Nội dung

nghiªn cøu - trao ®æi ThS. Ng« ThÞ H−êng * N ghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a vî vµ chång khi li h«n ® ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 30 LuËt HN&G§ n¨m 1959 - ®¹o luËt ®Çu tiªn vÒ h«n nh©n vµ gia ®×nh. TiÕp ®ã, LuËt HN&G§ n¨m 1986 (§iÒu 43) vµ hiÖn nay lµ LuËt HN&G§ n¨m 2000 (§iÒu 60) còng ®Òu quy ®Þnh khi vî chång li h«n, nÕu mét bªn khã kh¨n, tóng thiÕu yªu cÇu cÊp d−ìng mµ cã lÝ do chÝnh ®¸ng th× bªn kia cã nghÜa vô cÊp d−ìng theo kh¶ n¨ng. LuËt HN&G§ quy ®Þnh nghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a vî vµ chång khi li h«n lµ phï hîp víi truyÒn thèng cña ng−êi ViÖt Nam "vî chång mét ngµy nªn nghÜa" vµ thÓ hiÖn tÝnh nh©n v¨n trong ph¸p luËt ViÖt Nam. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ viÖc ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c yªu cÇu vÒ cÊp d−ìng gi÷a vî vµ chång khi li h«n cßn cã nh÷ng khã kh¨n v−íng m¾c nhÊt ®Þnh. §iÒu 60 LuËt HN&G§ n¨m 2000 quy ®Þnh: "Khi li h«n, nÕu bªn khã kh¨n, tóng thiÕu cã yªu cÇu cÊp d−ìng mµ cã lÝ do chÝnh ®¸ng th× bªn kia cã nghÜa vô cÊp d−ìng theo kh¶ n¨ng cña m×nh" nh−ng l¹i kh«ng quy ®Þnh c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng khã kh¨n, tóng thiÕu cña mét bªn vµ kh¶ n¨ng cña bªn kia trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng. Do ®ã, cã tr−êng hîp khi cã yªu cÇu ®−îc cÊp d−ìng, toµ ¸n xem xÐt vµ cho r»ng bªn yªu cÇu ®−îc cÊp d−ìng kh«ng khã kh¨n ®Õn møc ®Ó ®−îc cÊp d−ìng nªn ® b¸c yªu cÇu cña hä; cã tr−êng hîp bªn yªu cÇu ®−îc cÊp d−ìng thùc sù cã khã kh¨n trong cuéc sèng vµ cÇn ®−îc cÊp d−ìng nh−ng sau khi xem xÐt vÒ kh¶ n¨ng cÊp d−ìng cña bªn kia, toµ ¸n l¹i cho r»ng hä kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng. V× vËy, yªu cÇu cÊp d−ìng còng kh«ng ®−îc chÊp nhËn. Nh− vËy, viÖc quyÕt 38 ®Þnh nghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a c¸c bªn lµ c«ng viÖc khã kh¨n, thùc tÕ cho thÊy kh«ng cã sù thèng nhÊt trong viÖc xem xÐt, quyÕt ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy. Bªn c¹nh ®ã, viÖc thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n liªn quan ®Õn nghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a vî chång khi li h«n còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. V× vËy, trong thùc tÕ, nghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a vî vµ chång khi li h«n kh«ng ph¶i khi nµo còng ®−îc xem xÐt, gi¶i quyÕt mét c¸ch tho¶ ®¸ng. 1. Khi nµo th× bªn yªu cÇu cÊp d−ìng cã thÓ ®−îc cÊp d−ìng Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 60 LuËt HN&G§ n¨m 2000 th× sù khã kh¨n, tóng thiÕu mµ cã lÝ do chÝnh ®¸ng cña mét bªn lµ c¬ së ®Ó toµ ¸n quyÕt ®Þnh nghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a vî vµ chång khi li h«n. VÊn ®Ò khã c¶ vÒ lÝ luËn vµ thùc tÕ lµ ®¸nh gi¸ sù "khã kh¨n, tóng thiÕu" cña mét ng−êi dùa vµo c¸c tiªu chÝ nµo vµ khi nµo th× sù "khã kh¨n, tóng thiÕu" cña hä ®−îc coi lµ "cã lÝ do chÝnh ®¸ng"? Tr−íc ®©y, theo NghÞ quyÕt sè 01/NQ- H§TP ngµy 20/01/1988 cña Héi ®ång thÈm ph¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao h−íng dÉn ¸p dông mét sè quy ®Þnh cña LuËt HN&G§ n¨m 1986 th×: "Tr−êng hîp tóng thiÕu ph¶i lµ tr−êng hîp èm ®au, giµ yÕu, kh«ng ®ñ søc lao ®éng hoÆc kh«ng cßn kh¶ n¨ng lao ®éng ®Ó sinh sèng. Ng−êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng mµ kh«ng chÞu lao ®éng th× kh«ng ®−îc cÊp d−ìng" (Môc 8). C¨n cø vµo h−íng dÉn nµy, trong thêi gian thi hµnh LuËt HN&G§ n¨m 1986, c¸c thÈm ph¸n th−êng x¸c ®Þnh mét ng−êi cã khã kh¨n, tóng thiÕu v× lÝ do chÝnh * Gi¶ng viªn Khoa t− ph¸p Tr−êng ®¹i häc luËt Hµ Néi T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 nghiªn cøu - trao ®æi ®¸ng ®Ó ®−îc cÊp d−ìng khi ng−êi ®ã èm ®au, giµ yÕu, kh«ng ®ñ søc lao ®éng hoÆc kh«ng cßn kh¶ n¨ng lao ®éng ®Ó sinh sèng. §èi víi nh÷ng tr−êng hîp khã kh¨n, tóng thiÕu nh−ng do l−êi biÕng, nghiÖn ngËp, cê b¹c… th× kh«ng thÓ ®−îc cÊp d−ìng. HiÖn nay, LuËt HN&G§ n¨m 2000 vµ c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thi hµnh kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng khã kh¨n, tóng thiÕu còng nh− kh«ng cã h−íng dÉn cô thÓ trong viÖc x¸c ®Þnh lÝ do chÝnh ®¸ng dÉn tíi t×nh tr¹ng khã kh¨n, tóng thiÕu ®ã. Do vËy, thùc tÕ c¸c thÈm ph¸n vÉn theo h−íng dÉn t¹i NghÞ quyÕt sè 01/NQ-H§TP ngµy 20/01/1988 cña Héi ®ång thÈm ph¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao ®Ó x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng khã kh¨n, tóng thiÕu cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng. Theo chóng t«i, c¸c c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng khã kh¨n, tóng thiÕu v× lÝ do chÝnh ®¸ng nh− vËy lµ ch−a thËt ®Çy ®ñ, cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®−îc xem xÐt mét c¸ch tho¶ ®¸ng ®Ó cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®èi víi c¸c tr−êng hîp gi¶i quyÕt yªu cÇu cÊp d−ìng. Theo chóng t«i, viÖc xem xÐt ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng cã thÓ ®−îc cÊp d−ìng hay kh«ng, toµ ¸n ph¶i c¨n cø vµo c¸c yÕu tè sau: 1.1. Kh¶ n¨ng lao ®éng cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng Khi xÐt kh¶ n¨ng lao ®éng cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng, cÇn ph¶i xem xÐt ®é tuæi vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña hä. NÕu ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng lµ ng−êi giµ yÕu hoÆc lµ ng−êi èm ®au, tµn tËt nªn h¹n chÕ hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, ¶nh