Nội dung

Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng ViÖn nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n ------------------------------------------- B¸o c¸o Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm ph©n bè, ®iÒu kiÖn thµnh t¹o cña ®¸ quý vïng Ch©u B×nh - B¶n Ngäc lµm c¬ së x¸c lËp c¸c diÖn tÝch cã triÓn väng phôc vô cho t×m kiÕm, th¨m dß ®¸ quý ë Quú Ch©u - Quú Hîp, tØnh NghÖ An ThuyÕt minh ,; 6617 27/10/2007 Hµ Néi - 2003 Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng ViÖn nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n ------------------------------------------- T¸c gi¶: Vâ Xu©n §Þnh, Ph¹m HoÌ, Ph¹m V¨n Hu©n, Chu V¨n Lam, NguyÔn V¨n Lång, Ph¹m §øc L−¬ng(1), NguyÔn T©n, Bïi B¸ Th©n, NguyÔn Minh TuÊn(2) B¸o c¸o Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm ph©n bè, ®iÒu kiÖn thµnh t¹o cña ®¸ quý vïng Ch©u B×nh - B¶n Ngäc lµm c¬ së x¸c lËp c¸c diÖn tÝch cã triÓn väng phôc vô cho t×m kiÕm, th¨m dß ®¸ quý ë Quú Ch©u - Quú Hîp, tØnh NghÖ An ThuyÕt minh ViÖn tr−ëng Chñ biªn TS. NguyÔn Xu©n KhiÓn TS. Ph¹m HoÌ ,; Hµ Néi - 2003 (1) Héi §Þa chÊt ViÖt Nam; (2) Tæng C«ng ty §¸ quý vµ Vµng ViÖt Nam 1 Môc lôc Trang - QuyÕt ®Þnh phª duyÖt b¸o c¸o.............................................................................. 5 - QuyÕt ®Þnh cña ViÖn tr−ëng ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n vÒ viÖc thµnh lËp Héi ®ång xÐt duyÖt b¸o c¸o ................................................................. 6 - Biªn b¶n Héi nghÞ xÐt duyÖt b¸o c¸o ................................................................... 9 - B¶n thÈm ®Þnh c¸o c¸o ....................................................................................... 11 - C¸c nhËn xÐt b¸o c¸o ......................................................................................... 15 - QuyÕt ®Þnh phª duyÖt ®Ò ¸n ............................................................................... 28 - QuyÕt ®Þnh giao chñ nhiÖm ®Ò ¸n ...................................................................... 29 - §¨ng ký Nhµ n−íc ho¹t ®éng ®iÒu tra c¬ b¶n ®Þa chÊt ...................................... 30 Më ®Çu ................................................................................................................ 32 Ch−¬ng I. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ nh©n v¨n, lÞch sö nghiªn cøu vµ c¸c ph−¬ng ph¸p ®· tiÕn hµnh ................................................... 35 I.1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ - nh©n v¨n.............................. 35 I.2. LÞch sö nghiªn cøu...................................................................... 39 I.3. C¸c ph−¬ng ph¸p ®· tiÕn hµnh.................................................... 41 Ch−¬ng II. §Þa chÊt vïng nghiªn cøu ............................................................. 