Nội dung

C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 NỘI DUNG Phần 1: Cơ bản về Hệ Thống Tài Chính Chương 1: Hệ thống tài chính Phần 2: Các Thị Trường tài chính Chương 2: Thị trường tiền tệ Chương 3: Thị trường hối đoái Chương 4: Thị trường trái phiếu Chương 5: Thị trường cổ phiếu Chương 6: Thị trường công cụ phái sinh Phần 3: ĐCTC & các tổ chức liên quan khác Chương 7: Ngân hàng trung gian Chương 8: Công ty bảo hiểm Chương 9: Quỹ đầu tư Chương 10: Công ty tài chính Chương 11: Các tổ chức liên quan đến TTTC THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC FINANCIAL MARKETS & INSTITUTIONS Thời lượng: 45 tiết 1 Người hướng dẫn: ThS. Vũ Thị Anh Thư Khoa Tài Chính, Đại Học Ngân Hàng T.p HCM TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH TÀI LIỆU KHÁC 1. Frederic S.Mishkin ,Financial Markets and Institutions, 7th Edition 2. CFA , 2013, Level 1, Volume 5 3. Jeff Madura, Financial Markets and Institutions, 9th Edition, South Western Cengage Learning 4. Frank J. Fabozzi, Franco Modigliani, Frank J. Jones Michael G. Ferri – Foundation of Financial Markets and Institutions – Prentice Hall. 5. Peter S.Rose & James W.Kolari, Financial Institutions 3 4 TÀI LIỆU THAM KHẢO CÁC VĂN BẢN PHÁP QUY TÀI LIỆU THAM KHẢO  Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 kinh doanh bảo hiểm năm 2005 & sửa đổi 2010  Luật Chứng Khoán năm 2006 & Luật chứng khoán sửa đổi năm 2010  Luật các công cụ chuyển nhượng 2005  Pháp lệnh ngoại hối sửa đổi năm 2013  Các văn bản dưới luật khác: ..\HỆ THỐNG VĂN BẢN.docx 6. PGS.TS Bùi Thị Kim Yến – TS. Nguyễn Minh Kiều, Thị Trường Tài Chính, NXB Thống Kê 2011 7. EUGENE F.BRIHAM, Quản Trị Tài Chính, (DỊCH GIẢ - NGUYỄN THỊ CÀNH)  Luật 5 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC 2 6 TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ  Bài kiểm tra giữa kỳ: 40%  Bài kiểm tra giữa kỳ:  Các tạp chí chuyên ngành ngân hàng, tài chính, chứng khoán, bảo hiểm  Các Website:  http://www.sbv.gov.vn  http://www.ssc.gov.vn  http://www.hnx.vn  http://www.hsx.vn  http://www.maxi-forex.com  http://www.taichinhthegioi.com … Hình thức: trắc nghiệm; tự luận Bài tập nhóm (kiểm tra theo chỉ định)   Bài kiểm tra kết thúc học phần: lệ: 60%  Hình thức: trắc nghiệm  Tỷ 7 8 CHƯƠNG 1 HỆ THỐNG TÀI CHÍNH I. II. III. IV. V. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH  KHÁI NIỆM HTTC NĂNG CỦA HTTC  THÀNH PHẦN CỦA HTTC HỆ THỐNG TÀI CHÍNH CÔNG CỤ TÀI CHÍNH THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH CÁC ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH CƠ SỞ HẠ TẦNG TÀI CHÍNH  CHỨC 9 10 SƠ ĐỒ LUÂN CHUYỂN VỐN TRONG HỆ THỐNG TÀI CHÍNH Tài chính gián tiếp Voán KHÁI NIỆM HỆ THỐNG TÀI CHÍNH  Hệ thống tài chính bao gồm một mạng lưới các thị trường tài chính, các định chế tài chính, các doanh nghiệp, cá nhân hộ gia đình và chính phủ tham gia trong hệ thống đó và điều tiết hoạt động của hệ thống đó Nhöõng TGTC Voán (Peter S.Rose và James W.Kolari) Voán  Nguoàn cung voán: . Doanh nghieäp . Chính phuû . Hoä gia ñình . Nöôùc ngoaøi Voán TTTC Voán Nguoàn caàu voán: . Doanh nghieäp . Chính phuû . Hoä gia ñình . Nöôùc ngoaøi 11 HTTC bao gồm các TTTC và các TGTC, thông qua đó các TSTC, tài sản thực và các rủi ro tài chính được chuyển nhượng từ chủ thể này đến chủ thể khác, từ nơi này đến nơi khác và từ thời điểm hiện tại tới tương lai. (CFA, 2013, Level 1, Volume 5) 12 Tài chính trực tiếp THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 MỤC TIÊU THAM GIA HTTC CHỨC NĂNG CỦA HTTC Đi vay  Giúp chủ thể thực hiện các mục tiêu  Xác lập tỷ suất lợi nhuận cân bằng  Phân bổ vốn hiệu quả Huy động VCSH Tiết kiệm HỆ THỐNG TÀI CHÍNH (CFA , 2013, Level 1, Volume 5, P6) Kinh doanh dựa trên thông tin Chuyển đổi tài sản 13 XÁC ĐỊNH LÃI SUẤT CÂN BẰNG Quản trị rủi ro 14 PHÂN BỔ VỐN HIỆU QUẢ  Nguồn Lãi suất-i vốn hữu hạn chỉ đầu tư vào các dự án hiệu quả  Tính hiệu quả của HTTC, TTTC quyết định hiệu quả phân bổ vốn Sf iE Df Khối lượng-q 15 16 NGHIÊN CỨU THÊM -? NGHIÊN CỨU THÊM -?  CHỨC  CHỨC NĂNG CỦA HTTC (Peter S.Rose & James W.Kolari, Financial Institutions)  Huy động vốn & cung cấp tín dụng  Tạo tiền  Thanh toán  Tiết kiệm 17 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC NĂNG CỦA HTTC: Làm cầu nối giữa tiết kiệm và đầu tư  Sàng lọc, chuyển giao và phân tán rủi ro  Giám sát doanh nghiệp  Vận hành hệ thống thanh toán  18 TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 CÔNG CỤ TÀI CHÍNH - TÀI SẢN TÀI CHÍNH THÀNH PHẦN CỦA HTTC  KHÁI NIỆM, TÍNH CHẤT LOẠI TÀI SẢN TÀI CHÍNH  PHÂN BIỆT TÀI SẢN THỰC & TÀI SẢN TÀI CHÍNH  NGUYÊN TẮC ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN TÀI CHÍNH  CÁC CÔNG CỤ TÀI CHÍNH  THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH  ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH  HỆ THỐNG CƠ SỞ HẠ TẦNG TÀI CHÍNH  PHÂN 19 KHÁI NIỆM TÀI SẢN TÀI CHÍNH 20 TÍNH CHẤT CỦA TSTC Tài sản tài chính hay còn gọi là công cụ tài chính là loại tài sản đại diện cho những quyền lợi có tính chất pháp lý mà người sở hữu nó sẽ được hưởng trong tương lai. lợi: nguồn thu nhập do các TSTC mang lại khoản: khả năng chuyển đổi sang tiền  Rủi ro: không chắc chắn của dòng thu nhập  Sinh  Thanh VD: khoản tiền gửi, cổ phiếu, trái phiếu,… 21 TÀI SẢN TÀI CHÍNH & TÀI SẢN THỰC Tài sản tài chính Tài sản thực Khoản tiền gửi, cổ phiếu, trái phiếu… Bất động sản, máy móc thiết bị… Sinh lời; rủi ro, thanh khoản Chú trọng hình thái vật chất, cấu thành, công năng, tính dụng, hao mòn theo thời gian THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC 22 WEALTHFLOW 23 24 TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 NGUYÊN TẮC ĐỊNH GIÁ  NGUYÊN TẮC ĐỊNH GIÁ TRÌNH ĐỊNH GIÁ  MÔ HÌNH ĐỊNH GIÁ  QUY 25 26 NGUYÊN TẮC ĐỊNH GIÁ QUY TRÌNH ĐỊNH GIÁ Nguyên tắc cơ bản của tài chính là giá trị đúng đắn hợp lý của một tài sản chính bằng giá trị hiện tại của dòng tiền mà người sở hữu tài sản kỳ vọng nhận được trong suốt đời sống của tài sản đó Ước lượng dòng tiền Tính mức lãi suất chiết khấu Tính hiện giá dòng tiền 27 28 XÁC ĐỊNH SUẤT CHIẾT KHẤU MÔ HÌNH TỔNG QUÁT - TỶ SUẤT LỢI NHUẬN KỲ VỌNG( KE) Ke = RFR +IP+DP+MP+LP+EP - P : Giá của tài sản tài chính. - CFt : Dòng tiền tại thời điểm t - n : Thời hạn đáo hạn của tài sản. - ke: Suất chiết khấu – mức sinh