Nội dung

VIÊM MÀNG BỒ ĐÀO Ths. BS Đoàn Kim Thành Bộ môn Mắt TTĐT& BDCBYT TP HCM I. Nhắc lại giải phẫu Màng bồ đào: - Lớp mạch máu giữa củng mạc và VM, nuôi dưỡng. - 3 lớp : - Mống mắt. - Thể mi: điều tiết, tiết thủy dịch. - Hắc mạc: nuôi dưỡng, buồng tối. II. Phân loại VMBĐ: 1. Theo lâm sàng : + VMBĐ trước: VMM, VTM, VMM-TM. + VMBĐ giữa: Viêm pars plana. + VMBĐ sau: Viêm hắc võng mạc. + VMBĐ toàn bộ: VMBĐ trước và sau. 2. Theo căn nguyên: a. VMBĐ ngoại sinh: chấn thương, phẫu thuật, loét GM thủng, hóa chất. b. VMBĐ nội sinh: + Nhiễm trùng: VK, vi nấm, siêu vi, KST. + Nhiễm độc: độc tố VK, hóa chất. + Dị ứng: chất nhân T3. + Bệnh chuyển hóa: tiểu đường, gout. + Bệnh lý tại nhãn cầu: BVM, XH nội nhãn. + Bệnh tự miễn: lupus, thấp khớp, nhãn viêm giao cảm,….. III. Các hình thái lâm sàng: 1. VMBĐ trước: a. VMM: - Đau, giảm thị lực, sợ sáng, chảy nước mắt. - Cương tụ rìa, lắng đọng sau GM, Tyndall TP (+), mống mắt nhợt màu, sắc tố trước T3, đồng tử co nhỏ, dính mống sau, PXAS(-), PLT bình thường, nhãn áp giảm hoạc tăng. b. Viêm MM-TM: - Đau nhức, nhìn mờ nhiều, kích thích, sợ sáng, chảy nước mắt, ruồi bay (±). - Phản ứng thể mi (+), thị lực giảm, nhãn áp thấp (có thể tăng), cương tụ rìa, lắng đọng sau GM, Tyndall TP(+++), mống mắt nhạt màu, dính đồng tử, vẫn đục PLT(±), đáy mắt bình thường. 2. VMBĐ giữa: ruồi bay kín đáo, vẫn đục PLT nhẹ. 3. VMBĐ sau: - Hoa mắt (kích thích các tb cảm thụ), ruồi bay, giảm thị lực, thị trường thu hẹp, ám điểm, biến hình. - Bán phần trước bình thường, vẫn đục PLT. - Đáy mắt: xuất tiết, XH, thay đổi sắc tố VM, teo thoái hóa HM, gai thị – HĐ có thể tổn thương, BVM(±). - Có thể có ổ nhiễm trùng lân cận (viêm xoang, răng,…), viêm khớp, loét miệng,… 4. VMBĐ toàn bộ: VMBĐ trước sau không điều trị. IV. Chẩn đoán: 1. Chẩn đoán xác định: triệu chứng lâm sàng. 2. Chẩn đoán định khu: VMBĐ trước, giữa, sau, toàn bộ theo triệu chứng lâm sàng. 3. Chẩn đoán nguyên nhân: khó xác định. 4. Chẩn đoán biến chứng: tít đồng tử, tăng nhãn áp, teo nhãn, BVM,… 5. Chẩn đoán phân biệt: VKM, VGM, glaucoma cấp. V. Điều trị: 1. Điều trị không đặc hiệu: a. Kháng viêm: Corticoids nhỏ, chích dưới KM, cạnh cầu, toàn thân tùy vị trí viêm, mức độ viêm. b. Liệt thể mi - chống dính mống: Atropin 1% nhỏ 2 -3 lần/ ngày, Neosynephrine, Mydriacyl, Adrenalin 1/1000 (DKM) quanh rìa. c. Giảm đau. d. Ức chế miễn dịch: Cyclosporin 5 -7mg/kg/ngày. 2. Điều trị đặc hiệu: tùy nguyên nhân. 3. Tiên lượng – diễn biến: tùy căn nguyên. VI. Hội chứng Vogt – Koyanagi – Harada (VKH): - VMBĐ 2 mắt + BVM xuất tiết + dấu hiệu kích thích màng não ± rối loạn thính giác, sắc tố da. Bệnh tự miễn. - Tiêu chuẩn chẩn đoán: + Không tiền sử chấn thương, phẫu thuật mắt. + Có ≥ 2 dấu hiệu sau: - VMM – TM mạn tính 2 mắt. - VMBĐ sau: BVM xuất tiết, phù/sung huyết gai thị, đáy mắt “sunset glow”. - Dấu hiệu TK: ù tai, cổ gượng, tăng tế bào DNT. - Da: rụng tóc, bạch biến, bạc lông. - Tiến triển: BVM. Tốt: TLtăng.Thoái hóa sắc tố, teo HM. - Điều trị: corticoids, ức chế MD.