Nội dung

01/01/2010 Chương II KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ HUY ĐỘNG VỐN Mục tiêu Hiểu và vận dụng tốt các nguyên tắc áp dụng để n hạch toán nghiệp vụ huy động vốn. Biết các phương pháp kế toán nghiệp vụ huy động n vốn cơ bản, cách tính trả lãi và xử lý các tình huống nghiệp vụ để làm bài tập và thực hiện tốt nghiệp vụ khi tiếp cận thực tế. Noäi dung: §Những vấn đề cơ bản nghiệp vụ HĐV và kế toán HĐV §Kế toán nghiệp vụ huy động vốn 1 01/01/2010 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Ø Quyeát ñònh soá 1284/2002/QÑ-NHNN ngaøy 21/11/2002 cuûa Thoáng ñoác NHNN veà “Quy cheá môû vaø söû duïng taøi khoaûn tieàn göûi taïi NH” Ø Quyeát ñònh soá 1160/2004/QÑ-NHNN ngaøy 13/09/2004 vaø QÑ soá 47/2006/QÑ-NHNN ngaøy 25/09/2006 cuûa Thoáng ñoác NHNN veà “Quy cheá tieàn göûi tieát kieäm” Ø Quyeát ñònh soá 07/2008/QÑ-NHNN ngaøy 24/03/2008 cuûa Thoáng ñoác NHNN veà “Quy cheá phaùt haønh GTCG trong nöôùc cuûa TCTD” 2.1. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán cuûa NHTM: NGUOÀN VOÁN NÔÏ PHAÛI TRAÛ VOÁN CSH TIEÀN PH TIEÀN NỢ PT GÖÛI GTCG VAY KHAÙC VOÁN VAØ CAÙC QUYÕ LN CHÖA PP TAØI SAÛN NÔÏ KHAÙC 2.1. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán cuûa NHTM: HUY ĐỘNG VỐN THƯỜNG XUYÊN KHÔNG THƯỜNG XUYÊN TIỀN GỬI PHÁT HÀNH GIẤY TỜ CÓ GIÁ KHÔNG KỲ HẠN KỲ PHIẾU CÓ KỲ HẠN CHỨNG CHỈ TG TIẾT KIỆM KHÔNG KỲ HẠN TRÁI PHIẾU TIẾT KIỆM CÓ KỲ HẠN 2 01/01/2010 2.1. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán cuûa NHTM: n n Ý nghĩa nghiệp vụ huy động vốn n Vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu, chiếm tỷ trọng lớn n Có ý nghĩa quyết định tới sự tồn tại và phát triển của NH Muốn huy động vốn các NHTM cần thực hiện tốt n Lãi suất huy động hợp lý n Thủ tục đơn giản, thuận tiện, nhanh chóng, an toàn n Có nhiều sản phẩm dựa trên nền tảng CNTT hiện đại n Mở rộng mạng lưới hợp lý n Thái độ, phong cách giao dịch của cán bộ ngân hàng n Tuyên truyền quảng bá sản phẩm n Xây dựng hình ảnh ngân hàng n Tham gia bảo hiểm tiền gửi 7 Tài liệu dùng cho lớp Kiểm toán Nhà nước 2.1. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán cuûa NHTM: 2.1.1. Voán huy ñoäng thöôøng xuyeân: n n n n TIEÀN GÖÛI KHOÂNG KYØ HAÏN Muïc ñích: Söû duïng dòch vuï TT qua NH (TT khoâng duøng TM), an toaøn. Ñoái töôïng: Caù nhaân, toå chöùc, DN. Ñaëc ñieåm: Ø Ø Ø Ø Ø n n n TIEÀN GÖÛI COÙ KYØ HAÏN n Muïc ñích: Höôõng laõi, an toaøn TS Ñoái töôïng: Caù nhaân, toå chöùc, DN Ñaëc ñieåm: Ø KH coù theå göûi vaø ruùt tieàn baát kyø luùc naøo. Laõi thaáp hoaëc khoâng höôûng laõi. Tính theo PP tích soá. Tieàn laõi (neáu coù) ñöôïc nhaäp voán ñònh kyø. Khaùch haøng phaûi traû phí khi söû duïng caùc dòch vuï ngaân haøng. Moãi KH ñöôïc caáp soá TK giao dòch Nguoàn voán coù chi phí thaáp cuûa NH. Ø Ø Ø Ø KH göûi moät laàn vaø ruùt tieàn moät laàn khi ñaùo haïn. LS cao hôn TGKKH vaø tính theo PP soá dö. Laõi coù theå nhaäp voán hoaëc khoâng. Laø nguoàn voán khaù oån ñònh cuûa NH – chi phí cao. KH ñöôïc caáp soå TG hoaëc chöùng chæ TG … 2.1. