Nội dung

Kiểm tra bài cũ 1/ Kích củacủa quầnquần thể làthể gì?Thế nào là Kíchthước thước là gì?Thế kích thước đa? Kích thước tối thước thiểu?tối thiểu? nào là kíchtốithước tối đa? Kích Kích thước của quần thể sinh vật: là số lượng cá 2/ Hãy nêu hậu việctích kích thể (hoặc khối lượng hayquả năngcủa lượng luỹthước trong quần giới tốikhoảng thiểu hoặc tốigian đa?của các cáthể thể)vượt phân bốhạn trong không quần thể. * Kích thước tối đa: Là giới hạn lớn nhất về số lượng mà quần thể có thể đạt được phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường. * Kích thước tối thiểu: là số lượng ít nhất mà quần thể có thể duy trì và phát triển. Kiểm tra bài cũ 2/ Hãy nêu hậu quả của việc kích thước quần thể vượt giới hạn tối thiểu hoặc tối đa? - Nếu kích thước tối thiểu nhỏ hơn giới hạn cho phép thì dễ dẫn đến suy vong. - Nếu kích thước tối đa vượt giới hạn thì dễ phát sinh dịch bệnh, ô nhiễm tăng cao,... I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ. 1. Biến động theo chu kỳ. 2. Biến động không theo chu kỳ. 3. Nguyên nhân gây biến động II. SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 1. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể. 2. Trạng thái cân bằng của quần thể. I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ. Nhận Khái xét sốniệm lượng cáđộng thể trong quần thể ếch biến số lượng và quần thể ngựa vằn?số lượng Là sự tăng hay Biến động giảm số lượng cá thể của quần thể. Biến động số lượng là gì? I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ. 1. Biến động theo chu kỳ. ▼Quan sát hình 39.1B SGK và hãy cho biết vì sao số lượng thỏ và mèo rừng lại tăng giảm gần giống nhau. H 39. 1A Mèo rừng săn bắt thỏ H 39.1B Đồ thị biến động số lượng thỏ và mèo rừng Canađa theo chu kỳ 9 – 10 năm I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ. 1. Biến động theo chu kỳ. Thế nào là biến theo chu kỳ?của quần thể Biến độngđộng số lượng cá thể theo chu kì là biến động xảy ra do những thay đổi có tính chu kì của môi trường. I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ. 2. Biến động không theo chu kỳ. Thế nào biếnsố động không theo chu kỳ?thể Biếnlàđộng lượng cá thể của quần không theo chu kì là biến động mà số lượng cá thể của quần thể ............. hoặc .............. một cách đột ngột do những thay đổi ........................................ hay do hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của ................ ▼Quan sát một số hình, ảnh sau đây và kết hợp thông tin từ sách giáo khoa. Hãy hoàn thành phiếu học tọc tập theo yêu cầu. Rừng U Minh bị cháy năm 2002 Cháy là nguyên nhân ngẫu nhiên làm cho số lượng quần thể giảm một cách đột ngột Động đất Sóng thần Núi lửa Các nguyên nhân ngẫu nhiên gây nguy hại cho đời sống các loài Rét độc, rét hại làm chết hàng loạt gia súc ở Miền Bắc nước ta. Ếch, nhái tăng số lượng vào mùa mưa Cá cơm ở bờ biển peru cứ 7 năm biến động 1 lần I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ. 3. Nguyên nhân gây biến động Nguyên nhân gây ra biếnchính: động số lượng Có 2 nhóm nguyên nhân cá thểthay của đổi quần * Do củathể? các nhân tố sinh thái vô sinh: - Nhân tố sinh thái vô sinh là nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể. - Nhân tố sinh thái vô sinh thay đổi ảnh hưởng đến trạng thái sinh lý của các cá thể. Sống trong điều kiện tự nhiên không thuận lợi, sức sinh sản của các cá thể giảm, khả năng thụ tinh kém,... - Khí hậu là nhân tố ảnh hưởng thường xuyên và rõ rệt nhất. I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ. 