45 II.1. §Þa tÇng ............................................................................................... 45 II.2. Magma x©m nhËp ............................................................................... 50 II.3. CÊu tróc - kiÕn t¹o ............................................................................... 82 II.4. §Æc ®iÓm biÕn chÊt ............................................................................. 83 II.4.1. BiÕn chÊt khu vùc .................................................................... 83 II. 4.2. C¸c thµnh t¹o biÕn chÊt trao ®æi (metasomatit)....................... 84 II.5. §Þa m¹o - t©n kiÕn t¹o ....................................................................... 106 Ch−¬ng III. §Æc ®iÓm ph©n bè ®¸ quý .......................................................... 109 III.1. Vµi nÐt vÒ kho¸ng vËt vµ chÊt l−îng ®¸ quý..................................... 109 III.2. §¸ quý ph©n bè trong ®¸ gèc ........................................................... 110 III.2.1. §¸ quý trong felspatit .......................................................... 110 III.2.2. §¸ quý ph©n bè trong ®¸ hoa ............................................... 127 III.3. §¸ quý ph©n bè trong sa kho¸ng ..................................................... 139 III.3.1. §¸ quý ph©n bè trong tµn tÝch, s−ên tÝch (eluvi - deluvi kh«ng ph©n chia) .............................................................................. 139 III.3.2. §¸ quý ph©n bè trong sa kho¸ng aluvi ................................ 150 2 Ch−¬ng IV. §iÒu kiÖn thµnh t¹o ®¸ quý ....................................................... 157 IV.1. M«i tr−êng ®Þa chÊt ......................................................................... 157 IV.2. Thµnh phÇn ho¸ häc cña ruby, saphir vµ ®Æc ®iÓm bao thÓ trong corindon (ruby, saphir) ..................................................................... 160 IV.2.1. Thµnh phÇn ho¸ häc cña ruby, saphir ................................... 160 IV.2.2. §Æc ®iÓm bao thÓ .................................................................. 161 IV.3. §iÒu kiÖn ho¸ lý thµnh t¹o ruby, saphir ........................................... 165 IV.3.1. NhiÖt ®é thµnh t¹o ............................................................... 165 IV.3.2. §é s©u thµnh t¹o .................................................................. 166 IV.3.3. Tuæi thµnh t¹o ...................................................................... 167 Ch−¬ng V. Quy luËt ph©n bè vµ dù b¸o nh÷ng diÖn tÝch cã triÓn väng ®¸ quý ë Quú Ch©u - Quú Hîp, NghÖ An........................................ 168 V.1. Nguyªn t¾c thµnh lËp b¶n ®å quy luËt ph©n bè vµ dù b¸o nh÷ng diÖn tÝch cã triÓn väng ®¸ quý vïng Quú Ch©u - Quú Hîp, NghÖ An, tû lÖ 1:50.000 ....................................................................................... 