h−ëng ®Õn thu nhËp cña b¶n th©n vµ víi møc thu nhËp h¹n chÕ hoÆc kh«ng cã thu nhËp ®ång thêi còng kh«ng cã tµi s¶n nªn hä r¬i vµo t×nh tr¹ng cã khã kh¨n trong cuéc sèng th× hä cã thÓ ®−îc cÊp d−ìng. Khi xem xÐt kh¶ n¨ng lao ®éng cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng còng cÇn xem ng−êi yªu cÇu cÊp d−ìng cã ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn vai trß T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 cña ng−êi cha, ng−êi mÑ ®èi víi con sau khi li h«n hay kh«ng. Khi vî chång li h«n, ng−êi trùc tiÕp tr«ng nom, ch¨m sãc, nu«i d−ìng, gi¸o dôc con ch−a thµnh niªn hoÆc con ® thµnh niªn mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ tµn tËt, kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng l¹i yªu cÇu ®−îc cÊp d−ìng th× nªn coi ®©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cÇn xem xÐt ®Ó cã thÓ quyÕt ®Þnh cho hä ®−îc cÊp d−ìng. Qua thùc tÕ cho thÊy, ng−êi trùc tiÕp nu«i con ch−a thµnh niªn, con ® thµnh niªn bÞ tµn tËt, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong c«ng viÖc cña m×nh ®Ó cã thÓ duy tr× c−êng ®é lao ®éng b×nh th−êng, b¶o ®¶m æn ®Þnh thu nhËp cña hä. Thêi gian dµnh cho viÖc ch¨m sãc con, quan t©m ®Õn mäi nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña con, thêi gian nghØ viÖc do con èm ®au, bÖnh tËt ® lµm cho søc lao ®éng bÞ h¹n chÕ, lµm gi¶m hiÖu qu¶ lao ®éng vµ tÊt yÕu lµ thu nhËp cña hä còng bÞ gi¶m sót. Cã thÓ x¶y ra trong thùc tÕ lµ thu nhËp tõ lao ®éng cña ng−êi trùc tiÕp nu«i con v× thÕ mµ kh«ng cßn ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cña b¶n th©n. V× vËy, nÕu cã c¬ së ®Ó nhËn ®Þnh r»ng hä sÏ gÆp khã kh¨n vÒ vËt chÊt th× cã thÓ hä sÏ ®−îc cÊp d−ìng tuú vµo kh¶ n¨ng cña bªn kia. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng khi xem xÐt vÊn ®Ò nµy th× kh«ng cÇn ph©n biÖt con mµ ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng trùc tiÕp nu«i d−ìng lµ con chung cña vî chång li h«n hay lµ con riªng cña hä. 1.2. Thu nhËp thùc tÕ, kh¶ n¨ng vÒ tµi s¶n vµ nhu cÇu thiÕt yÕu cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng Thu nhËp thùc tÕ, kh¶ n¨ng vÒ tµi s¶n vµ nhu cÇu thiÕt yÕu cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng cÇn ph¶i ®−îc xem xÐt mét c¸ch ®óng ®¾n vµ ®−îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c. Bëi v×, chØ khi nµo ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng kh«ng cã thu nhËp hoÆc cã thu nhËp nh−ng møc thu nhËp kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cña b¶n th©n trong khi hä kh«ng cã tµi s¶n 39 nghiªn cøu - trao ®æi nµo kh¸c th× hä míi cã thÓ ®−îc cÊp d−ìng. Khi xem xÐt thu nhËp thùc tÕ cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng cÇn xÐt ®Õn c¸c