn träng trong mäi t×nh huèng, cã lËp tr−êng râ rμng, ®éc ®¸o trong c¶m xóc vμ trÝ tuÖ, nh¹y c¶m, dÔ xóc ®éng, cã n¨ng lùc tù lËp, tù chñ cao, cã niÒm tin m·nh liÖt vμ cã kh¶ n¨ng v−ît qua nh÷ng trë ng¹i, sèng cã néi t©m. Nghiªn cøu vÒ nh©n c¸ch s¸ng t¹o, c¸c t¸c gi¶ h−íng tíi mét sè phÈm chÊt næi bËt nh−: ®éng c¬ thμnh ®¹t vμ nhu cÇu thμnh ®¹t cao, khao kh¸t tù kh¼ng ®Þnh, høng thó nghÒ râ rÖt, ãc t−ëng t−îng phong phó vμ tÝnh m¹o hiÓm lín. Nh©n c¸ch lμ mét yÕu tè kh«ng ph¶i bÈm sinh, di truyÒn, nã ®−îc h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh x· héi hãa cña c¸ nh©n, nãi chÝnh x¸c h¬n, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña con ng−êi. Nh©n c¸ch s¸ng t¹o lμ mét d¹ng ®Æc biÖt cña nh©n c¸ch. Nã chñ yÕu ®−îc h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn trong c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh trÝ tuÖ cña con ng−êi. Ho¹t ®éng häc tËp cña 360 sinh viªn ë tr−êng ®¹i häc lμ ho¹t ®éng mang tÝnh trÝ tuÖ cao, nã lμ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng phÈm chÊt s¸ng t¹o cña sinh viªn, nh−ng nã còng ®ßi hái ë hä nh÷ng phÈm chÊt ®ã ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ häc tËp cao. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, ë c¸c tr−êng ®¹i häc cña ViÖt Nam, h×nh thøc ®μo t¹o tÝn chØ ®ang ®−îc triÓn khai réng r·i ®Ó thay thÕ cho h×nh thøc ®μo t¹o niªn chÕ. ViÖc ®μo t¹o theo h×nh thøc míi lμ mét th¸ch thøc lín ®èi víi sinh viªn, nh−ng còng lμ mét c¬ héi tèt ®Ó c¸c em ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, ®éc lËp, tù gi¸c, linh ho¹t trong häc tËp. H¬n thÕ, ë løa tuæi nμy, phÇn lín sinh viªn rÊt mong muèn kh¼ng ®Þnh b¶n th©n tr−íc thÇy c« vμ b¹n bÌ. V× vËy, c¸c em tÝch cùc häc tËp vμ nç lùc phÊn ®Êu trong nhiÒu ho¹t ®éng cña nhμ tr−êng. §ã lμ nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho viÖc hoμn thiÖn nh©n c¸ch nãi chung vμ nh©n c¸ch s¸ng t¹o cña sinh viªn nãi riªng. X¸c ®Þnh c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch s¸ng t¹o cña sinh viªn nh»m t×m kiÕm gi¶i ph¸p ph¸t huy, gãp phÇn hoμn thiÖn nh©n c¸ch cho hä rÊt cÇn thiÕt ®èi víi nhμ qu¶n lý, gi¶ng viªn ë bÊt kú tr−êng ®¹i häc nμo. Sinh viªn cña Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi (§HNN Hμ Néi) sÏ lμ c¸c kü s− n«ng nghiÖp, nhμ chuyªn m«n, chuyªn gia trong lÜnh vùc trång trät, ch¨n nu«i,... trong t−¬ng lai vμ chÝnh nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch s¸ng t¹o cña hä cã sù ®ãng gãp to lín cho sù ph¸t triÓn ngμnh nghÒ. 2. Ph−¬ng ph¸p vμ kh¸ch thÓ nghiªn cøu Nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc thùc hiÖn b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra th«ng qua