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán cuûa NHTM: 2.1.1. Voán huy ñoäng thöôøng xuyeân: n TIEÀN GÖÛI TK KHOÂNG KYØ HAÏN n Muïc ñích: Tích luõy vaø höôõng laõi. n Ñoái töôïng: Caù nhaân. n Ñaëc ñieåm: Ø Ø Ø Ø TIEÀN GÖÛI TK COÙ KYØ HAÏN Muïc ñích: Höôõng laõi, an toaøn TS, döï thöôûng Ñoái töôïng: Caù nhaân Ñaëc ñieåm: Ø KH göûi moät laàn vaø ruùt tieàn moät laàn khi ñaùo haïn. Ø LS cao hôn TGKKH vaø tính theo PP soá dö. Laõi coù theå nhaäp voán hoaëc khoâng. Ø Laø nguoàn voán khaù oån ñònh cuûa NH – chi phí cao. Ø KH ñöôïc caáp soå TG hoaëc chöùng chæ TG … n n n n KH coù theå göûi vaø ruùt tieàn baát kyø luùc naøo. Laõi suaát thaáp Laõi tính theo PP tích soá. Tieàn laõi ñöôïc nhaäp voán ñònh kyø. Moãi KH ñöôïc caáp soå TGTK hoaëc baùo caùo taøi khoaûn sau moãi laàn giao dòch. n 3 01/01/2010 Caùc phöông phaùp tính laõi Tính laõi khoâng kyø haïn: * Coâng thöùc: n Tieàn laõi tieàn göûi = Trong ñoù: Di * Nj * Laõi suaát i =1 Di: Soá dö thöïc teá thöù i Nj: soá ngaøy duy trì Di Laõi suaát = laõi suaát bình quaân theo ngaøy. Tieàn laõi sau khi tính seõ ñöôïc NH traû vaøo taøi khoaûn cho khaùch haøng. Caùc phöông phaùp tính laõi: Tính laõi coù kyø haïn: * Coâng thöùc: Tieàn laõi tieàn göûi = Soá dö * kyø haïn * Laõi suaát Tieàn laõi sau khi tính seõ ñöôïc NH traû cho KH vaøo ñaàu kyø, ñònh kyø hoaëc cuoái kyø. 2.1.2. Voán huy ñoäng khoâng thöôøng xuyeân: PHAÙT HAØNH GIAÁY TÔØ COÙ GIAÙ v v v v Coâng cuï Nôï. Ñaëc ñieåm: o NH coù nghóa vuï traû nôï vaøo moät thôøi haïn nhaát ñònh. o Thoûa thuaän tröôùc veà ñieàu kieän traû laõi vaø cam keát khaùc. o Xaùc ñònh tröôùc meänh giaù, thôøi haïn, laõi suaát. o Coù theå chuyeån nhöôïng o Coù kyø haïn cuï theå (Ngaén haïn hay daøi haïn) o Traû laõi tröôùc, ñònh kyø hay ñaùo haïn. Phöông thöùc phaùt haønh: theo ñôït sau khi ñöôïc caáp pheùp. Giaù baùn: baèng meänh giaù; coù chieát khaáu; coù phuï troäi 4 01/01/2010 2.1.2. Voán huy ñoäng khoâng thöôøng xuyeân: * Phöông phaùp tính vaø traû laõi: Laõi tính theo soá dö vaø traû vaøo ñaàu kyø, ñònh kyø hoaëc cuoái kyø. * Khi ñeán haïn: Khi ñeán haïn neáu KH khoâng ñeán NH ñeå thanh toaùn thì NH seõ chuyeån qua TK thích hôïp vaø NH seõ traû laõi khoâng kyø haïn cho khaùch haøng theo soá ngaøy göûi thöïc teá. * Trình baøy treân BCTC: Giaù trò cuûa GTCG ñöôïc trình baøy theo giaù trò thuaàn. 