Nội dung

CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường Sự trục trặc của thị trường là sự không hoàn hảo của cơ chế thị trường, là thuật ngữ dùng để chỉ một nền kinh tế mà việc phân bổ nguồn lực không đạt hiệu quả, hoặc sản xuất quá nhiều hoặc quá ít một loại hàng hóa nào đó. CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường Có 5 nguyên nhân dẫn đến sự trục trặc của thị trường. 1. Cạnh tranh không hoàn hảo Cạnh tranh không hoàn hảo là cơ cấu thị trường trong đó các hãng có sức mạnh thị trường và do đó hạn chế sản lượng, nâng giá bán và tạo ra phần mất không đối với xã hội. VD: Độc quyền, Cartel thường khống chế sản lượng, nâng giá bán gây thiệt hại cho xã hội. CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường 2. Ảnh hưởng ngoại ứng Ảnh hưởng ngoại ứng là các hành động của một người gây ra chi phí hoặc có lợi ích trực tiếp đối với những người khác nhưng cá nhân đó không tính đến. VD: Ô nhiễm, tiếng ồn, tắc nghẽn giao thông… Có 2 loại ảnh hưởng ngoại ứng. CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường 2. Ảnh hưởng ngoại ứng 2.1. Ảnh hưởng ngoại ứng tiêu cực Ảnh hưởng ngoại tứng tiêu cực (hay còn gọi là chi phí ngoại ứng) là chí phí của việc sản xuất ra hàng hóa hoặc dịch vụ mà những người không tiêu dùng nó phải chịu. VD: Các hãng có xu hướng thải chất thải xuống sông hồ gây ô nhiễm nguồn nước chứ không muốn bỏ ra hàng tỷ đồng để xây dựng hệ thống xử lý chất thải phù hợp quy chuẩn như Công ty Vedan xả thải xuống sông Thị Vải. CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường 2. Ảnh hưởng ngoại ứng 2.1. Ảnh hưởng ngoại ứng tiêu cực MSC: Marginal social cost – chi phí cận biên của xã hội do có ảnh hưởng ngoại ứng. MEC: Marginal externality cost – chi phí cận biên ngoại ứng. => MEC là đường dốc lên từ 0 vì không sản xuất thì không ảnh hưởng. Ta có: MSC = MC + MEC CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường 2. Ảnh hưởng ngoại ứng 2.1. Ảnh hưởng ngoại ứng tiêu cực - Tại B chưa tính đến MEC nên sản xuất là Q2, P2; - Tại A có tính đến MEC => P = MSC, sản xuất Pe, Qe. CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường 2. Ảnh hưởng ngoại ứng 2.2. Ảnh hưởng ngoại ứng tích cực Ảnh hưởng ngoại ứng tích cực (hay còn gọi là lợi ích ngoại ứng) là lợi ích của việc tiêu dùng hàng hóa hoặc dịch vụ mà những người không tiêu dùng nó được hưởng. VD: các dịch vụ y tế cũng đem lại các lợi ích ngoại ứng. Việc bảo vệ sức khỏe và giữ vệ sinh cá nhân của người nào đó làm giảm rủi ro gây nhiễm bệnh sang những người tiếp xúc với cá nhân đó. CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường 2. Ảnh hưởng ngoại ứng 2.2. Ảnh hưởng ngoại ứng tích cực MSB: Marginal social benefit - Lợi ích cận biên của xã hội: là tổng lợi ích mà thực tế XH thu được từ hoạt động đó. MEB: Marginal externality benefit - Lợi ích cận biên ngoại ứng: là ích lợi thu được từ thêm một đơn vị sử dụng. Ta có: MSB = MU + MEB CHƯƠNG VIII. SỰ TRỤC TRẶC CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ I. Sự trục trặc của thị trường 2. Ảnh hưởng ngoại ứng 2.2. Ảnh hưởng ngoại ứng tích cực - Tại A chưa tính đến MEB sản xuất tại Qa - Tại B đã tính đến MEB tăng Q từ Qa => Qb - Tam giác ABC là ảnh hưởng ngoại ứng tích cực mang lại.