b¶ng hái c¸ nh©n. Ngoμi ra, ph−¬ng ph¸p pháng vÊn s©u còng ®−îc sö dông ®Ó bæ sung th«ng tin trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch ®Þnh tÝnh. S¸u (6) phÈm chÊt c¬ b¶n cña nh©n c¸ch s¸ng t¹o ®−îc t×m hiÓu lμ: høng thó nghÒ, tÝnh m¹o hiÓm, ®éng c¬ thμnh ®¹t, nhu cÇu thμnh ®¹t, tù kh¼ng ®Þnh vμ giμu trÝ t−ëng t−îng. Đặng Thị Vân B¶ng 1. PhÈm chÊt nh©n c¸ch s¸ng t¹o cña sinh viªn Tr−êng §HNN Hμ Néi Các phẩm chất nhân cách ĐTB Độ lệch chuẩn Hứng thú nghề 1.Tôi thích tìm hiểu thêm kiến thức về ngành đang học. 4,39 0,84 2. Tôi thích trao đổi với thầy cô, bạn bè về kiến thức liên quan đến ngành học. 4,12 0,92 3. Tôi thích đưa ra nhiều ý tưởng, giải pháp mới về những vấn đề đang học 3,38 1,04 4. Tôi thích tham gia nghiên cứu những vấn đề thuộc ngành đang học 4,08 0,95 5. Tôi thích được thực hành, áp dụng những kiến thức đã được học vào thực tiễn 4,49 0,82 Điểm trung bình 4.09 Tính mạo hiểm 6. Tôi thích được giao những bài tập, công việc khó khăn 3,26 7. Tôi sẵn sàng chấp nhận rủi ro trong cuộc sống để đạt mục đích của mình 3,41 0,91 1,16 8. Tôi thích phiêu lưu mạo hiểm 3,28 1,20 9. Mọi người nhận xét rằng đôi khi tôi khá liều lĩnh 2,82 1,23 10. Tôi sẵn sàng nhận nhiệm vụ mới mà trước đó chưa ai làm 3,39 1,05 1,17 11. Tôi dễ dàng đón nhận sự thay đổi 3,17 12. Tôi không lo ngại bị thất bại, vì xem thất bại như là một bài học có giá trị 3,70 1,09 13. Tôi có thể đối mặt với sự bấp bênh của cuộc sống 3,53 1,01 Điểm trung bình 3,32 0.69 0,97 Động cơ thành đạt 14. Tôi dành nhiều thời gian và sức lực cho công việc học tập của mình 3,57 15. Trong học tập tôi là người dễ nản chí, thiếu quyết tâm 3,57 1,02 16. Tôi thường làm việc cật lực để đạt được các mục tiêu đã đề ra 3,41 0,95 17. Trong công việc, học tập tôi cố gắng đạt được những gì mình có thể 4,17 0,88 18. Tôi có những mục tiêu được xác định rõ ràng và phấn đấu vì mục tiêu đó 3,89 0,96 1,00 19. Tôi thường thực hiện đúng kế hoạch học tập, làm việc của mình 3,08 20. Tôi dễ chán khi bắt tay vào làm một điều gì đó 3,68 1,10 21. Cuộc sống của tôi khá bận rộn 3,29 1,04 22. Tôi thường tích cực, nhiệt tình khi làm một việc gì đó 3,95 0,89 Điểm trung bình 3.63 0.59 Nhu cầu thành đạt 23. Tôi khao khát mình sẽ làm ra được sản phẩm mới 4,26 0,89 24. Tôi muốn khẳng định mình là người có ích, giá trị đối với xã hội 4,53 0,72 25. Tôi khao khát có đóng góp điều gì đó cho sự phát triển ngành tôi đang học 4,30 0,83 Điểm trung bình 4.36 0.66 Tự khẳng định 26. Tôi là người mạnh mẽ, quả quyết 3,24 1,01 27. Tôi thường là thủ lĩnh khi tham gia hoạt động nhóm 2,71 1,03 28. Người ta thường hỏi ý kiến tôi khi đưa ra các quyết định 3,05 0,88 Điểm trung bình 2,99 0,75 3,39 3,45 