2.2. Quy trình huy ñoäng voán aûnh höôûng ñeán KT: 2.2.1. Voán huy ñoäng khoâng kyø haïn: KH GD laàn ñaàu ÑK HSKH ÑK TK / STK HT nhaän TG Giao dòch KH göûi / ruùt tieàn NH tính – traû laõi cho KH Taát toaùn NH tính laõi cho KH KH ruùt tieàn Taát toaùn TK / STK 2.2. Quy trình huy ñoäng voán aûnh höôûng ñeán KT: 2.2.2. Voán huy ñoäng coù kyø haïn: KH Göûi tieàn Ñònh kyø ÑK HSKH (TK) KH nhaän laõi ÑK TK / STK NH tính laõi phaûi traû (neáu coù) HT nhaän TG HT laõi (neáu coù) Phaân boå CK, PT (GTCG) Ñeán haïn KH ruùt tieàn Taát toaùn TK / STK Xöû lyù chuyeån kyø haïn môùi (STK). Taát toaùn vaøo TK phaûi traû (GTCG). 5 01/01/2010 2.3. Nguyeân taéc keá toaùn: vÑaûm baûo tính caân ñoái treân TKTG giöõa ps Nôï vaø ps Co.ù vPhaân chia traùch nhieäm: Môû TK vaø quaûn lyù TK. vChi phí traû laõi tieàn göûi: oÑöôïc chi traû theo thöïc teá phaùt sinh. oHaïch toaùn tuaân thuû nguyeân taéc cô sôû doàn tích, phuø hôïp. oÑaûm baûo tính theo thôøi haïn göûi thöïc teá cuûa KH vaø LS ñaõ thoûa thuaän. vVAS 16 “Chi phí ñi vay”: oTheo doõi phaùt haønh chieát khaáu vaø phuï troäi. oPhaân boå caùc khoaûn chieát khaáu vaø phuï troäi vaøo chi phí kinh doanh hoaëc voán hoùa theo töøng kyø. 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.1. Tieàn göûi – Tieát kieäm khoâng kyø haïn: 2.4.1.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: * Taøi khoaûn söû duïng: Tieàn göûi, TGTK KKH – 4211/4231 KH ruùt - KH göûi - NH traû laõi nhaäp voán TG cuoái kyø 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.1. Tieàn göûi – Tieát kieäm khoâng kyø haïn: 2.4.1.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: * Taøi khoaûn söû duïng: Tài khoản 801 Chi phí trả lãi phát sinh trong kỳ Chi phí trả lãi được thoái chi trong kỳ Dư Nợ: CP trả lãi trong kỳ 6 01/01/2010 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.1. Tieàn göûi – Tieát kieäm khoâng kyø haïn: 2.4.1.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: * Taøi khoaûn söû duïng (tt): -Caùc taøi khoaûn khaùc: tieàn maët (1011), tieàn göûi khaùc, thanh toaùn voán,… 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.1. Tieàn göûi – Tieát kieäm khoâng kyø haïn: 2.4.1.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: * Chöùng töø söû duïng: Chứng từ ghi sổ Chứng từ gốc FGiấy gửi tiền FGiấy lĩnh tiền FSổ tiết kiệm FSéc, UNC, UNT…. FBảng kê tính lãi ‾ Phiếu thu ‾ Phiếu chi ‾ Phiếu chuyển khoản ‾ Lệnh thanh toán 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.1. Tieàn göûi – Tieát kieäm khoâng kyø haïn: Tiền gửi/KH TK thích hợp GNT, ctừ t.to Chi phí trả lãi Bảng kê tính lãi hàng tháng Séc lĩnh TM, ctừ t.to TK thích hợp bao gồm: TM, TG của KH khác cùng NH, TK thanh toán vốn giữa các NH… Ø NH tính lãi cho khách hàng theo phương pháp tích số, vào ngày gần cuối tháng và lãi được nhập gốc Ø 7 01/01/2010 Ví dụ tính lãi theo tích số Ngày (1) Số dư (2) 27/7 mang sang Số ngày thực tế (3) 1.280.000 4 31/07/12 720.000 4 04/08/12 1.800.000 10 14/08/12 5.900.000 2 16/08/12 3.500.000 8 24/08/12 9.600.000 3 27/08/12 --- --= 31 Tích số (=2*3) Tổng tích số Tổng tích số * l/s (tháng) Lãi tháng = 30 Kế