lời kỳ vọng RFR : Lãi suất an toàn thực ( real free- risk rate ) IP: Mức bù rủi ro lạm phát (Inflation Risk Premium) DP : Mức bù rủi ro tín dụng ( Default Risk premium) MP : Mức bù rủi ro kỳ hạn ( Maturity Premium ) LP : Mức bù rủi ro thanh khoản ( Liquidity Premium) EP : Mức bù rủi ro tỉ giá hối đoái ( The exchange rate risk premium ) 30 29 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 KHÁI QUÁT CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN GIÁ TSTC Bối cảnh quốc tế CS tài khóa CS tiền tệ Kinh tế VN ĐK ngành THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH T. chức PH  KHÁI NIỆM, CHỨC NĂNG, VAI TRÒ TRÚC TTTC  CHỦ THỂ THAM GIA TTTC  VẤN ĐỀ THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG  THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH HIỆU QUẢ  CẤU Lãi suất TPKB ngắn hạn Phần bù rủi ro Lợi suất thị trường Giá công cụ 32 KHÁI NIỆM THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH   CHỨC NĂNG CỦA THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH Thị trường tài chính là thị trường giao dịch về vốn. Thị trường tài chính là thị trường mua bán các TSTC (các chứng khoán).  Huy động vốn tiết kiệm  Thanh khoản  Tăng 33 PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH Căn cứ vào tính chất luân chuyển vốn: trường sơ cấp trường thứ cấp  Căn cứ vào thời hạn của quyền truy đòi: Thị trường tiền tệ  Thị trường vốn Căn cứ vào hình thức tổ chức thị trường:  Sở giao dịch chứng khoán  Thị trường OTC  Thị Thị 35 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC 34 Căn cứ vào tính chất của quyền truy đòi: Thị trường công cụ nợ Thị trường công cụ vốn Căn cứ vào thời điểm giao dịch  Thị trường giao ngay  Thị trường phái sinh Căn cứ vào phạm vi giao dịch  Thị trường tiền tệ châu âu- EUR market  Thị trường trái phiếu quốc tế- international bond market  Thị trường trái phiếu Châu Âu  Thị trường Euro-Next  Thị trường cổ phiếu toàn cầu 36 TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 THỊ TRƯỜNG SƠ CẤP & TT THỨ CẤP  TT SƠ CẤP  Phát hành chứng khoán mới (ipo)  Huy động vốn bằng cam kết tài chính  Bên thiếu vốn có vốn & Bên thừa vốn sở hữu chứng khoán  THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ & THỊ TRƯỜNG VỐN  TTTT TT THỨ CẤP Mua bán các CK đã phát hành  Không huy động vốn mới cho tổ chức phát hành  Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán        TT Ngắn hạn, < 1 năm Nhà phát hành uy tín Chỉ có công cụ nợ Tập trung vào TT sơ cấp Thanh khoản cao, lợi suất thấp      VỐN Dài hạn, >1năm Nhiều nhà phát hành có uy tín Ck nợ và ck vốn Tập trung vào TT thứ cấp Đầu tư dài hạn, lợi suất cao 37 CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH SGDCK & THỊ TRƯỜNG OTC  SGDCK     38 Thò tröôøng cho vay ngaén haïn cuûa caùc ñònh cheá taøi chính trung gian (Short term loans market) Thò tröôøng cho vay, taøi trôï, baûo laõnh mau baùn caùc loaïi Thò tröôøng Thò tröôøng chöùng töø coù giaù hoái ñoaùi lieân ngaân haøng ngaén haïn (Foreign exchange) (Inter Bank Market) Thò tröôøng veà caùc loaïi Thò tröôøng cho vay ngaén ngoaïi teä haïn giöõa caùc ngaân haøng  OTC Có địa điểm Thành