Nội dung

BÀI 8 VAI TRÒ CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Giảng viên: ThS. Hồ Đình Bảo Trường Đại học Kinh tế quốc dân v1.0012108210 1 TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG Tình trạng ô nhiễm nước do xả thải ở các sông ở vùng Đông Bắc Mỹ. 1. Hành vi chủ động của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường? 2. Vai trò của chính phủ? v1.0012108210 2 MỤC TIÊU • Phân tích được những thất bại của kinh tế thị trường như: sức mạnh thị trường, hiện tượng độc quyền, ngoại ứng, hàng hóa công cộng, công bằng, thông tin không hoàn hảo…; • Nắm bắt được những quy tắc căn bản về sự can thiệp của chính phủ nhằm khắc phục các thất bại của kinh tế thị trường. v1.0012108210 3 NỘI DUNG Cân bằng hiệu quả - Hiệu quả Pareto Những thất bại của thị trường Điều tiết độc quyền v1.0012108210 4 1. CÂN BẰNG HIỆU QUẢ - HIỆU QUẢ PARETO • Nền kinh tế hoạt động theo cơ chế cạnh tranh hoàn hảo. • Đường cung thị trường là tổng các chi phí cận biên của hãng. • Đường cầu thị trường là tổng các lợi ích cận biên của người tiêu dùng. v1.0012108210 5 1. CÂN BẰNG HIỆU QUẢ - HIỆU QUẢ PARETO (tiếp theo) • Cân bằng thị trường tại điểm E:  Giá cân bằng P*.  Sản lượng cân bằng Q*.  Điều gì xảy ra tại điểm E??? • Tại điểm E:  P* = MC nên người sản xuất thu được lợi nhuận tối đa.  P* = MC nên người tiêu dùng thu được lợi ích ròng tối đa.  Như vậy hiểu quả PARETO đạt được khi: MU = MC = P* v1.0012108210 6 2. THẤT BẠI CỦA THỊ TRƯỜNG 2.1. Sức mạnh thị trường của độc quyền 2.2. Hàng hóa công cộng 2.3. Ngoại ứng 2.4. Phân phối thu nhập không công bằng 2.5. Thông tin không hoàn hảo v1.0012108210 7 2.1. SỨC MẠNH THỊ TRƯỜNG CỦA ĐỘC QUYỀN • Tối đa hóa lợi nhuận khi MR = MC. • Trong độc quyền thì P > MR. P Độc quyền thì người bán sẽ bán ít hơn và đặt giá cao hơn Pm và Qm  P > MC. • Độc quyền đặt giá cao hơn và sản xuất sản lượng thấp hơn mức tối ưu cho xã hội. • Gây tổn thất về phúc lợi xã hội (DWL). • Nếu thị trường là cạnh tranh, mức giá và sản lượng tối ưu là P* và Q*. Pm MC=AC P* D MR Qm v1.0012108210 Q* Q 8 2.1. SỨC MẠNH THỊ TRƯỜNG CỦA ĐỘC QUYỀN (tiếp theo) Thặng dư tiêu dùng CS giảm Thặng dư sản xuất PS tăng CS giảm chuyển một phần sang PS nên PS tăng Phần mất không do độc quyền gây ra v1.0012108210 9 2.2. HÀNG HÓA CÔNG CỘNG • Hàng hóa công cộng thuần túy:  Không có tính cạnh tranh;  Không có tính loại trừ. • Hàng hóa công cộng không thuần túy. • Hàng hóa công cộng gây ra vấn đề kẻ ăn không tức là thỏa mãn lợi ích của người tiêu dùng nhưng không trả giá. • Chi phí cận biên của việc cung sản phẩm đó cho người tiêu dùng bổ sung bằng không. • Ví dụ về hàng hóa công cộng:  An ninh quốc phòng;  Sóng TV của đài truyền hình Việt Nam;  Sóng Radio. v1.0012108210 10