kho¶n thu nhËp th−êng xuyªn vµ thu nhËp kh«ng th−êng xuyªn nh−ng hîp ph¸p nh− tiÒn l−¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng, c¸c kho¶n trî cÊp, tiÒn th−ëng, tiÒn tróng xæ sè, lîi nhuËn do ®Çu t−, kinh doanh… Xem xÐt kh¶ n¨ng vÒ tµi s¶n cña ng−êi cã yªu cÇu ®−îc cÊp d−ìng lµ c¨n cø vµo khèi tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña ng−êi ®ã. Tµi s¶n ®ã cã thÓ lµ tµi s¶n riªng (gåm tµi s¶n cã tõ tr−íc khi kÕt h«n, tµi s¶n ®−îc tÆng, cho riªng, thõa kÕ riªng trong thêi k× h«n nh©n mµ ng−êi ®ã kh«ng nhËp vµo khèi tµi s¶n chung cña vî chång); tµi s¶n ®−îc chia tõ khèi tµi s¶n chung cña vî chång… Nhu cÇu thiÕt yÕu cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng ®−îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo møc sinh ho¹t trung b×nh t¹i ®Þa ph−¬ng n¬i ng−êi ®ã c− tró, bao gåm c¸c chi phÝ th«ng th−êng cÇn thiÕt vÒ ¨n, ë, mÆc, häc, kh¸m ch÷a bÖnh vµ c¸c chi phÝ th«ng th−êng cÇn thiÕt kh¸c ®Ó b¶o ®¶m cuéc sèng cña ng−êi ®ã (§iÒu 16 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP ngµy 03/10/2001 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt HN&G§). Nh− vËy, chØ khi nµo c¨n cø vµo møc thu nhËp thùc tÕ, kh¶ n¨ng vÒ tµi s¶n vµ nhu cÇu thiÕt yÕu cña ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng mµ toµ ¸n nhËn ®Þnh r»ng hä sÏ gÆp nhiÒu trë ng¹i, thiÕu thèn vÒ ®êi sèng vËt chÊt th× cã thÓ cho r»ng hä cÇn ®−îc cÊp d−ìng. Tuy nhiªn, khi xem xÐt yÕu tè nµy ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ nh©n qu¶ víi yÕu tè thø nhÊt. YÕu tè thø nhÊt lµ nguyªn nh©n, yÕu tè thø hai lµ hËu qu¶. Bëi lÏ, nÕu ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng tuy møc thu nhËp vµ tµi s¶n kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cña b¶n th©n nh−ng hä cã kh¶ n¨ng lao ®éng mµ kh«ng chÞu lao ®éng th× l¹i kh«ng thÓ ®−îc cÊp d−ìng. Do ®ã, chØ trong tr−êng hîp hä kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng hoÆc h¹n chÕ kh¶ n¨ng lao ®éng nªn thu nhËp vµ tµi s¶n kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cña hä 40 th× míi ®−îc cÊp d−ìng. 1.3. Kh¶ n¨ng trong viÖc ng−êi cã yªu cÇu cÊp d−ìng cã thÓ t×m ®−îc viÖc lµm t¹o thu nhËp Trong thùc tÕ cã nhiÒu ng−êi nÕu xÐt vÒ ®é tuæi vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ th× hä cã ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng lao ®éng nh−ng l¹i h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é nªn khã cã thÓ t×m ®−îc viÖc lµm. HoÆc cã nhiÒu ng−êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng, cã ®ñ tr×nh ®é chuyªn m«n cÇn thiÕt ®Ó tham gia vµo qu¸ tr×nh lao ®éng nh−ng c¬ héi ®Ó hä cã thÓ cã viÖc lµm l¹i rÊt Ýt. ThËm chÝ cã nhiÒu tr−êng hîp khi vî chång chung sèng víi nhau, bªn cã thu nhËp