viên giao dịch  Tập trung CK niêm yết   Kết nối mạng lưới các nhà kinh doanh qua internet Không tập trung Nhiều loại CK khác nhau Thò tröôøng tín duïng thueâ mua (Leasing market) Tín duïng thueâ mua caùc maùy moùc thieát bò ñòa oác Thò tröôøng theá chaáp (Mortgage THÒ Market) TRÖÔØNG Taøi trôï mua saém ñòa CHÖÙNG KHOAÙN oác nhaø xöôûng Thò tröôøng OTC (Over The - Counter Market) TTCK phi chính thöùc mua baùn caùc loaïi chöùng khoaùn beân ngoaøi SGD 39 40 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH TOÀN CẦU CHỦ THỂ THAM GIA TTTC NHÀ PHÁT HÀNH ĐẦU TƯ CÁC TỔ CHỨC TRUNG GIAN NHÀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC CÓ LIÊN QUAN KHÁC NHÀ TTTC toàn cầu TTTC quốc gia TTTC nội địa TTTC nước ngoài TTTC quốc tế TT Châu Âu; ERONEXT 41 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC 42 TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 VẤN ĐỀ THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG (ASYMMETRIC INFORMATION)  THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG là việc các bên tham gia giao dịch cố tình che đậy hoặc nắm thu thập không đầy đủ thông tin. Khi đó, giá cả không phải là giá cân bằng của thị trường mà có thể quá thấp hoặc quá cao  Lý thuyết thông tin bất cân xứng (Asymmetric Information Hypothesis) lần đầu tiên xuất hiện vào những năm 1970 và đã khẳng định được vị trí của mình trong nền kinh tế học hiện đại bằng sự kiện năm 2001, các nhà khoa học nghiên cứu lý thuyết này là George Akerlof, Michael Spence và Joseph 43 Stiglitz cùng vinh dự nhận giải Nobel kinh tế. VẤN ĐỀ THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG  HẬU QUẢ  Lựa chọn đối nghịch: tình trạng thông tin bất cân xứng xảy ra trước giao dịch  Rủi ro đạo đức: tình trạng thông tin bất cân xứng xảy ra sau giao dịch 44 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH HIỆU QUẢ VẤN ĐỀ THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG EFFICIENT FINANCIAL MARKET  THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG TRÊN THỊ TRƯỜNG CHO VAY  THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG TRÊN THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM  THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN trường tài chính hiệu quả: là thị trường hiệu quả về mặt cung cấp thông tin. (CFA , 2013, Level 1, Volume 5, p116)  Thị  45 Trong thị trường tài chính hiệu quả giá hiện tại của tài sản tài chính phản ánh phản ánh đầy đủ mọi thông tin liên quan, nghĩa là giá trị thị trường của các chứng khoán riêng biệt thay đổi 46 rất nhanh theo thông tin mới xuất hiện. THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH HIỆU QUẢ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH HIỆU QUẢ ĐỘ HIỆU QUẢ CỦA TTTC: Eugene Fama là người đầu tiên nghiên cứu về thị trường hiệu quả, ông mô tả 3 mức độ hiệu quả:  Hình thức hiệu quả yếu: giá cả hiện tại phản ánh đầy đủ thông tin quá khứ.  