toán Tiền gửi tiết kiệm KKH n n n Tương tự Kế toán tiền gửi KKH, không được hưởng dịch vụ thanh toán, chỉ nộp và rút tiền mặt. Tính lãi: theo phương pháp tích số Thời điểm tính lãi: n n n Tính lãi tròn tháng Tính lãi vào ngày gần cuối tháng cho tất cả các KH Hạch toán: n n Nếu khách hàng đến lĩnh lãi vào ngày tính lãi thì trả lãi cho khách hàng bằng tiền mặt Nếu KH không đến lĩnh lãi thì lãi lại được nhập gốc 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.2 Tieàn göûi – Tieát kieäm coù kyø haïn: n n n Nguyên tắc: Gửi có kỳ hạn thì không được rút trước hạn, nếu rút trước hạn sẽ phải hưởng lãi suất khác nhỏ hơn lãi suất đúng hạn (Tùy vào chính sách của mỗi NH) Tính lãi theo món Hình thức trả lãi: n n n n Trả lãi định kỳ Trả lãi khi đáo hạn Hàng tháng: phải hạch toán lãi để ghi nhận vào chi phí trả lãi đều đặn, lãi hàng tháng tuyệt đối không nhập gốc Khi đáo hạn nếu KH không đến lĩnh tiền, NH sẽ nhập lãi vào gốc và mở cho KH một kỳ hạn mới tương đương với kỳ hạn cũ theo mức lãi suất hiện hành. 8 01/01/2010 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.2 Tieàn göûi – Tieát kieäm coù kyø haïn: 2.4.2.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: * Taøi khoaûn söû duïng: TG, TGTK CKH VND – 4212/4232 KH ruùt KH göûi Laõi phaûi traû TG coù KH - 491 - KH nhaän laõi - Thoaùi chi TG chöa ñeán haïn TT Laõi phaûi traû cho KH Laõi chöa ñeán haïn TT * Löu yù: Neáu TK 4212, 4232 heát soá dö thì TK laõi phaûi traû – 491 phaûi ñöôïc taát toaùn. 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.2 Tieàn göûi – Tieát kieäm coù kyø haïn: 2.4.2.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: * Taøi khoaûn söû duïng (tt): Laõi traû tröôùc - 3880 Laõi traû ñaàu kyø - Phaân boå vaøo chi phí laõi - Hoaøn laïi Laõi traû tröôùc chöa PB heát 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.2 Tieàn göûi – Tieát kieäm coù kyø haïn: 2.4.2.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: * Chöùng töø söû duïng: töông töï TG – TK khoâng kyø haïn. 9 01/01/2010 Sơ đồ hạch toán tiết kiệm có kỳ hạn Loại trả lãi trước: 388 TG tiết kiệm của KH Chi phí trả lãi HT lãi hàng tháng Số tiền gốc KH gửi 1011 Loại trả lãi sau: TG tiết kiệm của KH/Kỳ hạn mới Lãi TG tiết kiệm của KH Chi phí trả lãi Lãi phải trả Lãi hàng tháng 1011 Số tiền gốc KH gửi Gốc Gốc Lãi 2.4 Phöông phaùp keá toaùn: 2.4.2 Tieàn göûi – Tieát kieäm coù kyø haïn: 2.4.2.2. Haïch toaùn: * Khi KH göûi tieàn: TK TG, TK coù kyø haïn cuûa KH TK Thích hôïp – TM, TG khaùc KH göûi tieàn KEÁ TOAÙN NGHIEÄP VUÏ HUY ÑOÄNG VOÁN (tt) III. Phöông phaùp keá toaùn (tt): 3.2. Tieàn göûi – Tieát kieäm coù kyø haïn (tt): 3.2.2. Haïch toaùn: * Neáu NH traû laõi ñaàu kyø: TK Thích hôïp – TM, TG KKH TK Laõi traû tröôùc - 3880 Neáu NH traû laõi ñaàu kyø cho KH Khi phaân boå chi phí ñònh kyø TK Chi phí laõi - 8010 10