168 V.2. Nh÷ng tiÒn ®Ò vµ dÊu hiÖu t×m kiÕm ®¸ quý...................................... 169 V.2.1. Nhãm tiÒn ®Ò khu vùc (khèng chÕ sinh kho¸ng ®¸ quý) ....... 169 V.2.2. Nhãm tiÒn ®Ò vµ dÊu hiÖu ®Þa ph−¬ng (khèng chÕ sù tËp trung ®¸ quý) .............................................................................................. 170 V.3. Dù b¸o nh÷ng diÖn tÝch cã triÓn väng ®¸ quý vµ h−íng nghiªn cøu tiÕp theo ............................................................................................ 172 V.3.1. Ph−¬ng ph¸p dù b¸o .............................................................. 172 V.3.2. KÕt qu¶ dù b¸o ...................................................................... 173 KÕt luËn ................................................................................................... 177 - Tµi liÖu tham kh¶o................................................................................... 180 - Danh môc b¶n vÏ kÌm theo b¸o c¸o........................................................ 182 - Danh môc phô lôc kÌm theo b¸o c¸o ...................................................... 183 - Danh môc tµi liÖu nguyªn thuû giao nép kho l−u tr÷ t¹i ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n........................................................................... 184 3 Më ®Çu Vïng má ®¸ qóy Quú Ch©u - Quú Hîp, NghÖ An ®−îc biÕt ®Õn tõ n¨m 1996, ®Õn nay ®· cã nhiÒu c«ng ty khai th¸c kho¸ng s¶n cña Nhµ n−íc, c¸c c«ng ty liªn doanh víi n−íc ngoµi vµ c¸c nhµ khoa häc nghiªn cøu, th¨m dß vµ khai th¸c ®¸ quý. HÇu hÕt c¸c t¸c gi¶ cña c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu chuyªn s©u ®Òu ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng ®¸ quý ë ®íi n©ng Bï Kh¹ng lµ rÊt lín, cã gi¸ trÞ th−¬ng phÈm cao, cã nhiÒu kh¶ n¨ng s¸nh víi c¸c má ®¸ qóy ë Myanma vµ Th¸i Lan. Mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ nguån ®¸ quý nguyªn sinh thuéc lo¹i h×nh nµo? §©u lµ nguån cung cÊp chÝnh cho nguån ®¸ quý ngo¹i sinh cã gi¸ trÞ kinh tÕ, chóng tËp trung ë ®©u vµ trªn diÖn tÝch nµo cã triÓn väng h¬n c¶? §Ó ®¸p øng phÇn nµo yªu cÇu nãi trªn, theo ®Ò nghÞ cña «ng Tæng gi¸m ®èc Tæng C«ng ty §¸ quý vµ Vµng ViÖt Nam (C«ng v¨n sè 144/2001/TTKCN ngµy 2/5/2001), Bé tr−ëng Bé C«ng nghiÖp giao cho ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n phèi hîp cïng Tæng C«ng ty §¸ quý vµ Vµng ViÖt Nam lËp ®Ò ¸n “Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm ph©n bè, ®iÒu kiÖn thµnh t¹o cña ®¸ quý vïng Ch©u B×nh B¶n Ngäc lµm c¬ së x¸c lËp c¸c diÖn tÝch cã triÓn väng phôc vô cho t×m kiÕm, th¨m dß ®¸ quý ë Quú