3. Nguyên nhân gây biến động gâynhân ra biến động số lượng CóNguyên 2 nhóm nhân nguyên chính: cá thểthay của đổi quần thể? * Do của nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh: - Nhân tố sinh thái hữu sinh là nhân tố sinh thái phụ thuộc mật độ quần thể. - Sự cạnh tranh giữa các cá thể trong cùng một đàn,... ảnh hưởng đến biến động số lượng cá thể. Kí sinh Vật ăn thịt Cạnh tranh thức ăn Dịch bệnh II. SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 1. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể. - Quần thể luôn có xu hướng tự điều chỉnh số lượng cá thể bằng cách làm giảm hoặc kích thích làm tăng số lượng cá thể. Nhân tố nào tham gia điều chỉnh số lượng cá thể? - Sự biến động số lượng cá thể của quần thể được điều chỉnh bởi sức sinh sản, tỉ lệ tử vong, xuất cư, nhập cư: II. SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 1. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể. Quần thể điều chỉnh số lượng cá thể như thế nào? Sinh sản Nhập cư Kích thước quần thể Tử vong Xuất cư II. SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 1. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể. + Khi điều kiện môi trường thuận lợi (hoặc số lượng cá thể quần thể thấp)  mức tử vong .......1......, sức sinh sản ......2....., nhập cư .....3.....  .......4...... số lượng cá thể của quần thể. + Khi điều kiện môi trường khó khăn (hoặc số lượng quần thể quá cao)  mức tử vong .....5....., sức sinh sản ....6......, xuất cư .....7..... ....8..... số lượng cá thể của quần thể. Bạch đàn Bọ ăn lá Lúc đầu số lượng cá thể tăng do nguồn thức ăn phong phú, Khi số lượng tăng nguồn thức ăn thiếu hụt, quần thể điều chỉnh số lượng lại như ban đầu → Đó là sự thay đổi mối quan hệ giữa mức sinh sản – tử vong. II. SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 2. Trạng thái cân bằng của quần thể. Quần luôn khảđiều năng tự vềđiều Khi nàothể quần thể có được chỉnh mức chỉnh số lượng cá thể khi số cá thể tăng quá cân bằng? cao hoặc giảm quá thấp dẫn tới trạng thái cân bằng. II. SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 2. Trạng thái cân bằng của quần thể. II. SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 2. Trạng thái cân bằng của quần thể. Quần là cânxem bằng Khi thể nàođược quầnxem thể được là khi: cân bằng? Mức sinh sản + nhập cư = Mức tử vong + xuất cư (b + i = d +e) ▼Các nhân tố sinh thái vô sinh và hữu sinh ảnh hưởng như thế nào tới trạng thái cân bằng của quần thể? Lấy ví dụ minh họa. + Các nhân tố sinh thái vô sinh: tác động trực tiếp và 1 chiều lên sinh vật mà không phụ thuộc vào mật độ cá thể trong quần thể. + Các nhân tố sinh thái hữu sinh như cạnh tranh giữa các cá thể trong cùng đàn,... do đó ảnh hưởng rất lớn đến khả năng tìm kiếm thức ăn, nơi ở,... và do đó ảnh hưởng tới số lượng cá thể trong quần thể. Ý nghĩa thực tiển của việc tìm hiểu trạng thái cân bằng của quần thể? Trong sản xuất nông nghiệp xác định được lịch thời vụ để vật nuôi, cây trồng sinh trưởng trong điều kiện thích hợp nhất trong năm, nhằm đạt năng suất cao. Đồng thời giúp các nhà bảo vệ môi trường hạn chế sự phát triển qúa mức của các loài sinh vật gây hại, gây mất cân bằng sinh thái. BÀI TẬP Vì sao nói trong tự nhiên, quần thể sinh vật có xu hướng điều chỉnh số lượng cá thể của mình ở mức cân bằng? Vì: Mật độ cá thể của quần thể có ảnh hưởng đến mức độ sử dụng nguồn sống trong môi trường, tới mức độ sinh sản, tử vong của cá thể. Khi điều kiện môi trường sống thuận lợi số cá thể mới tăng lên. Ngược lại khi số lượng cá thể tăng cao dẫn tới môi trường sống không thuận lợi, số cá thể bị chết tăng. Về nhà Trả lời các câu hỏi sách giáo khoa Chuẩn bị bài 40 theo câu hỏi sgk: + Quần xã khác với quần tụ sinh vật như thế nào? + Phân biệt loài ưu thế với loài đặc trưng. + Ý nghĩa thực tiển của việc tìm hiểu hiện tượng khống chế sinh học.