Nội dung

BÀI 27: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO TRONG CÔNG TÁC GIỐNG Chọn câu trả lời đúng nhất: 1. Trong hệ thống nhân giống,phẩm chất con giống cao nhất ở: A. Đàn hạt nhân B. Đàn nhân giống C. Đàn thương phẩm 2. Nhiệm vụ của đàn nhân giống là gì? A. Làm giống gốc B. Nhân nhanh đàn giống tốt C. Lấy sản phẩm 3. Trong hệ thống nhân giống hình tháp,năng suất các đàn được xếp như thế nào? A. Đàn hạt nhân> Đàn nhân giống> Đàn thương phẩm . B. Đàn nhân giống> Đàn hạt nhân> Đàn thương phẩm . C. Đàn thương phẩm> Đàn nhân giống> Đàn hạt nhân . 4.Điền từ còn thiếu vào chỗ trống. Phẩm chất, năng suất, con lai, ưu thế lai,thuần chủng, thoái hoá,sức sống,biến dị. Trong mô hình nhân giống vật nuôi hình tháp, chỉ khi cả ba đàn giống đều là giống ...............................thì ................... ……..các đàn mới được thuần chủng năng suất xếp theo thứ tự: đàn hạt nhân > đàn nhân giống > đàn thương phẩm. Nếu đàn nhân giống và đàn thương phẩm là …………. Con lai thì năng suất của các đàn sẽ được xếp : đàn thương phầm >đàn nhân giống >đàn hạt nhân do có….................. ưu thế lai Đây chính là những đặc điểm cơ bản của mô hình nhân giống hình tháp. Trong chăn nuôi có những biện pháp tạo giống vật nuôi nào mà em đã biết? - Chọn lọc - Lai giống: Lai khác dòng, lai khác giống, lai xa… - Ngoài ra, ngày nay nhờ ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại đã tạo ra nhiều giống vật nuôi có năng suất và phẩm chất cao. Một trong nhứng ứng dụng tiêu biểu là công nghệ tế bào trong công tác giống. Nuôi cấy mô-tế bào ở Phong lan Nuôi cấy mô-tế bào ở Cà chua Nhân bản vô tính tao ra cừu Dolly Dolly là con cừu cái sinh ra từ kĩ thuật từ 1 tế bào trưởng thành Nó có 3 bà mẹ - Mẹ cho gen - Mẹ cho noãn - Mẹ mang thai - Dolly ra đời sau nhiều năm nghiên cứu, ít nhất là 277 thử nghiệm chuyển nhân tế bào được 29 phôi ( 12 % thành công). Nó giống hệt hình dáng đến tính cách của cừu mẹ cho gen - Tháng 3/1998 nặng 45 kg - Tháng 2/2003 Dolly chết do chững viêm khớp và sưng phổi nặng Một số thành tựu nhân giống vô tính Sau Dolly, Chó ( 2/1998 tại Nhật Bản, 12/1999 tại Hàn Quốc, 3/2000 tại Thái Lan), chuột, bò, lợn. Nghiên cứu nhân bản vô tính tại Việt Nam đã được thực hiện trên các loài chuột, trâu, bò nhà, bò tót, gấu, lợn, khỉ và sao la. Các nhà khoa học tại Dubai (UAE) nhân bản vô tính một con lạc đà cái và đặt tên cho nó là Injaz. Heo nhân bản thế hệ thứ tư Vào tháng 8-2004 tại Ý Con ngựa nhân bản đầu tiên bản sao của một con ngựa cái giống Haflinger (trái) đang dạo chơi trên bãi cỏ. Một số động vật là kết quả của nhân bản vô tính Bò mẹ A Bò mẹ B Lấy phô i Cấy phô i I.Khái niệm về công nghệ cấy truyền phôi bò. Quan sát sơ đồ sau: Bê con Công Côngnghệ nghệcấy cấy truyền truyềnphôi phôibò bòlàlàgì? gì? Phôi Cấy truyền phôi bò I. Khái niệm về công nghệ cấy truyền phôi. Công nghệ cấy truyền phôi bò là