Ch©u - Quú Hîp, tØnh NghÖ An” (Sè 1277/Q§ - CNCL ngµy 12/6/2001). Môc tiªu nhiÖm vô: - Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm ph©n bè, ®iÒu kiÖn thµnh t¹o cña ®¸ quý (ruby, saphir) - X¸c lËp c¸c tiÒn ®Ò vµ dÊu hiÖu t×m kiÕm ®¸ quý. - X¸c lËp diÖn tÝch cã triÓn väng ®¸ quý trong khu vùc ®Ó t×m kiÕm th¨m dß tiÕp theo. DiÖn tÝch nghiªn cøu lµ 300km2, trong ®ã vïng Ch©u B×nh (Quú Ch©u) lµ 167km2, vïng B¶n Ngäc (Quú Hîp) lµ 133km2. Thêi gian tr×nh duyÖt §Ò ¸n th¸ng 7/2001 vµ thi c«ng §Ò ¸n 18 th¸ng. ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n ®· giao cho Trung t©m C«ng nghÖ, DÞch vô vµ T− vÊn §Þa chÊt - Kho¸ng s¶n chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh quyÕt ®Þnh nµy (sè 65 Q§ / TC ngµy 13/6/2001). 4 Ph−¬ng ¸n ®−îc héi ®ång khoa häc ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n th«ng qua ngµy 28 th¸ng 9 n¨m 2001, Bé tr−ëng Bé C«ng nghiÖp ®· ký quyÕt ®Þnh phª duyÖt sè 3102 Q§ - CNCL ngµy 26 th¸ng 12 n¨m 2001. Tæ chøc thùc hiÖn: ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n ®· ra quyÕt ®Þnh sè 65Q§/ TC giao cho TS. Ph¹m Hße lµm chñ nhiÖm ®Ò ¸n. Lùc l−îng chÝnh tham gia thùc hiÖn lµ c¸c tiÕn sü, kü s−, kü thuËt viªn thuéc Trung t©m C«ng nghÖ, DÞch vô vµ T− vÊn §Þa chÊt -Kho¸ng s¶n, kü s−, kü thuËt viªn thuéc Tæng C«ng ty §¸ quý vµ Vµng ViÖt Nam vµ c¸c céng t¸c viªn khoa häc thuéc ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n, thuéc héi §Þa chÊt ViÖt Nam vµ Tr−êng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn. §Æc biÖt ®Ò ¸n ®· phèi hîp chÆt chÏ cïng Tæng C«ng ty, thu thËp xö lý nguån tµi liÖu ®· cã tõ tr−íc ®Õn nay cña Tæng C«ng ty, cïng tiÕn hµnh kh¶o s¸t, bè trÝ c¸c c«ng tr×nh hµo kiÓm tra vµ Tæng c«ng ty trùc tiÕp thi c«ng c¸c c«ng tr×nh hµo vµ ®·i röa mÉu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶. Sau gÇn 2 n¨m thùc hiÖn nhiÖm vô (kÓ c¶ b−íc lËp ®Ò c−¬ng), kÕt qu¶ thùc hiÖn cña toµn ®Ò ¸n ®−îc tæng hîp trong b¶ng IV.1 cña phô lôc b¸o c¸o kinh tÕ - kÕ ho¹ch. Trong b¶ng, mçi h¹ng môc c«ng viÖc thùc hiÖn ®−îc ®em so s¸nh víi ®Ò ¸n ®−îc phª duyÖt vµ tæng hîp dù to¸n ®−îc duyÖt hµng n¨m theo tû lÖ %. Mét sè kÕt qu¶ so s¸nh víi ®Ò ¸n ®−îc duyÖt cho thÊy ®a phÇn c¸c h¹ng môc c«ng viÖc ®Òu thùc hiÖn 100% so víi ®Ò ¸n. Mét sè h¹ng môc t¨ng hay gi¶m v× lý do sau: - Th¸ng c«ng tiÒn l−¬ng c¬ b¶n t¨ng 19%, nguyªn nh©n ®Ò ¸n ®−îc kÐo dµi thªm 3 th¸ng tæng kÕt vµ can in nép l−u tr÷ (can in nép l−u tr÷ tõ th¸ng 6/2003 nay tíi th¸ng 9/2003). - Th¸ng c«ng kh¶o s¸t thùc ®Þa chØ b»ng 52% khi x©y dùng ®Ò ¸n dù kiÕn sÏ tiÕn hµnh kh¶o s¸t 5 th¸ng/ ng−êi. Song n¨m 2002 vèn cÊp chØ cã thÓ tiÕn hµnh kh¶o s¸t 3 th¸ng/ ng−êi, mÆt kh¸c, n¨m 2003 Héi ®ång nghiÖm thu ViÖn xÐt thÊy kh«ng nªn tiÕp tôc triÓn khai thùc ®Þa v× thêi gian kh«ng cho phÐp, sî ¶nh h−ëng ®Õn tiÕn ®é tæng kÕt b¸o c¸o. - Khèi l−îng c«ng tr×nh thùc hiÖn so víi ®Ò c−¬ng dù to¸n ®−îc duyÖt, hµo: 60%, dän vÕt lé: 74%, hè: 80%. Nguyªn nh©n còng v× lý do trªn. - Gi¸ trÞ ®o ®Þa vËt lý thùc hiÖn 49% so víi dù to¸n ®−îc duyÖt. Lý do lµ ph−¬ng ph¸p ®Þa vËt lý ¸p dông kÐm hiÖu qu¶. V× vËy tæ kiÓm tra thùc ®Þa cña ViÖn do PGS.TSKH D−¬ng §øc Kiªm lµm tæ tr−ëng sau khi kh¶o s¸t, ®· kÕt luËn ®×nh chØ thi c«ng ®o ®Þa vËt lý v× kh«ng ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ nh− mong ®îi, nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do líp phñ dµy (th−êng lín h¬n 20m) vµ ®· bÞ ®µo xíi, x¸o trén m¹nh. 5 - Khèi l−îng ph©n tÝch mÉu kho¸ng vËt träng sa thùc hiÖn 202% so víi ®Ò ¸n, nguyªn nh©n sau khi ph−¬ng ph¸p ®Þa vËt lý kÐm hiÖu qu¶ ®Ò ¸n ®Ò nghÞ cho phÐp bæ sung khèi l−îng lÊy mÉu eluvi vµ ph©n tÝch lo¹t mÉu lÊy bæ sung nµy v× ®©y lµ ph−¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó x¸c lËp tæ hîp céng sinh kho¸ng vËt chØ thÞ cho c¸c ®¸ chøa ®¸ quý. - Hîp t¸c nghiªn cøu trong n−íc ®¹t 73% gi¸ trÞ so víi ®Ò ¸n. V× mét sè céng t¸c viªn kh«ng thÓ tham gia cïng §Ò ¸n víi lý do bËn ®i c«ng t¸c n−íc ngoµi. Tuy cßn mét sè vÊn ®Ò tån t¹i nh−ng c¸c môc tiªu c¬ b¶n §Ò ¸n ®· thùc hiÖn ®−îc. Thµnh c«ng nµy lµ do sù nç lùc cña tËp thÓ t¸c gi¶, cña c¸c céng t¸c viªn khoa häc, ®Æc biÖt lµ do sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a Tæng C«ng ty §¸ quý vµ Vµng ViÖt Nam víi ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n d−íi sù chØ ®¹o gi¸m s¸t cña Bé C«ng nghiÖp. Thµnh c«ng cña §Ò ¸n cßn cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña c¸c phßng ban chøc n¨ng trong ViÖn, cña C«ng ty §¸ quý vµ Vµng NghÖ An, cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng vµ cña c¸c ®ång nghiÖp. TËp thÓ t¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n. 6 Ch−¬ng I §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ - nh©n v¨n, lÞch sö nghiªn cøu vµ c¸c ph−¬ng ph¸p ®∙ tiÕn hµnh I.1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ - nh©n v¨n I.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý DiÖn tÝch nghiªn cøu bao gåm 167km2 x· Ch©u B×nh - Quú Ch©u thuéc c¸nh ®«ng b¾c khèi n©ng Bï Kh¹ng vµ 133km2 vïng B¶n Ngäc - Quú Hîp thuéc c¸nh t©y nam khèi n©ng cïng tªn (h×nh I.1). - Vïng Ch©u B×nh, huyÖn Quú Ch©u víi diÖn tÝch 167km2 ®−îc giíi h¹n bëi to¹ ®é: X (m) Y (m) A 2.159.400 506.400 B 2.159.400 520.000 C 2.149.000 532.500 X (m) Y (m) D 2.144.950 532.250 E 2.149.950 526.200 - Vïng B¶n Ngäc, huyÖn Quú Hîp víi diÖn tÝch 133km2 ®−îc giíi h¹n bëi to¹ ®é: X (m) Y (m) X (m) Y (m) H 2.141.900 527.300 I 2.141.750 507.550 K 2.135.250 524.550 G 2.148.550 510.050 Thuéc c¸c tê b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:50.000 hÖ UTM: 6048 III (Quú Ch©u) 6048II (Nh− Xu©n), 6047IV (Quú Hîp), 6047I (NghÜa §µn). 