3,44 3,80 3,30 2,68 3,34 1,03 1,11 1,10 1,11 1,11 1,05 0,68 3,62 0,45 Giàu trí tưởng tượng 29. Tôi có trí tưởng tượng phong phú 30. Tôi thích các trò chơi tưởng tượng 31. Tôi hay nghĩ về những gì loài người có thể làm được trong cuộc sống 32. Tôi thích xem những phim khoa học viễn tưởng 33. Tôi thích mộng tưởng, tập trung khám phá cái mới 34. Một số bạn gọi tôi là người “nghĩ ra lắm trò” trong các sinh hoạt tập thể Điểm trung bình Điểm trung bình chung 361 Những đặc điểm nhân cách sáng tạo nổi bật của sinh viên Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội Møc ®é biÓu hiÖn cña c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch ®−îc sö dông thang ®o ®Ó ®¸nh gi¸. Thang ®o gåm 5 møc ®é, ®−îc quy −íc nh− sau: Hoμn toμn ®óng: 5 ®iÓm, phÇn lín ®óng: 4 ®iÓm, nöa ®óng nöa sai: 3 ®iÓm, phÇn lín kh«ng ®óng: 2 ®iÓm vμ hoμn toμn kh«ng ®óng: 1 ®iÓm. Kh¸ch thÓ tham gia nghiªn cøu lμ 460 sinh viªn tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi thuéc c¸c ngμnh C«ng nghÖ sinh häc, C©y trång, Thó y vμ M«i tr−êng. KÕt qu¶ ®iÒu tra ®−îc xö lý nhê phÇn mÒm thèng kª SPSS (phiªn b¶n 13.0) b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch yÕu tè. 3. KÕt qu¶ vμ biÖn luËn KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ®Æc ®iÓm nh©n c¸ch s¸ng t¹o cña sinh viªn Tr−êng §HNN Hμ Néi (B¶ng 1) cho thÊy, sinh viªn ®· thÓ hiÖn nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch s¸ng t¹o c¬ b¶n cña hä, song ch−a thùc sù râ nÐt, míi ë møc trung b×nh kh¸ (®iÓm trung b×nh (§TB) chung 3,62). C¸c phÈm chÊt kh¸c nhau ®−îc thÓ hiÖn ch−a ®ång ®Òu, trong ®ã, mét sè phÈm chÊt ®−îc thÓ hiÖn kh¸ râ nh−: nhu cÇu thμnh ®¹t (§TB 4,34) vμ høng thó nghÒ (§TB 4,09); tr¸i l¹i, tù kh¼ng ®Þnh b¶n th©n Ýt râ nÐt nhÊt (§TB 2,99). Sù thÓ hiÖn cña c¸c phÈm chÊt cô thÓ nh− sau: 3.1. Nhu cÇu thμnh ®¹t Trong hÖ thèng thang bËc c¸c nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng−êi theo Maslow, nhu cÇu thμnh ®¹t lμ nhu cÇu ë cÊp ®é cao nhÊt. Sè liÖu ë b¶ng 1 cho thÊy, nhu cÇu nμy ®−îc thÓ hiÖn kh¸ râ ë sinh viªn Tr−êng §HNN Hμ Néi. KÕt qu¶ nμy ph¶n ¸nh ®óng ®Æc ®iÓm t©m lý løa tuæi sinh viªn, ®ã lμ c¸c em cã nh÷ng mong muèn, hoμi b·o vÒ nghÒ nghiÖp t−¬ng lai rÊt lín. Trong lÜnh vùc sù nghiÖp, nh÷ng mong muèn, dù ®Þnh cña c¸c em th−êng h−íng ®Õn gi¸ trÞ tinh thÇn, ý nghÜa 362 x· héi cña nghÒ. C¸c em khao kh¸t trong t−¬ng lai sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong kh¶ n¨ng cña m×nh cho nghÒ nghiÖp, cho quª h−¬ng, ®Êt n−íc. §ã lμ phÈm chÊt rÊt ®¸ng n©ng niu, tr©n träng, cÇn ®−îc ®éng viªn, khÝch lÖ ®Ó nã cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. §iÓm næi bËt nhÊt trong nhu cÇu thμnh ®¹t ®ã lμ khao kh¸t cña sinh viªn kh¼ng ®Þnh m×nh lμ mét ng−êi cã Ých cho x· héi, cho céng ®ång (§TB 4,53). Ngoμi ra, hä cßn mong muèn ®ãng gãp mét phÇn c«ng søc, trÝ tuÖ, tiÒm n¨ng cña m×nh cho nghÒ mμ hä lùa chän. Hä nghÜ r»ng, b»ng sù cè g¾ng, nhiÖt huyÕt cèng hiÕn cho sù ph¸t triÓn nghÒ mμ hä theo häc, chê c¬ héi tèt hä sÏ lμm ra ®−îc s¶n phÈm míi b»ng chÝnh n¨ng lùc cña m×nh. 3.2. Høng thó nghÒ Qua t×m hiÓu, c¸c ®Æc ®iÓm liªn quan ®Õn høng thó nghÒ cña sinh viªn cho thÊy phÇn lín sinh viªn, kÓ c¶ sinh viªn n¨m thø nhÊt ®· b−íc ®Çu thÓ hiÖn høng thó víi nghÒ mμ hä ®· lùa chän. BiÓu hiÖn næi bËt nhÊt trong høng thó nghÒ ®ã lμ sinh viªn thÝch thùc hμnh hoÆc ¸p dông nh÷ng kiÕn thøc chuyªn ngμnh ®· häc vμo thùc tiÔn (§TB 4,49). §iÒu nμy chøng tá sinh viªn muèn tr¶i nghiÖm víi nghÒ, muèn kh¼ng ®Þnh n¨ng lùc, sù yªu nghÒ qua thùc tÕ. H¬n n÷a, sinh viªn cßn thÝch t×m hiÓu thªm kiÕn thøc vÒ ngμnh ®ang häc (§TB 4,39). Qua trao ®æi trùc tiÕp, sinh viªn cã m· sè 352 chia sÎ: “Em x¸c ®Þnh theo häc ë Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp, ngμnh em lùa chän lμ ngμnh c«ng nghÖ sinh häc, mÆc dï khã nh−ng l¹i lμ mét ngμnh rÊt cÇn thiÕt, cã tÝnh øng dông cao nªn em sÏ cè g¾ng häc thËt tèt. V× häc ë trªn líp thêi gian cã h¹n, chóng em chØ häc ®−îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n nhÊt mμ th«i. Muèn më réng thªm kiÕn thøc, em chñ ®éng ®äc c¸c tμi liÖu, gi¸o tr×nh, luËn ¸n gi¶ng viªn giíi thiÖu, hay th«ng tin trªn m¹ng ®Ó bæ sung kiÕn thøc...”. C¸c biÓu hiÖn kh¸c cña høng thó nghÒ nh−: trao ®æi víi thÇy c«, b¹n bÌ hay nghiªn Đặng Thị Vân cøu nh÷ng vÊn ®Ò thuéc ngμnh nghÒ ®ang häc còng lμ niÒm hμo høng cña rÊt nhiÒu sinh viªn. Chøng tá hä kh¸ quan t©m vμ cã høng thó víi nghÒ. 3.3. TÝnh m¹o hiÓm C¸c biÓu hiÖn cña phÈm chÊt nμy liªn quan ®Õn sù ®èi mÆt cña sinh viªn tr−íc khã kh¨n, nh÷ng sù thay ®æi cña hoμn c¶nh sèng, m«i tr−êng häc tËp hay sù thÊt b¹i mμ hä gÆp ph¶i. Tuy nhiªn, tÝnh m¹o hiÓm chØ thÓ hiÖn ë møc trªn trung b×nh, ch−a næi bËt (§TB 3,32). §iÓm râ nÐt h¬n c¶ trong phÈm chÊt nμy lμ sinh viªn ®· cã c¸ch nh×n nhËn tÝch cùc vÒ thÊt b¹i, hä xem thÊt b¹i nh− lμ mét bμi häc cã gi¸ trÞ (§TB 3,70). Mét biÓu hiÖn n÷a thÓ hiÖn tÝnh m¹o hiÓm cña sinh viªn lμ hä cã thÓ ®èi mÆt víi sù bÊp bªnh cña cuéc sèng (§TB 3,53). Qua ®ã, cã thÓ nãi, sinh viªn ®ang ë løa tuæi nhiÒu tham väng, d¸m nghÜ, d¸m lμm, d¸m chÊp nhËn thÊt b¹i, v−ît qua nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch tÊt yÕu ban ®Çu ®Ó v−¬n lªn. Sinh viªn biÕt h−íng tíi cuéc sèng tèt ®Ñp ë ngμy mai nh−ng cßn thiÕu kinh nghiÖm sèng, Ýt tr¶i nghiÖm, v× thÕ, ®øng tr−íc nh÷ng khã kh¨n cña cuéc sèng hay nhiÖm vô míi hä khã tr¸nh khái nh÷ng