Nội dung

CHƯƠNG 3 CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ I. VAI TRÒ CỦA SẢN XUẤT VẬT CHẤT VÀ QUY LUẬT QHSX PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LLSX 1. Sản xuất vật chất và vai trò của nó Sản xuất là hoạt động đặc trưng của con người và xã hội Sản xuất vật chất Sản xuất tinh thần Sản xuất ra bản thân con người Bất cứ 1 quá trình sản xuất vật chất nào cũng được tiến hành với mục đích nhất định và được tiến hành theo những cách xác định = phương thức sản xuất Vai trò của sản xuất vật chất “…tiền đề đầu tiên của mọi sự tồn tại của con người, và do đó là tiền đề của mọi lịch sử, đó là: người ta phải có khả năng sống đã rồi mới có thể “làm ra lịch sử”. Nhưng muốn sống được thì trước hết cần phải có thức ăn, thức uống, nhà ở, quần áo và một vài thứ khác nữa…” Để con người và xã hội tồn tại được, con người cần phải sản xuất ra ccvc để con người sinh tồn và xã hội phát triển. Vì vật sản xuất ccvc cực kỳ quan trọng Là cách thức mà con người tiến hành quá trình sản xuất trong 1 giai đoạn lịch sử nhất định HTKTXH XH PTSX N HIÊ N Ự &T I IÊN Ờ H Ư N G Ự NN O T T C Ặ M CO NN MẶ T GƯ ỜI & XÃ HỘ I LLSX CCLĐ CN TN ỜI QHSX Tư liệu Sản xuất Người lao động CO NN GƯ PTLĐ TN ĐTLĐ QHSX VỀ SỞ HỮU ĐỐI VỚI TLSX QHSX VỀ TCQL VÀ PCLĐ XH QHSX VỀ PP SẢN PHẨM XÃ HỘI AI ? AI ? AI ? CN CN CN TN 2. QUY LUẬT QHSX PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LLSX PTSX TÍNH CHẤT VÀ TRÌNH ĐỘ LLSX CCLĐ PTLĐ THẤP TRÌNH ĐỘ Quyết định QHSX Tác động trở lại Tư liệu Sản xuất Người lao động QHSX PHÙ HỢP CAO TÍNH CHẤT CÁ NHÂN XÃ HỘI ĐTLĐ QHSX VỀ SỞ HỮU ĐỐI VỚI TLSX QHSX VỀ TCQL VÀ PCLĐ XH QHSX VỀ PP SẢN PHẨM XÃ HỘI 2. QUY LUẬT QHSX PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LLSX PTSX ĐỘNG, CÁCH MẠNG Quyết định LLSX Người lao động TĨNH, BẢO THỦ QHSX Tác động trở lại Tư liệu Sản xuất CCLĐ QHSX VỀ SỞ HỮU ĐỐI VỚI TLSX QHSX VỀ TCQL VÀ PCLĐ XH QHSX VỀ PP SẢN PHẨM XÃ HỘI II. BỆN CHỨNG CỦA CSHT VÀ KTTT LLSX HTKTXH PTSX Quan trọng nhất QHSX THỐNG TRỊ QHSX KCKT QHSX TÀN DƯ QHSX MẦM MỐNG CSHT KTTT KTTT là hệ thống các quan điểm (chính trị, pháp quyền, tôn giáo…) các thiết chế tương ứng (nhà nước, giáo hội…) Quyết định KTTT Tác động trở lại CSHT và III. TỒN TẠI XÃ HỘI QUYẾT ĐỊNH Ý THỨC XÃ HỘI VÀ TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA Ý THỨC XÃ HỘI TỒN TẠI XÃ HỘI - Điều kiện tự nhiênhoàn cảnh địa lý - Dân số - PTSX là yếu tố quyết định của nền tảng xã hội Ý THỨC XÃ HỘI HỆ TƯ TƯỞNG Ý thức lý luận TÂM LÝ XÃ HỘI Ý thức đời thường IV. PHẠM TRÙ HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ QUÁ TRÌNH LỊCH SỬ - TỰ NHIÊN CỦA SỰ PHÁT TRIỂN CÁC HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI K C Thay đổi L H A A XH A L Thay đổi A A Q Q Thay đổi Thay đổi HTKT –XH thay đổi A A B A B C A B Xã hội thay đổi K A B H H B A XH A XH B V. VAI TRÒ CỦA ĐẤU TRANH GIAI CẤP VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI ĐỐI VỚI SỰ VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI CÓ ĐỐI KHÁNG GIAI CẤP Người lao động Giai cấp công nhân Giai cấp bị bóc lột LLSX TLSX PTSX QHSX HTKTXH này XH này QH sở hữu TLSX Giai cấp tư sản Giai cấp bóc lột HTKTXH khác XH khác cao hơn Lịch sử loài người tiến thêm 1 bước VI. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ VỀ CON NGƯỜI VÀ VAI TRÒ SÁNG TẠO LỊCH SỬ CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN Định nghĩa: Con người là một thực thể sinh học – xã hội Bản chất của con người: “bản chất của con người không phải là một cái trừu tượng cố hữu của cá nhân riêng biệt. Trong tính hiện thực của nó, bản chất con người là tổng hoà các quan hệ xã hội” Con người: được sinh ra Bản chất con người: được sinh thành