7 H × n h I . 1: S ¬ ® å d i Ö n t Ý c h v ï n g ngh i ª n c ø u vïng Ch©u B×nh - B¶n Ngäc (Quú Ch©u - Quú Hîp, nghÖ an) 105° 03'25" 5 19° 32'10" 21 18 12 24 5 30 105° 18'52" 19° 32'10" 60 21 A 60 B s« n gH iÕu x∙ Ch©u B×nh 54 54 h. qu ©u ú ch h. qu G 48 C E p ú hî Bï Kh¹ng 48 + 1087 B¶n Ngäc D 42 42 21 H x∙ Ch©u Léc I n S« 36 g co n thÞ trÊn Quú Hîp 21 36 K 19° 18'37" 5 105° 03'25" 18 12 24 19° 18'37" 5 30 105° 18'52" tû lÖ 1:250.000 1cm b»ng 2.500m thùc ®Þa 5 0 10 kilometers ChØ dÉn G H I DiÖn tÝch vïng nghiªn cøu §−êng ranh giíi ®Þa chÝnh huyÖn S«ng, suèi §−êng « t« K 8 I.1.2. §Þa h×nh Hai diÖn tÝch nghiªn cøu ®−îc ng¨n c¸ch nhau bëi d·y nói Bï Kh¹ng. §©y lµ d·y nói cao nhÊt trong khu vùc, víi ®Ønh Bï Kh¹ng cao 1087m, ch¹y dµi theo h−íng TB - §N. §é cao cña ®Þa h×nh thÊp dÇn vÒ phÝa t©y b¾c vµ ®«ng nam. Hai diÖn tÝch nghiªn cøu cã ®é cao trung b×nh 100 - 500m. - §Þa h×nh nói cao trung b×nh tõ 800m ®Õn 1000m cã tû lÖ kh«ng ®¸ng kÓ trong diÖn tÝch nghiªn cøu. §©y lµ ®Þa h×nh thuéc d·y nói Bï Kh¹ng cã ®Ønh cao nhÊt lµ ®Ønh Bï Kh¹ng (1087m) ch¹y dµi theo ph−¬ng TB-§N. CÊu t¹o nªn d¹ng ®Þa h×nh nµy lµ c¸c thµnh t¹o ®¸ biÕn chÊt cæ gåm: ®¸ phiÕn kÕt tinh hai mica, granitogneis vµ gneis biotit thuéc hÖ tÇng Bï Kh¹ng (NP-\1bk). C¸c ®Ønh nói cã ®é cao tõ 800m trë lªn th−êng nhän, s−ên rÊt dèc. Qu¸ tr×nh bãc mßn x©m thùc xÈy ra m¹nh mÏ. C¸c thung lòng gi÷a nói ë ®©y rÊt hÑp, kh«ng thuËn lîi cho tÝch tô sa kho¸ng. - §Þa h×nh ®åi nói thÊp cã ®é cao tuyÖt ®èi tõ 100m ®Õn 250m, cã n¬i 350m. §©y lµ d¹ng ®Þa h×nh ph¸t triÓn chñ yÕu trong vïng nghiªn cøu thuéc diÖn tÝch 167km2 x· Ch©u B×nh - Quú Ch©u. Chóng t¹o thµnh mét bÒ mÆt san b»ng h¬i nghiªng vÒ phÝa ®«ng. CÊu tróc lªn d¹ng ®Þa h×nh nµy lµ c¸c ®¸ gneis biotit, plagiogneis, thÊu kÝnh ®¸ hoa thuéc tËp 1 hÖ tÇng Bï Kh¹ng (NP-\1bk1), granit biotit d¹ng gneis, granit biotit vµ pegmatit, granit pegmatit thuéc phøc hÖ B¶n ChiÒng. Trªn d¹ng ®Þa h×nh nµy ph¸t triÓn c¸c thung lòng hÑp h×nh lßng ch¶o, t−¬ng ®èi tho¶i, ph¸t triÓn c¸c thÒm bËc thang vµ bÞ chia c¾t bëi m¹ng s«ng suèi hiÖn ®¹i. §©y lµ c¸c thung lòng chøa ®¸ quý, ®−îc h×nh thµnh do qu¸ tr×nh bãc mßn - tÝch tô. - §Þa h×nh karst D¹ng ®Þa h×nh nµy ph¸t triÓn h¹n chÕ, chóng tËp trung ë phÇn phÝa b¾c trong c¸c trÇm tÝch carbonat hÖ tÇng M−êng Lèng (C-Pml) thuéc diÖn tÝch 133km2 vïng B¶n Ngäc - Quú Hîp. §Þa h×nh karst thuéc lo¹i ®Þa h×nh nói cao trung b×nh, v¸ch dùng ®øng, lëm chëm d¹ng tai mÌo víi nhiÒu thung lòng karst kÝn, nöa kÝn vµ c¸c hang karst. Trong c¸c thung lòng karst hiÖn ®ang bÞ d©n khai th¸c thiÕc, trong c¸c m¸ng ®·i thiÕc thØnh tho¶ng gÆp ruby, saphir kÝch th−íc nhá, chÊt l−îng kÐm, tuy nhiªn ®· ®«i lÇn d©n ®·i ®−îc viªn ruby th−¬ng phÈm cã gi¸ trÞ. 9