e ng¹i, do dù. N¾m b¾t ®−îc ®Æc ®iÓm t©m lý nμy ®Ó th«ng c¶m, s½n sμng ®Þnh h−íng vμ gióp ®ì víi c¸c em lμ nhiÖm vô cã ý nghÜa lín lao cña bè mÑ vμ c¸c thÇy c« gi¸o. 3.4. §éng c¬ thμnh ®¹t §éng c¬ thμnh ®¹t lμ nh÷ng biÓu hiÖn cña sù nç lùc cña sinh viªn ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu trong cuéc sèng nãi chung, kÕt qu¶ häc tËp, rÌn nghÒ cña hä nãi riªng. PhÈm chÊt nμy ®−îc biÓu hiÖn ë møc trung b×nh (§TB 3,63). BiÓu hiÖn râ nhÊt trong phÈm chÊt nμy, ®ã lμ sù nç lùc cè g¾ng cña sinh viªn trong c«ng viÖc hay trong häc tËp ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng g× m×nh mong muèn (§TB 4,17). TÝnh tÝch cùc, nhiÖt t×nh khi lμm mét viÖc g× ®ã còng ®−îc thÓ hiÖn kh¸ râ nÐt (§TB 3,95). KÕt qu¶ nμy ph¶n ¸nh kh¸ phï hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm t©m lý næi bËt cña sinh viªn ngμy nay, phÇn nhiÒu sinh viªn biÕt nç lùc v−¬n lªn ®Ó ®¹t thμnh tÝch cao trong häc tËp, hä sèng nhiÖt t×nh vμ cã tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®−îc giao, môc ®Ých lμ lμm cho cuéc sèng cña hä tèt ®Ñp h¬n. Tr¸i l¹i, viÖc thùc hiÖn ®óng kÕ ho¹ch häc tËp, c«ng viÖc ë sinh viªn cßn ch−a tèt (§TB = 3,08). §©y lμ ®iÓm yÕu cña sinh viªn Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi nãi riªng vμ còng lμ ®iÓm yÕu cña sinh viªn ë n−íc ta nãi chung. Cã lÏ trong qu¸ tr×nh häc phæ th«ng vμ trong gia ®×nh, ë c¸c em ch−a ®−îc h×nh thμnh thãi quen x©y dùng kÕ ho¹ch häc tËp, lμm viÖc vμ qu¶n lý thêi gian hiÖu qu¶. §©y lμ ®iÓu cÇn quan t©m cña c¸c thÇy c« vμ nh÷ng ng−êi lμm c«ng t¸c gi¸o dôc ®Ó gióp c¸c em cã ®ñ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn tèt nhu cÇu thμnh ®¹t vμ nh÷ng dù ®Þnh tÝch cùc trong cuéc sèng cña m×nh. 3.5. Tù kh¼ng ®Þnh §©y lμ mét trong c¸c phÈm chÊt cña nh©n c¸ch liªn quan nhiÒu ®Õn c¸i t«i c¸ nh©n. Hä ®¸nh gi¸ vμ kh¼ng ®Þnh m×nh nh− thÕ nμo tr−íc ng−êi kh¸c. §©y lμ lÜnh vùc nh¹y c¶m v× ph¶i tù xem xÐt, ®¸nh gi¸ víi m×nh. Thùc tÕ cho thÊy, viÖc tù ®¸nh gi¸ b¶n th©n lμ mét khã kh¨n cña ng−êi ViÖt Nam, chóng ta th−êng dÔ dμng ®¸nh gi¸ ng−êi kh¸c h¬n tù ®¸nh gi¸ b¶n th©n. PhÈm chÊt nμy ë sinh viªn chØ d−íi møc trung b×nh (§TB 2,99). Nh×n chung, c¸c biÓu hiÖn cña phÈm chÊt tù kh¼ng ®Þnh kh«ng cã g× næi bËt. BiÓu hiÖn râ nhÊt lμ sinh viªn kh¼ng ®Þnh hä lμ ng−êi m¹nh mÏ, qu¶ quyÕt chØ ®¹t 3,24. Sinh viªn tù kh¼ng ®Þnh m×nh tr−íc ng−êi kh¸c tøc nghÜ r»ng m×nh cã thÓ lμm thñ lÜnh nhãm lμ biÓu hiÖn thÊp nhÊt (§TB 2,71). Nh− vËy, khi tù ®¸nh gi¸ b¶n th©n mét c¸ch ®éc lËp, sinh viªn tá ra m¹nh d¹n, tù tin h¬n khi so s¸nh m×nh víi ng−êi kh¸c. Tù kh¼ng ®Þnh lμ mét phÈm chÊt cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn nh©n 363 Những