Nội dung

11/1/17 CHƯƠNG II QUYẾT ÐỊNH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC I. KHÁI NIỆM QUYẾT ÐỊNH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC Trong khoa học pháp lý, quyết định quản lý nhà nước là một khái niệm tồn tại nhiều hình thức khác nhau. Ðó có thể là: - Những hành vi vật chất cụ thể (hành vi hành chính); - Văn bản hành chính; - Mệnh lệnh hành chính dưới hình thức nói; - Kí hiệu hành chính. II. CÁC TÍNH CHẤT CỦA QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC Vậy, Quyết định quản lý hành chính nhà nước là một quyết định pháp luật có tính chất dưới luật được các chủ thể có thẩm quyền hành chính nhà nước trong hoạt động của mình tiến hành theo một trình tự, thủ tục, dưới những hình thức do pháp luật quy định nhằm đem lại hiệu quả nhất định trong việc quản lý. 3 2. Các đặc trưng của quyết định quản lý nhà nước - Được các chủ thể có thẩm quyền ban hành để thực hiện các nhiệm vụ và chức năng quản lý nhà nước - Tính dưới luật 1. Các tính chất chung của quyết định pháp luật - Tính ý chí - Tính quyền lực - Tính pháp lý 4 III. PHÂN LOẠI QUYẾT ÐỊNH HÀNH CHÍNH 1. Căn cứ vào tính chất pháp lý, quyết lý Là định loạiquản quyết Quyết quy chủ phạm hành chính nhà nước được chia:đinh định yếu được làchủ văn bản đặt hành ra cácvới mục Là loại quyết định + Quyết định hành chính đạo: ban quy tắc sự đề chung được banxử hành trên + Quyết định quy phạm: đích ra các chủ hành các quan quyết định + Quyết định cá biệt cơdosở cơ trương chính sách chính nhàquyết nướclý hoặc chủ đạo, định quản hành chính cán phạm bộ nhà nước có quy với mục nhà nước thuộc thẩmgiải quyền banquyền hành đích quyết các của các thẩm theoviệc trình tự thủ tục hành. công cụ thểthể được chủ ban định. một lần. ápnhất dụng Quyết định cá biệt trực tiếp làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt một quan hệ pháp luật cụ thể. 1 11/1/17 2. Căn cứ vào chủ thể ban hành, quyết định hành chính có thể chia thành 2 nhóm: + Nhóm 01: Cơ quan, cán bộ hành chính nhà nước. + Nhóm 02: Các chủ thể khác có thẩm quyền hành chính nhà nước. 3. Căn cứ vào phạm vi lãnh thổ Quyết định quản lý hành chính được chia: Quyết định hành chính có hiệu lực trên phạm vi cả nước và quyết định có hiệu lực trên từng địa phương; Trừ trường hợp văn bản đó giới hạn phạm vi áp dụng Ví dụ: Thông tư số 131/2013/TT-BTC ngày 19 tháng 9 năm 2013 của Bộ tài chính Quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí qua phà Đại Ngãi (thuộc cụm phà Vàm Công) IV. TÍNH HỢP PHÁP VÀ HỢP LÝ CỦA CÁC QUYẾT ÐỊNH HÀNH CHÍNH 1. Khái niệm về tính hợp pháp, hợp lý * Tính hợp pháp của quyết định hành chính Các quyết định hành chính phải có nội dung và mục đích phù hợp với những quy định của pháp luật, không được trái với Hiến pháp và luật cũng như các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chủ đạo của cơ quan nhà nước cấp trên * Tính hợp lý của quyết định hành chính Quyết định quản lý hành chính nhà nước được ban hành phải đảm bảo được lợi ích nhà nước và nguyện vọng của nhân dân, phải xuất phát từ nhu cầu khách quan của cuộc sống, phải giải quyết được các nhiệm vụ hiện tại và có tính dự báo cho tương lai. IV . TRÌNH TỰ XÂY DỰNG VÀ BAN HÀNH QUYẾT ÐỊNH HÀNH CHÍNH 1. Sáng kiến ban hành quyết định; 2. Dự thảo; 3. Trình và thông qua dự thảo; 4. Đưa quyết định đến đối tượng thi hành; 5. Kiểm tra việc thực hiện quyết định. + Tính hợp pháp đặt ra các yêu cầu sau: - Các quyết định quản lý hành chính phải phù hợp với nội dung và mục đích của văn bản pháp luật cấp