cao, yªu cÇu bªn cã thu nhËp thÊp nghØ viÖc ®Ó lµm viÖc nhµ vµ ch¨m sãc con trong khi hä ®ang cã viÖc lµm vµ thu nhËp æn ®Þnh ®Ó tù b¶o ®¶m cuéc sèng cña b¶n th©n. §Õn khi vî chång li h«n, ng−êi mµ tr−íc ®©y nghØ viÖc nay kh«ng cßn c¬ héi t×m l¹i viÖc lµm. Râ rµng, sau khi li h«n cuéc sèng cña hä sÏ gÆp khã kh¨n. NÕu tµi s¶n ®−îc chia qu¸ Ýt hoÆc kh«ng cã tµi s¶n chung ®Ó chia mµ hä yªu cÇu ®−îc cÊp d−ìng th× ph¶i coi ®©y lµ mét yÕu tè kh¼ng ®Þnh r»ng yªu cÇu cña hä lµ hoµn toµn chÝnh ®¸ng. Chóng t«i cho r»ng viÖc xem xÐt kh¶ n¨ng t×m viÖc lµm t¹o thu nhËp lµ yÕu tè ®Ó xem xÐt kh¶ n¨ng ®−îc cÊp d−ìng lµ cã c¬ së lÝ luËn vµ thùc tÕ. Chóng ta ®Òu biÕt, viÖc lµm gióp cho ng−êi lao ®éng cã c¬ héi ®Ó cèng hiÕn vµ t¹o thu nhËp cho b¶n th©n. Cuéc sèng cã ®−îc b¶o ®¶m ch¾c ch¾n hay kh«ng phô thuéc rÊt lín vµo kh¶ n¨ng cã viÖc lµm. NÕu mét ng−êi kh«ng cã viÖc lµm còng cã thÓ ®ång nghÜa lµ cuéc sèng sÏ khã kh¨n, thiÕu thèn. Môc ®Ých cña viÖc quy ®Þnh nghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a vî vµ chång khi li h«n lµ nh»m gióp cho bªn cã khã kh¨n phÇn nµo gi¶m bít khã kh¨n ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng sau khi li h«n. V× vËy, viÖc chÊp nhËn yªu cÇu cÊp d−ìng trong tr−êng hîp nµy lµ hoµn toµn "thÊu t×nh, ®¹t lÝ". Tuy nhiªn, khi xem xÐt yÕu tè nµy cÇn thËn träng ®Ó ph©n biÖt tr−êng hîp mét ng−êi khã cã c¬ héi t×m viÖc lµm víi T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 nghiªn cøu - trao ®æi tr−êng hîp mét ng−êi l−êi biÕng kh«ng chÞu lao ®éng. 2. Khi nµo th× bªn ®−îc yªu cÇu cÊp d−ìng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng NghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a vî vµ chång khi li h«n chØ ®−îc ®Æt ra khi mét bªn cã khã kh¨n, tóng thiÕu cã lÝ do chÝnh ®¸ng vµ bªn kia cã kh¶ n¨ng cÊp d−ìng. Do vËy, vÊn ®Ò kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cÊp d−ìng cña bªn kia. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 16 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP th× mét ng−êi ®−îc coi lµ cã kh¶ n¨ng ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng nÕu ng−êi ®ã "cã thu nhËp th−êng xuyªn hoÆc tuy kh«ng cã thu nhËp th−êng xuyªn nh−ng cßn tµi s¶n sau khi ® trõ ®i chi phÝ th«ng th−êng cÇn thiÕt cho cuéc sèng cña ng−êi ®ã". Quy ®Þnh nµy rÊt cã thÓ dÉn ®Õn c¸ch hiÓu lµ chØ cÇn mét ng−êi cã thu nhËp th−êng xuyªn lµ ®−îc x¸c ®Þnh r»ng cã kh¶ n¨ng ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng. Theo chóng t«i, nÕu hiÓu nh− vËy lµ kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng. Mét ng−êi chØ ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng khi mµ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®ã kh«ng ¶nh h−ëng g× tíi cuéc sèng cña b¶n