đặc điểm nhân cách sáng tạo nổi bật của sinh viên Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội c¸ch cña con ng−êi. V× vËy, trong nhμ tr−êng còng nh− trong cuéc sèng x· héi, nh÷ng ng−êi cã tr¸ch nhiÖm cÇn quan t©m ®Ó båi d−ìng phÈm chÊt nμy ë thanh, thiÕu niªn. sinh viªn ®−îc thÓ hiÖn ë møc trung b×nh. Trong ®ã, phÈm chÊt thÓ hiÖn næi bËt h¬n c¶ ®ã lμ "nhu cÇu thμnh ®¹t" vμ "høng thó nghÒ". PhÈm chÊt míi chØ béc lé mét c¸ch mê nh¹t ®ã lμ phÈm chÊt "tù kh¼ng ®Þnh". 3.6. Giμu trÝ t−ëng t−îng 3.7. T−¬ng quan gi÷a c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch Nh÷ng biÓu hiÖn cña phÈm chÊt giμu trÝ t−ëng t−îng ch−a ®−îc thÓ hiÖn râ rμng vμ næi bËt ë sinh viªn. §TB cho phÈm chÊt nμy chØ h¬n møc trung gian kh«ng ®¸ng kÕ (§TB 3,34). §iÓm næi bËt nhÊt cña phÈm chÊt nμy ®ã lμ sinh viªn thÝch xem c¸c bé phim khoa häc viÔn t−ëng (§TB 3,80). TiÕp xóc víi nhiÒu bé phim khoa häc viÔn t−ëng gióp cho t−ëng t−îng cña sinh viªn ®−îc bay xa, liªn t−ëng ®Õn nh÷ng ®iÒu thùc tiÔn ch−a tr¶i nghiÖm. Tuy nhiªn, nhiÒu sinh viªn ch−a d¸m kh¼ng ®Þnh hä lμ ng−êi cã trÝ t−ëng t−îng phong phó. H¬n n÷a, viÖc “nghÜ ra l¾m trß” trong sinh ho¹t tËp thÓ ®Ó thÓ hiÖn kh¶ n¨ng t−ëng t−îng trong cuéc sèng cña sinh viªn l¹i Ýt ®−îc thÓ hiÖn nhÊt (§TB 2,68). Khi sinh viªn cã ãc t−ëng t−îng kh«ng tèt, ý t−ëng s¸ng t¹o kh«ng ®−îc kiÓm nghiÖm qua thùc tÕ sÏ k×m h·m nhiÒu chøc n¨ng t©m lý cña con ng−êi, trong ®ã cã tÝnh s¸ng t¹o. Nh− vËy, qua nghiªn cøu sù biÓu hiÖn c¸c phÈm chÊt s¸ng t¹o c¬ b¶n cña sinh viªn Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi cho thÊy, phÈm chÊt nh©n c¸ch s¸ng t¹o cña B»ng ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n hÖ sè t−¬ng quan (Correlation): hÖ sè (r) vμ x¸c suÊt (p) cho thÊy gi÷a c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch s¸ng t¹o (høng thó nghÒ (HT), tÝnh m¹o hiÓm (MH), ®éng c¬ thμnh ®¹t (§C), nhu cÇu thμnh ®¹t (NC), tù kh¼ng ®Þnh (K§) vμ giμu trÝ t−ëng t−îng (TT)) cã mèi t−¬ng quan chÆt chÏ víi nhau (H×nh 1). H×nh 1 cho thÊy, c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch cã mèi t−¬ng quan chÆt chÏ lÉn nhau. §iÒu nμy hoμn toμn phï hîp víi c¬ së lý luËn vÒ cÊu tróc nh©n c¸ch, còng nh− ®Æc ®iÓm tÝnh thèng nhÊt cña nh©n c¸ch ®−îc thÓ hiÖn qua mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c nÐt nh©n c¸ch, chóng chi phèi lÉn nhau, kh«ng t¸ch rêi nhau vμ t¹o thμnh mét nh©n c¸ch chung, mang tÝnh chØnh thÓ, theo h−íng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc. Víi sinh viªn thuéc tÇng líp trÝ thøc, hä lu«n cã mong muèn vμ cè g¾ng h−íng tíi sù hoμn thiÖn vÒ nh©n c¸ch cña m×nh. §¬n cö, phÈm chÊt HT (høng thó nghÒ) cã t−¬ng quan chÆt chÏ víi tÊt