Nội dung

BÀI 2 CHỦ THỂ QUAN HỆ PHÁP LUẬT DÂN SỰ ThS. Lê Thị Giang Giảng viên trường Đại học Luật Hà Nội 1 MỤC TIÊU BÀI HỌC 01 Nắm được các quy định của 03 Lý giải được vì sao Nhà nước được coi là chủ thể đặc biệt của quan hệ pháp luật dân sự. pháp luật về cá nhân. 02 04 Trình bày và phân tích được các quy định của Bộ Luật dân sự năm 2015 về pháp nhân. Xác định đúng vai trò của hộ gia đình, tổ hợp tác trong Bộ Luật dân sự năm 2015. 2 CẤU TRÚC NỘI DUNG 2.1. Cá nhân 2.2. Pháp nhân 2.3. Nhà nước 2.4. Một số lưu ý về chủ thể trong Bộ luật dân sự 2015 3 2.1. CÁ NHÂN 2.1.1 2.1.1. Năng lực chủ thể của cá nhân 2.1.2. Giám hộ 2.1.3. Nơi cư trú của cá nhân 2.1.3 Phân loại 4 2.1.1. NĂNG LỰC CHỦ THỂ CỦA CÁ NHÂN Năng lực chủ thể của cá nhân là khả năng để cá nhân có thể tham gia vào quan hệ pháp luật với tư cách một chủ thể. a. Năng lực pháp luật dân sự Năng lực chủ thể b. Năng lực hành vi dân sự 5 2.1.1. NĂNG LỰC CHỦ THỂ CỦA CÁ NHÂN (tiếp theo) a. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân Do Nhà nước quy định − Quyền nhân thân; Năng lực pháp luật dân trong bản − Quyền sở hữu, quyền sự của cá nhân là khả pháp luật, gắn liền với thừa kế và quyền khác năng của cá nhân có cá nhân từ khi sinh ra đối với tài sản; quyền dân sự và nghĩa đến khi chết đi. Các − Quyền tham gia quan vụ dân sự. cá nhân có năng lực pháp hệ dân sự và có nghĩa vụ luật như nhau. phát sinh từ quan hệ đó. các văn 6 2.1.1. NĂNG LỰC CHỦ THỂ CỦA CÁ NHÂN (tiếp theo) a. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân • Bắt đầu và chấm dứt năng lực pháp luật Dân sự của cá nhân Ngoại lệ: Đối với trường hợp thai nhi được bảo lưu quyền thừa kế (theo quy định tại Điều 613 Bộ Luật dân sự năm 2015). 7 2.1.1. NĂNG LỰC CHỦ THỂ CỦA CÁ NHÂN (tiếp theo) a. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân • Tuyên bố mất tích, tuyên bố chết  Tuyên bố mất tích Điều kiện tuyên bố Một người biệt tích 02 năm liền trở lên Tư cách chủ thể: tạm dừng Đã áp dụng các biện pháp thông báo, tìm kiếm Quan hệ hôn nhân: vợ, chồng của người bị mất tích có quyền nộp đơn yêu cầu tòa giải quyết ly hôn Đã có yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan Hậu quả pháp lý khi người bị tuyên bố mất tích trở về Hậu quả pháp lý khi 1 người bị tuyên bố mất tích Quan hệ tài sản: Giao tài sản cho người khác quản lý 1 2 3 Tư cách chủ thể: Khôi phục Quan hệ hôn nhân: công nhận cho cuộc hôn nhân sau Quan hệ tài sản: được lấy lại tài sản từ người quản lý 8 2.1.1. NĂNG LỰC CHỦ THỂ CỦA CÁ NHÂN (tiếp theo) a. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân • Tuyên bố mất tích, tuyên bố chết (Tiếp)  Tuyên bố chết : Người có quyền, lợi ích liên quan có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố một người là đã chết trong trường hợp sau đây:  Sau 03 năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực pháp luật mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;  Biệt tích trong chiến tranh sau 05 năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;  Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau 02 năm, từ ngày tai nạn hoặc thảm hoạ, thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực còn sống, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;  Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 68 của Bộ luật này. 9 2.1.1. NĂNG LỰC CHỦ THỂ CỦA CÁ NHÂN (tiếp theo) b. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân Năng lực hành vi dân sự của cá nhân là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự. (Điều 19 Bộ Luật dân sự 2015) 10