th©n hä, cã nghÜa lµ thu nhËp cña hä kh«ng nh÷ng ph¶i ®ñ ®Ó chi phÝ cÇn thiÕt th«ng th−êng cho b¶n th©n mµ cßn cã d− th× míi ph¶i cÊp d−ìng. Trong tr−êng hîp mét ng−êi cã thu nhËp th−êng xuyªn nh−ng thu nhËp ®ã qu¸ thÊp chØ ®ñ hoÆc thËm chÝ lµ kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt th«ng th−êng cho b¶n th©n th× còng kh«ng thÓ x¸c ®Þnh lµ hä cã kh¶ n¨ng ®Ó cÊp d−ìng. §ång thêi, còng theo quy ®Þnh trªn, nÕu mét ng−êi kh«ng cã thu nhËp th−êng xuyªn nh−ng cßn tµi s¶n sau khi ® trõ ®i chi phÝ cÇn thiÕt th«ng th−êng cho cuéc sèng cña ng−êi ®ã th× còng ®−îc coi lµ cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng. Theo chóng t«i, quy ®Þnh T¹p chÝ luËt häc sè th¸ng 3/2003 nh− vËy thùc sù ch−a tho¶ ®¸ng. NÕu ph¸p luËt chØ quy ®Þnh r»ng ng−êi cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng lµ ng−êi cßn tµi s¶n sau khi ® trõ ®i chi phÝ cho b¶n th©n ng−êi ®ã th«i th× ch−a ®ñ mµ cßn ph¶i tÝnh ®Õn viÖc hä cã ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô nu«i d−ìng hoÆc cÊp d−ìng cho ng−êi nµo kh¸c hay kh«ng. Ch¼ng h¹n, mét ng−êi ®ang ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô nu«i d−ìng hoÆc cÊp d−ìng cho cha, mÑ, con (con chung, con riªng)... th× khi hä li h«n mµ bªn kia yªu cÇu ®−îc cÊp d−ìng th× chØ coi lµ hä cã kh¶ n¨ng ®Ó cÊp d−ìng nÕu hä cßn tµi s¶n sau khi ® trõ ®i chi phÝ cÇn thiÕt th«ng th−êng cho b¶n th©n hä vµ cho c¶ nh÷ng ng−êi mµ hä ®ang ph¶i cã nghÜa vô nu«i d−ìng hoÆc cÊp d−ìng. Nãi nh− vËy kh«ng cã nghÜa r»ng coi nghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a vî vµ chång khi li h«n lµ nghÜa vô cÊp d−ìng ®øng sau nghÜa vô cÊp d−ìng gi÷a cha, mÑ vµ con nh−ng râ rµng lµ ng−êi ta kh«ng thÓ chÊp nhËn r»ng mét ng−êi l¹i t¹m ngõng thùc hiÖn nghÜa vô nu«i d−ìng hoÆc cÊp d−ìng cho cha, mÑ, con... ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng cho vî hoÆc chång ® li h«n. H¬n n÷a, chØ víi quy ®Þnh lµ ng−êi ®ã "cßn tµi s¶n" th× hä ® ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng còng ch−a ®Çy ®ñ vµ nÕu ®Æt trong nh÷ng tr−êng hîp cô thÓ th× kh«ng tho¶ ®¸ng. Kh¸i niÖm tµi s¶n ®−îc hiÓu theo nghÜa rÊt réng. Tµi s¶n lµ "vËt vµ lîi Ých vËt chÊt kh¸c thuéc quyÒn cña chñ thÓ".(1) Nh− vËy, tµi s¶n cã thÓ lµ nhµ ë, lµ quyÒn sö dông ®Êt, lµ c¸c ®å dïng cã gi¸ trÞ, tiÒn, giÊy tê trÞ gi¸ b»ng tiÒn... Gi¶ thiÕt r»ng mét ng−êi kh«ng cã thu nhËp th−êng xuyªn nh−ng hä cã tµi s¶n do ®−îc tÆng, cho, thõa kÕ riªng trong thêi k× h«n nh©n hoÆc do ®−îc chia tõ khèi tµi s¶n chung cña vî chång mµ tµi s¶n ®ã l¹i lµ nhµ ë hoÆc ®Êt canh t¸c. (Xem tiÕp trang 59) (1).Xem: Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷ luËt häc (phÇn d©n sù), Tr−êng ®¹i häc luËt Hµ Néi, Nxb. C«ng an nh©n d©n, 1999, tr.114. 41