c¸c c¸c phÈm chÊt cßn l¹i (H×nh 2). NC .38** .45** HT .30** .35** .23** .23** .29** .21** .26** TT .44** .41** .45** MH §C .34** .50** K§ H×nh 1. T−¬ng quan gi÷a c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch C¸c hÖ sè biÓu thÞ lμ hÖ sè t−¬ng quan nhÞ biÕn Pearson (r) cã ý nghÜa thèng kª ë c¸c cÊp ®é kh¸c nhau, r** khi P< 0,01 364 Đặng Thị Vân MH §C .29** NC .34** .45** HT .21** K§ .23** TT H×nh 2. Høng thó vμ c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch kh¸c Mèi t−¬ng quan nμy, cho phÐp ta gi¶i thÝch nh− sau: Høng thó cao víi nghÒ sÏ lμ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó sinh viªn say mª häc tËp. Nhê miÖt mμi häc tËp hä sÏ kh¸m ph¸ ra nhiÒu ®iÒu thó vÞ, ý nghÜa x· héi cña nghÒ. §iÒu nμy cho thÊy sinh viªn cã høng thó cao th× còng thÊy ë hä nhu cÇu thμnh ®¹t cao, cã tÝnh m¹o hiÓm cao. Hä d¸m nghÜ, d¸m lμm ®Ó ®¹t ®−îc mong muèn, nguyÖn väng cña m×nh, trong t−¬ng lai hä ch¾c ch¾n sÏ cã sù ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn ngμnh nghÒ. H¬n n÷a, khi yªu thÝch ngμnh nghÒ theo häc, hä sím x¸c ®Þnh ®éng c¬ thμnh ®¹t vμ hä sím kh¼ng ®Þnh b¶n th©n. Ng−îc l¹i, nÕu ë nh÷ng sinh viªn ch−a thùc sù høng thó víi nghÒ, khao kh¸t thμnh ®¹t cña hä còng thÊp, hä kh«ng d¸m ®èi mÆt víi sù khã kh¨n, thö th¸ch trong häc tËp, trong cuéc sèng. Qua ®ã, hä khã béc lé nhu cÇu kh¼ng ®Þnh c¸i t«i cña m×nh liªn quan ®Õn sù nghiÖp cña hä, ®ång thêi hä ch−a x¸c ®Þnh râ rμng môc tiªu ®Ó phÊn ®Êu, ch−a t¹o ®−îc ®μ cho sù nç lùc thμnh ®¹t cña b¶n th©n. 4. KÕt luËn Sinh viªn Tr−êng §HNN Hμ Néi ®· cã c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch s¸ng t¹o nh−ng ch−a ®−îc thÓ hiÖn râ rμng vμ ®ång ®Òu. Hai trong sè s¸u phÈm chÊt ®−îc thÓ hiÖn kh¸ râ ë sinh viªn lμ nhu cÇu thμnh ®¹t vμ høng thó nghÒ. Tr¸i l¹i, tÝnh m¹o hiÓm, ãc t−ëng t−îng ë hä ch−a ®−îc béc lé mét c¸ch ch−a râ nÐt. X¸c ®Þnh ®−îc ®Æc ®iÓm nh©n c¸ch cña m×nh ®Ó phÊn ®Êu hoμn thiÖn nh©n c¸ch s¸ng t¹o cña m×nh lμ nhiÖm vô thiÕt yÕu cña mçi sinh viªn. MÆt kh¸c, viÖc t×m ra nh÷ng ph−¬ng ph¸p t¸c ®éng ®Ó gióp sinh viªn thùc hiÖn tèt nhiÖm vô ®ã lμ tr¸ch nhiÖm cña mçi gi¸o viªn. TμI LIÖU THAM KH¶O Lª ThÞ Bõng (2008). C¸c thuéc tÝnh t©m lý ®iÓn h×nh cña nh©n c¸ch, NXB. §¹i häc S− ph¹m, tr. 108. Luk, A.N (1976). T©m lý häc s¸ng t¹o - NXB. Khoa häc Matxc¬va, tr.9, 31. §μo ThÞ Oanh (2007). VÊn ®Ò nh©n c¸ch trong t©m lý häc ngμy nay, NXB. Gi¸o dôc, tr. 271-307. §øc Uy (2005). T©m lý häc s¸ng t¹o, NXB. Gi¸o dôc, Hμ Néi, tr.158. §Æng ThÞ V©n (2006). §o tÝnh s¸ng t¹o cña sinh viªn Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi qua tr¾c nghiÖm. B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tμi cÊp tr−êng, tr.15. 365