trên, tức là không được trái với Hiến pháp và các văn bản mang tính luật (Bộ luật, Luật, Pháp lệnh). - Phải được ban hành trong phạm vi thẩm quyền nội dung được qui định cho chủ thể mang thẩm quyền hành chính nhà nước. - Phải được ban hành đúng thẩm quyền hình thức, đảm bảo đúng hình thức và thủ tục do pháp luật qui định. Quyết định hành chính nhà nước cần phải đảm bảo các yêu cầu sau: - Hài hoà giữa lợi ích nhà nước, lợi ích tập thể và cá nhân. - Phải có tính cụ thể, phù hợp với từng vấn đề, đối tượng thực hiện. - Ðảm bảo tính hệ thống toàn diện. - Ngôn ngữ, văn phong phải rõ ràng, dễ hiểu, ngắn gọn, chính xác, không đa nghĩa. 2 11/1/17 * Mối quan hệ giữa tính hợp pháp và hợp lý trong quyết định hành chính - Quyết định hành chính chỉ có giá trị pháp lý và có giá trị áp dụng thực tế khi bảo đảm đủ hai tính chất nêu trên. - Nếu tính hợp pháp và hợp lý không đồng nhất nhau, thì phải ưu tiên xem xét tính hợp pháp. 2. Các hình thức xử lý đối với quyết định hành chính bất hợp pháp hoặc bất hợp lý * Tạm đình chỉ: Khi có dấu hiệu vi phạm về tính hợp pháp, hoặc hợp lý của quyết định nhưng chưa có căn cứ cụ thể để khẳng định rõ chính xác. * Ðình chỉ hoặc bãi bỏ: Nếu tìm ra những căn cứ chính xác là quyết định hành chính bất hợp pháp hoặc bất hợp lý, quyết định hành chính này sẽ bị đình chỉ hoặc bãi bỏ. Việc đình chỉ hay bãi bỏ một văn bản pháp luật hành chính tuỳ thuộc vào thẩm quyền đình chỉ, bãi bỏ quyết định hành chính của các cơ quan tương ứng. a. Bất hợp pháp. Có thể rơi vào một trong các trường hợp: tạm đình chỉ, đình chỉ, bãi bỏ. Khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại nếu như: Có mối liên hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả, trừ trường hợp xảy ra hoàn toàn do lỗi nạn nhân hay do bất khả kháng. Sự tổn hại là có thật, tức là có thể tính ra được giá trị bằng tiền. Sự tổn hại phải trực tiếp do quyết định hành chính đó gây ra. Truy cứu trách nhiệm người có lỗi: có thể là trách nhiệm kỷ luật hoặc trách nhiệm hình sự tuỳ trường hợp. V. QUYỀN PHẢN KHÁNG QUYẾT ÐỊNH HÀNH CHÍNH BẤT HỢP PHÁP, BẤT HỢP LÝ 1. Khiếu nại hành chính * 2. Khiếu kiện hành chính b. Bất hợp lý Có thể rơi vào một trong các trường hợp: tạm đình chỉ, đình chỉ, bãi bỏ. Khắc phục hậu quả. Ðối với các quyết định bất hợp lý trong trường hợp bất khả thi, do không gây ra hậu quả nên không phải khắc phục tình trạng cũ. Trách nhiệm của chủ thể có lỗi: có thể chịu trách nhiệm dân sự, trách nhiệm kỷ luật nếu tái phạm nhiều lần, nhưng không chịu trách nhiệm hình sự. VI. PHÂN BIỆT QUYẾT ÐỊNH HÀNH CHÍNH VỚI MỘT SỐ QUYẾT ÐỊNH PHÁP LUẬT KHÁC 1. Phân biệt quyết định hành chính với quyết định pháp luật của cơ quan quyền lực NN - Về thẩm quyền ban hành - Giá trị pháp lý 2. Phân biệt quyết định hành chính với quyết định của cơ quan tư pháp - Chủ thể ban hành - Tính chất pháp lý - Phạm vi điều chỉnh 3 11/1/17 Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. 19 Các nguyên tắc của khiếu nại hành chính Các nguyên tắc chung của khiếu nại: - Pháp chế; - Dân chủ; - Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và lợi ích của nhà nước; - Bình đẳng trước pháp luật; - Khách quan; - Công khai, minh bạch; - Nhanh chóng, kịp thời; - Trách nhiệm của cơ quan nhà nước, của cán bộ, công chức, của các tổ chức xã hội trong việc giải quyết và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo;... 20 Các nguyên tắc đặc thù của khiêu nại hành chính - Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và lợi ích nhà nước; - Đối thoại, hoà giải; 21 4