quá trình đưa phôi được tạo ra từ cơ thể bò cho phôi sang cơ thể bò nhận phôi, phôi vẫn sống và phát triển thành cơ thể mới . II. CƠ SỞ KHOA HỌC * Phôi là một cơ thể độc lập ở giai đoạn đầu của quá trình phát triển. * Nếu phôi được chuyển sang một cơ thể khác có trạng thái sinh lí sinh dục phù hợp thì nó vẫn sống và phát triển bình thường. ( Sự phù hợp này gọi là sự đồng pha). * Hoạt động sinh dục của vật nuôi do hoocmôn sinh dục điều tiết, vì vậy có thể sử dụng các chế phẩm sinh học hoặc hoocmôn nhân tạo để điều khiển quá trình sinh sản của vật nuôi ( Gây động dục đồng pha hoặc gây rụng trứng hàng loạt) III. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CẤY TRUYỀN PHÔI BÒ. 3.Gây động dục hàng loạt 1.Chọn bò cho phôi 2.Chọn bò nhận phôi 4.Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi 5.Bò nhận phôi động dục Phối giống X 8.Cấy phôi cho bò nhận 6.Bò đực giống tốt 10.Bò nhận phôi có chửa 7.Thu hoạch phôi 9.Bò cho phôi trở lại bình thường chờ chu kỳ tiếp theo 11.Đàn con mang đặc tính tốt của bò cho phôi III. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CẤY TRUYỀN PHÔI BÒ Các bước Bò cho phôi Bò nhận phôi Bước 1 Bước 2 Chọn Gây động dục Chọn Gây động dục Bước 3 Gây rụng trứng nhiều Động dục Bước 4 Phối giống Động dục Bước 5 Thu hoạch phôi Cấy phôi Bước 6 Bình thường trở lại Có chửa,mang thai và nuôi con Nêu cách chọn bò cho phôi và nhận phôi theo bảng sau: Bò cho phôi Nhiệm vụ Đặc điểm Số lượng Tạo nhiều phôi có đặc tính di truyền tốt . Khoẻ mạnh, có đặc tính di truyền mong muốn, năng suất cao, phẩm chất tốt . Chỉ cần ít . Bò nhận phôi Mang thai, đẻ con và nuôi con. Khoẻ mạnh, khả năng sinh sản bình thường. Cần nhiều . III. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CẤY TRUYỀN PHÔI BÒ Các bước Bò cho phôi Bò nhận phôi Bước 1 Chọn Bước 2 Gây động dục hàng loạt Bước 3 Gây rụng trứng nhiều Động dục Bước 4 Phối giống Động dục Bước 5 Thu hoạch phôi Cấy phôi Bước 6 Bình thường trở lại Chọn Gây động dục hàng loạt Có chửa,mang thai và nuôi con Để thực hiện cấy truyền phôi thành công phải có những điều kiện gì? - Bò cho phôi và bò nhận phôi có hiện tượng động dục đồng pha và khỏe mạnh. - Phương tiện thu hoạch, cấy truyền phôi phải hiện đại, kỷ thuật cao. Lợi ích của công nghệ cấy truyền phôi bò? - Nhân nhanh những con giống có năng suất cao, chất lượng tốt, mang lại hiệu quả kinh tế cao. - Khai thác triệt để những đặc tính tốt của vật nuôi cho phôi và đực giống tốt, quý hiếm . - Tiết kiệm chi phí mua giống tốt, chi phí vận chuyển . - Hạn chế dịch bệnh . - Tạo con giống theo các mục đích chăn nuôi khác nhau: lấy sữa, lấy thịt… Một số thành tựu công nghệ cấy truyền phôi NHÂN BẢN VÔ TÍNH Nhân bản vô tính là hiện tượng chuyển nhân của một tế bào xôma vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân, rồi kích thích phát triển thành một cơ thể mới. Nhân bản vô tính tạo cừu DOLLY Cừu cho nhân TB xôma Cấy vào dạ con Đẻ mang thai hộ Cừu cho trứng chưa thụ tinh đã tách nhân Dolly BÀI TẬP: 1 2 3 4 BÀI TẬP: 1. Cấy truyền phôi là quá trình: A. Đưa phôi từ bò này sang bò khác . B. Đưa phôi từ bò nhận phôi sang bò cho phôi. C. Đưa phôi từ bò cho phôi sang bò nhận phôi. D. Đưa phôi từ chỗ này sang chỗ khác . 