Mức độ hiệu quả trung bình: giá cả hiện tại phản ánh đầy đủ thông tin hiện tại  Hình thức hiệu quả mạnh: giá cả hiện tại phản ánh cả thông tin quá khứ, thông tin được công bố lẫn 47 thông tin nội gián  MỨC THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC  HÀM  Ý CỦA HIỆU QUẢ TTTC Giả thuyết thị trường hiệu quả hàm ý: thông thường tài sản được giao dịch với mức giá bằng với giá trị nội tại 48 TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH FINANCIAL INSTITUTION- FINANCIAL INTERMEDIARIES KHÁI NIỆM ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH  KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ  PHÂN LOẠI  MÔ HÌNH CÁC ĐCTC ĐCTC là một DN mà tài sản chủ yếu của nó là các TSTC hay còn gọi là các hình thức trái quyền – như CP, TP và khoản cho vay – thay vì TST như nhà cửa, công cụ và nguyên vật liệu. ĐCTC cho khách hàng vay hoặc mua CK đầu tư trên TTTC. Ngoài ta, còn cung cấp đa dạng dịch vụ TC khác, từ bảo hiểm và bán các HĐ hưu bổng, giữ hộ TS có giá, cung cấp một cơ chế cho việc thanh toán, chuyển tiền và lưu trữ thông tin. (Peter S. Rose and James W. Kolari) 49 50 PHÂN LOẠI ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH CÁC LOẠI ĐCTC  TỔ CHỨC NHẬN TIỀN GỬI & TỔ CHỨC KHÔNG NHẬN TIỀN GỬI  NGÂN HÀNG VÀ CÁC TỔ CHỨC TÀI CHÍNH PHI NGÂN HÀNG 51  NHTM  Công  Quỹ  NH tín dụng  NH tiết kiệm  Hiệp hội tiết kiệm & cho vay  Công ty BHNT  Công ty BHTS và tai nạn  Công ty đầu tư  Công ty tài chính  Quỹ hưu bổng  Công ty cho thuê TC  Tín thác đầu tư địa ốc ty chứng khoán đầu tư  NH cầm cố  Các ĐCTC khác cung cấp một or nhiều dịch vụ TC như bao tiêu phát hành Ck, sắp xếp các cuộc gặp gỡ giữa bên mua và bên bán, vv… MÔ HÌNH ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH CƠ SỞ HẠ TẦNG TÀI CHÍNH  MÔ  KHÁI  MÔ  THÀNH HÌNH ĐA NĂNG TOÀN PHẦN HÌNH ĐA NĂNG MỘT PHẦN  MÔ HÌNH CHUYÊN DOANH NIỆM PHẦN  VẤN ĐỀ VỀ THANH TRA, GIÁM SÁT 53 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC 52 54 TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ C1. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 11/2/2014 KHÁI NIỆM CƠ SỞ HẠ TẦNG TÀI CHÍNH THÀNH PHẦN CỦA CSHTTC  Hệ thống pháp luật và quản lý nhà nước: Hệ thống các văn bản pháp luật điều chỉnh các hoạt động và giao dịch tài chính. - Nguồn lực và thông lệ giám sát - Hệ thống các cơ quan tài phán phân xử hợp đồng  Hạ tầng về thông tin  Hạ tầng về kỹ thuật Cơ sở hạ tầng tài chính là khuôn khổ, luật lệ làm nền tảng để các định chế tài chính, doanh nghiệp và hộ gia đình lập kế hoạch, đàm phán và thực hiện các giao dịch tài chính. - Cơ sở hạ tầng tài chính hỗ trợ và thúc đẩy sự hoạt động hiệu quả của hệ thống tài chính. 55 GỢI Ý NGHIÊN CỨU 1. 2. 3. 4. 56 GỢI Ý NGHIÊN CỨU Những cơ quan nào quản lý hệ thống tài chính quốc gia? Hãy phân biệt các loại thị trường tài chính theo từng tiêu chí? Cách phân loại định chế tài chính ở Việt Nam? Phân biệt giữa ngân hàng và các tổ chức tài chính phi ngân hàng? Toàn cầu hóa TTTC 5. Phân biệt giữa tài chính trực tiếp và tài chính gián tiếp? 6. Vai trò của cơ sở hạ tầng tài chính 7. Đề xuất ý kiến để hạn chế vấn đề thông tin bất cân xứng trên TTTC. 8. Các biện pháp để hướng tới thị trường hiệu quả. 57 58 CHỨC NĂNG CỦA CÁC ĐCTC Tính kinh tế theo quy mô vụ về thanh khoản Chuyển nhượng rủi ro Dịch 59 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH & CÁC ĐCTC TH.S. VŨ THỊ ANH THƯ