2. Chọn bò cho phôi mang đặc điểm nào sau đây: A. Đặc tính di truyền tốt. B. Sức khoẻ tốt. C. Năng suất cao. D. Khoẻ mạnh và sinh sản bình thường. BÀI TẬP: 3. Chọn bò nhận phôi mang những đặc điểm nào sau đây . A. Mang đặc tính di truyền mong muốn . B. Khả năng sinh sản bình thường. C. Có sức khoẻ tốt. D. Chăm sóc con tốt. 4. Bê sinh ra từ công nghệ cấy truyền phôi mang đặc điểm của con bò nào? A. Bò nhận phôi . B. Cả bò cho phôi và bò nhận phôi. C. Một giống khác. D. Bò cho phôi. BÀI TẬP: 5. Đâu không phải là ứng dụng công nghệ tế bào. A . Nhân giống thuần chủng. B. Thụ tinh trong ống nghiệm. C. Nhân phôi từ tế bào đơn. D. Nuôi cấy mô, tế bào. 6. Công nghệ cấy truyền phôi có tạo ra giống vật nuôi mới hay không? A. Không tạo ra giống mới. B. Tạo ra giống mới. C. Mang đặc điểm của giống cho phôi và nhận phôi. D. Không mang đặc điểm của giống nào cả. BÀI TẬP: 4. Điền các từ còn thiếu trong đoạn văn bản sau đây. Công nghệ cấy truyền phôi là quá trình đưa phôi từ cơ thể bò mẹ này sang cơ thể nhận phôi bò mẹ khác. Bò mẹ này được gọi là bò…………....Bò mẹ khác gọi là bò…………… cho phôi Sở dĩ người ta có thể tách được phôi ra khỏi cơ thể bò mẹ là vì phôi được coi là …….......………......ở một cơ thể độc lập giai đoạn đầu của quá trình phát triển. Phôi sống được trong cơ thể bò mẹ khác là do hai bò mẹ này có trạng thái sinh lý sinh dục ………...... giống nhau hoocmon Hoạt động sinh dục của vật nuôi do ………….điều tiết. Do vậy mà con người điều khiển sự đồng pha và………………………..bằng các hoocmon nhân tạo. gây rụng trứng nhiều Bê sinh ra bằng phương pháp này mang những đặc điểm tốt mà người chăn nuôi mong muốn. LỊCH SỬ CÔNG NGHỆ CẤY TRUYỀN PHÔI BÒ Ở VIỆT NAM - 1986: Con bê đầu tiên ở nước ta ra đời từ cấy truyền phôi. - 1989: Cấy 50 phôi đông lạnh (giúp đỡ của 2 chuyên gia Cuba) - 1994: Bò sinh đôi trong đó 1 bê do trứng rụng tự nhiên và 1 bê do cấy truyền phôi. - 1996,1997: 150 phôi đông lạnh cấy trên bò miền Nam và Hà Nội. Những bê sinh ra sinh trưởng, phát triển, sinh sản bình thường, cho sữa vượt toàn đàn 20-30%. LỊCH SỬ CÔNG NGHỆ CẤY TRUYỀN PHÔI BÒ Ở VIỆT NAM - 1978: Trung tâm khoa học tự nhiên và công nghệ quốc gia đã có một bộ phận bắt đầu nghiên cứu cấy truyền phôi ở thỏ. - 1980: Nghiên cứu cấy truyền phôi bò - 1989: Viện Chăn nuôi Bộ môn cấy truyền phôi được thành lập. - 1992 : Công nghệ cấy truyền phôi được giảng dạy và cho sinh viên - cao học và nghiên cứu sinh ... - 1997: Khoá học đầu tiên về công nghệ cấy truyền phôi được tổ chức. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !